docInformator maturalny od 2005 roku z języka hiszpańskiego
download 
Demanda Transcripción
Informator maturalny od 2005 roku z języka hiszpańskiego
Informator maturalny od 2005 roku z języka hiszpańskiego Warszawa 2003 Informator opracowała Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu w porozumieniu z Centralną Komisją Egzaminacyjną w Warszawie. ISBN 83-88564-15-3 SPIS TREŚCI I. Wstęp.................................................................................... 5 II. Podstawy prawne egzaminu ...................................................... 7 III. Matura 2005 w pytaniach uczniów ............................................. 9 IV. Struktura i forma egzaminu .....................................................15 V. Wymagania egzaminacyjne......................................................33 VI. Przykładowe zestawy na egzamin ustny.....................................45 a) poziom podstawowy ..........................................................46 b) poziom rozszerzony ..........................................................50 VII. Przykładowe arkusze i schematy oceniania.................................55 a) Arkusz I ..........................................................................57 b) Arkusz II .........................................................................71 c) Arkusz III........................................................................83 VIII. Informacje – terminy ...........................................................89 Aneks – przykłady ocenionych wypowiedzi pisemnych .................91 Wykaz informatorów maturalnych obowiązujących od 2005 r. .... 101 3 4 I. WSTĘP Oddajemy do rąk Państwa Informator w nadziei, że pomoże on przygotować się do egzaminu maturalnego w roku 2005 i następnych sesjach egzaminacyjnych. Znajdą w nim Państwo informacje o podstawowych aktach prawnych regulujących zasady przeprowadzania egzaminów, tekst Standardów wymagań egzaminacyjnych dla wybranego przedmiotu, opis struktury i formy egzaminu z przedmiotu, którego dotyczy Informator, szczegółowy opis wymagań egzaminacyjnych, przykładowe zadania egzaminacyjne oraz ich uczniowskie rozwiązania. W rozdziałach „Matura 2005 w pytaniach uczniów” i „Informacje...” znajdą Państwo odpowiedzi na większość pytań zadawanych w związku z nową maturą. Dalsze pytania można kierować do Centralnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych, których adresy zamieszczamy. W maju 2005 r. po raz pierwszy „Nowa Matura” stanie się egzaminem powszechnym dla absolwentów nowych liceów ogólnokształcących i profilowanych, a w latach następnych, sukcesywnie, dla absolwentów pozostałych szkół ponadgimnazjalnych. Będzie ona zatem swoistym testem sprawności i rzetelności systemu egzaminów zewnętrznych. O zasadach tego egzaminu informujemy dwa lata przed jego przeprowadzeniem. Chcemy bowiem przekazać Państwu rzetelną informację, licząc na wszelkie uwagi i komentarze, które być może wskażą na konieczność pewnych usprawnień w zasadach matury. Sugerujemy zatem uważne zapoznanie się z Informatorem. Jest to ważne zarówno dla Państwa, jak i dla nas. Państwo dowiedzą się, jak będzie wyglądał egzamin, natomiast ewentualne uwagi i komentarze będą przydatne do poprawy jakości i rzetelności egzaminu oraz sposobów informowania o nim. Państwa sukces podczas egzaminu to również nasza satysfakcja. Życzymy zatem sukcesu! Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej 5 6 II. PODSTAWY PRAWNE Podstawowym aktem prawnym, wprowadzającym zewnętrzny system oceniania, jest Ustawa o systemie oświaty z 1991r., wraz z późniejszymi zmianami. Aktami prawnymi regulującymi przeprowadzanie egzaminów maturalnych są: 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (DzU z 2003r. Nr 26, poz. 225), 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 kwietnia 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów (DzU z 2003 r. Nr 90, poz. 846). 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 października 1999 r. w sprawie wymagań, jakim powinni odpowiadać egzaminatorzy okręgowych komisji egzaminacyjnych oraz warunków wpisywania i skreślania egzaminatorów z ewidencji egzaminatorów (DzU Nr 93, poz. 1071). 7 8 III. MATURA 2005 W PYTANIACH UCZNIÓW 1. Po co jest wprowadzana „Nowa Matura”? 2. Czy nowy egzamin maturalny będzie trudniejszy od starego egzaminu dojrzałości? Nowy egzamin maturalny jest wprowadzany, aby zapewnić: a) jednolitość zadań i kryteriów oceniania w całym kraju, b) porównywalność wyników, c) obiektywizm oceniania (kodowane prace maturalne, oceniane przez zewnętrznych egzaminatorów), d) konieczność zdawania tylko raz egzaminu z danego przedmiotu, zamiast odrębnie w szkole i odrębnie na uczelni. Nie, egzamin maturalny nie będzie trudniejszy od starego egzaminu dojrzałości, będzie inny. Otrzymane dwa lata przed egzaminem informatory pozwolą dokładnie poznać jego specyfikę. 3. Jakie są 1. Egzamin maturalny sprawdza wiadomości i umiejętności podstawowe zasady określone w Standardach wymagań egzaminacyjnych. egzaminu 2. Egzamin jest przeprowadzany dla absolwentów: maturalnego a) liceów ogólnokształcących od 2005 roku, od roku 2005? b) liceów profilowanych od 2005 roku, c) techników od 2006 roku, d) uzupełniających liceów ogólnokształcących od 2006 roku, e) techników uzupełniających od 2007 roku. 3. Egzamin jest przeprowadzany dwa razy w roku: w sesji zimowej i wiosennej. 4. Egzamin składa się z części ustnej, ocenianej przez nauczycieli w szkole i części pisemnej, ocenianej przez egzaminatorów zewnętrznych. 5. Wybór przedmiotu zdawanego na egzaminie nie jest zależny od typu szkoły, do której uczęszczał zdający, ani od przedmiotów nauczanych w tej szkole. 6. Harmonogram przebiegu egzaminów ustala dyrektor CKE i ogłasza go na stronie internetowej CKE, nie później niż 4 miesiące przed terminem egzaminu. 4. Jakie egzaminy trzeba obowiązkowo zdawać na maturze? 1. Obowiązkowe są trzy egzaminy z: a) języka polskiego – w części ustnej i pisemnej, b) języka obcego nowożytnego – w części ustnej i pisemnej, c) przedmiotu wybranego przez zdającego (zdawanego tylko w części pisemnej) spośród następujących przedmiotów: biologia, chemia, fizyka i astronomia, geografia, historia, historia muzyki, historia sztuki, matematyka, wiedza o społeczeństwie, wiedza o tańcu. 2. Absolwenci szkół i oddziałów z nauczaniem języka danej mniejszości narodowej, oprócz obowiązkowych egzaminów wymienionych w punkcie 1., zdają dodatkowo egzamin z języka ojczystego w części ustnej i pisemnej. 9 5. Z jakich Absolwent może zdawać egzamin maturalny z jednego, przedmiotów dwóch lub trzech przedmiotów dodatkowych: dodatkowych można a) języka obcego nowożytnego, innego niż zdawać maturę? obowiązkowy – w części ustnej i pisemnej, b) języka grupy etnicznej – tylko w części ustnej lub tylko w części pisemnej lub w obu częściach, c) w części pisemnej z przedmiotów wymienionych w odpowiedzi 1c na pytanie 4., jeżeli nie wybrał ich jako przedmiotów obowiązkowych, a także z informatyki, języka greckiego i kultury antycznej, języka łacińskiego i kultury antycznej. 6. Na jakim poziomie 1. Egzamin z przedmiotów obowiązkowych może być zdawany na poziomie podstawowym lub rozszerzonym z wyjątkiem części ustnej języka polskiego, języka mniejszości narodowej, które są zdawane na jednym poziomie, określonym w standardach wymagań egzaminacyjnych. 2. Egzamin z przedmiotów dodatkowych jest zdawany na poziomie rozszerzonym, z wyjątkiem języka grupy etnicznej zdawanego w części ustnej na jednym poziomie. 3. Wyboru poziomu egzaminu w części ustnej z danego języka obcego zdający dokonuje w pisemnej deklaracji składanej przewodniczącemu szkolnego zespołu egzaminacyjnego na początku nauki w klasie maturalnej, a w części pisemnej ze wszystkich przedmiotów obowiązkowych w czasie trwania egzaminu. 4. Zdawanie egzaminu w części pisemnej na poziomie rozszerzonym wymaga rozwiązania zadań egzaminacyjnych zawartych w arkuszu egzaminacyjnym dla poziomu podstawowego oraz zadań egzaminacyjnych zawartych w arkuszu egzaminacyjnym dla poziomu rozszerzonego. 7. Gdzie można 1. Maturę zdaje się we własnej szkole, chyba że dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej wyznaczy inne miejsce. 2. W szczególnych wypadkach może zaistnieć konieczność zdawania części ustnej egzaminu z języków obcych poza własną szkołą (np. z powodu braku nauczycieli danego języka). 3. Zdający, którzy ukończyli szkołę w latach poprzednich lub wyrazili wolę zdawania egzaminu w innej szkole niż ukończona, są kierowani do szkoły lub ośrodka egzaminacyjnego wyznaczonego przez komisję okręgową. 8. Kiedy można Maturę można zdawać dwa razy w roku: w maju lub styczniu, według harmonogramu ustalonego przez dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. będzie można zdawać poszczególne egzaminy? zdawać maturę? zdawać maturę? 10 9. Jakie warunki 1. Sala, w której jest przeprowadzany egzamin, musi spełniać warunki określone w przepisach bhp i przepisach ppoż. 2. Przy stoliku może siedzieć wyłącznie jeden zdający. 3. Na stolikach w trakcie pisania mogą znajdować się jedynie arkusze egzaminacyjne, przybory pomocnicze i pomoce dopuszczone przez dyrektora CKE. 4. Zdający chory lub niepełnosprawny w trakcie egzaminu może mieć na stoliku leki i inne pomoce medyczne przepisane przez lekarza lub konieczne ze względu na chorobę lub niepełnosprawność. 5. Posiłki dla zdających i egzaminatorów mogą być dostępne jedynie na zewnątrz sali egzaminacyjnej poza czasem przeznaczonym na egzamin, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w pkt 4. 10. Jak powinien być 1. W skład zespołu nadzorującego przebieg egzaminu w danej sali wchodzi co najmniej trzech nauczycieli, z tym że co najmniej jeden nauczyciel powinien być zatrudniony w innej szkole. W skład zespołu nie mogą wchodzić nauczyciele danego przedmiotu oraz wychowawca zdających. 2. Egzamin pisemny przebiega zgodnie z harmonogramem określonym przez CKE. Szczegóły egzaminu z poszczególnych przedmiotów określa każdorazowo informacja zawarta w arkuszu egzaminacyjnym. Czas egzaminu liczy się od przekazania zdającym arkuszy egzaminacyjnych. 3. W czasie egzaminu pisemnego w sali egzaminacyjnej przebywają co najmniej trzej członkowie zespołu nadzorującego. 4. W czasie egzaminu zdający nie powinni opuszczać sali egzaminacyjnej. Przewodniczący zespołu może zezwolić na opuszczenie sali tylko w szczególnie uzasadnionej sytuacji, po zapewnieniu warunków wykluczających możliwość kontaktowania się zdającego z innymi osobami, z wyjątkiem osób udzielających pomocy medycznej. 5. Członkowie zespołu nadzorującego przebieg egzaminu nie mogą udzielać wyjaśnień dotyczących zadań egzaminacyjnych ani ich komentować. 6. W przypadku stwierdzenia niesamodzielnego rozwiązywania zadań egzaminacyjnych przewodniczący zespołu egzaminacyjnego przerywa egzamin danej osoby i prosi o opuszczenie sali egzaminacyjnej. 7. Arkusze egzaminacyjne są zbierane po zakończeniu każdej części egzaminu. muszą być zapewnione w sali egzaminacyjnej? zorganizowany egzamin? 11. Ile czasu będzie trwała matura? Egzamin pisemny z jednego przedmiotu będzie trwał – w zależności od przedmiotu – nie dłużej niż 3 godziny dla poziomu podstawowego i nie dłużej niż 3 godziny dla poziomu rozszerzonego. Cała sesja egzaminacyjna będzie trwała od początku maja do końca czerwca i odpowiednio od początku stycznia do końca lutego. Sesja będzie się kończyć rozdaniem świadectw dojrzałości. 11 12. Jak sprawdzane są 1. Poszczególne arkusze egzaminacyjne z każdej części egzaminu z danego przedmiotu są sprawdzane i oceniane przez egzaminatorów zewnętrznych, przeszkolonych przez okręgowe komisje egzaminacyjne i wpisanych do ewidencji egzaminatorów. 2. Wynik egzaminu jest wyrażony w procentach. 3. Wynik egzaminu z dodatkowego przedmiotu, o którym mowa w pytaniu 5. pkt c, nie ma wpływu na zdanie egzaminu, ale odnotowuje się go na świadectwie dojrzałości. 4. Komisja okręgowa sporządza listę osób, zawierającą uzyskane przez te osoby wyniki, i przesyła ją do szkoły w celu ogłoszenia. 13. Kiedy egzamin Egzamin jest zdany, jeżeli zdający z każdego z trzech obowiązkowych egzaminów (w przypadku języków zarówno w części ustnej, jak i pisemnej), uzyskał minimum 30% punktów możliwych do uzyskania za dany egzamin na poziomie podstawowym. Warunek zdania egzaminu maturalnego dla osób zdających poziom rozszerzony jest ten sam, ponieważ każdy musi najpierw zdać egzamin na poziomie podstawowym. prace i ogłaszane wyniki matury? maturalny uznawany jest za zdany? 14. Kiedy egzamin maturalny uznawany jest za niezdany? 15. Czy niezdanie ustnej części jednego ze zdawanych języków przerywa zdawanie dalszej części egzaminu? Egzamin uważa się za niezdany jeżeli: a) zdający z któregokolwiek egzaminu obowiązkowego, lub jego części ustnej lub pisemnej otrzymał mniej niż 30% punktów możliwych do uzyskania, b) w trakcie egzaminu stwierdzono, że zdający pracuje niesamodzielnie i jego egzamin został przerwany, c) w trakcie sprawdzania egzaminator stwierdził niesamodzielność rozwiązywania zadań egzaminacyjnych. Nie przerywa. Zdający przystępuje do kolejnych egzaminów we wcześniej ogłoszonych terminach, natomiast niezdaną część ustną danego egzaminu zdaje w wybranej sesji egzaminacyjnej. 16. Czy prace maturalne Na wniosek zdającego komisja okręgowa udostępnia po sprawdzeniu będą do wglądu dla zdającego? 17. Czy można powtarzać niezdany egzamin? 12 do wglądu sprawdzone arkusze, w miejscu i czasie określonym przez dyrektora OKE. 1. Absolwent, który nie zdał egzaminu z określonego przedmiotu, może przystąpić ponownie do egzaminu z tego przedmiotu w kolejnych sesjach egzaminacyjnych przez 5 lat. 2. Po upływie 5 lat od daty pierwszego egzaminu absolwent, o którym mowa w pkt 1., zdaje powtórny egzamin w pełnym zakresie. 3. Przy powtórnym egzaminie z przedmiotu wybranego absolwent może wybrać inne przedmioty. 18. Czy można Absolwent, który chce podwyższyć wynik egzaminu w części pisemnej z jednego lub kilku przedmiotów, ma prawo przystąpić ponownie do egzaminu w kolejnych sesjach. 19. Kiedy można Absolwent, który nie przystąpił do egzaminu lub przerwał egzamin, ma prawo przystąpić do egzaminu w kolejnych sesjach egzaminacyjnych w styczniu lub maju każdego roku. poprawiać wynik uzyskany na egzaminie? powtórnie przystąpić do egzaminu, jeśli został on przerwany? 20. Kto może być zwolniony z egzaminu z danego przedmiotu? 1. Laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych są zwolnieni z egzaminu z danego przedmiotu. 2. Laureatom i finalistom olimpiad uprawnienie wymienione w pkt 1. przysługuje także wtedy, gdy przedmiot nie był objęty szkolnym planem nauczania danej szkoły. 3. Osoba zwolniona z egzaminu będzie miała na świadectwie dojrzałości w rubryce danego przedmiotu wpisaną informację o uzyskanym na olimpiadzie tytule. 21. Czy – oprócz Nic, poza wynikami z olimpiady, nie będzie mogło być podstawą do zwolnienia z egzaminu maturalnego. 22. Jaki wpływ Oceny uzyskane w szkole ponadgimnazjalnej znajdą się na świadectwie ukończenia szkoły, natomiast na świadectwie dojrzałości będą zamieszczone tylko wyniki egzaminów maturalnych i wyniki olimpiady, o ile będą podstawą zwolnienia z danego egzaminu. olimpiad – istnieją inne podstawy do zwolnień z egzaminu lub jego części? na świadectwo maturalne będą miały oceny uzyskane w szkole ponadgimnazjalnej? 23. Czy zdawanie matury będzie konieczne, aby ukończyć szkołę? 24. Na jakich zasadach zdają egzamin absolwenci niepełnosprawni? Można nie przystąpić do matury, ponieważ nie jest ona egzaminem obowiązkowym. Jedynie te osoby, które będą chciały kontynuować naukę w wyższej uczelni, muszą zdać egzamin maturalny. Podobnie do niektórych szkół policealnych nie wystarczy świadectwo ukończenia szkoły, ale będzie wymagane świadectwo dojrzałości (np. szkoły dla pielęgniarek). 1. Absolwenci niepełnosprawni lub niesprawni czasowo przystępują do egzaminu w powszechnie obowiązujących terminach i według obowiązujących wymagań egzaminacyjnych, przy kryteriach i w formie dostosowanych do rodzaju niesprawności. 2. Za zapewnienie warunków i formy przeprowadzania egzaminu odpowiednich do możliwości zdających o specjalnych potrzebach edukacyjnych odpowiada dyrektor szkoły. 13 25. Czy osoby Na poziomie maturalnym nie przewiduje się różnicowania arkuszy dla osób dyslektycznych. Możliwe będzie zastosowanie odrębnych kryteriów oceniania, stosownie do opinii z odpowiedniej poradni. 26. W jakich sytuacjach 1. Jeżeli w trakcie egzaminu w części ustnej lub pisemnej nie były przestrzegane przepisy dotyczące jego przeprowadzenia, absolwent może w terminie 2 dni od daty egzaminu zgłosić zastrzeżenia do dyrektora komisji okręgowej. 2. Dyrektor komisji okręgowej rozpatruje zgłoszone zastrzeżenia w terminie 7 dni od daty ich otrzymania. 3. Rozstrzygnięcia dyrektora komisji okręgowej są ostateczne. z dysleksją rozwojową będą rozwiązywać inne zadania niż pozostali zdający? można złożyć odwołanie od egzaminu? 27. Jaka będzie matura absolwentów szkół z ojczystym językiem mniejszości narodowych i uczniów szkół dwujęzycznych? Absolwenci szkół lub oddziałów z językiem nauczania mniejszości narodowych oraz absolwenci szkół dwujęzycznych mogą zdawać na egzaminie przedmiot lub przedmioty w języku polskim lub odpowiednio w języku danej mniejszości narodowej, albo w danym języku obcym. Wyboru języka, w którym będzie zdawany przedmiot, absolwent dokonuje wraz z deklaracją wyboru przedmiotu, o którym mowa w pytaniu 4. 28. Czy absolwenci Absolwenci szkół z językiem wykładowym mniejszości szkół mniejszości narodowych, którzy zdecydują się pisać maturę w języku narodowych, ojczystym, otrzymają te same arkusze egzaminacyjne co wybierając egzamin pozostali uczniowie, przetłumaczone na ich język ojczysty. z przedmiotów Nie dotyczy to historii Polski i geografii Polski, które muszą w języku ojczystym, być zdawane w języku polskim. będą rozwiązywać te same zadania co piszący maturę w języku polskim? 29. Czy matura zapewni dostanie się na wybrany kierunek studiów? 14 Matura nie daje gwarancji automatycznego dostania się na studia. Warunki rekrutacji na daną uczelnię ustala senat tej uczelni. Ustawa o szkolnictwie wyższym zastrzega, że uczelnie nie będą organizować egzaminów wstępnych dublujących maturę. To znaczy, jeżeli kandydat na studia zdał na maturze egzamin z wymaganego na dany wydział przedmiotu, to jego wynik z egzaminu maturalnego będzie brany pod uwagę w postępowaniu kwalifikacyjnym. IV. STRUKTURA I FORMA EGZAMINU 1. Egzamin maturalny z języka obcego nowożytnego, jako przedmiotu obowiązkowego, może być zdawany na poziomie podstawowym lub na poziomie rozszerzonym. 