cine músic a libro s

Transcripción

cine músic a libro s
SUPLEMENTO DOMINICAL
Diario de Ferrol
16 de agosto de 2015
“Los estudiantes
de hoy en día
quieren cantar
enseguida”
La CIA y la KGB se tienen
que unir para acabar con
una organización
criminal de ambas
MÚSICA
Ledicia Costas publica
“Un animal chamado
néboa”, un libro de
relatos expresionistas
CINE
LIBROS
LA SOPRANO ANA MARÍA SÁNCHEZ CONCLUÍA AYER MISMO SU PARTICIPACIÓN
EN LA 58º EDICIÓN DEL PROGRAMA “MÚSICA EN COMPOSTELA”
La verbena es la
verdadera triunfadora de
las fiestas de cada
verano en Galicia
Nordesía
Año XCVIII / Número 894
Nordesía
SOCIEDAD
24
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
Las zonas rurales gallegas llevan años
perdiendo población y en algunas
parroquias ya son más las viviendas
que el número de habitantes y muchas
de ellas están vacías y abandonadas. En
este sentido, han sido diferentes las
iniciativas que se han propuesto para
recuperar algunas de estas casas y,
sobre todo, la población de las aldeas y
pueblos para evitar su desaparición del
mapa. Una de ellas es la de facilitar
alquileres bajos para atraer vecinos.
Alquileres a precio de saldo para
repoblar una parroquia de A Lama
L
a parroquia de Xesta,
en A Lama (Pontevedra), es una de tantas
en Galicia amenazada
por el fantasma de la despoblación,
y para combatirlo su asociación de
vecinos ha ideado la creación de un
banco de casas antiguas que pondrán en alquiler al módico precio de
100 euros al mes.
Son apenas 176 los vecinos que
viven en Xesta, donde abundan las
casas deshabitadas, casi una veintena, dentro de un municipio conocido por albergar el centro penitenciario de la provincia, y cuyo último
censo es de 2.700 habitantes, cuando hace dos décadas la cifra rondaba los 4.000.
Con el paso del
tiempo y el
abandono las
casas grandes se
deterioran
Los vecinos dan la
bienvenida a todos
los que se quieran
instalar en la
parroquia
ahí otros cinco vecinos se animaron.
Si la cosa funciona, confía en que se
vaya apuntando más gente.
Después de poner en marcha esta
iniciativa hubo muchos interesados,
entre ellos vecinos de otras parroquias que querían llevar a la práctica un banco de casas similar.
Vaqueiro admite que lo ideal sería que se apuntaran familias con
niños, aunque da la bienvenida a
todo el que esté dispuesto a instalarse en esta parroquia, lejos de las
comodidades que pueda ofrecer la
ciudad, pero “con el encanto” del
rural gallego.
Su anhelo es “que las antiguas
cocinas de hierro vuelvan a encenderse en Xesta”.
enDetalle
SITUACIÓN
Es una localidad, la de A Lama, con
una fuerte presencia de la emigración mexicana, que en su día invirtió en casas grandes que con el paso
de los años han perdido valor por el
continuo descenso de sus habitantes y el descuido de su mantenimiento.
Enrique Vaqueiro, presidente de
la Asociación de Vecinos de San
Bartolomé de Xesta, explica a Efe
que la idea es sacar inicialmente en
alquiler seis casas a 100 euros, con
la condición de que sus moradores
se hagan cargo de su mantenimiento y de alguna obra de reforma que
precisen.
En ese caso, detalla, algunos propietarios están dispuestos a no cobrar cantidad alguna hasta que el
inquilino cubra la inversión realizada con lo que ahorre por no pagar
las mensualidades.
Asimismo, la asociación de vecinos, además de ejercer como mediadora entre los propietarios y los
interesados, brindará asesoramiento a las partes con la ayuda de una
inmobiliaria.
Enrique Vaqueiro, presidente de la Asociación de Vecinos de Xesta
EFE
EFE / Jorge Morales
BENEFICIOS
Cree Vaqueiro que con esta iniciativa “ganan todos”: los propietarios,
porque sus casas no se seguirán deteriorando y además obtendrán
algo de dinero; los inquilinos, porque podrán acceder a una vivienda
a un precio fuera de mercado; y la
parroquia, porque recuperará vida
con más vecinos en sus calles.
Para dar ejemplo, el propio presidente de la asociación de vecinos
fue el primero en poner en alquiler
la casa de su bisabuelo y a partir de
Vista del barrio de Pigargos, en la parroquia de A Xesta
EFE
“La voz requiere
previamente estar
constituida y que
pueda tener
posibilidades”
ACABA DE IMPARTIR UN CURSO EN EL PROGRAMA
DE LA 58º “MÚSICA EN COMPOSTELA” / Julia Dopico
Usted llega al mundo de la música a través de la polifonía,
como componente del Orfeón
Polifónico del “Centro Excursionista Eldense”.
Los estudiantes de canto somos un
poco especiales. Si no tenemos la
suerte de aproximarnos a la música
con otro instrumento!… La voz requiere estar plenamente constituida
y además darnos cuenta de que
puede tener posibilidades. Por otra
parte los largos estudios de canto te
cualifican para dar clases, lo que no
asegura que vayas a ser cantante.
Para eso hacen falta otras cosas. Lo
que veo es que los estudiantes de
hoy en día quieren cantar enseguida, no tienen la paciencia de dejar
que su voz se desarrolle a la par de
su nivel de estudios.
Luego es becada para continuar sus estudios en la Escuela
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
También tiene en su carrera un
papel destacado la música de
cámara, el oratorio…
Sí. Es un mundo muy diferente al de
la gran ópera que presenta la exigencia de la dirección de escena,
funciones, ensayos… Los años no
pasan en balde y la buena música es
siempre buena música, así que decidí que quería hacer lo mismo pero
en concierto.
Su actualidad se sitúa ahora
entre la escena y la enseñanza.
He cerrado el círculo. He acabado
siendo lo que quería ser, profesora,
Los músicos
españoles
tenemos la obligación
de mostrar al mundo
nuestra propia
música
Y una acérrima defensora de la
música española.
Los músicos españoles tenemos la
obligación de mostrar al mundo
nuestra propia música. El público
reacciona fantásticamente. Es como
si les llevaras el sol, la luz.
¿Ha sido ese un motivo para venir a “Música en Compostela”?
Luego inicia sus estudios de
canto en el Conservatorio Superior de Música “Oscar Esplá”
de Alicante, con la soprano Dolores Pérez.
¿En qué ha cambiado la formación musical de entonces a ahora?
25
pero de música, algo muy íntimo
que sigo conservando.
Sí. Es una asociación que nació para
potenciar el deporte y también la
cultura. Con su rondalla, su orfeón… Algo totalmente amateur. El
director, Antonio Ballester, me
aconsejó que estudiase en el Conservatorio y así empecé. Ellos siempre me apoyaron, becándome incluso para ir a Madrid. Es un grupo
al que le debo mucho.
Ella era una soprano con una voz
extraordinaria, conocida como Lily
Bechman en muchísimas grabaciones discográficas de zarzuela que se
hicieron entre los años sesenta y setenta. Se murió muy pronto. Yo estuve con ella cinco años. Ella insistía
en que yo tenía que ser cantante.
ajustan perfectamente a mi voz.
También el Tosca de Puccini o el
Tanhäuser de Wagner, todo un
reto… Me siento dichosa de haberlo
hecho, pero quizás sea Verdi mi
principal autor.
Nordesía
ANA MARÍA SÁNCHEZ SOPRANO
Lo que veo es
que los
estudiantes de hoy en
día quieren cantar
enseguida, no tienen
la paciencia de dejar
que su voz se...
de Canto de Madrid.
Yo había terminado mi carrera de
filología e impartía clases en el Liceo Francés. Hubiera sido profesora
toda mi vida de no haber sido por
Dolores Pérez que consideraba mis
aptitudes para el canto. Pedí una
excedencia y me fui a Madrid, siguiendo sus indicaciones. Allí estudié repertorio con Miguel Zanetti
repertorio y canto con Isabel Penagos. Comprobé que había otras personas que opinaban que podría seguir adelante y que aquello
realmente me gustaba.
Debuta en Mallorca con el “Nabucco” (1994). ¿Cómo recuerda aquella primera puesta en
escena?
Lo viví con mucha ilusión y también
con temor (siempre piensas gustaré, no gustaré…). Yo había ido el
año anterior a cubrir la ausencia de
la titular cuando lo dirigía Romano
Gandolfi. En el 94 decidieron repetirlo e invitaron nuevamente al
Maestro que dijo: “Esta bien. Yo
vuelvo, pero si lo representa Ana
María”. Le dijeron que sí y así se
hizo. A él lo tuvieron que operar.
Nunca más pude hablar con el
Maestro Gandolfi… fue un ángel en
mi vida. El “Nabucco” salió muy
bien. Conocí a un agente y empecé
a moverme.
Obtiene un gran éxito y comienzan a sucederse distintos roles
operísticos. ¿En cual de ellos se
encuentra mejor?
Lo que más he cantado en mi vida
ha sido Verdi. Sus personajes se
El que me ha hecho la invitación
para venir ha sido Agustín León
Ara, director del curso. Antes estaba
Isabel Penagos, a la que yo conocía
y que insistía en que tenía que venir,
algo que acepté encantada porque
conocía su referencia de calidad. Lo
celebro muchísimo. Sólo tengo palabras de agradecimiento.
¿En qué nivel encuentra a los
alumnos que siguen este curso?
Hay varios niveles. Algunos necesitan tan sólo algún retoque interpretativo y otros ayuda técnica. Yo reparto el tiempo equitativamente
entre todos y a cada uno le doy lo
que requiere. Ellos graban todas las
correcciones (las suyas y las de los
de demás). Se dan cuenta de cuándo sale mejor, son conscientes de
las modificaciones. Se llevan “los
deberes” del trabajo que hacemos
en Compostela para realizarlo en el
tiempo que necesiten. También hay
que decir que hay voces estupendas.
¿Volverá a “Música en Compostela”?
¡Ya he dicho que sí! Si todo va bien y
Dios quiere, aquí estaremos el año
que viene. Es un honor para mí estar en “Música en Compostela”.
laEntrevista
F
inalizaba ayer mismo
la 58º edición del Curso Universitario Internacional “Música en
Compostela”, uno de los más longevos y prestigiosos cursos que se desarrolla en Santiago al que acuden
alumnos para aproximarse a la música española convirtiéndose después en los mejores embajadores de
la misma por todo el mundo . El curso se desarrolla regularmente en el
mes de agosto abordando diferentes cátedras: violines, guitarra, órgano, polifonía, piano, sinfonismo y
música actual… conducidas por
grandes maestros que lo convierten
en un verdadero referente para las
nuevas generaciones de intérpretes
y compositores. Este año la cátedra
de canto fue impartida por una voz
de destacadísima proyección nacional e internacional, la de la profesora e intérprete alicantina Ana
María Sánchez que así se pronuncia
sobre su amplia y dilata carrera y
sobre esta primera experiencia en
“Música en Compostela”.
Nordesía
Hazañas bélicas
26
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
VICENTE ARAGUAS
máisLibros
UN ANIMAL CHAMADO
NÉBOA
LEDICIA COSTAS
Xerais. Vigo, 2015
16,65 euros
N
on, non é que este
libro de L edicia
Costas, Un animal
chamado néboa
(Edicións
Xerais, Vigo, 215), teña
(
moito
que ver (no fondo) con aquem
les
le tebeos (chistes díicíamoslles en
Ferrol,
España adiante, tebeos, agoF
ra,
r cómics) nos que reinaba un tal
Boixcar
–había máis ilustradores e
B
guionistas,
lástima fora– para nag
rrar
r aspectos da II Guerra Mundial.
Algo semellante ao que fai Ledicia
c no seu libro de relatos, mais cunha
h pretensión conceptual que aqueles
le caderniños non tiñan (non
podían)
ter.
p
Ora, que un nachiño americano
referíndose
aos xaponeses emprer
gue
g o epíteto de “monos marelos” si
que
q fai pensar naquel Gorila, que
enseñoreaba
as viñetas de Boixcar,
e
figura
primeira das “Hazañas bélifi
cas”
aquelas. Ledicia Costas, en fin,
c
botou
para o seu libro man dunha
b
enciclopedia
de nove tomos (de
e
Sarpe, debida a Arrigo Petacco),
confesión propia, como “guía impagable”.
