Gastišqu´e zanda gusaba ca binni ni nadxii Jiob´a ˜ Nee rapa

Transcripción

Gastišqu´e zanda gusaba ca binni ni nadxii Jiob´a ˜ Nee rapa
34567
1 5 S T I M A R Z O 2 01 3
29 sti abril–5 sti mayo
´
Gasti que zanda gusaba´
ca binni ni nadxii Jiob a
YAZA 3
DIIDXA RIUUNDA: 45 ne 32
6-12 sti mayo
˜
Nee rapa ladxidolo
gana
´
´
gunibia Jiob a la?
YAZA 13
DIIDXA RIUUNDA: 62 ne 60
13-19 sti mayo
˜
´
Xi naquiine gunilu yanna
ra ma runibialu Dios
YAZA 23
DIIDXA RIUUNDA: 81 ne 135
Revista letra naroba
´
PRIM E NDAA
34567
6
15 STI MARZO 2013
Vol. 134, No. 6
Semimonthly
ZAPOTEC (ISTHMUS)
CA TEMA NI CHIGUIUUNDA
˝
´
´
Gasti que zanda gusaba ca binni ni nadxii Jiob a
Laanu, ca xpinni Cristu, nuunu lu ti carrera ra zacaanu guenda´
˜
nabani ni que zaluxe casi premiu. Peru guiranu rirenda neenu
´
´
´
purti gulenenu donda bisaanane Adan laanu. Tema ri zacane laa´
´
nu para gudinu cuenta guna nga gaayu de ca cosa ni zandaca
˜
˜
´
gueeda guirenda neenu ne laaca zusiene tema ri xi naquiine guninu para cadi gucueeza cani laanu de guni ganarnu carrera stinu.
˝
˜
´
´
Nee rapa ladxidolo gana gunibia Jiob a la?
˝
˜
´
Xi naquiine gunilu yanna ra ma runibialu Dios
´
´
Libru sti Jeremıas nab e ruzeete de ladxidono. Tema ri zusiene
´
laanu ximodo nga reeda gapa binni ti ladxido ni caru gaca cir˜
´
´
cuncidar ne xinee malu chu ladxido ti xpinni Cristu zac a. Laaca
´
˜
´
´
zaduyanu xi naquiine guninu para chuuladxi ladxidono gunibia
´
Jiob a (Jer. 9:26; 24:7).
˜
´
Xi naquiine guninu para gunibianu Dios ne para ganda gunibia´
be laanu ya. Ximodoru zanda guiniisi ti xpinni Cristu lu stiidxa
˜
˜
´
´
´
Dios ne xinee naquiine gunibe ni. Lu tema ri zadxelanu xi guic abinu.
Revista Torre sti ni rapa ri rireeni lu guidubi naca Gui´
dxilayu para gusiidini binni de Biblia, ne para gaca dxii˜
˜
´
´
na ca riquiine bueltu ni rudii binni bia na ladxido.
˜
´
´
Cadi naquiine guidoo ni. Pa cadi ca gadxe la? ca tex´
´
tu ri bireecani lu Stiidxa Dios Didxaza o lu Traduccion
del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras (con referencias) [TNM].
´
Gasti que zanda gusaba´
ca binni ni nadxii Jiob a
´
«Cani nadxii ley stilu ratadx ı ladxidoca, ne gasti
´
qu e zanda gusaba laaca.» (SAL. 119:165)
´
´
XIMOD O NICABILU CANI ZEEDA RAR I.
Xi cayuni ca xpinni Cristu yanna, ne xi premiu nuu para
laacabe.
´
Xi zandaca gucaa laanu guchenu.
´
Ximodo zanda guienenu ca diidxa zeeda lu Biblia ra na
´
´
gasti qu e zanda gusaba cani nadxii ca ley sti Jiob a.
´
´
DEDE dxi nahuiini Mary Decker, mapeca runibia stale binni laa
´
˜
´
purti nab e bini ganar lu ca carrera ra bixoone. Ne gunıcabe
zuni ganarbe medalla de oro lu carrera de 3,000 metru lu olimpia´ ˜
˜
da ni guca iza 1984. Peru que nuni ganarbe dxi que. Xinee ya.
´
˜
˜
˜
Purti biababe ora birenda neebe nee sti gunna ni cuxoonenebe.
´
´
Cumu nab e gucanabe la? gupa xide guleecabe laabe lu pista
´
´ ˜
que. Guiza biina Mary pur ni bizaaca. Peru que nabayube.
´
´
Lu iza 1985, ante gusaa ti iza de dxi biababe que, gudxıtebe sti
˜
biaje, yanna huaxa ma bini ganarbe dede bixoonebe jma naguee´
nda que ultimu gunaa ni bini ganar carrera ri.
˜
´ ˜
2 Laanu, ca xpinni Cristu, laaca casi naca cuxonenu lu ti
´
´
1. Xi bini Mary Decker para bisihuinni cadi c a ique guiabayu.
´
2. Xi cayuni ca xpinni Cristu yanna, ne xi ma gudixhe ıqueca.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
3
´
´
´
carrera ne ma gudixhe ıquenu gunduxenu ni neca gacani naga´
´
˜
na para laanu. Lu carrera ri que risacape guxoone binni naguee´
´
´
nda. Peru que rinı di nga zanda chuunu chaahui ne guiziiladxi´
´
´
nu gatiga. Zanda guchaaganu ni ne ti carrera de maraton, purti
˜
riquiine guni huantar binni ne cadi guiree gana ti guni ganar.
´
´
Ap ostol Pablu bizeete de ti carrera lu prime carta ni bicaa ra nuu
´
ca xpinni Cristu de Corinto, ti guidxi ra nab e gudxite binni ca˜
´
´
´
rrera dxique. Laabe bicaabe: «Nee que ganna tu pa ira ni rie
˜
carrera ruxoone, peru tobi si ricaa premiu la? Nga runi lauyubi
˜
uxoone tu para icaa tu ni» (1 Cor. 9:24).
Biblia cayabi laanu chuunu lu carrera ri (biinda 1 Corintios
´
´
9:25-27). Premiu nuu rarı nga guendanabani ni que zaluxe: ca
´
´
´
xpinni Cristu ni bibı pur espıritu la? zieca guiba, peru xcaadxi
´
´
´
binni ni ze lu carrera ri, zabanica ndaani Guidxilayu. Guira bi˜
nni ni guxoone lu carrera ri ne gunduuxe ni, zacaa premiu sti,
´
´
ngape nga ni que raca lu guira carrera ni runi binni tiempu ri
´
˜
(Mat. 24:13). Ca binni si ni runiti nga cani que ruxoone modo
´
nexhe gaca ni o cani que gunduuxe carrera sti. Ne nuu sti cosa ri˜
´
´
saca ni naquiine gannanu: rarı si nga zanda guicaa binni guenda´
nabani ni que zaluxe.
˜
4 Nagana nga para gunduuxe binni carrera ri. Xinee ya. Pur˜
ti naquiine gusaana binni caadxi de ca cosa ni riuuladxi guni ne
´
gucaa ique chinda ra racaladxi. Bia dxi huabani binni ndaani
´
´
˜
Guidxilayu, que huayuu sti binni ni guxoone lu carrera ri sin gui3
3. Tuu nga cani zanda guicaa premiu para guibani sin gati.
˜
´
4. Xinee nagana para che binni lu carrera ra zacaa guendanabani ni qu e zaluxe.
4
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
˜
´
renda nee, Jesucristu si nga gunda bini ni. Peru guiduyanu xi
´
´
´
´
gunı discıpulo Santiagu de guira ca xpinni Cristu: «Ira nu ru´
´
che nu» (Sant. 3:2). Cadi dxandı ni na ca diidxa ca la? Guiranu ruchenu ne laaca riuuba ladxidono ora guchee sti binni.
´
˜
´ ˜
Zandaca ziuu ora zarenda neenu o zieechu ni, zuxonenu jma
´
´
˜
´
chaahui o zandaca dede gueeda guiabanu, peru naquiine guia´ ˜
sanu nagueendaca ne guxonenu sti biaje. Nuu xpinni Cristu
´
´
˜
´
huayaba ne nab e huayacana dede huaquiineca tu gacane laaca
´
´
para guiasaca ne guibiguetaca lu carrera ri sti biaje. Nga runi,
´
˜
´
zandaca ziuu ora zarenda neenu chupa chonna biaje o dede ziabanu (1 Rey. 8:46).
˜
CADI GUSAANA DE GUXO
O
NELU
˜
NECA GUIRENDA NEELU
´
´
˜
´
5 Ni guninu ora guirenda neenu
ne gui abanu zusihuınnini xi´
˜
modo nuunu nezalu Dios. Nuu tu rirenda nee ne riaba peru ria´
sa ne runi ni na Dios sti biaje, peru laaca nuu cani ma que liica
´
´
´
rina gaca arrepentir ora ma biaba. Guiduyanu xina Proverbios
´
24:16: «Zandaca guiaba ti binni nachahui hasta gadxe biaje, peru
´
˜
´
ziasabe. Peru ca binni malu zarenda neeca pur ca guendanana
gueeda luguiaca».
˜
´
6 Pa chu xiixa ni guirenda neenu o gusaba laanu la? Jioba
´
´
´
que zudii lugar guiaananu ra biabanu. Nanna dxıchinu zandisa Jio´
´
ba laanu para cadi gusaana de guninu ni na de guidubi ladxidono.