2. Egzamin składa się z dwóch części: a) egzaminu ustnego, zdawanego na poziomie podstawowym lub rozszerzonym, organizowanego w szkole, ocenianego przez przedmiotowy zespół egzaminacyjny. Zdający wykonują wyłącznie zadania odpowiadające wymaganiom dla wybranego poziomu, b) egzaminu pisemnego, zdawanego na poziomie podstawowym (obowiązkowym dla wszystkich) lub rozszerzonym (dla chętnych), ocenianego przez egzaminatorów okręgowej komisji egzaminacyjnej. Wszyscy zdający wykonują zadania odpowiadające wymaganiom dla poziomu podstawowego, a następnie ci, którzy przystępują do egzaminu na poziomie rozszerzonym, rozwiązują zadania przewidziane dla tego poziomu. 3. Egzamin ustny i pisemny nie musi być zdawany na tym samym poziomie. 4. Wyniki egzaminu wyrażane są w skali procentowej. 5. Warunkiem zdania egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego jest uzyskanie przez zdającego wymaganej liczby punktów zarówno w części ustnej, jak i pisemnej. Zdający zdał ustny egzamin maturalny z języka obcego nowożytnego, jeżeli uzyskał, co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania za wykonanie zadań z poziomu, do którego przystąpił. Zdający zdał pisemny egzamin maturalny z języka obcego nowożytnego, jeśli za wykonanie zadań odpowiadających wymaganiom dla poziomu podstawowego, uzyskał co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania na tym poziomie. Wynik pisemnego egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym nie decyduje o zdaniu egzaminu. 6. Wynik egzaminu ustnego lub pisemnego nie ma wpływu na możliwość przystąpienia zdającego do kolejnej części egzaminu z danego języka obcego nowożytnego. 7. Na świadectwie dojrzałości wyniki egzaminu ustnego i pisemnego zapisywane są oddzielnie, z rozróżnieniem poziomu podstawowego i rozszerzonego. 8. Egzamin ustny może być zdawany na dwóch poziomach: podstawowym lub rozszerzonym – do wyboru przez zdającego: egzamin na poziomie podstawowym trwa 10 minut; zdający ma dodatkowo 5 minut na zapoznanie się z treścią zestawu zadań, egzamin na poziomie rozszerzonym trwa 15 minut; zdający ma dodatkowo 15 minut na zapoznanie się z treścią zestawu zadań i przygotowanie prezentacji. 9. Egzamin pisemny dla obu poziomów odbywa się jednego dnia i trwa: dla poziomu podstawowego – 120 minut, dla poziomu rozszerzonego – 300 minut. 15 10. Egzamin pisemny dla poziomu podstawowego zawiera jedną część, a dla poziomu rozszerzonego składa się z trzech części: część pierwsza egzaminu trwa 120 minut ( poziom podstawowy), część druga egzaminu trwa 70 minut (poziom rozszerzony), część trzecia egzaminu trwa 110 minut (poziom rozszerzony). 11. Poszczególne części egzaminu pisemnego oddzielone są przerwami. 12. W każdej części egzaminu pisemnego zdający otrzymuje jeden arkusz egzaminacyjny. Arkusz I zawiera zadania odpowiadające wymaganiom dla poziomu podstawowego. Arkusze II i III zawierają zadania odpowiadające wymaganiom dla poziomu rozszerzonego. Wszyscy zdający wykonują zadania z Arkusza I. Zdający przystępujący do egzaminu na poziomie rozszerzonym, wykonują dodatkowo zadania z Arkuszy II i III. 13. Egzamin z drugiego języka obcego nowożytnego wybranego jako przedmiot dodatkowy, zdawany jest w części ustnej i pisemnej na poziomie rozszerzonym. 14. Egzamin pisemny z języka obcego nowożytnego wybranego jako przedmiot dodatkowy, zdawany jest w tym samym dniu, co ten sam język zdawany jako obowiązkowy i na podstawie tych samych arkuszy. 16 1. EGZAMIN USTNY 1.1. STRUKTURA EGZAMINU USTNEGO Z JĘZYKA OBCEGO punkty POZIOM PODSTAWOWY treść język Czas: 10 minut Przygotowanie: 5 minut Zad. 1. Zad. 2. Trzy rozmowy sterowane: – uzyskiwanie, udzielanie informacji – relacjonowanie wydarzeń – negocjowanie 3 3 3 Opis ilustracji i odpowiedzi na dwa pytania 6 5 20 Razem albo punkty POZIOM ROZSZERZONY treść język Czas: 15 minut Przygotowanie: 15 minut 6 Zad. 1. Rozmowa na podstawie materiału stymulującego 7 Zad. 2. Prezentacja tematu oraz dyskusja z egzaminującym na temat prezentowanych zagadnień Razem Zdający wykonują wyłącznie wybranego poziomu. zadania odpowiadające 7 20 wymaganiom dla 17 1.2. OPIS EGZAMINU USTNEGO 1. Egzamin ustny, zarówno na poziomie podstawowym, jak i rozszerzonym, składa się z dwóch zadań i sprawdza przede wszystkim sprawność mówienia 2. Zdający wybiera i deklaruje na piśmie poziom egzaminu ustnego w terminie zgodnym z harmonogramem egzaminu maturalnego. 3. Egzamin na poziomie rozszerzonym różni się od egzaminu na poziomie podstawowym rodzajem i stopniem trudności zadań, zakresem sprawdzanych umiejętności oraz kryteriami oceny. 4. Podczas egzaminu zdający nie może korzystać ze słowników. Poziom podstawowy Zadanie pierwsze polega na przeprowadzeniu trzech rozmów sterowanych, w których role przyjmowane przez zdającego odpowiadają jego doświadczeniom życiowym lub opisują sytuacje, w jakich mógłby znaleźć się w przyszłości. Zdający prowadzi rozmowę z egzaminującym, zgodnie ze scenariuszem podanym w zadaniu. a) Rozmowa pierwsza sprawdza umiejętność uzyskiwania, udzielania informacji. b) Rozmowa druga sprawdza umiejętność relacjonowania wydarzeń, w tym użycia czasów przeszłych. c) Rozmowa trzecia sprawdza umiejętność negocjowania. Zadanie drugie polega na opisaniu przez zdającego ilustracji zamieszczonej w wylosowanym zestawie i udzieleniu odpowiedzi na dwa pytania postawione przez egzaminującego. Treść ilustracji umożliwia sprawdzenie umiejętności opisywania sytuacji, przedmiotów, osób i wyrażania własnej opinii. W czasie przeznaczonym na przygotowanie się do odpowiedzi zdający: zapoznaje się ze scenariuszem rozmów sterowanych, przygotowuje się do opisu ilustracji i rozmowy z egzaminującym. Poziom rozszerzony Zadanie pierwsze polega na przeprowadzeniu ze zdającym rozmowy na podstawie materiału stymulującego, który zawiera różnorodne elementy, takie jak ilustracje, fragmenty tekstu, nagłówki, tytuły, komiksy, diagramy, wykresy, tabele itp. Sprawdzane są umiejętności opisu / prezentacji materiału stymulującego, interpretacji zawartych w nim treści, wyrażania i uzasadniania własnej opinii. Egzaminujący sprawdza powyższe umiejętności, zadając 4-5 pytań związanych z treścią materiału stymulującego. Zadanie drugie polega na prezentacji przez zdającego jednego z dwóch tematów umieszczonych w zestawie i dyskusji z egzaminującym na zaprezentowany temat. Zdający wybiera jeden z dwóch tematów, sformułowanych w języku obcym. Jego zadaniem jest zaprezentowanie dłuższej, trwającej około 3 minut, wieloaspektowej wypowiedzi na wybrany temat, a następnie udzielenie egzaminującemu odpowiedzi na pytania sprawdzające umiejętność wyrażania, uzasadniania i obrony własnej opinii związanej z prezentowanym tematem. W czasie przeznaczonym na przygotowanie się do odpowiedzi zdający: analizuje materiał stymulujący i przygotowuje się do jego prezentacji, wybiera jeden z dwóch tematów zawartych w wylosowanym zestawie, przygotowuje się do prezentacji tematu. 18 1.3. PUNKTACJA I KRYTERIA OCENIANIA EGZAMINU USTNEGO Punktacja na poziomie podstawowym Zadanie 2. Rozmowa na podstawie ilustracji Zadanie 1. Rozmowy sterowane A. Uzyskiwanie, udzielanie informacji 0 – 3 pkt B. C. Relacjonowanie Negocjowanie Opisywanie ilustracji wydarzeń 0 – 3 pkt 0 – 3 pkt 0 – 2 pkt Wyrażanie opinii 0 – 4 pkt Umiejętności językowe zaprezentowane w zadaniach 1. i 2. 0 – 5 pkt SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA NA POZIOMIE PODSTAWOWYM Zadanie 1. Rozmowy sterowane – uzyskiwanie, udzielanie informacji, relacjonowanie wydarzeń, negocjowanie: 1 pkt – komunikat kompletny, zgodny z poleceniem, 0 pkt – brak komunikacji, komunikat niezrozumiały, niezgodny z poleceniem lub niekompletny. Uwaga! Opis każdej sytuacji składa się z trzech podpunktów. Ocenie według powyższych kryteriów podlega realizacja każdego podpunktu w każdej z trzech sytuacji. Zadanie 2. Rozmowa na podstawie ilustracji – opisywanie ilustracji: 2 pkt – pełny opis ilustracji, zachowujący logiczny porządek, 1 pkt – niepełny opis ilustracji i / lub brak logicznego porządku, 0 pkt – brak wypowiedzi lub opis niezgodny z ilustracją, – wyrażanie opinii: 2 pkt – odpowiedź pełna, zgodna z treścią zadanego pytania, 1 pkt – odpowiedź niepełna i / lub częściowo odbiegająca od treści zadanego pytania, 0 pkt – brak odpowiedzi lub odpowiedź w znacznym stopniu odbiegająca od treści zadanego pytania. Uwaga! Ocenie, według powyższych kryteriów, podlega odpowiedź na każde z dwóch pytań o opinię. Umiejętności językowe zaprezentowane w zadaniach 1. i 2. oceniane łącznie: 5 – 4 pkt – dobry poziom znajomości słownictwa i struktur językowych, nieliczne błędy językowe, wypowiedź płynna, poprawna wymowa i intonacja, 3 – 2 pkt – zadowalający poziom znajomości słownictwa i struktur językowych, liczne błędy językowe, zakłócenia w płynności wypowiedzi, błędy w wymowie i intonacji, 1 – 0 pkt – bardzo ograniczona znajomość słownictwa i struktur językowych, bardzo liczne błędy językowe, brak płynności wypowiedzi, liczne błędy w wymowie i intonacji. Uwaga! Jeżeli zdający nie przystąpił do realizacji jednego z zadań może otrzymać maksymalnie 3 pkt za umiejętności językowe. 19 Punktacja na poziomie rozszerzonym Zadanie 1. Rozmowa na podstawie materiału stymulującego Zadanie 2. Prezentacja tematu i dyskusja Prezentacja materiału stymulującego Interpretowanie, wyrażanie opinii Prezentacja tematu Udział w dyskusji, wyrażanie opinii, argumentowanie 0 –2 pkt 0 – 4 pkt 0 - 3 pkt 0 - 4 pkt Umiejętności językowe zaprezentowane w zadaniach 1. i 2. 0 –7 pkt. SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA NA POZIOMIE ROZSZERZONYM Zadanie 1. Rozmowa na podstawie materiału stymulującego – prezentacja materiału stymulującego: 2 pkt. – pełna prezentacja materiału stymulującego, 1 pkt – niepełna prezentacja materiału stymulującego, 0 pkt – brak odpowiedzi lub odpowiedź niezgodna z materiałem stymulującym, – interpretowanie, wyrażanie opinii: 4 3 2 1 pkt pkt pkt pkt – – – – odpowiedzi pełne, nie odbiegają od treści zadanych pytań, odpowiedzi niepełne, nie odbiegają od treści zadanych pytań, odpowiedzi niepełne, częściowo odbiegają od treści zadanych pytań, brak odpowiedzi na niektóre pytania i / lub odpowiedzi w znacznym stopniu odbiegają od treści zadanych pytań, 0 pkt – brak odpowiedzi na pytania. Zadanie 2. Prezentacja tematu i dyskusja z egzaminującym – prezentacja tematu: 3 pkt – bogata treść, wielostronne ujęcie tematu, wszystkie elementy prezentacji logicznie powiązane, poprawna konstrukcja prezentacji (zawierająca wstęp, rozwinięcie, zakończenie), 2 pkt – bogata treść, jednostronne ujęcie tematu, brak spójności logicznej między niektórymi elementami prezentacji, niezbyt poprawna konstrukcja prezentacji (nie zawierająca wstępu lub zakończenia), 1 pkt – uboga treść, częściowo odbiegająca od tematu, brak spójności logicznej między elementami prezentacji, brak wyraźnej konstrukcji prezentacji (nie zawiera wstępu i zakończenia), 0 pkt – bardzo uboga treść, znacznie odbiegająca od tematu, prezentacja niespójna, chaotyczna. Uwaga! Jeżeli prezentacja jest w całości nie na temat, nie jest oceniana, a egzaminujący nie rozpoczyna ze zdającym dyskusji na jej temat. 20 – udział w dyskusji, wyrażanie opinii i argumentowanie: 4 pkt – pełne odpowiedzi na pytania, umiejętność obrony opinii, logiczna, wielostronna argumentacja, 3 pkt – pełne odpowiedzi na większość pytań, umiejętność obrony opinii, logiczna, ale jednostronna argumentacja, 2 pkt – niepełne odpowiedzi na pytania, braki w umiejętności obrony opinii, uboga, nie zawsze logiczna argumentacja, 1 pkt – niepełne odpowiedzi na większość pytań, braki w umiejętności obrony opinii, nielogiczna argumentacja lub brak argumentacji, 0 pkt – brak odpowiedzi na pytania. Umiejętności językowe zaprezentowane w zadaniach 1. i 2. oceniane łącznie: 7 – 6 pkt – bogate słownictwo i frazeologia zgodne z tematem wypowiedzi, urozmaicone struktury gramatyczne, sporadyczne błędy językowe nie zakłócają komunikacji, wypowiedź płynna, poprawna wymowa i intonacja, 5 – 4 pkt – słownictwo i frazeologia zgodne z tematem wypowiedzi, niezbyt urozmaicone struktury gramatyczne, błędy językowe nie zakłócają komunikacji, wypowiedź płynna, poprawna wymowa i intonacja, 3 – 2 pkt – podstawowe słownictwo, ograniczony zakres struktur gramatycznych, liczne powtórzenia, błędy językowe częściowo zakłócają komunikację, wypowiedź niezbyt płynna, częściowo niepoprawna wymowa i intonacja, 1 – 0 pkt – ubogie słownictwo, nieporadne użycie struktur składniowych, liczne błędy językowe, które uniemożliwiają lub znacznie zakłócają komunikację, brak płynności wypowiedzi, niepoprawna wymowa i intonacja. Uwaga! Jeżeli zdający nie przystąpił do jednego z zadań, może otrzymać maksymalnie 5 pkt za umiejętności językowe. 21 2. EGZAMIN PISEMNY 2.1. STRUKTURA EGZAMINU PISEMNEGO Z JĘZYKA OBCEGO POZIOM PODSTAWOWY POZIOM ROZSZERZONY pkt ARKUSZ I Czas trwania egzaminu na poziomie podstawowym: 120 minut (2h) (w tym nagranie – 20 minut) Rozumienie ze słuchu 15 Rozumienie tekstu czytanego 20 Wypowiedź pisemna 15 Razem 50 Koniec egzaminu na poziomie podstawowym (zdający na poziomie rozszerzonym kontynuują egzamin) PRZERWA ARKUSZ II Czas trwania egzaminu na poziomie rozszerzonym: 180 minut (3h) Rozumienie ze słuchu Rozumienie tekstu czytanego i rozpoznawanie struktur leksykalnogramatycznych Czas: 70 min (w tym nagranie 25 min) 15 12 ARKUSZ III PRZERWA Stosowanie struktur leksykalnogramatycznych 5 Czas: 110 min Wypowiedź pisemna 18 Razem 50 Koniec egzaminu na poziomie rozszerzonym Wszyscy zdający przystępują do egzaminu na poziomie podstawowym. 22 2.2. OPIS EGZAMINU PISEMNEGO 1. Egzamin pisemny składa się z trzech części – jednej dla poziomu podstawowego i dwóch wyłącznie dla poziomu rozszerzonego. 2. Wszyscy zdający przystępują do egzaminu na poziomie podstawowym, wykonując zadania z arkusza I, a następnie zdający na poziomie rozszerzonym wykonują zadania z arkusza II i arkusza III. 3. Zdający może zadeklarować przystąpienie do poziomu rozszerzonego w czasie trwania egzaminu. 4. Egzamin na poziomie rozszerzonym różni się od egzaminu na poziomie podstawowym stopniem trudności tekstów, zakresem sprawdzanych umiejętności oraz kryteriami oceny. 5. Na obu poziomach w zadaniach sprawdzających rozumienie ze słuchu wykorzystywane są nagrania tekstów. 6. Podczas egzaminu zdający nie może korzystać ze słowników. 7. Poszczególne części egzaminu oddzielone są przerwami. Poziom podstawowy ARKUSZ I Sprawdza umiejętności odpowiadające wymaganiom dla poziomu podstawowego: a) rozumienia ze słuchu – zdający rozwiązuje zadania sprawdzające rozumienie wysłuchanych tekstów, b) rozumienia tekstu czytanego – zdający czyta teksty i rozwiązuje zadania sprawdzające ich rozumienie, c) pisania – zdający wykazuje się umiejętnością pisania prostych tekstów użytkowych. Rozumienie ze słuchu Liczba i długość tekstów: 2-3 teksty adaptowane o łącznym czasie trwania ok. 6 minut (całe nagranie z dwukrotnie odczytanymi tekstami, poleceniami i przerwami na wykonanie zadań trwa 20 minut). Rodzaje tekstów: • komunikaty i instrukcje, • rozmowy, wywiady, dyskusje, • teksty narracyjne. Typy zadań: zadania zamknięte – prawda / fałsz, dobieranie, wielokrotny wybór. Rozumienie tekstu czytanego Liczba i długość tekstów: 2-3 teksty adaptowane o łącznej długości około 1,5 strony A4. Rodzaje tekstów: • informacyjne, • publicystyczne, • literackie. Typy zadań: zadania zamknięte – prawda / fałsz, dobieranie, wielokrotny wybór. 23 Wypowiedź pisemna Liczba i długość wypowiedzi: 2 teksty użytkowe: • krótszy – bez określonego limitu słów, • dłuższy – 120-150 słów. Formy wypowiedzi: • krótki tekst użytkowy, np. notatka, pocztówka, ogłoszenie, zaproszenie, ankieta, wiadomość, • dłuższy tekst użytkowy: list prywatny, prosty list formalny. Zadania polegają na napisaniu krótkiego i dłuższego tekstu użytkowego zgodnie ze szczegółowymi wskazówkami dotyczącymi treści. Poziom rozszerzony ARKUSZ II Sprawdza umiejętności odpowiadające wymaganiom dla poziomu rozszerzonego: a) rozumienia ze słuchu – zdający rozwiązuje zadania sprawdzające rozumienie wysłuchanych tekstów, b) rozumienia tekstu czytanego – zdający czyta teksty i rozwiązuje zadania sprawdzające ich rozumienie, c) rozpoznawania struktur leksykalno-gramatycznych – zdający wykonuje zadania wykorzystując załączony tekst. Rozumienie ze słuchu Liczba i długość tekstów: 2-3 teksty oryginalne lub w niewielkim stopniu adaptowane o łącznym czasie trwania ok. 6 minut (całe nagranie z dwukrotnie odczytanymi tekstami, poleceniami i przerwami na wykonanie zadań trwa 25 minut). Rodzaje tekstów: • komunikaty i instrukcje, • rozmowy, wywiady, dyskusje, • teksty narracyjne. Typy zadań: zadania zamknięte – prawda / fałsz, dobieranie, wielokrotny wybór. Rozumienie tekstu czytanego i rozpoznawanie struktur leksykalnogramatycznych Liczba i długość tekstów : 2-3 teksty oryginalne lub w niewielkim stopniu adaptowane o łącznej długości około 2 stron A4. Rodzaje tekstów: • informacyjne, • publicystyczne, • literackie. Typy zadań: • zadania zamknięte do sprawdzenia rozumienia tekstu – prawda / fałsz, dobieranie, wielokrotny wybór, • test luk sterowanych do sprawdzenia umiejętności rozpoznawania struktur leksykalno – gramatycznych. 24 ARKUSZ III Sprawdza umiejętności odpowiadające wymaganiom dla poziomu rozszerzonego: a) stosowania struktur leksykalno-gramatycznych – zdający wykonuje zadania wymagające zastosowania odpowiednich struktur leksykalno-gramatycznych, b) pisania – zdający pisze dłuższy tekst na określony temat (do wyboru z trzech) we wskazanej formie. Stosowanie struktur leksykalno-gramatycznych Liczba zadań: 1 lub 2 zadania. Typy zadań: zadania otwarte – transformacje, tłumaczenie fragmentów zdań, słowotwórstwo, test luk. Wypowiedź pisemna Liczba i długość wypowiedzi: 1 tekst o długości 200-250 słów. Formy wypowiedzi: • • • • opis, opowiadanie, recenzja, rozprawka. 