Isto é o de menos, claro, un escritor realista axúdase da vida mesma,
en directo, ou a través dos “media”
e non pasa nada. A cousa complícase un pouco cando o relato (para o
caso) muda en paráfrase da historia.
Daquela, eis o relato que fecha o
libro, “Tres xuizos para tres nazis”, a
dúbida que se plantexa é se non tería sido mellor para o lector ler directamente a Petacco (ou a quen
UN CANTO Á
INTEGRACIÓN
INFANTIL
“Isto é o de menos,
claro, un escritor
realista axúdase
da vida mesma, en
directo, ou a
través dos media e
non pasa nada. A
cousa complícase
un pouco cando o
relato (...) muda en
paráfrese da
historia”
“E tamén
aprezamos a man
de Ledicia Costas,
narradora, e non
das peores en A
derradeira misión
do buque...”
sexa). Porque aí, nos depoimentos
de Goering ou Höss, Ledicia Costas
pouco aporta, como narradora digo,
ao cosabido. Menos aínda no manual de sevicias que é “A canción de
Vila Triste” (igual erro ao enmendarlle a plana ao título, nas maiúsculas, digo, tal como veñen no interior), que fan a lectura, ademais de
cruenta de máis, decididamente
chá. E outro tanto diría eu da narración que titula o libro. Expresionista
en exceso como cáseque todo o volume. Que acada certas alturas en
“Leningrado”, o primeiro relato,
con esa “bolboreta de ámbar” a lle
dar vóo á historia do cerco da cidade que volveu ser San Petersburgo,
nun principio de novo achegada de
máis á crónica.
E tamén aprezamos a man de Ledicia Costas, narradora, e non das
peores, en “A derradeira misión do
buque USS Indianapolis”. Poisque
esta fica moi humanizada (a Historia, digo) coa presencia dunha xente da intrahistoria, aquela que tanto
amaba Don Miguel de Unamuno,
mesmo cunha historia de amor, de
adulterio, tan ventureiro como
aquel que se contaba en As pontes
de Madison, sobranceira película
de Clint Eastwood, que veu á miña
memoria ao ler este libro de Ledicia.
Que se le ben, que se le a fume de
carozo, porque esta muller sabe o
que trae entre mans.
Ora, eu tería pedido, se cadra,
menos documentación e máis aire
puro. Aínda que sexa do mar.
Aínda que veñan os tiburóns tigre, escena tamén excesiva, aqueles
do Mar de Xapón papar aos náufragos do USS Indianapolis. “Hazañas
bélicas”, si.
COLECCIÓN SOBRE
AS CIDADES
GALEGAS
ALMAS DE ALGODÓN
ENRICH LLUCH
DE PASEO CON CRUNIA
Editorial Galaxia / 9 euros
CRISTINA CORRAL SOILÁN
Esta historia para pequenos a
partir de oito anos narra o proceso de adaptación de Carlos, un
neno con discapacidade intelectual, a unha nova cidade, un novo
colexio e amigos. A tarefa non
será nada fácil a pesar das acolledoras palabras do director da
escola xa que deberá enfrontarse
a uns novos compañeiros que inicialmente non entenden que é a discapacidade. Con todo, o protagonista é consciente da súa situación que el describe como ter a memoria
frouxa, pero tamén sabe que, coa colaboración de quen lle rodean, iso
non é ningún impedimento, senón unha boa proba para superarse.
Aos poucos os seus pais, os mestres e os seus compañeiros, que se
arrepentirán do seu comportamento inicial, tentarán facilitarlle a integración. Será con todo, un encontro inesperado cun personaxe singular como o vello Tobías o que lle ofrecerá a Carlos a posibilidade de
descubrir que sabe facer cousas que lle facilitarán a integración.
AURORA CASCUDO ROMÁN
MIGUEL NOVAL BOUZA
Edicións Embora / 12 euros
A editorial Embora enceta unha colección de libros infantís que teñen
como centro as cidades galegas. Para comezar o ciclo a protagonista é
a cidade da Coruña, con este traballo que contén textos de Cristina
Corral, ilustracións de Aurora Cascudo e fotografías de Miguel Noval,
elementos todos eles que iteractúan para acadar un resultado moi interesante. Con descricións de lugares destacados, exercicios para os
pequenos e un gran peso audiovisual, o proxecto segue a pauta de nenos e nenas paseando polas urbes cos seus avós, neste caso con Crunia e o seu avó Xenaro. Con ambos percorreremos os barrios da Coruña e coñeceremos todas esas historias bonitas que sabe Xenaro e que
lle vai ir contando á súa neta Crunia, e tamén a nós, por suposto, para
que poidamos seguir mantendo na cabeza todas as cousas que pasaron nesta referencial cidade galega.
LUIS ALONSO
GIRGADO
“La acción no da
tregua, entre
constantes
vaivenes...”
27
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
Nordesía
Enrique Serna: crimen y
corrupción, esas lacras
CLÁSICO DE LA
LITERATURA
BRASILEÑA
MI PLANTA DE NARANJA LIMA
C
ontinúa sin pausa el
alza de la narrativa
policíaca por geografías cada vez más dispares. Que se prodigue en México
no es extraño, porque desde hace
años esta novelística ha dejado de
ser juego inteligente participado de
misterio, búsqueda intelectual ejercida por tenaces investigadores de
fino olfato y ejercicio imaginativo
que ocupa todo el desarrollo de una
historia inquietante con exclusión
de otros motivos o asuntos. Ahora
cobra auge lo policíaco como crónica negra (o tinta roja) de prensa que
abarca elementos de carácter social,
político o económico para dibujar
un amplio panorama por el que
campean todo tipo de delitos, crímenes, entramados de corrupción,
secuestros, ejecuciones indiscriminadas y estafas de gran alcance. Lo
policíaco se hace, pues, crónica dominada por una realidad negra, encenagada en distintas manifestaciones de violencia criminal.
No dilataremos más la referencia
al mexicano Enrique Serna, que en
“La doble vida de Jesús” (Alfaguara, 2015) nos lleva a la ciudad mexicana de Cuernavaca, célebre como
escenografía de la magnífica novela
“Bajo el volcán”, de Malcolm Lowry.
Y lo hace para meternos en la política municipal, y más directamente
en la agitada y fluctuante campaña
electoral para el puesto de alcalde o
regidor al que aspira, (sin otro bagaje que su condición de reformista
Nórdica / 13,95 euros
Publicada por primera vez en
1968, “Mi planta de naranja lima”
es la historia de un niño al que la
vida hace adulto precozmente. En
esta novela, el gran escritor brasileño José Mauro de Vasconcelos
recreó sus recuerdos en el barrio
carioca de Bangú con un lirismo y
una ternura que cautivaron a los
lectores desde su aparición y que la han convertido en uno de los libros
más leídos de la literatura brasileña. Cuanta la historia de Zezé, un
niño de apenas cinco años que vive en un humilde barrio de Río de Janeiro, y que de mayor quiere ser poeta y llevar corbata de lazo. En su
casa es un trasto que va de travesura en travesura y no recibe más que
reprimendas y tundas; en el colegio es un ángel con el corazón de oro y
una imaginación desbordante que tiene encandilado a su maestra.
Pero para un niño como él, inteligente y sensible, crecer en una familia
pobre no siempre es fácil; cuando está triste, Zezé se refugia en su amigo Minguinho, un arbolito de naranja lima, con quien comparte todos
sus secretos, y en el Portugués, dueño del coche más bonito del barrio.
Un libro conmovedor que logra que el lector se meta en la piel del protagonista y comparta que la imaginación y la bondad son pilares sobre
los que construir una personalidad por dura que sea la vida.
UN VIAJE
SENTIMENTAL
Y LITERARIO
PESSOA, EL SEÑOR DE LA
NADA
FRANCISCO LEGAZ
Ediciones Irreverentes / 15 euros
En este viaje sentimental a la manera del inmenso Sterne, el narrador sigue las indicaciones de un
Atlas que describe una geografía
confusa sobre Pessoa y se decide
a viajar a la capital de Portugal,
tratando de reconstruir el trayecto imaginario que este libro propone. Así, mediante el periplo literario,
también somos testigos de la recomposición de su fragmentaria existencia. El viajero, como veremos, es una víctima de sus propias circunstancias. Una vida deshecha que cobrará cierta viveza al encomendarse
al azar, a la magia de Lisboa, al hechizo de la literatura.
Reflexiones sobre la vida y la muerte. Encuentros con el doble, con los
heterónimos que a lo largo de su obra fue diseminando Pessoa. Un autor que sigue vivo en Lisboa, que casi es el fundador de una urbe fraguada en el imaginario de tantos lectores, de tantos viajeros. Porque, ¿no
será, como se plantea en este libro, Pessoa una invención, un fantasma?
Al final el viaje es el único premio, el único consuelo con el que liquidar
las deudas de un trayecto repleto de enigmas.
másLibros
LA DOBLE VIDA DE
JESÚS
ENRIQUE SERNA
Alfaguara, 2015 / 18,90 euros
y su terca honestidad política) el
funcionario síndico del ayuntamiento, Jesús Pastrana.
Tal vez su nombre, Jesús, no carezca de cierto alcance simbólicoreligioso de quien padeció dolor y
persecución, infamia y ultraje. En
todo caso, víctima de círculos y estrategias de todo tipo (políticos, capos de la droga, prensa, fuerzas policiales y ejército), Jesús, vapuleado,
criminalizado y vendido, llegará a
la meta en condiciones más que
precarias, vencido moralmente y
convencido de su pequeñez, abatido.
La acción no da tregua, entre
constantes vaivenes de la situación
de los protagonistas y de su entorno. El novelista tiene el acierto, en
medio del caudaloso sucederse de
los acontecimientos, de crear a un
personaje bipolar, en lucha abierta
consigo mismo, escindido entre la
apariencia de lo correcto, lo convencional, lo respetuoso con la norma ética, social y familiar...y lo más
hondo: su rebeldía, la manifestación de sus pasiones e instintos, el
deseo de “salir del armario” de su
sexualidad gay; es decir: su “otro
yo” que lleva dentro y que necesita
(y decide) liberar. Así, esta es, también, la historia del alcalde y el travesti, que aporta lo más enfangado
y atormentado del mundo narrativo: un agresivo cerco de espinas del
que el héroe (Jesús) sale de milagro, pero con heridas casi mortales.
Parte de lo que aquí se cuenta es
pura información política y crónica
de sucesos. Parte, pero no todo,
pues el novelista ejerce su oficio en
una prosa ágil, dura, precisa. Narra
con temple y pulso. Controla una
muy movediza trama. Mantiene
muy cerca a su protagonista en las
dimensiones, individual, familiar y
política; en su conciencia angustiada, en la indomeñable llamada del
sexo, en los quebrantos que ha de
soportar su voluntad regeneradora
de la vida pública.
Y en esto último quedamos. La
vida que late aquí, la realidad con
su monstruosa y tentacular violencia, la red inextricable de degradación de una sociedad presa y víctima de los monstruos que ha creado.
La amenidad, el interés y el atractivo de personajes y acción figuran en
el haber de esta novela de Enrique
Serna.