´
´
5, 6. 1) Ximodo zanda guienenu ca diidxa zeeda lu Biblia ra na gasti qu e zanda
´
´
´
gusaba ca xpinni Cristu. 2) Xi zanda gacan e laanu para guiasanu pa guiabanu.
˜
´
3) Xinee nuu tu qu e randa riasa ora ma biaba.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
5
´
´
´
´
´
Nabe riguixhedxı ndi ladxido ca binni ni dxandı nadxii Jioba. Peru
´
˜
´
´
´
ca binni que iquiine, que rinaca guiasaca ne que rudiica lugar ga´
´
cane xquidxi Dios ne espıritu stibe laaca. ¡Peru ca binni ni na´
´
dxii ca ley sti Dios ma gadxe laaca! Que ziuu xiixa ni guirenda
˜
´
neecabe o ni cuee laacabe lu carrera ra zecabe para guicaacabe
´
guendanabani. Biblia na: «Cani nadxii ley stilu ratadxı ladxidoca,
´
ne gasti que zanda gusaba laaca» (Salmo 119:165).
7
Nuu tiru ruchee ti xpinni Cristu purti cadi zuhuaa dxiichi
´
´
´
nezalu Dios, ne neca cadi naroba ca pecadu gunibe, zandaca
gueeda gucheebe chupa chonna biaje. Peru zanda chuuladxi Jio´
´
ba modo runi adorarbe laa pa guiasabe, o pa gaca arrepentirbe
´
de guidubi ladxidobe ne gunibe stipa para cadi gucheebe sti bia´
´
´
je. Ne rudinu cuenta zaca ni ora riduyanu modo guzane Dios
guidxi Israel (Is. 41:9, 10). Textu sti Proverbios 24:16, ni maca
´
´
bizetenu que, ruzeete dxandı ruchenu, peru nuu ti cosa ni jma
´
´
´
risaca ni cusiidini laanu: zanda gacane Jioba laanu para guiasa´
nu, purti rilaseladxibe binni. Biblia na: «Gusaana binni malu
´
˜
´
neza sti, ne gusaana binni que iquiine cani rinı ique; ne guibi´
gueta ra nuu Jioba, laa zalaseladxi laabe, ne guibigueta ra nuu
´
´
Dios stinu, purti laa zutiidiladxi guira donda» (Isa ıas 55:7).
´
´
Jioba ne Jesus ruuyaca laanu casi binni ni zanda gunduuxe ca´
´
rrera sti, nga runi riguucabe gana laanu para guiasanu pa guiabanu (Sal. 86:5; Juan 5:19).
˜
˜
´
8 Pa guirenda nee tuuxa ni cuxoone lu ti carrera de maraton
˜
´
´
7, 8. Xi naquiine guni tuuxa ni gueeda guiaba para chuuladxiru Jiob a modo
runi adorar.
6
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
ne guiaba la? zanda gunduuxe carrera sti pa guiasa nagueenda.
´
Lu carrera ra ziuunu para guicaanu guendanabani ni que zalu´ ´
´
xe ri, que gannadinu «padxı ne pora» guiluxe ni (Mat. 24:36).
´
´
´
Neca zaca, pa guninu stipa pur cadi guchenu la? que zaca naga´
na para laanu gunduxenu carrera ri ne guicaanu premiu stinu.
´
˜
Yanna, xi zanda guninu para cadi chu xiixa ni guirenda neenu ya.
˜
CANI ZANDA GUIRENDA NEENU
´
´
˜
9 Guiduyanu gaayu cosa ni zandaca guirenda neenu: 1) xiixa
´
ni gucueeza laanu de guninu ni na Dios, 2) ca cosa malu ni riuu´
´
ladxinu guninu, 3) xiixa ni cadi jneza bini ti xpinni cristu, 4) ora
´
´
sanandacabe laanu ne 5) ora guyanu guchee ti xpinni Cristu. Pa
´
˜
ma huarenda tobi de cani ma bizetenu ri neenu la? cadi guiaa´
´
´
nda laanu que ridxiichi Jioba nagueenda. Que zuuyabe laanu casi
´
tuuxa ni ma que zanda chu lu carrera ri pa guchenu.
´
10 Ca cosa ni rucueeza laanu de g uninu
ni na Dios zanda gu´
´
´
˜
chaaganu cani ne guie ni zandaca guirenda nee tuuxa ni ziguxoo˜
´
´
ne lu ti carrera. Pa guiduyanu modo bibani rey David ne ap os´
´
´ ˜
tol Pedru la? zaduyanu chupa de ca «guie» ca: David que nanda
´
nucueeza laca laa ne Pedru nab e bidxibi binni.
´
11 Nab e guca nagana para rey David gucueeza laa de guni cosa
´
malu, ne rihuinni zaca ni purti guyuunebe Bat-seba ne laaca gu´
˜
´ ´
caladxibe nuutibe Nabal dxi bichiichi laabe. Dxandı bınibe caa´ ´
´
˜ ´
dxi cosa sin ninı ıquebe, peru que nusaana de nunibe stipa
˜ ´
´
´
pur nunibe ni na Jioba. Cumu bidiibe lugar gacane xcaadxi
´
´
˜
9. Gun a nga caadxi de ca cosa ni z andaca guirenda neenu.
10, 11. Xi guca nagana para rey David.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
7
´
´
´
binni laabe la? gunda biasabe ne guyuube galan ne Dios sti biaje (1 Sam. 25:5-13, 32, 33; 2 Sam. 12:1-13).
´
´
´
´
12 Nab e bidxibi Pedru binni purti gunı ique zandaca gunicabe
´
´
laa xiixa, ne neca bicheebe chupa chonna biaje, que nixelebe de
´
´
´
´
Jesus ne de Jioba. Guietenaladxinu dxi gunibe que runibiabe
´
´
Maestru stibe nezalu stale binni ne bınibe ni chonna biaje (Luc.
´
22:54-62). Ra gudidi dxi laaca bınibe sti cosa ni cadi jneza: gu´
´
´
caladxibe nusihuınnibe huaxie risaca ca xpinni Cristu de sti gui´
dxi que ca judıu ni ma naca xpinni Cristu. Peru nanna Pablu
´
cadi jneza guinı ique ca xpinni Cristu nuu tu jma risaca lade ca
´
´
binni ridagulisaa. Raca riduyanu cadi jneza ni bini Pedru. Ngue
runi, ante guni xcaadxi xpinni Cristu zaqueca la? gudxi Pablu laa˜
´
´
be cadi jneza ni cayunibe (Gal. 2:11-14). Nee bidxiichi Pedru pur
ni gudxi Pablu laa ne pur ngue nusaana carrera ra zanda guicaa
´
´ ´
guendanabani la? Co, sınuque gunı ıquebe lu conseju bidii Pablu laabe, bizuubabe diidxa ne biaanabe lu carrera stibe.
´
´
13 Sti cosa ni zandaca gucueeza laanu de guninu ni na Dios
´
´
nga ti guendahuara. Pa chupenu xizaa pur laani la? zabeeni gana
´
´
´
laanu, zusidxagani laanu o dede zusabani laanu. Guzetenu ni bi´
´
zaaca ti gunaa xpinni Cristu de Jap on, laa gupa ti guendahuara
´
gudidi si diecisiete iza de guyuunisa. Cumu nab e guyuube xizaa
´
pur laani la? bisidxagani laabe dede bisaana de gucheechebe dii´
dxa. Despue yeganna chupa binnigola laabe, ne cumu guluucabe
´
gana laabe la? bizulu guyebe ca guendaridagulisaa stinu sti biaje.
12. Ximodo gunda biaana Pedru lu carrera sti neca bichee.
´
´
13. Ximodo zanda gucueeza ti guendahuar a laanu de guninu ni na Dios.
8
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
´
´
´
Laabe gunibe: «Dede biina purti nab e sicaru modo bidxagalu ca
´
xpinni Cristu naa». Yanna ri ma bibiguetabe lu carrera stibe.
´
14 Stale xpinni Cristu ma huayabaca pur ca cosa malu ni riuu´
´
´
l adxica g unica. Ora guiale de laanu guninu xiixa cosa malu,
˜
´
´
naquiine guninu stipa pur guibaninu jneza, pur chu xquendabiaa´
´
´
´
´
˜
ninu naya ne pur chunu naya nezalu Dios. Jesus gunı naquiine
´
´
gaxhanu ti guielunu o ti chu nanu pa cucaani laanu guchenu. Ya´
nna, cadi jma risaca cueenu guira cosa malu ni nuu ndaani la´
dxidono ni zandaca cuee laanu lu carrera stinu la? (Mat. 5:
29, 30.)
´
15 Guzetenu de ti hombre ni naca xpinni Cristu. Dede nahuii´
´
nibe cayunibe stipa pur gusaana de chuuladxibe xcaadxi hombre.