25 2.3. PUNKTACJA I KRYTERIA OCENIANIA EGZAMINU PISEMNEGO Punktacja na poziomie podstawowym ARKUSZ I Rozumienie ze słuchu Punktacja: 1 pkt za każdy element poszczególnych zadań – razem 15 punktów. Rozumienie tekstu czytanego Punktacja: 1 pkt za każdy element poszczególnych zadań – razem 20 punktów. Wypowiedź pisemna Krótka forma użytkowa (5 punktów) TREŚĆ Liczba punktów Inf. 1 Inf. 2 Inf. 3 Inf. 4 0–1 0–1 0–1 0–1 POPRAWNOŚĆ MAKSYMALNA LICZBA PUNKTÓW 0–1 5 SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Przy ocenie tego zadania bierze się pod uwagę głównie komunikatywność, a w mniejszym stopniu ocenia się poprawność językową. • • • • • Przyznaje się po 1 punkcie za każdą informację zgodną z poleceniem. Jeżeli brak informacji lub błędy językowe uniemożliwiają jej zrozumienie, przyznaje się 0 punktów za tę informację. Jeżeli tekst jest poprawny pod względem językowym, tzn. nie zawiera błędów lub zawiera błędy, stanowiące nie więcej niż 25% liczby wszystkich wyrazów w tekście, przyznaje się 1 punkt za poprawność językową. Jeżeli tekst zawiera błędy językowe (gramatyczne, leksykalne i ortograficzne), stanowiące więcej niż 25% liczby wszystkich wyrazów w tekście, przyznaje się 0 punktów za poprawność językową. Punkt za poprawność przyznaje się, jeśli tekst zawiera więcej niż połowę wymaganych informacji. Dłuższa forma użytkowa (10 punktów) TREŚĆ Liczba punktów 26 Inf. 1 Inf. 2 Inf. 3 Inf. 4 0-0,5-1 0-0,5-1 0-0,5-1 0-0,5-1 FORMA BOGACTWO JĘZYKOWE 0-1-2 0-1-2 POPRAWMAKSYMALNOŚĆ NA LICZBA JĘZYKOPUNKTÓW WA 0-1-2 10 SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Przy ocenie tego zadania bierze się pod uwagę treść, formę, bogactwo językowe i poprawność językową. Treść: Przyznaje się maksymalnie po 1 punkcie za każdą informację. 1 pkt 0,5 pkt 0 pkt – informacja zawiera wszystkie elementy określone w poleceniu, – informacja zawiera część elementów określonych w poleceniu, – brak informacji lub błędy językowe uniemożliwiają jej zrozumienie. Forma: 2 pkt – – – 1 pkt – – – 0 pkt – wypowiedź zgodna z wymaganą formą, układ tekstu spójny, logiczny, objętość pracy może przekroczyć podane granice do ± 10 %, wypowiedź częściowo zgodna z wymaganą formą, układ tekstu częściowo spójny, logiczny, objętość pracy może przekroczyć podane granice do ± 15 %, praca jest niezgodna z wymaganą formą (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych kryteriów), – układ tekstu niespójny, chaotyczny, – objętość pracy przekracza podane granice ponad ± 15 %. Bogactwo językowe: 2 pkt – zróżnicowane struktury gramatyczne, – urozmaicone słownictwo i frazeologia, 1 pkt – mało zróżnicowane struktury gramatyczne, – mało urozmaicone słownictwo i frazeologia, 0 pkt – niezróżnicowane struktury gramatyczne, – bardzo ubogie słownictwo i frazeologia, – praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych kryteriów). Poprawność językowa: 2 pkt – błędy gramatyczne i/lub leksykalne i/lub ortograficzne, stanowiące od 0 do 15% liczby wszystkich wyrazów, 1 pkt – błędy gramatyczne i/lub leksykalne i/lub ortograficzne, stanowiące powyżej 15%, nie więcej jednak niż 25% liczby wszystkich wyrazów, 0 pkt – błędy gramatyczne i/lub leksykalne i/lub ortograficzne, stanowiące powyżej 25% liczby wyrazów, – praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu, (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych kryteriów). UWAGA ! W obu zadaniach nie uwzględnia się błędów stylistycznych i interpunkcyjnych. Jeżeli praca jest nieczytelna lub całkowicie niezgodna z tematem lub z poleceniem, nie podlega ocenie. W punktacji wypowiedzi uwzględnia się stwierdzoną i udokumentowaną dysgrafię i dysortografię zdającego. 27 Punktacja na poziomie rozszerzonym ARKUSZ II Rozumienie ze słuchu Punktacja: 1 pkt za każdy element poszczególnych zadań – razem 15 punktów. Rozumienie tekstu czytanego i rozpoznawanie struktur leksykalno-gramatycznych Punktacja: 1 pkt za każdy element zadań sprawdzających rozumienie tekstu czytanego (8 - 9 elementów) oraz 0,5 pkt za każdy element zadań sprawdzających rozpoznawanie struktur leksykalno-gramatycznych (6-8 elementów) – razem 12 punktów. ARKUSZ III Stosowanie struktur leksykalno-gramatycznych Punktacja: 0,5 pkt za każdy element zadań – razem 5 punktów. Wypowiedź pisemna (18 punktów) ZADANIE Treść Kompozycja Bogactwo językowe Poprawność językowa Maksymalna liczba punktów 5 4 5 4 Poziom A B C A B C A B C A B C Liczba uzyskanych punktów 5 4-3-2 1-0 4 3-2 1-0 5 4-3-2 1-0 4 3-2 1-0 Razem pkt 18 SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA 1. W kryterium kompozycji i poprawności językowej wyodrębnione zostały kryteria główne i drugorzędne, przy czym kryteria główne mają dwukrotnie większą wagę niż kryteria drugorzędne. Kryteria drugorzędne podane zostały w tabeli kursywą. 2. Praca nieczytelna i całkowicie niezgodna z poleceniem nie podlega ocenie. 3. W punktacji wypowiedzi uwzględnia się stwierdzoną i udokumentowaną dysgrafię i dysortografię zdającego. 28 ROZPRAWKA POZIOM JAKOŚCI JĘZYKA POZIOM KOMPOZYCJI POZIOM MERYTORYCZNY Kryterium oceny zdający: I. TREŚĆ rozumie wybrany temat, dostosowuje treść do formy wypowiedzi: – formułuje tezę, – omawia temat, – podsumowuje temat , zna realia danego obszaru językowego (kryterium to wprowadzamy, jeżeli temat wymaga ich znajomości). PUNKTACJA 5 pkt II. KOMPOZYCJA: tworzy spójny tekst, uwzględnia wszystkie części pracy (wstęp, rozwinięcie, zakończenie), zachowuje proporcje między częściami pracy, graficznie wyodrębnia główne części pracy, zachowuje określoną w zadaniu objętość pracy. PUNKTACJA 4 pkt III. BOGACTWO JĘZYKOWE: stosuje słownictwo i frazeologię zgodnie z tematem i formą wypowiedzi, stosuje struktury składniowe zgodnie z tematem i formą wypowiedzi, dostosowuje styl do formy wypowiedzi. PUNKTACJA 5 pkt IV. POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA: stosuje zgodnie z normą struktury morfosyntaktyczne, zasady ortografii, i interpunkcji. PUNKTACJA 4 pkt A zdający: 1. formułuje wypowiedź zgodną z tematem, 2. prawidłowo formułuje tezę/ antytezę adekwatną do tematu, 3. omawia temat, trafnie dobierając argumenty za i przeciw, 4. podsumowuje temat, B zdający: C zdający: 1. formułuje wypowiedź częściowo zgodną z tematem, 2. formułuje tezę/antytezę pozostającą w związku z tematem, 3. omawia temat, częściowo trafnie dobierając argumenty za i przeciw, 1. formułuje wypowiedź znacznie odbiegającą od tematu, 2. nieudolnie formułuje tezę/ antytezę lub nie formułuje jej, 3. omawia temat, często nietrafnie dobierając lub pomijając argumenty za i przeciw, 4. podsumowanie nie wynika z tekstu rozprawki lub nie podsumowuje tematu, 5. popełnia dość liczne błędy logiczne i/lub rzeczowe dotyczące realiów danego obszaru językowego. 4. podejmuje próbę podsumowania tematu, 5. poprawnie posługuje się wiedzą dotyczącą realiów danego obszaru językowego. 5. na ogół poprawnie posługuje się wiedzą dotyczącą realiów danego obszaru językowego. 5 1. tworzy wypowiedź w pełni spójną, harmonijną, podporządkowaną wyraźnej myśli przewodniej, 2. uwzględnia wszystkie części pracy (wstęp, rozwinięcie, zakończenie), zachowując właściwe proporcje między nimi, 4–3–2 1. tworzy wypowiedź częściowo spójną, harmonijną, zachowuje pewną logikę w tekście, 2. pomija wstęp lub zakończenie lub realizuje je fragmentarycznie zachowując w miarę właściwe proporcje między częściami pracy, 3. wyodrębnia graficznie niektóre części pracy, 4. przekracza podane granice objętości pracy do 10%. 1–0 1. tworzy wypowiedź w dużym stopniu niespójną, niekonsekwentną, 2. pomija dwie części pracy lub realizuje je fragmentarycznie, nie zachowuje właściwych proporcji między częściami pracy, 3–2 1. stosuje słownictwo i frazeologię na poziomie średniozaawansowanym, stosuje nieliczne powtórzenia, 2. stosuje urozmaicone 2. stosuje mało urozmaicone struktury składniowe na struktury składniowe poziomie zaawansowanym, na poziomie średniozaawansowanym, 3. zachowuje jednorodny styl, 3. zachowuje poprawny styl adekwatny do treści z niewielkimi i formy. uchybieniami. 5 4–3–2 1. pisze pracę bezbłędną lub 1. popełnia dość liczne błędy popełnia drobne, gramatyczne i leksykalne sporadyczne błędy niezakłócające gramatyczne i leksykalne, komunikacji lub niezakłócające zakłócające komunikacji, w nieznacznym stopniu komunikację, 2. popełnia nieliczne błędy 2. popełnia błędy ortograficzne, ortograficzne, niezmieniające znaczenia niezmieniające znaczenia wyrazów, wyrazów lub/i popełnia nieliczne błędy ortograficzne zmieniające znaczenie wyrazów, 3. popełnia sporadyczne błędy 3. popełnia dość liczne błędy interpunkcyjne. interpunkcyjne. 4 3–2 1–0 1. stosuje słownictwo i frazeologię na poziomie podstawowym, stosuje liczne powtórzenia, 2. posługuje się zakresem struktur składniowych na poziomie podstawowym, stosuje liczne powtórzenia 3. stosuje nieporadny styl, lecz praca jest zrozumiała. 3. wykazuje pełną konsekwencję w układzie graficznym pracy, 4. zachowuje objętość pracy w granicach określonych w poleceniu. 4 1. stosuje urozmaicone słownictwo i frazeologię na poziomie zaawansowanym, 3. nie wyodrębnia graficznie głównych części pracy, 4. przekracza podane granice objętości pracy o ponad ± 10%. 1–0 1. popełnia liczne błędy gramatyczne i leksykalne, 2. popełnia liczne błędy ortograficzne, 3. popełnia liczne błędy interpunkcyjne. 1–0 29 RECENZJA Kryterium oceny zdający: POZIOM MERYTORYCZNY I. TREŚĆ rozumie wybrany temat, dostosowuje treść do formy wypowiedzi: – podaje informacje o recenzowanej pozycji, – podaje informacje o zawartości treściowej recenzowanej pozycji, – ocenia, – poleca bądź nie, podając przyczyny, zna realia danego obszaru językowego (kryterium to wprowadzamy, jeżeli temat wymaga ich znajomości). POZIOM JAKOŚCI JĘZYKA POZIOM KOMPOZYCJI PUNKTACJA 5 pkt II. KOMPOZYCJA: tworzy spójny tekst, uwzględnia wszystkie części pracy (wstęp, rozwinięcie, zakończenie), zachowuje proporcje między częściami pracy, graficznie wyodrębnia główne części pracy, zachowuje określoną w zadaniu objętość pracy. PUNKTACJA 4 pkt III. BOGACTWO JĘZYKOWE: stosuje słownictwo i frazeologię zgodnie z tematem i formą wypowiedzi, stosuje struktury składniowe zgodnie z tematem i formą wypowiedzi, dostosowuje styl do formy wypowiedzi. PUNKTACJA 5 pkt IV. POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA: stosuje zgodnie z normą struktury morfosyntaktyczne, zasady ortografii i interpunkcji PUNKTACJA 4 pkt 30 A zdający: 1. formułuje wypowiedź zgodną z tematem, 2. podaje pełną informację o recenzowanej pozycji (twórca, okoliczności powstania dzieła, okoliczności odbioru), 3. podaje krótką informację o zawartości treściowej recenzowanej pozycji (np. skrót fabuły, prezentacja głównych postaci, problematyki), 4. dokonuje pełnej, wieloaspektowej oceny (np. fabuły, akcji, pracy reżysera, gry aktorów, scenografii, opracowania muzycznego, sposobu ekspozycji obiektów na wystawie), 5. poleca bądź odradza, wskazując na walory/wady recenzowanej pozycji, 6. poprawnie posługuje się wiedzą dotyczącą realiów danego obszaru językowego. 5 1. tworzy wypowiedź w pełni spójną, harmonijną, podporządkowaną wyraźnej myśli przewodniej, 2. uwzględnia wszystkie części pracy (wstęp, rozwinięcie, zakończenie), zachowując właściwe proporcje między nimi, 3. wykazuje pełną konsekwencję w układzie graficznym pracy, 4. zachowuje objętość pracy w granicach określonych w poleceniu. 4 1. stosuje urozmaicone słownictwo i frazeologię na poziomie zaawansowanym, uwzględniając specjalistyczne słownictwo z danej dziedziny sztuki, 2. stosuje urozmaicone struktury składniowe na poziomie zaawansowanym, B zdający: C zdający: 1. formułuje wypowiedź częściowo zgodną z tematem 2. podaje częściową informację o recenzowanej pozycji lub pomija niektóre istotne informacje, 3. podaje zbyt szczegółową lub zbyt ogólną informację o zawartości treściowej utworu, 1. formułuje wypowiedź znacznie odbiegającą od tematu, 2. podaje ogólnikową, mało konkretną informację o recenzowanej pozycji lub pomija większość informacji, 3. streszcza utwór lub nie przedstawia zawartości treściowej recenzowanej pozycji, 4. dokonuje niepełnej oceny uwzględniając niektóre elementy, 4. dokonuje bardzo pobieżnej oceny lub nie dokonuje oceny, 5. poleca bądź odradza, nie wskazując na walory/wady recenzowanej pozycji, 6. na ogół poprawnie posługuje się wiedzą dotyczącą realiów danego obszaru językowego. 4–3–2 1. tworzy wypowiedź częściowo spójną, harmonijną, zachowuje pewną logikę w tekście, 2. pomija wstęp lub zakończenie lub realizuje je fragmentarycznie zachowując w miarę właściwe proporcje między częściami pracy, 3. wyodrębnia graficznie niektóre części pracy, 5. nie poleca ani nie odradza recenzowanej pozycji, 6. popełnia dość liczne błędy logiczne i/lub rzeczowe dotyczące realiów danego obszaru językowego. 1–0 1. tworzy wypowiedź w dużym stopniu niespójną, niekonsekwentną, 2. pomija dwie części pracy lub realizuje je fragmentarycznie, nie zachowuje właściwych proporcji między częściami pracy, 3. nie wyodrębnia graficznie głównych części pracy, 4. przekracza podane 4. przekracza podane granice granice objętości pracy do objętości pracy o ponad ± 10%. 10%. 3–2 1–0 1. stosuje słownictwo 1. stosuje słownictwo i frazeologię na poziomie i frazeologię na poziomie średniozaawansowanym, podstawowym, stosuje stosuje nieliczne liczne powtórzenia, powtórzenia, 2. stosuje mało urozmaicone struktury składniowe na poziomie średniozaawansowanym, 3. zachowuje jednorodny styl, 3. zachowuje poprawny styl adekwatny do treści i z niewielkimi formy. uchybieniami. 5 4–3–2 1. pisze pracę bezbłędną lub 1. popełnia dość liczne błędy popełnia drobne, gramatyczne i leksykalne sporadyczne błędy niezakłócające komunikacji gramatyczne i leksykalne, lub zakłócające niezakłócające w nieznacznym stopniu komunikacji, komunikację, 2. popełnia nieliczne błędy 2. popełnia błędy ortograficzne, ortograficzne, niezmieniające znaczenia niezmieniające znaczenia wyrazów, wyrazów lub/i popełnia nieliczne błędy ortograficzne zmieniające znaczenie wyrazów, 3. popełnia sporadyczne błędy 3. popełnia dość liczne błędy interpunkcyjne. interpunkcyjne. 4 3–2 2. posługuje się zakresem struktur składniowych na poziomie podstawowym, stosuje liczne powtórzenia, 3. stosuje nieporadny styl, lecz praca jest zrozumiała. 1–0 1. popełnia liczne błędy gramatyczne i leksykalne, 2. popełnia liczne błędy ortograficzne, 3. popełnia liczne błędy interpunkcyjne. 1–0 OPOWIADANIE Kryterium oceny zdający: POZIOM JAKOŚCI JĘZYKA POZIOM KOMPOZYCJI POZIOM MERYTORYCZNY I. TREŚĆ rozumie wybrany temat, dostosowuje treść do formy: – określa tło akcji, – odtwarza wydarzenia prowadzące do wydarzenia głównego, – przedstawia wydarzenie główne, – opisuje reakcje ludzi, przedstawia wnioski i konsekwencje wydarzenia, zna realia danego obszaru językowego (kryterium to wprowadzamy, jeżeli temat wymaga ich znajomości). PUNKTACJA 5 pkt II. KOMPOZYCJA: tworzy spójny tekst, uwzględnia wszystkie części pracy (wstęp, rozwinięcie, zakończenie), zachowuje proporcje między częściami pracy, graficznie wyodrębnia główne części pracy, zachowuje określoną w zadaniu objętość pracy. PUNKTACJA 4 pkt III. BOGACTWO JĘZYKOWE: stosuje słownictwo i frazeologię zgodnie z tematem i formą wypowiedzi, stosuje struktury składniowe zgodnie z tematem i formą wypowiedzi, dostosowuje styl do formy wypowiedzi. PUNKTACJA 5 pkt IV. POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA: stosuje zgodnie z normą struktury morfosyntaktyczne, zasady ortografii i interpunkcji PUNKTACJA 4 pkt A zdający: 1. formułuje wypowiedź zgodną z tematem, 2. określa czas, miejsce wydarzeń i bohaterów, 3. logicznie odtwarza wydarzenia prowadzące do wydarzenia głównego, 4. szczegółowo przedstawia wydarzenie główne, 5. przekonująco opisuje reakcje ludzi, lub/i przedstawia wnioski i konsekwencje wydarzenia, 6. poprawnie posługuje się wiedzą dotyczącą realiów danego obszaru językowego. 5 1. tworzy wypowiedź w pełni spójną, harmonijną, podporządkowaną wyraźnej myśli przewodniej, 2. uwzględnia wszystkie części pracy (wstęp, rozwinięcie, zakończenie), zachowując właściwe proporcje między nimi, 3. wykazuje pełną konsekwencję w układzie graficznym pracy, 4. zachowuje objętość pracy w granicach określonych w poleceniu. 4 1. stosuje urozmaicone słownictwo i frazeologię na poziomie zaawansowanym, B zdający: C zdający: 1. formułuje wypowiedź częściowo zgodną z tematem 2. określa tylko dwa z trzech elementów (czas, miejsce wydarzeń, bohaterów), 1. formułuje wypowiedź znacznie odbiegającą od tematu, 2. określa tylko jeden z trzech elementów (czas, miejsce wydarzeń, bohaterów) lub nie określa ich, 3. przedstawia wydarzenia nie tworzące logicznego ciągu, 3. nie zawsze logicznie odtwarza wydarzenia prowadzące do wydarzenia głównego, 4. niezbyt szczegółowo przed- stawia wydarzenie główne, 5. nie w pełni przekonująco opisuje reakcje ludzi, lub/i przedstawia wnioski i konsekwencje wydarzenia, 6. na ogół poprawnie posługuje się wiedzą dotyczącą realiów danego obszaru językowego. 4–3–2 1. tworzy wypowiedź częściowo spójną, harmonijną, zachowuje pewną logikę w tekście, 2. pomija wstęp lub zakończenie lub realizuje je fragmentarycznie zachowując w miarę właściwe proporcje między częściami pracy, 3. wyodrębnia graficznie niektóre części pracy, 4. przekracza podane granice objętości pracy do 10%. 3–2 1. stosuje słownictwo i frazeologię na poziomie średniozaawansowanym, stosuje nieliczne powtórzenia, 2. stosuje urozmaicone 2. stosuje mało urozmaicone struktury składniowe na struktury składniowe na poziomie zaawansowanym, poziomie średniozaawansowanym, 3. zachowuje jednorodny styl, 3. zachowuje poprawny styl adekwatny do treści z niewielkimi i formy. uchybieniami. 5 4–3–2 1. pisze pracę bezbłędną 1. popełnia dość liczne błędy lub popełnia drobne, gramatyczne i leksykalne sporadyczne błędy niezakłócające gramatyczne i leksykalne, komunikacji lub niezakłócające zakłócające komunikacji, w nieznacznym stopniu komunikację, 2. popełnia nieliczne błędy 2. popełnia błędy ortograficzne, ortograficzne, niezmieniające znaczenia niezmieniające znaczenia wyrazów, wyrazów lub/i popełnia nieliczne błędy ortograficzne zmieniające znaczenie wyrazów, 3. popełnia sporadyczne błędy 3. popełnia dość liczne błędy interpunkcyjne. interpunkcyjne. 4 3–2 4. nie przedstawia wydarzenia głównego, 5. nie opisuje reakcji ludzi, lub/i nie przedstawia wniosków i konsekwencji wydarzeń, 6. popełnia dość liczne błędy logiczne i/lub rzeczowe dotyczące realiów danego obszaru językowego. 1–0 1. tworzy wypowiedź w dużym stopniu niespójną, niekonsekwentną, 2. pomija dwie części pracy lub realizuje je fragmentarycznie, nie zachowuje właściwych proporcji między częściami pracy, 3. nie wyodrębnia graficznie głównych części pracy, 4. przekracza podane granice objętości pracy o ponad ± 10%. 1–0 1. stosuje słownictwo i frazeologię na poziomie podstawowym, stosuje liczne powtórzenia, 2. posługuje się zakresem struktur składniowych na poziomie podstawowym, stosuje liczne powtórzenia, 3. stosuje nieporadny styl, lecz praca jest zrozumiała. 