JOSÉ MAURO DE
VASCONCELOS
Nordesía
28
Time Out
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
ARMANDO REQUEIXO
letrasAtlánticas
[email protected]
SMOKE ON
THE WATER
SANTIAGO CORTEGOSO
Bolanda, 2015
S
igo dende hai tempo
a dramaturxia de
Santiago Cortegoso,
á que teño dedicado
xuízos
en diferentes ocasións. Intex
resoume
no seu día “Intercom-bar
by” (2012), a peza que coasinou
con Marián Bañobre coa que obtivo o galardón da audencia do VI
Premio Diario Cultural de Teatro
Radiofónico, unha moi suxestiva
R
microtraxedia na que a tensión dram
mática e o suspense o gobernaban
m
ttodo, mesturando sabiamente reallismo atroz e fantástico terrorífico
para dar como resultado unha hisp
ttoria intensa e insólita.Coa mesma
ccolega escribiu “Despois do sinal”
(2013), novamente finalista do VII
Premio Diario Cultural de Teatro
P
Radiofónico, da que opinei no seu
R
día que era unha creación arriscada
d
e orixinal tanto pola súa estrutura
ccompositiva coma pola verosemelllanza dialéctica que consegue mergullarnos na realidade social máis
actual para verter un sutil alegado
contra os abusos de poder, a incomunicación e mesmo a tensión relacional que acora os individuos. E
hai non tanto ocupeime de Raclette
(2105), alto teatro escénico, literatura dramática de quilates que mereceu o Premio Álvaro Cunqueiro
de textos teatrais.
Actor e director de escena, Cortegoso é deses escritores aos que lles
sobran cinco balas do cargador literario para perforarche o sentido.
Con el cúmprese a máxima de menos é máis, pois cos elementos mínimos e imprescindibles consegue
comunicar un mundo: tres personaxes, un escenario único e sobrio
en decorado, ningún efecto, nada
de atrezzos imposibles, ren de rebuscadas caracterizacións. Words,
words, words.
Smoke on the Water é unha sinfonía teatral, un percutir triunfal,
Wagner rabioso que esmaga os cerebros depauperados polo capitalismo cínico e hipócrita. É certo que o
drama persoal dos tres protagonis-
Santiago Cortegoso
tas persiste –máis ben subsiste, isto
é, permanece no sub-stare–, pero o
que está sempre latexando con forza tras cada episodio entre eles é a
banda sonora da Vida mesma: a soidade, o desvalemento, os amores
truncados, as oportunidades perdidas, os camiños errados e sen saída,
as ledicias fuxidías, as revelacións
tardías, os amores compasivos, o lenocinio monetario, a explotación
clasista, time out, no way, homo homini lupus.
Hai moita Filosofía neste Smoke
on the Water, pero desa ben traída,
que non cita a Platón ou Kant gratuitamente, senón cando procede,
coa fondura reflexiva e transcendente que lle acae, o que non priva
tampouco de imprimir aos diálogos
megatóns de ironía, quilos e máis
quilos de ácidos retruques cos que
os personaxes desenvolven os que,
máis que diálogos, son combates de
boxeo dialéctico nos que todos resultan perdedores ante a ingratitude do destino.
Xente do teatro, xente sabida,
decidiu distinguir Smoke on the
Water co III Premio MOME de Teatro Varela Buxán. Feliz decisión,
pois grazas a ela –e aos bos oficios
da Fundación Cultural da Estrada–
é accesible en libro esta peza tan
eléctrica coma o himno de DeepPurple que lle dá nome, unha obra que
tivo xa unha lectura dramatizada
no pasado decembro baixo a dirección de Fran Paredes e a iniciativa
da Asociación de Actores e Actrices
de Galicia e que agardamos poder
seguir vendo nos escenarios.
“Su trabajo,
dedicación y
afectuosidad le
hicieron
merecedor de un
homenaje popular
celebrado en el
Cine Capitol el año
1968 con motivo
de cumplir sus
bodas de oro en la
enseñanza...”
JUAN J. BURGOA
N
acido el 2 de enero
de 1900 en la parroquia de Churío,
perteneciente al
municipio de Irixoa, Manuel Masdías Sánchez quedó huérfano de
padre y madre a los 11 años de
edad. Se educó en el Colegio Dequidt de A Coruña, aprobando
luego el bachillerato en el Instituto Da Guarda. Alumno precoz terminó muy joven la carrera de
Maestro Nacional y posteriormente la de Filosofía y Letras. Con 15
años empezó a colaborar en el periódico coruñés El Ideal Gallego y
a esa misma edad escribió su primer libro de poesías que tituló “Insignificancias”.
Trasladado muy pronto a Ferrol,
con 18 años de edad, junto con Luis
Dequidt, fundó en el Cantón de Molíns un colegio con el mismo nombre que llevaba el coruñés Dequidt.
Casado en mayo de 1923 con la ferrolana Rosa QuintelaDobarro,
pronto fundó y dirigió un colegio titulado Centro de Enseñanza General, que se mantuvo en la entonces
calle Fernando Villamil hasta el año
1940.
Ese mismo año 1940 fundó la reputada academia Masdías en la ferrolana calle del Sol. Además, a lo
largo de su fecunda vida profesional, impartió clases en la Escuela
Nacional de Serantes, colegios Tirso de Molina y Rapariz, Instituto de
Enseñanza Media de Ferrol, colegio
Virgen del Rosario de la Armada y
escuelas profesionales de la Empresa Nacional Bazán. En todos los casos Manuel Masdíasse distinguió
por ejercer la docencia con gran vocación, responsabilidad y competencia, cifrándose en más de 25.000
alumnos, pertenecientes a tres generaciones, los que pasaron por sus
aulas, ejerciendo su profesión hasta
su fallecimiento en el año 1971.
Dentro de la dilatada obra cultural en Ferrol de Masdías Sánchez,
que incluyó el haber sido nombrado
Vicepresidente del Real Coro Toxos
e Froles y bibliotecario de diversas
sociedades, entre ellas el Círculo
Mercantil e Industrial, hay que citar
sus variadas colaboraciones en la
prensa, desde El Ideal Gallego (donde comenzó a escribir el año 1915)
y Democracia hasta El Departamento y El Correo Gallego.
En el campo de la poesía, además
de su mencionada primera obra “Insignificancias”, el año 1951 publicó
“Cúmulos”, una seleccionada colec-
Retrato de Manuel Masdías
“Dentro de la
dilatada obra
cultural en Ferrol
de Manuel Masdías
Sánchez, que
incluyó el haber
sido nombrado
vicepresidente del
Real Coro Toxos e
Froles y
bibliotecario de
diversas
sociedades...”
Portada de “Cúmulos”
ción de sus poemas. Autor prolífico,
llevó a cabonumerosas composiciones con destino a las Rondallas de
las Pepitas, con música de José
Mayo, Ángel Teijeiro y Gumersindo
Leira, entre otras el vals “Sueños de
Amor” (año 1920), la canción “Ritmos nocturnos” (año 1924), el vals
“Alegre cántico” (año 1924), la danza “Pobrecitos pescadores” (año
1935), el vals “Añoranzas” (año
1944), la danza “La noche callada”
(año 1947) y el vals “Requiebro”
(año 1964).
Manuel Masdías, estudiado por
Germán Castro y Pita Filgueiras,
además de su obra como letrista de
las Rondallas, dejó una abundante
obra poética dedicada a temas de
Ferrol, la ciudad que le acogió y que
tanto significó en su vida. Composiciones, normalmente escritas en
castellano, dedicadas a Concepción
Arenal, al crucero de Canido, al barrio de Esteiro, a los pescadores de
la ría o a la mujer ferrolana, alternan con otras de tema religioso,
mostrando su fina sensibilidad y su
tono nostálgico. Cumple destacar la
letra que hizo el año 1931 para el
“Himno a Ferrol”, con música de Félix Alonso, en la que no faltan varias
alusiones al sol, siempre presente
en las canciones ferrolanas.
Como autor teatral fue el autor
de la obra “Villa Honrosa”, representada el año 1927 en el Teatro Renacimiento, un trabajo compuesto
para ensalzar a Ferrol. El año 1928
estrenó en el mismo Teatro Renacimiento la zarzuela “La hora feliz”
con música del maestro Ángel Oliver. Otras obras teatrales de Manuel
Masdías fueron “Abnegación”, escrita el año 1933, “El expreso FerrolGijón” o “Los sueños, sueños son”,
representada en el Teatro Jofre el
año 1935, y el año 1936, la farsa cómica “Un negocio colosal” o “El Ferrol hoy anda mal”, estrenada en el
mismo Teatro Jofre el año 1936.
Igualmente escribió la zarzuela de
costumbres gallegas “A-y-alma d´o
Agro”.
Su trabajo, dedicación y afectuosidad le hicieron merecedor de un
homenaje popular celebrado en el
Cine Capitol el año 1968 con motivo de cumplir sus bodas de oro con
la enseñanza, así como de la posterior concesión de la medalla al Trabajo a título póstumo el año 1972.
Homenaje que también le tributó el
poeta ferrolano Nicolás García Pereira en la poesía que le dedicó:
Fue forjada en el yunque
Poeta, dulce poeta, /humano del
dolor melancólico y triste / tu alma
blanca de artista, / muy despacio te
fuiste / pura y sentimental.una tarde invernal.
Además de persistir en el recuerdo de numerosos ferrolanos que le
conocieron y fueron sus alumnos,
muchos de los cuales le acompañaron en su entierro el 12 de Enero de
1971 en el cementerio de Catabois,
llevan su nombre un colegio público
en el barrio de Caranza de Ferrol y
una calle en el barrio del Alto del
Castaño deNarón. Igualmente se le
puso su nombre a un premio de poesía que concede la Sociedad Artística Ferrolana.
Nordesía
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
gentesquehicieronFerrol
Manuel Masdías Sánchez
29
Nordesía
30
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
Infectados, espías, convictos y
mafiosos se citan en el cine
LA ESPAÑOLA
“EXTINCTION” Y
“OPERACIÓN U.N.C.L.E.”
SON LOS GRANDES
PROTAGONISTAS DE LA
SEMANA
cineTeatro
E
n los estrenos de esta
semana los “infectados” de la española
“Extinction” comparten protagonismo con las risas que
quieren despertar “Operación
U.N.C.L.E.” e “Y de repente tú” en
una cartelera donde también hay
cabida para Al Pacino en “Señor
Manglehorn”.
El odio y la estupidez con infectados de fondo son protagonistas en
“Extinction”. Nueve años después
de que una infección convirtiese a
gran parte de la humanidad en criaturas salvajes y sin intelecto, en las
afueras de Harmony sobreviven Patrick (Matthew Fox), Jack (Jeffrey
Donovan) y su hija Lu (Quinn McColgan). Entre los dos hombres pervive un profundo odio que deberán
dejar atrás para proteger a lo que
más quieren: la pequeña Lu.
En “Operación U.N.C.L.E.”, con
el telón de fondo del auge de la
Guerra Fría, el agente de la CIA Napoleon Solo (Henry Cavill) y el
agente de la KGB Illya Kuryakin
(Armie Hammer), se ven obligados
a formar equipo para intentar poner
fin a una organización criminal internacional que amenaza el frágil
equilibrio de poder resultante de la
proliferación de armas y tecnología
nuclear.
“Y de repente tú” se pregunta si
puede existir la monogamia con
Amy (Amy Schumer) que ha creci-
MUERE “UGGIE”, EL PERRO
QUE ACOMPAÑÓ A
DUJARDIN EN “THE ARTIST”
El perro Uggie, el Jack Russell
Terrier que acompañó a Jean
Dujardin en la oscarizada “The
Artist” (2011) y a Reese
Witherspoon y a Robert
Pattinson en “Agua para
elefantes”, murió la pasada
semanan en Los Ángeles (EE.
UU.) a los 13 años.
Uno de los actores de “Operación U.N.C.L.E”, Armie Hammer, y su mujer
do con la idea inculcada por su padre de que no es realista. La joven
disfruta así de una vida sin ataduras, libre de promesas románticas,
hasta que conoce a Aaron Conners
(Bill Hader),del que comienza a
enamorarse.
En “Señor Manglehorn”, Al Pacina se pone en la piel de A.J. Manglehorn, un exconvicto solitario y
excéntrico que eligió dar un gran
golpe y renunció así al amor de su
vida, a la que le sigue mandando
cartas. Cuarenta años después, vive
de manera humilde en un pequeño
pueblo cínicamente ajeno a todo,
hasta que, un día, su pasado sale a
relucir.
Por último, “Tracers” mezcla a
Taylor Lautner con mafia y parkour.
Cam (Lautner) es un mensajero que
recorre las calles de Nueva York en
bicicleta para pagar sus deudas hasta que choca con Nikki (Marie Avgeropoulos), una hermosa y complicada joven atrapada en una banda
de criminales callejeros que llevan a
cabo sus robos mediante “parkour”.