´
Neca biniisibe ndaani ti familia ra runi adorarcabe Dios, gunibe
´
´
´
huaxie galan runi sentirbe ora ma nuube lade binni. Gucabe pre´
cursor regular ne siervu ministerial dxi napabe 20 iza. Peru des´ ´
´
´
pue bınibe ti pecadu nab e naroba, ngue runi guluu jnezacabe
´
laabe ne laaca gucane ca binnigola laabe. Ximodo gunda biasa
hombre ri ne bibigueta lu carrera sti ya. Bini orarbe, biindabe
´
Stiidxa Dios ne bicaa ıquebe gacanebe xcaadxi binni. Ra gudidi
´
iza gunibe: «Nuu biaje malasi rididi ca cosa dxaba que ndaa´
ni ique, peru nagueendaca ribee cani. Ma biziide que zudii
´
´
Jioba lugar gueeda xiixa guendanagana luguiaya ni que zanda
´
´
´
gune huantar. Nga runi, rune cre nanna Jioba zanda gudxieelua
´
guendanagana stinne». Ne laaca gunibe: «Nanna zaguu Jioba
˜
´
´
14, 15. Xi naquiine guninu ora guiale de laanu guninu xiixa cosa malu. Bizeete
ti ejemplu.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
9
´
´
ndaaya naa lu guidxilayu cubi sti pur guira ni cayune huantar
´
yanna. ¡Ngape nga ni racaladxe! Laga cabeza guedanda dxi ca,
´
´
´
´
´
que zusaana de gudxieelua ni». Raca riduyanu cadi ca ique Testigu ri gusaana carrera sti.
Ca cosa ni cadi jneza guni ti xpinni cristu laaca zanda gu´
saba cani laanu. Guzetenu ni bizaaca ti xpinni Cristu de Francia
´
´ ´
ni guca binnigola, nab e bidaabe xiana purti gunı ıquebe cadi jne´
za ni bınicabe laabe. Ne pur ngue bisaana de chebe ca guendari´
´
dagulisaa ne laaca ma que nucheechebe diidxa. Despue yeganna
´
´
chupa binnigola laabe, bicaadiagaca laabe ne bieneca modo nuu´
´
be. Que nucueezaca laabe ora canibe xi bizaacabe. Gudxicabe
´
´
´
laabe gusaanabe ca cosa que lu na Jioba ne guyabe jma risaca
´
guni adorarbe Jioba modo riuuladxi. Bidii Testigu ri lugar gaca´
´
´
necabe laa ne que nindaa bibiguetabe lu carrera stibe. Yanna ri
´
˜
ma cayunibe xhiina Dios sti biaje.
˜
´
´
17 Guiranu naquiine chinandanu ejemplu sti Jesucristu, Xaıque
´
´
sti ca binni ridagulisaa ne cadi chinandanu binni guidxilayu. Guie´
´
lu Jesus zeeda gaca «casi bele», nga runi jma jneza modo ruuyabe
´
´
´
guira cosa ne nannabe xi guira cayaca lade ca binni ridagulisaa jma
´
´ ´
que laanu (Apoc. 1:13-16). Zandaca guinı ıquenu cadi jneza xiixa
cosa ni guca lade ca binni ridagulisaa purti cadi cayene chaahuinu
´
ni, peru Jesus nanna xipe nga guca ne laa zuni chaahui ni ora ma
˜
´
´
´
´
caquiine gacani ne zunibe ni jneza. Nga runi, que chu dxi guixe´
lenu de Dios pur ni guinı ti xpinni Cristu o pur ni guni.
16
´
´
´
16, 17. 1) Xi gucan e ti xpinni Cristu ni gun ı ique cadi jneza ni bınicabe laa. 2) Xi
˜
´
´
´
´
naquiine guninu pa qu e racaladxinu guiabanu.
10
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
´
Nuuru xhupa cosa ni zandaca gueeda gusaba laanu: ora sa´
´
n andacabe laanu ne ora guid uyanu guchee ti xpinni Cristu.
´
´
Ora bizeete Jesus ejemplu sti hombre ni zinduu binı que gunibe
´
nuu tu rixele de Dios ora sanandacabe laa pur ni caziidi. Tutii´
´
ca sananda laanu, pa binnilıdxinu, pa xpecınunu o gobiernu, pa
´
cadi naguidxi nuu fe stinu la? zusabacabe laanu (Mat. 13:21).
´
´
´
´
Peru pa ma gudixhe ıquenu cadi guixelenu de Jioba la? zacane
stiidxa Reinu para gaca fe stinu jma naguidxi ne zuzuhuanu dxii´
´
chi, casi ti yaga ni nab e guete nuu xcu. Ora gunina xiixa guenda˜
´ ´
nagana laanu la? naquiine guni orarnu ne guinı ıquenu lu ca
´
cosa ni rusieche laanu (biinda Filipenses 4:6-9). Rudii Jioba stipa laanu para guni huantarnu intiica ni gueeda luguianu ne
´
que zudinu lugar chu xiixa guendanagana ni gusaba laanu.
18
19
Triste guininu ni, peru nuu tu laa ma bisaana carrera sti pur´
ti ruuya ra ruchee xcaadxi. Rixelecabe de Dios purti para laacabe
cadi jneza xiixa ni bini ti xpinni Cristu o pur biiyacabe laa bini
˜
xiixa ni riuuladxi (1 Cor. 8:12, 13). Pa guchiichi tuuxa laanu, nee
´
zuninu guendanagana ca jma naroba dede gucaani laanu gusaa´
´
na de guizıdinu ni dxandı la? Biblia cayabi ca xpinni Cristu
´
´
cadi guni juzgarca binni ne cadi guicaca tema gacape ni racala´
´
dxica, sınuque gutiidiladxica donda sti stobi (Luc. 6:37). Pa guchiichi tuuxa laanu pur xiixa ni guni, guinabadiidxanu laca laanu:
˜
´
´
´
´
«Nee rinie cadi jneza ni bınibe purti que riuuladxe modo guca˜
ni la? Nanna binni ruchee ca biche ne ca bizana, yanna, nee
´
´
18. Xi zanda gacan e laanu para gudx ılunu ca guendanagana gueeda luguianu.
´
19. Xi zanda guninu para cadi gusaananu carrera stinu ora guchiichi tuuxa laanu.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
11
zusaana carrera ra zacaa guendanabani pa guuya guchee tobi de
´
´
laacabe la?». Cumu dxandı nadxiinu Jioba la? zudiini stipa laanu
´
´
´
para gunduxenu carrera stinu ne que zazaaladxinu ni guni xcaadxi.
˜
CADI GUSAANA DE GUXO O NELU
˜
´
˜
20 Nee ma gudixhe ıquelu guxoonelu dede gunduuxelu carre´
ra stilu la? (2 Tim. 4:7, 8.) Pa zaca ni la? biinda Biblia ne ca li´
´
bru ne revista ni rudii xquidxi Jioba, gunı ique lu ni caziidilu
´
´
´
˜
para gannalu guna nga ca cosa ni zandaca gueeda guirenda nee´
lu. Gunaba Dios gudii lii espıritu santu, purti zudiini lii stipa
˜
´
ni caquiinelu para gunilu ni na Dios. Bietenaladxi, cadi purti si
´
guiaba tuuxa ni ze lu ti carrera guininu ma que zanda guiasa ne
˜
´
´
´
guxoone sti biaje, sınuque zanda guiasabe ne guibiguetabe lu ca´
rrera stibe. Dede zanda guiziidibe stale cosa sicaru de ca guenda´
nagana ni gudıdibe.
˜
´
21 Stiidxa Dios na caquiine guninu stipa para ganda guiaana´
´
nu lu carrera ra zacaanu guendanabani ni que zaluxe. Que za´
nda di guiaananu casi tuuxa ni riguiba ndaani ti autobus ne ca´
beza si chinecabe laa dede ra racaladxi. Cada tobi de laanu
˜
˜
´
naquiine guxoone ne guica ique gunduuxe carrera sti. Ne laga
´
ziuunu lu neza ri, guendariuudxi ni rudii Dios laanu zeeda ga´
cani casi ti bi huiini ni ma zigucaana laanu (Sal. 119:165). Na˜
´
´
´
´
quiine gannanu zacane Jioba laanu ne que zusaana de uguube
´
´
ndaaya laanu pa ma gudixhe ıquenu gunduxenu carrera stinu
(Sant. 1:12).
´
´
20, 21. Xi ma gudixhe ıquelu gunilu lu carrera ra zacaalu guendanabani.
12
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
˜
Nee rapa ladxidolo
gana
´
´
gunibia Jiob a la?
´
´
«Zudiee laacabe sti ladxid´ o para gunibi
acabe
naa,
´
purti naa nga Jiob a; ne zeeda g acacabe
xquidxe.» (JER. 24:7)
´
XI NICABILU.
˜
´
´
´
Xinee gun ı Jiob a caru gaca circuncidar ladxido stale de ca
´
´
judıu ni bibani tiempu sti Jeremıas.
˜
˜
Xinee naquiine guya chaahuinu xi nuu ndaani ladxidono.
˜
´
´
´
Xi naquiine g uninu para chuuladxi ladxidono gunibia Jiob a.
˜
´
´
NEE riuuladxilu duga la? Stale binni nab e riuuladxi ni, nuu
¨ ´
tu riuuladxi ni ora ma naguı ni ne nuu tu riuuladxi ni ora
´
ma nabidxi ni. Nga runi, ndaani stale guidxi nab e ruzuhuaa
´
´
binni yaga duga. Ca israelita que nab e guyuuladxica ni (Nah. 3:
´
´
12; Luc. 13:6-9). Nab e racane cuananaxhi ri para chu binni na˜
´
zaaca ne laaca ribeeni caadxi de ca cosa ni cadi caquiine xcuer´
´
punu. Nga runi stale binni rinı galan ni para chu ladxidono nazaaca.
