Informe 2008-2012

Transcripción

Informe 2008-2012
CIC ENERGIGUNE
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008-2012
2008
Introducción3
1 El CIC Energigune en la actualidad
4
2 Organización del CIC Energigune
15
3 Infraestructura29
4 Líneas de investigación
40
5 Indicadores clave de rendimiento
48
6 Economía y finanzas
60
La conversión de la Fundación Enerlan a la
Fundación CIC Energigune marcó el inicio de
nuestras actividades. En ese sentido, durante 2008,
mediante un proceso de análisis se decidió focalizar
las áreas de investigación hacia el almacenamiento
de energía en dos modalidades: electroquímica
para baterías y super-condensadores y térmica,
sobre todo hacia aplicaciones de alta temperatura,
mayor de 250º C. La decisión de reducir el número
de áreas de investigación seguía la lógica de contar
con un centro con suficiente masa crítica para
poder competir con centros similares que trabajan
en esos campos a nivel mundial; además, por razón
de la inevitable futura adaptación del sistema
energético, la temática de almacenamiento se
encontrará presente de forma ubicua en múltiples
aplicaciones, y podrá servir de vehículo para
incrementar la competitividad de las empresas
vascas relacionadas con la energía.
Jesús Mª Goiri
Director General
Como hitos a destacar durante el periodo 20082010 caben señalar la adjudicación y construcción
de los laboratorios del CIC Energigune en Miñano,
Vitoria-Gasteiz, los esfuerzos paralelos de diseñar,
equipar los laboratorios, y más crucial; realizar las
primeras contrataciones de personal científico;
definir los distintos comités asesores; y seleccionar
los directores científicos de cada área. En todo
esto destacar la contratación del Prof. Teófilo Rojo
como máximo responsable científico de la parte
Electroquímica del laboratorio y los esfuerzos de
adquisición del equipamiento científico y trabajo
de definición de la gestión del laboratorio liderados
por el Director de Desarrollo Corporativo, D. José
Castellanos.
La inauguración oficial del laboratorio tuvo lugar
el 10 de Junio de 2011 con la presencia del
Lehendakari Patxi López. Los números que mejor
pueden resumir el grado de avance del laboratorio
al año 2012 se centran en el presupuesto
acumulado al final de ese año que se cifra en 21
M€, y constituye la suma de gasto, inversiones
y coste del edificio. Respecto a la plantilla de
investigadores a finales del 2012 se contaba con 44
personas prácticamente divididas en dos mitades
respecto a su género, de entre todas ellas 29 eran
doctores, y pertenecían a seis nacionalidades.
Respecto a los parámetros que miden la
productividad de un centro de investigación
indicar que después de un primer año completo
de actividad el CIC Energigune había producido
26 publicaciones en revistas de alto índice de
impacto, un proyecto europeo y solicitado cuatro
patentes, una de ellas compartida con el DLR
alemán. La participación de los investigadores en
conferencias alcanzó en el periodo el número de
63 con 14 eventos organizados entre los cuales
cabe destacar el “Power our Future” celebrado en
el Palacio de Villa Suso, Vitoria-Gasteiz, que contó
con un asistencia de 140 delegados y 28 ponencias
de autores del máximo nivel en el campo de la
Electroquímica.
Como conclusión indicar que el periodo 2008- 2012
se ha creado un laboratorio enteramente nuevo
para trabajar en un área de gran proyección e
interés industrial, el almacenamiento de energía,
que cuenta con un personal de investigación
de primera línea y cuyo futuro comienza a
ser reconocido por la comunidad científica
internacional que trabaja en nuestras temáticas.
La realidad desde la cual partimos al final del
2012 como centro de investigación indica que
será posible alcanzar las metas previstas al 2016
que está contempladas en el Plan Estratégico
aprobado por el Patronato de la Fundación CIC
Energigune que situarán al centro entre los más
destacado en su campo en Europa.
Vitoria-Gasteiz
7
1.1 Visón General
Las cifras del CIC
generación de conocimiento y tecnología, apoyar
la importante actividad industrial existente en la
Comunidad Autónoma del País Vasco.
El CIC Energigune es un centro de investigación
cooperativa fundado en 2007 con sede en el
País Vasco. Creado gracias al esfuerzo inversor
del Gobierno Vasco y varias empresas punteras
del sector energético, aspira a constituirse en un
auténtico referente internacional en el campo de la
energía y contribuir así a la competitividad industrial
de las empresas vascas.
El proyecto del CIC Energigune supone todo un
reto que no solo aportará valor añadido a la
investigación, sino un posicionamiento competitivo
relevante en áreas fundamentales del sector de la
energía, puesto que complementará los recursos de
la industria y los servicios ya existentes en el país.
Gracias al esfuerzo inversor del Gobierno Vasco, a
través del Ente Vasco y varias empresas del tejido
industrial vasco, punteras en el sector de la Energía.
Desde sus inicios, el CIC Energigune pretende
erigirse como una institución de referencia en
la investigación básica orientada de materiales
para almacenamiento de energía, y mediante la
0
2008
1
24M€
2012
43M€
38
0
2016
2008
2012
Inversión
26
0
2008
2012
0
1
2012
60
12
2016
0
2008
4
2012
2008
0
16
2012
2012
10
2016
Proyectos con la
industria
95/3/2
98/2/0
2008
2012
70/20/10
2016
Financiación
12
0
2016
2008
Patentes
2008
2
0
2016
Proyectos
europeos
El CIC Energigune
en la actualidad
2016
Investigadores
Publicaciones de
alto impacto
2008
68
40
2016
Eventos
organizados
56
2012
150
2016
Participación en
conferencias
0/100
2008
47/53
2012
50/50
2016
% de mujeres /
% hombres
* Sin tener en cuenta doctorandos y estudiantes de másteres.
Memoria 2008 - 2012
8
9
1.2 Misión y visión del CIC Energigune
El CIC Energigune cuenta, desde su inicio, con una misión muy concreta que dirige su andadura. A continuación
se desarrolla, a modo de esquema, la filosofía que rige al CIC Energigune en la consecución de sus objetivos.
Misión
Desempeñar un papel de liderazgo en el
panorama científico internacional, focalizándose
en investigación básica en materiales
relacionados con la energía y orientada a
aplicaciones de almacenamiento, contribuyendo
a la competitividad industrial de empresas vascas,
mediante:
Durante el año 2012, se ha realizado el proceso de definición estratégica para el período 2012 2016; como
elementos destacables del plan estratégico conviene resaltar la implicación de todo el personal del CIC y
stakeholders en el proceso de definición, así como la comparación realizada con centros de investigación de
referencia para importar sus mejores prácticas y definir una reforma a futuro para contrastar el cumplimiento
de la visión definida.
En este período, el centro aspira a su consolidación como un referente internacional colocándose entre los
cinco más importantes en su ámbito de actuación, generando un impacto medible en la industria manteniendo
la misma misión definida inicialmente y pivotando sobre los siguientes principios orientadores:
• Investigación excelente y de alto impacto;
• Transferencia de tecnología y conocimiento a la
industria local;
• Coordinación de esfuerzos de investigación
y tecnología en el País Vasco (en
almacenamiento).
Visión 2008 - 2012
Sentar unas bases sólidas que permitan al CIC
Energigune convertirse en un centro internacional
de excelencia.
Objetivos estratégicos
• Desarrollar infraestructuras de primer nivel que
permitan realizar una investigación excelente y
que contribuyan a la captación de talento.
• Definir las áreas de investigación a largo plazo.
• Captar talento de primer nivel mundial para
liderar las áreas de investigación.
• Establecer prioridades y desarrollar
capacidades científicas y una masa crítica que
faciliten la investigación a largo plazo.
• Fomentar el desarrollo de investigadores
altamente cualificados, así como de
infraestructuras innovadoras.
• Asegurar la provisión de fondos suficientes para
lograr la puesta en marcha del CIC.
Memoria 2008 - 2012
Focalización y
orientación:
Altos estándares:
Atractivo y
proyecto de vida:
Cooperación y
apertura:
Valor local
medible:
Concentración
de la actividad
de investigación
en ciencia de
materiales para
almacenamiento
de energía,
manteniendo una
visión de largo
plazo, estable y
compartida.
En investigación,
en atracción
del talento, en
el desarrollo de
infraestructuras y
en la gestión del
centro.
Oportunidades de
carrera profesional
desafiantes y
motivadoras,
con fuerte
atractivo para
jóvenes talentos
e investigadores
experimentados,
en un entorno de
trabajo facilitador.
Interacción
fluida y profunda
colaboración con
la comunidad
científica local e
internacional.
Compromiso con
el País Vasco,
alineando los
esfuerzos de
I+D con las
necesidades de
los participantes
locales y
promoviendo
el desarrollo
de actividades
industriales.
Memoria 2008 - 2012
10
11
1.3 Razón y puesta en marcha del CIC Energigune
Cabe mencionar que en el País Vasco existe un importante tejido industrial en el sector de la energía, con más
de 300 empresas, cerca de 25.000 trabajadores y 16.000 millones de euros de facturación en Euskadi; esto,
junto con más de 180 millones de euros de inversión público-privada en I+D energía, respaldan el nacimiento
y la puesta en marcha del CIC Energigune.
Vista general del sector
Empresas
Contexto institucional y empresarial
356
El CIC Energigune es un centro de investigación de energía que aspira a constituirse en un referente
internacional en su campo. Nace con el respaldo tanto de las instituciones y administraciones públicas, como
del tejido empresarial directamente relacionado con el sector de la energía.
La consecución de los objetivos previstos en la Estrategia Energética de Euskadi 3E 2010 y 3E 2020, revalidada
por el plan Energibasque 2020 de 2012, guarda una relación muy estrecha con en el CIC Energigune, cuya
actuación será determinante para impulsar el desarrollo de grupos empresariales con liderazgo internacional
en nuevos nichos de mercado, así como para situar a Euskadi como referente en investigación de excelencia
en materia energética y de sostenibilidad.
Facturación global en el sector de
la energía
Visión general del sector
44 206 M €
Trabajadores en el sector de la
energía
68 625
Agentes Científico - Tecnológicos
como política general de desarrollo de la energía
Plan Estratégico del Cluster de Energía
como marco de necesidades y objetivos de las empresas
PCTI2010
como política general de desarrollo de la ciencia, la
tecnología y la innovación
15 469 M €
35%
... en Euskadi
25 378
36%
Unidades de I+D empresarial
7
Gasto global en I+D del sector de
la energía
Plan 3E
... en Euskadi
324 M €
Trabajadores en I+D en el sector
de la energía
2 948
10
... en Euskadi
188 M €
58%
... en Euskadi
1 905
65%
* Fuente: Informe Energibasque.
Datos de 2010/2011.
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
12
13
PRINCIPALES HITOS EN LA HISTORIA DEL CIC ENERGIGUNE
Finales de los noventa, primera mitad de los dos
mil: crecimiento de la investigación sobre energía y
creación de Enerlan
• El enorme valor de los retos energéticos deriva en
un creciente interés y en una mayor inversión en el
campo energético en el País Vasco.
• Enerlan se funda en 1996 con el apoyo del
Departamento de Industria del Gobierno Vasco,
EVE, DFA, Iberdrola, MCC, Sener e Idom. El objetivo
corporativo consistía en promover actividades de I+D
en el ámbito de las tecnologías energéticas. Desde
1997, la unidad de Energía de Ikerlan (IK4) se traslada
a las dependencias de Enerlan y lidera sus actividades
de investigación sobre los sistemas de generación
alternativos y térmicos y de combustión.
1996
Año 2008: lanzamiento del proyecto e
identificación de las líneas estratégicas de
investigación
Año 2010: refuerzo de la búsqueda de talento y puesta
en marcha del edificio del CIC
• El director general y el director de Desarrollo
Corporativo se unen al proyecto CIC
Energigune y comienza su puesta en marcha.
• Se definen las dos áreas estratégicas de
investigación del CIC Energigune hasta
la fecha: el almacenamiento de energía
eléctrica (EES, por sus siglas en inglés) y el
almacenamiento de energía térmica (TES, por
sus siglas en inglés).
2007
• Incorporación de la dirección científica de EES; al
mismo tiempo, la búsqueda de talento continúa
y se logra que CIC Energigune cuente con 17
investigadores para finales de año.
• Se pone en marcha el edificio del CIC; comienzan
los proyectos de instalación de los laboratorios y las
inversiones en equipos relevantes.
2008
2009
Año 2009: definición del modelo operativo y búsqueda de talento
• Los promotores de Enerlan, junto con agentes relevantes del sector
vasco de la energía —Gamesa, Guascor, Naturgas, Cegasa, Tecnalia,
IK4 y Clúster Energía—, impulsan su conversión en el CIC Energigune, el
séptimo centro vasco para la investigación cooperativa, que centrará
su labor en las energías alternativas.
• En un inicio son seis las líneas de investigación prioritarias que definen
al CIC Energigune: almacenamiento de energía térmica, hidrógeno y
pilas de combustible, biomasa y biocombustibles y energías marinas;
no obstante, con el objetivo de focalizar esfuerzos en el período
2008-2012, se decidió estratégicamente concentrarse en la idea del
almacenamiento de energía como hilo conductor del centro, en dos
modalidades: Electroquímica y térmica.
• El modelo operativo del CIC Energigune se define en detalle y se
diferencia el CIC físico del extendido.
• Se configuran los distintos comités científicos. Además, se determina
como objetivo principal la búsqueda de talento, tanto local como
internacional.
Presupuesto anual
35
Mujeres
Hombres
30
Año 2011: inauguración del CIC Energigune e inicio de las actividades de
investigación
• El 10 de junio de 2011 se inaugura oficialmente CIC Energigune.
• Continúa la búsqueda de talento: el CIC Energigune cuenta con 25
investigadores a finales de año.
• Las actividades de investigación comienzan a dar sus primeros frutos: se
consigue la primera patente y se presentan las primeras prepropuestas al
programa FP7 con valoraciones positivas.
• La cuantía invertida entre 2008 y 2011 para el lanzamiento de CIC
Energigune —infraestructura, equipos para investigación y costes de la
fase de inicio de proyectos— asciende a 19 millones de euros.
18
16
3500
14
3000
12
2500
25
Gasto
Inversión
10
20
2000
15
1500
6
10
1000
4
5
500
2
0
2008
2009
2010
* Información a 31 de diciembre.
Memoria 2008 - 2012
0
2011
2012
2012
20
4000
40
2011
Artículos
4500
45
• El CIC continúa su andadura con nuevas
líneas de investigación. Destaca, en este
año, el lanzamiento de las actividades del
CIC extendido.
2010
Año 2007: fundación formal del CIC Energigune y estrategia inicial 2008-2012
N.º de personas
Año 2012: incremento de la investigación,
lanzamiento de nuevas líneas de investigación
y puesta en marcha del CIC extendido
2008
2009
2010
2011
2012
* Datos auditados. En miles de €. Incluye gasto de amortización
8
0
2009
2010
2011
2012
Artículos en revistas de alto índice de impacto
Memoria 2008 - 2012
14
1.4 Patrocinadores y localización
Miembros del patronato de CIC energigune
Memoria 2008 - 2012
2
Organización
del CIC
Energigune
16
17
2.1 Desarrollo del CIC Energigune físico
2.2 Modelo organizativo
Durante el período de 2008-2012, todos los esfuerzos se han dirigido a desarrollar el CIC físico, sobre todo sus
dos áreas principales de investigación sobre almacenamiento de energía. A continuación se puede ver un
resumen de los temas que abarcan estos dos campos.
Dentro de los diferentes tipos de almacenamiento de energía posibles, CIC Energigune ha focalizado
inicialmente sus esfuerzos en el almacenamiento electroquímico y el almacenamiento térmico:
PATRONATO FUNDACIÓN
Director
General
Tipos de almacenamiento de energía:
• Almacenamiento electroquímico
EES: ALMACENAMIENTO DE ENERGÍA; BATERÍAS Y SUPERCAPACITADORES
• Almacenamiento térmico
TES: ALMACENAMIENTO DE ENERGÍA TÉRMICA
Comité
Científico EES
Comité
Científico TES
Director Científico
Almacenamiento
eléctrico
Director Científico
Almacenamiento
Térmico
• Almacenamiento mecánico
• Almacenamiento químico
• Almacenamiento de energía mediante
magnetismo de superconductores.
Adicionalmente, y con el objetivo de contar con masa crítica, los esfuerzos se han orientado dentro
del almacenamiento electroquímico a aplicaciones estacionarias y de movilidad. En el ámbito del
almacenamiento térmico, los esfuerzos se han concentrado en aplicaciones de Concentrated Solar
Power (CSP), eficiencia energética para la industria y recuperación de calor de procesos industriales a alta
temperatura.
En este sentido los grupos de investigación definidos en cada ámbito han sido los siguientes:
Grupos
• Análisis de estructura y superficie
• Electrolitos sólidos
EES
(baterías y
supercapacitadores)
• Estudios Simulacion y Modelización
• Baterías con base de sodio
• Baterías con base de litio
• Capacitadores
• Prototipos y desarrollo industrial
Aplicaciones
Movilidad:
- Vehículos híbridos eléctricos y
eléctricos.
- Ferrocarril (metro, tranvía)
- Elevación: Grúas y ascensores
Almacenamiento Estacionario:
- Sistema de Almacenamiento
Ininterrumpido (SAI)
- Generación distribuida renovables y
almacenamiento de energía.
- Regulación de redes
• Materiales de cambio de fase.
• Materiales a nanoescala.
TES
Almacenamiento
de energía térmica
• Materiales de almacenamiento
térmico.
• Modelado y simulación.
Responsable
de Grupo I
Responsable
de Grupo II
Responsable
de Grupo III
ECO-FIN
PERSONAS
ORGANIZ.
REDES
J.GRUPO
J.GRUPO
J.GRUPO
J.GRUPO
• Finanzas y
Investigador
Asociado /
Postdoctorado
Director
Desarrollo
Corporativo
administración
• Planificación
• Captación
• Desarrollo
profesional
procesos y
calidad
y control de
• Formación
• Mantenimiento
gestión
• Gestión
• Sistemas
• Compras
prevención y
información y
• Legal
riesgos laborales
soporte HW/SW
• Gestión activos
PreDoc
• Gestión
• Gestión
conocimiento
• Comunicación y
promoción
• Transferencia
Tec. / gestión
prop. Industrial
• Soporte gestión
proyectos
• Gestión CIC
Técnicos de Laboratorio
virtual
Plataforma microscopia electrónica
Plataforma Rayos X
Plataforma NMR
Plataforma Análisis Superficies
Sala Seca
Plataforma de análisis térmico
-CSP
- Eficiencia energética para
industria
- Procesos industriales de Alta
Temperatura
• Ciclos termoquímicos para
sistemas de almacenamiento
térmico de alta temperatura.
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
18
19
2.3 Modelo organizativo de investigación
Miembros del comité EES
Dr. Ander Laresgoiti
(Former Ikerlan
Scientific Director)
Dr. Petr Novak (PSI)
Dr. Imre Gyuk (DOE)
Dr. Steve Visco
(Polyplus Battery
Company)
Dr. John Owen
(Univerity of
Southampton)
Dr. Jean Marie Tarascon
(University of Picardie)
Miembros del comité TES
Dr. Greg Glatzmaier
(NREL)
El modelo organizativo elegido para llevar a cabo
la labor investigadora del CIC, se basa en un
esquema matricial de dos dimensiones.
En un eje, se encuentran los grupos como unidades
de conocimiento, que se definen por un conjunto de
habilidades, competencias y conocimientos comunes
en que los investigadores están especializados. Estas
unidades, además, determinan la estructura interna de
comunicación en lo referente a evaluación, permisos
o aprobaciones. Las unidades de grupo lideran y
pueden colaborar en distintas líneas de investigación.
Su marco temporal no está determinado.
Por otro lado, en el otro eje, se encuentran las líneas
de investigación como unidades de gestión. Se
definen según una propuesta interna de línea de
investigación —cuando se identifica una innovación
significativa, los objetivos y la estrategia técnica, los
recursos, el panorama industrial, las posibles vías de
financiación, etc.— y se centran en la resolución
de problemas concretos en un marco temporal
determinado —medio o largo plazo—. En estas
líneas de investigación puede estar más de un grupo
involucrado, pero los hitos deben están bien definidos.
Además, cada línea de investigación contará con
una persona responsable (Research Line Manager).