Maribel Verdú quiere una familia
“Sin hijos”
WILLEM DAFOE
INTERPRETA A UN
MERCENARIO EN BUSCA
DEL ÚLTIMO TIGRE DE
TASMANIA Y “EL
CARTERO DE LAS
NOCHES BLANCAS” ES
EL ÚNICO ENLACE DE
TODO UN PUEBLO CON
EL MUNDO EXTERIOR
M
aribel Verdú quiere una familia
“Sin Hijos” y Gabriel (Diego Peretti) es un hombre separado desde
hace cuatro años que tiene como
centro de su vida el cuidado de Sofía (Guadalupe Manent), su hija de
ocho años. No espera volver a enamorarse hasta que conoce a Vicky,
interpretada por la actriz española,
antiguo amor de su adolescencia.
“El último cazador” sale en busca del último tigre de Tasmania de
la mano de Martin (Willem Dafoe)
es un mercenario que debe viajar
desde Europa enviado por una misterioso compañía biotecnológica.
Por su parte en “El cartero de las
noches blancas” se descubre a sí
mismo, separados del mundo exterior, unidos solo por una lancha que
conecta el poblado con la Rusia
Continental, los habitantes del
enorme lago Kenozero, viven de la
misma manera como lo hacían sus
antepasados durante siglos, mientras que el cartero del pueblo,
Liokha (Aleksey Tryaptisyn), es su
única conexión con el exterior.
UN RAPHAEL VENGATIVO Y
UN MARIO CASAS RUBIO Y
SEXY EN “MI GRAN NOCHE”
Faltan pocas semanas para que
los amantes del cine de Álex de
la Iglesia puedan ver en el
Festival de San Sebastián su
última película, “Mi gran noche”,
pero mientras llega el momento,
el primer trailer publicado esta
semana muestra a un Mario
Casas rubio y sexy, y a Raphael
armado y vengativo. El trozo
promocional se centra en la
grabación del especial de
Nochevieja del próximo año.
MESSI PROTAGONIZA EL
FESTIVAL INTERNACIONAL
DE CINE DE GUADALAJARA
La quinta edición del Festival
Internacional de Cine de
Guadalajara (FICG) en Los
Ángeles subirá el telón este año
con el estreno en esta ciudad del
documental “Messi”.
31
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
Nordesía
Tracers: Saltimbanquis
con alma de graffiti
ÁNGEL LUIS SUCASAS
El caso es que Benmayor (el dire)
y Lautner (el prota) se lo montan
muy bien. La película mantiene en
todo momento un aura de realismo,
gracias en parte a una inspirada
puesta en escena del español. Por
una vez, la cámara en mano es el camino a seguir porque la dirección
de fotografía, lejos de los colores
chillones del videoclip, retrata una
Nueva York oscura y descolorida
que más parece Detroit que la Gran
Manzana. Pero también ayuda la
notable dirección de actores. Ni uno
da una nota en falso. Y las muertes y
la violencia pandillera están tratadas con la agresividad necesaria
como para que nos las tomemos en
serio. Las secuencias de acción de
Tracers no se sienten el seguro mecano de un director onanista, sino
un pulso con la muerte en cada salto al vacío.
No estamos, que quede claro,
ante una película para todos los públicos. Creo que a partir de los 35
años el interés que puede despertar
cae bastante. Pero Tracers es, y esto
es noticia, una película juvenil con
seso, consciente de que los mensa-
jes a la adolescencia, porque todo
ejercicio narrativo los tiene, no pueden tener el mismo sentido de la
responsabilidad y estética que un
anuncio de Hugo Boss. El final, que
evidentemente no destriparé, no
depara al joven Lautner ese súmmum de éxito que parece esperar en
el The End a todo héroe de Hollywood. Su recompensa es mucho más
mundana. Y valiosa. Una bala que
girar en el tambor de la vida. Una
oportunidad. La misma que merece
esta sorpresita veraniega que yo,
desde luego, no esperaba.
desdelaButaca
M
e da pena este chico. Hablo de Taylor Lautner. Tal
vez el nombre no
les diga nada. Tal vez si les digo que
era el hombre lobo guaperas de ese
fenómeno tontete de Crepúsculo el
chaval les empiece a sonar. El caso
es que de todo el grupete de guapos
y guapas de esa saga, probablemente Lautner era el que tenía más carisma. Pero los dados de la fortuna
siguen sin sonreírle. Intentó ser un
nuevo Jason Bourne en Sin salida y
se la pegó. Y algo me dice que con
esta extraña y estimableTracers,
que dirige con brío el español Daniel Benmayor, le pasará algo parecido.
Lástima, porque Tracers, lo repito, es estimable. Humilde pero rotunda. Es una peli para jóvenes que
no los toma por idiotas ni los edulcora con una sobredosis de estereotipos. Por supuesto que el chico y la
chica de la peli son guapos, jóvenes
y atléticos, pero hay en Tracers un
baño de realidad, de realidad de barrio para ser más exactos, que engendros como Crepúsculo y compañía no podrían ni soñar con
alcanzar.
La trama es bien sencilla. Cam es
un chaval de perra vida, huérfano,
que vive en uno de esos suburbios
nada glamurosos de Nueva York. Se
gana la vida sobre dos ruedas, las de
su bici, que quema por unos cientos
de dólares en su frenético currar de
mensajero. Tiene una deuda con la
mafia china, y esta es de las que cobran o pagan… en plomo. Tiene
también un viejo coche deportivo
de su padre, a medio desguazar, que
se resiste a vender. Ha estado en la
cárcel por robos menores, pero
quiere enmendarse. Ahora bien, la
vida no le da ni media oportunidad.
Hasta que… Aparece la chica. Y los
amigos de la chica. Acróbatas urbanos del parkour, ese deporte extremo que consiste en tratar una ciudad como un gigantesco (y letal)
parque infantil. La máxima es no
detenerse jamás, y utilizar las fintas, piruetas, saltos y deslizamientos para acortar por lugares inverosímiles el camino que uno se trace.
Hacer realidad el sueño de cualquier estresado urbanita: viajar de
A a B en línea recta.
Nordesía
SOCIEDADE
32
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
A carta xeográfica máis antiga da península
ibérica resulta ser a Comografía de Claudio
Ptolomeo, gardada nunha vitrina. Existe
unha copia en pergamino adecada ao papa
Alexandro V en 1409 por Jacobo Angelo,
copia que despois pertenceu a Alfonso V, rei
de Aragón e de Nápoles, xeógrafo que naceu
no Alto Exipto e viviu en Alexandría no
século II da era critiana, na que tivo presente
a obra “O océano”.
Cariño e o seu
medio ambiente
XOSÉ V. MARTÍNEZ MONTERO
enDetalle
O
océano”, tamén chamada “Oda marítima” do gran navegante de Marsella,
Piteas (da primeira mitade do século
IV antes de X.C.) e a “Xeografía” do
grego Estrabón (principios do século
I da nosa Era). Na dita carta o lugar
que ocupa o que hoxe é a comarca do
Ortegal está diseñada por un promontorio saínte ao septentrión.
O promontorio leva o nome de
Lapatiacorum Trileucum e ao oriente un río que corre hacia o norde,
chamado Mearus fluminis.
Na obra España Sagrada por Frei
Henrique Florez, volumen XV, publicouse un mapa co título Gallaecia
Ptolomaei con lixeiras variacións o
xa reseñado : o promontorio do Ortegal denomínase alí Lapatia Coru
Prom.Trileucum mais en vez de
Mearus fl escribe Meari fl e frente a
súa desembocadura tres illas pequenas que sinala como Insule.
Outro antigo mapa de España titulado Accurantissima Totius Regni
Hispaniae por Iustinum Danckerst,
da unha idea algo aproximada do litoral desta comarca: ao oriente un
gran promontorio no que sitúa Bares; ao occidente , unha punta aguda
co nome de C.Ortegal, ao sur de éste
Carrinno e frente S.Marta; no vértice
desauga o R.Maior,sobor do que está
S.Clodio; e ao suroeste de Carrinno
sitúa Cediera.
Na obra Speculum nauticum super navigatione maris Occidentalis
confectum Doer Lucas Ian Wagenaer-Brabante 1583, hai a carta titulada Die ZeeCusten van Galissien,
van Cape Dauiles off tot Ortegal tho
Galliciae orae maritimae a Promontorio Auilano ad Ortegalam -Lucas
Ioes (Ioannis). En dita carta na punta Caste van Ortegal coloca unha pequena ría e na ribeira oeste sitúa Karius.
A COSTA
A partir da punta do Cadro, a costa
sigue ao N. con lixeira inclinación ao
E., atopándose nun primeiro lugar a
punta Cubertón, estribacións do
monte do Faro e Garita do Limo a
560 m. de altura, a punta Longa-ver-
Outro antigo mapa
de España titulado
Accurrantissima
Totius Regni
Hispaniaie por
Iustinum
Danckerst da unha
idea algo
aproximada do
litoral desta
comarcar...”
tuás e a punta do Limo, que en rápida pendente escalonada e acantilada
baixa dunha altitude de 278 m.
A punta do Limo no extremo oeste do cabo Ortegal, formado pola Serra da Capelada, coidan os entendidos que se trata do histórico e famoso
Lapatia Corum Promontorium Trileucum das cartas xeográficas e mapas dos antigos gregos e romans.
Lapatia Coru dos iberos, Trileuco
dos gregos, Trileuco vel Lapatia
Coru(Ptolomeo), Promontorium
Trileucum(Plinio), Lapatia Coru ou
Trileco(Avieno). Non faltan autores
que erroneamente chamanlle Estrymnio, Yerna Escítico. A etimoloxía
de Lapatia Corum (Lapa=marisco,
t z a = a b u n d a n c i a ,
coru=prominencia) corresponde ao
Cabo Ortegal.
Chamaronlle Trileuco os gregos
pois ven da verba treis=tres,
eukós=brancos; os tres Aguillons,
illotes que ao bater das ondas do mar
os arrodea de brancas escumas.
Entre a punta dos Aguillós situada ao Nordeste e a punta do Limo
máis ó noroeste, atópase a Cova
onde a costa forma unha especie de
saco lugar fatídico de lembrados
naufraxios.
A punta dos Aguillós está formada por acantilados con crestas cuarzosas do macizo do Gargacido de
355 m. de elevación e continúa internándose no mar unhos dous mil
metros cara o Norte. Os illotes chamados Aguillós son máis de tres. Así
témolo “A Longa” que é o que está
máis chegado a terra, “O Rodicio”que
é de forma de pirámide,outo e delgado; síguelle “Insua Maior” que é o
máis grande de 68 m. de elevación;
“Tres Irmás” que se chama así porque
forma tres picachos iguais de 45 m.
de altura; e “O Cabalo Xoan” que é o
de máis afora de 43 m. sobor do nivel do mar. Ao noroeste de Cabalo
Xoan está a pedra que chaman Recimada.
VINDO DO CABO A CARIÑO
Dende a punta dos Aguillós torce a
ribeira ó SE. Formando frontón do
Gargacido o cabo Ortabade, e separado deste atópase o illote Malveira
de 38 m. Continuase a ribeira polas
puntas do Seixo e Campo da Ola zoa
na que se atopa o lugar e capela de
San Xiao do Trebo, de onde baixa un
regato.
Logo atópanse as puntas de Meás
e Maonés entre as que se forma a
ensenada de Soutullo, onde desauga un regato que baixa do lugar da
Vacariza e as vertentes do Faroleiro
(352 m.) e o monte de Castrillón
(275 m.) o Sur. O illote da Gabeira,
casi pegado a costa, entre éste a
punta do Castro e a inmediata Pedraschás atópase o Mallorquín co
Peiral dos Curas, o Peiral da Area
(Concha do Santo) e o Peiral dos
Xeixos (Peiral das Pedras).
