nola eta nolako_teoria

Transcripción

nola eta nolako_teoria
http://www.elkamaleon.net16.net
OLA ETA OLAKO
Es muy común en euskera tener problemas para distinguir estas dos formas. Veamos
cuáles son sus diferencias.
A) OLA (ZELA )
A la pregunta NOLA? se puede responder con...
A.1. Adverbio
Es frecuente responder a Nola? con un adverbio modal.
- TO
ondo
txarto
hobeto
ederto
•
-KI
ongi
gaizki
hobeki
ederki
poliki
-RO
astiro
geldiro
berriro
zeharo
-IK
pozik
isilik
zutik
bakarrik
-KA
ohiuka
harrika
kolpeka
bakarka
Demostrat.
honela
horrela
hala
Adibidez
He dormido bastante mal.
Nahiko txarto lo egin dut.
Se puso de pie y empezó a gritar y a dar golpes.
Zutik jarri zen eta ohiuka eta kolpeka hasi zen.
La porrusalda no se hace así.
Porrusalda ez da horrela egiten.
A.2. Participio
Otra de las respuestas posibles a la pregunta Nola? Es con un participio. Existen tres
tipos de participios:
A.2.1 Conjunto vacío (ikusi, egin, apurtu, etab) Este tipo de participio, funciona como
cualquier adjetivo, puede declinarse.
A.2.2 -TA (ikusita, eginda, apurtuta, etab) Este tipo de participio, funciona como
cualquier adverbio, NO puede declinarse.
A.2.3 -RIK (ikusirik, eginik, apurturik, etab) Es igual que el anterior, funciona como
cualquier adverbio, NO puede declinarse.
•
Adibidez
Esos libros están rotos.
Liburu horiek apurtuak daude.
Liburu horiek apurtuta daude. [Cuidado con poner apurtutak, recordar #O se pueden declinar]
Liburu horiek apurturik daude.
http://www.elkamaleon.net16.net
OLA ETA OLAKO
A.3. Adjetivos
También podemos responder a NOLA? con un adjetivo en la forma indeterminada.
•
Adibidez
Mamá últimamente anda pachucha.
Ama azken bolada honetan larri dabil.
Ellos están tristes.
Haiek triste daude. [Y no tristeak no se puede declinar, va en la forma indeterminada]
Pero a veces, sí que se le añade el sufijo -(r)ik
•
Adibidez
Está enfermo en casa. Gaixorik dago etxean.
A.4 Otras formas
•
Adibidez
He estado muy agusto. Oso gustora egon naiz.
Lo he pasado fenomenal. Primeran pasa dut.
Hazlo como quieras. Egizu nahi duzun bezala.
B) OLAKO (ZELAKO)
En este caso, se responde mediante un adjetivo, que se puede declinar.
•
Adibidez
¿Cómo es tu casa? Pequeña, pero bonita.
Nolakoa da zure etxea? Txikia baina polita.
¿Qué tal son tus alumnos? Son muy majos.
Zer moduz dira zure ikasleak? Oso jatorrak dira.
Nolako y Zelako se pueden preguntar de dos maneras.
•
Adibidez
¿Qué tales chicos son? Son unos chicos majos.
Nolako mutilak dira? Mutil jatorrak dira.
¿Qué tal son los chicos? Los chicos son majos.
Nolakoak dira mutilak? Mutilak jatorrak dira.
De los demostrativos, derivan 3 formas: honelako, horrelako, halako.
•
Adibidez.
ecesito tres como éste. Honelako hiru behar ditut.
Como esas me gustan. Horrelakoak gustatzen zaizkit.
http://www.elkamaleon.net16.net
OLA ETA OLAKO
Otras formas
•
Adibidez.
Como las tuyas. Zureak bezalakoak.
Son fenomenales. Primerakoak dira.
C) DIFERE CIAS OLA ≠ OLAKO
Vamos a ver las diferencias entre nola y nolako.
C.1. OLA no puede declinarse - OLAKO puede declinarse
•
Adibidez.
Esos niños están sucios. Ume horiek zikin daude.
Esos niños son sucios. Ume horiek zikinak dira.
C.2. OLA puede sustituírse por un adverbio (ondo:bien) - OLAKO puede
sustituírse por un adjetivo (ona: bueno)
•
Adibidez.
Yo soy muy rápida, pero hoy estoy lenta.
Ni oso azkarra naiz, baina gaur motela nago.
Ni oso ona naiz, baina gaur gaizki nago.
c) OLA expresa un estado pasajero - OLAKOA expresa un estado duradero
•
Adibidez.
¿Cómo es Jon? Jon es triste.
Nolakoa da Jon? Jon tristea da.
¿Cómo está Jon? Jon está triste.
Nola dago Jon? Jon triste dago.
d) OLA indica el procedimiento o la forma en que se realiza una determinada
acción - OLAKOA se refiere al conjunto de cualidades de un objeto.
•
Adibidez.
¿Cómo has hecho la tortilla? La he hecho desnudo. (¿Qué procedimiento has seguido
para hacerlo?)
Nola egin duzu otartekoa? Biluzik egin dut.
¿Cómo lo has hecho? La he hecho muy grande. (¿Qué aspecto tiene lo que has hecho?)
Nolakoa egin duzu otartekoa? Oso handia egin dut.

Documentos relacionados

Teoria

Teoria [La oración principal, no creo que…, es negativa, por eso ponemos –ENIK.]

Más detalles

Ariketak

Ariketak - ¿Qué tal están los padres? Están como siempre. · Nola daude gurasoak? Beti bezala daude. - ¿De qué tipo tienes? Como las tuyas. · Nolakoak dauzkazu? Zureak bezalakoak. - ¿Qué tal son tus alumnos?...

Más detalles