Memoria 2008 - 2012
La definición del modelo se ha basado en las
siguientes premisas básicas:
• Evita estructuras departamentales aisladas
• Facilita la búsqueda de sinergias entre
los diferentes grupos y líneas dentro de la
organización.
• Anima a promover equipos multidisciplinares
proporcionando flexibilidad y permitiendo disponer
de las diversas habilidades especializadas que se
requieren para solucionar problemas complejos.
• Convierte a las líneas de investigación en una
unidad de gestión que se define y se reconoce
dentro de la organización, promoviendo la
gestión proactiva de proyectos.
2.4 M
odelo organizativo del área de almacenamiento de energía eléctrica (ees)
Dr. Eduardo Zarza
(PSA)
Dr. Manuel Tello
(UPV)
Dimensión grupal, áreas de conocimiento y especialización
Transversal
Dr. Michael Epstein
(Weizmann Institute of
Science)
En paralelo a las Research Lines y a los Grupos de
Investigación la actividad del CIC también se va a
soportar en las Plataformas Tecnológicas.
Estas Plataformas con equipos e instalaciones de
referencia reforzarán no sólo la investigación del CIC
sino la de los agentes de la RVCTI partiendo de una
premisa de acceso abierto a dichos agentes.
Dr. Rainer Tamme
(DLR)
Dr. Elena Palomo
(CNRS)
1
2
Orientada a sistemas
Análisis de estructura y
superficie
Baterías con
base de sodio
Electrolitos
sólidos
Capacitadores
(Otros grupos aún por
desarrollar…)
Baterías con
base de litio1
Industria y
transferencia
tecnológica
Prototipos y desarrollo
industrial2
La situación actual de esta tecnología es más madura y cercana a la industria.
En desarrollo
Memoria 2008 - 2012
20
21
Miembros de cada Grupo:
Transversal: análisis de estructura y superficie
Transversal: electrolitos sólidos: cerámicos o poliméricos
El grupo aúna competencia y saber hacer en cristalografía, ciencia de superficies y electroquímica para
analizar el rol de la estructura, microestructura y química de superficie en el desempeño de los ciclos y la tasa
de capacidad de los materiales de almacenamiento de energía. Se sigue una estrategia multitécnica basada
en el uso de herramientas avanzadas —rayos X, neutrones y electrones— para estudiar la masa de material,
y la espectroscopia por fotoemisión de alta resolución para estudiar la región de la superficie más exterior, en
ambos casos bajo ciclos electroquímicos ex situ o in situ.
Los electrolitos sólidos serán un foco importante para el CIC Energigune porque avances en los electrolitos
sólidos no solo mejorarán la seguridad y fabricación de baterías con base de litio (li-ion, li-S) al permitir un diseño
completamente sólido, sino que también ayudará en la robustez de baterías litio aire al resolverse problemas
asociados a los electrolitos líquidos. Los mayores desafíos para los electrolitos sólidos son la conductividad y el
rango de temperatura, especialmente a muy bajas temperaturas. Las dos líneas de investigación principales
están relacionadas con la cerámica y los electrolitos poliméricos.
Nerea Lago
Dr. Fréderic Aguesse
Dr. Carlos
Bernuy
Antonio Sanchez
Dr. Miguel Ángel
Muñoz
Maider Zarrabeitia
Dr. Montserrat
Casas–Cabanas
Responsable de grupo
Memoria 2008 - 2012
William
Manalastas
Dr. Ohiane García
Memoria 2008 - 2012
22
23
Orientados a sistemas: baterías con base de sodio
Orientada a sistemas: baterías con base de litio
El grupo está centrado en el desarrollo de sistemas de bajo coste para aplicaciones de almacenamiento
estacionario a través del trabajo estratégico en ánodos, cátodos y electrolitos basados en la química sodioion.
El grupo lleva a cabo investigación básica sobre las baterías con base de litio, como elemento contrastado,
con el objetivo de conseguir avances en términos de densidad energética, seguridad y reducción de costes,
que pudieran suponer una revolución en las tecnologías de almacenamiento de energía. En este ámbito se
trabaja en dos líneas: li-aire y análisis post mortem de baterías.
Dr. Damien Saurel
Dr. Pierre Kubiak
Morgane
Giner
Dr. Naiara
Fernández
Mª José Piernas
Marya Baloch
Paula Sánchez
Fontecoba *
Dr. Elizabeth
Castillo
Téofilo Rojo
Dr. Man Huon Han
Responsable
de grupo
Dr. Carmen López
Responsable de grupo
Elena Gonzalo
(*) Estudiante de UPV-EHU
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
24
25
Orientada a sistemas: capacitadores
Enfoque de la investigación 2012-2016
Capacitadores electroquímicos o supercondensadores que almacenan energía utilizando la adsorción
de iones (condensadores electroquímicos de doble capa) o rápidas reacciones farádicas en superficie
(pseudocapacitadores). Dentro de este marco, la línea de investigación principal de nuestro grupo se relaciona
con el desarrollo de materiales microporosos de gran superficie de carbón activado que potencialmente
podrían aumentar la densidad energética del sistema, manteniendo la potencia y disminuyendo el coste.
Otras líneas de investigación incluyen el desarrollo de nuevos materiales nanoestructurados pseudocapacitivos
(óxidos, nitruros y polímeros) y nanocarbonos de baja dimensión (nanotubos de carbono y grafeno).
Transversal
Orientada a sistemas
Industria y
transferencia
tecnológica
(B) ALMACENAMIENTO POR CALOR SENSIBLE
Conceptos de diseño, modelado, prototipos y pruebas
(A) MATERIALES
(C) MATERIALES DE CAMBIO DE FASE
Conceptos de diseño, modelado, prototipos y pruebas
(D) ALMACENAMIENTO TERMOQUÍMICO
Conceptos de diseño, modelado, prototipos y pruebas
Edurne Redondo
Dr. Javier
Carretero
Dr. Julie Ségalini
Dr. Roman
Mysyk
Memoria 2008 - 2012
Adriana Navarro
Memoria 2008 - 2012
26
27
2.5 Modelo organizativo del área de almacenamiento de energía térmica (tes)
2.6 Modelo organizativo CIC DECO
Miembros del Grupo:
Enfoque orientado a procesos
Área de almacenamiento de energía térmica (tes)
El área de TES (almacenamiento de energía térmica) se encuentra en fase de formación su equipo y continuará
su consolidación en el próximo plan estratégico de 2012-2016. Hasta ahora, se definen cuatro campos de
investigación: investigación transversal sobre materiales para almacenamiento por calor sensible, materiales
para el almacenamiento de calor latente y materiales para el almacenamiento termoquímico; investigación de
sistemas sobre modelos, simulación y conceptos de diseño, prueba y transferencia a aplicaciones en el campo
de la industria y la transferencia tecnológica.
Dr. Pablo
Blanco
Dr. Antoni Gil
Elena
Risueño
El modelo de gestión del centro se basa en la
gestión por procesos con filosofía de mejora
continua y calidad total (EFQM).
En este ámbito, y como elemento diferencial, en
un primer término se identificaron los stakeholders
de cada uno de los macroprocesos:
• Personal del CIC.
• Miembros
del
Patronato
(empresas
e
instituciones).
• Otros agentes de investigación.
• Industria local.
• Sociedad en general.
Dicho modelo de gestión pivota sobre cinco
macroprocesos interrelacionados, cada uno de los
cuales tiene identificado su principal stakeholder.
Cada uno de los procesos recoge un ámbito de
actuación principal del CIC:
• PERSONAS:
Regula
todos
los
aspectos
relacionados con las personas desde la
atracción del talento, a las políticas de desarrollo
y retención del personal (formación, desarrollo
de carrera asociado a evaluaciones) hasta la
gestión de exmiembros (Club alumni del CIC).
• ECO-FIN: Este proceso enmarca la gestión
financiera del centro, desde la gestión
presupuestaria, la gestión de compras, el
reporting mensual, hasta la información analítica
de la gestión y justificación de proyectos.
En este ámbito, merece la pena destacar
los esfuerzos en el proceso de compras que,
por una parte, garantiza la transparencia en
consonancia con lo recogido en la Ley de
Concursos del Sector Público, sin penalizar la
agilidad y dotando de cierta autonomía a los
investigadores para pequeñas compras de
fungibles mediante un adecuado sistema de
aprobaciones y límites presupuestarios.
CIC
EXTENDIDO
INVESTIGACIÓN
INVESTIGACIÓN CIC
Otros agentes
de investigación,
industria, sociedad
PEOPLE
ECO-FIN
ORGANIZACIÓN
REDES
INVESTIGACIÓN
CIC
MIEMBROS DEL
CONSEJO
INVESTIGACIÓN
CIC
Otros agentes
de investigación,
industria, sociedad
DESARROLLO CORPORATIVO
Naiara Soguero
Otros agentes de
investigación, industria,
sociedad
INVESTIGACIÓN
Iñigo Ortega
PLAN ESTRATÉGICO 2012 - 2016: Misión y Objetivos
Dr. Karthik
Mani
Posicionamiento +
Sinergias
Conocerse unos
a otros +
Coordinación
PLAN ESTRATÉGICO 2012 - 2016: Esquema de supervisión - Indicadores
Dr. Abdessamad
Faik
Partes interesadas en el proceso
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
28
• ORGANIZACIÓN: En este ámbito se enmarcan
todos los aspectos relacionadas con la gestión
operativa del centro desde el mantenimiento del
edificio a la gestión de IT pasando por todos los
aspectos relacionados con la prevención de
riesgos laborales, elemento clave para el centro.
• REDES: Es el proceso que regula la relación del CIC
con terceros. En este ámbito , durante el año 2012
se realizó la definición del proceso de transferencia
tecnológica, el cual fue presentada y aprobada
por el patronato y cuyas principales características
son estas:
- Esfuerzo por maximizar el valor añadido que CIC
aporta a la industria.
-Establecimiento de diferentes vehículos de
transferencia tecnológica.
-Participación de los investigadores en los
resultados obtenidos por la IP generada.
• INVESTIGACIÓN: El objetivo de este proceso,
el proceso principal de CIC Energigune, es la
sistematización de la investigación orientada a
lograr los objetivos marcados evitando la dispersión
de esfuerzos.
ERP COMO HERRAMIENTA DE SOPORTE DE
TODO EL MODELO
Durante el año 2011, y en coherencia con el
mapa de procesos definido, se realizó el análisis de
requerimientos y selección de herramientas para la
gestión del centro; tras la valoración de las diferentes
alternativas se seleccionó Microsoft Dynamics Nav.
El proceso de implantación finalizó a comienzos de
2012 y en él se integra toda la gestión económicafinanciera, que pivota desde el proceso presupuestario
a la definición realizada para la gestión analítica de
las líneas de investigación (definición presupuestaria,
reporting y justificación de programas de ayuda).
MODELO DE RELACIÓN DECOINVESTIGACIÓN
Orientación a Demanda
• En coherencia con los objetivos y valores
establecidos resulta fundamental un planteamiento
de relación de «socios» entre los diferentes equipos
de investigación, tanto entre sí, como con los
equipos responsables de los servicios corporativos.
“Cliente -Proveedor”
Usuarios definen las prioridades y Sistemas satisface
todas las necesidades (peligro de alto coste y
complejidad creciente)
Alta alineación con el negocio
A corto plazo prporciona flexibilidad hasta que la
complejidad aumenta demasiado
“Laissez-faire”
Los clientes hacen lo que quieren
• Poco control de costes
• Alta complejidad
• Información desintegrada
“Socios”
Sistemas con objetivos equilibrados
Optimiza valor y coste de los servicios
Flexibilidad hacia donde hace falta (front ends)
Aporta criterios para optimizar resultados
“Dictadura”
Sistemas define las prioridades (poca flexibilidad
para los clientes)
Bajo coste y alta eficencia
Consistencia de los esfuerzos
Orientación a Oferta
Memoria 2008 - 2012
3
Infraestructura
30
El edificio
Se ha dotado al CIC Energigune de instalaciones
punteras donde se pueda llevar a cabo su labor con
las máximas garantías: en definitiva, son espacios
donde se facilita el trabajo y el intercambio de
información, algo crítico en un centro como el CIC.
A continuación puede verse una descripción del
edificio y de sus principales instalaciones.
El CIC Energigune se configura como un conjunto
de edificios modulares conectados entre sí a
través de un eje funcional y de comunicaciones
que actúa como agente vertebrador de la
actividad del centro. Los espacios generados
se han diseñado con el objeto de promover una
relación interprofesional informal, que fomente la
transmisión del conocimiento de los investigadores
en un ambiente distendido.
El edificio de mayores dimensiones, situado frente
al vial principal del Parque Tecnológico de Álava,
alberga la recepción, los laboratorios asociados
al área de EES, las plataformas de equipamiento
(Plataforma de microscopía eléctrica, Unidad de
análisis de superficies, Plataforma de difractometría
de rayos X y Plataforma de resonancia magnética),
así como el taller mecánico y electrónico, el
área de formación y seminarios, y las oficinas
administrativas.
Además de las situadas en la planta baja del
Edificio A, sobre la cubierta de todo el complejo, y
como parte importante, existe una instalación de
generación eléctrica fotovoltaica con capacidad
de producción de hasta 100 kW.
El edificio de menores dimensiones alberga las
instalaciones de los laboratorios asociados al área
de TES, junto con el equipamiento singular del área.
Entre los dos edificios (A y B), CIC Energigune
cuenta con una capacidad total de 110 puestos
de trabajo, de los que 100 serán ocupados por
investigadores.
Memoria 2008 - 2012
31
Para el centro, el fomento de las relaciones
humanas y la interactividad y apoyo entre las
distintas áreas de estudio e investigación son
prioritarios. Por ello, se cuenta con un espacio
específico en cada piso para el disfrute de los
investigadores, con mesas de trabajo unidas
unas con otras y sin separaciones visuales que
contribuyen a favorecer un ambiente de trabajo
coordinado y conjunto.
La definición del contenido y estructura de los
laboratorios de cada unidad se encuentra abierta
(on demand), a expensas de las especificaciones
que defina cada uno de los responsables de área.
La imagen global que se obtiene es de un marcado
carácter tecnológico e innovador, en el que la
propia naturaleza se ve reflejada en los edificios y
se funde con ellos.
Modularidad y flexibilidad para el crecimiento del
centro y para la configuración de laboratorios
Posibilidad 1
Vistas
Vistas
Vistas
Reducción del impacto ambiental y paisajístico
Reducción del Impacto Ambiental
Impacto Visual Aparacamiento
Aparacamiento
Posibilidad 2
3
3
P
N
Luz Natural
Eficiencia energética y sostenibilidad
Crecimiento
Parcela B: 9.821 m2
Orientación
Adaptación al Terreno
Principales características
Parcela A: 10.000 m2
Edificabilidad: 5.000 M2
Condiciones óptimas de confort en el trabajo
P
Fase 3
4.910,5 m2
3
2
Fase 2
500 m2
Fase 3
4.910,5 m2
3
3
3
2
3
1
Fase 2
500 m2
1
Fase 1
4.500 m2
1
Fase 1
4.500 m2
1
Memoria 2008 - 2012
32
33
Principales instalaciones del CIC energigune
Plataformas tecnológicas
El CIC Energigune cuenta con unas infraestructuras de
primer nivel para dar servicio a las áreas de investigación.
Adicionalmente, bajo un planteamiento de optimización
en el uso de los recursos, el centro considera fundamental
facilitar el acceso a sus equipos a terceros.
Microscopía electrónica
Los laboratorios generales del CIC Energigune se
han diseñado teniendo en cuenta la secuencia
lógica de investigación del centro:
a) Diseño y síntesis de materiales.
b) Caracterización para estudiar sus propiedades.
c)Integración en el sistema baterías, supercaps o
test loop.
d) Testeo.
La plataforma de microscopía electrónica es el
centro para la caracterización microestructural
de los materiales estudiados en el CIC Energigune.
La última resolución espacial, combinada
con la adquisición simultánea de datos
espectroscópicos, se emplea para guiar la síntesis
de nuevos materiales, así como para monitorizar los
desarrollos estructurales inducidos bajo reacciones
electromagnéticas ex situ a nivel atómico. El
objetivo es entender la relación entre estructura y
propiedades electroquímicas.
Este servicio ofrece medidas de microscopía
electrónica al utilizar un microscopio de transmisión
de electrones (TEM, por sus siglas en inglés) y un
microscopio de escaneo por electrones (SEM,
por sus siglas en inglés), además de contar con el
apoyo de preparaciones de muestras relevantes.
Para la preparación de muestras, existe un laboratorio
dedicado específicamente que ofrece el equipamiento
necesario para aplicar reducciones mecánicas y
por rayos de iones, cubrimientos de carbono y oro, y
limpieza de plasma.
En este sentido, se distribuyen por área de la
siguiente forma:
EES:
Los laboratorios 1, 2 y 3 se dedican a la síntesis y
montaje de celdas de batería y supercaps; el número
4, así como las plataformas, son de caracterización;
en el laboratorio 5A y la sala seca se llevan a cabo
la integración y desarrollo del sistema; y, por último, el
laboratorio 5B es de testeo electroquímico. Tanto en el
laboratorio 2 como en la sala seca se realizan análisis
in operando y postmortem.
La sala seca, que permitirá el escalado de los
resultados de la investigación a escalas preindustriales,
es una infraestructura de referencia en Europa con
las siguientes características principales:
- Posibilidad de trabajar cinco personas de forma
simultánea en la sala.
- Punto de rocío en sala: –65 ºC
- Espacio de 55 m2.
TES:
Dr. Vladimir Roddatis
Responsable de la plataforma
• Máster en Física, 1995, Universidad Estatal de
Moscú (Rusia).
• Doctorado en Física, 1999, Instituto de
Cristalografía, Academia Rusa de las Ciencias
(Rusia).
• Investigador posdoctoral, 2000-2001, Fritz-Haber
Institute Max Planck Society (Alemania).
El área de almacenamiento de energía térmica cuenta
con un completo laboratorio para síntesis de materiales
con equipamiento como vitrinas de gases, caja de guantes
y hornos que permiten medir la estabilidad térmica.
Además se ha diseñado un lazo de aceite térmico que
permita testar los materiales bajo procesos de carga y
descarga de la energía, a temperaturas idénticas y con
velocidades de flujo similares a las de las aplicaciones reales.
Esta instalación dota al CIC Energigune de la capacidad
de realizar ensayos experimentales en prototipos a
escala de laboratorio y en proyectos piloto, requisitos
esenciales para su posterior demostración preindustrial.
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
34
Equipamiento
FEI-TECNAI G2 F20 S-TWIN. El FEI Tecnai G2 es un
TEM/STEM con FEG de 200 kV de alta resolución que
se instaló en el CIC Energigune en 2010. El equipo
posibilita hacer frente a una gran variedad de retos
en ciencia de los materiales de una manera sencilla
y rápida. Este microscopio electrónico es excelente
por su versatilidad y flexibilidad, al proporcionar un
alto rendimiento en todos los modos de imagen del
espectro TEM, STEM y EDX.
35
FEI-QUANTA 200FEG. El Quanta 200 FEG es un
microscopio de escaneo por electrones que se
instaló en el CIC Energigune en el invierno de 2010.
Es un microscopio ambiental de alta resolución
capaz de funcionar de tres modos diferentes:
alto vacío, presión variable y modos ambientales,
lo que significa que puede manejar todas las
muestras, incluso muestras no conductoras sin
recubrir, así como muestras húmedas que requieren
estar por encima de la presión de vapor de agua.
La combinación de una alta emisión de salida de
campo térmico (>100 nA de haz de corriente) con
una alta sensibilidad (18 mm) permite conseguir un
resultado final de hasta 3-5 nm exhibiendo bajas
conductividades.
Unidad de análisis de superficies
La plataforma de análisis de superficies del CIC
Energigune es un laboratorio equipado con
las técnicas más modernas para trabajar con
superficies y finas películas de distintos materiales.
Podemos tratar materiales en estado sólido,
incluyendo polvos y polímeros, y en algunos casos
incluso líquidos. La composición de la superficie,
así como su estructura electrónica y geométrica
pueden ponerse a prueba combinando varias
técnicas espectroscópicas y microscópicas
complementarias: espectroscopia fotoelectrónica
de rayos X (XPS), espectroscopia de electrones
Auger (AES), microscopía Auger de barrido/
microscopía electrónica de barrido (SAM/SEM),
espectroscopia Raman, microscopía de barrido
óptico de campo cercano (NSOM), espectroscopia
Raman de punta realzada (TERS), microscopía de
efecto túnel/microscopía de fuerza atómica en
aire o en líquido.