Entre a punta do Castro de Cariño
e o Castro da Moura que se atopa ó
S. nas estribacions do monte Masanteo (221 m.) está a Concha de Cariño praia aberta ó E. de máis de 3 Km.
De perímetro que vai dende o muelle
vello ata a Basteira. Nesta praia desauga o regato do Magoleiro que
baixa do monte Castrillón e o río
Morela, e máis ó S. da desembocadura deste río está a punta do Serrón, que agora ten un atracadero de
gamelas i embarcacions de pouco
calado.
A unhos 300 m. do Castro da
Moura cara o en mar afora atopanse
pedruscos coñecidos como Monterón de Terra e Monterón de Fora.
Dende a punta do Castro da
Moura seguindo a costa cara o SE a
punta de Escada, entre as que se atopan os sitios de Furna da Cerdeira e
Mondelo. O S. da punta da Escada
están a Pena de Sartán, a punta de
Fornos, o illote Xibeiro e a punta do
Frade cun illote case pegado; entre
esta punta e a de Escada formando
saco pronunciado está o areal de Fornos. A partires do illote Xibeiro e a
punta do Frade, a ribeira colle en dirección ó Oeste bordeando o canal as
puntas Postiña, Figueiroa e Orballiño. Da punta do Orballiño ata a punta de Sismundi o canal colle direc-
Vista xeral da localidade de Cariño
ción cara o SO.
DE FIGUEIROA A LEIXA
Entre as citadas puntas de Figueiroa
e Sismundi, distantes 600 m. fórmase a ensenada da Caleira, de dous
quilómetros de saco hacia o NO. ata
o desaugue do río Lourido na Ortigueira. Na ribeira do E. está a volta
de Figueiroa e a punta do Penso, na
ribeira O. desaugan os regatos do
Pousadoiro, Reboredo e Chancela
que baixan dos montes da Miranda
545 m. e presenta as pequenas puntas de Reboredo e do Congrio,
baixando da Ostreira, en Sismundi e
a pequena Punta da Ensenada de
onde salía a lancha de pasaxe a Cabalar en Sta. Marta, onde había unha
piscifactoría de salmónidos, sitio
idóneo pola pouca profundidade das
augas.
O S. da punta de Sismundi segue
a ribeira formando a pequena ensenada dos Mohíños, onde se resgardaban antiguamente os barcos de
Cariño nos meses de invernía porque non había o porto que hai hoxe.
Alí desauga o regato que baixa do
Chao de Liñares nos montes da Miranda. De seguido atopanse as puntas do Gancho e Redonda, as ensenadas de Curveira e Condomiña,
estando entre as dúas a ponta SoCepo. Logo está un areal con lama
que se chama o banco de Meá que
remata na pequena península do
Promontorio.
Entre a punta do Promontorio e a
de Fornelos ó SE fórmase a ensenada
de Subsavila, orixinada por un desaugue do río Seixo. Ao longo de toda
esta ribeira formanse canales de correntes que quedan a vista en baixa
mar. No fondo desta ensenada está a
praia de Esteiro, onde desauga este
río. Perto daquí empeza a carretera
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
Nordesía
33
que cruza a de Mera-Cariño e vai o
lugar do Seixo en Landoi. A ribeira
do S. de xuncales e lama con algas
forma a punta de Leixa.
CARIÑO E A SÚA CONTORNA
“Cando se cerraba de néboa e brétema o Furado de Lucas na encañada
do río Seixo, de Landoi, os vellos do
lugar decían que era sinal de chubascos do Sudoeste ou vendaval”.
HIDROGRAFIA
Regato do Limo. Nace na vertente
oriental do monte Faro, vixia do
Limo e corre de S. a N. por espacio
dun kilómetro e medio, precipitándose por entre os acantilados do
cabo Ortegal.
Regato de San Xiao. De medio kilómetro. Corre de O. a E. por entre os
picos do Gargacido e Faroleiro e desauga pola pendente meridional do
caserío do Trebo.
Regato de Soutullo. Nace nas vertentes orientais do lugar da Vacariza;
corre de O. a E. por espacio dun kilómetro e medio entre as vertentes dos
picos Faroleiro e Castrillón e desauga no mar, o N. do illote Gabeira,
concha de Soutullo.
Regato do Magoleiro. Ten a súa
orixe nas vertentes meridionais do
pico Castrillón e percorre dous kilómetros de N. a S. por entre os lugares
de Vila e o Vilar, e sitios do Magoleiro e Amieiro e desauga na praia do
porto de Cariño despois de pasar por
os lugares do Lavadero e Matadero.
RÍo de Morela. (Nun escrito do 25
de Xaneiro de 1.804 sobor do estado
dos ríos e pontes desta comarca, faise constar que neste río había unha
ponte de madeira “de 4 varas e media de largo”) Nace nas vertentes
meridionais do monte Faro, vixía do
Limo e ten un percorrido de 3 Km.
“Entre as citadas
puntas de
Figueiroa e
Sismundi fórmase
a ensenada da
Caleira, de dous
quilómetros de
saco hacia o NO.
ata o desagüe...”
Por entre os lugares de Vilanova, Barreiros, Morela e Fontao e desauga
na praia de Cariño despois de pasar
polos Pedrouzos. Hai unha ponte pequena de pedra ¿de procedencia romana? Xunto ao grupoescolar.
Río de Lourido e da Ortigueira.
Nace no conca formada polos montes da Herbeira, do Faro e dos picos
da Miranda. Un afluente baixa do lugar de Lodeiro, outro do lugar da
Golpa que se une ó anterior no lugar
da Maciñeira, outro ven do Cabaneiro, e un derradeiro afluente baixa
das vertentes occidentais dos picos
da Miranda. Estes dous últimos
únense ó anterior no lugar de Castro,
dende onde corre ao E. bordeando o
penedo do Castelo (prolongación da
Miranda). Deixa a esquerda os lugares do Castelo e Lourido, e á dereita
o lugar da Ortigueira. Despois da
ponte na carretera Mera-Cariño, o
río Lourido desauga finalmente na
ensenada da Caleira, despois de percorrer seis kilómetros dende a Herbeira.
Regato do Pousadoiro. Descende
da Miranda polo Pousadoiro, ten un
percorrido de medio kilómetro e
desauga na Caleira xunto co río Lourido.
Regato do Richoz. Nace entre as
terras de labor dos lugares de Reboredo, da Pedra e Sismundi, e serve
de línea divisoria entre ambas parroquias. Seu percorrido é de medio kilómetro e desauga na ensenada da
Caleira.
Regato da Chancela. Descende da
pendente oriental do pico da Miranda hacia o E. e despois dun percorrido de dous kilómetros desauga na
citada ensenada da Caleira, quedando a súa ribeira esquerda o lugar de
Reboredo.
Regato do Regueiriño. Descende
do Chao de Liñares, pendente oriental do pico da Miranda, e pasa por
entre os lugares de Felgueira, Soutochao, Marrocos e Garita, da parroquia de Sismundi, e desauga no sitio
dos Mohiños, na ría, despois dun
percorrido de kilómetro e medio de
O. a E.
Río do Seixo e de Subsavila. Nace
nas vertentes meridionais do monte
da Herbeira, pena dos Torreiros, e
corre de N. a S. co nome de Couce do
Arresto e ó chegar o lugar de Meizoso uneselle o regato do Espiño que
baixa da planicie da capela do Socorro. Dende alí, co nome de Ameneiro
percorre de O. a E. servindo de liña
divisoria entre o municipio de Cedeira (parroquia de Régoa) e o de
Cariño(parroquia de Landoi) ata
chegar ó seu afluente o regato do
Forte, que baixa das vertentes orientais da serra da Capelada formado
por dous grandes ramales : un chamado de Lamelas que nace no Chao
das Lamas máis arriba do lugar das
Cerdeiras, baixando polo lado N.
dese lugar onde se lle une o regato
de Quizas que ten a súa orixe no
Monte do Medio, e outro que se chama Suñin, que ven do val da Cova
Escura, vertentes occidentais do
Couce do Penido, Penido do Medio e
Panda, con un afluente que baixa de
Pena do Viño, que corre en dirección
SO a N uníndose un pouco máis
abaixo de Lamelas, formando alí o
río Forte.
Dispois de unidos os dous ramales no sitio Pasada das Mestas
baixando da Herbeira e alí colle o
nome de río das Mestas ou do Seixo,
que é o nome do lugar que se atopa
un pouco máis abaixo, na veira dereita onde está a ponte, no que remata a carretera de Subsavila. Antes de
chegar a esa ponte recibe polo seu
marxe dereito os regatos Cale do
Teixo e Cernadas e no seu marxe esquerdo o regato Amido.
Dende a ponte segue o río a mesma dirección O a E polo val de Landoi ata chegar ao lugar da Lamestra,
onde cruza a carretera e deseguida
uneselle pola esquerda un regato
que nace no lugar da Zarza, nas vertentes occidentais dos picos da Miranda, e pasa polos lugares de Orxeiro e Lorxa. Un pouco máis abaixo da
Lamestra e tamén pola veira esquerda, uneselle outro regato que nace
na parte darriba do lugar de Río da
Cruz. Dende alí pasa polo lugar de
Subsavila, logo cruza a carretera de
Mera a Cariño, e por último desauga
despois dun percorrido de sete kilómetros, por entre os xuncales de Esteiro.
Regato Rego do Mallo. Nace no
lugar de Fabás, vertentes orientais
do pico Castelo do Vilar, e pasa xunto a ermida de San Pedro de Feás e
polo lugar de Quintá; cruza a carretera de Mera a Cariño e desauga na
praia de Esteiro en Feás. Seu percorrido é de kilómetro e medio.
(Datos recollidos para escribir este artigo do libro Geografía Descriptiva de la Comarca de Ortegal de Julio Dávila).
enDetalle
FOTOGRAFÍA: JORGE MEIS
Nordesía
34
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
Celebración del centenario
de Rogelia Anca en
compañía de su familia
l pasado 8 de agosto tenía lugar en el restaurante Riboira, en Lamas, la celebración del centenario de Rogelia Anca. Hijos, nietos y biznietos no quisieron, en
buena lógica, perderse tan significativo cumpleaños, que la homenajeada pudo
disfrutar así en compañía de todos los suyos. Como en toda celebración familiar, los
viejos recuerdos y el reencuentro de hijos, nietos y familias políticas motiva la alegría y
permite momentos para el recuerdo.
E
enFotogramas
La obligada foto de familia, todo un instante para el recuerdo
Rogelia Anca y Luis López
Rogelia Anca, con la tarta y las velas de tan emblemático acontecimiento
Patricia Cebreiro López y Diego Insua Gómez
María Celia Bello, Beatriz López Bello y Alicia Prieto López
Mari López Bello y Miguel Prieto López
Lucas Prieto López y Margarita Villasuso
Julio López Anca y Sandra López Villasuso
José Luis López Formoso y Carlos Durán López
José Carlos Galego Vázquez y Daniel López Formoso
Hipólito Durán y Dolorez López Anca
José Antonio Barro Alvariño y Nicasio López Anca
Belén López Formoso y Ana Durán López
Cesáreo López Anca y María del Carmen Bello
Servando López Anca y Pablo Mauriz Fontao
Alfonso López Anca, Álex Barro López e Iria Barro López
enFotogramas
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
Nordesía
35
Nordesía
ETNOGRAFÍA
36
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
El consultor ambiental Josep María
Mallarach, especialista en valores
culturales y espirituales de la Unión
Internacional para la Conservación de
la Naturaleza, propone realizar un
estudio completo de los miles de
kilómetros que conforman los caminos
que llevan a Santiago desde otras
partes de España y de Europa porque
considera que “es muy posible que
supere en conjunto a cualquier espacio
protegido europeo”
El consultor Josep Maria Mallarach (a la derecha) aboga por superar el lenguaje tecnocrático y apelar a los sentimientos de la ruta xacobea
EFE/ELISEO TRIGO/CABALAR
El Camino de Santiago, un espacio
protegido de categoría europea
enDetalle
E
l consultor ambiental
Josep María Mallarach propone realizar
un estudio completo
de los miles de kilómetros que conforman los caminos que llevan a
Santiago desde otras partes de España y de Europa porque “es muy
posible que supere en conjunto a
cualquier espacio protegido europeo”.