1–0 1. popełnia liczne błędy gramatyczne i leksykalne, 2. popełnia liczne błędy ortograficzne, 3. popełnia liczne błędy interpunkcyjne. 1–0 31 OPIS Kryterium oceny zdający: POZIOM JAKOŚCI JĘZYKA POZIOM KOMPOZYCJI POZIOM MERYTORYCZNY I. TREŚĆ rozumie wybrany temat, dostosowuje treść do formy: – przedstawia informacje na temat opisywanej osoby/ miejsca, zdarzenia, – opisując zachowuje logiczny porządek, np. zasadę od ogółu do szczegółu, – przedstawia swoje opinie na temat opisywanej osoby/ miejsca / zdarzenia, – zna realia danego obszaru językowego (kryterium to wprowadzamy, jeżeli temat wymaga ich znajomości). PUNKTACJA 5 pkt II. KOMPOZYCJA: tworzy spójny tekst, B zdający: C zdający: 1. formułuje wypowiedź znacznie odbiegającą od tematu, 2. przedstawia zbyt mało informacji na temat opisywanej osoby / miejsca / zdarzenia, 3. opisuje najczęściej nie zachowując logicznego porządku, 4. przedstawia swoje opinie i uzasadnia je, 1. formułuje wypowiedź częściowo zgodną z tematem, 2. przedstawia ogólne informacje na temat opisywanej osoby / miejsca / zdarzenia, 3. opisuje, zachowując w przeważającej części pracy logiczny porządek, np. od ogółu do szczegółu, 4. przedstawia swoje opinie, częściowo uzasadnia je, 5. poprawnie posługuje się wiedzą dotyczącą realiów danego obszaru językowego. 5. na ogół poprawnie posługuje się wiedzą dotyczącą realiów danego obszaru językowego. 4. przedstawia swoje opinie lecz nie uzasadnia ich lub nie przedstawia swoich opinii, 5. popełnia dość liczne błędy logiczne i/lub rzeczowe dotyczące realiów danego obszaru językowego. 4–3–2 1. tworzy wypowiedź częściowo spójną, harmonijną, zachowuje pewną logikę w tekście, 1–0 1. tworzy wypowiedź w dużym stopniu niespójną, niekonsekwentną, 1. formułuje wypowiedź zgodną z tematem, 2. przedstawia istotne informacje na temat opisywanej osoby / miejsca / zdarzenia, 3. opisuje, zachowując logiczny porządek, np. od ogółu do szczegółu, 5 1. tworzy wypowiedź w pełni spójną, harmonijną, podporządkowaną wyraźnej myśli uwzględnia wszystkie przewodniej, części pracy (wstęp, 2. uwzględnia wszystkie rozwinięcie, części pracy (wstęp, zakończenie), rozwinięcie, zakończenie) zachowuje proporcje zachowując właściwe między częściami pracy, proporcje między nimi, graficznie wyodrębnia główne części pracy, zachowuje określoną w zadaniu objętość pracy. PUNKTACJA 4 pkt III. BOGACTWO JĘZYKOWE: stosuje słownictwo i frazeologię zgodnie z tematem i formą wypowiedzi, stosuje struktury składniowe zgodnie z tematem i formą wypowiedzi, dostosowuje styl do formy wypowiedzi. PUNKTACJA 5 pkt IV. POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA: stosuje zgodnie z normą struktury morfosyntaktyczne, 3. wykazuje pełną konsekwencję w układzie graficznym pracy, 4. zachowuje objętość pracy w granicach określonych w poleceniu. 4 1. stosuje urozmaicone słownictwo i frazeologię na poziomie zaawansowanym, (np. przymiotniki, przyimki, przysłówki miejsca, czasowniki dynamiczne), 2. stosuje urozmaicone struktury składniowe na poziomie zaawansowanym, 3. zachowuje jednorodny styl, adekwatny do treści i formy. 5 1. pisze pracę bezbłędną lub popełnia drobne, sporadyczne błędy gramatyczne i leksykalne, niezakłócające komunikacji, zasady ortografii 2. popełnia nieliczne błędy ortograficzne, niezmieniające znaczenia wyrazów, i interpunkcji 3. popełnia sporadyczne błędy interpunkcyjne. 4 PUNKTACJA 4 pkt 32 A zdający: 2. pomija wstęp 2. pomija dwie części pracy lub zakończenie lub realizuje lub realizuje je je fragmentarycznie, fragmentarycznie, zachowując w miarę nie zachowuje właściwych właściwe proporcje między proporcji między częściami częściami pracy, pracy, 3. wyodrębnia graficznie 3. nie wyodrębnia graficznie niektóre części pracy, głównych części pracy, 4. przekracza podane granice objętości pracy do 10%. 3–2 1. stosuje słownictwo i frazeologię na poziomie średniozaawansowanym, stosuje nieliczne powtórzenia, 2. stosuje mało urozmaicone struktury składniowe na poziomie średniozaawansowanym, 3. zachowuje poprawny styl z niewielkimi uchybieniami. 4–3–2 1. popełnia dość liczne błędy gramatyczne i leksykalne niezakłócające komunikacji lub zakłócające w nieznacznym stopniu komunikację, 2. popełnia błędy ortograficzne, niezmieniające znaczenia wyrazów lub/i popełnia nieliczne błędy ortograficzne zmieniające znaczenie wyrazów, 3. popełnia dość liczne błędy interpunkcyjne. 3–2 4. przekracza podane granice objętości pracy o ponad ± 10%. 1–0 1. stosuje słownictwo i frazeologię na poziomie podstawowym, stosuje liczne powtórzenia, 2. posługuje się zakresem struktur składniowych na poziomie podstawowym, stosuje liczne powtórzenia, 3. stosuje nieporadny styl, lecz praca jest zrozumiała. 1–0 1. popełnia liczne błędy gramatyczne i leksykalne, 2. popełnia liczne błędy ortograficzne, 3. popełnia liczne błędy interpunkcyjne. 1–0 V. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE Standardy wymagań, będące podstawą przeprowadzania egzaminu maturalnego z języków obcych nowożytnych obejmują, zgodnie z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego, pięć obszarów, oznaczonych cyframi rzymskimi: I. II. III. IV. V. Wiadomości Odbiór tekstu (recepcja) Tworzenie teksu (produkcja) Reagowanie językowe (interakcja) Przetwarzanie tekstu (mediacja) Wiadomości z obszaru I są najczęściej sprawdzane poprzez umiejętności z pozostałych obszarów, II-V. W ramach każdego obszaru cyframi arabskimi oznaczono standardy, przedstawiające umiejętności, które będą sprawdzane na egzaminie maturalnym. Podpunkty oznaczone literami przedstawiają: • w obszarze I – zakres treści nauczania, na podstawie których może być podczas egzaminu sprawdzany stopień opanowania określonej w standardzie umiejętności, • w pozostałych obszarach – umiejętności szczegółowe, będące doprecyzowaniem zapisu poszczególnych standardów. Schemat ten dotyczy poziomu podstawowego i rozszerzonego. Poziom podstawowy standardów jest zgodny z podstawą programową B, a poziom rozszerzony z podstawą programową A. Przedstawione poniżej standardy wymagań egzaminacyjnych z języków obcych nowożytnych są dosłownym przeniesieniem fragmentu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 kwietnia 2003 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów. STANDARDY WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH Z JĘZYKA OBCEGO NOWOŻYTNEGO I. Zdający zna: POZIOM PODSTAWOWY POZIOM ROZSZERZONY 1) proste struktury leksykalno1) różnorodne struktury leksykalno-gramatyczne umożliwiające -gramatyczne umożliwiające formułowanie wypowiedzi formułowanie wypowiedzi poprawnych pod względem poprawnych pod względem fonetycznym, ortograficznym, fonetycznym, ortograficznym, morfosyntaktycznym i leksykalnym, morfosyntaktycznym i leksykalnym, w zakresie następujących tematów: w zakresie następujących tematów: a) człowiek – dane personalne, wygląd a) człowiek – dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, uczucia zewnętrzny, cechy charakteru, i emocje, uczucia i emocje, problemy etyczne, b) dom – miejsce zamieszkania, opis b) dom – miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia, wynajmowanie wyposażenia, wynajmowanie, kupno mieszkania, i sprzedaż mieszkania, 33 c) d) e) f) g) h) i) j) k) l) m) n) o) 34 szkoła – przedmioty nauczania, oceny i wymagania, życie szkoły, kształcenie pozaszkolne, praca – popularne zawody i związane z nimi czynności, warunki pracy i zatrudnienia, praca dorywcza, życie rodzinne i towarzyskie – okresy życia, członkowie rodziny, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, żywienie – artykuły spożywcze, przygotowanie potraw, posiłki, lokale gastronomiczne, zakupy i usługi – rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, reklama, korzystanie z usług, podróżowanie i turystyka – środki transportu, baza noclegowa, informacja turystyczna, wycieczki, zwiedzanie, wypadki i awarie, kultura – podstawowe dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, sport – popularne dyscypliny sportu, podstawowy sprzęt sportowy, imprezy sportowe, zdrowie – higieniczny tryb życia, podstawowe schorzenia, ich objawy i leczenie, niepełnosprawni, uzależnienia, nauka, technika – odkrycia naukowe, wynalazki, obsługa i korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych, świat przyrody – klimat, świat roślin i zwierząt, krajobraz, zagrożenie i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe, państwo i społeczeństwo – struktura państwa, urzędy, organizacje międzynarodowe, konflikty wewnętrzne i międzynarodowe, przestępczość, elementy wiedzy o krajach obszaru językowego, którego język jest zdawany, c) szkoła – przedmioty nauczania, oceny i wymagania, życie szkoły, kształcenie pozaszkolne, system oświaty, d) praca – zawody i związane z nimi czynności, warunki pracy i zatrudnienia, praca dorywcza, rynek pracy, e) życie rodzinne i towarzyskie – okresy życia, członkowie rodziny, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy, f) żywienie – artykuły spożywcze, przygotowanie potraw, posiłki, lokale gastronomiczne, diety, g) zakupy i usługi – rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, reklama, reklamacja, korzystanie z usług, środki płatnicze, banki, ubezpieczenia, h) podróżowanie i turystyka – środki transportu, baza noclegowa, informacja turystyczna, wycieczki, zwiedzanie, wypadki i awarie, i) kultura – dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, j) sport – dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe, sport wyczynowy, sporty ekstremalne, k) zdrowie – higieniczny tryb życia, schorzenia, ich przyczyny, objawy i leczenie, niepełnosprawni, uzależnienia, system ochrony zdrowia, l) nauka, technika – odkrycia naukowe, wynalazki, obsługa i korzystanie z urządzeń technicznych, współczesne środki przekazu i przetwarzania informacji, m) świat przyrody – klimat, świat roślin i zwierząt, krajobraz, zagrożenie i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe, przestrzeń kosmiczna, n) państwo i społeczeństwo – struktura państwa, urzędy, organizacje międzynarodowe, problemy i konflikty wewnętrzne i międzynarodowe, przestępczość, polityka społeczna, partie i politycy, kościoły i religie, gospodarka, o) elementy wiedzy o krajach obszaru językowego, którego język jest zdawany, 2) zasady konstruowania różnych form 2) zasady konstruowania różnych prostych wypowiedzi: form wypowiedzi: a) ustnych – formy nawiązywania a) ustnych – formy nawiązywania kontaktu z rozmówcą, przekazywania kontaktu z rozmówcą, komunikatu i kończenia rozmowy, przekazywania komunikatu b) pisemnych – ogłoszenia, notatki, i kończenia rozmowy, zasady ankiety, pocztówki, zaproszenia, listu prezentacji, prywatnego, prostego listu formalnego, b) pisemnych – ogłoszenia, notatki, ankiety, pocztówki, zaproszenia, listu prywatnego, prostego listu formalnego, opisu, rozprawki, recenzji, opowiadania, 3) podstawowe realia socjokulturowe 3) realia socjokulturowe danego danego obszaru językowego i Polski, obszaru językowego i Polski, z uwzględnieniem tematyki integracji z uwzględnieniem tematyki europejskiej i kontekstu integracji europejskiej i kontekstu międzykulturowego. międzykulturowego, 4) normy socjokulturowe pomagające w funkcjonowaniu na rynku pracy. II. Zdający wykazuje się umiejętnością odbioru tekstu w zakresie: POZIOM PODSTAWOWY POZIOM ROZSZERZONY 1) rozumienia ze słuchu tekstu prostego pod względem treści i o niewielkim stopniu zróżnicowania struktur leksykalno-gramatycznych, czyli: a) określania głównej myśli tekstu, b) określania głównych myśli poszczególnych części tekstu, c) stwierdzania, czy tekst zawiera określone informacje, d) wyselekcjonowania informacji, e) określania intencji autora lub nadawcy tekstu, f) rozróżniania formalnego i nieformalnego stylu tekstu, g) określania kontekstu sytuacyjnego (miejsca, czasu, warunków, uczestników), 1) rozumienia ze słuchu tekstu bogatego pod względem treści i o wysokim stopniu zróżnicowania struktur leksykalno-gramatycznych, czyli: a) określania głównej myśli tekstu, b) określania głównych myśli poszczególnych części tekstu, c) stwierdzania, czy tekst zawiera określone informacje, d) wyselekcjonowania informacji, e) określania intencji autora lub nadawcy tekstu, f) rozróżniania formalnego i nieformalnego stylu tekstu, g) określania kontekstu sytuacyjnego (miejsca, czasu, warunków, uczestników), 2) rozumienia tekstu czytanego, 2) rozumienia tekstu czytanego, prostego pod względem treści bogatego pod względem treści i stopnia zróżnicowania i o wysokim stopniu zróżnicowania struktur leksykalno-gramatycznych, struktur leksykalno-gramatycznych, czyli: czyli: a) określania głównej myśli tekstu, a) określania głównej myśli tekstu, b) określania głównych myśli b) określania głównych myśli poszczególnych części tekstu, poszczególnych części tekstu, c) stwierdzania, czy tekst zawiera c) stwierdzania, czy tekst zawiera określone informacje, określone informacje, d) wyselekcjonowania informacji, d) wyselekcjonowania informacji, e) określania intencji autora tekstu, e) określania intencji autora tekstu, 35 f) rozpoznawania związków między poszczególnymi częściami tekstu, g) określania kontekstu komunikacyjnego (nadawca – odbiorca, forma wypowiedzi), h) rozróżniania formalnego i nieformalnego stylu tekstu. f) rozpoznawania związków między poszczególnymi częściami tekstu, g) określania kontekstu komunikacyjnego (nadawca – odbiorca, forma wypowiedzi), h) rozróżniania formalnego i nieformalnego stylu tekstu, i) oddzielania faktów od opinii, j) rozpoznawania różnorodnych struktur leksykalno-gramatycznych w podanym kontekście. III. Zdający wykazuje się umiejętnością tworzenia tekstu w postaci: POZIOM PODSTAWOWY POZIOM ROZSZERZONY 1) krótkiej wypowiedzi ustnej, uwzględniającej: a) opisywanie ludzi, przedmiotów, miejsc, zjawisk, czynności, b) relacjonowanie wydarzeń, c) przedstawianie i uzasadnianie własnych opinii, d) poprawne stosowanie środków leksykalno-gramatycznych, adekwatnie do ich funkcji, 1) dłuższej, wieloaspektowej wypowiedzi ustnej, uwzględniającej: a) opisywanie ludzi, przedmiotów, miejsc, zjawisk, czynności, b) relacjonowanie wydarzeń, c) przedstawianie i uzasadnianie własnych opinii, projektów, działań, d) poprawne stosowanie środków leksykalno-gramatycznych, adekwatnie do ich funkcji, e) przedstawianie faktów oraz opinii innych osób, 2) krótkiej wypowiedzi pisemnej, uwzględniającej: a) opisywanie ludzi, przedmiotów, miejsc, zjawisk, czynności, b) relacjonowanie wydarzeń, c) wyrażanie stanów emocjonalnych, d) przedstawianie i uzasadnianie własnych opinii, e) poprawne stosowanie środków leksykalno-gramatycznych, adekwatnie do ich funkcji, f) wypowiadanie się w określonej formie z zachowaniem podanego limitu słów. 2) dłuższej, wieloaspektowej wypowiedzi pisemnej, uwzględniającej: a) opisywanie ludzi, przedmiotów, miejsc, zjawisk, czynności, b) relacjonowanie wydarzeń, c) wyrażanie różnorodnych intencji oraz stanów emocjonalnych, d) przedstawianie i uzasadnianie opinii własnych i innych osób, e) poprawne stosowanie środków leksykalno-gramatycznych, adekwatnie do ich funkcji, f) wypowiadanie się w określonej formie z zachowaniem podanego limitu słów. 36 IV. Zdający wykazuje się umiejętnością reagowania językowego w zakresie: POZIOM PODSTAWOWY POZIOM ROZSZERZONY 1) mówienia, w tym: a) uczestniczenia w prostej rozmowie – inicjowania jej, podtrzymywania oraz kończenia, b) uzyskiwania, udzielania lub odmowy informacji, wyjaśnień, pozwoleń, c) prowadzenia prostych negocjacji w sytuacjach życia codziennego, d) poprawnego stosowania środków językowych służących do wyrażania różnorodnych intencji oraz stanów emocjonalnych, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, 1) mówienia, w tym: a) uczestniczenia w dyskusji – udzielania informacji, wyjaśnień, argumentowania, wyrażania i obrony własnych opinii i poglądów, b) interpretowania i komentowania przedstawionych faktów oraz opinii innych osób, c) dokonywania podsumowania dyskusji, rozmów i wypowiedzi, d) poprawnego stosowania środków językowych służących do wyrażania różnorodnych intencji oraz stanów emocjonalnych, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, 2) pisania prostej wypowiedzi, w tym: a) wyrażania stanów emocjonalnych, będących reakcją na informacje zawarte w przedstawionych tekstach, b) uzyskiwania, udzielania, przekazywania lub odmowy informacji, wyjaśnień, pozwoleń, c) poprawnego stosowania środków językowych, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej. 2) pisania wypowiedzi bogatej pod względem treści i o zróżnicowanych strukturach leksykalno-gramatycznych, w tym: a) wyrażania stanów emocjonalnych, będących reakcją na informacje zawarte w przedstawionych tekstach, b) uzyskiwania, udzielania, przekazywania lub odmowy informacji, wyjaśnień, pozwoleń, c) poprawnego stosowania środków językowych, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej. V. Zdający wykazuje się umiejętnością przetwarzania tekstu w zakresie: POZIOM PODSTAWOWY 1) mówienia, w tym relacjonowania, przetwarzania i przekazywania tekstów przeczytanych w języku obcym lub języku polskim oraz treści materiałów ikonograficznych, POZIOM ROZSZERZONY 1) mówienia, w tym: a) relacjonowania, przetwarzania i przekazywania tekstów przeczytanych w języku obcym lub języku polskim oraz treści materiałów ikonograficznych, b) stosowania zmiany rejestru, stylu lub formy tekstu, 37 2) pisania, w tym relacjonowania, przetwarzania i przekazywania tekstów przeczytanych w języku obcym lub języku polskim. 