Dr. Alex Bondarchuk
Responsable de la plataforma
• Doctorado en Ciencias de la Superficie, 1995,
Universidad de Kiev (Ucrania). Tesis: Extended
Fine Structure in the Elastically Scattered Electron
Spectra and Determination of the Short-Range
Order Parameters for Disordered Solid Surfaces.
Director de tesis: Dr. P. Melnik.
• Máster en Física de radio y electrónica, 1983,
Universidad Nacional de Kiev T. Shevchenko
(Ucrania). Director: Dr. P. Melnik.
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
36
37
Equipamiento
Resonancia magnética nuclear
Multi Technique UHV Surface Analysis System for
XPS, AES, SEM/SAM ISS and Depth Profiling. Sistema
multitécnica de análisis de superficies de vacío
ultraalto para XPS, AES, SEM/SAM e identificación
de perfiles en profundidad con alta resolución
espacial y de energía sobre los diferentes tipos
de muestras conductoras y no conductoras,
desde cristales individuales a polímeros y polvos.
El sistema cuenta con una combinación única de
métodos para la preparación y tratamiento de
pruebas in situ, facilitada por sus cuatro fuentes
de evaporación por haz de electrones, célula de
alta presión o célula electroquímica en la cámara
de preparación. La parte analítica del sistema se
basa en el analizador hemisférico PHOIBOS 150
(SPECS GmbH), la fuente de rayos X de ánodos Al/
Ag- con monocromator FOCUS 500 (SPECS GmbH),
cañón de electrones de enfoque fino con emisor
Schottky para SEM/SAM (FEI), flood gun FG15/40
(SPECS GmbH) para compensar el cambio y un
cañón de iones con punto pequeño escaneable
IQE 12/38 (SPECS GmbH) para el tratamiento de
iones y perfiles precisos de la profundidad.
La plataforma de resonancia magnética nuclear
de estado sólido es un laboratorio equipado con
espectrómetros de vanguardia para ayudar a los
científicos del CIC Energigune a comprender mejor
la naturaleza de los materiales de almacenamiento
de energía mediante el estudio de los ambientes y
las interacciones entre los distintos núcleos.
Classic 500 SP Sputtering System (Pfeiffer). Sistema
de pulverización catódica magnetrón para la
deposición de películas finas, tanto conductoras
como aislantes. El principal potencial de esta
técnica se ve en sus características: deposición a
baja temperatura (no hace falta calentar el espacio
en blanco); versatilidad para evaporar materiales
de diversa naturaleza (metales conductores,
cerámicas aislantes…), incluyendo materiales con
un alto punto de fusión; eliminación de mezclas y
aleaciones, pero manteniendo la composición
del objetivo; buena adherencia de la película
depositada, puesto que la energía de llegada de
los átomos pulverizados a la superficie del sustrato
puede llegar a varias unidades de eV; fácil control
de la tasa de erosión del objetivo, sobre todo
mediante la potencia aplicada a la descarga.
Memoria 2008 - 2012
• Un bajo campo magnético (200 MHz), combinado
con velocidades de giro ultrarrápidas (65 kHz),
permite el estudio de materiales paramagnéticos.
AFM/STM Microscope Agilent 5500. Completo
sistema de microscopía de fuerza atómica para
muestras de tamaño pequeño y mediano. Este
equipamiento permite la caracterización inicial
de los materiales estudiados, la observación de
su interacción con otros componentes de las
baterías y la determinación de los mecanismos de
degradación de los electrodos durante su vida.
AFM/RAMAN
integrated
system
(Nanonics/
Renishaw). Este equipo permite la caracterización
química y física desde nanoestructuras ópticas
no destructoras e interfaces en los materiales que
se usan en las baterías y los supercapacitadores,
por lo que se puede obtener información
avanzada sobre enlaces químicos y otras variables
de las moléculas y realizar su identificación y
caracterización. La espectroscopia Raman es una
importante técnica para el estudio microscópico de
materiales cerámicos y poliméricos que se utilizan
habitualmente como electrodos y electrolitos en
baterías y supercapacitadores.
• Un campo magnético superior (500 MHz),
combinado
con
velocidades
de
giro
ultrarrápidas, proporciona la deseada resolución
mayor para sistemas más convencionales. El
objetivo consiste en complementar el estudio
de los cambios estructurales que se producen
durante
el
almacenamiento
energético
térmico y electroquímico, principales focos de
investigación actualmente en el CIC.
Dr. Juan Miguel López del Amo
Responsable de la plataforma
• Doctorado en la Universidad Freie de Berlín
(Alemania), en 2006, dedicado al desarrollo y
aplicaciones de resonancia magnética nuclear
en estado sólido para la caracterización
estructural y físico-química de sólidos orgánicos y
organometálicos.
• Investigador posdoctoral en el Leibniz Institute for
Molecular Pharmacology (FMP, Berlín, Alemania)
en el grupo del profesor Bernd Reif (año 2007).
• Se une al Helmholtz Centre for Environmental
Health en Múnich (Alemania), para trabajar en
estudios de resonancia magnética nuclear en
estado sólido (año 2011).
Memoria 2008 - 2012
38
39
Equipamiento
Nanostar – SAXS. El SAXS es un método fiable,
económico y no destructivo para el análisis
de materiales nanoestructurados, al producir
información sobre los tamaños de las partículas y
las distribuciones de los tamaños de 1 a 100 nm,
la forma y la orientación de las distribuciones de
las muestras en líquido, polvo, etc. De hecho,
NANOSTAR analiza las propiedades de las muestras
puras, incluso en sistemas con muestras no
isotrópicas. Además, se puede tomar una imagen
espacial real con resolución SAXS en µm utilizando
Nanography.
Bruker Avance III 200 MHz. El Avance III 200 MHz se
instaló en el CIC en marzo de 2012. Es un imán de bajo
campo magnético, con un gran orificio, dedicado
al estudio de materiales paramagnéticos, que son
un componente frecuente en los electrodos de
las baterías y los supercapacitadores. Dos sondas
disponibles: (1) sonda de 1,3 mm 1H/19F-X DVT
CPMAS de doble resonancia, que puede alcanzar
velocidades de giro ultrarrápidas, de hasta 65kHz;
y (2) sonda de 4 mm 1H-X DVT CPMAS de doble
resonancia, que puede alcanzar temperaturas de
hasta 400 ºC y velocidades de giro de hasta 20 kHz.
Bruker Avance III 500 MHz. El Avance III 500 MHz se
instaló en el CIC Energigune en abril de 2012. Es
un imán con un gran orificio muy adecuado para
materiales no magnéticos, donde se prefiere una
alta resolución. Hay tres sondas disponibles: (1)
sonda de 1,3 mm 1H/19F-X DVT CPMAS de doble
resonancia, que puede alcanzar velocidades de
giro ultrarrápidas, de hasta 65kHz; sonda de 2,5
mm 1H-X–Y, DVT CPMAS de triple resonancia que
puede girar hasta 35kHz; y (3) sonda wideline H-X
estática para estudios electrquímicos in situ.
Plataforma de análisis térmico
La plataforma de análisis térmico tiene como
objetivo la caracterización termofísica de un gran
espectro de muestras (sólidas y líquidas).
La plataforma cuenta con instrumentos de última
tecnología como el Análisis Térmico Simultáneo
(STA), unido a un Espectrómetro de Masas y el
Calorímetro Diferencial de Barrido (DSC) para la
caracterización termodinámica, Aparato de LáserFlash (LFA) y un Dilatómetro para medidas físicas.
Plataforma de rayos X
Equipamiento
D8 ADVANCE – XRD. El D8 ADVANCE es un
analizador de rayos X de uso múltiple que puede
configurarse para todas las aplicaciones de
difracción de polvo, incluyendo identificación
de fase, análisis cuantitativo de fase y análisis de
microestructura y estructura de cristal. El sistema
puede funcionar tanto con geometrías de haces
paralelos como Bragg-Brentano y cuenta con un
detector LYNXEYE. El LYNXEYE es un detector de «tira
de silicio compuesto» unidimensional para medidas
de difracción de rayos X ultrarrápidas. Instalado
junto con el LYNXEYE, se pueden conseguir datos
de la difracción de alta calidad con una velocidad
sin precedentes, más de 150 veces más rápido
que con un sistema de detección de punto
convencional.
Memoria 2008 - 2012
PPMS
El PPMS (sistema de medida de propiedades físicas)
del diseño cuántico tiene como objetivo una gran
variedad de caracterizaciones físicas y químicofísicas de masas, polvos y películas finas, desde
temperaturas criogénicas hasta los 126 ºC y bajo
campo magnético.
El sistema está constituido por una plataforma
ambiental para muestras, lo que permite un control
preciso de la temperatura (1,9-400K), del campo
magnético (hasta 9T DC) y del vacío (hasta 10 4
mbar). Esta plataforma puede complementarse
mediante diferentes opciones, lo que permite la
medida de la conductividad electrónica (DC y
AC), la conductividad electrónica no lineal (I-V),
el efecto Hall, la conductividad térmica, el efecto
termoeléctrico, figura de mérito termoeléctrica
ZT, calor específico, magnetización DC y
susceptibilidad magnética AC (bajando a 2.10-8
emu).
Memoria 2008 - 2012
41
A partir de dos líneas principales (EES y TES), se llevan a cabo las siguientes líneas de investigación.
Almacenamiento de energía eléctrica (baterías y supercapacitadores)
Baterías de Litio-Ion
Electrolitos sólidos
Baterías Litio-Aire
Propósito
Propósito
Propósito
Identificar y desarrollar materiales de
electrodos de conversión alternativos,
con una mejora significativa de
prestaciones (menor coste e incremento
de densidad energética) sobre
los compuestos de intercalación
comercialmente disponibles en la
actualidad.
Desarrollar electrolitos sólidos con alta
conductividad iónica más seguros y
fiables mediante la sustitución de los
disolventes orgánicos líquidos utilizados en
la actualidad.
Producir los componentes de una batería
litio-aire con propiedades capaces de
superar las limitaciones de la actual
tecnología litio con la idea de acelerar
el desarrollo de prototipos funcionales
que permitan testar y contrastar en el
laboratorio las propiedades teóricas de
este concepto de batería.
Objetivos
4
•Cumplir los requerimientos del mercado
en cuanto a densidad energética
(250Wh/kg), vida útil y seguridad.
•Mantener los requisitos de sostenibilidad.
•Alcanzar costes atractivos para la
aplicación práctica (<500$/kg).
Limitaciones y riesgos
•Posibilidad de no obtener materiales
con la actividad electroquímica
adecuada.
Resultados hasta el momento
•Una presentación en un congreso
internacional.
•Dos artículos en revistas de alto índice
de impacto.
•Un proyecto con empresa.
Colaboradores
Objetivos
•Electrolitos poliméricos. Preparación de
nanopartículas híbridas, injertadas bien
con soportes de polímero o bien con
un plastificante (como líquido iónico,
compuestos orgánicos con una alta
constante dieléctrica, etc.) orientados a
lograr lo siguiente:
oEl aumento de la estabilidad
del electrolito operando a alta
temperaturas.
oLa eliminación de la problemática de
la formación de dendritas.
•Electrolitos cerámicos. Uso de
conductores iónicos cerámicos,
para incrementar la seguridad y la
estabilidad química y electroquímica
de los sistemas, con la ventaja de que
los materiales cerámicos se pueden
obtener con una gran variedad de
estequiometrias, estructuras de cristal
y microestructuras que llevan a una
gama controlada de propiedades
electroquímicas que pueden aplicarse
en estos dispositivos.
Limitaciones y riesgos
•El rango de materiales por probar es
muy amplio.
•Hay muchos grupos de estudio en el
mundo trabajando en este campo.
Objetivos
•Incrementar significativamente la
densidad energética de las baterías
(>750 Wh/kg).
•Reducir el coste a través de una
reducción del uso de materias primas.
•Reducir el peso.
Limitaciones y riesgos
•Dificultad a la hora de encontrar un
diseño optimizado de una célula litioaire.
•Inestabilidad electrolítica.
•Limitación a la capacidad específica
debido a la pérdida de porosidad en
el cátodo de aire durante los ciclos
celulares.
Resultados hasta el momento
•Presentaciones en cuatro
convenciones internacionales.
•Presentaciones para otras dos
convenciones internacionales en curso.
•Dos artículos en fase de preparación.
Colaboradores
Resultados hasta el momento
Líneas de
investigación
•Una presentación en la ECS Prime 2012
Conference.
•Un artículo en revista de alto índice de
impacto.
•Una patente PCT en proceso de solicitud.
Colaboradores
Memoria 2008 - 2012
42
43
Almacenamiento de energía térmica
Baterías Sodio-Ion
Baterías Metal-Aire
Propósito
Propósito
Desarrollar sistemas de bajo coste para
aplicaciones de almacenamiento
estacionario, a través de la síntesis de
nuevas fases para el ánodo, los cátodos
y los electrolitos con la química sodio-ion
apropiada.
Proporcionar un sistema de alta energía
híbrida de baterías y pilas de alta
temperatura (SOFC) para aplicaciones
en la generación de electricidad, para
su distribución, regulación de las redes
energéticas y transporte.
Objetivos
Objetivos
•Conseguir un bajo coste (inferior a 200
$/kWh).
•Lograr una mejora de la seguridad.
•Robustez con un número de ciclos
superior a 5000.
•Lograr alta densidad energética (800
Wh/L y 70 % de eficiencia).
•Mejorar la seguridad: sin formación
de dendritas ni cátodos y electrolitos
inflamables o inestables.
•Conseguir un bajo coste (<500 $/kWh).
Limitaciones y riesgos
•El rango de materiales por testar es muy
amplio.
•Hay muchos grupos de estudio en el
mundo trabajando en este campo.
Limitaciones y riesgos
Resultados hasta el momento
Resultados hasta el momento
•Dos presentaciones en convenciones
internacionales.
•Tres artículos publicados en revistas de
alto índice de impacto y dos en curso.
•Uno de los diez artículos más
leídos sobre energía y ciencias
medioambientales de todo el año 2012.
•Una solicitud de patente en análisis
interno.
•Una solicitud de patente (11 de
diciembre de 2011 en Europa; 12 de
febrero de 2012 en Estados Unidos).
•Un póster en el Power Your Future 2012.
Colaboradores
•Enfoque completamente novedoso
que requiere un significativo análisis
preliminar para evaluar su viabilidad.
Colaboradores
Supercapacitadores
Propósito
Optimizar los materiales de carbono
y óxidos de metales de transición/
nitruros en relación con la alta energía
y potencia de los supercapacitadores,
tanto en términos gravimétricos como
volumétricos.
Objetivos
•Optimizar la capacidad alterando las
condiciones de síntesis de los materiales
con base de carbono y controlar su
microestructura.
•Proveer un mejor entendimiento de
la adsorción y el transporte iónico en
los electrodos del supercapacitador
microporoso a través del estudio
microestructural ex situ e in situ.
•Proponer sistemas nuevos, baratos y
pseudocapacitivos basados en óxidos
de metales de transición y nitruros.
Limitaciones y riesgos
•Progreso limitado en materiales de
carbono microporosos en los últimos
años.
•Necesidad de una instalación
experimental sofisticada y
aproximaciones serias en la
interpretación de los datos sobre los
estudios estructurales e in situ.
Aleaciones metálicas para
materiales de cambio de fase
Almacenamiento de calor
estacional
Propósito
Propósito
Desarrollar nuevos sistemas de
almacenamiento de energía térmica
basados en el cambio de fase de
aleaciones metálicas eutécticas para su
posterior aplicación en centrales solares
de concentración (CSP) o recuperación
de calor en procesos industriales.
Desarrollar nuevos materiales de cambio
de fase basados en azúcares y alcoholes
para aplicaciones de almacenamiento
de energía térmica estacional a
temperaturas medias.
Objetivos
•Identificar nuevos materiales metálicos
para el almacenamiento de energía
con propiedades termofísicas
mejoradas.
•Optimización de las propiedades,
rendimiento y eficiencia de los sistemas
de almacenamiento basados en estos
materiales.
Limitaciones y riesgos
•Coste de las aleaciones frente a
otros materiales de almacenamiento
existentes.
Resultados hasta el momento
•Dos presentaciones en 2012:
INNOSTOCK y ASME.
•Dos publicaciones en: Applied Energy y
Journal of Solar Energy Engineering.
Objetivos
•Desarrollar aleaciones moleculares
de azúcar y alcoholes (MASA) con un
punto de fusión entre los 70 y los 150 ºC,
y una alta densidad energética
(>200 kJ/m3).
•Lograr un subenfriamiento significativo y
estable.
•Obtener alta cinética de cristalización.
Limitaciones y riesgos
•Lograr una densidad energética más
baja de lo esperado.
•Conseguir aleaciones inestables de
MASA.
•Fracasar a la hora de obtener
metaestabilidad en la fase de cambio.
Resultados hasta el momento
•Proyecto FP7 (abril 2012-abril 2015).
Colaboradores
Colaboradores
Resultados hasta el momento
•Una colaboración industrial.
•Un artículo en preparación.
Colaboradores
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
44
45
Proyectos europeos
Alianzas
Proyectos fp7
A finales de 2012, el CIC Energigune se unió al
consorcio EERA (European Energy Research
Alliance). EERA es una alianza de organizaciones
líderes en el campo de la investigación energética,
cuyo objetivo consiste en fortalecer, ampliar y
optimizar las capacidades de investigación de
energía de la UE a través del uso compartido
de instalaciones nacionales de primer nivel en
Europa y la realización conjunta de programas de
investigación paneuropeos (Programas Conjuntos
EERA).
La actividad del CIC Energigune comenzó a
finales de 2011 y fue en este mismo año cuando se
presentó la primera propuesta a un programa FP7
de Cooperación en el ámbito de energía, Sugar
based Materials for Seasonal Storage (FP7-ENERGY
2011.4.1-3: SAM-SSA.), liderado por el CNRS y en
cuyo consorcio participan ocho organismos de
investigación de seis países europeos.
En
2012 se ha intensificado la actividad en
este ámbito y se han presentado las siguientes
propuestas al programa FP7:
1. FP7-ICT-2013-FET-F: Graphene Flagship.
2. FP7-ENERGY.2013.7.3.3: SIRBATT.
3. FP7-2013-GC-Materials: MAT4BATT.
4. FP7-ENERGY.2013.7.3.3: MINLICAP.
5. FP7-2013-GC-Materials: MATBALIA.
6. FP7-ENERGY-2013-IRP: EESTORIGA.
Con el fin de contribuir al logro de los objetivos del
SET Plan y fortalecer la base de investigación de la
UE, EERA tiene los siguientes objetivos:
- Acelerar el desarrollo de nuevas tecnologías
energéticas al concebir y aplicar programas
conjuntos de investigación en apoyo de las
prioridades establecidas en el SET Plan, la puesta
en común y la integración de actividades y
recursos, la combinación de fuentes nacionales
y comunitarias de financiación y maximizar las
complementariedades y sinergias, incluidos los
socios internacionales.
- Trabajar en el largo plazo, para la integración
duradera de las excelentes pero dispersas
capacidades de investigación en toda la UE,
mediante la superación de la fragmentación,
la optimización del uso de los recursos, la
creación de capacidades de investigación
adicionales y el desarrollo de una amplia gama
de infraestructuras de investigación de energía
paneuropea de clase mundial.
Colaboraciones
Colaboraciones de primer nivel
La filosofía del CIC Energigune es la de establecer
colaboraciones de alto valor añadido con otros
centros de investigación
y universidades del
entorno, así como con los centros de referencia y
universidades a nivel internacional.
En este sentido, las principales colaboraciones
establecidas durante este período han estado
orientadas, por una parte, a que nuestros
investigadores realizarán estancias en centros
de investigación de primer nivel mientras las
instalaciones del CIC se ponían en funcionamiento,
y a la generación de networking, estableciendo
los primeros proyectos de colaboración.
- Desarrollar vínculos y alianzas sostenidas con la
industria para fortalecer la interacción entre los
resultados de la investigación y la innovación
De las propuestas presentadas, han sido
preaprobadas y se encuentran fase de negociación
las siguientes:
1.FP7-ICT-2013-FET-F: Graphene Flagship.