´
´
2 Ti biaje bizeete Jioba de duga ri, peru cadi para gusienebe xi˜
´
´
´
nee galan go binni cuananaxhi ri, sınuque para guchaagabe ni bi´
´
´
´
´
nni. Ni gudxibe Jeremıas guinı zacane laanu para gannanu ximo´
do nuu ladxidono ne ximodo nuu ladxido ca binni ni nadxiinu.
´
˜
´
´
1, 2. Xi bizeete Jiob a ti biaje, ne xinee gal an g annanu de laani.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
13
´
´
´
´
Ora ma cadundanu ca diidxa ni bicaa Jeremıas ri, galan guinı
´
´
ıquenu xi zanda guizıdinu de laacani.
´
´
´
3 Primeru guiduyanu xi gudxi Dios Jeremıas. Gunı ique
´
´
nuunu lu iza 617 ante de ca dxi sti Jesus; ca binni de Juda
´
´
´
nab e cayunica stale cosa malu nezalu Dios, ngue runi ruuyabe
´
´
´
laaca casi binni ni huara. Lu ti vision gudxi Dios Jeremıas xi
zazaaca ca binni que ne bichaagabe laaca chupa clase duga:
´
caadxi duga sicaru ne xcaadxi duga ni ma nayuudxu. Biblia na:
´
´
´
´
«Oraque gudxi Jiob a naa: “Xi cayuuyalu, Jeremıas”. Oraque
´
´
´
´
gunie: “Cayuuya caadxi duga sicaru, ca duga ri nab e sicaru
cani; ne laaca cayuuya caadxi duga ni ma nayuudxu, ca duga ri
´
´
´
guiza ma nayuudxu cani, dede ma que zanda go binni cani purti
´
´
nab e ma biudxu cani”» (Jerem ıas 24:3). Ca duga ni ma
´
biudxu que nga zeeda gaca rey Sedequıas ne xcaadxi binni malu
˜
casi laa, ne zadxi na dxi gueeda rey Nabucodonosor ne ca
´
´
soldadu sti luguiacabe para gunitilu laacabe. Yanna, xi zanda
˜
guininu de Ezequiel, Daniel ne guionna xcompaneru, cani ma
´
´
nuu ndaani guidxi Babilonia ya. Ne xi zazaaca ne xcaadxi judıu
´
ni che casi esclavu Babilonia. Laacabe nga zeeda gacacabe casi
´
ca duga sicaru que. Ra tiidi iza zabigueta caadxi de laacabe
´
para guni chaahuica guidxi Jerusalen ne yudu stini. Ne ngape
nga ni bizaaca (Jer. 24:8-10; 25:11, 12; 29:10).
´
´
´
4 Guiduyanu xi gunı Jioba de ca israelita ni zeeda gaca casi ca
´
´
3. Tuu nga beeda gaca ca duga ni cuzeete capıtulo 24 sti Jerem ıas.
´
´
´
4. Ora guid undanu ni gun ı Dios de ca duga sicar u que, ximodo riguu ca diidxa ri
gana laanu.
14
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
´
´
duga sicaru que: «Ne dxandipe zudiee laacabe sti ladxido para
´
´
´
gunibiacabe naa, purti naa nga Jioba; ne zeeda gacacabe xqui˜
dxe» (Jer. 24:7). Textu ri nga ni biquiine para guca tema ni ca´
´
dundanu ri. ¡Dios racaladxi gudii laanu sti ladxido para guni´
´
bianu laa! Ladxido ni canibe rarı nga modo laanu, nga runi,
˜
´
´
naquiine chuuladxinu gunibianu Dios ne gacanu tobi de ca bi´
´
˜
´
nni xquıdxibe. Para ganda guninu ni, naquiine guidundanu Biblia
´
ne guzubanu stiidxa Dios, gaca arrepentirnu ne guchanu modo
´
´
´
´
laanu, gudinu xquendanabaninu Dios ne chunısanu lu la Jioba,
´
´
´
´
lu la Jesus ne lu la espıritu santu (Mat. 28:19, 20; Hech. 3:19).
´
Nuu tu ma bini cani bizetenu ri, ne xcaadxi cayuni stipa para
´
gunini ne ma cadagulisaaneca laanu.
´
´
˜
5 Neca ma xadxı de cayuninu ni na Dios, guiranu naquiine
´ ´
´
˜
chunu cuidadu modo rinı ıquenu ne modo nabaninu. Xinee ya.
´
´
´
´
Zannanu ni ora guidundanu ca diidxa ni bicaa Jeremıas ora gunı
´
´
´
de ladxido binni. Dxandı ruzeete caadxi capıtulo sti libru ri de
´
´
ca guidxi nuu gaxha de Juda, peru gucuani para guidxi Juda dxi
´
´
bini mandar gaayu de ca rey sti (Jer. 1:15, 16). Gunı Jeremıas
ca diidxa que para ca hombre, ca gunaa ne ca baduhuiini ni ma
´
´
´
bidiica laaca Jioba. Ca bixhoze golacabe ni bibani dxique, de laa´
´
ca biale gacaca xquidxi Dios (Ex. 19:3-8). Ne ca israelita ni bi´
bani tiempu sti Jeremıas laaca bizeeteca ma bidiica laaca Dios
´
´
ora gunica: «¡Rarı nuudu! Ma bibiguetadu ra nuulu, purti lii,
´
´
Jioba, lii nga Dios stidu» (Jer. 3:22). Peru xi rabilu nuu ndaani
´
ladxidocabe ya.
´
´
´
5. Tu para ngue ca diidxa gunı Jeremıas ora bizeete de ladxid o binni.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
15
˜
˜
´
NEE CAQUII NE GACA OPERAR LADXID OCABE LA?
´
Ca doctor nuu yanna ri napaca stale aparatu nacubi para ga´
´
´
´
nda guyaca ladxido binni ne gannaca ximodo nuuni. Peru Jioba
´
´
´
randa runi jma que nga, casica bınibe tiempu bibani Jeremıas. Jio´
ba si nga zanda guya xi nuu ndaani ladxidono pur ni na ca dii´
dxa ri: «Ladxido binni nga ni jma riguite laa que intiica si cosa,
´
´
´
´
´
ne que ridxelani xi gunini. Tu zanda gunibia ni ya. Naa Jioba, cayuuya chaahue xi nuu ndaani ladxidoto, [...] para gudiee cada
˜
tobi ni naquiine guicaa pur modo nabani» (Jer. 17:9, 10). Ca doc´
´
tor ca napaca aparatu para guyaca pa nazaaca nuu ladxidono ne
´
´
´
nannacabe ripapa ladxido tuuxa bia 3,000 millon biaje pa guibani bia setenta ne ochenta iza. Peru cadi ladxidono ni ruuya ca
´
doctor ca nga ni ruuya Jioba, laabe ruuyabe ximodo laanu, ximo´ ´
do rinı ıquenu, xi runi sentirnu, ximodo xpianu ne xi naguixhe
´
´
´
ıquenu guninu. Cani bizetenu ri nga ni zeeda gaca casi ladxidono. Zanda guya Dios ximodo nuu ladxidono ri, ne laanu laaca
´
zanda guyanu ximodo nuuni.
´
7 Para ganda guiduyanu ximodo nuu ladxidono la? guinabadii´
´
dxanu laca laanu: «Ximodo ngue nuu ladxido stale de ca judıu ni bi´
´
´
bani tiempu sti Jeremıas que ya». Para guicabinu ni, guiduyanu ca
´
´
´
diidxa gunı Jeremıas ri: «Guira binni ni nuu Israel caru gaca
´
´
circuncidar ladxidoca». Rarı cadi canıdibe de modo guca circun´
cidar ca hombre ni guyuu ndaani guidxi Israel dxique, purti maca
˜
´
gunibe ca diidxa ri: «¡Biiya! Zadxina dxi —na Jioba—, zabidxe
6
˜
˜
´
´
´
6. Xinee naquiine chuul adxinu guienenu ca diidxa gun ı Dios ora bizeete de ladxidono.
´
´
´
7. Ximodo na Jeremıas nuu ladxid o stale de ca jud ıu ni bibani tiempu sti.
16
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
´
´
cuenta guira cani ma guca circuncidar purti cadi dxand ı di nga
´
´
guca circuncidarcabe». Nga runi, dede ca judıu ni ma guca circun˜
cidar que caquiine gaca circuncidar ladxidoca (Jer. 9:25, 26). Xi´
modo zanda guienenu ca diidxa ri ya.
´
˜
8 Gudxi Dios ca judıu que naquiine gaca circuncidar ladxidoca,
´
˜
´
ne para ganda gunicabe ni caquiine cueecabe guira cosa malu nuu
˜
´
ndaani ni. Xinee ya. Laabe bisienebe: «Ti cadi gueeda xiana sti´
´
˜
´
nne [...] pur guir a guenda qu e iquii ne ni cay unitu». Paraa ngue
´
´
´
˜
´
´
ruzulu guira guenda que iquiine stıcabe ya. Ndaani ladxidocabe
˜
´
(biinda Marcos 7:20-23). Biquiine Dios Jeremıas para gusihui´
´
´
˜
´
nni paraa ngue ruzulu guira guenda que iquiine sti ca judıu que.
