COMES R.indd

Transcripción

COMES R.indd
LA ONOMÁSTICA DEL CONVENTUS NARONITANUS:
UNA ACTUALIZACIÓN
ROSA COMES
UDK: 811.124’373.2 (497.5-3 Dalmacija)“652“
Universitat de Barcelona
Izvorni znanstveni članak
E - Barcelona, Gran Via de les Corts Catalanes 585
Primljeno: 25. II. 2011.
Más de cuarenta años después del imprescindible trabajo onomástico de
G. Alföldy, que abarca todo el territorio de Dalmàcia, y a la luz de las numerosas inscripciones halladas durante este periodo de tiempo, al escribir la tesis
doctoral sobre la lengua latina en el conventus Naronitanus se hizo evidente la
necesidad de una actualización de la onomástica.
Conocí al profesor Emilio Marin, director por aquel entonces del
Arheološki Muzej de Split, gracias al profesor Marc Mayer, que se disponía a dirigir mi tesis doctoral sobre la lengua latina en el conventus Naronitanus. Desde el momento en que di comienzo a la tesis, conté con la
inestimable colaboración del profesor Emilio Marin. Entre otras cosas, me
facilitó las visitas a Narona y el acceso abierto a la magnífica biblioteca
del Museo Arqueológico de Split, donde trabajé anualmente, entre 1981 y
2001, con el equipo formado por E. Marin, G. Paci, I. Rodà y M. Mayer1,
* Este trabajo a sido llevado a cabo en el marco del proyecto FFI2008-02777/FILO
(2008-2011) del MICINN y del grupo consolidado LITTERA, Departamento de Latín, Facultad de Filología (Universidad de Barcelona).
1. En los últimos años el equipo internacional mencionado se ha venido ocupando de
las inscripciones de Narona y su ager. Cf. al respecto, MARIN, E. - MAYER, M. - PACI, G.
- RODÀ, I., Corpus Inscriptionum Naronitanarum - I. Erešova kula - Vid, Macerata - Split
1999; EIDEM, “Elementos para una puesta al dia de las inscripciones del campo militar de
Bigeste”, Les légions de Rome sous le Haut-Empire, Actes du Congrès de Lyon (ed. Y. Le
Bohec), Lyon 2000, 499-514; y EIDEM, “Iscrizione romane di Narona conservate nel Museo
di Makarska”, Zbornik Tomislava Marasovića, Split 2002, 96-107. Cf. también, E. MARIN,
en C. Patsch, Povijest i topografija Narone, Metković 1996, 7-11, reimpr. en E. MARIN
211
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
y en estancias de investigación predoctoral, en algunas de las cuales, como
en 2001, tuve la oportunidad de trabajar de sol a sol en la biblioteca durante más de un mes. Tres años más tarde, el profesor Marin fue el presidente
del tribunal de mi tesis doctoral. Creo, pues, que éste es el mejor lugar para
agradecérselo.
Más de cuarenta años después del imprescindible trabajo onomástico de
G. Alföldy2, que abarca todo el territorio de Dalmàcia, y a la luz de las numerosas inscripciones halladas durante este periodo de tiempo, al escribir
mi tesis doctoral sobre la lengua latina en el conventus Naronitanus3 se me
hizo evidente la necesidad de una actualización de la onomástica, al menos
de esta zona, cuyas inscripciones conozco bien gracias a mis estancias de
investigación en Croacia y muy especialmente al equipo internacional que
he mencionado.
Para delimitar la zona objeto de estudio, he tomado en consideración
el mismo territorio con el que operé en mi tesis doctoral. Es decir, una
zona centrada en el ager de la colonia romana de Narona (actual Vid)4 y
ET ALII,
Narona, Zagreb - Opuzen 1999, 1-5; E. MARIN, “Consecratio in formam Veneris
dans l’Augusteum de Narona”, Imago Antiquitatis, Religions et iconographie du monde romain, Mélanges offerts à Robert Turcan (ed. N. Blanc, A. Buisson), París 1999, 317-327;
IDEM, “Publication des inscriptions de Salone et Narone”, en E. MARIN ET ALII, Narona,
Zagreb-Opuzen 1999, 75-84, esp. 79-81; IDEM, “Narona. Otkriće Augusteuma (Odlomci iz
dnevnika)” y “Ave Narona”, en E. MARIN ET ALII, Narona, Zagreb-Opuzen 1999, 285-305
y 306-316 respectivamente; y IDEM, “Naronitanski Augusteum i arheološka istraživanja u
Naroni 1988-2001 (Naronitan Augusteum and archaeological researches in Narona 19882001)”, Arheološka istraživanja u Naroni i dolini Neretve, Zagreb-Metković-Split 2003,
11-50 (resumen en inglés, 27-29). Así como M. MAYER, “La sociedad de la Narona romana
(Vid, Metković, Croacia). Algunas observaciones”, Dall’Adriatico al Danubio. L’Illirico
nell’età greca e romana. Atti del convegno internazionale, Civdale del Friuli, 25-27 settembre 2003 (ed. G. Urso); IDEM, “Pro sa(lute) Impe(ratoris) Helvi Pertinacis. Sobre AE 1912,
45 de Narona”, Althistorisch-Epigraphische Studien 5; y G. PACI, “Le iscrizioni romane da
Sabbioncelo (Pelješac)”, Archaeologia Adriatica 11, 2008, 715-726, entre otros.
2. G. ALFÖLDY, Die Personennamen in der römischen Provinz Dalmatia, Heidelberg 1969, que sigue a sus “Die Namengebung der Urbevölkerung in der römischen Provinz Dalmatia”, Beiträge zur Namenforschung, Heidelberg 1964, y Bevölkerung und Gesellschaft der römischen Provinz Dalmatien, Budapest 1965.
3. R. COMES, La llengua llatina a l’epigrafía de Narona (Vid) i al territori de la
vall del riu Narenta (Neretva), conventus Naronitanus, Dalmàcia, tesis doctoral inédita,
Universitat de Barclona, 2004.
4. C. PATSCH, “Zur Geschichte und Topographie von Narona”, Schriften der Balkankommission V, Vienna 1907, reed. en croata, Povijest i topografija Narone, Metković 1996,
además de los estudios de I. BOJANOVSKI, “Prilozi za topografiju rimskih i predrimskih komunikacija i naselja u rimskoj provinciji Dalmaciji, I, Prethistorijska i antička
komunikacija Salona-Narona i njena topografija u svjetlu arheoloških i historijskih izvora”, Godišnjak 15, 1977, 83-152, y IDEM, “Prilozi za topografiju rimskih i predrimskih
212
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
los territorios adyacentes a las vías de comunicación fluviales, terrestres5
y marítimas, que allí confluyen, hasta los límites del conventus6. Es decir,
las zonas pobladas y que han proporcionado evidencias epigráficas, especialmente la colonia de Narona y los establecimientos romanos civiles y
militares cercanos a las vías de comunicación: el río Neretva que fluye
hacia el mar desde el Este; las dos vías romanas, la más importante de las
cuales, construida sobre una antigua vía comercial pre-romana, discurría
también paralela al mar y comunicaba Narona con Salona al Noroeste y
con Stolac (Diluntum) al Sudeste y la que desde Turres (cerca de Narona)
se adentraba en el interior, no siguiendo el valle del Narenta como se creyó
hasta finales del siglo XX, sino que, construida por los romanos para fines
estratégicos, como via munita, sobre una vía de comunicación prehistórica,
cruzaba el Nevesinjsko polje hasta confluir con otra vía romana (Salona ad
Hedum castellum) más allá de Ilidža (Aqua S...), cerca de Sarajevo. Incluyo también las islas cercanas a la costa, como Pharos o Issa, comunicadas
mediante navegación de cabotaje con poblaciones de la costa como Ston.
Por lo que se refiere a la información onomástica7, he mantenido, siempre que ha sido posible, la organización que presenta G. Alföldy, en el Die
Personennamen, para mayor facilidad de consulta, aunque indico en castellano las siglas que representan la datación, según la épocas establecids por
G. Alföldy: FPZ (frühen Prinzipatszeit) que incluye las inscripciones datadas entre inicios del Imperio y el año 160 = AI (Alto Imperio); SPZ (späten
Prinzipatszeit) aproximadamente desde el año 160 hasta el 285 = BI (Bajo
Imperio) y DZ (Dominatszeit) desde Diocleciano hasta el final del Imperio
Romano = D (Dominato). Incluyo la R (República). También he mantenido
las abreviaturas (indicadas en Die Personennamen, pág. 382)8.
komunikacija i naselja u rimskoj provinciji Dalmaciji, II. Prethistorijska i rimska cesta
Narona-Sarajevsko polje s limitrofnim naseljima”, Godišnjak 17, Centar za balkanološka
ispitivanja, Sarajevo 1978, 51-125, esp. 64 y 99 (resumen en francés, 123-25).
5. I. BOJANOVSKI, Dolabelin sistem cesta u rimskoj provinciji Dalmaciji (Dolabellae systema viarum in provincia romana Dalmatia), Sarajevo 1974,
6. Para una visión general sobre la zona, cf. el todavía imprescindible volumen de J.J. WILKES, Dalmatia, London 1969, de la colección: History of the Provinces of the Roman Empire.
7. Cf. para onomástica en Dalmàcia cf. M. PAVAN, Ricerche sulla provincia romana di
Dalmazia, Venezia 1958; en general, H. SOLIN, “Die innere Chronologie des römischen Cognomens”, L’Onomastique latine (ed. H.-G. Pflaum, N. Duval), Paris 1977, 103-146; IDEM,
Die stadtrömischen Sklavennamen: ein Namenbuch, Stuttgart 1996, y H. SOLIN, O. SALOMIES, Repertorium nominum gentilium et cognominum Latinorum, Hildesheim 1994.
8. He introducido, sin embargo, algunos cambios: a diferencia de G. Alföldy, he preferido indicar con V las U de los nombres en capitales y he dispuesto en otro apartado
los nombres que aparecen en las inscripciones de modo fragmentario, aunque, siempre
que ha sido factible, he ofrecido las posibles restituciones. También he añadido algunos
213
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
No es éste el lugar para elaborar un estudio onomástico del tipo del
que lleva a cabo G. Alföldy en Die Personennamen, págs. 335-402, ni la
extensión del artículo lo permite. Por ello no he actualizado el anexo A:
la distribución de nomina y cognomina según las diversas lenguas, latín,
véneto e ilírico, celta, tracio, griego y semita9. Tampoco he puesto al día el
anexo B: la distribución según épocas, ni el C: según la geografía.