2.FP7-ENERGY.2013.7.3.3: SIRBATT.
3.FP7-2013-GC-Materials: MAT4BATT.
4.FP7-ENERGY-2013-IRP: EESTORIGA.
Asimismo, merece la pena destacar que se ha
concedido una beca Marie Curie FP7-PEOPLE2012-IOF en cooperación al CIC Energigune junto
con el Massachussetts Institute of Technology.
El enfoque principal de EERA es el de acelerar el
desarrollo de tecnologías de energía hasta el punto
en que se pueden integrar en la investigación
impulsada por la industria. Para lograr este
objetivo, EERA racionaliza y coordina los programas
nacionales y europeos de I+D de energía.
El SET Plan para la inversión en investigación
e innovación energética da prioridad a las
tecnologías más relevantes para la política
climática de 2020 para la energía y regulará el
nuevo programa de la UE Horizon 2020.
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
46
47
Compromiso con el desarrollo de talento
MESC
Primer programa de doctorado cic energigune
Campus de excelencia euskampus
El CIC participa activamente en el máster
Erasmus Mundus Materials for Energy Storage and
Conversion.
Este máster está diseñado para proporcionar
un programa de educación de dos años en
Electroquímica y Ciencias de los Materiales en cinco
universidades de renombre mundial de tres países
europeos: Francia (Marsella, Toulouse, Amiens),
España (Córdoba) y Polonia (Varsovia). Junto con
estas universidades, el programa incluye proyectos
con los principales laboratorios de investigación
en el campo de los materiales relacionados con
la energía, entre los que se encuentra el CIC
Energigune.
El MESC recibe financiación de la Comisión Europea
como máster Erasmus Mundus. El programa
Erasmus Mundus apoya los másteres europeos de
alta calidad, mejorando la visibilidad y el atractivo
de la educación
superior europea en otros países.
En julio de 2012 se realizó la primera convocatoria de becas para la realización del doctorado, con la selección
de nueve temáticas (ocho en el área de EES y una en el área de TES); ya se ha realizado la concesión de
seis de ellas. Actualmente, hay seis personas realizando la tesis doctoral en el CIC Energigune en el área de
electroquímica y una en el área de térmica, siguiendo con la filosofía de combinar el desarrollo de talento
local con la atracción de talento internacional en las siguientes temáticas:
El CIC Energigune ha firmado un acuerdo con
Euskampus Fundazioa, entre cuyos objetivos se
encuentra el de contribuir a generar y consolidar
una cultura de la ciencia y de la innovación en
su territorio, apoyado por sus socios y miembros
fundadores; concede una especial importancia
al área de sociedad e integración con el territorio
y las actividades de divulgación y acercamiento
de la ciencia a los medios de comunicación
y a la empresa las apoyan todos los miembros
fundadores y las coordinan junto con un grupo de
agentes experimentados
Euskampus, gracias al trabajo de todos sus socios
y amigos de proyecto, ha obtenido de FECYT
la acreditación de Unidad de Comunicación y
Cultura Científica. De esta forma, se conecta con
la red más importante de difusión y divulgación
científica nacional y da un paso más en su
proyecto de comunicación y proyección social de
la ciencia.
En este ámbito, el acuerdo de CIC Energigune es
vital para reforzar el desarrollo de talento local y
para el aprovechamiento de sinergias en el ámbito
del almacenamiento de energía.
- Development of
ceramic lithium ion
electrolytes for high
performance batteries
(ref. CerElec)
- Investigations of New
Anode Materials for
Sodium Ion Batteries
(ref. ElecNa)
- N
a or Li salt-polymer
hybrid nanoparticles
as electrolytes for
solid-state batteries.
(ref. Polym)
- Positive electrode
materials for aqueous
Na-ion batteries (ref.
AquoNa)
Estudiante de
doctorado:
William Jr. Manalastas
Tutor CIC:
Prof. John Kilner
Estudiante de
doctorado:
María José Piernas
Tutor CIC:
Dra. Elizabeth Castillo/
Prof. Teófilo Rojo
Estudiante de
doctorado:
Nerea Lago
Tutor CIC:
Dra. Oihane García/
Prof .Teófilo Rojo
Estudiante de doctorado:
Antonio Fernández
Tutor CIC:
Dra. Montserrat CasasCabanas/Dr. Miguel
Ángel Muñoz
- “Regime-selected
morphological
patterns during the
electrodeposition of
catalytic nanoparticles”
(ref. CatNano)
- H
ybrid Organic Inorganic Materials
for advanced power
storage systems
- H
ybrid Organic Inorganic Materials
for advanced power
storage systems
Estudiante de
doctorado:
Marya Baloch
Tutor CIC: Dra. Carmen
López/Dra. Sofía Pérez
Estudiante de
doctorado:
Paula Sánchez *
Tutor CIC: Dra. Carmen
López
Estudiante de
doctorado:
Elena Risueño
Tutor CIC: Dra. Stefania
Doppiu
(*) Estudiante de UPV-EHU
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
49
Comunicaciones
Para el equipo que trabaja en el CIC Energigune, el intercambio de información resulta esencial. De ahí la
importancia que se le dan a las comunicaciones. Así, compartir el conocimiento y aprender de las experiencias
de los demás mediante colaboraciones o la asistencia a convenciones y eventos es una parte clave del
trabajo. A continuación se presentan, en diversas tablas, todas las comunicaciones en que ha participado
el CIC, bien sean artículos en revistas científicas de alto impacto, bien pósteres presentados en seminarios…
Seminarios y convenciones
Seminarios y convenciones
organizados por CIC Energigune
2011
Workshop on Thermal Energy Storage
16/06/2011
EGNATION Meetings
4-6/07/2011
5
All batteries great and small
09/09/2011
Structural, Electrical and Magnetic
Properties of CoFe2O4 and BaTiO3
Layered Nanostructures
21/11/2011
2012
Metal-air Project (by Lide Rodríguez,
Ikerlan)
10/01/2012
Synthesis, Characterization and
Applications of Nanoporous Materials
31/01/2012
Combining (electro)chemistry with
XPS. Surface modifications at the
Solid-liquid interface (by Thomas
Stempel)
17/02/2012
Indicadores
clave de
rendimiento
Delving into the Depths of Solution
Structure… Developing Tools
for Lithium Battery Electrolyte
Characterization (by Wesley
Henderson)
08/03/2012
Power our future
20-21/03/2012
Applications of accelerated
molecular dynamics in materials
science (by Blas Uberuaga)
03/04/2012
Thermochemical energy storage for
concentrated solar power plants
(17/04/2012
Seminar on solid state NMR and
applications (by Juan Miguel López
del Amo)
18/04/2012
Solid state NMR and its applications
(by Pieter Magusin)
24/04/2012
Can carbon monolithes be suitable
electrodes in supercapacitator cells?
(by Francisco del Monte)
8/05/2012
I. Industrial Seminar, Trainelec
29/05/2012
II. Industrial Seminar, Ingeteam
28/09/2012
Materials characterization by
secondary ion mass spectrometry (by
Dr. Alexander Tolstoguzov)
17/10/2012
Of surfaces, ions, lipids, and
platelets:interactions of biological
model systems with inorganic oxides
(by Dr. Ilya Reviakin)
19/10/2012
III. Industrial Seminar, Graphenea
22/10/2012
Workshop: Present and Future
Perspectives on Li-air Battery
Research
13/12/2012
Seminarios y convenciones con la
participación del CIC Energigune
2010
Nanoscale Devices for Environmental
and Energy Applications (NDEEA 10)
San Sebastián, España
26/04/2010
IMLB 2010 - 15th International Meeting
on Lithium Batteries
Montreal, Canadá
27/06/2010
Workshops and Experts Meeting on
Compact Thermal Energy Storage
Burdeos, Francia
07/07/2010
Solar PACES 2010
Perpiñán, Francia
21/09/2010
International Conference on Solar
Heating, Cooling and Buildings
(EuroSun 2010)
Graz, Austria
28/09/2010
IV. Industrial Seminar, Ormazabal
26/11/2012
2010 MRS Fall Meeting
Boston, Massachusetts, Estados
Unidos
29/11/2010
In situ surface analytical
characterization of electronic
devices: Ion Lithium Batteries (by Dr.
Andreas Thißen)
28/11/2012
20th International Seminar on Double
Layer Capacitors & Hybrid Energy
Storage Devices
South Florida, Estados Unidos
05/12/2010
Memoria 2008 - 2012
50
2011
International Conference for
Sustainable Energy Storage 2011
Belfast, Reino Unido
21/02/2011
Concentrating Solar Thermal Power
Scottsdale, Arizona, Estados Unidos
23/02/2011
International Conference On Thermal
Energy and Environment INCOTEE 2011
Tamilnadu, India
24/03/2011
Materials Research Society
San Francisco, CA, Estados Unidos
25/04/2011
The Electrochemical Society
Montreal, Canadá
01/05/2011
62nd Annual Meeting of
the International Society of
Electrochemistry
Turku, Finlandia
08/05/2011
ASES National Solar Conference,
SOLAR 2011
Raleigh, Carolina del Norte, Estados
Unidos
17/05/2011
16th International symposium on
intercalation compounds
SeC-Ustupky, República Checa
22/05/2011
ICMAT 2011
Suntec, Singapur
26/06/2011
CSP today USA 2011
Las Vegas, Estados Unidos
29/06/2011
51
NEUTRONS AND MATERIALS FOR
ENERGY
Universidad Complutense, Madrid,
España
11/07/2011
2011 Energy Sustainability
Conference and Fuel Cell
Conference
Grand Hyatt, Washington, Estados
Unidos
07/08/2011
ISES Solar World Congress 2011
Kassel, Alemania
28/08/2011
62nd Annual Meeting of
the International Society of
Electrochemistry
Niigata, Japón
11/09/2011
Solar Paces 2011
Granada, España
20/09/2011
Battery Power 2011
Nashville, TN, Estados Unidos
20/09/2011
Batteries 2011
Cannes-Mandelieu, Francia
28/09/2011
The Electrochemical Society
Boston, MA, Estados Unidos
09/10/2011
The Battery Show
Detroit, Michigan, Estados Unidos
25/10/2011
Lithium Battery Power 2011
Paris Las Vegas Hotel & Casino, Las
Vegas, Estados Unidos
07/11/2011
Lithium batteries discussion LIBD
Arcachon, Francia
01/07/2011
Mobile Power Technology 2011
Paris Las Vegas Hotel & Casino, Las
Vegas, Estados Unidos
09/11/2011
18th International Conference on
Solid State Ionics
Varsovia, Polonia
03/07/2011
Battery Safety 2011
Paris Las Vegas Hotel & Casino, Las
Vegas, Estados Unidos
09/11/2011
Memoria 2008 - 2012
2012
ASME Conference
San Diego, CA, Estados Unidos
23/07/2012
Graphel Conference
Míconos, Grecia
30/09/2012
MRS 2012 Fall Meeting & Exhibit
Boston, Estados Unidos
25/11/2012
XIII International Symposium on
Polymer Electrolytes
Selfoss, Islandia
26/08/2012
Green Cars 2012: Business Challenges
and Global Opportunities
Vitoria, España
03/10/2012
2012 EMN Fall Meeting
Las Vegas, Estados Unidos
29/11/2012
Solar paces 2012
Marrakech, Marruecos
11/09/2012
PRIME
Honolulu, Hawái, Estados Unidos
08/10/2012
Electrochemistry 2012
Múnich, Alemania
17/09/2012
The Eighth Experts Meeting
Petten, Países Bajos
18/10/2012
Arpa energy innovation summit
Washington DC, Estados Unidos
27/02/2012
Neutrons for Energy
Delft, Países Bajos
17/09/2012
SAM SSA
Eindhoven, Países Bajos
22/10/2012
Gordon Research Conferences:
Batteries
Four Points Sheraton/Holiday Inn
Express, Ventura, CA, Estados Unidos
04/03/2012
IBero-American NMR
Aveiro, Portugal
24/09/2012
Scientific lives
San Sebastián, España
12/11/2012
Gordon Research Conferences:
Electrochemistry
Four Points Sheraton/Holiday Inn
Express, Ventura, CA, Estados Unidos
08/01/2012
Linz Winter Workshop
Linz, Austria
02/02/2012
Knowledge Exposed: Large Scale
Solar Power
Long Beach Convention Center, CA,
Estados Unidos
14/02/2012
Lithium Battery Power
Las Vegas, Estados Unidos
04/12/2012
Crystal Chemistry and Magnetic New
materials for Energy Storage Scientific
Research Authorization
University of Pierre and Marie Curie,
París, Francia
07/12/2012
2nd ToF-SIMS LEIS Workshop
Imperial College, Londres, Reino
Unido
19/04/2012
Titan User Club 2012 Meeting
Eindhoven, Países Bajos
25/04/2012
Innostock
Lleida, España
15/05/2012
16th International Meeting on Lithium
Batteries
Jeju, Corea
17/06/2012
Electrical Energy Storage Workshop
Universidad de Mondragón,
Mondragón, España
22/06/2012
International Flow Battery Forum
Múnich, Alemania
25/06/2012
Energy Research Information/
Partnering Day – 2013 calls
Bruselas, Bélgica
03/07/2012
Memoria 2008 - 2012
52
53
Publicaciones
En el ámbito de las publicaciones, hay que destacar que un artículo escrito por investigadores del CIC
Energigune, «Na-ion batteries, recent advances and present challenges to become low cost energy storage
systems», ha estado entre los diez artículos sobre energía y ciencias medioambientales más leídos desde su
publicación en febrero de 2012.
Detalle de artículos publicados en revistas de alto índice de impacto:
2011
Near Heterosite Li0.1FePO4 Phase
Formation as Atmospheric Aging
Product of LiFePO4/C Composite.
Electrochemical, Magnetic and EPR
Study
Journal of the Electrochemical
Society, 158 (9) A1042-A1047 (2011)
Electrical energy storage
21/07/2011
2,59
V. Palomares, A. Goñi, I. Gil de
Muro, L. Lezama, I. de Meatza, M.
Bengoechea, I. Boyano, T. Rojo
Recycled Material for Sensible Heat
Based Thermal Energy Storage to be
Used in Concentrated Solar Thermal
Power Plants
Journal of Solar Energy EngineeringTransactions of the Asme Volume: 133
Issue: 3; DOI: 10.1115/1.4004267
Thermal Energy Storage
22/08/2011
0,846
X. Py, N. Calvet, R. Olives, A. Meffre, P.
Echegut, C. Bessada, E. Veron, S. Ory
A Phosphite Oxoanion-Based Compound
with Lithium Exchange Capability and
Spin-Glass Magnetic Behavior
Chemistry of Materials, 2011, 23 (19),
pp 4317–4330
DOI: 10.1021/cm201337g
Power storage; Batteries and Supercaps
15/09/2011
7,286
U-Ch. Chung, J. L. Mesa, J. L. Pizarro,
I. de Meatz a, M. Bengoechea, J.
Rodríguez Fernandez, M. I. Arriortua,
T. Rojo
Memoria 2008 - 2012
Preparation and Characterization of
Monodisperse Fe3O4 Nanoparticles:
An Electron Magnetic Resonance Study
Chemistry of Materials, 2011, 23 (11),
pp 2879–2885
DOI: 10.1021/cm200253k
Power storage; Batteries and
Supercaps
04/11/2011
7,286
J. Salado, M. Insausti, L. Lezama, I. Gil
de Muro, E. Goikolea, T. Rojo
Novel
Pr0.6Sr0.4Fe0.8Co0.2O3:Ce0.8Sm
0.2O2 composite nanotubes for
energy conversion and storage
Journal of Power Sources 201 (2012)
332-339
DOI: 10.1016/j.jpowsour.2011.10.089
Power storage; Batteries and
Supercaps
15/12/2011
4,951
R. Pinedo, I. Ruiz de Larramendi, N.
Ortiz-Vitoriano, I. Gil de Muro, T. Rojo
Photoinduced Optical Transparency
in Dye-Sensitized Solar Cells
Containing Graphene Nanoribbons
Journal of Physical Chemistry C, 2011,
115 (50), pp 25125–25131
DOI: 10.1021/jp2069946
Electrical energy storage
26/12/2011
4,805
J. A. Velten, J. Carretero-Gonzalez, E.
Castillo-Martínez, J. Bykova, A. Cook,
R. Baughman, A. Zakhidov
2012
Thermal storage material from
inertized wastes: Evolution of
structural and radiative properties
with temperature
Solar Energy, Volume 86, Issue 1,
January 2012, Pages 139–146
Thermal Energy Storage
01/01/2012
2,475
A. Faik, S. Guillot, J. Lambert, E.
Ve´ron, S. Ory, C. Bessada,
P. Echegut, X. Py
Enhanced performances of macroencapsulated phase change
materials by intensification of the
internal effective thermal conductivity
Journal of Heat and Mass Transfer
Thermal Energy Storage
submitted 01/01/2012
N. Calvet, X. Py, R. Olivès, J.P.
Bedecarrats, J.P. Dumas, F. Jay
Structural, magnetic and
electrochemical study of a new
active phase obtained by oxidation
of a LiFePO4/C composite†
Journal of Materials Chemistry
DOI: 10.1039/c2jm14462j
Electrical energy storage
30/01/2012
5,968
Ver onica Palomares, Aintzane
Goni, Amaia Iturrondobeitia, Luis
Lezama,a Iratxe de Meatza, Miguel
Bengoecheab and Teofilo Rojo
Na-ion batteries, recent advances
and present challenges to become
low cost energy storage systems
Energy & Environmentai Science DOI:
10.1039/c2ee02781j
Power storage; Batteries and
Supercaps
07/02/2012
9,61
V. Palomares, P. Serras, I. Villaluenga,
K. B. Hueso, J. Carretero-Gonzalez, T.
Rojo
Molten ternary nitrate salts mixture
for use in an active direct thermal
energy storage system in parabolic
trough plants
Journal of Solar Energy Engineering
Thermal Energy Storage
submitted 01/03/2012
J. Gomez, N. Calvet, A. Starace, G.
Glatzmaier
Structural Changes upon Lithium
Insertion in Ni0.5TiOPO4
Journal of Alloys and Compounds
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jallcom.2012.03.103
Thermal Energy Storage
11/04/2012
2,289
R. Essehli, B.E. Bali, A. Faik, S.
Benmokhtar, B. Manoun, Y. Zhang,
X.J. Zhang, Z. Zhou, H. Fuess
A study of the crystal structure and
the phase transitions of the double
perovskites A2ScSbO6 (A= Sr, Ca) by
neutron and X-ray powder diffraction.
JOURNAL OF SOLID STATE CHEMISTRY
Volume: 192 Pages: 273-283
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jssc.2012.04.019
Thermal Energy Storage
12/04/2012
2,159
A. Faik, J. M. Igartua, D. Orobengoa,
J. M. Perez-Mato and M. I. Aroyo
Effect of doping LiMn2O4 spinel with a
tetravalent species such as Si(IV) versus
with a trivalent species such as Ga(III).
Electrochemical, magnetic and ESR study
Journal of power Sources 216 (2012) 482 488
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2012.06.031
Electrical energy storage
19/06/2012
4,951
A. Iturrondobeitia a, A. Goñi a, V.
Palomares a, I. Gil de Muro a, L.
Lezama a, Teofilo. Rojo
Infrared normal spectral emissivity
of Ti–6Al–4V alloy in the 500–1150 K
temperature range
Journal of Alloys and Compounds
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jallcom.2012.06.117
Thermal Energy Storage
29/06/2012
2,289
L. González-Fernández , E. Risueño
R.B. Pérez-Sáez M.J. Tello
Improving thermochemical storage
behavior by inserting additives
Submitted to Applied Energy
Thermal Energy Storage
04/07/2012
Ch.Rosskopf,A.Faik.M.Linder,A.Worner
Compatibility of a post-industrial ceramic
with nitrate molten salts, for use as filler
materials in a thermocline storage system
Applied Energy
http://dx.doi.org/10.1016/j.
apenergy.2012.12.078
Thermal Energy Storage
16/07/2012
5,106
N. Calvet, J.C. Gomez, A. Faik, V.
Roddatis, A.K. Starace, A. Meffre,
G.C. Glatzmaier, S. Doppiu, and X. Py
Role of Surface Contamination in
Titanium PM
Key Engineering Materials Vol. 520
(2012) pp 121-132
DOI: 10.4028/www.scientific.net/
KEM.520.121
Platforms
24/08/2012
Orest M. Ivasishina,, Dmytro
G. Savvakinb, Mykola M.
Gumenyakc,Oleksandr Bondarchuk
Composition-Structure Relationships
in the Li-Ion Battery Electrode Material
LiNi0.5Mn1.5O4
Chemistry of Materials
Chem. Mater., 2012, 24 (15), pp
2952–2964
DOI: 10.1021/cm301148d
Power storage; Batteries and
Supercaps
30/08/2012
7,286
Jordi Cabana, Montserrat CasasCabanas, Fredrick.Omenya,Natasha
A. Chernova, Dongli Zeng, M. Stanley
Whittingham, and Clare P. Grey
Crystal structures and hightemperature phase-transitions
in SrNdMRuO6 (M=Zn,Co,Mg,Ni)
new double perovskites studied by
symmetry-mode analysis
Journal of solid state chemistry
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jssc.2012.09.007
Thermal Energy Storage
04/09/2012
2,159
E. Iturbe-Zabaloa,b, J.M. Igartuab, A.
Faik, A. Larra˜nagad, M. Hoelzele,G.