´
´
´
´
´
Ma que rina ladxidocabe guzuuba diidxa ne que riuuladxi Jioba
´
´
´ ´
guira ni runicabe ne ni rinı ıquecabe. Biblia na: «Peru guidxi ri
´
´
´
ma napa ti ladxido ni que riene ne que ruzuuba diidxa; ma bi´
´
´
´
´
reechucabe ne canazacabe modo na ıquecabe». «Que nucaadiaga´
´
´
´
cabe, ne que nulabicabe ni gudxe laacabe, sınuque gucacabe bi´
´
´
´
nni que riene ne bınicabe guira ni na ladxidocabe neca cadi jneza
´
´
´
cani, ngue runi bidxiidechecabe naa ne ma que ninandarucabe
´
´
naa.» (Jerem ıas 5:23 ne 7:24.) Ngue runi gudxi Jioba laacabe ca˜
´
´
quiine gaca circuncidar ladxidocabe o cueecabe guira cosa malu
nuu ndaani ni (Jer. 4:4; 18:11, 12).
˜
´
´
9 Zanda guininu casi ora caquiine gaca operar ladxido ca judıu
´
´
´
que, casica bini ca bixhoze golacabe ni bibani tiempu sti Moises
´
(Deut. 10:16; 30:6). Para gaca circuncidar ladxidocabe naquii´
˜
ne cueecabe ca cosa malu nuu ndaani ni: gusaana de gunicabe
˜
´
´
8, 9. Xii ngue caquiine guni stale de ca jud ıu que ne ladxidoca.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
17
´ ´
´
cosa malu, guchaacabe modo rinı ıquecabe ne chinandacabe ca
ley sti Dios (Hech. 7:51).
´
´
GUCANU LADXID ONO GUNIBI A JIOBA TIEMPU RI
´
´
´
10 Riechenu stale purti racane Dios laanu gannanu ximodo nuu
˜
˜
ladxidono. Yanna, xinee naquiine guizaaladxi ca testigu sti Jio´
´
ba modo nuu ladxidoca ya. Purti nuucabe ndaani guidxi naya
´
sti Dios ne ruzuubacabe stiidxabe. Cadi pur cayunicabe cosa malu
´
´
casi bini stale de ca judıu ni bibani dxique, cani biya Dios laa´
˜
´
ca casi «duga ni ma nayuudxu». Neca zaca, naquiine guinı
´
´
ıquecabe lu oracion bini David, ti hombre ni bizuuba stiidxa Jio´
ba: «Dios, biiya chaahui guidubi naca, ne biiya xi nuu ndaani
´
´
´
ladxidu a. Biiya chaahui naa, ne biiya chaahui xi guira rinı ique
ni riguu xizaa naa, ne biiya pa canazaya lu ti neza ra zacanaya»
(Sal. 17:3; 139:23, 24).
´
11 Jioba rinaba cada tobi de laanu gunibianu laa ti ganda chuu´
´
´
´
ladxibe modo runi adorarnu laabe. Jeremıas gunı: «Lii, Jioba,
Dios sti stale binni nanda guiiba, cayuuya chaahuilu ximodo nuu
˜ ´
´
´
ca binni ni runi ni jneza; cayuuyalu ca rinon stıcabe ne ladxido´
cabe» (Jer. 20:12). Yanna, pa ruuya Jioba xi nuu ndaani ladxi´
˜
do ca binni ni runi ni jneza, cadi laaca naquiine guya chaahuinu
´
xi nuu ndaani ladxidono la? Biblia na: «Jioba cayuuya ximo´
do nuu binni nachahui ne binni malu, ne Xhialmabe dxandipe
nanaladxi tutiisi ni nadxii guendaridinde» (Salmo 11:5). Ora
˜
´
´
10. Xi naquiine g uninu para chinandanu ejemplu sti David.
˜
˜
´
11, 12. 1) Xinee naquiine guya cada tobi de laanu xi nuu ndaani ladxid o. 2) Xii
´
nga ni que zuni Dios.
18
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
´
´
ma cayuyanu xi nuu ndaani ladxidono, zandaca zudinu cuenta
´
´ ´
´
cadi jneza xiixa ni cayuninu, ni ca ıquenu guninu, o ni runi sen´
´
tirnu. O zandaca guidxelanu xiixa ni cuquidxi ladxidono ni caquii˜
´
˜
ne cueenu. Zaca nga casi ora nuni operarnu ladxidono. Xi zanda
´
´
guyubinu ora ma cayuyanu xi nuu ndaani ladxidono ya. Ne xi˜
´
modo zanda guchanu pa caquiine guninu ni (Jer. 4:4).
˜
´
´
´
12 Naquiine gannanu ndi: que zucaa di Jioba laanu guchanu.
´
´
De «ca duga sicaru» que gunibe: «Zudiee laacabe sti ladxido
´
´
´
para gunibiacabe naa». Que ninıdibe zucaabe laaca guchaaca la´
˜
´
dxidoca, sınuque naquiine guiale de laacabe chuuladxicabe guni´
˜
´
´
biacabe Dios. Cadi ngaca nga ni naquiine chuuladxinu guninu la?
´
´
´
´
13 Jesus gunı: «De ndaani ladxido cabe reeda ni cadi jneza ni ca
´
ique cabe guni cabe: guuti cabe binni, o chu ne cabe ni cadi xhee´
la cabe, gapa cabe jnadxii cabe, cuana cabe, indisa cabe falsu luguia
´
stobi, cu dı cabe binni» (Mat. 15:19). Nga runi, ti xpinni Cristu
´
´
ni naguidxi ladxido la? zandaca gueeda guni xiixa ni cadi jneza casi
´
´
chune ni cadi xheela o gapa jnadxii, ne pa que gaca arrepentirbe la?
´
´
zandaca ma que ziuu dxi chuuladxi Dios modo runi adorarbe. Peru
˜
´
´
laaca naquiine gannanu ndi: neca que guni ti xpinni Cristu tobi de
´
´
´
ca pecadu ni bizetenu ri, pa que chube cuidadu la? zandaca zudiibe lugar chu ca cosa dxaba ri ndaani ladxidobe (biinda Ma´
˜
teo 5:27, 28). Oraca nga naquiine guya chaahuinu xi nuu ndaa˜
ni ladxidono, purti zacaneni laanu stale. Nee runi sentirnu xiixa
ni cadi jneza pur ti hombre o pur ti gunaa, xiixa cosa naga´
˜
chi ni que riuuladxi Dios ni caquiine cueenu ndaani ladxidono la?
´
´
13, 14. Ximodo zanda gunin a ladxid o ti xpinni Cristu laa.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
19
´
Yanna, xi zanda guininu de tuuxa ni que huayuuti ti binni peru
´
cutopa xiana ndaani ladxido dede gucaani laa gaca nanaladxi ti
˜
´
xpinni Cristu ya (Lev. 19:17). Nee zunibe stipa para cueebe ca cosa
malu ni runi sentirbe ri ndaani ladxidobe la? (Mat. 5:21, 22.)
´
15 Stale de ca xpinni Cristu que rudiica lugar chu ca cosa
´
malu ri ndaani ladxidoca, nga runi nuuca nayeche. Peru Jesus
´
´
laaca gunı de ca cosa «ni cadi jneza ni ca ique» binni guni. Gu´
´
´
zetenu ti ejemplu. Zandaca chu tuuxa guinı ique jma risaca fa´
˜
milia sti que stobi. Ne dxandı naquiine gannaxhii ca xpinni Cristu
´
´
binnilıdxica, ne cadi gunica casi runi ca binni ni nabani tiempu ri,
´
´
purti laaca que riuuladxica gannaxhiica stobi (2 Tim. 3:1, 3).
´
´
Peru nuu tu laa dede rinı ique guiruti que zanda cana binnilidxi
´
ne dede riuuca pur laacabe neca cadi jneza ni cayunicabe. Pa chu
´
´
´
tu gunina tobi de ca binnilıdxicabe la? dede ne laacabe ridxiichi´
cabe. Bietenaladxi xi bini ca bizana Dina, cumu nab e bidxii´
chicabe pur gulaxoo ti hombre bizanacabe la? bicaani laacabe
´
´
´
guuticabe stale binni (Gen. 34:13, 25-30). O gunı ique pabia na´
´
roba xiana gupa Absalon ndaani ladxido, dede bicaani laa guu´
´
ti Amnon bichi (2 Sam. 13:1-30). Cadi dxandı runi binni stale
´
cosa malu ora «cadi jneza ni ca ique» guni la?
´
´
´
16 Cani dxandı xpinni Cristu que ruutica binni. Peru zandaca
´
´
chu ti Testigu ni guidxiichine sti xpinni Cristu, purti rinı ique
´
´
cadi jneza ni bınibe tobi de ca binnilidxi, neca cadi dxandı ni. Ne
´
´
zandaca pur nga ma que riebe ralidxi binni ri ora guni invitar laa14
15, 16. 1) Ximodo zanda gusihuinni ti xpinni Cristu caru gaca circuncidar ladxi´
˜
´
´
´ ´
d o. 2) Xinee r abilu que riuuladxi Jiob a g apanu cosa malu ndaani ladxidono.
20
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
´
´
be o ma que liica runi invitarbe laa ralıdxibe (Heb. 13:1, 2). Peru
´
ti xpinni Cristu ni dxandı nadxii ca bichi ne ca bizana la?