En general, no cito a los autores ya mencionados en el Die Personennamen, aunque sí lo hago cuando se refieren a nombres que aparecen por
primera vez en la onomástica de la zona. He actualizado también las referencias bibliográficas, puesto que, por ejemplo, el imprescindible trabajo
sobre la onomástica griega en Roma de H. Solin10 fue reeditado y ampliado
en 2003. Por otra parte, he añadido en nota algunos comentarios del The
Latin Cognomina de I. Kajanto, que fue reeditado en 1982, aunque los números de página que cita G. Alföldy, del volumen de 1965 no han cambiado
en la nueva edición.
Merece la pena destacar los nomina y cognomina, que no aparecen en el
estudio onomástico de G. Alföldy, de los nomina y cognomina que ya están
testimoniados en la zona y, por lo tanto, mencionados en el Die Personennamen, aunque referidos a individuos distintos.
cognomina fragmentarios que no aparecen en el Die Personennamen de G. Alföldy, aunque normalmente sí los incluye, ofreciendo la restitución como voz principal e indicando
(Frg.) en los casos concretos. Por ejemplo, encontramos PVB[---] s.v. Publicius (112-113)
y CLE[---] s.v. Clementilla (178) (ambos de la inscripción CIL III 14625.1) o nombres
testimoniados en una sola ocasión en la zona, como [---]PANIVS[---] s.v. Panius (Pantus?) (258); [---]SARNV[---] s.v. Sarnus (287), también sin paralelos, o [---]MOCA[---]
s.v. Darmoca (80-81) y MELAN[---] s.v. Melandrica (99) con sólo 2 testimonios más.
Otro ejemplo, éste ya más testimoniado, serían los cognomina de CIL III 14627, CRESCEN[---] s.v. Crescens, que admitiría otras posibilidades, como Crescentius, Crescentinus,
etc. e incluso Crescentilla, puesto que del dedicante sólo nos queda [---]ATER, y [---]
TORIN[---] s.v. Victorino (327-328). Por otra parte, me ha parecido oportunio indicar el
tipo de monumento: funerario, votivo, honorario y edilicio.
9. Hay entre los estudiosos cierta controversia sobre las lenguas a que corresponden
algunos de los nombres y no cabe aquí una detallada discusión. Algunas de las etimologías
de H. KRAHE, Die Sprache der Illyrier, Wiesbaden 1955-1964; A. MAYER, Die Sprache der alter Illyrier, Wien 1957-1959, e I. RUSSU, “Studii illirice, partes II. Etimologii,
seria 2ª”, Omagiu Mi Constantin Daicoviciu, Bucarest 1960, 477-483 (resumenes en ruso
y francés, p. 484); IDEM, “L’Onomastique de la Dacie Romaine”, L’Onomastique Latine
(ed. H.-G. Pflaum, N. Duval), Paris 1977, 351-363, requieren una revisión según varios
estudiosos, cf. J. ŠAŠEL, “L’anthroponymie dans la province romaine de Dalmatie. État
des questions”, L’Onomastique Latine, 365-381.
10. H. SOLIN, Beiträge zur Kenntnis des griechischen Personennamen in Rom. Ein
Namenbuch, Berlín 2003.
214
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
1. NOMINA
1.1) Nomina (gentilicios) de lectura segura, no mencionados en el Die Personennamen:
ARPAGIVS: H. Solin, o.c., 815 (Harpagius); cf. G. Alföldy, o.c.11, 156, para el
cognomen derivado Arpacianus (Harpagianus)12.
D: Biljača, GZM38P3, AE1987-804, masc.
BALERIA: G. Alföldy, o.c., 131-132 para la forma habitual Valerius.
AI: Narona: N101, [Pu]silla? (frg.).
CATENA: el nomen Catenus no consta en G. Alföldy, o.c. Para la forma con
sufijo -ius, Catenius, cf. G. Alföldy, o.c., 74.
desc: Narona: ERAA-M2, AE1998-1022, Tertulla.
CVSTOS
AI: Bigeste, NS14A15, OA21Š12, LRHE-MMPR4, (Eques coh. Belgarum) M.
Maximi(). (Militar-Funeraria).
DVCENIVS
AI: Narona: JFA2P96, ILIug 1879; A. Geminus. (Honoraria).
MARCILIVS: Dodig 2003, 236.
AI: Vitina, Ljubuški: GZM5T673, CGMH-B72, H3D17, HAD22D413,
L.C.F.Vet.Leg[---]II (Militar-Funeraria).
NARENSA14: H. Solin, o.c., 427 (Nereus, Nereis).
BI: Gacko: H5AS7, H7-8AS7, OA21Š40, VAMZŠ18; Annaeus (Funeraria).
OPTIO: a pesar de constar parte de esta inscripción en G. Alföldy, o.c., 272
s.v. Primus, no se menciona al resto de personajes de la inscripción (Titus o Titius,
Optio y Tullus) .
AI: Bigeste: BD6B29, CIL III 6366 y 8491, JFA2P113B, GZM24. Veter(ani)
HP.
PACTVMEIVS: Nomen antiguo no testimoniado en Dalmàcia, según G. Alföldy, o.c.; F. W. Ritschl, Priscae Latinitatis epigraphicae supplementa quinque
(CIL VI), fasc. IV, 1970, 4431, presenta 10 Pactumeius + 4 fractos y 3 Pactumeia.
BI: Narona: N13, Eutychianus (Funeraria).
PEDIVS
AI: Narona: V1137, TPR71; Censor pro Pr(aetore). (Honoraria).
11. Si no se indica lo contrario, G. Alföldy, o.c., se refiere a G. ALFÖLDY, Die Personennamen in der römischen Provinz Dalmatia, Heidelberg 1969.
12. Cf.. Para la confusión de oclusiva velar sorda C por oclusiva velar sonora G, habitual en el conventus Naronitanus, y viceversa, cf. R. COMES, Tesis doctoral UB, inèdita,
485-488.
13. A. ŠKEGRO, “Tri rimska natpisa iz zapadne Hercegovine”, Radovi, Filozofski
fakultet Zadar. Razdio povijesnih znanosti 25, 1999 (i.e. 2000), 25, 27-37.
14. La forma en dativo Narensai, conserva el diptongo ai característico del mesapio y
probablemente también del ilírico. Parece haber una relación con los topónimos fluviales,
Naro y Narenta y el topónimo Narona.
215
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
RVFVS: Alföldy, o.c., 113, menciona esta inscripción s.v. PULLICUS, pero no
dedica una entrada al nomen Rufus, que forma parte de la filiación.
AI: Narona: CIL III 8464, Eph. Ep. 4,247, BD2G9; Rufi f.
TVLLVS: a pesar de constar parte de esta inscripción en G. Alföldy, o.c., 272
s.v. Primus, no se menciona ni la filiación (Titus o Titius) ni los heredes (Optio y
Tullus).
AI: Bigeste: BD6B29, CIL III 6366 Y CIL III 8491, JFA2P113B, GZM24.
Veter(ani) HP (Funeraria).
1.2) Nomina (gentilicios) fragmentarios o de lectura incierta, que no se corresponden estrictamente con una forma concreta mencionada en el Die Personennamen:
AL(): posible abreviatura del nomen Allius, para el dedicante, AL(lius) Allianus.
El difunto, AL(lius) Lupianus, muestra igual abreviatura y el mismo tipo de cognomen derivado.
AI: Donja Brela: VAHD70J193, AE1997-609, ILIug 665, SVJ5, DSAMP91,
Lupianus. (Funeraria).
ASC(---) : G. Alföldy, o.c., 157 (ASC(anius) o ASC(lepius) y derivados, cognomina
BI: Donja Brela: MZ1M17, DSAMP94, C. Titius, deyuncto15. (Funeraria).
CAICIL[IVS]: G. Alföldy, o.c., 68, s.v. Caecilius (FPZ), sin mencionar el diptongo ai. ILIug la fecha en época republicana.
R: Narona: JFA2P87, ILIug 1881. (Edilicia).
FAB(ia) o FAB(ricia): G. Alföldy, o.c., 84.
BI: Narona: VAHD63G22, ILIug 657, Silvina (astrosa mater). (Funeraria).
FORBIA: G. Alföldy, o.c., 139 (Vorbia) y 85 (para el padre Forbius Verinus).
Forbia, según G. Paci, AA11P24, si bien CIL III 1765c y G. Alföldy, leen Vorbia,
aunque es hija de un Forbius.
AI: Orebić-Kućište: AA11P24 Aphrodisiae. (Funeraria).
FVLC[---]
AI: Narona: N24, M.
GL[AV]IVS o C. L[AV]IVS: no mencionado en G.Alföldy, quizas por demasiado fragmentario, ya que sí menciona a Septimia Prima de la misma inscripción.
AI: Sjekose: GZM13P1, ILIug 111. (Funeraria).
LEON[---]: según G. Alföldy, o.c., 229, se trata de l único testimonio en Dalmàcia del cognomen Leoninvs, aunque ello implica leer L como Licinius?, y no indica que sea fragmentario; como cognomen hay también otras posibilidades, como
Leonas o Leontivs, aunque según ILIug 921, debería tratarse de un nomen.
BI: Orebić, Korčula: VAHD53F223, ILIug 921. Debería formar parte de
AA11P19, aunque no se menciona. (Funeraria).
15. y por f en el original tanto en deyuncto como en yratri por fratri. También en CIL
III 1765c, conservada sólo en una epístola de Ciriaco de Ancona y, por lo tanto, sin posibilidad de autopsia. Cf. R. COMES, Tesis doctoral UB, inèdita, 507-508.
216
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
MALVI[---]: La inscripción consta en G. Alföldy, o.c., 164, que probablemente
no cita la forma fragmentaria MALVI, porque coincide con la lectura de los autores
que lo desarrollan como “municipium Mal(vesatium) o Mal(avicus)”, aunque Sergejevski (SPM77S20), a quien sigue ILIug, lo considera un nombre ilírico femenino.
BI: Goražde, Rogatica: SPM77S20, ILIug 86, et Fl. Bato[] parenti[bus]. (Funeraria).
OLYBIVS: M. Pavan, o.c., 167. Alföldy no lo menciona, a pesar de que sí incluye el cognomen Amen (147) de este sevir.
desc: Makarska: CIL III 1836; L.L. IIIIIIvir. (Honoraria).
SECVN[D--]: G. Alföldy, o.c., 291-292.