Cuelloa
High voltage cathode materials for
Na-ion batteries of general formula
Na3V2O2x(PO4)2F3 2x
Journal of material chemistry
J. Mater. Chem., 2012,22, 22301-22308
DOI: 10.1039/C2JM35293A
Power storage; Batteries and
Supercaps
07/09/2012
5,968
Paula Serras, Veronica Palomares,
Aintzane Goñi, Izaskun Gil de Muro,
Pierre Kubiak, Luis Lezama
and Teofilo Rojo
Reconstruction of the polar interface
between hexagonal LuFeO3 and
intergrown Fe3O4 nanolayers
Scientific Reports
doi: 10.1038/srep00672
Electrical energy storage
19/09/2012
N/A yet
A. R. Akbashev, V. V. Roddatis. L.
Vasiliev, S. Lopatin, V. A. Amelichev &
A. R. Kaul
Tensile Lattice Distortion Does Not
Affect Oxygen Transport in YttriaStabilized Zirconia (YSZ)–CeO2
Hetero-Interfaces
ACS Nano
DOI: 10.1021/nn302812m
Electrical energy storage
29/10/2012
11,421
Daniele Pergolesi , Emiliana Fabbri,
Stuart N. Cook ,Vladimir Roddatis ,
Enrico Traversa , and John A. Kilner
Kinetics of Coupled Double Proton
and Deuteron Transfer in HydrogenBonded Ribbons of Crystalline
Pyrazole-4-carboxylic Acid
Z. Phys. Chem.
doi: 10.1524/zpch.2012.0305
Platforms
29/10/2012
1,568
Veronica Torres, Juan-Miguel
Lopez,Uwe Langer Gerd Buntkowsky
Hans-Martin Vieth4, Jose Elguero, and
Hans-Heinrich Limbach
Memoria 2008 - 2012
54
2013
High temperature sodium batteries:
status, challenges and future trends
Royal Society of Chemistry
Energy Environ. Sci., 2013,6, 734-749
DOI: 10.1039/C3EE24086J
Electrical energy storage
14/01/2013
9,61
Karina B. Hueso, Michel Armand, and
Teófilo Rojo,
Comprehensive Insights into the
Structural and Chemical Changes
in Mixed-Anion FeOF Electrodes by
Using Operando PDF and NMR
JACKS, J. Am. Chem. Soc., 2013, 135
(10), pp 4070–4078
DOI: 10.1021/ja400229
Electrical energy storage
22/02/2013
9,907
Kamila M. Wiaderek, Olaf J. Borkiewicz,
Elizabeth Castillo-Martínez, Rosa Robert
Nathalie Pereira, Glenn G. Amatucci,
Clare P. Grey Peter J. Chupas,and
Karena W. Chapman Nathalie Pereira,
Glenn G. Amatucci Clare P. Grey, Peter
J. Chupas,and Karena W. Chapman
New hydrophobic ionic liquids
based on (fluorosulfonyl)
(polyfluorooxaalkanesulfonyl) imides
with various oniums
Electrochimica Acta, Volume 99, 1
June 2013, Pages 262–272
http://dx.doi.org/10.1016/j.
electacta.2013.02.095
Electrical energy storage
25/03/2013
3,832
Chengyong Liu, Fei Xu, Shaowei
Feng, Liping Zhen, Heng
Zhang, Wenfang Fenga, Xuejie Huang,
Michel Armand, Jin Nie, , Zhibin Zhou,
Single lithium-ion conducting
polymer electrolytes based
onpoly[(4styrenesulfonyl)
(trifluoromethanesulfonyl)imide] anions
Electrochimica Acta
http://dx.doi.org/10.1016/j.
electacta.2013.01.119
Electrical energy storage
30/03/2013
3,832
Shaowei Feng, Dongyang Shi, Fang
Liu, Liping Zheng, Jin Nie, Wengfang
Feng, Xuejie Huang, Michel
Armand, Zhibin Zhou
Memoria 2008 - 2012
55
Optimizing solid oxide fuel cell
cathode processing route for
intermediate temperature operation
Applied Energy
http://dx.doi.org/10.1016/j.
apenergy.2012.12.003
Electrical energy storage
01/04/2013
5,106
N. Ortiz-Vitoriano, C. Bernuy-López,
I. Ruiz de Larramendi, R. Knibbe, K.
Thydén, A. Hauch, P. Holtappels, T.
Rojo
Electrochemical performance of
mixed valence Na3V2O2x(PO4)2F32x/C as cathode
for sodium-ion batteries
Journal of Power Sources
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2013.04.094
Electrical energy storage
19/04/2013
4,951
Paula Serras, Verónica Palomares,
Aintzane Goñi, Pierre Kubiak, Teófilo
Rojo
The Formation of Performance
Enhancing Pseudo-Composites in
the Highly Active La 1– x Ca x Fe
0.8 Ni 0.2 O 3 System for IT-SOFC
Application
Advanced Functional Materials
DOI: 10.1002/adfm.201300481
Electrical energy storage
30/04/2013
10,179
Nagore Ortiz-Vitoriano , Idoia Ruiz de
Larramendi , Stuart N. Cook , Mónica
Burriel ,Ainara Aguadero , John A.
Kilner , and Teófilo Rojo
Electrochemical characterization of
La0.6Ca0.4Fe0.8Ni0.2O3-δ perovskite
cathode for IT-SOFC
Journal of Power Sources
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2013.03.121
Electrical energy storage
01/10/2013
4,951
N. Ortiz-Vitoriano, A. Hauch, I. Ruiz
de Larramendi, C. Bernuy-López, R.
Knibbe, T. Rojo.
Otras publicaciones
2011
Near Heterosite Li0.1FePO4 Phase
Formation as Atmospheric Aging
Product of LiFePO4/C Composite.
Electrochemical, Magnetic and EPR
Study
Journal of the Electrochemical
Society, 158 (9) A1042-A1047 (2011)
Electrical energy storage
21/07/2011
V. Palomares, A. Goñi, I. Gil de
Muro, L. Lezama, I. de Meatza, M.
Bengoechea, I. Boyano, T. Rojo
Recycled Material for Sensible Heat
Based Thermal Energy Storage to be
Used in Concentrated Solar Thermal
Power Plants
Journal of Solar Energy EngineeringTransactions of the Asme Volume: 133
Issue: 3; DOI: 10.1115/1.4004267
Thermal Energy Storage
22/08/2011
X. Py, N. Calvet, R. Olives, A. Meffre, P.
Echegut, C. Bessada, E. Veron, S. Ory
A Phosphite Oxoanion-Based
Compound with Lithium Exchange
Capability and Spin-Glass Magnetic
Behavior
Chemistry of Materials, 2011, 23 (19),
pp 4317–4330
DOI: 10.1021/cm201337g
Power storage; Batteries and
Supercaps
15/09/2011
U-Ch. Chung, J. L. Mesa, J. L. Pizarro,
I. de Meatza, M. Bengoechea, J.
Rodríguez Fernandez, M. I. Arriortua,
T. Rojo
Preparation and Characterization of
Monodisperse Fe3O4 Nanoparticles:
An Electron Magnetic Resonance
Study
Chemistry of Materials, 2011, 23 (11),
pp 2879–2885
DOI: 10.1021/cm200253k
Power storage; Batteries and
Supercaps
04/11/2011
J. Salado, M. Insausti, L. Lezama, I. Gil
de Muro, E. Goikolea, T. Rojo
Novel
Pr0.6Sr0.4Fe0.8Co0.2O3:Ce0.8Sm
0.2O2 composite nanotubes for
energy conversion and storage
Journal of Power Sources 201 (2012)
332-339
DOI: 10.1016/j.jpowsour.2011.10.089
Power storage; Batteries and Supercaps
15/12/2011
R. Pinedo, I. Ruiz de Larramendi, N.
Ortiz-Vitoriano, I. Gil de Muro, T. Rojo
Na-ion batteries, recent advances
and present challenges to become
low cost energy storage systems
Energy & Environmentai Science DOI:
10.1039/c2ee02781j
Power storage; Batteries and
Supercaps
07/02/2012
V. Palomares, P. Serras, I. Villaluenga,
K. B. Hueso, J. Carretero-Gonzalez, T.
Rojo
Photoinduced Optical Transparency
in Dye-Sensitized Solar Cells
Containing Graphene Nanoribbons
Journal of Physical Chemistry C, 2011,
115 (50), pp 25125–25131
DOI: 10.1021/jp2069946
Electrical energy storage
26/12/2011
J. A. Velten, J. Carretero-Gonzalez, E.
Castillo-Martínez, J. Bykova, A. Cook,
R. Baughman, A. Zakhidov
Molten ternary nitrate salts mixture
for use in an active direct thermal
energy storage system in parabolic
trough plants
Journal of Solar Energy Engineering
Thermal Energy Storage
submitted 01/03/2012
J. Gomez, N. Calvet, A. Starace, G.
Glatzmaier
2012
Thermal storage material from
inertized wastes: Evolution of
structural and radiative properties
with temperature
Solar Energy, Volume 86, Issue 1,
January 2012, Pages 139–146
Thermal Energy Storage
01/01/2012
A. Faik, S. Guillot, J. Lambert, E.
Ve´ron, S. Ory, C. Bessada,
P. Echegut, X. Py
Enhanced performances of macroencapsulated phase change
materials by intensification of the
internal effective thermal conductivity
Journal of Heat and Mass Transfer
Thermal Energy Storage
submitted 01/01/2012
N. Calvet, X. Py, R. Olivès, J.P.
Bedecarrats, J.P. Dumas, F. Jay
Structural, magnetic and
electrochemical study of a new
active phase obtained
by oxidation of a LiFePO4/C
composite†
Journal of Materials Chemistry
DOI: 10.1039/c2jm14462j
Electrical energy storage
30/01/2012
Ver onica Palomares, Aintzane
Goni, Amaia Iturrondobeitia, Luis
Lezama,a Iratxe de Meatza, Miguel
Bengoecheab and Teofilo Rojo
Structural Changes upon Lithium
Insertion in Ni0.5TiOPO4
Journal of Alloys and Compounds
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jallcom.2012.03.103
Thermal Energy Storage
11/04/2012
R. Essehli, B.E. Bali, A. Faik, S.
Benmokhtar, B. Manoun, Y. Zhang,
X.J. Zhang, Z. Zhou, H. Fuess
A study of the crystal structure and
the phase transitions of the double
perovskites A2ScSbO6 (A= Sr, Ca) by
neutron and X-ray powder diffraction.
JOURNAL OF SOLID STATE CHEMISTRY
Volume: 192 Pages: 273-283
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jssc.2012.04.019
Thermal Energy Storage
12/04/2012
A. Faik, J. M. Igartua, D. Orobengoa,
J. M. Perez-Mato and M. I. Aroyo
Effect of doping LiMn2O4 spinel with
a tetravalent species such as Si(IV)
versus with a trivalent species such
as Ga(III). Electrochemical, magnetic
and ESR study
Journal of power Sources 216 (2012)
482 488
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2012.06.031
Electrical energy storage
19/06/2012
A. Iturrondobeitia a, A. Goñi a, V.
Palomares a, I. Gil de Muro a, L.
Lezama a, Teofilo. Rojo
Infrared normal spectral emissivity
of Ti–6Al–4V alloy in the 500–1150 K
temperature range
Journal of Alloys and Compounds
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jallcom.2012.06.117
Thermal Energy Storage
29/06/2012
L. González-Fernández , E. Risueño
R.B. Pérez-Sáez M.J. Tello
Improving thermochemical storage
behavior by inserting additives
Submitted to Applied Energy
Thermal Energy Storage
04/07/2012
Ch.Rosskopf,A.Faik.M.Linder,A.Worner
Compatibility of a post-industrial
ceramic with nitrate molten salts, for
use as filler materials in a thermocline
storage system
Applied Energy
http://dx.doi.org/10.1016/j.
apenergy.2012.12.078
Thermal Energy Storage
16/07/2012
N. Calvet, J.C. Gomez, A. Faik, V.
Roddatis, A.K. Starace, A. Meffre,
G.C. Glatzmaier, S. Doppiu, and X. Py
Role of Surface Contamination in
Titanium PM
Key Engineering Materials Vol. 520
(2012) pp 121-132
DOI: 10.4028/www.scientific.net/
KEM.520.121
Platforms
24/08/2012
Orest M. Ivasishina,, Dmytro
G. Savvakinb, Mykola M.
Gumenyakc,Oleksandr Bondarchuk
Composition-Structure Relationships
in the Li-Ion Battery Electrode Material
LiNi0.5Mn1.5O4
Chemistry of Materials
Chem. Mater., 2012, 24 (15), pp
2952–2964
DOI: 10.1021/cm301148d
Power storage; Batteries and
Supercaps
30/08/2012
Jordi Cabana, Montserrat CasasCabanas, Fredrick.Omenya,Natasha
A. Chernova, Dongli Zeng, M. Stanley
Whittingham, and Clare P. Grey
Memoria 2008 - 2012
56
Crystal structures and hightemperature phase-transitions
in SrNdMRuO6 (M=Zn,Co,Mg,Ni)
new double perovskites studied by
symmetry-mode analysis
Journal of solid state chemistry
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jssc.2012.09.007
Thermal Energy Storage
04/09/2012
E. Iturbe-Zabaloa,b, J.M. Igartuab, A.
Faik, A. Larra˜nagad, M. Hoelzele,G.
Cuelloa
High voltage cathode materials for
Na-ion batteries of general formula
Na3V2O2x(PO4)2F3 2x
Journal of material chemistry
J. Mater. Chem., 2012,22, 2230122308
DOI: 10.1039/C2JM35293A
Power storage; Batteries and
Supercaps
07/09/2012
Paula Serras, Veronica Palomares,
Aintzane Goñi, Izaskun Gil de Muro,
Pierre Kubiak, Luis Lezama
and Teofilo Rojo
Reconstruction of the polar interface
between hexagonal LuFeO3 and
intergrown Fe3O4 nanolayers
Scientific Reports
doi: 10.1038/srep00672
Electrical energy storage
19/09/2012
A. R. Akbashev, V. V. Roddatis. L.
Vasiliev, S. Lopatin, V. A. Amelichev &
A. R. Kaul
Tensile Lattice Distortion Does Not
Affect Oxygen Transport in YttriaStabilized Zirconia (YSZ)–CeO2
Hetero-Interfaces
ACS Nano
DOI: 10.1021/nn302812m
Electrical energy storage
29/10/2012
Daniele Pergolesi , Emiliana Fabbri
, Stuart N. Cook ,Vladimir Roddatis ,
Enrico Traversa , and John A. Kilner
Memoria 2008 - 2012
57
Kinetics of Coupled Double Proton
and Deuteron Transfer in HydrogenBonded Ribbons of Crystalline
Pyrazole-4-carboxylic Acid
Z. Phys. Chem.
doi: 10.1524/zpch.2012.0305
Platforms
29/10/2012
Veronica Torres, Juan-Miguel
Lopez,Uwe Langer Gerd Buntkowsky
Hans-Martin Vieth4, Jose Elguero, and
Hans-Heinrich Limbach
2013
High temperature sodium batteries:
status, challenges and future trends
Royal Society of Chemistry
Energy Environ. Sci., 2013,6, 734-749
DOI: 10.1039/C3EE24086J
Electrical energy storage
14/01/2013
Karina B. Hueso, Michel Armand, and
Teófilo Rojo,
Comprehensive Insights into the
Structural and Chemical Changes
in Mixed-Anion FeOF Electrodes by
Using Operando PDF and NMR
JACKS
J. Am. Chem. Soc., 2013, 135 (10), pp
4070–4078
DOI: 10.1021/ja400229
Electrical energy storage
22/02/2013
Kamila M. Wiaderek, Olaf J.
Borkiewicz, Elizabeth Castillo-Martínez,
Rosa Robert Nathalie Pereira, Glenn
G. Amatucci, Clare P. Grey Peter J.
Chupas,and Karena W. Chapman
Nathalie Pereira, Glenn G. Amatucci
Clare P. Grey, Peter J. Chupas,and
Karena W. Chapman
New hydrophobic ionic liquids
based on (fluorosulfonyl)
(polyfluorooxaalkanesulfonyl) imides
with various oniums
Electrochimica Acta, Volume 99, 1
June 2013, Pages 262–272
http://dx.doi.org/10.1016/j.
electacta.2013.02.095
Electrical energy storage
25/03/2013
Chengyong Liu, Fei Xu, Shaowei
Feng, Liping Zhen, Heng
Zhang, Wenfang Fenga, Xuejie
Huang, Michel Armand, Jin
Nie, , Zhibin Zhou,
Single lithium-ion conducting
polymer electrolytes based
onpoly[(4styrenesulfonyl)
(trifluoromethanesulfonyl)imide]
anions
Electrochimica Acta
http://dx.doi.org/10.1016/j.
electacta.2013.01.119
Electrical energy storage
30/03/2013
Shaowei Feng, Dongyang Shi, Fang
Liu, Liping Zheng, Jin Nie, Wengfang
Feng, Xuejie Huang, Michel
Armand, Zhibin Zhou
Optimizing solid oxide fuel cell
cathode processing route for
intermediate temperature operation
Applied Energy
http://dx.doi.org/10.1016/j.
apenergy.2012.12.003
Electrical energy storage
01/04/2013
N. Ortiz-Vitoriano, C. Bernuy-López,
I. Ruiz de Larramendi, R. Knibbe, K.
Thydén, A. Hauch, P. Holtappels, T.
Rojo
Electrochemical performance of
mixed valence Na3V2O2x(PO4)2F32x/C as cathode
for sodium-ion batteries
Journal of Power Sources
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2013.04.094
Electrical energy storage
19/04/2013
Paula Serras, Verónica Palomares,
Aintzane Goñi, Pierre Kubiak, Teófilo
Rojo
The Formation of Performance
Enhancing Pseudo-Composites in
the Highly Active La 1– x Ca x Fe
0.8 Ni 0.2 O 3 System for IT-SOFC
Application
Advanced Functional Materials
DOI: 10.1002/adfm.201300481
Electrical energy storage
30/04/2013
Nagore Ortiz-Vitoriano , Idoia Ruiz de
Larramendi , Stuart N. Cook , Mónica
Burriel ,Ainara Aguadero , John A.
Kilner , and Teófilo Rojo
Electrochemical characterization of
La0.6Ca0.4Fe0.8Ni0.2O3-δ perovskite
cathode for IT-SOFC
Journal of Power Sources
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2013.03.121
Electrical energy storage
01/10/2013
N. Ortiz-Vitoriano, A. Hauch, I. Ruiz
de Larramendi, C. Bernuy-López, R.
Knibbe, T. Rojo.
2011
Conclusions reached by the scientific
committee responsible for the area of
electrical energy storage
Publicación independiente
Scientific committee
Conclusions from the Scientific
Committee for thermal energy
storage
Publicación independiente
Scientific committee
Near Heterosite Li0.1FePO4 Phase
Formation as Atmospheric Aging
Product of LiFePO4/C Composite.
Electrochemical, Magnetic and EPR
Study
Journal of the Electrochemical
Society, 158 (9) A1042-A1047 (2011)
V. Palomares, A. Goñi, I. Gil de
Muro, L. Lezama, I. de Meatza, M.