2) pisania, w tym: a) relacjonowania, przetwarzania i przekazywania tekstów przeczytanych w języku obcym lub języku polskim, b) stosowania zmian struktur leksykalno-gramatycznych, rejestru, stylu lub formy tekstu. Z zapisów ustawowych wynika, że informator powinien zawierać szczegółowy opis zakresu egzaminu. Standardy, będące podstawą egzaminu maturalnego z języków obcych nowożytnych, są tak sformułowane, że zawierają szczegółowe opisy wymagań zakresu wiedzy i umiejętności, stanowią więc właściwą wskazówkę dla konstruktorów arkuszy egzaminacyjnych oraz dla osób przygotowujących się do egzaminu maturalnego, dlatego też nie wymagają dodatkowych objaśnień. Do standardów wymagań egzaminacyjnych z języków obcych nowożytnych dla poziomu podstawowego i rozszerzonego dołączona została tabela zawierająca zakres struktur gramatycznych. ZAKRES STRUKTUR GRAMATYCZNYCH DO OPANOWANIA NA POZIOMIE PODSTAWOWYM I ROZSZERZONYM. Poziom rozszerzony obejmuje treści poziomu podstawowego oraz dodatkowo zagadnienia wyszczególnione w poniższej tabeli. POZIOM PODSTAWOWY − − − − − − RODZAJNIK użycie rodzajnika określonego, nieokreślonego i zerowego − lo+ przymiotnik/przysłówek + que + formy ściągnięte al, del czasownik (lo bonita que es Granada; rodzajnik użyty zamiast rzeczownika lo mucho que te quiero), struktura el/la/los/las de − lo cual rodzajnik nijaki (articulo neutro) lo a la + przymiotnik (a la polaca); lo que + czasownik (lo que dices) a lo+ rzeczownik/ przymiotnik (a lo Dali; a lo grande) lo de (lo de anoche) stylistyczne aspekty użycia/ opuszczenia rodzajnika RZECZOWNIK liczba liczba mnoga rzeczowników złożonych − kontrast znaczeniowy: liczba (el paraguas/los paraguas; pojedyncza a liczba mnoga (esposa – coche cama/coches cama) esposas; rzeczowniki posiadające tylko formy interés – intereses) liczby pojedynczej lub mnogiej (la sed, − liczba mnoga skrótów literowych la salud; las gafas, los alrededores) (EE.UU.,SS.MM.) rodzaj rodzaj naturalny i gramatyczny (umowny) − rodzaj wskazany rodzajnikiem lub wyrazem towarzyszącym (el/la estudiante; − 38 POZIOM ROZSZERZONY − rzeczowniki o podwójnym rodzaju (el/la capital; el/la corte) buen/buena dentista) wyjątki w zgodności rodzaju rzeczownika z rodzajnikiem (el agua, el hambre) − rodzaj rzeczowników oznaczających nazwy geograficzne rzeczowniki niepoliczalne tworzenie rzeczowników przez dodanie rodzajnika do różnych części mowy (do czasownika: el comer; do przymiotnika: el verde, lo interesante; do przysłówka: el mal) − potocznie używane formy skrócone (boli, profe) tworzenie rzeczowników przez dodanie rodzajnika do różnych części mowy (do zaimka pytajnego: el cómo, el porqué; do zaimka dzierżawczego: lo mío, los suyos) najczęściej używane przyrostki i ich znaczenie najczęściej używane zgrubienia i zdrobnienia (mujerona, panecillo, casita) wartość semantyczna i stylistyczna najczęściej używanych zgrubień i zdrobnień ZAIMKI Zaimek osobowy użycie w funkcji podmiotu i dopełnienia − specyficzne znaczenie zaimków la, las z przyimkiem i bez przyimka (tzw. femenino sin referencia) forma mocna (forma tónica) w wyrażeniach typu: no tenerlas todas consigo, arreglárselas, pasarlas negras forma nieakcentowana (forma átona) − problem laísmo i leísmo − w połączeniu z trybem rozkazującym, z gerundio i z bezokolicznikiem − użycie w funkcji dopełnienia bliższego i dalszego; podwójny zaimek (Te lo digo. Se lo hago.) zaimkowe powtórzenie dopełnienia zaimek lo w funkcji dopełnienia, zastępujący całą frazę (No lo sabía. ¿Eres católico?- Lo soy.) zaimki osobowe jako morfemy zaimek zwrotny se; kontrast występujące z czasownikami znaczeniowy między formą zwrotną niezwrotnymi (tzw. czasowniki pozornie i niezwrotną czasownika (dormir – zwrotne: comprarse un coche, perderse dormirse, quedar – quedarse) una juerga, leerse todos los libros) dativo ético (se me ha caído) zaimek se w zdaniach bezosobowych; użycie se bez wskazania sprawcy czynności zaimek zwrotny si; forma consigo Zaimek wskazujący i wyrażenia zaimkowe użycie rzeczownikowe zaimki neutralne zaimki neutralne; ello jako ekwiwalent użycie wyrażeń a eso de, ¿Y eso?, zaimka wskazującego esto es, eso es − zaimek neutralny + de + bezokolicznik/ rzeczownik/ que + fraza (kontrast z lo de, lo que) emfatyczne użycie zaimka wskazującego 39 Zaimek dzierżawczy forma nieakcentowana (forma átona) forma mocna (forma tónica) formy mocne w połączeniu użycie form nieakcentowanych z rodzajnikiem lo i los; specjalne dla wyrażenia czynności zwyczajowych znaczenie form suyo i tuyo (Por las noches, solía tomarse su copa użycie propio y jugar su partida de mus.) Zaimek nieokreślony i ilościowy formy skrócone (un, algún, ningún, uno/ una w zdaniach nieosobowych cualquier) użycie zaimków dondequiera, cualquiera, quienquiera w funkcji zaimka względnego alguno w znaczeniu przeczącym; algo jako ekwiwalent un poco; nada jako ekwiwalent muy poco i nada de jako ni hablar kontrastowe użycie todo un/ el + rzeczownik; todo + przymiotnik jako ekwiwalent muy Zaimek względny, pytajny i wykrzyknikowy que, quien, donde, cuando,cuanto, cual el que/el cual i lo que/lo cual w funkcji zaimka pytajnego (z przyimkiem i bez przyimka) (akcent graficzny) i względnego − użycie w połączeniu z przyimkiem użycie zaimków wykrzyknikowych użycie zaimków wykrzyknikowych quién qué, cuánto, cómo cuanto (- a,-os,-as)w znaczeniu todo lo que LICZEBNIK główny − rodzaj (doscientas pesetas) porządkowy (od 1 do 10) − rodzaj − formy skrócone (primer, tercer, cien) najczęściej używane liczebniki ułamkowe (un cuarto, la mitad), zbiorowe (una docena) i mnożne (doble) zaimek liczebny ambos,-as PRZYMIOTNIK liczba najczęściej używane przymiotniki − przymiotniki nie posiadające liczby złożone (malpensado, agridulce, mnogiej (naranja, verde oliva) azul marino) rodzaj − przymiotniki posiadające tę samą formę dla rodzaju męskiego i żeńskiego − zgodność przymiotnika z rodzajem wyrazów określanych (madre y padre simpáticos) − formy skrócone (buen, mal, gran, san) miejsce przymiotnika wobec wyrazu miejsce przymiotnika wobec wyrazu określanego określanego; konsekwencje semantyczne stopniowanie; formy nieregularne; i stylistyczne superlativo absoluto − el/la + przymiotnik + de+ rzeczownik konstrukcje porównacze (tan...como; (el tonto de mi hermano) más...que/de) przymiotnik dzierżawczy (adjetivo posesivo) – patrz: zaimek dzierżawczy 40 przymiotnik wskazujący (adjetivo demostrativo) – patrz :zaimek wskazujący przysłówkowe użycie przymiotnika (costar caro, hablar rápido) najczęściej używane zdrobnienia i zgrubienia (- ito, - illo,- ón) najczęściej używane zdrobnienia i zgrubienia (- ito, - illo,- ón, - ucho) i ich wartość semantyczna najczęściej używane przedrostki i przyrostki, ich wartość semantyczna PRZYSŁÓWEK I WYRAŻENIA PRZYSŁÓWKOWE przysłówki zakończone na – mente przysłówki zakończone na – mente; inne przysłówki (np. cerca, lejos) jednoczesne użycie dwóch takich formy skrócone (tan) przysłówków stopniowanie, formy nieregularne podwójne zaprzeczenie przysłówek miejsca i czasu w połączeniu z rzeczownikiem (calle arriba, siglos atrás) muy w połaczeniu z częściami mowy innymi niż przymiotnik i przysłówek i/lub z wyrażeniem przyimkowym (muy amigo mío, muy por la mañana) PRZYIMEK I WYRAŻENIA PRZYIMKOWE najczęściej używane przyimki (a, bajo, najczęściej używane przyimki con, contra, de, desde, durante, en, (ante, mediante, salvo, tras) entre, excepto, hacia, hasta, incluso, para, por según, sin, sobre) najczęściej używane wyrażenia najczęściej używane wyrażenia przyimkowe (a causa de, a favor de, przyimkowe (a costa de, a fin de, acerca a pesar de, además de, al cabo de, de, con respecto a, conforme a, al final de, al lado de, alrededor de, en calidad de) antes de, a través de, cerca de, de acuerdo con, debajo de, delante de, dentro de, después de, detrás de, en contra de, en cuanto a) rekcja przyimkowa podstawowych rekcja przyimkowa czasowników; czasowników konsekwencje semantyczne (ir a/ hacia, vestirse de/ con) podwójne przyimki (a por, para con, desde dentro) CZASOWNIK Formy koniugacyjne czasowników regularnych oraz częściowo i całkowicie nieregularnych użycie czasów trybu oznajmującego: użycie czasów trybu oznajmującego: Presente, Pretérito Perfecto, Pretérito Futuro Imperfecto (także dla wyrażenia Indefinido, Pretérito Imperfecto, Futuro przypuszczenia), Futuro Perfecto, Imperfecto, Pretérito Pluscuamperfecto, Presente Histórico (użycie w mowie Futuro Perfecto (w ograniczonym potocznej, wartości stylistyczne), zakresie) Pretérito Anterior (znajomość bierna) użycie czasów trybu łączącego użycie czasów trybu łączącego: Pretérito (Subjuntivo): Presente, Pretérito Pluscuamperfecto Perfecto, Pretérito Imperfecto użycie trybów: rozkazującego użycie trybu przypuszczającego: (Imperativo) oraz przypuszczającego (Condicional Compuesto) (Condicional Simple) 41 − − konstrukcje: ir a + bezokolicznik estar + gerundio czasowniki typu gustar, parecer najczęściej używane czasowniki ułomne (np. llover, nevar) strona bierna (w ograniczonym zakresie) strona bierna kontrast między ser/estar + participio pasado − pasiva refleja użycie czasowników ser, estar i haber konstrukcje emfatyzujące − − − − − − − − − 42 użycie czasowników ser, estar i haber ser: identyfikacja osoby lub przedmiotu; określenie narodowości, zawodu, pochodzenia, materiału, czasu, miejsca, cechy przedmiotu i osoby ser + przymiotnik + que estar: określenie lokalizacji − estar: określenie lokalizacji w przestrzeni, stanu, czasu, ceny, w przestrzeni, stanu, czasu, ceny, temperatury temperatury estar de + rzeczownik (estar kontrastywne użycie estar + de moda, estar de vacaciones) przymiotnik/ przysłówek estar + participio pasado (rezultat czynności lub procesu) kontrastywne użycie ser i estar − kontrastywne użycie ser i estar ser/ estar + przymiotnik (ser/ ser/ estar + przymiotnik (ser/ estar triste) estar triste); użycie przenośne ser/ estar de + rzeczownik i potoczne (ser/estar católico, oznaczający zawód (ser/estar de ser/estar verde, ser/estar joven) camarero) haber: wyrażenie istnienia (hay mucha comida); określenie lokalizacji w przestrzeni kontrastywne użycie estar i haber przy określaniu lokalizacji w przestrzeni Formy bezosobowe bezokolicznik bezokolicznik użycie − użycie w funkcji podmiotu (Querer es z czasownikami ver i oír (La vi salir saber) del cine.) w funkcji dopełnienia (Pienso − de + bezokolicznik w znaczeniu comprarme un ordenador.) warunku w znaczeniu rozkazującym − bezokolicznik czasu przeszłego (¡A comer!) (Infinitivo Compuesto) jako przydawki dopełnieniowej − ważniejsze przedrostki, ich wartość (w połączeniu z rzeczownikiem semantyczna lub przymiotnikiem) konstrukcja al + bezokolicznik gerundio gerundio użycie konstrukcji estar + gerundio − gerundio absoluto (Viajando se conoce a mucha gente.) − użycie przysłówkowe (Habla mirando al techo.) − w równoważniku zdania (Los alumnos saliendo del instituto.) − fraza z gerundio w funkcji dopełnienia (La madre, sintiéndose cansada...) participio pasado − participio absoluto (Una vez terminada la clase...Hechos todos los deberes...) PERYFRAZA WERBALNA z bezokolicznikiem: acabar de, deber, z bezokolicznikiem: dar(le a uno) por, dejar de, empezar a, haber que, deber de, echar(se)a, haber de, llegar a, ponerse a, soler, tener que. volver a, pasar a, romper a venir a; llevar sin, seguir sin (jako forma przecząca peryfrazy z gerundio) z gerundio: llevar, seguir z gerundio: acabar, andar, ir, quedarse, salir, venir z participio pasado: andar, dar por, dejar, ir, llevar, quedar(se), seguir,tener ZDANIE oznajmujące: twierdzące i przeczące pytające: bezpośrednie i pośrednie rozkazujące (z czasownikiem w trybie rozkazujące (z czasownikiem w Futuro rozkazującym i z bezokolicznikiem) Imperfecto) wykrzyknikowe (z qué, cómo, cuánto/-a) wykrzyknikowe (z quién + Imperfecto bezosobowe de Subjuntivo) − z czasownikami haber, hacer, ser − z bezokolicznikiem − z formami nieosobowymi czasownika wyrażonymi przez: se + 3 os.l.poj.; 3 os.l.m.; 2 os.l.poj. współrzędnie złożone: łączne, rozłączne, przeciwstawne, wynikowe podrzędnie złożone: − podmiotowe i dopełnieniowe (z trybem oznajmującym – Indicativo, łączącym – Subjuntivo i z bezokolicznikiem – Infinitivo) − przydawkowe (z trybem oznajmującym – Indicativo, łączącym – Subjuntivo) − okolicznikowe (z trybem oznajmującym – Indicativo, łączącym – Subjuntivo) − najczęściej używane spójniki czasowe, − ważniejsze spójniki czasowe, celowe, celowe, przyczynowe, warunkowe, przyczynowe, warunkowe, skutkowe, skutkowe, przyzwolenia, porównania, przyzwolenia, porównania, sposobu sposobu zgodność czasów w mowie zależnej, w zdaniach odnoszących się do teraźniejszości, przeszłości i przyszłości. odnośniki tekstualne wszelkiego typu (entonces, así que, por tanto) tryb łączący Subjuntivo w zdaniach wtrąconych (que yo sepa) zgodność czasów w mowie zależnej, w zdaniach podrzędnych wszelkich typów; połączenie mowy zależnej i niezależnej w tej samej wypowiedzi. participio pasado − użycie w funkcji przymiotnika 43 44 VI. PRZYKŁADOWE ZESTAWY NA EGZAMIN USTNY Zestaw I Poziom podstawowy Zestaw I Poziom rozszerzony Zestaw II Poziom podstawowy Zestaw II Poziom rozszerzony 45 POZIOM PODSTAWOWY ZESTAW I Zadanie 1. ROZMOWY STEROWANE Zapoznaj się z opisem trzech sytuacji. Twoim zadaniem będzie odegranie wskazanych ról. A. Uzyskiwanie, udzielanie informacji Przyjechałeś/aś na kilka dni do Barcelony. Udajesz się do biura informacji turystycznej. Rozmawiasz z jednym z pracowników. • Powiedz, skąd jesteś. • Wyjaśnij, w jaki sposób chciał(a)byś spędzić czas wolny. • Poproś o informacje na temat ciekawych miejsc. (rozmowę rozpoczyna zdający) B. Relacjonowanie wydarzeń Jesteś w Madrycie. Właśnie zostałeś / aś okradziony / a. Rozmawiasz z policjantem. • Powiedz, co się stało. • Wyjaśnij, kiedy zauważyłeś / aś stratę. • Opowiedz, w jakich okolicznościach doszło do kradzieży. (rozmowę rozpoczyna zdający) C. Negocjowanie Jesteś na kursie językowym w Santiago de Compostela. Dzielisz z kolegą/koleżanką pokój, w którym od pewnego czasu panuje spory bałagan. • Przekonaj kolegę/koleżankę, że należy jak najszybciej wspólnie posprzątać pokój. • Nie zgódź się na odłożenie porządków na inny dzień. • Zaproponuj rozwiązanie kompromisowe. (rozmowę rozpoczyna zdający) 46 Zadanie 2. ROZMOWA NA PODSTAWIE ILUSTRACJI Opisz poniższą ilustrację i odpowiedz na pytania egzaminującego. Pytania do ilustracji (zamieszczone wyłącznie w zestawie dla egzaminującego): 1. ¿Qué opinas de la forma en que se alimentan los niños de la foto? 2. ¿Qué tipo de dieta prefieres? ¿Por qué? 47 ZESTAW II Zadanie 1. ROZMOWY STEROWANE Zapoznaj się z opisem trzech sytuacji. Twoim zadaniem będzie odegranie wskazanych ról. A. Uzyskiwanie, udzielanie informacji Przyjechałeś / aś do Malagi na kurs językowy i chciał (a) byś na ten czas wynająć mieszkanie. Rozmawiasz z pracownikiem biura obrotu nieruchomościami. • Wyjaśnij, na jak długo szukasz mieszkania. • Opisz, jakim mieszkaniem jesteś zainteresowany / a. • Uzyskaj informacje na temat kosztów. (rozmowę rozpoczyna zdający) B. Relacjonowanie wydarzeń Jesteś na obozie międzynarodowym w Pirenejach. Miałeś / aś wczoraj wypadek, przewróciłeś / aś się tak nieszczęśliwie, że konieczna była wizyta u lekarza. Opowiadasz o tym koledze/koleżance. • Opisz, w jakich okolicznościach doszło do wypadku. • Wyjaśnij, co się dokładnie stało. • Poinformuj, co stwierdził lekarz. (rozmowę rozpoczyna zdający) C. Negocjowanie Zadzwonił / a do Ciebie znajomy / a Hiszpan / ka z pytaniem, czy może Cię odwiedzić w przyszłym tygodniu. A Ty właśnie zdajesz egzaminy maturalne... • Wyjaśnij, dlaczego nie może teraz przyjechać. • Zaproponuj inny, dogodny dla Was obu termin odwiedzin. • Zgódź się na nową propozycję znajomego / ej. (rozmowę rozpoczyna egzaminujący) 48 Zadanie 2. ROZMOWA NA PODSTAWIE ILUSTRACJI Opisz poniższą ilustrację i odpowiedz na pytania egzaminującego. Pytania do ilustracji (zamieszczone wyłącznie w zestawie dla egzaminującego) 1. ¿Crees que es correcta la forma en que el padre y el hijo pasan su tiempo libre? Justifica tu opinión. 2. En tu opinión, ¿cómo debería una familia pasar su tiempo libre? ¿Por qué? 49 POZIOM ROZSZERZONY ZESTAW I Zadanie 1. ROZMOWA NA PODSTAWIE MATERIAŁU STYMULUJĄCEGO Przeanalizuj przedstawiony materiał i przygotuj się do jego prezentacji oraz rozmowy z egzaminującym na temat: • sportów tradycyjnych i sportów ekstremalnych, • charakterystycznych różnic pomiędzy nimi, • Twojej opinii odnośnie zaprezentowanych dyscyplin. 50 Pytania do materiału stymulującego (zamieszczone wyłącznie w zestawie dla egzaminującego): 1. ¿Qué ves en las imágenes presentadas? 2. ¿Qué contrastes observas entre los diferentes deportes presentados aquí? 3. ¿Qué tipo de emociones despiertan estas disciplinas deportivas? 4. ¿Cuál es tu opinión acerca de los deportes extremos? 5. ¿Cuál de estos deportes elegirías o practicarías tú mismo/–a? ¿Por qué? Zadanie 2. PREZENTACJA TEMATU I DYSKUSJA Z EGZAMINUJĄCYM Zapoznaj się z podanymi tematami. Wybierz jeden i przygotuj się do jego prezentacji oraz dyskusji z egzaminującym. 1. El papel que desempeña la música y su importancia en la vida de la juventud actual. 2. ¿Vivir con los padres o por cuenta propia? Compara las posibilidades y el comportamiento típico de los jóvenes polacos y españoles a punto de independizarse. 51 ZESTAW II Zadanie 1. ROZMOWA NA PODSTAWIE MATERIAŁU STYMULUJĄCEGO Przeanalizuj przedstawiony materiał i przygotuj się do jego prezentacji oraz rozmowy z egzaminującym na temat: • • • 52 domowych obowiązków, roli kobiety i mężczyzny w rodzinie, Twoich wyobrażeń dotyczących Twojej przyszłej rodziny. Pytania do materiału stymulującego (zamieszczone wyłącznie w zestawie dla egzaminującego): 1. ¿Qué ves en las imágenes presentadas? 2. ¿En qué se diferencian las dos mujeres que aparecen en las fotos en la parte inferior de la lámina? 3. ¿Qué factores influyen en el estado de ánimo de cada mujer? 4. ¿Podríamos distinguir entre tareas domésticas típicas del hombre y de la mujer? ¿Por qué? 5. ¿Cómo piensas compartir las tareas del hogar en tu futura familia? Zadanie 2. PREZENTACJA TEMATU I DYSKUSJA Z EGZAMINUJĄCYM Zapoznaj się z podanymi tematami. Wybierz jeden i przygotuj się do jego prezentacji oraz dyskusji z egzaminującym. 1. 2. Los cambios en las formas de comunicación que tuvieron lugar en el siglo XX y su influencia en las relaciones interpersonales. ¿Temer o no temer? Peligros a los que se ven expuestos los jóvenes polacos y españoles hoy día. 53 54 VII. PRZYKŁADOWE ARKUSZE I SCHEMATY OCENIANIA Arkusz egzaminacyjny I 120 minut Arkusz egzaminacyjny II 70 minut Arkusz egzaminacyjny III 110 minut 55 56 (Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy) Miejsce na naklejkę z kodem KOD ZDAJĄCEGO MJH-P1A1P-051 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA HISZPAŃSKIEGO Arkusz I Czas pracy 120 minut ARKUSZ I Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Obok każdego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, którą można uzyskać za jego poprawne rozwiązanie. 3. Należy pisać czytelnie, tylko w kolorze niebieskim lub czarnym. 4. Oceniany jest tylko czystopis pracy pisemnej. Błędne zapisy należy wyraźnie przekreślić. Nie wolno używać korektora. 5. Do ostatniej kartki arkusza dołączona jest karta odpowiedzi i oceny, którą w tym arkuszu wypełnia zdający i egzaminator. 