AI: Bigeste: NS14A17, OA21Š24, LRHE-MMPR6; frg. (Funeraria).
STAN[---]: Probablemente Stanius. Alföldy, o.c., 122, no lo menciona con relación a esta inscripción, aunque sí lo hace con el cognomen Anteros (151), aunque el
CIL lee Antero (dat. Anteroni).
desc: Narona: CIL III 1843; N. Stan[] Anteros.
VIB(IA): G. Alföldy, o.c., 136-137.
BI: Narona: AE1999-1222, MN3, IA-M319, N3, Procula (Funeraria-Votiva16).
[---]TIM[---]: nomen de tipo Septimius, G. Alföldy, o.c., 53, o cognomen Septimus y derivados, como Septimuinus, etc. 294.
desc: Narona: BD33B-M111, VAHD49A5, ILIug 1896.3. (Funeraria).
[---]IDIVS y [---]DIVS: Aufidius o Calvidius, según Fisković, pero podría ser
también Avidius, entre otros.
desc: Janjina: VAHD55F236, ILIug 642, AA11P9; [annor]um XII; XI. (Funeraria).
[---]ILLA: diminutivo de gran rendimiento en cognomina, especialmente femeninos (58 ejemplos en G. Alföldy, o.c., p. 344, más una decena en esta actualización).
AI: Narona: V6, N10.
[---]IVS
AI: Narona: N7: Afro[---]. - N18 Amabilis. (Votiva).
[---]NELIVS
AI: Kiseljak: ZPE- Š7, OA21Š128. (Funeraria).
[---]NIA: Podria ser [POMPO]NIA o [PONPO]NIA, puesto que hay testimoniada una Pomponia en Narona (ILIug 640), aunque también contamos con una
Fulviniae (CIL III 1765); una Aninia (CIL III 1822) y una Livinia (CIL III 8444) y
G. Alföldy, o.c., 111 y 292 recoge una Ponponia Secunda (CIL III 12955) en Salona.
Desc: Narona: CIL III 8465, Eph.Ep. 248, BD2G14.
[---]ONIV[---]: Petronius, según ILIug y M. Pavan, o.c., 168. Ademas de Antonius (ILIug 1882), hay un posible sevir llamado C. Petronius (N16).
desc: Narona: PN89, ILIug 1876; [---]undu[---] sevir. (Votiva).
16. “Consecratio in formam Veneris”. Cf. E. MARIN, “Consecratio in formam Veneris dans l’Augusteum de Narona”, cit., 317-327.
217
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
[---]TIA: quizás [Ac]tia según ILIug 621, un ejemplo en G. Alföldy, o.c., 54 (Iader, SPZ). Otra posiblidad sería Tattia, nombre ilírico según G. Alföldy, o.c., 125.
BI: Radećine: ARR6B242, ILIug 621; Balbia. (Funeraria).
[---]TILLA: cf. [---]ILLA
desc: Narona: BD33B-M111, VAHD49A5, ILIug 1896.1. (Funeraria).
[---]VRA
AI: Vitina, Ljubuški: CGMH-B2, OA21Š23; Cla[---].
[---]VTTIVS
AI: Narona: N14; [---]ntinus.
1.3a) Nomina (gentilicios) imperiales ya testimoniados en el Die Personennamen, pero referidos a individuos distintos:
IVLIVS: G. Alföldy, o.c., 31-36. M. Pavan, o.c., 54, 91, 99, 105, 117, 160-161.
BI: Narona: VAHD63G22, ILIug 657; Q. Clem(); Q. Fer(); Q. Sev(); Q. Clem().
(Funeraria).
IV[---]:IV[---]: Como sea que el cognomen Pontina de la misma inscripción va
precedido de un nomen acabado en [---]LIA, podriamos presuponer en los fragmentos de ambos nombres el nomen Iulia.
AI: Kiseljak: ZPE- Š7, OA21Š128. (Funeraria).
CLAVDIVS: G. Alföldy, o.c., 37-38. M. Pavan, o.c., 52, 98, 157-158, 201.
AI: Karlov-Han: GZM19P213, NS9B194, GZM25B13, WMBH5B3, ILIug
786, OA21Š49; Capito. (Funeraria).
FLAVIVS: G. Alföldy, o.c., 38-41. M. Pavan, o.c., 53, 58, 60 (Aelius), 83, 89,
98, 159 (Domitius), 185, 201.
AI: Bigeste: GZM38P2, AE1987-803, NS14A9, OA21Š22; T. Maxiarcus; Bestinus; Sabina. (Funeraria).
BI: TRV, Trebinje: GZM22P207, WMBH12P166, ILIug 1616; M.- Narona:
AE1999-1222, MN3, IA-M319, N3, Tertulina; C. Severus. (Funeraria-Votiva, cf. n.
22). - Konjic: AE1973-410. Fl. Iustianus (frg.).
VLPIVS: G. Alföldy, o.c., 42-43. M. Pavan, o.c., 59, 100, 173, 191, 202, 204.
BI: Ilidža (Sarajevo): GZM33I127, AE1980-694, OA21Š120; Successa. (Funeraria).
AELIVS: G. Alföldy, o.c., 43-46. M. Pavan, o.c., 58, 82, 96, 104, 116, 182-183,
188, 201, 202-203, 272.
AI: Narona: VAHD63G24, ILIug 659; L. Firmu[s]. (Funeraria). - Crkvine:
GZM25B16, AP7B138, ILIug 784, AE1999-1226; P. Quin(tus). (Votiva). - Hadžići:
AP25R3, BF8Š3, OA21Š123; P. Ma[xi]minus17. (Funeraria). - Delminium: ZPE-Š3,
AE1994-1364, OA21Š45; P. Quintu(s). (Votiva). - Karlov-Han: GZM25B2, WMBH5B2, ILIug 783, Š251, VAMZ36Š2, AE1994-1363, OA21Š46; fem. P. P. F. Pano
17. Otro Aelius Maximinus en Delminium (CIL 14320,3) y en Vrba (SASp 88, 1938
nS.120).
218
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
coniux. (Funeraria). - GZM25B6, WMBH51, ILIug 782, H5AS7, OA21Š43; P. P.
F. Iuvenalis, Quaestor, IIvir; P. P. F. Victor Varanus, Dec Municipi, IIIIvir QQ; fem.
Buo. (Funeraria). - GZM19P213, NS9B194, GZM25B13, NS9B194, WMBH5B3,
ILIug 786, OA21Š49; Sev[---].(Funeraria). - Grebine: NS14A13, OA21Š1;
Ma(ximus?). (Funeraria). - Mali Mošunj: VGT1931M22,T.
BI: Ilidža: GZM33I127, AE1980-694, OA21Š120; Celso. - Rogatica: GZM19P468,
ILIug 1566, P. Clemens.
AVRELIVS: G. Alföldy, o.c., 46-53. M. Pavan, o.c., 97 (Cocceius, Domitius),
119, 134, 154-155, 184 (Annaeus), 190, 191 (Flavius), 204.
AI: Gacko: SPM88S19 (Frg.). - Županjac, Duvno: GZM14P332, ILIug1763. Diluntium, Karlov-Han: AE1994-1362, ZPE- Š4, OA21Š48; Marcela18; Marcelina.
(Funeraria).
BI: Radećine: ARR6B242, ILIug 621; Silvanus, Propinquianus, B[.]eta y Iunior; T. Silvanus (Funeraria). - Šuica: GZM40M109, AE1987-815, OA21Š51; Iullianus. (Votiva). - Hardomilje: WMBH9P246, CIL III 14617,4. - Homolje (Alföldy,
235-236), fem. Magna. - Mali Mošunj: GZM1916-4 = CIL III 13684, Crescens. Zenica: GZM4T5; Procula. - GZM4T5; Nepos. - Bosnia: SPM88S33, AE1939-177,
ILIug 2958; Rufus. (Votiva).
SEPTIMIVS: G. Alföldy, o.c., 53. M. Pavan, o.c., 84.
BI: Narona: ERAA-M58, AE1998-1025, MN2, IA-M318, N2; Lupula; Ursina.
(Funeraria-Votiva, cf. n. 22).
1.3b) Nomina (gentilicios) no imperiales ya testimoniados en el Die Personennamen, pero referidos a individuos distintos:
ACRIVS: para la forma con gutural sonora, “Agrius”, cf. G. Alföldy, o.c., 56;
M. Pavan, o.c., 150 y H. Solin, o.c., 1125, 1453, para la forma Acris. Probablemente
se trate de un error del lapicida y esté relacionado con el sevir homónimo de Narona
C. Agrius C. L. Fortunatus (ILIug 1180).
AI: Narona: ERAA-M3, AE1998-1023, V9, N4, C. Fortunatus. (Votiva).
ALLIVS: G. Alföldy, o.c., 57.
AI: Baška Voda, MP18, DSAMP98; Messia. - Narona: DRN-K2, AE1980-679;
Pusila S.F.
ANINIVS: G. Alföldy, o.c., 57-58. M. Pavan, o.c., 151.
Desc: Narona, N104; Saturnina.
ANNAEVS19: G. Alföldy, o.c., 58 (150 como cognomen); M. Pavan, o.c., 151152 documenta la importancia de este gentilicio en Narona; I. Kajanto 1982, 140,
cita sólo el derivado Annaeianus (CIL VIII).
18. Otra Aurelia Marcela en Salona, CIL 8933. Cf. G. ALFÖLDY, o.c., 237.
19. Annaeus (gen. Annaei) sería un nombre ilírico característico del sudoeste de Iliria,
según R. Katičić, apud G. ALFÖLDY, o.c., 150, que cita también a H. Krahe, 1929 y A.
Mayer, 1957-58. Tanto la forma en genitivo, como el derivado conservan el diptongo ei
característico del mesapio y probablemente también del ilírico.
219
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
AI: Narona: N12; Q.L. Ermiona. - V10, N 26, ERAA-M1, AE1998-1021; Maxima. (Votiva).
BI: Gacko: H5AS7, H7-8AS7, OA21Š40, VAMZŠ18; Narensa. (Funeraria).
B(A)TO: G. Alföldy, o.c., como cognomen, 163-164; H. Solin, o.c., 507.
BI: Gacko: H5AS7, H7-8AS7, OA21Š40, VAMZŠ18; Temus Batonis fil(). (Funeraria).
BAEBIVS: G. Alföldy, o.c., 65-66. M. Pavan, o.c., 155.
AI: Zaostrog: MZ2-287, DSAMP72; C. Proculus.