Bengoechea, I. Boyano, T. Rojo
Recycled Material for Sensible Heat
Based Thermal Energy Storage to be
Used in Concentrated Solar Thermal
Power Plants
Journal of Solar Energy EngineeringTransactions of the Asme Volume: 133
Issue: 3; DOI: 10.1115/1.4004267
X. Py, N. Calvet, R. Olives, A. Meffre, P.
Echegut, C. Bessada, E. Veron, S. Ory
Recycling of industrial waste as
applied to thermal energy storage
American Chemistry Society, August
28th–September 1st, 2011, Denver,
USA.
N. Calvet, X. Py, R. Olivès, C. Bessada,
P. Echegut
Enhancement of effective thermal
conductivity in macro-encapsulate
PCMs
American Chemistry Society, August
28th–September 1st, 2011, Denver,
USA.
N. Calvet, X. Py, R. Olivès, J.P.
Bedecarrats, J.P. Dumas
High temperature thermal energy
storage material from vitried fly-ashes
Solar Paces 2011 International
conference, Granada
A. Meffre, X. Py, R. Olives, A. Faik, C.
Bessada, P. Echegut, U. Michon
A Phosphite Oxoanion-Based
Compound with Lithium Exchange
Capability and Spin-Glass Magnetic
Behavior
Chemistry of Materials, 2011, 23 (19),
pp. 4317–4330
DOI: 10.1021/cm201337g
U-Ch. Chung, J. L. Mesa, J. L. Pizarro,
I. de Meatza, M. Bengoechea, J.
Rodríguez Fernandez, M. I. Arriortua,
T. Rojo
Preparation and Characterization of
Monodisperse Fe3O4 Nanoparticles:
An Electron Magnetic Resonance
Study
Chemistry of Materials, 2011, 23 (11),
pp. 2879–2885
DOI: 10.1021/cm200253k
J. Salado, M. Insausti, L. Lezama, I. Gil
de Muro, E. Goikolea, T. Rojo
Novel Pr0.6Sr0.4Fe0.8
Co0.2O3:Ce0.8Sm 0.2O2 composite
nanotubes for energy conversion and
storage
Journal of Power Sources 201 (2012)
332-339
R. Pinedo, I. Ruiz de Larramendi, N.
Ortiz-Vitoriano, I. Gil de Muro, T. Rojo
Photoinduced Optical Transparency
in Dye-Sensitized Solar Cells
Containing Graphene Nanoribbons
Journal of Physical Chemistry C, 2011,
115 (50), pp. 25125–25131
DOI: 10.1021/jp2069946
J. A. Velten, J. Carretero-Gonzalez, E.
Castillo-Martínez, J. Bykova, A. Cook,
R. Baughman, A. Zakhidov
2012
Thermal storage material from
inertized wastes: Evolution of
structural and radiative properties
with temperature
Solar Energy, Volume 86, Issue 1,
January 2012, Pages 139–146
A. Faik, S. Guillot, J. Lambert, E.
Ve´ron, S. Ory, C. Bessada,
P. Echegut, X. Py
Enhanced performances of macroencapsulated phase change
materials by intensification of the
internal effective thermal conductivity
Journal of Heat and Mass Transfer
N. Calvet, X. Py, R. Olivès, J.P.
Bedecarrats, J.P. Dumas, F. Jay
Structural, magnetic and
electrochemical study of a new
active phase obtained by oxidation
of a LiFePO4/C composite†
Journal of Materials Chemistry. DOI:
10.1039/c2jm14462j
Verónica Palomares, Aintzane
Goni, Amaia Iturrondobeitia, Luis
Lezama, Iratxe de Meatza, Miguel
Bengoechea, Teófilo Rojo
Na-ion batteries, recent advances
and present challenges to become
low cost energy storage systems
Energy & Environmentai Science DOI:
10.1039/c2ee02781j
V. Palomares, P. Serras, I. Villaluenga,
K. B. Hueso, J. Carretero-Gonzalez, T.
Rojo
Structural, magnetic and
electrochemical study of a new
active phase obtained by oxidation
of a LiFePO4/C composite
Journal of Materials Chemistry DOI:
10.1039/c2jm14462j
V. Palomares, A. Goñi, A.
Iturrondobeitia, L. Lezama, I. de
Meatza, M. Bengoechea, T. Rojo
Molten ternary nitrate salts mixture
for use in an active direct thermal
energy storage system in parabolic
trough plants
Journal of Solar Energy Engineering
J. Gómez, N. Calvet, A. Starace, G.
Glatzmaier
Memoria 2008 - 2012
58
De la cerámica a la energía pasando
por la catálisis, los polímeros y la
nanotecnología.
Jornadas de Vidas Científicas Donosti
2012
J. Carretero
In situ FTIR microscopy vs.
conventional in situ FTIR
spectroscopy: Impact of VC on the
SEI film in Li-ion batteries
Power our future 2012
S. Pérez-Villar, H. Schneider, P. Novák
Electrochemical Investigation of
Nanosized Rutile TiO2 as Negative
Electrode for Safer Li-ion Batteries
Power our future 2012
P. Kubiak, M. Pfanzelt, M. Marinaro, M.
Wohlfahrt-Mehrens
Biscrolling nanotube sheets and
functional guests into yarns for energy
storage applications
Power our future 2012
J. Carretero-González, E. CastilloMartínez, M. D. Lima, X. Lepro, R. H.
Baughman
Crystal Structure, Energetics and
electrochemistry of Li2FeSiO4
polymorphs from First Principles
Calculations
Power our future 2012
A.Saracibar, A. Van der Ven, M. E.
Arroyo-de Dompablo
Ni-Mn order and the local structure
of LiNi0.5Mn1.5O4 cathode material
during delithiation-lithiation studied
by 6Li solid state NMR
Power our future 2012
E. Castillo-Martínez, M. Leskes, Ch.
Kim, D. S. Middlemiss, J. Cabana, C.
P. Grey.
Preparation of 3D Fe3O4@Cu
electrodes for microbatteries
Power our future 2012
E. Goikolea, B. Daffos, P. L. Taberna,
P. Simon
Structural Changes upon Lithium
Insertion in Ni0.5TiOPO4
Journal of Alloys and Compounds
(http://dx.doi.org/10.1016/j.
jallcom.2012.03.103)
R. Essehli, B.E. Bali, A. Faik, S.
Benmokhtar, B. Manoun, Y. Zhang,
X.J. Zhang, Z. Zhou, H. Fuess
Memoria 2008 - 2012
59
A study of the crystal structure and
the phase transitions of the double
perovskites A2ScSbO6 (A= Sr, Ca) by
neutron and X-ray powder diffraction
Journal of solid state chemistry
A. Faik, J. M. Igartua, D. Orobengoa,
J. M. Pérez-Mato and M. I. Arroyo
High temperature thermal energy
storage material thermomechanical
characterization and assessment of
their resistance to thermal shock
INNOSTOCK, Lleida, España
N. Calvet, J. C. Gómez, A. K. Starace,
A. Meffre, G. C. Glatzmaier, S.
Doppiu, X. Py
Effect of doping LiMn2O4 with
trivalent and tetravalent species on
electrochemical performance
IMLB Conference, Jeju, Corea
A. Iturrondobeitia, A. Goñi, V.
Palomares, L. Lezama, I. Gil de Muro,
T. Rojo
State of the art electrodes for Na-ion
batteries. A materials view
IMLB Conference, Jeju, Corea
V. Palomares, P. Serras, J. CarreteroGonzález, T. Rojo
Synthesis and Characterization of
Hybrid Organic-Inorganic Composite
Electrodes for Li-ion and Li-air
Batteries
IMLB Conference, Jeju, Corea
C. M. López, P. Sánchez-Fontecoba,
S. Pérez-Villar, T. Rojo
Effect of doping LiMn2O4 spinel with
a tetravalent species such as Si(IV)
versus with a trivalent species such
as Ga(III). Electrochemical, magnetic
and ESR study
Journal of power Sources 216 (2012)
482-488
A. Iturrondobeitia, A. Goñi, V.
Palomares, I. Gil de Muro, L. Lezama,
T. Rojo
Infrared normal spectral emissivity
of Ti–6Al–4V alloy in the 500–1150 K
temperature range
Journal of Alloys and Compounds
L. González-Fernández, E. Risueño, R.
B. Pérez-Sáez, M .J. Tello
Improving thermochemical storage
behavior by inserting additives
Applied energy (enviado)
C. Rosskopf, A. Faik, M. Linder, A.
Worner
Sistemas de almacenamiento de
energía para el vehículo eléctrico
Acto de clausura máster en química
avanzada, Universidad de Córdoba
Teófilo Rojo
Compatibility of a post-industrial
ceramic with nitrate molten salts, for
use as filler materials in a thermocline
storage system
N. Calvet, J. C. Gómez, A. Faik, V.
Roddatis, A. K. Starace, A. Meffre, G.
C. Glatzmaier, S. Doppiu, X. Py
Role of Surface Contamination in
Titanium PM
Key Engineering Materials Vol. 520
(2012) pp. 121-132
Orest M. Ivasishina,, Dmytro G.
Savvakinb, Mykola M. Gumenyakc,
Oleksandr Bondarchuk
Composition-Structure Relationships
in the Li-Ion Battery Electrode Material
LiNi0.5Mn1.5O4
Chemistry of Materials
Jordi Cabana, Montserrat CasasCabanas, Fredrick.Omenya, Natasha
A. Chernova, Dongli Zeng, M. Stanley
Whittingham, Clare P. Grey
Crystal structures and hightemperature phase-transitions in
SrNdMRuO6 (M=Zn,Co,Mg,Ni) new
double perovskites studied by
symmetry-mode analysis
Journal of solid state chemistry
E. Iturbe-Zabaloa, J.M. Igartuab, A.
Faik, A. Larra˜nagad, M. Hoelzele,G.
Cuelloa
Eutectic metal alloys as phase
change material for thermal energy
storage in concentrated solar power
Solar Paces, Marrakech
P. Blanco Rodríguez, J. RodríguezAseguinolaza, A. Faik, N. Calvet, K.
Man, M. J. Tello, S. Doppiu
Electrochemical behaviour of olivine
FePO4 cathode material for Na-ion
batteries
Prime, Honolulu
P. Kubiak, M. Casas-Cabanas, V.
Roddatis, J. Carretero-González, D.
Saurel, T. Rojo
In-plane ionic conductivity of Li(3x)
La(2/3-x)TiO3 thin films deposited on
perovskite substrates
Prime, Honolulu
Frederic Aguesse, Teófilo Rojo, John
Kilner
Synthesis and Characterization of
Hybrid Organic-Inorganic Composite
Electrodes for Li-ion and Li-air
Batteries
Prime, Honolulu
Carmen M. López, Paula SánchezFontecoba, Sofía Pérez-Villar, Vladimir
Roddatis, Teófilo Rojo
Reconstruction of the polar interface
between hexagonal LuFeO3 and
intergrown Fe3O4 nanolayers
Scientific Reports
A. R. Akbashev, V. V. Roddatis. L.
Vasiliev, S. Lopatin, V. A. Amelichev &
A. R. Kaul
Hybrid organic-inorganic materials
for advanced power storage systems
UPV
Carmen M. López, Paula SánchezFontecoba
Hybrid polymer electrolites based
in nanomaterials for sodium ion
batteries applications
UPV
Teófilo Rojo, Irune Villaluenga, Mónica
Encinas
Kinetics of Coupled Double Proton
and Deuteron Transfer in HydrogenBonded Ribbons of Crystalline
Pyrazole-4-carboxylic Acid
Z. Phys. Chem.
Verónica Torres, Juan Miguel López,
Uwe Langer, Gerd Buntkowsky, HansMartin Vieth, Jose Elguero, HansHeinrich Limbach
Crystallochemical aspects of Na
insertion into FePO4
Boston, Estados Unidos
M. Casas-Cabanas, V. Roddatis,
D. Saurel, P, Kubiak, B. Acebedo, J.
Carretero, T. Rojo
Patentes
En este momento hay cuatro
peticiones de patentes a la
espera de resolución, dos del
área de almacenamiento de
energía eléctrica y dos en el de
almacenamiento de energía
térmica.
Electrochemical Energy Storage
Device. Batería de metal–aire con
una densidad energética muy alta y
larga vida de funcionamiento.
22/12/2011
Solicitud de patente europea
Solicitud de patente americana
CIC Energigune
Verfahren zur Verbesserung de
Reaktions – und Flie verhaltens von
Gasund Festoffreaktionen
22/02/2012
Solicitud de patente europea
CIC Energigune DLR
Hybrid Electrolyte: Preparación
de electrolitos de nanopartícula
-compuesto orgánico para baterías
de litio y sodio.
17/08/2012
Solicitud de patente europea
Solicitud de patente americana
CIC Energigune
Process for the preparation
of hierarchically meso and
Macroporous structured materials
18/10/2012
Solicitud de patente europea
CIC Energigune
Tensile Lattice Distortion Does Not
Affect Oxygen Transport in YttriaStabilized Zirconia (YSZ)–CeO2
Hetero-Interfaces
ACS Nano
Daniele Pergolesi, Emiliana Fabbri,
Stuart N. Cook, Vladimir Roddatis,
Enrico Traversa, John A. Kilner
Conductive PCM composite materials
applied to the dry cooling of CSP plants
Solar Paces, Marrakech
S. Pincemin, D. Haillot, N. Calvet, R.
Olivès, X. Py
Memoria 2008 - 2012
6
61
Información económica
Resumen ejecutivo
CIC Energigune 2008-2012
Acumulado (2012)
INDICADORES
Total equipo Desarrollo Corporativo
6
Total equipo investigación
38
Total equipo CIC
44
Proyectos de investigación competitivos
5
Proyectos con la industria
7
Esquema del mix de financiación
95 % / 3 % / 2 %
(% Gob. Vasco / otros
públicos / privado)
GASTOS + INVERSIONES
Gastos
Gastos de personal
4 020 690€
Gastos generales
3 386 930€
Inversiones
Total negocio como inversiones comunes
8 589 886€
Edificio
8 100 000€
24.097.506€
SUMATORIO DE INGRESOS
Programa Etortek
8 565 345€
Programa CIC
7 075 143€
Otros fondos del Gob. Vasco (ayudas para congresos)
Ingresos de otras administraciones públicas para el apoyo directo y competitivo
EVE (edificio)
Contribuciones de la industria (patronato + proyectos)
15 000€
165 000€
8 100 000€
239 483€
24.157.971€
Economía y
finanzas
Hay que tener en cuenta que el CIC está plenamente en funcionamiento desde octubre de 2011.
Memoria 2008 - 2012
62
63
CIC ENERGIGUNE
2008-2012ko JARDUEREN MEMORIA
Memoria 2008 - 2012
2008
Memoria 2008 - 2012
64
65
Hitzaurrea3
1 CIC Energigune gaur egun
66
2 CIC Energiguneren antolaketa
77
3 Azpiegitura91
4 Ikerketa-ildoak102
Memoria 2008 - 2012
5 Errendimenduaren adierazle nagusiak
110
6 Ekonomia eta finantzak
122
Memoria 2008 - 2012
66
67
Enerlan Fundazioa CIC Energigune Fundazioa
bihurtzearekin batera hasi ziren gure jarduerak. Hala,
2008an, azterlan-prozesu baten bidez, ikerketaarloen arreta energia biltegiratzeko bi modutara
bideratzea erabaki zen: elektrokimikoa baterientzat
eta superkondentsadoreak eta termikoa, batez
ere tenperatu altuetako (250 ºC) aplikazioetarako
Ikerketa-arloak murrizteko erabakia bat zetorren
nazioartean eremu horietan lanean ari diren
antzeko zentroekin lehian aritzeko behar beste masa
kritiko duen zentroa izatea lortzearekin. Gainera,
etorkizunean energia-sistema ezinbestean egokituko
denez, biltegiratzearen gaia hainbat aplikaziotan
nonahi azalduko da, eta energiaren gaiarekin
erlazionatutako euskal enpresen lehiakortasuna
handitzeko balio izango du.
2008-2012 denboraldiko nabarmentzeko moduko
mugarriak dira CIC Energiguneren laborategiak
esleitu eta Gasteizko Miñao herrian eraiki izana,
laborategiak diseinatu eta ekipatzeko egindako
ahaleginak
eta,
ekintza
erabakigarriago
gisa, lehen zientzialariak kontratatu, batzorde
aholkulariak zehaztu eta arlo bakoitzeko zuzendari
zientifikoak hautatu izana. Horien guztien artean
azpimarratzekoa da Teófilo Rojo irakaslearen
kontratazioa.
Laborategiko
elektrokimikaren
eremuko zientzialari arduradun nagusia da, baita
José Castellano dk. Garapen korporatiboko
zuzendaria buru duten ekipamendu zientifikoak
eskuratzeko egindako ahaleginen eta laborategiko
kudeaketa finkatzeko lanen arduradun nagusia ere.
Laborategiaren inaugurazio ofiziala 2011ko
ekainaren 10ean izan zen; bertan izan zen
Patxi López lehendakaria ere. 2012. urtera
arte laborategiak egindako aurrerakuntzaren
adierazgarri nagusia da urte horren amaieran
pilaturiko aurrekontua, 21 milioi eurokoa hain zuzen
ere. Gastu, inbertsio eta eraikinaren kostuaren
batura da. 2012. urtearen amaierako ikertzaileen
zerrendari dagokionez, 44 ikertzaile izan ziren, gizon
eta emakumeetan erdibanatuta. Horietatik 29
doktoreak ziren, sei herrialdetakoak.
Ikerketa-zentroen
produktibitatea
neurtzeko
parametroak kontuan hartuta, aipatu beharrekoa
da, lehen urte osoa ikerketan jardun ondoren CIC
Energigunek 26 artikulu argitaratu zituela eraginindize handiko aldizkarietan, Europako proiektu bat
gauzatu zuela eta lau patente-eskaera egin zituela,
horietako bat Alemaniako DLR zentroarekin batera.
Memoria honek barne hartzen duen denboraldian,
ikertzaileek 63 konferentziatan parte hartu zuten,
eta 14 ekitaldi antolatu zituen zentroak, besteak
beste, Gasteizko Villa Suso jauregian egindako
“Power our Future”. 140 ordezkari bertaratu ziren
eta elektrokimikaren alorreko goi-mailako ikerlarien
28 hitzaldi egon ziren entzungai.
Amaitzeko, 2008-2012ko denboraldian laborategi
berri bat sortu zen industriaren sektorean
interesgarria den etorkizun handiko arlo bat
lantzeko, energiaren biltegiratzearena alegia.
Ikerketarako langilerik onenetarikoak ditu, eta
gure arloak lantzen dituen nazioarteko zientziaren
komunitateak oparotzat jo du dagoeneko horien
etorkizuna. 2012. urtearen amaieran ikerketa-zentro
gisa genuen oinarria kontuan izanik, esan liteke
CIC Energigune Fundazioaren nagusiek onetsitako
Plan estrategikoan 2016rako ezarritako helburuak
bete ahal izango direla eta, ondorioz, dagokion
alorrean, Europako zentro nabarmenetarikoen
artean izango dela.
Gasteiz
Jesús M. Goiri
Zuzendari nagusia
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
69
1.1 Ikuspegi orokorra
CICen zenbatekoak
Erkidegoko industria-jarduera garrantzitsuari babesa
ematea.
CIC Energigune 2007an eratu zen ikerketa
kooperatiboko zentroa da, eta Euskal Autonomia
Erkidegoan du egoitza. Eusko Jaurlaritzaren eta
energiaren sektoreko puntako hainbat enpresak
egindako inbertsioari esker sortu zen. Energiaren
esparruan nazioarteko benetako eredu izatera
iristea du helburu, hala, euskal enpresen industriako
lehiakortasunari mesede egiteko.
CIC Energiguneren proiektua erabateko erronka da,
ikerketari balio erantsia gehitzeaz gain energiaren
sektoreko funtsezko alorretan lehian aritzeko aukera
ere ematen du, herrialdean lehendik dauden
industriako baliabideak eta zerbitzuak osatuko
dituelako.
Eskerrik asko Eusko Jaurlaritzak, Energiaren Euskal
Erakundearen eta energiaren sektorean puntakoak
diren euskal industriaren sareko hainbat enpresaren
bidez, egindako inbertsioa-ahaleginari.