´
´
´
que ziuu dxi guni zaca. Ne ora guya Dios ximodo nuu ladxido
´
xpinni Cristu ri, zandaca zuuya caru gaca circuncidar ladxidobe, o caru cueebe ca cosa malu nuu ndaani ni (Jer. 9:25, 26). Ne
´
´
´
˜
guietenaladxinu gudxi Jioba ca judıu que naquiine gaca circuncidar ladxidoca (Jer. 4:4).
BICHA A ´ MOD O LII
´
TI GANDA GUNIBI A LADXID OLO JIOBA
´
´
Zandaca ora guyalu ximodo nuu ladxidolo zudiilu cuenta
´
raca nagana para lii guzuubalu stiidxa Jioba, o caru cueelu ca cosa
´
´
malu nuu ndaani ladxidolo. Zandaca gudiilu cuenta ridxıbilu bi´
´
´
nni, riuuladxilu gusisacacabe lii ne gapalu stale cosa risaca, o dede
´
´
´
´
que rinalu chulu razon o ma que riuuladxilu chu tu guni mandar
´
´
lii. Pa zaca ni la? cadi lii si nga nuulu zaca (Jer. 7:24; 11:8). Jere´
´
´
´
´
mıas gunı naguidxi nuu ladxido ca judıu que ne que rinaca guzuu´
baca diidxa, ne laaca gunırube de laaca: «Cadi ma gunitu ndaa´
´
ni ladxidoto: “Guidxıbinu Jioba yanna, Dios stinu, ni cudii laanu
´
˜
˜
nisaguie ni riquiinenu lu primavera ne lu otono”» (Jer. 5:23, 24).
´
˜
´
Cadi dxandı rusihuinni ca diidxa ca naquiine guidxıbinu Dios ne
´
guni respetarnu laa para ganda cueenu guira cosa malu ni nuu ndaa´
ni ladxidono la? Pa ridxıbinu Dios la? zacaneni laanu para chuu´
ladxi ladxidono guzuuba stiidxa Jioba.
´
´
18 Pa gudinu lugar gacane Jioba laanu la? zudiibe laanu ti
17
˜
˜
´
17. Xinee naquiine guidxıbinu Dios ti ganda chuuladxi ladxidono guzuuba diidxa.
´
´
18. Xi gudxi Jiob a ca binni ni bıninebe ti pactu cubi.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
21
´
´
´
ladxido ni ziuuladxi gunibia laabe. Ngape nga ni gudxibe ca xpi´
´
´
nni Cristu ni bibı, cani bıninebe ti pactu cubi: «Zudie laacabe ley
´
´
stinne ne zaguaani ndaani ladxidocabe. Ne zeeda gaca Dios stı´
´
cabe, ne laacabe zeeda gacacabe xquidxe».1 Ne zunibia chaahui´
cabe laabe purti laaca gunibe: «Ma que zusiidi cada binni xcom˜
´
´
´
´
paneru ne que zusiidi bichi, ne guinı: “¡Lagunibia Jioba!”, purti
´
´
guiracabe zunibiacabe naa, dede ni jma nahuiini hasta ni jma hua´
´
niisi [...]. Purti zutiideladxe stondatu, ne ma que zietenaladxe ca
donda stitu» (Jer. 31:31-34).
´
19 Guiranu cab ezanu guicaanu ndaaya pur pactu cubi que, nuu
´
´
tu laa zie guiba ne nuu tu laa zabani lu Guidxilayu ri. Peru para
˜
´
´
nga naquiine gunibia chaahuinu Jioba ne guiaananu ndaani xqui˜
´
´
dxi. Para ganda guicaalu ca ndaaya ri, caquiine guxhia Jioba ca
˜
donda stilu ra iquiinebe guendaguti sti Cristu. Cumu rutiidiladxi
˜
´
Dios donda stilu la? naquiine gucaa nga lii gutiidiladxilu donda
˜
´
sti xcaadxi binni, ne laaca naquiine gutiidiladxilu donda sti tuuxa ni bichiichi lii. Pa cueelu ca cosa malu ri ndaani ladxidolo
´
´
´
ziuulu jma nazaaca. Zaca zusihuınnilu dxandı cayunu ni na Jio´
´
ba ne cada dxi tiidi zunibialu laabe jma. Ne zeeda gacalu tobi
´
´
´
´
de ca binni ni bizeete Jioba nezalu Jeremıas ora gunı ca diidxa ri:
´
´
«Dxandipe zuyubitu naa ne zadxelatu naa, purti de guidubi ladxi´
´
doto zuyubitu naa. Ne zudiee lugar guidxelatu naa» (Jer. 29:
13, 14).
´
´
1 Zanda guienelu jma de pactu cubi ri pa
´ gundalu ca yaza 26 dede 30 sti
Torre sti ni rapa 15 sti enero 2012, ne capıtulo 14 sti libru Dios nos habla me´
diante Jerem ıas.
´
´
19. Xi cabeza cani dxand ı xpinni Cristu gudii Jiob a laaca.
22
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
˜
´
Xi naquiine gunilu yanna
ra ma runibialu Dios
´
´
«Ma beda gunibi a tu Dios.» (GAL. 4:9)
´
ZANDA GUICABILU CA NDI LA?
˜
´
˜
´
´
Xinee gatig a naquiine guietenaladxinu cani bıninu ante
´
chun ısanu.
˜
˜
Xinee naquiine guiniisiru ti xpinni Cristu lu stiidxa Dios
´
´
neca ma xadxı de nuu ndaani xqu ıdxibe.
˜
˜
´ ´
´
Xinee naquiine guin ı ıquenu pabia naguidxi nuu fe stinu ne dxi
´
bidinu laanu Jiob a.
˜
´
´
NEE nannu xi runi ti piloto ante guiasane ti avion la? Ruchabe
˜
´
ti lista ra zeeda jma de treinta cosa ni naquiine guyabe ante gui´
´
´
reebe. Pa que gunibe ni la? zandaca jma nagueenda gueeda
˜
guizaacabe xiixa desgracia. Nee nannu tuu nga ca piloto ni jma
´
´
´
´
rinabacabe gucha lista ri cada biaje chine ti avion la? ¡Cani ma
´
´
˜
´
napa stale iza de rizane avion! Xinee ya. Cumu ma xadxı nga de
´
˜
´
´ ´
´
runicabe dxiina ri la? zandaca guinı ıquecabe ma nannacabe
˜
´
stale ne ma cadi caquiine guchacabe lista que.
´
´
´
2 Casica runi ti piloto ni nuu xpiaani ante guiasane ti avion,
˜ ´
laanu laaca casi ora napanu ti lista ra zeeda caadxi cosa
˜
´
´
ni naquiine guiduyanu para gannanu pa nuu fe stinu naguidxi
˜
˜
´
´
1. Xinee naquiine guch a ca piloto ca ti lista ante guiasaneca ti avion.
˜
´
2. Xi naquiine guni cada xpinni Cristu gatiga.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
23
ti gacaneni laanu ora tiidinu xiixa guendanagana. Pa deru guyuu´
´
˜
´
´
nısanu o pa ma napa stale iza, gatiga naquiine guiduyanu pabia
´
naguidxi nuu fe stinu ne ximodo cayuni adorarnu Jioba. Pa
´ ´
´
que guninu ni la? zandaca chu xiixa guendanagana ni guxhele
´
laanu de Dios. Nga runi caguixhena Biblia laanu: «Pa nuu tu na
´
´
ma zuhuaa chaahui la? guuya ga que guiaba» (1 Cor. 10:12).
´
3 Pur guendaguti sti Jesus bixele ti neza para ca binni ni gapa
´
´
´
fe laabe ti zaca ganda gunibia chaahuica Dios ne ¡gueeda gaca˜
˜
ca xiini Dios! Ngape nga ni caquiine guni ca xpinni Cristu de
´
Galacia que, guya chaahuica pabia naguidxi nuu fe stica ne gu´
´
´
sisacaca guira ni ma bisiidi Dios laaca (Gal. 4:9). Caadxi de ca
˜
xpinni Cristu que canica naquiine chinanda binni Ley sti Moi´
ses para chuuladxi Dios modo runi adorar. Peru Dios ma cadi ca˜
´
˜
quiine Ley que ne laaca que huayuu dxi iquiine ca xpinni Cristu
´
de sti guidxi ni. Ngue runi, ca judıu ne ca binni de sti guidxi ca˜
˜
´
quiine guiniisica lu stiidxa Dios, ne para nga naquiine guiene˜
´
´
cabe ma cadi caquiine chinandacabe Ley sti Moises para guya
Dios laacabe casi binni runi ni jneza.
˜
´
´
NI NAQUII NE G UNINU PRIM E
PARA GUNIBIANU DIOS
˜
´
4 Xinee biaana conseju bidii ap ostol Pablu ca binni de Galacia
´
que lu Biblia. Biaanani para gacaneni cani dxandı xpinni Cristu
´
´
´
´
ti gusisacaca guira ni rusiidi Biblia ne cadi guibiguetaca lu guira
˜
3. Xi caquiine guni ca xpinni Cristu de Galacia.
˜
4, 5. Xi conseju bidii Pablu ca binni de Galacia, ne xinee risaca carta ri para
laanu.