6. W karcie odpowiedzi, w części wypełnianej przez zdającego, należy zamalować całkowicie kratkę z literą oznaczającą właściwą odpowiedź, np. . W razie pomyłki, błędne zaznaczenie należy obwieść kółkiem i zamalować inną odpowiedź. MAJ ROK 2005 Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 50 punktów. Życzymy powodzenia! (Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy) PESEL ZDAJĄCEGO 57 ROZUMIENIE ZE SŁUCHU Zadanie 1. (7 pkt) Zapoznaj się z podanymi poniżej zdaniami (1.1. – 1.7.). Po dwukrotnym usłyszeniu fragmentu wywiadu, zaznacz znakiem X w odpowiedniej rubryce, które z podanych zdań są zgodne z treścią tekstu (V – Verdadero), a które nie (F – Falso). Za każde poprawne rozwiązanie otrzymasz 1 punkt. V 1.1. Arturo Fernández pasó la Nochevieja en Marbella. 1.2. Hace cuatro años que el actor suele pasar allí los fines de semana. 1.3. Al entrevistado le gusta viajar al extranjero. 1.4. Para poder viajar por España, Arturo Fernández fundó su propia compañía de teatro. 1.5. Arturo habla muy bien inglés y francés. 1.6. Cuando sus hijos eran pequeños, Arturo los llevaba de tournée. 1.7. La familia Fernández posee una casa en Marbella. 58 F Zadanie 2. (8 pkt) Zapoznaj się ze zdaniami oznaczonymi od A. do P. Po dwukrotnym wysłuchaniu sprawozdania z przeprowadzonego w Hiszpanii sondażu, wybierz 8 zdań, zgodnych z treścią informacji zawartych w tekście i zaznacz je w tabeli znakiem X. Uwaga: w ocenie uwzględnione będzie tylko osiem pierwszych z zaznaczonych zdań. Za każde poprawne rozwiązanie otrzymasz 1 punkt. A. La mayoría de los españoles no tiene motivos para quejarse de su situación. B. Los españoles saben cuidar sus casas y mantener buenas relaciones familiares. C. Los españoles distribuyen su tiempo entre la vida profesional y personal razonablemente. D. La situación económica de las mujeres ha mejorado considerablemente. E. F. G. H. Los españoles tratan bien a la gente de otras razas, religiones y orientaciones políticas. La democracia española es todavía muy joven y le es difícil resolver todos sus problemas. Cuando ocurre una desgracia, los españoles prestan su apoyo y colaboración al necesitado. Los españoles afirman que, en cuanto aumenten sus ingresos, podrán invertir más en su formación profesional. I. En el futuro, los españoles esperan ganar más. J. Los españoles gozan de buena salud. K. Los españoles se muestran muy pesimistas respecto al creciente desempleo en su país. L. En España la gente sabe que hay que conservar y mejorar el entorno natural. M. Los españoles hacen poco para evitar la contaminación de las aguas. N. La basura dejada por los turistas cada año, preocupa a los ecologistas españoles. O. En España ya no solamente el perro puede ser el mejor amigo del hombre. P. Los españoles devuelven a sus mascotas exóticas a la selva. 59 ROZUMIENIE TEKSTU CZYTANEGO Zadanie 3. (5 pkt) Przeczytaj poniższe informacje prasowe (3.1. – 3.5.), a następnie dopasuj odpowiadające im tytuły oznaczone literami od A do G. Rozwiązania wpisz w tabelę. Uwaga: dwa tytuły, nie odpowiadają żadnej informacji. Za każde poprawne rozwiązanie otrzymasz 1 punkt. 3.1. El diario EL PAÍS fue el primer periódico español en crear, en noviembre de 1985, la figura del Defensor del Lector. El ombudsman – palabra de origen nórdico adoptada en la Prensa internacional - es el encargado que representa los intereses de los lectores y se dedica tanto a recoger y atender las quejas de los lectores como a vigilar que el tratamiento informativo que da el diario, siga las reglas éticas y profesionales del periodismo. 3.2. El nuevo globo terráqueo computerizado e interactivo está provisto de una superficie sensible al tacto y, al tocar un punto con un lápiz, el sistema muestra multitud de información sobre el lugar señalado. 3.3. El centro comercial El Corte Inglés, de Barcelona, aplica un nuevo sistema de ventas. Los vendedores salen a la calle a por compradores, equipados con una cámara, un teléfono móvil y un ordenador portátil, a través del cual muestran los objetos disponibles en la actual oferta. 3.4. En un Congreso de expertos en nutrición y dietética se elige la dieta mediterránea como la mejor de las dietas posibles y se propone sustituir la mantequilla y otros tipos de grasas por nuestro producto emblemático, el aceite de oliva. 3.5. España es el país de la Unión Europea con mayor contaminación acústica provocada por el tráfico. De hecho, la mitad de la población soporta niveles de hasta 55 decibelios. Este enorme ruido constituye un trastorno para la salud humana. Tekst Tytuł 60 A. Tradicional, sano y sabroso B. ¡Qué pequeño es el mundo! C. Lo peligroso del éxito D. Buscando clientes E. Para taparse los oídos F. En tu nombre G. España abre sus puertas 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. Zadanie 4. (8 pkt) Przeczytaj poniższy tekst i dokończ zdania, wybierając spośród podanych propozycji A., B., C. lub D. zakończenie zgodne z treścią tekstu i zakreśl odpowiednią literę. Za każde poprawnie wybrane zakończenie otrzymasz 1 punkt. CATALANES Un 11 por ciento de los españoles tiene una mala opinión sobre Cataluña, impresión que mejora hasta el excelente cuanto más se conoce... Los domingos de ABC ha querido saber cómo creen los ciudadanos de aquella región que les miran sus compatriotas. Algunos destacados catalanes nos dan su visión... Guillermina Baeza, diseñadora: «Mi impresión es que desde el resto de España se piensa en Cataluña con respeto y, casi diría más, con admiración. Debido a mi trabajo, viajo continuamente fuera y la gente siempre me habla de Cataluña, y especialmente de Barcelona, con agrado. Quizá es porque la ven como una ciudad cosmopolita y abierta, predispuesta a recibir y aprender de lo que llega de fuera, porque eso la enriquece social y culturalmente. Aunque soy catalana de adopción, nací en el Protectorado Español de Marruecos, cuando llegué a Barcelona me sentí completamente aceptada e integrada en la sociedad. No creo que el mío sea un caso excepcional. Esa actitud dispuesta a dar y recibir hace que se nos valore en el resto de España». Carmen Conesa, actriz: «Después de haber recorrido España en una gira que ha durado más de tres años he observado que hay dos impresiones sobre Cataluña y los catalanes que predominan sobre cualquier otra: admiración y envidia, sana envidia, de ver un pueblo muy trabajador que por su proximidad al resto de Europa recibe esas influencias innovadoras, filón de creadores y profesionales muy serios y preparados; de negociantes, tacaños por aquello de “la pela es la pela”, que valoran mucho la economía, el guardar para cuando no se tenga. En aspectos como la amistad, se nos ve más fríos respecto a los andaluces o extremeños». Gerard López, futbolista: «En general, creo que desde el resto de España se tiene una buena imagen de los catalanes y Cataluña. Somos gente normal y nos adaptamos allí donde vamos. Sobre el tópico de la “pela” quizás se tenga esta impresión: que somos ahorradores, que no derrochamos. Yo he vivido en Vitoria y en Valencia y la gente siempre lo dice. Pero esto tiene un aspecto positivo. Significa que apreciamos lo que tenemos. Aquí se vive muy bien. Barcelona, por ejemplo, es una ciudad que gusta a todo el mundo. Todos te hablan muy bien de ella y es una de las ciudades más deseadas por los españoles para vivir». Joan Adroher, presidente del Círculo Catalán: «Salí de Cataluña hace más de cuarenta años, he vivido en Valencia y en Canarias. Ahora soy un madrileño de origen catalán y presido, desde hace cuatro años, el Círculo Catalán de Madrid, una entidad plural, que acoge a catalanes y madrileños, pero también a leoneses, manchegos y extremeños. Del conocimiento llega la comprensión y el respeto mutuo. Y es que todavía hay quien vive y alimenta tópicos. La falta de conocimiento, en ambos sentidos, es un tanto culpable de los desencuentros.». Adaptado de Los domingos de ABC, 10.09.2000 61 4.1. El motivo principal del texto es preguntar a los catalanes A. B. C. D. qué es lo que piensan de la tierra donde viven. cómo ― según ellos ― les ve la gente de otras regiones españolas. qué es lo que piensan de la gente de toda España. para qué les sirven los tópicos que se han creado sobre su región. 4.2. Un 11 por ciento de los españoles A. B. C. D. no conoce a ningún catalán. tiene una opinión excelente sobre los catalanes. cree que su opinión sobre Cataluña mejorará cuando la conozca. no tiene buena opinión sobre Cataluña. 4.3. La diseñadora Guillermina Baeza cree que A. B. C. D. a los españoles les gusta Barcelona y no Cataluña en general. Barcelona es una ciudad a la que uno se adapta muy fácilmente. a los españoles les encanta hablar de Cataluña. a los catalanes no les resulta fácil aprender de otra gente. 4.4. El/la que no ha nacido en Cataluña es A. B. C. D. Guillermina Baeza. Joan Adroher. Gerard López. Carmen Conesa. 4.5. La actriz Carmen Conesa ha observado la impresión generalizada de que A. B. C. D. los catalanes, por ser bien fríos y cerrados, no son buenos amigos. Cataluña recibe muchas influencias malas de Europa. los españoles ven que los catalanes no son perezosos y les da envidia. los catalanes sí les gusta guardar el dinero, no sólo para cuando lo necesiten. 4.6. El futbolista Gerard López cree que A. B. C. D. 62 la gente de Cataluña sabe apreciar el dinero que gana. a los españoles no les gusta que los catalanes sepan ahorrar. a los españoles no les gustaría vivir en Cataluña. los catalanes son tacaños y eso no está bien. 4.7. El presidente del Círculo Catalán, Joan Adroher, dice que A. B. C. D. es madrileño porque ha nacido en Madrid. puede presidir el Círculo Catalán de Madrid porque ha vivido en Valencia en el Círculo se encuentran sólo catalanes y madrileños. la gente debe conocerse para que se entienda y respete. 4.8. La impresión general sobre los catalanes que podemos tener después de haber leído el texto es que A. por lo general están contentos con la imagen que se tiene de su región en España. B. no les importa qué es lo que piensan de ellos los españoles. C. creen que los españoles tienen una malísima opinión sobre su comunidad y eso les preocupa mucho. D. no son una nación abierta y odian a sus compatriotas de otras partes de España. Zadanie 5. (7 pkt) Przeczytaj wywiad przeprowadzony z Laurą Ramos i zaznacz znakiem X, które ze zdań (5.1. – 5.7.) są zgodne z jego treścią (V – Verdadero), a które nie (F – Falso). Za każde poprawne rozwiązanie otrzymasz 1 punkt. LAURA RAMOS - CORAZÓN SENSIBLE Y CABEZA FRÍA Esta joven actriz (21 años) tiene una hermana melliza en Berlín, unos padres cineastas en La Habana y el signo de cáncer en las estrellas. Acaba de estrenar la película que supone su feliz descubrimiento, "Cuarteto de La Habana", de Fernando Colomo, mientras Rafael Azcona le escribe ya su próximo papel para "Adiós en el corazón", que dirigirá José Luis García Sánchez. Usted es hija de realizadores. ¿Lo suyo es vocación genética? No. De niña quise ser primero cantante, pero desde que tengo uso de razón he querido ser actriz. Mis padres no lo supieron hasta que acabé la escuela a los 14 años y me matriculé en secreto en Arte Dramático. ¿Qué descubre "Cuarteto de La Habana" que no se conozca en Cuba? Da una visión distinta a lo que las películas siempre muestran de historias entre un español y una cubana, en las que aparecen intereses. Aquí hay un encuentro de amor verdadero y es importante que la película lo defienda porque eso existe. ¿Qué hay de Laura Ramos en su personaje? El temperamento, el ser muy espontáneo y sensible... ésas son cosas mías. 63 ¿Quién le ha dado el mejor consejo? Un actor viejo cubano. Vio que todo en mi carrera iba muy deprisa y me dijo: "Ten cuidado con la altura, no te vayas a marear." ¿Lo tiene en cuenta? Sí, pero no hay problema, a mí no me engañan las falsas luces y la fama. Tengo los pies afincados en la tierra. La Revista nº 199, 8 de agosto de 1999 V 5.1. Laura Ramos tiene hermanas gemelas. 5.2. Laura Ramos es famosa desde hace muchos años. 5.3. Su película "Adiós en el corazón" ha sido un éxito. 5.4. Empezó a estudiar Arte Dramático cuando cumplió 14 años. 5.5. 5.6. 5.7. 64 Su última película es una típica historia de amor entre un español y una cubana. Un viejo actor cubano le aconsejó tener cuidado al escalar porque podría marearse. A la actriz no le resulta difícil seguir el consejo que recibió de un colega con más experiencia. F WYPOWIEDŹ PISEMNA ZADANIE 6. (5 pkt) Przebywając na stypendium w Hiszpanii, dzielisz mieszkanie ze studentem / studentką z Ameryki Południowej. Chwilowo nie ma go / jej w domu, a Ty właśnie odebrałeś / aś do niego / niej telefon. Sprawa jest pilna, a sam / a też musisz wyjść, dlatego zostawiasz swemu współlokatorowi / współlokatorce pisemną wiadomość: • • • • poinformuj, kto do niego/niej dzwonił, określ, kiedy odbyła się ta rozmowa, wyjaśnij, w jakiej sprawie ta osoba dzwoniła, zaznacz, że prosiła o możliwie szybki kontakt. W zadaniu nie jest określony limit słów. Oceniana jest umiejętność zwięzłego przekazu wszystkich informacji określonych w poleceniu (4 punkty) i poprawność językowa (1 punkt). Podpisz się jako XYZ. BRUDNOPIS ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zdający ma w tym miejscu ok.1/3 strony przeznaczonej na brudnopis. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... CZYSTOPIS ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zdający ma w tym miejscu ok.1/3 strony przeznaczonej na czystopis. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 65 Zadanie 7. (10 pkt) Twój brat w najbliższym czasie zakłada rodzinę i postanowił zaprosić na ślub także Twoją hiszpańską przyjaciółkę. Niestety, zaproszenia wydrukował tylko w języku polskim. Napisz do niej list: • wyjaśnij, że zwracasz się do niej w imieniu brata i podaj powód, • przetłumacz informacje zawarte w zaproszeniu – kiedy i gdzie odbędzie się uroczystość, • przedstaw krótko (scharakteryzuj) narzeczoną i podziel się swoją radością z powodu ślubu brata, • podkreśl, jak bardzo zależy całej rodzinie na jej przyjeździe i zaproponuj, jak jeszcze możecie przy tej okazji wspólnie spędzić czas. Pamiętaj o zachowaniu odpowiedniej formy i stylu listu. Nie umieszczaj żadnych adresów. Podpisz się jako XYZ. Długość listu powinna wynosić od 120 do 150 słów. Oceniana jest umiejętność pełnego przekazania informacji (4 punkty), forma (2 punkty), poprawność językowa (2 punkty) oraz bogactwo językowe (2 punkty). BRUDNOPIS ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zdający ma w tym miejscu ok.1 strony przeznaczonej na brudnopis. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... CZYSTOPIS ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zdający ma w tym miejscu ok.1 strony przeznaczonej na czystopis. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 66 TRANSKRYPCJA TEKSTÓW Zadanie 1. Pues esta tarde empezamos en Gente Viajera una nueva sección: “Los otros viajeros”, en laque intentaremos conocer un poco mejor los destinos, los gustos turísticos de personajes conocidos del país. Y vamos a estrenar este espacio, además de estrenar el año 2000 hace nada, porque estamos en el día 2 todavía, en compañía de uno de nuestros mejores actores: – Arturo Fernández, ¡buenas tardes! – ¡Muy buenas tardes! – ¿Por dónde andamos disfrutando del nuevo milenio? – Bueno, en este momento estoy en Marbella, donde he venido a pasar parte de las Navidades, el 24 las pasé en Madrid y a partir del 26, pues aquí en Marbella, donde se disfruta de una temperatura verdaderamente muy agradable y donde desde hace cuatro años yo vengo a pasar, los fines de año. – Y donde además pasas la mayor parte de tu tiempo libre ¿no? – Sí, efectivamente, bueno, lo comparto entre Asturias y Marbella. – ¿Te gusta viajar? ¿Eres viajero, tú? – Bueno, soy viajero, pero por España. Desde hace cuarenta años yo soy, el propietario de mi propia compañía de teatro, ¿no?, y entonces he estado siempre viajando de tournée, por España, entonces es lo que verdaderamente me gusta. No me apetece mucho salir fuera de mi país, por una razón, y soy muy sincero, porque no domino idiomas. Entonces esta es una de las cosas por las cuales no me atrae mucho salir de España. Esto sí que es cierto. Y entre otras cosas, no soy un hombre que me apetezca mucho salir de mis círculos, de mi sitio donde verdaderamente, he vivido y conozco perfectamente. Me gusta sobre todo España. Muchos de los españoles no conocen lo suficiente España y España tiene una cantidad de variantes en el aspecto de paisajes que son tan cambiantes, en 100 kilómetros puede cambiar todo, y es tan diverso que a mí me gusta viajar por España. – ¿Y sueles ir acompañado o ...? – Bueno, cuando trabajo suelo ir acompañado pues por la obra de teatro y por compañeros, actores y actrices, ¿no? Y cuando no, pues que duda cabe, sí me gusta. Hubo una época en que cuando mis hijos eran pequeños viajábamos muchísimo con ellos y hoy casualmente mi hija paseando por Marbella me lo decía; dice: “cuántas veces hemos venido cuando nosotros éramos pequeños a pasar parte del verano antes de salir tú de tournée” y efectivamente y ahora, tenemos casa en Marbella y efectivamente me encuentro muy, muy a gusto, pero sobre todo la geografía española es lo que verdaderamente me apetece. – Pues a Arturo Fernández, ya saben ustedes, le gusta disfrutar de su tiempo libre e ir de viaje siempre a su Asturias y a Marbella. Gracias por haber estado con nosotros esta tarde. Muchísimas gracias, Arturo, ¡un beso! – Otro para ti, ¡adiós! Radio Nacional de España 67 Zadanie 2. El último sondeo constata que los españoles han recuperado la confianza en la situación económica. El 40% de los españoles considera que la situación económica es «buena o muy buena». El sondeo demuestra un alto nivel de satisfacción por sus vidas personales, ya que la mayoría de los españoles asegura que le ha ido «bien o muy bien». Casi el 80% de los ciudadanos se siente además muy o bastante satisfecho con la vida que lleva, y lo atribuye a la buena salud, al tiempo libre de que disponen, al estilo de vida que llevan, a su trabajo y a su casa. Los españoles perciben mayoritariamente a España como una sociedad democrática, bastante bien desarrollada económicamente y, además, tolerante. Entre los rasgos típicos de los españoles vuelve a destacar la solidaridad, con la acogida de refugiados políticos y con la ayuda humanitaria a los damnificados de tragedias naturales. Los españoles se definen como católicos aunque la mitad reconoce no ser practicante. La mayoría dice que ahorra poco o nada, pero creen que los ingresos de su hogar aumentarán pronto y que mejorará su salud, forma fisica, como también su nivel educativo y su formación. El sondeo muestra optimismo respecto a la asistencia sanitaria, al paro o a la vivienda, pero recoge una valoración pesimista sobre cuestiones como el terrorismo, las drogas, el alcoholismo o el medio ambiente. Los españoles muestran preocupaciones notorias por los grandes problemas mundiales, como los de la ozonosfera, la Amazonia, la Antártida o la extinción de los grandes felinos. Una cuestión llamativa es la escasa preocupación que el español tiene por el mar. El Océano es el gran ausente en las líneas de actuación de las organizaciones ecologistas. En este sentido, los españoles consideran que las investigaciones científicas en los próximos años deberían centrarse en el trasplante de órganos y en las energías no contaminantes, mientras que deberían limitarse en el caso de la energía nuclear y la ingeniería genética. Los españoles son partidarios de la ampliación de la Unión Europea y del proceso de integración comunitaria, pero demuestran la insatisfacción con el proceso de construcción europea y la situación del euro. En cuanto a los gustos de los españoles se ha detectado varios cambios; entre ellos, el más chocante es el relacionado con las mascotas domésticas. En los hogares españoles no resulta extraño ver mascotas tan exóticas como: camaleones, boas, pirañas o cocodrilos. Loros en peligro de extinción, tortugas que no se sabe qué hacer con ellas, serpientes que más bien deberían estar en la selva y rapaces que la ley prohíbe tener en casa son algunas de las nuevas mascotas que van sustituyendo a canarios, perros y gatos. Diario EL MUNDO, 25.01.2001 68 MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA Zadanie 1. Za każde prawidłowe rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksymalnie 7 punktów. Zadanie 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. Verdadero X Falso X X X X X X Zadanie 2. Za każde prawidłowe rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksymalnie 8 punktów. A. X B. C. X D. E. X F. G. X H. X I. X J. X K. L. M. X N. Zadanie 3. Za każde prawidłowe rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksymalnie 5 punktów. Tekst Tytuł 3.1. F 3.2. B 3.3. D 3.4. A 3.5. E Zadanie 4. Za każde prawidłowe rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksymalnie 8 punktów. Zadanie 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7. 