Hasiera-hasieratik, CIC Energiguneren asmoa
energia biltegiratzeko materialen oinarrizko ikerketan
erreferentziazko erakundea izatera iristea da eta,
ezagutza eta teknologia sortuta, Euskal Autonomia
0
2008
1
24M€
2012
43M€
38
0
2016
2008
2012
Inbertsioa
26
0
2008
2012
0
1
2012
60
12
2016
0
2008
4
2012
2008
0
16
2012
2012
10
2016
Proiektuak
industriarekin
95/3/2
98/2/0
2008
2012
70/20/10
2016
Finantzazioa
12
0
2016
2008
Patenteak
2008
2
0
2016
Europako
proiektuak
CIC Energigune
gaur egun
2016
Ikertzaileak
Eragin handiko
argitalpenak
2008
68
40
2016
Antolatutako ekitaldiak
56
2012
150
2016
Parte-hartzea
konferentzietan
0/100
2008
47/53
2012
50/50
2016
emakumeen/gizonen %a
* Doktoregaiak eta masterretako ikasleak kontuan hartu gabe.
Memoria 2008 - 2012
70
71
1.2 CIC Energiguneren egitekoa eta ikuskera
CIC Energigunek hasieratik izan du bere ibilbidea bideratzen duen egiteko zehatza. Jarraian, eskema bidez
adierazita, CIC Energigunek, dituen helburuak lortzeko, oinarri duen filosofia azaltzen da.
Egitekoa
2012an 2012-2016 denboraldirako estrategia zehazteko prozesua gauzatu zen; plan estrategikoko elementu
azpimarragarriak dira CICeko langile guztiek eta gordailuzainek plana zehazteko prozesuan esku hartu izana,
baita, jardun onenak aplikatzeko, eredu diren ikerketa-zentroekiko egindako alderaketak eta erabakitako
ikuskera betetzen dela egiaztatzeko etorkizunerako erreforma zehaztea ere.
Denboraldi horretan, zentroaren xedea nazioartean eredu bihurtzea da, bere jarduera-alorreko bost zentro
garrantzitsuenen artean izateko, industrian neurtzeko moduko eragina izanik, hasiera-hasieran zehaztutako
egiteko berari eutsiz eta honako printzipio orientatzaileak ardatz hartuta:
Nazioarteko zientziaren esparruan nagusitasuna
izatea, arreta energiarekin erlazionatutako
materialen oinarrizko ikerketan jarrita eta ikerketa
biltegiratzeko aplikazioetara zuzenduta, euskal
enpresen industriako lehiakortasunari babesa
emateko, hauen bidez:
• Eragin handiko ikerketa bikaina gauzatuta;
• Teknologia eta ezagutza tokiko industriara
eramanda;
• Euskal Autonomia Erkidegoko teknologia- eta
ikerketa-ahaleginak koordinatzea (biltegiratzeari
buruz).
Ardaztea eta
orientazioa:
2008-2012ko ikuskera
Oinarri sendoak ezartzea CIC Energigune
nazioartean bikaintasunaren zentro bihurtzeko.
Helburu estrategikoak
• Lehen mailako azpiegiturak garatzea ikerketa
bikainak egiteko eta talentua erakartzen
laguntzeko.
• Epe luzerako ikerketa-arloak zehaztea.
• Munduko lehen mailako talentuak erakartzea
ikerketa-eremuetan lehenak izateko.
• Lehentasunak ezarri eta epe luzerako ikerketa
errazten duten gaitasun zientifikoak eta masa
kritikoa garatzea.
• Gaitasun handiko ikertzaileen garapena
sustatzea, baita azpiegitura berritzaileak ere.
• CIC abian izatea lortzeko behar adina funtsen
hornidura ziurtatzea.
Memoria 2008 - 2012
Ikerketajarduera energia
biltegiratzeko
materialen
ikerketara
bideratzea, epe
luzerako ikuskera
egonkor eta
partekatuari eutsiz.
Goi-mailako
irizpideak:
Ikerketan, talentua
erakartzean,
azpiegiturak
garatzean
eta zentroa
kudeatzean.
Erakargarritasuna eta
bizitza-proiektua:
Ibilbide
profesionalerako
motibatzen duten
eta erronkaz
beteriko aukerak,
talentu gazte eta
esperientziadun
ikertzaileentzako
erakargarriak direnak,
gauzak errazten
dituen lanerako
inguruan garatzeko.
Lankidetza
eta kanpoko
ekarpenekiko
irekitasuna:
Tokiko eta
nazioarteko
zientziaren
komunitatearekin
elkarrekintza
erraza izatea eta
lankidetza estuan
aritzea.
Neur daitekeen
tokiko balioa:
Euskal Autonomia
Erkidegoarekiko
konpromisoa
hartzea, I+G
ahaleginak tokiko
parte-hartzaileen
premiekin
bateratu eta
industria-jardueren
garapena
sustatuta.
Memoria 2008 - 2012
72
73
1.3 CIC Energigune abian jartzeko arrazoia
Aipatu beharrekoa da, Euskal Herrian, energiaren sektoreko industria-sarea handia dela: 300 enpresa baino
gehiago daude, 25.000 langile inguru, 16.000 milioi euroko fakturazioa Euskal Autonomia Erkidegoan. Horri eta
energiaren alorreko sektore publikoaren zein pribatuaren I+G proiektuetarako 180 milioi euro baino gehiagoko
inbertsioari esker babestu zen CIC Energiguneren sorrera eta abian jartzea.
Sektorearen ikuspegi orokorra
Enpresak
Erakunde- eta enpresa-testuingurua
356
CIC Energigune energia ikertzeko zentroa da, bere eremuan nazioarteko erreferente bihurtzea xede duena.
Erakundeen eta administrazio publikoen babesarekin sortu zen zentroa, baita energiaren sektorearekin
zuzenean lotutako enpresa-sarearen babesari esker ere.
2012ko Energibasque 2020 planak berresten duen Euskadiko Energia Estrategian (3E 2010 eta 3E 2020) ezarritako
helburuak betetzeak zerikusi handia du CIC Energigunerekin. Izan ere, haren jarduna erabakigarria izango da
nazioartean merkatu berrietan lidergoa duten enpresa-taldeen garapena sustatzeko eta Euskadi energiaren
eta iraunkortasunaren alorretan eta bikaintasuneko ikerkuntzan punta-puntako erreferente bilakatzeko.
Energiaren sektoreko fakturazio
orokorra
Sektorearen ikuskera orokorra
44 206 M €
3E Plana
energiaren arloa garatzeko gidalerro nagusia
Cluster de Energía-ren plan estrategikoa
enpresen premia eta helburuen esparrua
ZTBP2010
zientzia, teknologia eta berrikuntza garatzeko gidalerro
nagusia
Energiaren sektoreko langileak
68 625
Eragile zientifiko-teknologikoak
7
Energiaren sektoreko I+G
proiektuen gastu orokorra
324 M €
Energiaren sektoreko I+G
proiektuetako langileak
2 948
... Euskal Autonomia Erkidegoan
15 469 M €
% 35
... Euskal Autonomia Erkidegoan
25 378
% 36
Enpresetako I+G unitateak
10
... Euskal Autonomia Erkidegoan
188 M €
% 58
... Euskal Autonomia Erkidegoan
1 905
% 65
* Iturria: Energibasque txostena.
2010/2011ko datuak.
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
74
75
CIC ENERGIGUNEren HISTORIAKO LORPEN NAGUSIAK
Laurogeita hamarreko hamarkadaren amaiera, bi milako
lehen hamarkadaren lehen erdia: energiari buruzko
ikerketaren hazkuntza eta Enerlanen sorrera.
• Energiarekin loturiko erronken balio ikaragarriak Euskal
Herrian energiaren alorreko interesa handitzea eta
inbertsio handiagoa egitea ekarri zuen.
• Enerlan 1996an eratu zen Eusko Jaurlaritzako Industria
Saila, EVE, AFA, Iberdrola, MCC, Sener eta Idom
erakundeen laguntzarekin. Helburu korporatiboa
energiari loturiko teknologien eremuan I+G jarduerak
sustatzea izan zen. 1997an, Ikerlanen (IK4) energiaunitatea Enerlanen egoitzara aldatu zen eta, ordutik,
bertako ikerketa-jardueren buru da ordezko sorkuntzasistema termikoen eta erregai bidezko sorkuntzasistemen arloan.
1996
2008: proiektua abian jarri zen eta ikerketarako
ildo estrategikoak identifikatu ziren
• Zuzendari nagusia eta Garapen korporatiboko
zuzendaria CIC Energigune proiektura batu
ziren eta abian jartzeko prozesua hasi zen.
• CIC Energiguneren orain arteko ikerketarako
bi arlo nagusiak zehaztu ziren: energia
elektrikoaren biltegiratzea (EES, ingeleseko
siglak) eta energia termikoaren biltegiratzea
(TES, ingeleseko siglak).
2007
2010: talentuen bilaketa indartu zen eta CICen eraikina
martxan jarri zen.
• EESen zuzendaritza zientifikoa gehitu zen; aldi
berean, talentuak bilatzen jarraitu zuten eta CIC
Energigunek urte amaierarako 17 ikertzaile izan
zituen.
• CICen eraikina martxan jarri zen; laborategiak
instalatzeko proiektuak eta ekipo garrantzitsuetan
inbertsioak egiten hasi ziren.
2008
2007: CIC Energiguneren eraketa formala eta 2008-2012ko denboraldiaren
hasierako estrategia
• Enerlanen sustatzaileek eta energiaren sektoreko euskal eragile
garrantzitsuek (Gamesa, Guascor, Naturgas, Cegasa, Tecnalia, IK4 eta
Clúster Energía) Enerlan CIC Energigune bihurtzea bultzatu zuten, hau
da, ikerketa kooperatiboko zazpigarren euskal zentro bihurtzea, arreta
ordezko energietan jartzeko.
• Hasiera batean sei ikerketa-ildo nagusi izan zituen CIC Energigunek:
energia termikoaren biltegiratzea, hidrogenoa eta erregai-pilak, biomasa
eta bioerregaiak eta itsas energiak; hala ere, 2008-2012ko denboraldian
ahaleginak bateratze aldera eta estrategia gisa, arreta energiaren
biltegiratzearen arloan jartzea erabaki zen, zentroaren ardatz nagusia izan
zedin, bi modalitatetan: Elektrokimikoa eta termikoa.
Pertsona kopurua
2009
Emakumeak
Gizonak
30
• CIC Energiguneren lan egiteko modua zehazki finkatu zen eta CIC fisikoa
eta hedatua bereizi ziren.
• Batzorde zientifikoak eratu ziren. Gainera, tokiko zein nazioarteko
talentuen bilaketa helburu nagusitzat hartu zen.
• 2011ko ekainaren 10ean CIC Energigune ofizialki inauguratu zen.
• Talentuak bilatzen jarraitu zen: CIC Energigunek 25 ikertzaile izan zituen
urtearen amaierarako.
• Ikerketa-jardueren lehen emaitzak jasotzen hasi zen: lehen patentea lortu
zen eta FP7 programarako lehen proposamenen aurrekoak aurkeztu ziren;
balorazio positiboak izan zituzten.
• 2008 eta 2011 artean CIC Energigune abiarazteko (azpiegitura,
ikerketarako ekipoak eta proiektuen hasierako faseko gastuak) 19 milioi
euro inbertitu ziren.
Artikuluak
20
18
16
3500
14
3000
12
2500
25
Gastua
Inbertsioa
10
20
2000
15
1500
6
10
1000
4
5
500
2
0
2008
2009
2010
* Abenduaren 31ra arteko informazioa
Memoria 2008 - 2012
0
2011
2012
2012
2011: CIC Energigune inauguratu zen eta ikerketa-jarduerak hasi ziren
4000
35
2011
2009: lan egiteko modua zehaztu zen eta talentuen bilaketan aritu ziren
4500
40
• CICek ikerketa-ildo berriak ezarrita
jarraitu du ibilbidea. Urte horretan, CIC
hedatuko jarduerak abian jarri izana ere
azpimarratzekoa da.
2010
Urteroko aurrekontua
45
2012: ikerketek gora egin zuten, ikerketa-ildo
berriak jarraitzen hasi ziren eta CIC hedatua
abian jarri zen
2008
2009
2010
2011
* Ikuskaturiko datuak. Milaka €-tan. Amortizazio-gastua barne
2012
8
0
2009
2010
2011
2012
Artikuluak eragin handiko aldizkarietan
Memoria 2008 - 2012
76
1.4 Babesleak eta kokapena
CIC Energiguneren patronatuko kideak
Memoria 2008 - 2012
2
CIC
Energiguneren
antolaketa
78
79
2.1 CIC Energigune fisikoaren garapena
2.2 Antolaketa-eredua
2008-2012ko denboraldian CIC fisikoa garatzera bideratu ziren ahalegin guztiak, batez ere energia biltegiratzeari
buruzko ikerketaren bi arlo nagusiak. Jarraian, bi eremuek barne hartzen dituzten gaien laburpena agertzen
da.
Energia biltegiratzeko modu guztien artean, CIC Energigunek biltegiratze elektrokimikoan eta biltegiratze
termikoan oinarritu du ikerketa hasieran:
Fundazioko patronatua
Zuzendari
nagusia
Energia biltegiratzeko moduak:
• Biltegiratze elektrokimikoa
EES: ENERGIAREN BILTEGIRATZEA, BATERIAK ETA SUPERKONDENTSADOREAK
• Biltegiratze termikoa
TES: ENERGIA TERMIKOAREN BILTEGIRATZEA
EES batzorde
zientifikoa
TES batzorde
zientifikoa
Zuzendari zientifikoa
Biltegiratze
elektrikoa
Zuzendari zientifikoa
Biltegiratze
termikoa
• Biltegiratze mekanikoa
• Biltegiratze kimikoa
• Energiaren biltegiratzea
supereroaleen magnetismo bidez.
Horrez gain, masa kritikoa lortzeko, biltegiratze elektrokimikoaren barruan, aplikazio geldikor eta mugikorren
gaira bideratu da ikerketa. Biltegiratze termikoari dagokionez, Concentrated Solar Power (CSP) aplikazioak,
industriarako energia-eraginkortasuna eta tenperatu handiko industria-prozesuetan beroa berreskuratzearen
gaiak aztertu dira bereziki.
Horren harira, honako hauek dira arlo bakoitzean sortutako ikerketa-taldeak:
Taldeak
• Egituraren eta gainazalaren azterketa
• Elektrolito solidoak
EES
(bateriak eta superkondentsadoreak)
• Simulazioen eta eredua egitearen
azterlanak
• Sodiozko bateriak
• Litiozko bateriak
• Kondentsadoreak
• Prototipoak eta industria-garapena
Aplkazioak
Mugikortasuna:
- Ibilgailu hibrido elektrikoak eta
elektrikoak.
- trenak (metroa, tranbia)
- Altxatzea: Garabiak eta igogailuak
Biltegiratze geldikorra:
- Etengabeko biltegiratze-sistema
(EBS)
- Berriztagarrien sorkuntza banatua
eta energiaren biltegiratzea.
- Sareen erregulazioa
• Fasea aldatzen duten materialak.
• Materialak nanoeskalan.
TES
Energia termikoaren
biltegiratzea
• Biltegiratze termikorako
materialak.
• Eredua egitea eta simulazioa.
I. taldeko
arduraduna
II. taldeko
arduraduna
III. taldeko
arduraduna
EKON. – FIN.
PERTSONAK
ANTOLAK.
SAREAK
J.TALDEA
J.TALDEA
J.TALDEA
J.TALDEA
• Finantzak eta
administrazioa
Ikertzaile
elkartua /
doktoratuondokoa
• Plangintza eta
kudeaketa-
Dokt. aurr.
Zuzendaria
Garapen
korporatiboa
• Talentuak
erakartzea
• Garapen
profesionala
kontrola
• Prestakuntza
• Erosketak
• Kudeaketa,
• Prozesuen eta
• Ezagutzaren
kalitatearen
kudeaketa
kudeaketa
• Komunikazioa
• Mantentzelanak
• Informazio-
eta sustapena
• Tek.-transferentzia/
jab. industrialaren
kudeaketa
• Lege-arloa
prebentzioa eta
sistemak eta
• Aktiboen
lan-arriskuak
HW/SW euskarria • Proiektuen
kudeaketa
kudeaketarako
euskarria
Laborategiko teknikariak
• CIC birtualaren
kudeaketa
Mikroskopia elektronikoaren plataforma
X izpien plataforma
NMR plataforma
Gainazalak aztertzeko plataforma
Gela lehorra
Azterketa termikorako plataforma
-CSP
- Industriarako energiaeraginkortasuna
- Tenperatu handiko prozesu
industrialak
• Ziklo termokimikoak tenperatura
handiko biltegiratze termikoko
sistemetarako.
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
80
81
2.3 Ikerketarako antolaketa-eredua
EES batzordeko kideak
Ander Laresgoiti dk.
(Ikerlaneko zuzendari
zientifiko ohia)
Petr Novak dk. (PSI)
Imre Gyuk dk. (DOE)
Steve Visco dk.
(Polyplus Battery
Company)
John Owen dk.
(Univerity of
Southampton)
Memoria 2008 - 2012
Eredua zehazteko orduan ondorengo oinarrizko
premisak hartu dira oinarri:
• Saihestu sailen egitura isolatuak
• Antolaketaren barruan, erraztu talde eta ildoen
arteko sinergiak bilatzea.
• Sustatu diziplina anitzeko taldeak; horrek
malgutasuna eskaintzen du eta arazo konplexuak
konpontzeko behar diren askotariko trebetasun
espezializatuak baliatu ahal izatea ahalbidetzen
du.
• Bihurtu ikerketa-ildoak antolaketaren barruan
zehaztu eta aintzatesten den kudeaketa-unitate,
proiektuen kudeaketa proaktiboa sustatzeko.
2.4 E nergia elektrikoaren biltegiratzearen arloko antolaketa-eredua (ees)
Eduardo Zarza dk.
(PSA)
Manuel Tello dk.
(EHU)
Taldeen neurria, ezagutza-arloak eta espezializazioa
Zeharkakoa
Michael Epstein dk.
(Weizmann Institute of
Science)
Ikerketa-ildoen
eta
ikerketa-taldeen
jarduna
gauzatzen den bitartean, CICen egitekoa Plataforma
teknologikoetan ere garatuko da.
Erreferentziazko ekipo eta instalazioak dituzten
plataforma horiek CICen ikerketa indartu ez ezik,
ZTBESko eragileena indartzen du, eragile horietarako
sarbide irekiaren premisa oinarri hartuta.
Jean Marie Tarascon dk.
(University of Picardie)
TES batzordeko kideak
Greg Glatzmaier dk.
(NREL)
CICen ikerketa-lanak burutzeko aukeratutako
antolaketa-ereduak bi ardatz ditu.
Batean, ezagutza-unitateak diren taldeak daude,
ikertzaileek dituzten trebetasun, eskumen eta
ezagutza komunen arabera sailkatuta. Unitate horiek,
gainera, ebaluazio, baimen edo onespenei dagozkien
barneko komunikazio-egitura zehazten dute. Taldeunitateak ikerketa-ildoetako buru izan daitezke eta
hainbat ikerketa-ildotan jardun daitezke lankidetzan.
Denboraren esparrua ez dute zehaztuta.
Beste alde batetik, beste ardatzean, kudeaketaunitateak diren ikerketa-ildoak daude. Ikerketaildoaren barruko proposamenen arabera zehazten
dira (berrikuntza esanguratsu bat, helburuak eta
estrategia teknikoa, baliabideak, industriaren egoera,
finantzatzeko moduak etab. identifikatzen direnean)
eta aldi jakin bateko (epe ertaineko edo luzeko)
arazo zehatzak konpontzen jarduten dira. Ikerketaildo horietan talde batek baino gehiagok parte har
dezake, baina mugarriek ondo zehaztuta egon behar
dute. Gainera, ikerketa-ildo bakoitzak arduradun bat
izango du (Research Line Manager).
Rainer Tamme dk.
(DLR)
Elena Palomo dk.
(CNRS)
Sistemetara zuzendua
Egituraren eta
gainazalaren azterketa
Sodiozko
bateriak
Elektrolito
solidoak
Kondentsadoreak
(Eratzeke dauden beste
talde batzuk...)