24
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
´
´
´
´
ni bınica dxique. Ngue runi gudxi Jioba ap ostol ri gucaa ti car´
ta para uguu gana guir a ca xpinni Dios ti ganda guzuubaca dii´
´
dxa, raca riduyanu cadi para ca binni ridagulisaa si ni guyuu Ga´
lacia que nga gucua carta ri.
´
´
5 Galan guietenaladxinu ximodo birenu lu gueelacahui ra nuu
˜
´
´
´
stale binni ne xinee gudixhe ıquenu gacanu testigu sti Jioba.
˜
´
´
Gunı ique lu guiropa guendarinabadiidxa ri: Nee rietenaladxi˜
´
´
´
lu xi bınilu ante chunısalu la? Nee rietenaladxilu ximodo bi´
nibialu Dios ne xi bini sentirlu ora binibiabe lii casi xhamıgube la?
´
6 Nuu ga cosa ni runinu para ganda chunu ndaani xquidxi
´
´
Dios, laacani nga zeeda gacacani casi ti lista ra ca xi rinaba Dios
´
˜
´
´
guninu. Biiya cuadru ra na: «Cani naquiine guninu para chunısanu ne para cadi gusaana de guiniisinu lu stiidxa Dios». Pa guie´
´
´
tenaladxinu cani gatiga la? zacanecani laanu para gaca fe sti´
´
nu jma naguidxi ti cadi chuuladxinu guibiguetanu lu ca cosa
´
´
ni runi binni guidxilayu. Casica ruuya ti piloto lista sti ante guia´
´
˜
´
´
sane ti avion, laanu laaca naquiine guiduyanu pa cayuninu xhii˜
´
´
˜
na Jioba jneza, zaca nga casi ora nuuya chaahuinu lista ra zeeda
´
ca cosa ni rinaba Dios laanu ti cadi guixelenu de laabe.
´
CA XHAMIGU DIOS QU E RUSAANA
DE GUINIISICA LU STIIDX ABE
´
´
˜
7 Lista ni rucha piloto que rusietenaladxini laabe xi naquiine
´
´
˜
gunibe ante guiasanebe ti avion. Laanu laaca naquiine guya
´
6. Xi zaz ıdinu lu tema ri.
´
˜
´
˜
7. Xii nga «ni dxandı» ni naquiine chin andanu, ne xinee.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
25
´
´
´
chaahuinu pabia ziniisinu lu stiidxa Dios ne pa cayuninu guira
´
´
ni rinababe laanu dede dxi guyuunısanu. Pablu bicaa ca diidxa ri
´
ra nuu Timoteu: «Yenanda ni bisiide lii purti nga nga ni dxandı.
Cadi ixele lu de ni runi cre nu, nin usaanu de ganaxhii lu
´
´
binni. Zanda ganaxhii saa nu purti nuu ne nu Cristu Jesus
´
tobi si» (2 Tim. 1:13). Lu Stiidxa Dios nga zeeda guira «ni dxa´
´
ndı» (1 Tim. 6:3). Casica zanda ganna ti pintor ximodo chiguiaana ti dibuju sti ni caru guiluxe chaahui la? cani rusiidi Biblia
´
´
´
´
zanda gacanecani laanu gannanu xi guira rinaba Dios guninu.
´
´ ´
´
Nga runi, guietenaladxinu xi guira bıninu ante chunısanu ne gui´
´
duya chaahuinu pa zinandanu guira ni rusiidi Biblia.
´
´
´
8 Primeca ni runinu nga riz ıdinu
de Dios ne rapanu fe. Peru
˜
´
´
cadi naquiine guiaanadxinu rac a (2 Tes. 1:3). Nga runi, despue
´
˜
´
de chunısanu naquiine guninu stipa pur chunu jma gaxha de
Dios ti cadi gusaana de guiniisinu lu stiidxabe.
˜
´
9 Naquiine guiniisinu lu stiidxa Dios, c asica riniisi ti yaga.
´
´
´
Nab e ridxagayaa binni pabia naroba raca ti yaga ora nab e guete
´
nuu xcu ni. Quıxhenu ti ejemplu: nuu caadxi yaga cedru naroba
´
´
lu Lıbano, risoo cani bia 37 metru, nadipa raca xcu cani ne nab e
riaazini dede guete ne raca tixhi yaga ca bia 12 metru (Cant.
´
de Cant. 5:15). Ora nahuiini yaga ri rihuinni pabia nagueenda
´
ziniisi, peru ora ma naroba ni ma que rihuinni pa ziniisi ni.
´
Cada iza tiidi raca tixhi ni jma naroba ne ma ruchiaana xcu
´
ni, ne zaca ruzuhuaa ni jma dxiichi. Ngaca nga ni rizaaca ora
˜
˜
´
´
˜
8, 9. 1) Xinee naquiine guiz ıdinu jma de Dios ne gapanu fe. 2) Xinee risaca gui´
niisinu lu stiidxa Dios, ne ximodo nga zeeda gacani casi riniisi ti yaga.
26
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
´
´
ma ziniisinu lu stiidxa Dios. Ora guzulu gundanecabe laanu Bi´
˜
blia la? rihuinni pabia nagueenda ziniisinu dede ridxina dxi chu´
´
´
nısanu; ne zandaca gueeda gacanu precursor o guicaanu xcaadxi
˜
´
dxiina risaca ndaani xquidxi Dios. Ne rieche guira ca binni ri´
dagulisaa ora ruuyaca pabia nagueenda ziniisinu. Peru ra tiidi
´
´
´
´
˜
iza zandaca ma que zahuınnipe ni. Neca zaca, cadi naquiine gu´
´
´
saana de gapanu fe ne gunibia chaahuinu Dios, purti «zac a za˜
niisi nu lu stiidxa Cristu dede idxina dxi gaca nu casi laa» (Efes.
´
´ ´
4:13). Ora guninu stipa pur guiniisinu lu stiidxa Dios, ma que za´
´
canu casi ti biitu huiini, sınuque zacanu casi ti yaga nasoo ne naroba.
˜
˜
´
10 Peru cadi naquiine gusaana de guiniisinu. Caquiine guizı´
dinu jma de Dios ne gaca fe stinu jma naguidxi, zac a nga casi ora
nuzuhuanu jma dxiichi lu Stiidxa Dios (Prov. 12:3). Stale xpi´
´
´
nni Cristu ma bini zac a. Guzetenu de ti Testigu ni ma zine jma
de treinta iza de naca binnigola, laa bidii cuenta ziniisi lu stiidxa
´
Dios cada dxi tiidi. Laabe gunibe: «Jma rusisaca guira ni rusii´
di Biblia yanna. Gatiga ridxela xcaadxi modo gune ni na ca principiu ne ca ley sti Biblia. Ne cada dxi tiidi jma riuuladxe gucheeche diidxa».
´
BICAA IQUE GACA XHAM IGULU DIOS CADA DXI
´
˜
11 Pa riuuladxinu guiniisinu casi xpinni Cristu la? naquiine
´
´
´
chunu gaxha de Jioba ne guiduyanu laabe casi ti Xhamıgunu ne
˜
˜
´
10. Xinee caquiineru guiniisi ca xpinni Cristu lu stiidxa Dios neca ma xadxı de
´
nuuca ndaani xqu ıdxibe.
˜
´
´
´
11. Xi naquiine guninu para gunibia chaahuinu Jiob a ra zididi dxi.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
27
´
´
Bixhozenu. Laabe racaladxibe guni sentirnu nuu tu nadxii laanu
´ ´
ne que zacanu gasti, casi runi sentir ti baduhuiini ora ma nuu
´
ndaani na bixhoze o casi runi sentirnu ora ma nuunu gaxha de
´
´
´
´
tuuxa ni dxandı xhamıgunu. Peru para gaca xhamıgunu Jioba
´
˜
´
zaca la? naquiine tiidi tiempu ti ganda gunibia chaahuinu laabe
ne gannaxhiinu laabe. Nga runi, gudixhe ique cueelu tiempu
´
´
´
para gundalu Stiidxabe guira dxi. Laaca biinda guira revista
Torre sti ni rapa ne ¡Despertad!, ne xcaadxi libru ne folletu
´
ni napanu.
12
Ca xhamigu Dios laaca riniisica lu stiidxabe purti
runi orarca de guidubi ladxidoca ne ridxaagaca binni
´
´
´
runi ni jneza. Biblia na: «Dxique, cani ridxibi Jioba gunıneca
´
˜
xcaadxi binni, cada tobi gunine xcompaneru, ne bicaadiaga chaa´
´
´
´
hui Jioba laacabe. Ne nezalube bizulu gucua lu ti libru la cani ri´
´
´
´
dxibi Jioba ne la cani rinı ique lu labe para guietenaladxibe laa´
´
´
´
ca» (Malaqu ıas 3:16). «Rucaa diaga [Jioba] laaca ora inı ne ca
´
laabe.» (1 Ped. 3:12.) Casica rucaadiaga bixhoze binni laa, zaca´
´
´
ca nga rucaadiaga Jioba ca oracion stinu ne runibe ni purti na˜
´
dxiibe laanu. Nga runi cadi naquiine gusaananu de guinınenu
´
´
´
Dios (Rom. 12:12). Que zanda gaca xhamıgunu Dios pa que ga´
´
canebe laanu. Nab e naroba ca guendanagana cadıdinu tiempu ri,
´
´
´
nga runi que zanda gudxılunu cani stubisinu. Pa gusaana de
´ ´
guni orarnu la? ma que zapanu stipa ni racaladxi Dios gudii laa˜
´
´
´
´
´
nu. Nee rinınelu Jioba casi rinınelu tuuxa ni nab e xhamıgu˜
´
´
12. Xi naquiine guninu para gaca xhamıgunu Dios jma cada dxi tiidi.
28
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
˜
lu la? o caquiine guchaalu modo rinilu ora ma cayuni orarlu
(Jer. 16:19).