Incluido Montserrat, el espacio
natural protegido más visitado de la
península ibérica y que recibe unos
tres millones de visitantes, de los
que más de dos tercios se fijan como
meta el monasterio y que cuentan
con 350 personas trabajando para
atenderlos, lo que revela también la
importancia económica de estos
destinos.
Mallarach, especialista en valores culturales y espirituales de la
Unión Internacional para la Conservación de la Naturaleza (UICN),
cree que apoyar las áreas protegidas
no es suficiente, dado que “los gobiernos reconocen que no tienen
medios ni capacidad”, y por ello
aboga por implicar a la sociedad civil, sobre todo de los territorios comunales, que cubren el 25% de la
superficie de España, en el cuidado
de estos espacios naturales.
La mayoría de las personas que
los visitan lo hacen motivadas por
su belleza o por sus valores espiri-
tuales, como es el caso del Rocío o
nuevamente del Camino de Santiago, y es este arraigo al que apela
este experto, en una entrevista con
Efe, para lograr ese respaldo.
NO AL LENGUAJE TECNOCRÁTICO
En esta tarea considera “un error”
utilizar un lenguaje técnico “o incluso tecnocrático” para convencer
a los ciudadanos de que participen
en el cuidado del medioambiente
porque “no emociona, no conmueve”.
“Si queremos ampliar el apoyo
social a la conservación tenemos
que apelar a los valores más profundos de las personas, no es suficiente
la descripción científica de la naturaleza, que es interesante y útil para
la gestión, pero la mayoría de personas en España y en cualquier otro
país de Europa no se vinculan con la
naturaleza a través de un método
analítico” sino emocional, explica.
Así, muchas personas no se sienten
conmovidas por el concepto de diversidad o de fragilidad de las especies, sino por una puesta del sol
grandiosa, el canto de los pájaros o
un bonito arco iris.
Mallarach (Olot, Gerona, 1955),
que participó en Oleiros en una jornada para divulgar las posibilidades
de aplicación en España de los retos
fijados en el Congreso Mundial de
Parques, celebrado el pasado no-
El experto apuesta
por mensajes
verídicos y
conmovedores que
fomenten la actitud
de conservación
viembre en Sidney (Australia), asegura que, a escala global, “la mayoría de espacios protegidos lo están
por sus valores espirituales”.
ESPIRITUALIDAD
Pero las actuales figuras de protección de parques naturales y nacionales y otras áreas no hacen sino
superponerse a los lugares que históricamente ya destacaban por sus
valores vinculados a tradiciones
precristianas y posteriores, así como
“a una dimensión más universal de
la espiritualidad de la naturaleza
que provoca el sentido de asombro
y maravilla ante su grandeza y belleza”, abunda.
Este aspecto, que en España no
se ha tenido muy en cuenta, dice, es
fundamental a la hora de promover
la conservación del medioambiente
porque la mayoría de personas que
acuden a los espacios protegidos lo
hacen atraídas, por ejemplo, por romerías como el Rocío, que discurren
a través del parque de Doñana.
Y aunque casi todas las justificaciones que motivaron la declaración
de los primeros parques españoles
fueron de índole espiritual, como es
el caso de Covadonga, detalla, la
importancia de conservar estos valores reside en que ésta permite ampliar un apoyo social, mediante un
enfoque del cuidado del medio, hacia el que las personas “pueden sentirse predispuestas”.
EL MENSAJE
“El mensaje debe ser no solo verídico, sino conmovedor y, por lo tanto,
memorable para cambiar las actitudes a favor de la conservación, porque conservar nuestro entorno es
conservar nuestra calidad de vida.
No se puede aspirar a tener una sociedad sana en un entorno degradado o deteriorado”, argumenta Mallarach.
De hecho, la mayor concentración de reservas de la biosfera en
España está vinculada al Camino de
Santiago (francés) y “esto no es por
casualidad”, sino que se debe a la
“superposición de valores” que engarzan áreas protegidas de diversa
índole configuradas y gestionadas
durante siglos por comunidades
monásticas.
vadebarcos.wordpress.com
E
Suministro offshore
El Edda Ferd
37
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
Nordesía
JUAN A. OLIVEIRA
n febrero de 2013, el
buque de apoyo y suministros a plataformas offshore Edda
Ferd, constuido por Astilleros Gondán de Asturias, fue premiado en
Londres en la conferencia anual del
Offshore Support Journal como el
buque más respetuosos con el medio ambiente de Europa en 2013,
debido principalmente a su propulsión diésel eléctrica Blue Drive C+
de Siemens.
Un buque de apoyo y suministros a
plataformas offshore (PSV o OSV)
es un barco diseñado específicamente para precisamente eso mismo, dar apoyo y llevar carga y suministros a las plataformas offshore.
En sus funciones de apoyo realizan tareas como la extinción de incendios, la ayuda a las tareas de
contención de vertidos contaminantes, o transportan herramientas
y personal para realizar trabajos determinados en las plataformas.
En sus funciones de buque de suministros las cargas que transportan
varían desde el cemento en polvo,
el lodo de perforación, combustible,
agua potable y productos químicos
utilizados en las plataformas. De
vuelta a tierra estos buques transportan productos y cargas para su
reciclaje o eliminación en tierra.
Para realizar estas tareas este
tipo de buques cuentan con una
gran cubierta a popa, debajo de la
cual se disponen un amplio número
de tanques. Generalemente, la eslora de este tipo de barcos oscila entre
los 50 y los 100 metros, y por norma
general se equipan con sistemas de
posicionamiento dinámico para aumentar la seguridad en las operaciones de carga/descarga en las cercanías de las plataformas.
UN POCO DE HISTORIA
Durante los primeros años del siglo
XX, el transporte de cargas y apoyo
a operaciones de las plataformas
petrolíferas se realizó con buques
de pesca, cargueros o buques de
guerra adaptados a sus nuevas tareas.
No fue hasta 1955, año en el que
“Doc” LaBorde diseñó y construyó
el primer buque destinado a propósito a estas tareas, el Ebb Tide, un
buque de 36 metros de eslora por
9,5 metros de manga, y con un aspecto revolucionario para la época,
con el puente y la habilitación totalmente a proa, y una cubierta de carga a popa que ocupaba casi todo el
buque (27,5 metros de largo por 8,2
metros de ancho).
Rápidamente las configuración
del buque se conviertió en la más
utilizada en la industria offshore
por las ventajas que proporcionaba
en las tareas de carga y descarga,
manteniéndose hasta hoy en día.
EL EDDA FERD
Bajo un diseño de la compañía noruega Skipsteknisk, Astilleros Gondán construía y entregaba en noviembre de 2013 al armador
también noruego Ostensjo Rederi ,
el buque de apoyo y suministros a
plataformas offshore Edda Ferd.
Con 90 metros de eslora y 20,6 metros de manga, el buque dispone de
una cubierta de más de 1.000 metros cuadrados, y aloja a 40 personas.
Ostensjo Rederi lanzó en 2011 el
programa Mindset (Marine Industry Superior Environmental Thinking), buscando la reducción de la
huella de carbono de las acividades
de la empresa. Como resultado de
este programa, el Edda Ferd será el
PSV más respetuoso con el medioambiente en el mundo, utilizando
entre un 25 y un 30% menos de
energía que cualquier otro PSV, consiguiéndolo utilizando el sistema de
propulsión diésel eléctrica Blue Drive C+ de Siemens.
El buque es propulsado a 16 nudos mediante dos propulsores cicloidales Voith Schneider de 2.700
kW cada uno, que obtienen su energía del conjunto generador forma-
do por cuatro MAK, dos de 2.000
kW y otros dos de 3.000 kW cada
uno. La potencia generada por estos
motores se entrega al sistema de administración de energía Blue Drive
C+, que optimiza el consumo de
combustible en función de la potencia. Además el barco incorpora un
generador de emergencia Caterpillar de 158 kW.
Los gases de exhaustación son
tratados con un sistema catalítico
selectivo, con la intención de reducir las emisiones de Nox.
Tres hélices en tunel a proa del
buque, dos de 1.400 kW y una de
800 kW forman parte del sistema
de posicionamiento dinámico DP2
del Edda Ferd.
Para ayudar en los trabajos sobre
cubierta el barco cuenta con dos
grúas MacGregor, una con una capacidad de elevación de 1,5 toneladas a un alcance máximo de 8 metros, y otra de 3 toneladas de
capacidad de elevación a un alcance máximo de 10 metros.
Debajo de la cubierta el buque
alberga los tanques, que portan productos químicos, agua potable,
agua de lastre, salmuera, aceite,
metanol o cemento en polvo.
El barco utiliza dos bombas de
150 metros cúbicos por hora para la
descarga de fuel, y otras seis de 100
metros cúbicos por hora para los
tanques de salmuera, lodos o productos químicos. El agua de perforación y agua dulce se descargan
mediante dos bombas de 250 metros cúbicos por hora, mientras que
el para el metanol se utiliza una
bomba de 75 metros cúbicos por
hora.
La tripulación del buque está formada por 40 personas repartidas en
camarotes individuales (18) y dobles (11), que disponen a bordo de
todas las instalaciones típicas de
este tipo de buques, como son un
hospital, salas de recreo, comedor o
gimnasio.
El Edda Ferd lleva seis lanchas
inflables salvavidas con capacidad
para 25 personas cada una y un
bote de rescate de 7 metros de eslora. El barco también puede realizar
tareas de extinción de incendios
mediante sus monitores.
CARACTERÍSTICAS GENERALES
Eslora total: 92,6 metros
Eslora entre perpendiculares: 82,2
metros
Manga: 20,6 metros
Puntal a la cubiderta principal: 9,0
metros
Calado máximo: 7,4 metros
Velocidad: 16 nudos
Tripulación: 40 personas
vadeBarcos
PARA QUÉ SIRVE
Nordesía
38
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
BELÉN RUANO ENDOCRINÓLOGA
“El tratamiento hormonal modifica
la apariencia en los cambios de sexo”
hablandoconBanting
“LA SEGURIDAD SOCIAL CUBRE EN ALGUNAS AUTONOMÍAS CIRUGÍAS GENITALES” /Marta Pérez
P
oco a poco parece que
se va avanzando en la
aceptación de las personas de cambio de
sexo en la sociedad. No obstante, se
les sigue viendo con cierto recelo
hasta el punto de que algunos llegan a perder sus empleos.
El último caso que ha salido a la
luz de los medios de comunicación
es el del atleta Bruce Jenner, que
con sus declaraciones: “A todos los
efectos soy una mujer” sigue dando
mucho de que hablar. Hablo sobre
el tema con la doctora Belén Ruano,
endocrinóloga del Chuac.
¿Cómo definimos una reasignación de sexo?
Lo definimos como alguien que no
está de acuerdo con el sexo genético
que tiene. Es una persona cuyo deseo de ser del otro sexo choca con el
que tiene morfológicamente.
Hay personas que no entienden
este planteamiento y que opinan que es un problema de “locura” en la persona...
El sentimiento lo tienen pero no sabemos el porqué. No conocemos la
supuesta base fisiológica.
La diagnostican psiquiatras pero son
personas que nacen en un sexo con
el que no se corresponden. Seguramente hay algo por lo que ocurre.
¿Es una patología reciente?
Porque en la sociedad parece
que se ha creado conciencia
hace relativamente poco...
No, es antigua. Ha existido siempre
pero determinadas culturas lo han
aceptado y a otras les ha costado más.
¿Qué pasos debe seguir un paciente que quiere hacer un
cambio de sexo?
El primero es que un psicólogo o
psiquiatra de nuestro centro diagnostique disforia de género. A partir
de ahí, los pacientes deben cumplir
unos criterios de contraindicación
(que no les produzca daño el tratamiento hormonal) y luego se les
pone una hormona para anular las
del sexo propio y poner aquellas
que queremos conseguir. Pasado un
tiempo, determinadas cirugías si lo
permiten.
Con el tratamiento hormonal,
¿se consigue cambiar el físico
de la persona?