BELLIVS: G. Alföldy, o.c., 66.
BI: Stolac: ALBiH3-170, HAD22D6; Laetinae?
CAESIDIVS: G. Alföldy, o.c., 69.
AI: Hardomilje: GZM22P182, WMBH12P137, ILIug 1934; Tiberius (sin abreviar) Maximus. (Funeraria).
BI: Diluntium: TRB5A2, OA21Š29; Quadratianus. (Funeraria).
CAESIVS: G. Alföldy, o.c., 69, aunque no cita esta inscripción. M. Pavan, o.c.,
156.
AI: Narona: BD50B, PVD-B98, AE 1932-82, ILIug 1870; M. M.F. Primus (sevir). (Votiva).
CASIVS: G. Alföldy, o.c., 73 (CASSIVS) o 69 (CAESIVS).
AI: Trebinje: AI5S93, GZM17S17, GAN10B178, TRB3B91, AV25W21, ILIug
647; T. Fronto. (Edilicia-Inscriptio terminalis).
CATTIVS: G. Alföldy, o.c., 74.
BI: Sovići (Mostar): HAD22D3; Marcianus, frater; (CATTIA) Valentina (soror).
CERRENIVS: indicado como Cerennius, Cerenius en G. Alföldy, o.c., 75.
AI: Narona: ILIug 1882, SB-K218; L. Fortunatvs. (Edilicia).
CORNELIVS: G. Alföldy, o.c., 78-79. M. Pavan, o.c., 158.
AI: Narona: VAHD63G23, ILIug 656; P. [P]roculus; P. Valenti. (Funeraria).
CVRIATIVS: G. Alföldy, o.c., 80.
BI: Karlov-Han: GZM25B2, WMBH5B2, ILIug 783, Š251, VAMZ36Š2,
AE1994-1363, OA21Š46; T. Seneca, IIvir QQ. (Funeraria).
FVLVIA: G. Alföldy, o.c., 86. M. Pavan, o.c., 105.
BI: Ston: VAHD65D5, ILIug 643, AA11P6. (Funeraria).
GAVIVS: G. Alföldy, o.c., 87. M. Pavan, o.c., 138 (en Lissus).
AI: Hardomilje: TRB5B42, AE1979-444, HM-V22, LRHE-MMPR12,
OA21Š6; L. L.F. Pub(?); M. (Funeraria?).
HERENNIVS: G. Alföldy, o.c., 89. Según ILIug 1970, encontramos el mismo
personaje en ILIug 1888. Cf. también M. Pavan, o.c., p. 53 y 160.
AI: Narona: BD50B, PVD-B98, AE1932-82; ILIug 1870, Sex. Sex. Sex. L.
Eros (seviro). (Votiva). - N11; Q. Eup[].
IVNIVS: G. Alföldy, o.c., 90-91. M. Pavan, o.c., 117, 161, 191.
AI: Narona: V6, N10; C. Cissus. Hay otra inscripción en Narona de un sevir “C.
Iunio C. L. Cissus” (ILIug 1889), probablmente el mismo.
220
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
LICIN[IVS] y LICINIVS: G. Alföldy, o.c., 93-94. Cf. M. Pavan, o.c., 54, 59,
92, 162-163.
AI: Narona: N24; M.
BI: Biljača, GZM38P3, AE1987-804; fem.
LVCIL[LA] o LVCIL(IA): G. Alföldy, o.c., 95 (Lucilius); I. Kajanto20, 173 (Lucilla, Lucil(l)us). El cognomen femenino Lucilla está atestiguado en Dalmàcia en 6
casos femeninos (más un Lucilius), según G. Alföldy, o.c., 233, mientras I. Kajanto,
1982, 173, cita en total 109 Lucilla frente a sólo 17 Lucil(l)us, especialmente en
época imperial. ILIug lee Lucil(ia).
AI: Narona: VAHD63G23, ILIug 656; Sperata. (Funeraria).
LVSIVS y LVS(ius/a): G. Alföldy, o.c., 95-96, Cf. también M. Pavan, o.c., 163.
AI: Narona: N11; (horologium) L. C.F. NIC[] (hay un C. Lusius en Narona, CIL
III 1862). - N24, Q. Q.L. Herma.
BI: Narona: SB-K218, ERAA-M4, AE1998-1024, N1; Q. Secundus (hay también un Q. Lusius en una inscripción edilicia en Narona, SB-K218) y N19. Lus(ius)
et Lus(ia). (Funeraria). - Prevlaka (Mali Ston): VAHD65D2, ILIug 644; Paula. (Funeraria).
MASVRIVS: G. Alföldy, o.c., 98. Posible liberto de C. Masurius Masurianus
en Narona, citado por G. Alföldy, o.c., 98 y 240. También I. Kajanto, 1982, 150, cita
el derivado Masurianus como cognomen.
AI: Narona: VAHD63G25, ILIug 652; C. Eutychus. (Votiva).
PAPIA: G. Alföldy, o.c., 107; H. Solin, o.c., 352.
AI: Narona: VAHD63G23, ILIug 656; Provincia(lis)? (Funeraria).
PETRONIVS: G. Alföldy, o.c., 108-109. M. Pavan, o.c., 137.
desc: Narona: N16; C., sevir?
POMPONI[VS]: G. Alföldy, o.c., 111. M. Pavan, o.c., 106
BI: Narona: N5; L. - Hodilje21: VAHD65D1, ILIug 640, AA11P7; fem. M.F.
Lepida. (Funeraria).
PVBLICIVS: G. Alföldy, o.c., 112-113. M. Pavan, o.c., 168-169.
BI: Narona: N13; Marcela. - ILIug 1882, SB-K218; P. Tryphon. (Edilicia)
PVSILA: G. Alföldy, o.c., 277 menciona un testimonio del cognomen “Pusilla”,
mientras que “Pusila” no consta. Probablemente se trate de un error por hiperorreccion, causado por la proximidad de “Allia”.
AI: Narona: DRN-K2, AE1980-679; Allia.
SAENIVS: G. Alföldy, o.c., 117.
AI: Narona: V 10, N 16, ERAA-M1, AE1998-1021; L. Lucullus. (Votiva).
SECVNDINVS: G. Alföldy, o.c., 290-291.
AI: Baščine: MZIM44; fem; fem.
SECVNDVS: G. Alföldy, o.c., 291-292.
20. I. KAJANTO, The Latin Cognomina, Roma 1982.
21. Peninsula de Pelješac (Sabbioncello). Para su pertenencia al territorio de Narona,
cf. G. PACI, “Le iscrizione romane da Sabbioncelo (Pelješac)”, 716.
221
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
AI: Baščine: MZIM44; Murianus.
SERVILIVS: G. Alföldy, o.c., 120. M. Pavan, o.c., 170
R: Posušje: HAD22D122; M. C.F. consul.
AI: Issa: SA5KM1, AE1990-790; P. P.F. frg. Hay un L. Servilius P.F. Ser Dalmasius en Issa, FPZ (CIL III 3079).
SEXTILIVS: G. Alföldy, o.c., 121. M. Pavan, o.c., 170.
AI: Hardomilje: VAHD65D1, ILIug 640; L. Rufus. (Funeraria).
STERTINIVS: G. Alföldy, o.c., 123. M. Pavan, o.c., 171-172.
BI: Narona: N 24; Q. Q.L. Priamus.
TITIVS: G. Alföldy, o.c., 127-128.
BI: Donja Brela: MZ1M17, DSAMP94; C. Asc. Titius, deyunctus23.
TREBIANVS: G. Alföldy, o.c., 128, cita esta inscripción como Q. Trebius (Narona).
AI: Čapljina: WMBH9P288, NS14A11, ILIug 1903, CGMH-Z1, OA21Š2;
Auctus. (Funeraria).
VMBRIVS: G. Alföldy, o.c., 288.
BI: Narona: ERAA-M58, AE1998-1025, MN2, IA-M318, N2; P. Saturninus.Prevlaka, Mali Ston: VAHD65D2, ILIug 644, AA11P5; L. Valens. (Funeraria).
VALERIVS: G. Alföldy, o.c., 131-132. M. Pavan, o.c., 56, 93 (Coelius), 101,
173, 205 (= Baberius)
BI: Biljača: GZM38P3, AE1987-804, masc. (Funeraria). - Bigeste: GZM38P2,
AE1987-803, NS14A9, OA21Š22, Pudentilla. (Funeraria).
VOLVSIVS: G. Alföldy, o.c., 139.
AI: Blagaj: AE1983-738, P.
2. COGNOMINA
2.1) Cognomina de lectura segura no mencionados en el Die Personennamen:
ALLIANVS: derivado del nomen Allius. Para Allius, cf. G. Alföldy, o.c., 57 y
para los derivados en -anus e -ianus en Dalmàcia, 342-343. I. Kajanto 1982, 140.
AI: Donja Brela: VAHD700J193, AE1997-609, ILIug 665, SVJ5, DSAMP91,
Al. (Funeraria).
BALBIA: G. Alföldy, o.c., 161-162 da la forma Balbus. Segun ILIug 621, Balba podría ser otra forma para Balbia.
BI: Radećine: ARR6B242, ILIug 621; [Ac?]tia. (Funeraria).
BESTINVS: Posible derivado de Bestia. Para una Avidia Bestia n Salona. Cf.
G. Alföldy, o.c., 165. Cf. también I. Kajanto 1982 (Bestia, 24, 85, 326)
AI: Bigeste: GZM38P2, AE1987-803, NS14A9, no OA21Š22, Fl.
CASCVS
22. R. DODIG, “Epigrafički spomenici iz Naronitanskoga konventa”, Arheološka
istraživanja u Naroni i dolini Neretve, Zagreb-Metković-Split 2003, 233-234, donde trata
de identificar al personaje.
23. y por f = cf. nota 15.
222
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
AI: Narona: V1137, TPR71; Censor pro Pr(aetore). (Honoraria).
DOLABELLA
AI: Narona: N9, XICIEGL-M, IMEA-M; P.COS. También en CIL III 1741.
EVTYCHIANVS: H. Solin, o.c., 1416.
BI: Narona: N13, Pactumeius. (Funeraria).
IVLLIANUS
BI: Šuica: GZM40M109, AE1987-815, OA21Š51, Aurelius. (Votiva).
LVPIANVS: Posible derivado de Lupus, testimoniado en G. Alföldy, o.c., 234.
AI: Donja Brela: VAHD700J193, AE1997-609, ILIug 665, SVJ5, DSAMP91,
Al. (Funeraria).