´
´
´
13 Jioba riuuladxi ni runi guira «cani ruyubi guila ra nuube».
˜
Nga runi, neca ma runibianu Dios, naquiine guidagulisaanenu ca
´
´
xpinni Cristu, purti laaca runibiacabe Jioba (Nah. 1:7). Ndaani
´
guidxilayu ri nuu stale cosa ni zanda cuee gana laanu, peru pa gui´
´
dxaaganu ca bıchinu ne ca bizananu la? ziunu gana. Xi ndaaya
´
zacaanu pa guninu nga ya. Lade ca binni ridagulisaa zadxaaganu
binni ni zaguu gana laanu para gannaxhiinu stobi ne laaca zaca´
´
´
necabe laanu guninu ni jneza (Heb. 10:24, 25). Que zanda di chi´
´
nandanu conseju ni bicaa Pablu ra nuu ca hebreu pa que cueenu
tiempu para chunu tobi si ne guidagulisaanenu ca xpinni Cristu.
´
´
Nga runi, bicaa ique chelu guira guendaridagulisaa ne guicabilu
´
lucani, nga nga stobi de ca cosa ni zeeda lu lista stilu.
´
´
14 Para gucanu xpinni Cristu gupa xide guca arrepentirnu ne
´
´
˜
bisaananu ca cosa malu bıninu dxique. Peru cadi naquiine gu´
saananu de gaca arrepentirnu. Guendaruchee gulenenu zeeda gacani casi ti beenda ni cabeza si pora guquiichi laanu (Rom. 3:
´ ´
´
9, 10; 6:12-14). Chunu cuidadu ne cadi guinı ıquenu que zuche´
´
´
´
´
nu. Riechenu gannanu que ridxiichine Jioba laanu nagueenda
´
´
´
laga cayuninu stipa pur guixelenu de ca cosa ni zandaca gucaa
˜
´
laanu guchenu ne guchanu pa caquiine guninu ni (Filip. 2:12;
´
˜
´
2 Ped. 3:9). Nab e risaca iquiinenu tiempu ne stipa stinu ne
˜
˜
13. Xinee naquiine guidxaaganu ca xpinni Cristu para ganda guiniisinu lu stiidxa
Dios.
˜
˜
´
´
14. Xinee caquiineru gaca arrepentirnu ne gusaananu ca cosa malu bıninu dxiqu e.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
29
´ ´
´
guendabiaani ne cadi guic a ıquenu puru si ni riuuladxinu. Ti gunaa xpinni Cristu bicaa: «Biniise ndaani xquidxi Dios, peru
´ ˜
´ ´
que nuuya Jioba casica ruuya xcaadxi xpinni Cristu laabe. Ri´
´
´
dxibe ora guinı ique laabe ne rabe que ziuu dxi chuuladxibe
´ ˜
˜
´
´
´
´
ni rune». Que nanda naca xhamıgube Jioba pur guira ni gudı´ ˜
´
dibe. Laabe gunibe: «Cumu que nannaxhiee Jioba de guidubi la´
´ ˜
˜
´
dxidua la? que nanda nunebiaya laabe modo racaladxibe. Peru
´
´
despue ma bine orar laabe de guidubi ladxidua ne chaahui chaa´
´
hui bichaa modo naa. Oraque nga bine sentir naaze Jioba naya
´
´
casi rinaazecabe na ti baduhuiini, cayacanebe naa gudxieelua ca
´
˜
guendanagana stinne, que nusaana de nannaxhiibe naa ne bilui˜
be naa xi naquiine gune».
´
´
15 «Lag u¨ ı
n e binni stiidxa» Dios. Nga nga ca diidxa gudxi ti
´
´
angel sti Dios Pedru ne xcaadxi ap ostol que bireesica de ra deguyooca (Hech. 5:19-21). Stobi de ca cosa ni zeeda lu lista stilu
´
´
´
nga gucheechelu diidxa guira semana. Jesus ne Jioba ruuyaca
´
´
pabia naguidxi fe stinu ne pabia risaca para laanu gucheechenu
´
´
diidxa (Apoc. 2:19). Binnigola ni bizetenu lu tobi de ca parrafo
´
˜
´
que gunı: «Gucheechenu diidxa nga ni naquiine guninu lu xque´
ndanabaninu».
´
´
16 Gunı ique dxi bidiilu lii Jiob a.
Ni jma risaca para laanu
´
´
´
nga chunu gaxha de Jioba. Laabe nannabe tuu nga ca xpınnibe.
´
´
´
Biblia na: «Tobi zanı: “Xpinni Jioba naa”. Ne stobi que zacaa la
´
´
Jacob, ne stobi zucaa lu na: “Sti Jioba naa”. Ne Israel nga gaca
´
´
15. Xi ruuya Jesus ne Jiob a.
˜
˜
´ ´
´
16. Xinee naquiine guin ı ıquenu dxi bidinu laanu Jiob a.
30
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
´
PRIM E NDAA
´
´
´
apellidu sti» (Isa ıas 44:5). Biiya ximodo nuulu ne Jioba ne
bini orar para gacanebe lii chulu jma gaxha de laabe. Laaca na˜
´ ´
´
´
´
quiine guinı ıquelu dxi guyuun ısalu; zaca que ziaanda lii ma
´
´
bidiilu lii Jioba ne nga nga ni jma risaca ni bınilu.
´
´
GUNI HUANTARNU TI CADI GUIX ELENU DE JIOBA
17
Lu carta ni bicaa Pablu ra nuu ca xpinni Cristu de Galacia,
´
´
´
bisihuınnibe pabia risaca guni huantar binni (Gal. 6:9). Laaca
˜
´
naquiine guni huantarlu ca dxi ri. Zadıdilu guendanagana, peru
´
´
´
´
zacane Jioba lii. Cadi gusaana de guinabalu espıritu santu. Laa´
be zacanebe lii para chulu nayeche ne gatadxı ladxidolo, neca
´
´
´
que ganda gaca chaahui xiixa ni cadıdilu (Mat. 7:7-11). Gunı
´
´
˜
´ ´
ique ndi: rapa Jioba guira mani huiini ripapa. Yanna, nee que za´
pabe lii pa nadxiilu laabe ne pa ma bidiilu laabe xquendanaba´
nilu la? (Mat. 10:29-31.) Intiica guendanagana tiidilu, que chu
´
´
dxi guiabayulu. ¡Nab e stale ndaaya nga ricaanu purti ruuya Jio´
ba laanu casi xhamigu!
˜
´
18 Yanna, xi naquiine gunilu pa deru binibialu Dios ne ma
´
´
´
guyuunısalu ya. Cadi gusaana de gunibia chaahuilu Jioba ne gui´
´
niisilu lu stiidxabe. Peru pa ma xadxı de guyuunısalu ya. Laa˜
´
´
´
ca naquiine gucaa ıquelu guienelu jma ne gunibia chaahuilu Jio´
´ ´
˜
ba. Cadi guinı ıquelu ma runibialu Dios ne cadi caquiineru
´
˜
´
gunibialu laabe jma. Gatiga naquiine guyalu lista stilu para
´
´
´
´
cadi guixelelu de Jioba, Bixhozenu, Xhamıgunu ne Dios stinu
(biinda 2 Corintios 13:5, 6).
˜
˜
´
17. Xinee caquiine guni huantarnu para chunu gaxha de Jiob a.
˜
´
18. Xi naquiine gunilu yanna ra ma runibialu Dios.
´
PRIM E NDAA
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
31
˜
´
CANI
´ NAQUII NE G UNINU PARA
CHUN ISANU NE PARA CADI GUSAANA
DE GUINIISINU LU STIIDXA DIOS
´
˜
´
1 Bizıdinu
de Jioba ne de Xiinibe, Jesucristu
(Juan 17:3).
2 Raca fe stinu jma naguidxi ora runibia´
3
4
chaahuinu Dios (Juan 3:16).
´
´
Runi orarnu Jioba guira dxi (Hech. 2:21).
´
˜
´ ´
Rienenu naquiine guidagulisaanu gatiga ne
´
xcaadxi binni ni runi cre ni runi crenu
(Heb. 10:24, 25).
5 Guca arrepentirnu de ca pecadu stinu
(Hech. 17:30).
6 Bisaananu ca cosa malu ni que´ riuuladxi Dios
7
8
9
32
(Hech. 3:19).
´
´
Fe ni napanu rucaani laanu guinınenu sti
binni (2 Cor. 4:13).
´
´
Bidinu laanu Jioba para chinandanu ejemplu
´
sti Jesus (1 Ped. 4:2).
´
´
´
Bisihuınninu ma bidinu laanu Jioba nezalu
´
stale binni dxi guyuunısanu (1 Ped. 3:21).
TORRE STI NI RAPA 15 STI MARZO 2013
www.jw.org/zai
wlp13 03/15-ZPI-1

Documentos relacionados