Sí aunque hay ciertos aspectos que
no se pueden cambiar como la es-
El primer paso,
antes de
comenzar el
tratamiento, es que
un psiquiatra
diagnostique disforia
de género al paciente
En el caso de los
niños el cambio
es más eficaz si se
realiza antes de la
pubertad porque se
innhibe del desarrollo
propio
tructura ósea, en el caso de personas adultas. Es decir, el que mide
1,80 no puede encoger y el que
mide 1,60 tampoco crecer.
Se pueden modificar mamas,
piel, vello, entre otros. En general,
la aparencia sí pero hay otros aspectos como la voz, que es difícil de
cambiar en la mayoría de los casos.
También la cintura y cadera y, por
eso, a veces se recurre a la cirugía
para poder tenerla.
Y en el caso de los niños, ¿es
más eficaz el cambio?
En el caso de los niños sí es más eficaz porque antes de la pubertad, se
puede inhibir el desarrollo propio y
hacer el contrario. Por ejemplo, en
el cambio de una niña a un niño se
le inhibe el desarrollo del pecho y se
produce un desarrollo muscular y
otros factores relacionados con el
sexo masculino.
Con el tratamiento hormonal,
en un caso de chica a chico, ¿se
puede conseguir un pene o es
necesario cirugía?
Con el tratamiento hormonal el clítoris aumenta y lo que se conseguiría
sería como un micropene que necesitaría de una intervención quirúrgica.
¿Qué cirugías son las que más
solicitan estos pacientes una
vez iniciado el cambio de sexo?
Eso depende de las expectativas de
la persona. En cirugía, las mujeres
que cambian el sexo a varones solicitan mastectomías pero no tanto
cirugía genital.
Por otra parte, en el caso de cambios a mujeres parece que la reconstrucción de la vagina no es complicado y estéticamente queda muy bien.
¿La Seguridad Social cubre la cirugía y el tratamiento hormonal?
La Seguridad Social cubre todo o no
dependiendo de la comunidad autónoma. Hay comunidades que cubren cirugías y otras que no y los
mandan fuera para realizarlas.
Galicia está mandando al hospital clínico universitario de Málaga a
los pacientes que se van a realizar
cirugías genitales. De hecho, la Xunta cubre el tratamiento hormonal y
los gastos que supone el viaje y la
intervención.
No obstante, hay otras cirugías
estéticas que no se realizan aquí ni
en la pública ni en la privada.
Desde el punto de vista psicológico, ¿cómo lo llevan?
Desde el punto de vista psicológico,
cada vez vienen a la consulta con
las cosas más claras. Además, llegan
directamente y el camino se ha vuelto para ellos un poco más fácil.
Parece que la sociedad cada vez
lo lleva mejor.
Creo que los problemas tienen
másrelación con los trámites burocráticos.
Y volviendo a los menores de
edad, ¿hay más trabas para realizarles una reasignación de
sexo?
En la consulta hay, mayoritariamente, gente joven de entre dieciocho y
veinte años. Menores hay pocos
porque sobre todo a los psiquiatras
les cuesta decidir un transexualismo en niños pequeños. También a
los padres.
Menores hay pero de dieciseis,
diecisiete años.
¿Cómo es la readaptación de
estas personas a la sociedad?
Eso habría que preguntárselo a
ellos pero yo veo diferencias entre
los que se han vuelto varones y las
mujeres. Las que ahora son chicas,
sobre todo mayores de veinticinco,
treinta años, parecen tener más
complicaciones. Veo más problemas en los cambios a mujeres que
en hombres.
NONITO PEREIRA
[email protected]
DURANTE LOS MESES ESTIVALES LOS GRUPOS DE
POP, ROCK Y FOLK, HACEN SU “AGOSTO” –JUNIO Y
JULIO INCLUIDOS– PARTICIPANDO EN
INNUMERABLES FESTIVALES DE DIFERENTE
GRADUACIÓN PRESUPUESTARIA QUE SE
CELEBRAN EN GALICIA. PERO ESTOS, CON SER
NUMEROSOS, NO LLEGAN NI A LA “SUELA DE LOS
ZAPATOS” DE LAS 3.000 VERBENAS ANUALES QUE
ALUMBRAN LAS FIESTAS DE ALDEAS, VILLAS Y
CIUDADES GALLEGAS. UNA FIESTA SIN ORQUESTA,
COMO QUE NO TIENE “ALMA FESTEIRA”, AUNQUE A
ESTAS AGRUPACIONES QUE CADA AÑO LUCHAN
POR CONVERTIRSE EN LAS MÁS COTIZADAS, ESTE
AÑO HACIENDA LES ESTÁ “AGUANDO LA FIESTA”
E
n realidad el “ovillo”
de la cuestión, del
que ahora Hacienda
está tirando del
“hilo”, tiene el IVAZO cultural del
21 por ciento, en su origen al ser
reclamado en las transacciones con
las comisiones de fiestas desde
hace dos años, además de las nuevas exigencias legales, seguridad
incluida, que tienen que cumplir.
De momento se publicó una
querella del ministerio público
contra una de las principales empresas del sector por “supuesto”
fraude millonario.
Ante este “alboroto” que amenaza con desestabilizar el sector,
los músicos se bajaron de los palcos y se plantaron, el “Día de la
Música”, en las calles de Santiago
en una manifestación, con repertorio de “canciones protesta”, organizada por la Asociación de Músicos e Cantantes da Verbena Galega
(AMúsica) y la Asociación Galega
de Orquestras (AGO) interpretando a capella la necesidad de que el
Gobierno gallego cree una figura
que reconozca y proteja las verbe-
nas, “un bien de gran valor económico y cultural”, aseguran.
“No existe un lugar en el mundo
donde tantos profesionales vivan
del sector de las verbenas”... Son
miles de personas, músicos, cantantes y técnicos que se dejan cada
día la piel en Galicia para que en
cada rincón de la comunidad disfruten de la tradición con más poder de convocatoria: la verbena. Y
desde AGO, formada por unas 300
agrupaciones –entre orquestas,
tríos, dúos, etc– se advierte de que
si se le sigue exigiendo el pago de
un IVA tan elevado –del que, sostiene su presidente, Manuel Fariña,
estaban exentos tradicionalmente–, al final se lo repercutirán a las
comisiones de fiestas y los festejos
estarán condenados a desaparecer.
“La verbena es patrimonio cultural, motor turístico y factor de
concentración de gente. Si te cargas la orquesta matas la verbena,
que es la labor del vecino para el
vecino: un fenómeno social que
tiene un poder de convocatoria que
no tienen muchos artistas de primera línea”, aseguran.
CHEMICAL BROTHERS
“BORN IN THE EYES”
Vuelven los maestros de la
electrónica, The Chemical
Brothers, con un nuevo álbum,
“Born in the eyes”, en el que
incluyen los temas “Go” y
“Sometimes I feel so deserted”,
éste último, un contundente
tema de baile. En el caso de “Go”,
The Chemical Brothers vuelven a
unir fuerzas con Q-Tip de A Tribe
Called Quest, con quien ya
trabajaran en el single
“Galvanize”, galardonado con un
premio Grammy. En “Go”,
encontramos a The Chemical
Brothers en su mejor momento,
componiendo una yuxtaposición
hipnotizante entre los versos
hiperactivos de Q-Tip y una
potente línea de bajo que
culmina en un estribillo eufórico
marcado por el sonido de los
sintetizadores. El álbum refleja el
inconfundible sonido que ha
cimentado la posición de
Chemical Brothers como uno de
los grupos más influyentes de la
escena electrónica global.
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
C
on portas na capa e
convidando a pasar,
Ardentía presenta ou
seu novo traballo
discográfico… Toc, toc… ¿Pódese?... Chamamos á porta da casa do
grupo de música folk tradicional Ardentía e ratifícannos o permiso para
entrar con un sonoro “Adiante!... e
entramos.
Na estancia atopámonos con Miguel Álvarez, Roberto Cendón, Alvaro Igrexas, Cristobal Pascual, Roberto Pascual, Luís Prego e Samuel
Soto, en animada reunión, compartida con amigos colaboradores, en
torno a música e cancións da terra
onde soan a gaita, o saxofón, o acordeón, a zanfona, o bouzouki, a guitarra acústica, o contrabaixo, a flauta, todo iso en compañía das
percusións e voces, “entonando” temas populares galegos e outros de
composición propia.
Ante esta perspectiva e co previo
aviso de que “debemola coidar sen
complexos, enriquecendoa sen
fronteiras e disfrutala sabendo que
en cada melodía hai unha parte de
nós, únome como oínte a este festín
musical que ofrece polcas, jotas, pasodobles e muiñeiras, diferentes estilos, propostas, tendencias que se
alternan ao longo de doce temas
que os anfitriones ofrecen ao invitado de xeito ameno e participativo
–“Nos Teixois”, “As Pombiñas”, “Parrafeo”, “Polcas de Riotorto e A
Fonsagrada”, “Jota de Bembibre”,
“Don Melitón”, “Pasodoble das Pozacas”, “Jotas do panadeiro e do escano”, “As Penelas da Teixa”, “O
lambonciño”, “Muiñeira de Pigarzos” e “Jota de Seixido”.
Ardentía fundouse no ano 1989
precisamente con esa intención de
profundar e divulgar a música galega, e lévano facendo a través de
concertos e a súa participación en
multitude de Festivais, de cinco discos e colaborando en diferentes
proxectos de divulgación para coidala sen complexos, impartindo estudo dos instrumentos populares
nas escolas e facultades de Galicia,
xogos e cancións para nenos.
todoMúsica
Las verbenas,
patrimonio cultural
KEITH RICHARDS
“CROSSEYED HEART”
A sus 71 años, Keith Richards
vuelve a corretear solo por las
plataformas musicales sin la
compañía de sus colegas
stonianos. Hacia 20 años que no
lo hacia –”Talk is cheap” (1988) y
“Main offender” (1992)– y ahora
anuncia el lanzamiento para
septiembre de “Crosseyed
Heart”, una clase magistral
compuesta por quince lecciones
que repasan los aspectos que
han convertido a Keith Richards
en uno de los gigantes del siglo
XX, a lo largo de un viaje musical
de cinco estrellas con aires de
reggae, rock, country y blues. La
carta de presentación es el
single “Trouble”, una delicia
guitarrera en la que Richards
toca la eléctrica, la acústica y el
bajo además de prestar su voz y
hacer los coros. Está rodeado de
un puñado de viejos colegas: el
batería Steve Jordan, el
guitarrista Waddy Wachtel y
Bernard Fowler en los coros.
39
Nordesía
“Adiante!” co
folk do grupo
Ardentía
Nordesía
Una bombilla en la
pantalla del móvil
40
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
LAS BOMBILLAS
BLUETOOTH LED DE BEEWI
SE PUEDEN CONTROLAR A
TRAVÉS DEL TELÉFONO,
PROYECTAN HASTA
16 MILLONES DE
COLORES Y TIENEN
UNA VIDA DE 15.000
HORAS DE LUZ,
APROXIMADAMENTE
UNOS 20 AÑOS
L
elInventario
as bombillas Bluetootoo
th LED de Beewi son el
primer objeto de la
casa que se puede controlar a través del teléfono móvil,
proyecta hasta 16 millones de colores y tiene una vida de 15.000
horas de luz.
Una innovación en la forma de
iluminar, puede generar importantes cambios de concepto, y aquí es
donde entran en escena las bombi-
EL PASTILLERO
PASTILLA
El pastillero Pastilla,
disponible en tres colores
(blanco, rosa y azul)
dispone de siete
compartimentos, uno
para cada día de la
semana, que ayuda a que
el usuario no olvide
ninguna de las píldoras
que tenga que tomar en
cada momento. Pero
también se puede extraer
el separador de los
compartimentos para
llevar todas las pastillas
juntas si así resulta más
conveniente. Está hecho
en plástico y sus medidas
son de 2,5 x 2,5 x 7,5
centímetros. Su precio es
de 7,45 euros.
llas Bluetooth
LED de BeeWi,
que con
sus más de 16 millones de colores,
consiguen que una habitación tome
nuevas dimensiones, con solo darle
nuevas tonalidades.