4.8. B D B A D A D A 69 Zadanie 5. Za każde prawidłowe rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksymalnie 7 punktów. Zadanie 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6. 5.7. Verdadero X X X X Zadanie 6. – krótka forma użytkowa (5 pkt) Sprawdza egzaminator zgodnie z kryteriami. Zadanie 7. – dłuższa forma użytkowa (10 pkt) Sprawdza egzaminator zgodnie z kryteriami. 70 Falso X X X (Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy) Miejsce na naklejkę z kodem KOD ZDAJĄCEGO MJH-R1A1P-051 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA HISZPAŃSKIEGO Arkusz II (dla poziomu rozszerzonego) Czas pracy 70 minut ARKUSZ II MAJ ROK 2005 Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera6 6 stron. Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Obok każdego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, którą można uzyskać za jego poprawne rozwiązanie. 3. Ocena za poziom rozszerzony jest otrzymywana w wyniku pomnożenia przez 2 sumy punktów uzyskanych z obu arkuszy tego poziomu. 4. Należy pisać czytelnie, tylko w kolorze niebieskim lub czarnym. 5. Błędne zapisy należy wyraźnie przekreślić. Nie wolno używać korektora. 6. Do ostatniej kartki arkusza dołączona jest karta odpowiedzi, którą w tym arkuszu wypełnia zdający. 7. W karcie odpowiedzi należy zamalować całkowicie kratkę z literą oznaczającą właściwą odpowiedź, np. . W razie pomyłki, błędne zaznaczenie należy obwieść kółkiem i zamalować inną odpowiedź. Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 27 punktów. Życzymy powodzenia! (Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy) PESEL ZDAJĄCEGO 71 ROZUMIENIE ZE SŁUCHU Zadanie 8. (9 pkt) Zapoznaj się z podanymi poniżej zdaniami (8.1. – 8.9.). Po dwukrotnym wysłuchaniu wywiadu wybierz zakończenia zdań zgodne z jego treścią, zakreślając odpowiednią literę A.,B.,C. lub D. Za każde poprawnie wybrane zakończenie zdania otrzymasz 1 punkt. 8.1. El objetivo principal que tiene la autora de la entrevista es A. criticar a la sociedad por la cantidad de basura que produce. B. criticar a Eduardo Fileni por lo inútil que es su trabajo. C. presentar el trabajo peculiar de un basurólogo. D. animar a los jóvenes para que también se dediquen a la basurología. 8.2. La primera pregunta que le hacen al entrevistado se refiere a A. su estilo de vida como basurólogo. B. la formación profesional que necesita un basurólogo. C. la planta en la que trabaja. D. sus actividades profesionales. 8.3. La fundación para la que trabaja Fileni se dedica todas las noches a A. reciclar la basura. B. recoger los residuos. C. proyectar cómo se va a reutilizar el material reciclable. D. fabricar productos ecológicos. 8.4. Según el basurólogo A. los pobres se preocupan más por el medio ambiente que los ricos. B. los pobres producen casi la misma cantidad de basura que los ricos. C. los habitantes de buena posición económica tiran más recipientes. D. en los barrios pudientes se tiran muchos productos orgánicos. 72 8.5. El estudio que hicieron para un hotel A. causó que los dueños de éste pasaran un gran susto. B. reveló que cada día se tiraban bidones vacíos de zumo de naranja. C. hizo que dicho hotel cambiara de categoría. D. demostró que se tiraba media tonelada de pan duro por día. 8.6. Lo que se hace con los residuos en Argentina es una solución inadecuada ya que A. la gente tira demasiada basura. B. se contamina el aire. C. así lo comentan los diarios. D. los residuos no se deshacen. 8.7. Fileni opina que para resolver los problemas de los residuos en primer lugar es necesario A. recuperar la basura y después de un tratamiento especial volver a utilizarla. B. obtener energía quemándolos. C. reusar la basura. D. disminuir la abundancia de basura que producimos. 8.8. En la entrevista no se habla de A. hacer unos análisis de la basura de una zona de la capital argentina. B. comprobar si se descompone lo tirado hace muchos años. C. obtener un combustible quemando un derivado de petróleo. D. reemplazar los envases de plástico por los de vidrio. 8.9. El lenguaje que usa Fileni nos hace pensar que se dirige sobre todo a A. los que se dedican profesionalmente a reciclar la basura. B. las personas que tienen interés por lo que pasa en el mundo. C. las autoridades locales. D. los niños de las grandes ciudades. 73 Zadanie 9. (6 pkt) Zapoznaj się ze zdaniami podanymi poniżej. Po dwukrotnym wysłuchaniu tekstu, zaznacz znakiem X w odpowiedniej rubryce, które z podanych zdań są zgodne z jego treścią (V – Verdadero), a które nie (F – Falso). Za każde poprawne rozwiązanie otrzymasz 1 punkt. V La gente que busca a su media naranja en Internet suele pensar y actuar de una manera muy estereotípica. Según el texto, la predilección de los hombres por las mujeres bonitas 9.2. y de buena salud es algo natural. 9.1. 9.3. Don Strassberg es biólogo, catedrático de una universidad norteamericana. Con respecto a las mujeres, a los caballeros cibernautas les importan más sus valores materiales que los naturales. Conforme a lo que oyes, sólo la gente culta y bien situada utiliza Internet 9.5. para relacionarse. 9.4. 9.6. Se han investigado a la vez las preferencias de las internautas. ROZUMIENIE TEKSTU CZYTANEGO I ROZPOZNAWANIE STRUKTUR GRAMATYCZNO-LEKSYKALNYCH Zadanie 10. (4 pkt) Przeczytaj tekst oraz fragmenty zdań oznaczone literami od A. do F., a następnie zgodnie z kontekstem, przyporządkuj je pustym miejscom oznaczonym 10.1 – 10.4, wpisując odpowiednie litery do tabeli. Uwaga: dwa fragmenty nie pasują do treści tekstu. Za każde poprawne rozwiązanie otrzymasz 1 punkt. Más de 500 millones de personas hablan hoy español, una lengua que, en palabras del último premio Cervantes, el chileno Jorge Edwards, "une pero también divide". El gran crecimiento demográfico de las sociedades latinoamericanas, pero también la pervivencia del español en plazas históricas, sostienen en parte esa emergencia. (10.1.)...... casi dos millones de personas en Filipinas y casi medio millón en Guinea Ecuatorial hablen español. Pero en la última década la lengua de Cervantes ha tenido como principales embajadores a la inmigración, al éxito de la cultura hispana fuera de sus fronteras y el interés por un intercambio económico en alza con América Latina y España. (10.2.)...... Los más de 31 millones de hispanos que viven en este país, su creciente peso político, su potencial económico y la proliferación de medios de comunicación en español han impulsado esa emergencia. En la actualidad en este país existen 1.300 publicaciones 74 F periódicas, 24 diarios y 250 semanarios en español, que sin duda, han contribuido a mejorar la imagen de lo hispano y a aumentar la lealtad de los latinos con su propia lengua y cultura. En la "capital del imperio" el español prospera, (10.3.)...... ya que casi 80 millones de estadounidenses lo utilizan como segunda lengua. En un país donde estudiar un segundo idioma no es obligatorio, el 90 por ciento de los alumnos de enseñanza primaria, el 80 por ciento de secundaria y el 60 por ciento de la universidad han optado por el español. Hoy es más fácil, (10.4.)......, ser hispano y vivir el español en EE UU, pero la mayor parte de la vida comercial y laboral del país tiene tintes anglófonos. El 98,5 por ciento de los hispanos cree que hay que aprender inglés por trabajo y prestigio social y un 68 por ciento habla español en su casa. De los hogares donde se habla español sólo en un 23 por ciento ningún miembro de la familia habla bien el inglés. Ana Isabel Zarzuela Cambio 16- 23 octubre 2000 A. Sin embargo, el avance más espectacular es el que esta lengua ha vivido en Estados Unidos. B. La lengua española goza de una amplia presencia internacional, reforzada por una rica tradición cultural. C. Lo más espectacular es que los angloparlantes estudian español, D. que en ningún otro momento de la historia E. Sólo así se entiende que F. no sólo entre la comunidad hispana 10.1. 10.2. 10.3. 10.4. Zadanie 11. (5 pkt) Przeczytaj poniższy tekst, a następnie spośród podanych propozycji A., B., C. lub D. wybierz zakończenia zdań zgodne z jego treścią, zakreślając odpowiednią literę. Za każde poprawnie dobrane zakończenie zdania otrzymasz 1 punkt. JUEGOS GÁSTRICOS Uno de cada seis españoles que acude al médico padece un problema digestivo, aunque en la mayoría de los casos se trata de un trastorno leve. Pasear después de las comidas, tomar infusiones de menta o regaliz, eliminar el café de la dieta, no abusar de la leche y procurar comer siempre con tranquilidad y en un ambiente relajado te ayudarán a prevenirlos. El doctor Arturo Pérez Mota, jefe del servicio de Aparato Digestivo del Hospital Virgen de la Torre (Madrid), ha realizado un estudio entre casi 120.000 pacientes, un 7,3% de los cuales acudieron a consulta médica por padecer trastornos digestivos y un 2% por dispepsia. “Eso equivale a decir que uno de cada seis pacientes que acude a consulta ha sufrido un problema estomacal de distinta importancia durante los últimos seis meses”, señala el gastroenterólogo. 75 Los dos problemas digestivos más frecuentes en nuestro país son los llamados trastornos funcionales del tracto digestivo, que constituyen casi la mitad de las consultas a los gastroenterólogos de los ambulatorios. Estos trastornos son: DISPEPSIA. Las molestias estomacales inespecíficas, frecuentes entre las personas de entre 20 y 45 años, constituyen la segunda causa de baja laboral en España. “Los síntomas típicos son ardor, dolor o malestar abdominal, sensación de plenitud y, en el peor de los casos, náuseas y vómitos”, asegura Juan Manuel Herrerías Gutiérrez, jefe de Servicio de Aparato Digestivo del Hospital Universitario Virgen de la Macarena (Sevilla). Como señala el doctor Arturo Pérez Mota, “antes de los 45 años, y si se ha descartado la existencia de una úlcera, la aparición de este tipo de trastornos del tránsito digestivo no tiene una causa concreta que la justifique”. En todo caso, la dispepsia no es una enfermedad, sino un síntoma que afecta a la calidad de vida. Incluso en muchos casos no llega a desaparecer nunca, por lo que es muy importante aprender a desarrollar estrategias de defensa mental que nos ayuden a controlarla, sin olvidar los fármacos que, tomados de forma intermitente ― sólo cuando haya que controlar una crisis ― pueden hacer desaparecer los síntomas. COLON IRRITABLE. Es una patología característica de personas que están viviendo o han vivido una situación de estrés. Es frecuente entre personas que tienen mucho trabajo o problemas personales y se manifiesta por dolores difusos en el área abdominal, digestiones lentas, falta de apetito, diarreas o estreñimiento. Aparte de la dispepsia y el colon irritable, los principales problemas digestivos son la úlcera y otras enfermedades causadas por la afluencia de una cantidad excesiva de ácido clorhídrico al estómago. Cada día el estómago produce una cantidad determinada de ácido clorhídrico que nos permite disolver y digerir los alimentos que tomamos. Que llegue más o menos ácido depende de muchos factores, pero uno de los más importantes es la histamina. Este neurotransmisor, que regula la cantidad de ácido que llega al tracto digestivo, se ve afectado por el estrés y los cambios de tiempo y su desajuste produce el desequilibrio en la proporción ácido/comida y la aparición de molestias digestivas. Como afirma Robert Sapolsky en su libro ¿Por qué las cebras no tienen úlcera?, “en el humano, la digestión se interrumpe con rapidez durante el estrés y es posible que el exceso de histamina provoque una gran afluencia de ácido a un estómago que, probablemente, no tendrá alimentos que procesar.” Sin embargo, la hipersecreción ácida no puede explicar todos estos trastornos digestivos. “Desgraciadamente, el nivel de ácido anormalmente elevado no es el único responsable de erosionar y producir lesiones en la mucosa gástrica”, subraya el gastroenterólogo Ricardo Sainz Samitier, del servicio de Aparato Digestivo del Hospital Clínico de Zaragoza, “ya que la mayoría de los enfermos de úlceras presentan niveles de ácido normales”. La gran culpable podría ser una bacteria, la llamada Helicobacter pylori, que, según explica el profesor George Sachs, de la Universidad de UCLA (Estados Unidos), vive sólo en el tracto digestivo ― preferentemente en el estómago ― y se alimenta de ácido. La presencia de la bacteria no sólo multiplica por cinco el riesgo de desarrollar una úlcera gastroduodenal, sino que, además, impide que este problema llegue a curarse del todo. Según un estudio de la Sociedad Española de Patología Digestiva sobre 5.000 individuos, la bacteria está presente en un 80% de los pacientes con úlcera duodenal y en el 72 % de los que sufren úlcera gástrica. Adaptado de QUO n°39, diciembre 1998 76 11.1. Conforme al primer párrafo, muchos españoles sufren ciertas dolencias del tracto digestivo porque A. abusan de las infusiones. B. no quieren abstenerse del café. C. el ambiente del trabajo causa estrés. D. caminan demasiado. 11.2. La dispepsia es un mal que A. afecta sobre todo a los que tienen un trabajo estresante. B. atormenta principalmente a los ancianos. C. en ciertos casos puede ser incurable. D. produce mareos y hambre continua. 11.3. Según el texto, el ácido clorhídrico A. llega en abundancia a un estómago vacío en una situación de estrés. B. nos impide llevar a cabo una buena digestión. C. aparece en el estómago gracias a ciertos alimentos. D. presente en el estómago no causa más que un dolor abdominal. 11.4. En el texto podemos leer también una opinión según la cual A. en gran parte de los enfermos de úlceras se observa un nivel de ácido alto. B. una bacteria, descubierta por el profesor George Sachs, es la gran responsable de los trastornos digestivos. C. no todos los trastornos gástricos tienen que ver con una cantidad excesiva de ácido. D. la presencia de una bacteria que vive sólo en el estómago causa una úlcera gastroduodenal. 11.5. El objetivo del texto es A. instruir a los estudiantes de la Facultad de Medicina sobre la manera de tratar la dispepsia y el colon irritable. B. prevenir a los lectores contra los trastornos digestivos más frecuentes entre la población laboral. C. presentar los resultados de las recientes investigaciones en el área de la gastroenterología. D. informar al público lector sobre los principales problemas digestivos que afectan a los españoles. 77 Zadanie 12. (3 pkt) Przeczytaj tekst, a następnie, zgodnie z kontekstem, uzupełnij luki (12.1 – 12.6.) czasownikami, dobierając je spośród oznaczonych literami A. – L. Rozwiązania zapisz w tabeli. Uwaga: sześć czasowników nie pasuje do kontekstu. Za każde poprawne rozwiązanie otrzymasz 0,5 punktu. CONOCER BARCELONA Barcelona ha sido y es la capital de Cataluña, sin desmerecer en ningún caso la importancia histórica, económica y artística de otras ciudades. Si quiere conocer los primeros tiempos de Barcino, con dos mil años de antigüedad, dé una vuelta por las excavaciones arqueológicas de la ciudad romana y (12.1.)...... la solución técnica que hace transcurrir el paseo bajo las calles y los monumentos medievales. Si se (12.2)...... por el Barrio Gótico, podrá revivir el ambiente de la Barcelona medieval, alrededor de la catedral, del Palacio Real y de los edificios que hoy todavía son sede de las instituciones de gobierno. Desde ahí puede acercarse al barrio de la Ribera, donde hallará el Museo Picasso, la maravillosa iglesia gótica de Santa María del Mar, el parque de la Ciudadela, el Zoológico y varios museos. Justo al lado, a orillas del mar, se encuentra la Barceloneta, barrio marinero del siglo XVIII. Dé un buen paseo por la Rambla para admirar los puestos de venta de pájaros y de flores y los kioscos de diarios, revistas y libros. Día y noche, la Rambla conserva un ambiente único en el mundo y, si (12.3.)