MAMILIA24
AI: Katići: BD6B30, GZM7P369, C8494P2322P2328, T. Valeria Inge(nua)25.
MAXIARCVS26
AI: Bigeste: GZM38P2, AE1987-803, NS14A9, OA21Š22, T. Fl. (Funeraria).
MVRIANVS
AI: Baščine: MZIM44, Secundus.
PANO: A. Škegro27, lo considera dálmata para los nombres dálmatas en -o.
Aunque existe también la forma PAN(N)ONIVS. Cf. G. Alföldy, o.c., 258, aqui no
sería aplicable por tratarse de un dativo: Panoni.
AI: Karlov-Han: GZM25B2, WMBH5B2, ILIug 783, Š251, VAMZ36Š2,
AE1994-1363, OA21Š46, P. Ael(ia) P. F. (Funeraria).
PHOTINA: H. Solin, o.c., 745.
AI: Kiseljak: ZPE- Š7, OA21Š128. (Funeraria).
PONTINA: G. Alföldy, o.c., 269 (Pontia y Pontianus)
AI: Kiseljak: ZPE- Š7 OA21Š128. (Funeraria).
PROPINQVIANVS: cf. IGR, III, 797
BI: Radećine: ARR6B242, ILIug 621. (Funeraria).
PROVINCIA[LIS?]: I. Kajanto o.c., 117 y 198 (un único ejemplo masculino
frente a 10 femeninos, todos en la península itálica). G. Alföldy, o.c., no menciona
el cognomen Provincia, pero sí el derivado Provincialis, por el que ya se inclinó B.
Gabričević (VAHD63)
AI: Narona: VAHD63G23, ILIug 656, P. Cornelius. (Funeraria).
QVADRATIANVS
BI: Delminium: TRB5A2, OA21Š29, Caesidius, TRB5A2, OA21Š29 Caesidii
filius.
24. I. KAJANTO, The Latin Cognomina, 14-15, considera el final en -ilia una confusión del lapicida (o del epigrafista) del diminutivo -illa, aunque admite que se da en un
gran número de casos.
25. Probablemente un epíteto, cf. ibid., 15.
26. Cf. para cognomina compuestos, ibid., 22.
27. A. ŠKEGRO, “Rimski spomenici iz Bosne i Hercegovine”, Vjesnik Arheološkog
muzeja u Zagrebu, 3s. XXXVII, 2003, 135-164., 137.
223
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
TERTIANVS
BI: Delminium: TRB5A2, OA21Š29, (Caesidii filius).
TITIVS: Aunque sí consta bajo el cognomen Primus, en G. Alföldy, o.c., 272,
no lo hace s.v. TITIVS (312) aunque cita una Titi Filia en Narona.
AI: Bigeste: BD6B29, CIL III 6366 Y CIL III 8491, JFA2P113B, GZM24. Primus Titi F.
2.2) Cognomina, fragmentarios o de lectura incierta28, que no se corresponden
estrictamente con una forma concreta mencionada en el Die Personennamen. Alguno de ellos no tienen ni siquiera una posible atribución, pero los anotamos para
un posible cómputo de los sufijos (illa, inus, etc.) u otros estudios referidos a los
cognomina:
AFRO[---]: G. Alföldy, o.c., 143: Afrodisius, Aprodisius, Aphrodisius; H. Solin,
o.c.: Aphro[dite/disia] fem.,339-343 o Aphro[disio/disias] 338 y 340 y Aphro, 343;
H. Solin 1996, 281: Afrodisius, Aphro[disius] y Aphrodisius pater (masc.); I. Kajanto, o.c., 205, Afer
AI: Narona: N7, [---]ius, pater.
APRON[IVS], APRO o APRON[IANVS]: G. Alföldy, o.c., 154 cita a la mujer
de la misma inscripción s.v. APRONIA, pero a T. Fla() Apron[---]lo incluye como
APRIO (154); H. Solin, o.c., 343 Aphron; I. Kajanto, o.c., 119. 120 bis, 325, Apro,
-onis29, 140, Apronianus, 122, Apronio, onis, “cognomina derivados de raices io-/ia e i-” (Apronia), muestra, según Kajanto, influencias griegas, celtas e ilírias.
BI: Mali Mošunj: C13865.
ASC(anius) (clepius): Alföldy, o.c., 157.
BI: Donja Brela: MZ1M17, DSAMP94; C. Titius, deyunctus. (Funeraria).
BENNVS: I. Kajanto 1982, (Benus, cf. Venus).
AI: Bigeste: GZM38P2, AE1987-803, NS14A9, OA21Š22, Fl. B[.]ETA. (Funeraria).
BI: Radećine: ARR6B242, ILIug 621; filia [---]tiae Balbiae. (Funeraria).
CAPITO[---]: G. Alföldy, o.c., 170.
AI: Karlov-Han, GZM19P213, NS9B194, GZM25B13, NS9B194, WMBH5B3, ILIug 786, OA21Š49, Cl(). (Funeraria).
CLA[---]
AI: Vitina, Ljubuški: CGMH-B2, OA21Š23; [---]ura.
CLEM(ens) o derivados: Clementinus, Clementianus o Clementius: cf. I. Ka28. Donde aparecen nombres fragmentarios, no mencionados en G. ALFÖLDY, o.c.,
si bien pertenecen a inscripciones de las que sí ha recogido los nombres completos y
aunque el autor incluye a menudo los nombres fragmentarios, indicando (Frg.).
29. Sufijo de origen no latino, muy productivo en época republicana 1/5 de los ejemplos, Kajanto 1982, 118. De influencia griega, fue especialmente común en los países
celtas y en Iliria, según Krahe, 1929, 146.
224
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
janto, o.c., 263 y G. Alföldy, o.c., 178.
BI: Narona: VAHD63G22, ILIug 657, Q. Iul(ius) (filius), Q. Iul(ius) (coniux).
(Funeraria).
CRESC[---]: Crescens?: G. Alföldy, o.c., 181-182.
desc: Vitez: GZM28K488-4, ILIug 1604.
DELMAT(IVS): cf. G. Alföldy, o.c., 186 para Aurelius Delmatius, el único cognomen en su listado que empieza por Delmat-.
AI: Katići: BD6B30 GZM7P369 C8494P2322P2328, Valeri(us).
EMVLALA30: G. Alföldy, 197 (Eulala).
AI: Janjina: VAHD53F236, ILIug 641, AA11P8; quae et Firma. (Funeraria).
EVP[]: G. Alföldy, o.c., 197, menciona varios cognomina que empiezan por
Eup- como Euphrasius, Euphrosinus, Euplus, Eupor, Euporistus, Euprepes, aunque
ninguno en Narona; cf. también H. Solin, o.c., s.v. Euph-31.
AI: Narona: N11, Q. Herennius.
FER(OX): G. Alföldy, o.c., 203. Fer(ox) es la única forma testimoniada en Dalmàcia. Cf. para otros cognomina iniciados con Fer-, I. Kajanto, o.c., 146, 181, 267,
268, 320, 340 y 360 y con Pher-, H. Solin, o.c., 1430.
BI: Narona: VAHD63G22, ILIug 657, Q. Iulio. (Funeraria).
FIRMV[S]: G. Alföldy, o.c., 204.
AI: Narona: VAHD63G24, ILIug 659, L: Ael. (Funeraria).
LVC[---]: G. Alföldy, 232-233.
AI: KRT (VC2): TRB5B47, AE1979-445, NS14A13, HM-V25, OA21Š7, LRHE-MMPR2, L. C.F. Prim[]. - Narona: BD27B105, ILIug 1894; Umbrius Lucianus,
según G. Alföldy, o.c., 232, aunque podría restituirse también Lucius, Lucanus, etc.,
con testimonios en Narona.
LVPVLVS: G. Alföldy, 234.
AI: Donja Brela: DSAMP94, Titius.
[MA]RCELLIO?: G. Alföldy, 239.
AI: Kovačina, Vitina: CGMH-B2, NPROV8, OA21Š23; Cla. [M]artialis.
[MA]RCELLVS: G. Alföldy, o.c., 237.
AI: Narona: VAHD63G26, ILIug 653, [Ma]rcello, Vet.; Marcella, Iucunda.
[M]ARTIALIS?: G. Alföldy, 239 (Martialis)32.
AI: Kovačina, Vitina: CGMH-B2, NPROV8, OA21Š23; Cla. [Ma]rcellio.
MAXIMIN(VS): G. Alföldy, o.c., 242.
AI: Bigeste, NS14A15, OA21Š12, LRHE-MMPR4, (Eques cohortis Belg.) M.
Custos.
BI: Hardomilje: WMBH9P246, =, CIL III 14617,4: Homolje: en G. Alföldy, o.c.,
no consta Aurelius en esta inscripción .- Sovići, Mostar: BKVV36, ARR4RM345,
30. Según G. PACI, “Le iscrizione romane da Sabbioncelo (Pelješac)”, 715-726.
31. Existen más de 30 nombres griegos que empiezan por Euph32. 10 testimonios en Dalmàcia, aparte del séviro de Narona, C. Iulius C.L. Martialis.
Cf. CIL III 1769 y 1833. También es un cognomen muy frecuente en África.
225
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
AE1967-356, ILIug 625, (sculptor).
NEIRENTA33
desc: Mogorjelo: SPM77S39, ILIug 1905.
NIC[---]: G. Alföldy, o.c., 95-96 (probablemente Nicephorus, ya que es el único
cognomen que empieza por NIC- documentado en Narona).
AI: Narona: N11/N62, L. Lusius C.F.
OSI[---]: G. Alföldy, o.c., 257, s.v. Osillianus, cita la forma OSI, como propia
de la toponimia ilírica.
AI: Gacko: SPM88S19.
PRIM[]: G. Alföldy, o.c., 271-273 (Primigenius, Primio, Primitius, Primitivus,
Primulus o Primus).
AI: Kratina: TRB5B47, AE1979-445, NS14A13, HM-V25, OA21Š7, LRHEMMPR2, L. Luc[]C.F. Vete. Leg. Apollinaris.
[PV]SILLA: G. Alföldy, o.c., 277.
AI: Narona: N101, Baleria.
[P]ROCVLVS: G. Alföldy, o.c., 274-275.
AI: Narona: VAHD63G23, ILIug 656, P. Cornelius (frater). (Funeraria). - Zaostrog: MZ2-287, DSAMP72; C. Baebius. - Zenica: GZM4T5; Aurel(ia) filia.