Lo bueno es que con las bombillas Bluetooth LED de BeeWi, las
posibilidades de decoración se multiplican, tanto como su amplia gama
de colores, que se puede manejar a
través de su aplicación: BeeWi
Smartpad (iOs-Android).
Se trata
de
una experiencia
colorida y táctil, que además permite 15.000 horas de luz, que en años
son 20, a tres horas de uso al día,
con posibilidad de programación en
encendidos y apagados, desde un
alcance de 20 metros.
Además, este sistema no solo
permite controlar la luz del hogar a
través del móvil, si no que también
es un sistema de seguridad. Las
bombillas Bluetooth LED de BeeWi
ARENA MAGNÉTICA
Este ingenioso reloj de arena magnético es una original vía de
escape para relajar un poco la mente de los estudiantes o de los
trabajadores, porque durante un minuto la arena que hay en su
interior creará caprichosas figuras al caer del bulbo superior al
inferior. Este curioso fenómeno es posible porque la arena en
realidad son limaduras de hierro y en la base de madera sobre la que
se apoya hay estratégicamente colocado un imán que, con su fuerza
de atracción formará estalagmitas.
EL DESCARO DE UN MARCAPÁGINAS
Aunque el Marcapáginas Lengua parezca un descarado y un burlón,
cumplirá su cometido de forma ejemplar. En un fresco acto de desafío este
marcapáginas brillante y blandito asomará entre las páginas de los libros
haciendo burla a todos los que lo vean. Es de PVC acolchado en su interior
y tiene un buen tamaño, por lo que marcará el punto en el que te quedaste
en tu lectura con diferentes formatos de libros sin problemas. Se trata de
una alternativa perfecta para el que está un poco harto del clásico
marcapáginas de piel comprado en la tienda de regalos de un museo.
proponen una
nueva
opción también efectiva y menos costosa, para
alejar a los intrusos de casa y que
además parezca que nunca se ha
abandonado la casa.
Lo hace a través de su producto
Plug and Play, porque por medio de
su interfaz se puede programar las
luces de casa, a través del móvil o a
través de Internet, para simular que
aún se está dentro, y así evitar tentaciones desafortunadas.
UNA MACETA MUY
DEPORTIVA
Tomando como ejemplo la
cultura urbana, el diseñador
Wyatt Little ha creado estas
macetas de terracota con
cordones de nylon que darán
un toque muy moderno a
cualquier vivienda. Se trata
de un cuenco que imita de
forma perfecta un zapato
deportivo y que es ideal para
pequeñas plantas. Se
pueden colgar, por los
cordones, o dejar en el suelo
y están fabricadas a mano.
Para su mantenimiento tan
solo hay que limpiarlas con
un poco de agua cada cierto
tiempo para que vuelvan a
recuperar su característico
tono rojizo.
L
o mejor del flotador
aleta de tiburón
“SwimFin” no es que
a los niños les encantará ponérselo, es que además de ayudarles a flotar, es excelente como ayuda para que
aprendan a nadar, porque les
proporciona una inmediata sensación de seguridad, que les motiva y les estimula, haciéndoles
perder por completo el miedo y
contribuyendo a que sean más
activos en el aprendizaje. Debe
colocarse en la parte alta de la
espalda, en el centro de gravedad, de esta forma suspenderá al
niño sobre el agua, y cuenta con
dos correas de seguridad.
41
Diario de Ferrol
DOMINGO,
16 AGOSTO DE 2015
Nordesía
El audio de sala se
traslada al auricular
LOS M4U
4 I-EAR
EQUILIBRAN
EL SONIDO
PARA HACERLO
MÁS REALISTA
E
n su primera incursión
en un espacio lleno de
auriculares, los altavoces PSB está apuntando directamente a la yugular del
audiófilo con una combinación de
conductores duales híbridos y su
propia tecnología Roomfeel. Cuando la señal de audio de origen llega
a cada auricular, las frecuencias
más bajas se dirigen a un controlador dinámico mientras que el cabezal del extremo superior equilibra el
sonido.
Este sistema híbrido ha permitido a los diseñadores de la compañía volver a implantar la firma
acústica de una habitación de es-
cucha para
un mayor
espacio y presentación fiel a la
vida de la música grabada.
El diseño híbrido de dos
vías comprende una bobina
con controlador dinámico móvil y un controlador de armadura equilibrada. Los registros más
bajos son el dominio del controlador de bobina sintonizada en movimiento, que se beneficia de tres
cámaras separadas para suavizar
la respuesta y la resonancia, dando
lugar a lo que la compañía describe
como “una respuesta de bajos pro-
funda, con garra y crujiente sin sonar retumbante”.
El M4U 4 in-ear se ha desarrollado para dar una respuesta plana,
neutral con Roomfeel añadido para
una reproducción más realista y al
estilo de los audios de sala.
Un salvamanteles nada
peligroso
E
PACMAN ILUMINA LA HABITACIÓN
Esta lámpara Ghost Pac-Man ilumina hoy el camino
y la habitación. Con la forma de los icónicos
fantasmas de Pac-Man, este producto tiene dos
modos: el “on” hace que el se deslice el la luz en
diferentes colores (Inky, Blinky , Pinky y Clyde),
mientras que el “party” hace que se vaya
cambiando el color de forma caótica. La lámpara se
alimenta a través de un cable micro-USB, de modo
que se puede poner en el escritorio y dejar que sea
el ordenador portátil el que le dé energía.
MANTEQUILLA HECHA EN 10 MINUTOS
¿Qué puede ser más divertido que hacerse una buena tostada con una
mantequilla fabricada por uno mismo? Este aparato, tan moderno como
tradicional permite hacer a mano una buena cantidad de mantequilla a
partir de leche o nata y todo en tan solo diez minutos. Y tampoco resulta
muy trabajoso, ya que su sistema de engranajes hace mucho más fácil dar
forma a la crema.
l salvamanteles de
cocina más original
se llama Hot’s Pot y
tiene forma de señal de peligro de incendio. Se
trata del clásico triángulo rojo
con el fondo amarillo y el
icono de unas llamas
en medio.
Además,
tiene una
ventaja
sobre el
re s t o d e
salvamanteles tradicionales.
El Hot’s Pot es magnético, de forma que se puede colocar la olla
caliente sobre él en la cocina, y
transportarla hasta la mesa del
comedor sin preocuparnos ni de
quemarnos ni de que se pueda caer
por el camino. Cuando no lo estemos usando, podemos dejarlo decorando la puerta de la nevera.
El Hot’s Pot está fabricado en silicona y los lados del triángulo
que forman miden 22 centímetros, con un centrímetro de grosor y
10 milímitros de
espesor en la
capa superficial.
Se presenta en
una original caja de regalo, triangular y fabricada en cartón reciclado,
que representa también a la misma
señal de peligro. Su precio es de solo
14,90 euros.
elInventario
Una aleta
de tiburón
que quita el
miedo a nadar
Nordesía
DOMINGO
16 DE AGOSTO DE 2015
DIARIO DE FERROL
AÑO XCVIII / NÚMERO 894
SUPLEMENTO DOMINICAL
aVoces
Leonor y Sofía, a la moda
LAS HIJAS DE LOS
REYES FUERON LAS
PROTAGONISTAS DEL
INICIO DE LAS
VACACIONES REALES
EN MALLORCA
L
SUSTO PARA FRANCISCO RIVERA Y LOURDES
A pocos días del nacimiento de su hija, Francisco
Rivera yLourdes Montes se llevaron un buen susto
después de la cogida que sufrió el torero en Huesca.
El hijo de Paquirri tuvo que ser operado de urgencia
en la propia plaza y luego fue trasladado a Zaragoza,
donde pasó varias jornadas en la UCI debido a la
posibilidad de una infección. Finalmente, a finales de
semana ya fue trasladado a planta.
LAS VACACIONES IBICENCAS DE ANNE HATHAWAY
La actriz Anne
Hathaway ha estado
pasando unos días en la
isla de Ibiza junto a su
marido Adam Shulman.
La pareja llegó a tierras
baleares a bordo del
lujoso yate del del
diseñador, Valentino y
pasó una divertida
jornada en alta mar en
compañía de un nutrido
grupo de amigos. La
actriz también
sorprendió al aparecer
en la popular fiesta
Flower Power.
a revista “Hola” llevó
esta semana a su portada a las hijas del rey Felipe, recién llegadas a
sus vacaciones en tierras baleares.
La publicación se centra también
en la llegada del monarca y las
transparencias de la reina Letizia en
la tradicional recepción a una representación de la sociedad balear en
el Palacio de la Almudaina, que dejaron momentos e imágenes para el
recuerdo.
Sin embargo, las protagonistas
indiscutibles fueron sus hijas. La espontaneidad que mostraron la princesa Leonor y la infanta Sofía durante el posado que hicieron en el
Palacio de Marivent volvió a demostrar la naturalidad con la que siempre afrontan sus cara a cara a la
prensa. Sin embargo, este año han
dejado ver cómo se han convertido
en dos hermanas vestidas a la última moda y muy bien avenidas durante sus vacaciones.
Leonor y Sofía mostraron su estilo a la hora de vestir
La revista desvela
los secretos de la
lujosa nueva casa
de Sara Carbonero
e Iker Casillas
en Oporto
Otra madre “modelo” protagoniza también la portada de esta semana de “Hola”. Se trata de Paz Vega,
que ha disfrutado de unas vacaciones en Ibiza con su familia.
HOLA
La publicación también cuenta
en exclusiva cómo es la nueva casa
de Sara Carbonero e Iker Casillas en
Oporto, un un lujoso apartamento
que consta de cinco habitaciones,
tres baños, piscina privada, cuatro
plazas de garaje y una gran terraza
de 140 metros cuadrados con vistas
al mar. Cerca hay una guardería, a
la que podrían haber apuntado a su
pequeño Martín para que empiece a
ir después del verano.
Por último, las otras grandes protagonistas de “Hola” son Isabel Pantoja y su delicado estado de salud y
una sonriente y renovada Terelu
Campos.
En primera línea
Blanca Romero revela su secreto
Hace unos días, Blanca Romero compartió en su perfil personal de Instagram una fotografía que sembraba la sospecha en torno a uno de los
interrogantes de su vida: el de la paternidad biológica de su hija Lucía
a la que, poco después de casarse la actriz con Cayetano Rivera (en
2001). Ahora, Blanca revela la historia de amor que jamás había contado, y lo hace posando por primera vez junto a su hija. El padre de la joven es un modelo brasileño que Romero conoció cuando estuvo trabajando en París.
Bárbara Rey no fue “amiga entrañable”
La polifacética artista y personaje del papel couché Bárbara Rey ofrece una entrevista en la revista “Semana” en la que repasa algunos de
los momentos más importantes de su vida y también algunas polémicas. Uno de los pasajes más polémicos de la conversación son en
los que aborda su supuesta relación con el rey Juan Carlos I, a lo que
ella dice: “Nunca he sido la amiga entrañable del rey”. La actriz murciana también da su opinión sobre Corinna, quien sí se calificó a sí
misma como “amiga entrañable”, habla sobre el fin del reinado de
Juan Carlos I y opina sobre el actual soberano español, Felipe VI.
PILAR RUBIO Y SU “VERANO INOLVIDABLE”
Pilar Rubio está disfrutando de lo que ella misma ha
calificado de un “verano inolvidable”. Se trata de que
está pasándolo muy bien en compañía de su hijo,
Sergio Junior, nacido de su relación con el futbolista
Sergio Ramos. La artista ha publicado en su perfil de
la red social Instagram un collage con varias
imágenes de ambos juntos.
El robo en casa de Rocío Carrasco
Esta semana se conoció que Rocío Carrasco, presentadora e hija de Rocío Jurado, sufrió un robo el pasado 18 julio. La propia televisiva entró
por directo en un programa para comentar el suceso. “Quiero que se
tranquilice todo el mundo, todo está correcto. Ha habido varios robos
por la zona y aprovechan cuando hay gente en casa y no están las alarmas puestas”. Fuentes policiales a las que tuvo acceso “Lecturas” en exclusiva cuentan que el robo en casa de Rocío no fue planeado, sino que se
debió a motivos casuales y fortuitos.

Documentos relacionados