...... de tiempo, verá que la gente que por ella pasa cambia con el paso de las horas. En el siglo XIX, la ciudad vivió una etapa de crecimiento, fruto de la industrialización naciente. Los pueblos de los alrededores (12.4.)...... por el modélico plan urbanístico de Idelfons Cerdà conocido como el Eixample, lleno de tiendas y de galerías de arte. Vale la pena dar un paseo por el bulevard del Paseo de Gracia, donde tendrá ocasión de admirar las casas modernistas del cruce de la calle de Aragón y la «Pedrera», casa de fachada ondulada construida por Gaudí. También en el Eixample (12.5.)...... la Sagrada Familia, grandioso e insólito templo del mismo arquitecto, y el Parque Güell. Barcelona es durante todo el año una ciudad llena de vida, con una intensa actividad cultural, comercial y deportiva. Barcelona, una de las grandes ciudades europeas, merece la visita. Cuando la (12.6.)...... bien, seguro que no dejará de volver. Adaptado de CATALUNYA, un folleto informativo editado por el Departament d’Indústria, Comerç i Turisme de la Generalitat de Cataluña 12.1. A. conozca E. construidos I. disponga 78 12.2. B. admire F. dispone J. unidos 12.3. 12.4. C. sepa G. pierde K. pruebe 12.5. 12.6. D. buscará H. encontrará L. fueron unidos TRANSKRYPCJA TEKSTÓW Zadanie 8. UN BASURÓLOGO Eduardo Fileni se dedica a la ‘basurología’ Así como los arqueólogos estudian los restos del pasado, los basurólogos lo hacen con los residuos del presente. En Buenos Aires, Argentina, nosotros lo entrevistamos para conocer más acerca de esta profesión tan particular. ¿En qué consiste su trabajo como basurólogo? Trabajo para una fundación que se dedica al análisis de los residuos y a los procesos para tratarlos. La planta está dedicada a un proyecto en el que se trabaja con todo el material inorgánico o reciclable que producen las instituciones, comercios y oficinas de una zona en particular. Nosotros recolectamos la basura todas las noches y la separamos en la línea transportadora de la planta según las distintas categorías (vidrio, plástico, papeles de acuerdo a su calidad...), para luego entregarla separada a los recicladores que elaboran otros productos a partir de allí. ¿Cómo afecta la riqueza en la producción de basura? Los que más tienen son también los que más consumen. En barrios pudientes el promedio de basura por día es de entre 1,2 y 1,7 kilos, con muchas cajas y envases. Mientras tanto, en las zonas más pobres el porcentaje de orgánicos es de un 80% y la cantidad total de basura 600 gramos. O sea, la comida es lo principal. Para un hotel de 5 estrellas hicimos un estudio y comprobamos que todos los días se tiraban algo así como 500 kilos de pan nuevo, sin usar. También se tiraban por día unos 10 bidones sin abrir de jugo de naranja. Al enterarse de todo esto se asustaron mucho. Ustedes reciclan... pero ¿qué se hace generalmente con la basura? En Argentina se tira la basura todos los días en grandes terrenos alas afueras de las ciudades, se compacta y se cubre con tierra. Pero ésta es una solución mala porque, por la falta de oxígeno, la basura no se descompone, y en esos terrenos no se puede cultivar nada. Está comprobado que si se hace un túnel en un relleno y se bajan muchas capas, un diario tirado allí hace 30 años es perfectamente legible. ¿Qué alternativas hay para disponer de la basura? Pienso que la solución preferible es en primer lugar reducir la cantidad de basura. Segundo sería reciclarla. Se la recupera, trata y vuelve a utilizar como materia prima.Tercero, la incineración con recuperación de energía (se queman los residuos y se obtiene la energía contenida en el material). Por ejemplo, si se quema plástico que es un derivado del petróleo, se trata de un combustible cuya energía se utiliza para otros fines. Finalmente viene el reuso, en que el mismo elemento se usa otra vez. HOY DÍA, vol.3, n°6, mayo/junio 2000 79 Zadanie 9. LOS CABALLEROS LAS PREFIEREN RICAS Nuevos datos sobre cómo se busca pareja en Internet Los corazones solitarios de la Red han roto todos los esquemas. Y es que, a la hora de buscar pareja, en Internet los y las cibernautas no siguen los protocolos propios del mundo real. Los biólogos evolucionistas dicen que los hombres suelen preferir mujeres bellas y sanas, y las mujeres, hombres fuertes y ricos a la hora de flirtear. Los psicólogos que han estudiado los anuncios de contactos en los periódicos han reconocido los mismos patrones. Sin embargo, Don Strassberg, de la Universidad de Utah, acaba de descubrir que en el mundo on line, las cosas son muy diferentes. Después de recoger y analizar más de 500 mensajes electrónicos de respuesta a diferentes ofertas de contacto, este psicólogo ha llegado a la conclusión de que a los cibernautas masculinos no les importa tanto la belleza y el estado de salud de sus futuras novias como la cantidad de cifras que aparezcan en su cuenta corriente. En otras palabras, ellos las prefieren ricas y famosas aunque la naturaleza no les haya regalado sus mejores dones. ¿Son los ligones virtuales distintos a los del mundo real? Strassberg opina que no: “Simplemente ― dice ― los usuarios de Internet suelen ser hombres con un nivel cultural y económico elevado y buscan mujeres de su mismo status”. Se espera una nueva investigación que desvele qué buscan las damas cibernautas. MUY INTERESANTE, n°205/junio 1998 80 MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA Zadanie 8. Za każde prawidłowe rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksymalnie 9 punktów. Zadanie 8. 8.1. C. 8.2. D. 8.3. B. 8.4. C. 8.5. A. 8.6. D. 8.7. D. 8.8. D. 8.9. B. Zadanie 9. Za każde prawidłowe rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksymalnie 6 punktów. Zadanie 9. Verdadero 9.1. 9.2. X X 9.3. 9.4. Falso X X 9.5. X 9.6. X 81 Zadanie 10. Za każde prawidłowe rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksymalnie 4 punkty. 10.1. 10.2. 10.3. 10.4. E. A. F. D. Zadanie 11. Za każde prawidłowe rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksymalnie 5 punktów. Zadanie 11. 11.1. B. 11.2. C. 11.3. A. 11.4. C. 11.5. D. Zadanie 12. Za każde prawidłowe rozwiązanie przyznajemy 0,5 punktu. Maksymalnie 3 punkty. 82 12.1. 12.2. 12.3. 12.4. 12.5. 12.6. B. G. F. L. H. A. (Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy) Miejsce na naklejkę z kodem KOD ZDAJĄCEGO MJH-R2A1P-051 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA HISZPAŃSKIEGO Arkusz III ARKUSZ III (dla poziomu rozszerzonego) MAJ ROK 2005 Czas pracy 110 minut Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 6 stron. Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Obok każdego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, którą można uzyskać za jego poprawne rozwiązanie. 3. Ocena za poziom rozszerzony jest otrzymywana w wyniku pomnożenia przez 2 sumy punktów uzyskanych z obu arkuszy tego poziomu. 4. Należy pisać czytelnie, tylko w kolorze niebieskim lub czarnym. 5. Oceniany jest tylko czystopis pracy. Błędne zapisy należy wyraźnie przekreślić. Nie wolno używać korektora. 6. Do ostatniej kartki arkusza dołączona jest karta oceny, którą w tym arkuszu wypełnia egzaminator. Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 23 punkty. Życzymy powodzenia! (Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy) PESEL ZDAJĄCEGO 83 STOSOWANIE STRUKTUR GRAMATYCZNO-LEKSYKALNYCH Zadanie 13. (5 pkt) Przetłumacz na język hiszpański części zdań 13.1. – 13.10. i wpisz je w wykropkowane miejsca. Za każde poprawne tłumaczenie otrzymasz 0,5 punktu. A. Espero 13.1. (że wiecie) ........................................ lo que estáis haciendo. B. Te compraremos una guitarra 13.2. (pod warunkiem, że zaliczysz)........................ ..................................................................................... todas las asignaturas. C. ¿Está Pablo?~ Sí, 13.3. (właśnie przyszedł) .................................. llegar, está en su despacho. D. Necesito mis apuntes. Por favor, 13.4. (niech pan przyniesie mi je) .......... ......................................................................................... mañana. E. Laura me había prometido que 13.5. (w poniedziałek powie mi) ................................ ................................................ toda la verdad, pero no lo hizo. F. Si en el grupo 13.6. (było ponad) …………................................ de veinte personas, la reunión 13.7. (byłoby w)........................................ el Aula Magna. G. ¿ 13.8. (O co ci) ...................................... refieres?~ Lo siento, 13.9. (nie mam ochoty) .................................................... explicártelo todo. H. Todos los libros que yo llevaba 13.10. (upadły mi) ........................................................ al suelo. Ahora tendré que recogerlos. 84 WYPOWIEDŹ PISEMNA Zadanie 14. (18 pkt) Wypowiedz się na jeden z trzech poniższych tematów. Wypowiedź powinna spełniać wszystkie wymogi charakterystyczne dla formy określonej w poleceniu. Jej długość powinna wynosić od 200 do 250 słów. Zaznacz wybrany przez Ciebie temat, zakreślając jego numer. 1. W ubiegłym tygodniu miało miejsce niecodzienne wydarzenie. Napisz opowiadanie, relacjonując, co się stało. 2. Są miejsca, do których chętnie powracamy. Opisz takie miejsce związane z wydarzeniami w Twoim życiu lub z podróżami, które odbyłeś / aś. 3. W pewnym czasopiśmie hiszpańskim przeczytałeś / aś, że dzieci szkolne powinny jak najwięcej czasu spędzać na ulicy, gdyż tam kontakt z mnóstwem bardzo różnych ludzi gwarantuje im właściwe przystosowanie społeczne. Napisz rozprawkę, przedstawiając w niej Twój punkt widzenia. BRUDNOPIS ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zdający ma w tym miejscu ok. 2 strony przeznaczone na brudnopis. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... CZYSTOPIS ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zdający ma w tym miejscu ok. 2 strony przeznaczone na czystopis. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 85 86 MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA Zadanie 13. Za poprawne wykonanie tego zadania przyznajemy maksymalnie 5 punktów. 13.1. Espero que sepáis lo que estáis haciendo. 13.2. Te compraremos una guitarra con tal de que apruebes / bajo la condición de que apruebes todas las asignaturas. 13.3. ¿Está Pablo?~ Sí, acaba de llegar, está en su despacho. 13.4. Necesito mis apuntes. Por favor, tráigamelos mañana. 13.5. Laura me había prometido que el lunes me diría toda la verdad, pero no lo hizo. 13.6./13.7. Si en el grupo hubiera / fuéramos más de veinte personas, la reunión sería en el Aula Magna. 13.8./13.9. ¿A qué te refieres? Lo siento, no tengo ganas de / no tengo deseos de / (potocznie: no me da la gana de) explicártelo todo. 13.10. Todos los libros que yo llevaba se me han caído al suelo. Ahora tendré que recogerlos. Zadanie 14. Sprawdza egzaminator zgodnie z kryteriami. 87 88 VII. INFORMACJE – TERMINY Terminy, o których trzeba pamiętać (do sesji maturalnej w maju 2005): maj 2003 r. – dyrektor CKE ogłosi listę olimpiad przedmiotowych zwalniających z egzaminów maturalnych, maj 2004 r. – dyrektor CKE poda na stronie internetowej Komisji Centralnej szczegółową informację o sposobie dostosowania warunków i formy przeprowadzania egzaminu maturalnego do potrzeb absolwentów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub ze specyficznymi trudnościami w uczeniu oraz chorych lub niesprawnych czasowo, czerwiec 2004 r. – dyrektor CKE określi, jakie środowiska komputerowe, programy użytkowe oraz języki programowania mogą być wybierane na egzaminie, 30 września 2004 r. – upływa termin składania przez absolwenta do dyrektora szkoły pisemnej deklaracji: a) jakie przedmioty będzie zdawać na egzaminie, b) na jakim poziomie będzie zdawać egzamin ustny z języka obcego, c) jaki temat wybiera z listy tematów na egzamin ustny z języka polskiego, języków mniejszości narodowej i języka etnicznego, d) wyboru środowiska komputerowego, programów użytkowych i języka programowania przez zdających informatykę, e) o posiadanym zaświadczeniu o dysleksji rozwojowej, f) o chorobie lub niepełnosprawności uprawniającej do szczególnych warunków przeprowadzania egzaminu, grudzień 2004 r. – dyrektor CKE ogłosi harmonogram egzaminów maturalnych w maju 2005, luty 2005 r. – dyrektor szkoły, w której odbędzie się egzamin, ustali harmonogram egzaminów ustnych, 28 lutego 2005 r. – upływa ostateczny termin ewentualnych uzasadnionych zmian w deklaracjach składanych we wrześniu, marzec 2005 r. – dyrektor CKE zamieści na stronie internetowej Komisji Centralnej informację o pomocach, z których mogą korzystać zdający w części pisemnej egzaminu maturalnego z poszczególnych przedmiotów, 18 kwietnia 2005 r. – rozpoczną się egzaminy ustne, 5 maja 2005 r. – rozpoczną się egzaminy pisemne, 30 czerwca 2005 r. – ostateczny termin rozdania świadectw dojrzałości. 89 Terminy, o których trzeba pamiętać (do sesji maturalnej w styczniu 2006): styczeń 2004 r. – dyrektor CKE ogłosi listę olimpiad przedmiotowych zwalniających z egzaminów maturalnych, styczeń 2005 r. – dyrektor CKE poda na stronie internetowej Komisji Centralnej szczegółową informację o sposobie dostosowania warunków i formy przeprowadzania egzaminu maturalnego do potrzeb absolwentów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub ze specyficznymi trudnościami w uczeniu oraz chorych lub niesprawnych czasowo, luty 2005 r. – dyrektor CKE określi, jakie środowiska komputerowe, programy użytkowe oraz języki programowania mogą być wybierane na egzaminie, 30 czerwca 2005 r. – upływa termin składania przez absolwenta do dyrektora szkoły pisemnej deklaracji: a) jakie przedmioty będzie zdawać na egzaminie, b) na jakim poziomie będzie zdawać egzamin ustny z języka obcego, c) jaki temat wybiera z listy tematów na egzamin ustny z języka polskiego, języków mniejszości narodowej i języka etnicznego, d) wyboru środowiska komputerowego, programów użytkowych i języka programowania przez zdających informatykę, e) posiadanym zaświadczeniu o dysleksji rozwojowej, f) chorobie lub niepełnosprawności uprawniającej do szczególnych warunków przeprowadzania egzaminu, lipiec 2005 r. – dyrektor CKE ogłosi harmonogram egzaminów maturalnych w styczniu 2006, październik 2005 r. – dyrektor szkoły, w której odbędzie się egzamin, ustali harmonogram egzaminów ustnych, październik 2005 r. – dyrektor CKE zamieści na stronie internetowej Komisji Centralnej informację o pomocach, z których mogą korzystać zdający w części pisemnej egzaminu maturalnego z poszczególnych przedmiotów, 28 października 2005 r. – upływa ostateczny termin ewentualnych uzasadnionych zmian w deklaracjach składanych w czerwcu, 12 grudnia 2005 r. – termin rozpoczęcia egzaminów ustnych, 3 stycznia 2006 r. – termin rozpoczęcia egzaminów pisemnych, 28 lutego 2006 r. – ostateczny termin rozdania świadectw dojrzałości. 90 ANEKS PRZYKŁADY OCENIONYCH WYPOWIEDZI PISEMNYCH Arkusz egzaminacyjny I 120 minut Arkusz egzaminacyjny III 110 minut 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 WYKAZ INFORMATORÓW MATURALNYCH OBOWIĄZUJĄCYCH OD 2005 ROKU 1. Informator maturalny z języka polskiego 2. Informator maturalny z języka angielskiego 3. Informator maturalny z języka niemieckiego 4. Informator maturalny z języka rosyjskiego 5. Informator maturalny z języka francuskiego 6. Informator maturalny z języka włoskiego 7. Informator maturalny z języka hiszpańskiego 8. Informator maturalny z języka portugalskiego 9. Informator maturalny z języka szwedzkiego 10. Informator maturalny z języka słowackiego 11. Informator maturalny z języka białoruskiego nauczanego jako język mniejszości narodowej 12. Informator maturalny z języka litewskiego nauczanego jako język mniejszości narodowej 13. Informator maturalny z języka ukraińskiego nauczanego jako język mniejszości narodowej 14. Informator maturalny z języka niemieckiego nauczanego jako język mniejszości narodowej 15. Informator maturalny z języka kaszubskiego 16. Informator maturalny z języka łacińskiego i kultury antycznej 17. Informator maturalny z języka greckiego (klasycznego) i kultury antycznej 18. Informator maturalny z matematyki 19. Informator maturalny z historii 20. Informator maturalny z historii muzyki 21. Informator maturalny z historii sztuki 22. Informator maturalny z wiedzy o społeczeństwie 23. Informator maturalny z wiedzy o tańcu 24. Informator maturalny z biologii 25. Informator maturalny z chemii 26. Informator maturalny z fizyki i astronomii 27. Informator maturalny z geografii 28. Informator maturalny z informatyki 29. Informator maturalny dla osób niesłyszących 30. Informator maturalny dla absolwentów klas dwujęzycznych z językiem angielskim jako drugim językiem nauczania 31. Informator maturalny dla absolwentów klas dwujęzycznych z językiem niemieckim jako drugim językiem nauczania 32. Informator maturalny dla absolwentów klas dwujęzycznych z językiem francuskim jako drugim językiem nauczania 33. Informator maturalny dla absolwentów klas dwujęzycznych z językiem hiszpańskim jako drugim językiem nauczania 34. Informator maturalny z języka polskiego dla osób niewidomych * 35. Informator maturalny z języka angielskiego dla osób niewidomych * 36. Informator maturalny z języka francuskiego dla osób niewidomych * 37. Informator maturalny z języka niemieckiego dla osób niewidomych * 38. Informator maturalny z języka rosyjskiego dla osób niewidomych * 39. Informator maturalny z matematyki dla osób niewidomych * 40. Informator maturalny z historii dla osób niewidomych * 41. Informator maturalny z historii muzyki dla osób niewidomych * 42. Informator maturalny z wiedzy o społeczeństwie dla osób niewidomych * 101 43. Informator 44. Informator 45. Informator 46. Informator 47. Informator maturalny maturalny maturalny maturalny maturalny z z z z z biologii dla osób niewidomych * chemii dla osób niewidomych * fizyki i astronomii dla osób niewidomych * geografii dla osób niewidomych * informatyki dla osób niewidomych * * Informatory dla osób niewidomych dostępne będą w wersji elektronicznej w ośrodkach szkolno-wychowawczych dla niewidomych. Osoby niewidome, uczęszczające do szkół masowych, mogą zgłaszać się do tych ośrodków albo bezpośrednio do Wydziału Matur Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, gdzie będą mogły otrzymać tekst informatora na płycie CD. Informatory dla osób niewidomych zamieszczone będą również na stronie internetowej CKE www.cke.edu.pl. 102