QVARTIL[LA]: G. Alföldy, o.c., 278.
AI: Sovići, Mostar: BKVV36, ARR4RM345, AE1967-356, ILIug 625 (mater).
QVIN(): G. Alföldy, o.c., 279-280.
AI: Crvenice, Duvno: GZM25B16, AP7B138, ILIug 784, AE1999-1226,
P.Ael(). (Votiva).
QVINTV(): G. Alföldy, o.c., 279-280.
AI: Delminium (RDR), ZPE- Š3, AE1994-1364, OA21Š45, P. Ael(). (Votiva).
RES[---]S: G. Alföldy, o.c., 281-282.
AI: Žitomislići, Čitluk: GZM37S87, ILIug 1912; [---]s P.F. (Funeraria).
ROM(anus): Glavinić y Alföldy interpretan ROM(ilia tribu), sin embargo, dado
que hay en Narona un C(aius) Publicius Romanus (CIL III 8441), parece más lógico
desarrollar ROM(anus).
AI: Narona: CIL III 8464, Eph. Ep. 4,247, BD2G9; C. Pullicus; T. Pullicus.
ROTIANVS: posible derivado de Rotius, H. Solin 2003, 1213 (Rothius); inscripción fragmentaria, [E]rotianus y [E]rotiana segun el BD.
BI: Pharia: BD24B107, Rotianus y Rotiana.
SECV[---]: G. Alföldy, o.c., 290-292, (Secundianus, Secundinianus, Secundinus, Secundio, Secundus, Securus).
33. Neirenta, con diptongo ei bien conservado en Messapio (Neice = Nice, Neio = Neo),
lengua en contacto con la lengua ilírica de la zona del valle del Narenta desde época muy
antigua. Aparte de Neirenta, precisamente el nombre del rio (Narenta) que vertebra el conventus Naronitanus, se pueden citar otros diptongos en ei, como el posible genitivo Annaei y
una alta concentración de diptongos ai, sobre todo en onomástica, como Narensai, también
bien conservados en el sur de la península itálica, en lazas lenguas osca y mesápica.
226
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
AI: Janjina: N52, fem.
SECVN[---]: G. Alföldy, o.c., 290-292, para SECVNDA y 290-291 para
SECVNDINA, donde no cita esta inscripción, a pesar de incluir varios nombres
fractos.
Desc: Narona: CIL III 8465, Eph.Ep. 248, BD2G14.
SEV[---]: G. Alföldy, o.c., 294-296. Posiblemente Severus o derivados: Severianus, Severinus, etc. Cf. I. Kajanto, 256-257.
AI: Karlov-Han: GZM19P213, NS9B194, GZM25B13, WMBH5B3, ILIug
786, OA21Š49; Aelia. (Funeraria).
BI: Narona: VAHD63G22, ILIug 657, Q. Iul(ius).
TER[tula] o TER[entius]34
AI: Narona: IN72
[VE]RECVNDA: G. Alföldy, o.c., cita un Verecundus, pero no parece mencionar a la mujer.
AI: Narona: VAHD54M157, ILIug 658, fem.
VIC[---]: probablemente Victor, G. Alföldy, o.c., 326.
AI: Narona: A.E. 1982, 765. (Edilicia).
[---]ENVV[S---]: Quizás Ingenuus. Cf. G. Alföldy, o.c., 197, con ejemplos en
Narona.
AI: Narona: V136, N21.
[---]VERVS[---]: probablemente Severus. Cf. G. Alföldy, o.c., 295-296, con
ejemplos en Narona.
AI: Narona: V136, N21.
[---]VNDV[---]: ILIug sugiere [Petr]oniu(s) [Verec]undu(s), pero el nomen podría ser también [Pomp]oniu(s) (cf. M. Pavan, o.c., 168), [Sempr]oniu(s), etc. y el
cognomen [Sec]undus.
desc: Narona: PN89, ILIug 1876; [---]oniu[---] sevir. (Votiva).
V]RSINA
AI: Vitez: GZM48M9, ILIug 1615, frg.
VRSV[---]: G. Alföldy, o.c.. 318 (Ursulianus, Ursulus, Ursus).
AI: Janjina: N-52, masc.
[---]ILLA
AI: Narona: N10. - Trpanj: AA11P17.
[---]LIA
AI: Kiseljak: ZPE- Š7, OA21Š128. (Funeraria).
[---]PHRA[---]: Quizás Euphrasius. Cf. G. Alföldy, o.c., 197, con ejemplos en
Dalmàcia, aunque no en Narona.
AI: Narona: V136, N21.
34. En la inscripción fragmentaria se lee sólo: C.TER. Hay una Catena Tertulla en
Narona, aunque lo más probable, como me indicó en su momento M. Mayer, es que se
trate de un C(aius) Ter[entius].
227
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
[---]NTINVS
AI: Narona: N14; [---r]uttius.
[---]TILLA: cognomen del tipo Pudentilla, G. Alföldy, o.c., 277.
desc: Narona: BD33B-M111, VAHD49A5, ILIug 1896.1. (Funeraria).
[---]TINVS
AI: Vitez: GZM48M9, ILIug 1615; [---]nius.
[---]SERMA: Sermo. Nombre utilizado sólo por hombres y en época republicana, según Kajanto 1982, 97; 365.
AI: Lučnjak, Korčula: VAHD65F160, ILIug 925.
[---]TROPVS: G. Paci, Le iscrizione romane..., 721, propone [Syn?]tropus o
[Epi]tropus.
AI: Trpanj: AA11P17
[---]VNDV(S): Verecundus, según C. Patsch, Alföldy, o.c., 324 y M. Pavan,
o.c., 168, pero Secundus es más habitual.
AI: Narona: PN89, ILIug 1876. (Votiva).
[---]VRA
AI: Kovačina, Vitina: CGMH-B2, OA21Š23.
[---]RNVS: Saturnus, Aeternus, Maternus o Paternus, según C. Patsch. Hay
Maternus (240-241) y Paternus (261) en Dalmàcia, pero no en la zona de Narona
según Alföldy, o.c.
AI: Narona: PN89. (Votiva).
2.3) Cognomina ya testimoniados en el Die Personennamen, pero referidos a
individuos distintos:
ACVTA: G. Alföldy, o.c., 141 (Acutus). Texto fragmentario. Dodig lee [--a]
Cutia, presuponiendo una ligatura TI, pero, en mi opinión, debería leerse Acuta.
AI: Karlovac, Čitluk: Z2K, RFFZ25Š2, HAD22D2. (Funeraria).
AMABILIS: G. Alföldy, o.c., 146, sin ejemplos en Narona. Alföldy, menciona
también la forma Amavilis.
desc.: Narona: N18 [---]ius.
AMO[]: Podria ser un Aurelius Amoenus. Amoenvs es el único nombre que
empieza por Amo- en G. Alföldy, o.c., (148).
AI: Gacko: SPM88S19, Aur., aunque Alföldy cita el cognomen TEV(da) para
AVR. TEV (309), pero no los cognomina de AVR. AMO y AVR. OSI o el nomen del
verna Casius de esta inscripción.
ANTIOCIA: G. Alföldy, o.c., 151 (Antiochus); H. Solin, o.c., 217, 666 (Antiochia).
BI: Turbe, Travnik: SPM88S10, ILIug 1617.
AVCTVS: Ya G. Alföldy, o.c., 159, cita esta inscripción, pero como Q. Trebius
(Narona); H. Solin, o.c., 1403; I. Kajanto, 1982, 18, 350.
AI: Bigeste: WMBH9P288, NS14A11, ILIug 1903, CGMH-Z1, OA21Š21, Q.
Trebianus.
BONOSVS: G. Alföldy, o.c., 166 I. Kajanto 1982, 123 (-ossus, tardio, cristiano,
Africa, generalmente femenino y despectivo, 275).
228
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
AI: Breza: GZM25ČR5, ILIug 1586. (Funeraria).
BVO: G. Alföldy, o.c., 165.
AI: Karlov-Han, GZM25B6, WMBH51, ILIug 782, H5AS7, OA21Š43, Aelia.
(Funeraria).
CASIVS: G. Alföldy, o.c., 172. Esclavo de una familia de Aurelii, de quienes
tenemos los cognomina fragmentarios. Segun Alföldy, hay varios Aurelii con el
cognomen Casius en época tardía (SPZ): en Salona (CIL III 2209); Tilurium (CIL
III 13979) y Halapiċ (GZM39-257,1927), casi todos servus.
AI: Gacko: SPM88S19, vern(a), aunque cita el cognomen Teu(da) (309), pero
no OSI[?] de esta inscripción.
CELSVS: G. Alföldy, o.c., 174.
BI: Ilidža, Aqua S...: GZM33I127, AE1980-694, OA21Š120 , Ael().
CISSVS: G. Alföldy, o.c., 177; H. Solin, o.c., 1174.
AI: Narona: V6, N10, C. Iunius.
CRESCENS: G. Alföldy, o.c., 181-182.
BI: Mali Mošunj: GZM1916-4 =, CIL III 13684, Aur(elius).
CRISCENTYLLA: G. Alföldy, o.c., 182, (Crescentylia, Crescentilla, Crescentila).
AI: Issa: BD15B97, amit(a).
ERMIONA: G. Alföldy, o.c., 216 (Hermione); H. Solin, o.c., 590, 1567 (Hermione) I. Kajanto 1982, 57-58, cita Έρμάς y Hermes como nombres divinos usados
como cognomina, pero ningún derivado.
AI: Narona: N12, Annaea Q.L.
EROS: G. Alföldy, 89, update H. Solin, o.c., 352, 561.
AI: Narona: BD50B PVD-B98, AE1932-82, ILIug 1870, Sex. Herennius Sex.
Sex.L. (Votiva).
EVTYCHVS: G. Alföldy, 198; H. Solin, o.c., 1416.
AI: Narona: VAHD63G25, ILIug 652, C. Masurius.
FESTA: G. Alföldy, o.c., 203.
BI: Drašnice: MZ1M38 DSAMP78, Coe.
FORTVNATVS: G. Alföldy, o.c., 206.
AI: Baška Voda: MZ1M21 SVJ104 DSAMP106.- Narona: ERAA-M3, AE19981023 V9 N4, Agrius.
FRONTO: G. Alföldy, o.c., 207-208.
AI: Turbe: AI5S93, GZM17S17, GAN10B178, TRB3B91, AV25W21, ILIug
647, T. Casius. (Edilicia. Inscriptio Terminalis).
GEMELLVS: G. Alföldy, o.c., 210.
AI: Karlovac, Čitluk: Z2K, RFFZ25Š2, HAD22D2, fem. Soror.
GEMINVS: G. Alföldy, o.c., 210 (cognomen)35.
35. 7 testimonios como cognomen. Aunque R. DODIG (cit. nota 22), 234-235 lo considera un nomen, seguido del cognomen Iuvenis, en realidad cita como nomen Geminius,
como G. ALFÖLDY, o.c., por lo que me inclino a considerar iuvenis un épiteto.
229
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
AI: AI: Narona: JFA2P96, ILIug 1879; A. Ducenius. (Honoraria). - Karlovac,
Čitluk: Z2K, RFFZ25Š27-30, HAD22D2, (frater).
HERMA: G. Alföldy, o.c., 220; H. Solin 200, 364, 368 y 1475.
AI: Narona: N 24, Q. Lusius Q.L.- Žitomislići, Čitluk: GZM37S87, ILIug 1912;
[---]o IIIIIIvir.
HILARVS: G. Alföldy, o.c., 217 (cognomen).
AI: Hardomilje: TRB5B42, AE1979-444, HM-V22, LRHE-MMPR12,
OA21Š6; Libertus L. Gavii. (Funeraria).
IANVARIVS: G. Alföldy,, o.c., 220.
AI: Issa: SA5KM2, AE1990-791; L. C[].
IVCVNDA: G. Alföldy, 223.
AI: Narona: VAHD63G26, ILIug 653; [--A] C.L.
IVLIANVS: G. Alföldy, 1969, 223-224.
BI: Drašnice: MZ1M38 DSAMP78; Co.
IVNIAN(VS): G. Alföldy, o.c., 234.
AI: Baška Voda: MP18 DSAMP98; Vet().
IVNIOR: G. Alföldy, o.c., 224.
BI: Radećine: ARR6B242, ILIug 621; Aurelius. (Funeraria).
IVSTIANVS: G. Alföldy, o.c., 225.
BI: Konjic: AE1973-410; Fl. (frg.).
IVSTINVS: G. Alföldy, o.c., 225.
AI: Breza: GZM25ČR5, ILIug 1586.
IVVENALIS: G. Alföldy, o.c., 225.
AI: Karlov-Han, GZM25B6, WMBH51, ILIug 782, H5AS7, OA21Š43; P. Aelius P.F. (Funeraria).
LAETINVS: G. Alföldy, o.c., 226.
BI: Stolac: ALBiH3-170, HAD22D6; Bellia.
LEO: G. Alföldy, o.c., 228.
AI: Sovići (Mostar): BKVV36, ARR4RM345, AE1967-356, ILIug 625. (Funeraria).
LEPI[D]A: G. Alföldy, o.c., 229,
AI: Hardomilje: VAHD65D1, ILIug 640, AA11P7; Pomponia M.F. (Funeraria).
LVCVLLVS: G. Alföldy, o.c., 233.
AI: Narona: ERAA-M1, AE1998-1021, V10 N26; L. Saenius.
LVPA: G. Alföldy, o.c., 234.
AI: Sovići, Mostar: BKVV36, ARR4RM345, AE1967-356, ILIug 625. (Funeraria).
LVPVLVS: G. Alföldy, o.c., 234.
BI: Narona: ERAA-M58, AE1998-1025 MN2 IA-M318 N2, Septimia.- Donja
Brela: MZ1M17 DSAMP94, C. Asc. Titius (2 cognomina).
MANDETA: G. Alföldy, o.c., 235-236.
BI: Hardomilje: WMBH9P246 = CIL III 14617,4: Homolje (Alföldy, 235-236), fem.
MARCELIO: G. Alföldy, o.c., 327 (Marcellio).
BI: Bosnia: GZM47S2, ILIug 2962, P.
230
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
MARCELLINA: G. Alföldy, o.c., 236-237.
AI: Diluntium: AE1994-1362, Aur(elia)
MARCELVS: G. Alföldy, o.c., 237.
AI: Diluntium: AE1994-1362, Aur(elia).
BI: Narona: N13, Publicia (Funeraria).
MAXIMVS: G. Alföldy, 242.
AI: Hardomilje: WMBH9P246, =, CIL III 14617,4: Homolje (Alföldy, 242),
según Alföldy, Aurelius no consta en esta inscripción). - Narona: ERAA-M1,
AE1998-1021, V 10, N 26, Annata. (Votiva).
MESSIA: G. Alföldy, o.c., 247 para Messius, Messia, en Dalmàcia, y su derivado Messilla, precisamente en Baška Voda.
AI: Baška Voda: MP18 DSAMP98 Allia.
MARCIANVS: G. Alföldy, o.c., 238.
AI: Sovići, Mostar: HADD3 Cattius (frater). - Priboj: CGMH-B2 NPROV8
OA21Š23; Cla Marcelli(o).
PAVLA: G. Alföldy, o.c., 261.
BI: Prevlaka, Mali Ston: VAHD65D2, ILIug 644, Lusia. (Funeraria).
PIVS: G. Alföldy, o.c., 265.
BI: Trpanj: AE1981-703 AA11P16.
PRIAMVS: G. Alföldy, o.c., 271.
BI: Narona: N 24, Stertinius Q.L.
PRIMVS: G. Alföldy, o.c., 272-273.
AI: Bigeste: BD6B29 C6366C8491 JFA2P113B GZM24, Titi F.- Narona:
BD50B PVD-B98, AE1932-82, ILIug 1870, M. Caesius M.F. (Votiva).
PRISCILLA: G. Alföldy, o.c., 273.
BI: Prozor: VH1604AD11B761, ILIug 1813; -ae. (Funeraria).
PROCILLA: G. Alföldy, o.c., 274.
AI: Zenica: GZM4T5 (mater).
PROCVLVS: G. Alföldy, o.c., 274-275.
BI: Narona: AE1999-1222, MN3, IA-M319, N3, fem. Vibia. (Funeraria-Votiva).
PVDENS: G. Alföldy, o.c., 276-277, sin ejemplos en Narona.
AI: Narona: N18. (Votiva).
PVDENTILLA: G. Alföldy, o.c., 277.
AI: Bigeste: GZM38P2, AE1987-803, NS14A9, OA21Š22, Valeria. (Funeraria).
BI: Narona: AE1999-1222 MN3, IA-M319, N3. (Funeraria-Votiva).
RVFVS: G. Alföldy, o.c., 283-284.
AI: Hardomilje: VAHD65D1 ILIug 640, L. Sextilius.- BI: Bosnia: SPM88S33
AE1939-177 I2958, Aurel. (Funeraria).
SABINA: G. Alföldy, o.c., 285-286.
AI: Bigeste: GZM38P2, AE1987-803, NS14A9, OA21Š22, Fl. (Funeraria).
SATVRNINVS: G. Alföldy, 288.
BI: Narona: ERAA-M58, AE1998-1025 MN2 IA-M318 N2, P. Umbrius.
231
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
desc: Narona, N104, Aninia.
SECVNDVS
G. Alföldy, o.c., 95-96.
AI: Narona: SB-K218, ERAA-M4, AE1998-1024, N1, Q. Lusius. - Žitomislići,
Čitluk: GZM37S87, ILIug 1912; [---] mater.
SENECA: G. Alföldy, o.c., 293.
AI: Karlov-Han: GZM25B2, WMBH5B2, ILIug 783 Š251 VAMZ36Š2,
AE1994-1363 OA21Š46, T. Curiatius. (Funeraria).
desc: Proslap: AE1992-1375 (maritus).
SEVERVS: G. Alföldy, o.c., 295.
BI: Narona: AE1999-1222, MN3, IA-M319, N3, C. Fl. (Funeraria-Votiva).
SILVANVS: G. Alföldy, o.c., 297.
BI: Radećine: ARR6B242, ILIug 621; Aurelius; T. Aurelius.
SILVINA: G. Alföldy, 1969, 298; I. Kajanto 1982, 36, 58, 91, 162 = 310.
BI: Narona: VAHD63G22, ILIug 657, Fab(ia). (Funeraria).
SPERATVS36 : G. Alföldy, o.c., 300.
AI: Narona: VAHD63G23, ILIug 656; Lucil(la). (Funeraria).
SVCCESSVS: G. Alföldy, o.c., 302.
BI: Ilidža, GZM33I127, AE1980-694 OA21Š120; Ulpia.
TEMVS: G. Alföldy, o.c., 306-307.
BI: Gacko: H5AS7, H7-8AS7, OA21Š40, VAMZŠ18; Batonis f.
TERTVLLA: G. Alföldy, o.c., 308-309.
Desc: Narona: ERAA-M2, AE1998-1022, Catena.
TERTVLLINA: G. Alföldy, o.c., 308. Hay otra Otra Flavia Tertullina en Tilurium.
BI: Narona: AE1999-1222 MN3, IA-M319, N3, Fl(avia). (Funeraria-Votiva).
TITIVS: G. Alföldy, o.c., 312.
BI: Donja Brela: MZ1M17 DSAMP94, C. Asc. Lupulus (2 cognomina).
TITVS: G. Alföldy, o.c., 312.
AI: Bigeste/KTC (VC2-3/RT2): BD6B29 C6366C8491 JFA2P113B GZM24,
pater (Primi).
VRSINVS: G. Alföldy, o.c., 317.
BI: Narona: ERAA-M58, AE1998-1025 MN2 IA-M318 N2, Septimia.
VALENS: G. Alföldy, 318-319; nombre muy común en CIL III, según I. Kajanto, o.c., 18, 46, 66 y 247 s.v. Vale(n)s.
AI: Narona: VAHD63G23, ILIug 656, P. Cornelius (pater). (Funeraria).
BI: Prevlaka (Mali Ston): VAHD65D2, ILIug 644 AA11P5, L. Umbrius.
VALENTINVS: G. Alföldy, o.c., 320.
AI: Sovići (Mostar): HAD22D337 Catt(ia) (soror).
36. Sperata podría ser un epíteto. Cf. I. KAJANTO, The Latin Cognomina, 15.
37. Cf. R. DODIG (cit. nota 22), 233-234, donde trata de identificar al personaje.
232
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
VARANVS: Por el sufijo -anus y su situación en la fómula onomástica, podría
tratarse de un Varus (G. Alföldy, o.c., 322) apoptado por P. Aelius Victor.
AI: Karlov-Han, Prisoje: GZM25B6, WMBH51, ILIug 782 H5AS7 OA21Š43,
P. Aelius Victor Varanus.
VERECVNDVS: G. Alföldy, o.c., 324.
AI: Karlov-Han, GZM25B6, WMBH51, ILIug 782 H5AS7 OA21Š43, P. Aelius
Varanus.
VICTOR: G. Alföldy, o.c., 326.
AI: Karlov-Han, GZM25B6, WMBH51, ILIug 782, H5AS7, OA21Š43, P. Aelius
Varanus. - Mokronoge, Duvansko Polje: GZM12S1, AE1958-62, ILIug 167. (Votiva).
VICTORINVS: G. Alföldy, o.c. 327-328.
BI: Bosnia: SPM88S33 AE1939-177 I2958, fem.
VIVIA: G. Alföldy, o.c., 138-139 Vivius como nomen, pero aquí seria un cognomen. Alfóldy, solo cita Vivianus, 330. M. Pavan, o.c., 106.
BI: Ilidža, GZM33I127, AE1980-694 OA21Š120.
ZONYSIVS: G. Alföldy, o.c., 332; H. Solin, o.c., 332 (Dionysius).
AI: Narona: V32ab, N7. (Funeraria).
ABREVIATURAS38:
AA11P = G. PACI, in Archaeologia Adriatica 11, 2008, 715-726 (numeración
en cuadro de p. 722).
AE (año número) = L’Année Epigraphique, Paris39.
AP7B138 = I. BOJANOVSKI, in Arheološki pregled 7, Beograd (1965), 134-140.
AP25R3 = G. RUSKOVIĆ, in Arheološki pregled 25 (1986) 1987, 111-112, 3.
ARR6B242 = I. BOJANOVSKI, in Arheološki radovi i rasprave 6 (1968), 242.
AV25W = J. J. WILKES, in Arheološki vestnik 25 (1974), 258-274.
BD2G9 = M. GLAVINIĆ, in BD40 I, 1878, p. 15, n. 9.
BD33B-M = F. BULIĆ, G. MOSCOVITA, in BD XXXIII, 1910, 111.
BD50B = F. BULIĆ, in BD 50.
BF8Š3 = A. ŠKEGRO, in Bosna franciscana, Sarajevo 1997, 234-239.
CGMH-B = I. BOJANOVSKI, in 100 godina muzeja na Humcu (1884-1894),
Ljubuški 1985, 65-93.
CGMH-Z = A. ZELENIKA, in 100 godina muzeja na Humcu (1884-1894), Ljubuški 1985, 31-48.
DRN-K2 = B. KIRIGIN, in Dolina rijeke Neretve od predhistorije do ranog srednjeg vijeka, Split 1980, 169-172.
38. Se componen del nombre y número de la revista más la inicial del apellido del
autor y número, si la inscripción está numerada o página, si no lo está.
39. Para l’Année Epigraphique se indica año y número.
40. BD = Bullettino di Archeologia e Storia Dalmata, Split, 1878-1919; A partir de
esta fecha recibe el nombre de VAHD = Vjesnik za arheologiju i historiju dalmatinsku,
Arheološki muzej, Split, 1920-2005.
233
Kačić, Split, 2009.-2011., 41-43
DSAMP = Dva stoljeća arheologije na Makarskom primorju, Makarska 1978.
ERAA-M = Epigrafia romana in area adriatica, in E. MARIN ET ALII, Narona,
Zagreb-Opuzen 1999, 51-60.
IA-M = E. MARIN, in Imago Antiquitatis, Religions et iconographie du monde
romain, Mélanges offerts à Robert Turcan, París 1999, 317-327.
GZM19P = C. PATSCH, in GZM41 19, 1907, 453, 48 y 49.
GZM22 P = C. PATSCH, in GZM 22, 1910, 177-208.
GZM37S = D. SERGEJEVSKI, in GZM 37, 1925, 87-89.
GZM48M = K. MISILO, in GZM 48, 1936, 15-27.
GZM12S = D. SERGEJEVSKI, in GZM, n.s. III A, 12, 1957, 109-125.
GZM13P = V. PAŠKVALIN, in GZM, n.s. III A, 13, 1958, 153-157.
GZM14P = V. PAŠKVALIN, in GZM, n.s. III A, 14, 1959.
GZM17S = D. SERGEJEVSKI, in GZM, n.s. III A, 17, 1962.
GZM25B = I. BOJANOVSKI, in GZM, n.s. III A, 25, 1970, 5-18.
GZM33I = E. IMAMOVIĆ, in GZM, n.s. III A, 33, 1978-1979, 127-131.
GZM38P = V. PAŠKVALIN, in GZM, n.s. III A, 38, 1983, 95-108.
GZM40M = I. MARIJANOVIĆ, in GZM, n.s. III A, 40, 1985-1986, 109-112.
GZM48M = I. MARIJANOVIĆ, in GZM, n.s. III A, 48.
H5AS = V. ATANACKOVIĆ SALČIĆ, in Hercegovina 5, Mostar 1986, 7-17.
H7AS = V. ATANACKOVIĆ SALČIĆ, in Hercegovina 7-8, Mostar 1990, 7-13.
HAD22D = R. DODIG, in Arheološka istraživanja u Naroni i dolini Neretve,
Zagreb-Metković-Split 2003, 233-252.
HM-V = S. VASILJ, in Hardomilje, prošlost, ljudi i običaji, ed. J. Rupčić Ivanov,
Hardomilje 1998, 24-25.
ILIug = A. ŠAŠEL, J. ŠAŠEL, Inscriptiones latinae quae in Iugoslavia inter annos
MCMXL et MCMLX repertae et editae sunt, SITULA 5, Ljubljana 1963; EIDEM,
Inscriptiones latinae quae in Iugoslavia inter annos MCMLX et MCMLXX repertae
et editae sunt, SITULA 19, Ljubljana 1978; EIDEM, Inscriptiones latinae quae in
Iugoslavia inter annos MCMII et MCMXL repertae et editae sunt, SITULA 25, Ljubljana 1986; más número de inscripción: núm. 1-451 = SITULA 5; núm. 452-1222
= SITULA 19 y núm. 1223-3128 = SITULA 25.
JFA2P87 = C. PATSCH, in Jahrbuch für Altertumskunde, Viena 1908, 113.
IMEA = E. MARIN, in L’Illyrie méridionale et l’Épire dans l’Antiquité (ed. P.
Cabane), Paris 1999, 265-269.
JÖAI, 15, 1912, 77.
LRHE-MMPR = MARIN, E. - MAYER, M. - PACI, G. - RODÀ, I., in Les légions
de Rome sous le Haut-Empire, Actes du Congrès de Lyon (ed. Y. Le Bohec), Lyon
2000, 499-514.
MP = Makarsko primorje, Makarska 1990.
MZ1M = Makarski zbornik, 1, Makarska 1970.
NS14A = V. ATANACKOVIĆ-SALČIĆ, in Naše Starine 14-15, Sarajevo 1981, 257-248.
41. GZM = Glasnik Zemaljskog muzeja - Sarajevo
234
R. Comes, Onomastika u conventus Naronitanus: stanje danas
OA21Š = A. ŠKEGRO, in Opuscula Archaeologica 21,1, Zagreb 1997, 85-116.
PVD-B98 = F. BULIĆ, Povodom pedesetgodišnjice jubileja, Split 1931.
RFFZ25Š = A. ŠKEGRO, in Radovi, Filozofski fakultet Zadar. Razdio povijesnih
znanosti 25, 1999 (i.e. 2000), 25, 27-37.
SB-K218 = W. KUBITSCHEK, in Strena Buliciana (1924).
SPM77S = D. SERGEJEVSKI, in Spomenik. Srpska kraljevska akademija LXXVII, 1934, 5-28.
SPM88S = D. SERGEJEVSKI, in Spomenik. Srpska kraljevska akademija LXXXVIII, 1938, 95-130.
TPR = I. RODÀ, Catálogo Exposición Tarraco porta de Roma, Tarragona 2001, 105.
TRB3B = I. BOJANOVSKI, in Tribunia 3, Trebinje 1977, 67-98.
TRB5A = V. ATANACKOVIĆ SALČIĆ, in Tribunia 5, Trebinje 1979, 7-40.
TRB5B = I. BOJANOVSKI, in Tribunia 5, Trebinje 1979, 46-48.
V9 = Museo de Vid, número de inventario.
VAHD49A = M. ABRAMIĆ, in VAHD XLIX, 1926-27, 137.
VAHD53F = C. FISKOVIĆ, in VAHD LIII, 1950-1951, 217-240.
VAHD54M = I. MAROVIĆ, in VAHD LIV, 1952, 153-173.
VAHD55F = C. FISKOVIĆ, in VAHD LV, 1953, 236.
VAHD63G = B. GABRIČEVIĆ, in VAHD LXIII-LXIV, 1961-1962, 221-249.
VAHD65D = A. DRAČEVAC, in VAHD LXV-LXVII, 1963-1965, 267-270.
VAMZ36Š = A. ŠKEGRO, in Vjesnik Arheološkog muzeja u Zagrebu, 3. s. XXXVI, 2003, 135-164.
WMBH5B = I. BOJANOVSKI, in Wissenschaftliche Mitteilungen aus Bosnien
und der Hercegovina, H.A. 5, Wien 1975, 41-56.
WMBH9P = CIL III 14617,4 = C. PATSCH, in Wissenschaftliche Mitteilungen
aus Bosnien und der Herzegowina IX, Wien 1904, 171-301.
WMBH12P = C. PATSCH, in Wissenschaftliche Mitteilungen aus Bosnien und
der Hercegovina XII, Wien 1907, 68-167.
XICIEGL = E. MARIN, in Preatti XI Congresso Internazionale di Epigrafia Greca e Latina, Roma 1997, 411-415.
Z2-K = S. KRASIĆ, in Brotnjo, Zbornik, 2, Čitluk 1998, 49-52.
ZPE-Š3 = A. ŠKEGRO, in Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 101
(1994), 290-291.
SAŽETAK - SUMMARIUM
ONOMASTIKA U CONVENTUS NARONITANUS - STANJE DANAS
Više od četrdeset godina nakon nezaobilaznog djela o onomastici rimske provincije Dalmacije, koje je bio objavio G. Alföldy, a u svjetlu brojnih natpisa koji su nađeni tijekom proteklog vremena, u pisanju doktorske disertacije o latinskom jeziku
u conventus Naronitanus, pokazalo se nužnim utvrditi stanje te onomastike danas.
235

Documentos relacionados