Sodiozko
bateriak1
Industria eta
teknologiatransferentzia
Prototipoak eta industriagarapena2
1 Teknologia honen egungo egoera helduagoa da eta industriatik gertuago dago.
2Garabidean
Memoria 2008 - 2012
82
83
Talde bakoitzeko kideak:
Zeharkakoa: Egituraren eta gainazalaren azterketa
Zeharkakoa: elektrolito solidoak: zeramikoak edo polimerikoak
Taldeak kristalografia, hau da, gainazalen eta elektrokimikaren zientzia, ikertzeko gaitasuna eta ezagutza ditu.
Horren bidez, gainazalen egituraren, mikroegituraren eta kimikaren egitekoa aztertzen da energia biltegiratzeko
materialen ziklo eta gaitasun-tasetan. Tresna aurreratuak erabiliz (X izpiak, neutroiak eta elektroiak), teknika
anitzeko estrategia jarraitzen da materialaren masa aztertzeko; bereizmen handiko fotoemisio bidezko
espektroskopia baliatzen da kanpoaldeko gainazalaren eremua aztertzeko. Bi kasuetan, ex situ edo in situ ziklo
elektrokimikoetan burutzen dira azterketak.
Elektrolito solidoak ikergai garrantzitsuak izango dira CIC Energigunen, elektrolito solidoetan egindako
aurrerapenek litiozko baterien (li-ion, li-S) segurtasuna eta ekoizpena hobetzeaz gain, diseinu erabat solidoa
ahalbidetzeagatik, litio-aire bateriak sendotzen ere lagunduko dutelako, elektrolito likidoekin lotutako arazoak
konponduta. Elektrolito solidoen erronka nagusiak eroankortasuna eta tenperatura-barrutiak dira, bereziki
tenperatura txikietan. Bi ikerketa-ildoa nagusiek zeramikarekin eta elektrolito polimerikoekin dute zerikusia.
Nerea Lago
Fréderic Aguesse dk.
Carlos
Bernuy dk.
Antonio Sanchez
Miguel Ángel
Muñoz dk.
Maider Zarrabeitia
Montserrat Casas–
Cabanas dk.
Taldeko arduraduna
Memoria 2008 - 2012
William
Manalastas
Ohiane García dk.
Memoria 2008 - 2012
84
85
Sistemetara zuzenduak: sodiozko bateriak
Sistemetara zuzendua: litiozko bateriak
Taldea biltegiratze geldikorren aplikazioetarako kostu baxuko sistemak garatzen ari da anodo, katodo eta
sodio-ioien kimikan oinarritutako elektrolitoetan egiten ari den lan estrategikoaren bidez.
Taldea, egiaztatutako elementu gisa, litiozko baterien inguruko oinarrizko ikerketa burutzen ari da, dentsitate
energetikoa, kostuen murrizketari eta segurtasunari lotuta aurrerapenak egiteko, izan ere, energia bilitegiratzeko
teknologien arloan iraultza eragin lezakete. Eremu horretan bi ildo lantzen dira: li-airea eta baterien iraungi
ondorengo azterketa.
Damien Saurel dk.
Pierre Kubiak dk.
Morgane
Giner
Naiara Fernández
dk.
Mª José Piernas
Marya Baloch
Paula Sánchez
Fontecoba *
Elizabeth
Castillo dk.
Téofilo Rojo
Man Huon Han dk.
Taldeko
arduraduna
Carmen López dk.
Taldeko arduraduna
Elena Gonzalo
(*) UPV-EHUko ikaslea
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
86
87
Sistemetara zuzendua: kondentsadoreak
2012-2016ko ikerketaren ikuspegia
Energia biltegiratzen duten kondentsadore elektrokimikoak edo superkondentsadoreak, ioien adsortzioa (geruza
bikoitzeko kondentsadore elektrokimikoak) edo gainazaleko erreakzio faradiko bizkorrak (sasikondentsadoreak)
baliatuz. Eremu horretan, taldearen ikerketa-ildo nagusia sistemaren dentsitate energetikoa handi lezaketen
(potentziari eutsi eta kostua murriztuz) ikatz aktibatuzko gainazal zabaleko material mikroporotsuei loturikoa da.
Beste ikerketa-ildo batzuk dira nanoegiturazko material sasikapazitibo berrien (oxido, nitruro eta polimeroak)
eta dimentsio txikiko nanokarbonoen (karbono eta grafenozko nanohodiak) garapena.
Zeharkakoa
Sistemetara zuzendua
Industria eta
teknologiatransferentzia
(B) BERO SENTIGARRI BIDEZKO BILTEGIRATZEA
Diseinu-kontzeptuak, eredua egitea, prototipoak eta probak.
(A) MATERIALAK
(C) FASEA ALDATZEN DUTEN MATERIALAK
Diseinu-kontzeptuak, eredua egitea, prototipoak eta probak.
(D) BILTEGIRATZE TERMOKIMIKOA
Diseinu-kontzeptuak, eredua egitea, prototipoak eta probak.
Edurne Redondo
Javier
Carretero
dk.
Julie Ségalini dk.
Roman
Mysyk dk.
Memoria 2008 - 2012
Adriana Navarro
Memoria 2008 - 2012
88
89
2.5 Energia termikoaren biltegiratzearen arloko antolaketa-eredua (tes)
2.6 CIC DECO antolaketa-eredua
Taldekideak
Prozesuetara zuzenduriko ikuspegia
Energia termikoaren biltegiratzearen arloa (tes)
TES arloa (energia termikoaren biltegiratzea) taldea eratzeko fasean dago eta 2012-2016ko hurrengo plan
estrategikoan finkatuko da Orain arte, lau ikerketa-eremu zehaztu dira: bero sentigarri bidez biltegiratzeko
materialei buruzko zeharkako ikerketa, bero sorra biltegiratzeko materialak eta biltegiratze termokimikorako
materialak; eredu, simulazio eta diseinu-kontzeptuen gaineko sistemen ikerketa, proba eta industriaren arloko
aplikazioetarako transferentzia eta teknologia-transferentzia.
Pablo
Blanco
dk.
Antoni Gil dk.
Elena
Risueño
Zentroaren
kudeaketa-eredua
prozesukako
kudeaketan oinarritzen da, etengabe hobetzeko
eta erabateko kalitatea lortzeko filosofia ardatz
izanik (EFQM).
Eremu horretan, elementu bereizgarri gisa, hasiera
batean makroprozesu bakoitzeko gordailuzainak
zehaztu ziren:
• CICeko langileak.
• Nagusiak(enpresak eta erakundeak).
• Ikerketako bestelako eragileak.
• Tokiko industria.
• Gizartea oro har.
Kudeaketa-eredu hori elkarrekin erlazionatutako
bost makroprozesutan oinarritzen da, eta horietako
bakoitzak gordailuzain nagusi bat du.
Prozesu bakoitzak CICeko jarduera-esparru nagusi
bat barne hartzen du:
• PERTSONAK:
Pertsonekin
erlazionatutako
alderdi guztiak arautzen ditu, besteak beste,
talentuen erakarpena, garapen-gidalerroak eta
langileak atxikitzea (prestakuntza, ebaluazioei
loturiko ibilbide-garapena) eta taldekide ohien
kudeaketa (CICeko ikasle ohien taldea).
• EKON. – FIN.: Prozesu hori zentroaren finantzakudeaketaz arduratzen da, esate baterako,
aurrekontua eta erosketak kudeatzeaz, hileroko
txostenak egiteaz, kudeaketaren informazio
analitikoaz eta proiektuen justifikazioaz.
Eremu horretan azpimarratzekoak dira erosketen
prozesuan egiten diren ahaleginak, izan ere,
alde batetik, gardentasuna bermatzen du
(Sektore Publikoko Kontratuen Legeari jarraiki),
bizkortasunari kalterik egin gabe eta ikertzaileei
nolabaiteko autonomia emanez material
suntsigarrien erosketa txikiak egiteko orduan,
aurrekontuen onespen eta mugen sistema
egokia ezarrita.
Abdessamad Faik
dk.
CIC
HEDATUA
IKERKETA
CIC IKERKETA
Ikerketako, industriako
eta gizarteko beste
eragile batzuk
JENDEA
EKON. –
FIN.
ANTOLAKETA
CIC IKERKETA
KONTSEILUKIDEAK
CIC IKERKETA
SAREAK
Ikerketako,
industriako eta
gizarteko beste
eragile batzuk
2012-2016ko PLAN ESTRATEGIKOA: Ikuskapen-eskema - Adierazleak
Ikerketako, industriako eta
gizarteko beste eragile
batzuk
GARAPEN KORPORATIBOA
Naiara Soguero
Kokapena +
sinergiak
IKERKETA
Iñigo Ortega
2012-2016ko PLAN ESTRATEGIKOA: Egitekoa eta helburuak
Karthik
Mani dk.
Batak bestea
ezagutzea +
koordinazioa
Prozesuan interesa duten alderdiak
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
90
• ANTOLAKETA: Eremu honetan sartzen dira zentroaren
jardunerako kontuen kudeaketarekin loturiko
alderdi guztiak, hau da, eraikinaren mantentzelanak, ITen kudeaketa eta zentroaren funtsezko
elementua den laneko arriskuak prebenitzearekin
lotutako alderdi guztiak.
• SAREAK: CICek hirugarrenekin duen harremana
arautzen duen prozesua da. 2012an, teknologiatransferentziaren prozesua zehaztu zen. Fundazioko
nagusien aurrean aurkeztu eta horien onespena
jaso zuen. Honako hauek dira ezaugarri nagusiak:
- CICek industriari ematen dion balio erantsia
handitzeko ahalegina egitea.
-Teknologia-transferentzia gauzatzeko hainbat
bitarteko ezartzea.
-Ikertzaileek sortutako IParen bidez lortutako
emaitzetan parte hartzea.
• IKERKETA: CICen prozesu nagusia den honen xedea
finkatutako helburuak lortzera bideraturiko ikerketa
sistematizatzea da, ahaleginak sakabanatzea
saihestuz.
ERP EREDU OSOAREN
TRESNA EUSKARRIA
2011n, zehaztutako prozesuen maparekin bat etorriz,
zentroa kudeatzeko eskakizunen azterketa eta
tresnen hautaketa burutu zen. Aukerak baloratu
ondoren, Microsoft Dynamics Nav aukeratu zen.
Tresna ezartzeko prozesua 2012ren hasieran amaitu
zen. Bertan sartzen da kudeaketa ekonomikofinantzario osoa, hau da, aurrekontuen prozesuak eta
ikerketa-ildoen kudeaketa analitikorako (aurrekontua
zehaztea, txostena egitea eta laguntza-programen
justifikazioa) gauzatutako zehaztapenak, besteak
beste.
DECO-IKERKETA HARREMANAREN EREDUA
Eskarira bideratuta
• Definitutako helburu eta balioekin bat etorriz jardute
aldera, funtsezkoa da ikerketa-taldeen artean
kide gisako harremanak eratzea, bai zentroko
taldeen artean, bai zerbitzu korporatiboetako talde
arduradunekin.
“Bezeroa - Hornitzailea”
Erabiltzaileek zehazten dituzte lehentasunak eta Sistemek
premia guztiei erantzuten diete (kostu handia izateko
arriskua eta geroz eta konplexutasun handiagoa)
Negozioarekin neurri handi batean egiten du bat
Epe laburrera malgutasuna ematen du konplexutasuna
gehiegi handitzen den arte
“Laissez-faire”
Bezeroek nahi dutena egiten dute
• Kostuen gaineko kontrol txikia
• Konplexutasun handia
• Bateratu gabeko informazioa
“Kideak”
Helburu orekatuak dituzten sistemak
Zerbitzuen balioa eta kostua optimizatzen ditu
Malgutasuna behar denera bideratuta (front ends)
Emaitzak optimizatzeko irizpideak ematen ditu
“Diktadura”
Sistemek premia guztiei erantzuten diete
(bezeroentzako malgutasun txikia)
Kostu baxua eta eraginkortasun handia
Ahaleginen iraunkortasuna
Eskaintzara bideratuta
Memoria 2008 - 2012
3
Azpiegitura
92
Eraikina
CIC Energigunen punta-puntako instalazioak jarri
dira lana berme guztiekin buru dadin: azken finean,
lana eta informazio-trukea errazten duen gunea
da, funtsezkoa dena CIC bezalako zentroetan
Jarraian, eraikinaren eta bertako instalazio
nagusien deskribapena azaltzen da.
Euren artean ardatz funtzional baten bidez eta
zentroaren jarduna egituratzen duen agente gisa
jarduten duen komunikazio-ardatz baten bidez
konektatuta dauden eraikin modularren multzo gisa
osatzen da CIC Energigune. Profesionalen arteko
harreman informala sustatzeko helburuz diseinatu
dira sortutako guneak, ikertzaileek giro lasai batean
transmiti dezaten euren ezagutza.
Arabako Parke Teknologikoko bide nagusiaren
parean dagoen eraikin nagusienean daude
harrera, EES arloari lotutako laborategiak,
ekipamendu-plataformak (Mikroskopia elektrikoko
plataforma, gainazalak aztertzeko unitatea, X
izpien difraktometria plataforma eta Erresonantzia
magnetikoaren plataforma), mekanika- eta
elektronika-tailerrak,
prestakuntzarako
eta
mintegietarako
eremua
eta
administraziobulegoak.
A eraikinaren beheko solairuan kokatutakoez
gainera, gune guztiaren estalkiaren gainean,
instalazioen zati garrantzitsua den 100 kW
elektrizitate fotovoltaikoa ekoizteko gaitasuna
duen instalazioa dago.
Dimentsio txikiagoko eraikinak TES arloarekin
lotutako laborategien instalazioak eta arlo
horretako berariazko ekipamenduak ditu.
Bi eraikinen artean (A eta B), CIC Energigunek 110
lanpostu izateko gaitasuna du eta horietatik 100
ikertzaileek hartuko dituzte.
Memoria 2008 - 2012
93
Zentroarentzat lehentasuna dute giza harremanek
eta elkarreragina bultzatzeak eta azterketa eta
ikerketa arloetan babesa ematea. Hori dela-eta,
solairu bakoitzean gune jakin bat dago ikertzaileen
gozamenerako. Lan-mahaiak bata besteari lotuta
daude, gainera, ikusizko banaketarik gabe, langiroa koordinatua eta bateratua izan dadin.
Erosotasunez lan egiteko baldintza onenak
Orientazioa
Kanpora begira
Unitate bakoitzeko laborategien edukia eta egitura
zehazteke dago (on demand), arlo bakoitzeko
arduradunen zehaztapenen zain.
Eraikinaren irudi orokorrak izaera teknologikoa
eta berritzaile markatuak ditu; natura eraikinean
islatuta ikus daiteke eta berarekin bat egiten du.
Ezaugarri nagusiak
I
Argi naturala
Kanpora begira
Kanpora begira
Ingurumen- eta paisaia-inpaktuaren murrizketa
Gunea handitzeko eta laborategiak itxuratzeko
modularitatea eta malgutasuna.
Ingurumen-inpaktuaren murrizketa
Lurzorurako egokitzapena
Aparkalekuaren ikusizko inpaktua
Handitzea
1. aukera
Aparkalekua
2 aukera
3
3
B partzela: 9.821 m2
A partzela: 10.000 m
Eraikigarritasuna:
5.000 M2
2
P
3
2
2. fasea
500 m2
3. fasea
4.910,5 m2
3
3
3
2
3
1
Energia-eraginkortasuna eta jasangarritasuna
P
3. fasea
4.910,5 m2
2. fasea
500 m2
1
1. fasea
4.500 m2
1
1. fasea
4.500 m2
1
Memoria 2008 - 2012
94
95
CIC Energiguneko instalazio nagusiak
Plataforma teknologikoak
CIC Energigunek puntako azpiegiturak ditu ikerketaarloak landu ahal izateko. Horrez gain, baliabideen
erabilera optimizatzeko plangintza izanik, zentroak
funtsezkotzat jotzen du hirugarrenei zentroko
ekipamenduaz baliatzeko aukera ematea.
Mikroskopia elektronikoa
CIC Energiguneko laborategi orokorrak zentroko
ikerketaren segida logikoa kontuan izanik diseinatu dira.
a) Materialen diseinua eta sintesia.
b)
Materialen karakterizazioa burutzea dituzten
propietateak aztertzeko.
c)Sisteman bateriak, superkondentsadoreak edo
test loop sartzea.
d) Probak.
Modu honetara banatzen dira arloka:
Mikroskopia
elektronikoko
plataforma
CIC
Energigunen aztertutako materialen mikroegituraren
ezaugarriak identifikatzeko zentroa da. Azken
bereizmen espaziala, datu espektroskopikoen
aldibereko lorpenarekin batera, material berrien
sintesia bideratzeko erabiltzen da, baita maila
atomikoan ex situ erreakzio elektromagnetikoek
eragindako egitura-garapenak kontrolatzeko ere.
Helburua egituraren eta propietate elektrokimikoen
arteko erlazioa ulertzea da.
Zerbitzuak mikroskopia elektronikoko neurriak
eskaintzen ditu transmisio-mikroskopio elektronikoa
(TEM,
ingelesezko
siglak)
eta
ekorketazko
mikroskopio elektronikoa (SEM, ingelesezko siglak)
erabiliz. Gainera, laginen prestaketa garrantzitsuez
baliatzen da.
Laginak prestatzeko, berariaz horretaz arduratzen
den laborategi bat dago. Ioien erredukzio
mekanikoak eta izpien bidezkoak, karbono
eta urrezko estalketak eta plasma-garbiketa
aplikatzeko beharrezko ekipamendua du.
EES:
1., 2. eta 3. laborategiak bateria-gelaxka eta
superkondentsadoreen sintesiaz eta muntaketaz
arduratzen dira; 4. laborategia eta plataformak
karakterizaziorako dira; 5A laborategian eta gela
lehorrean sistema integratu eta garatzeko lanak
burutzen dira; eta, azkenik, 5B laborategian, proba
elektrokimikoak egiten dira. 2. laborategian zein gela
lehorrean azterketak burutzen dira "in operando" eta
"postmortem" moduetan.
Gela
lehorrak
ikerketako
emaitzak
eskala
aurreindustrialetara bihurtzea ahalbidetzen du;
Europan erreferentziazko azpiegitura da eta honako
ezaugarri hauek ditu:
- Gelan bost pertsonak aldi berean lan egiteko
aukera ematen du.
- Gelako ihintz-puntua: –65 ºC
- 55 m2-ko gela.
TES:
Vladimir Roddatis dk.
Plataformako arduraduna
• Fisikako masterra, 1995, Moskuko Estatu
Unibertsitatea (Errusia).
• Fisikako doktoretza, 1999, Kristalografia Institutua,
Zientzien Errusiar Akademia (Errusia).
• Doktoratu ondoko ikertzailea, 2000-2001, FritzHaber Institute Max Planck Society (Alemania).
Energia termikoa biltegiratzeko eremuak materialen
sintesirako laborategi konplexua du, gasen beira-arasak,
kutxa lehorra eta egonkortasun termikoa neur dezaketen
labeak bezalako ekipoekin.
Gainera, olio termikoaren lotura bat diseinatu da energiaren
karga eta deskarga prozesuetako materialen probak
egiteko, benetako aplikazioen tenperatura berberetan eta
antzeko fluxu-abiaduretan.
Instalazio horrek CIC Energigune laborategien eskalan
prototipoetan eta proiektu pilotuetan saiakuntza
esperimentalak egiteko gaitzen du, horiek baitira,
ondoren, frogapen aurreindustrialetarako ezinbesteko
baldintzak.
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
96
97
FEI-QUANTA 200FEG. Quanta 200 FEG ekorketazko
mikroskopio elektronikoa da. 2010eko neguan
jarri zuten CIC Energigunen. Bereizmen handiko
ingurune-kondizioetako mikroskopioa da, hiru
modutara funtziona dezakeena: presio altuan,
presio aldakorrean eta ingurune moduetan,
hau da, lagin guztiekin erabil daiteke, baita
estali gabeko eroaleak ez diren laginekin eta
ur-lurrunaren presioaren gainetik egon behar
duten lagin hezeekin ere. Eremu termikoaren
irteerako emisio altua (>100 nA-ko korronte sorta)
eta sentikortasun altua (18 mm) konbinatuta
3-5 nm-rainoko amaierako emaitza lor daiteke
eroankortasun txikiak agertuz.
Ekipamendua
FEI-TECNAI G2 F20 S-TWIN. FEI Tecnai G2 bereizmen
handiko 200 kV-ko FEG duen TEM/STEM da; 2010ean
jarri zen CIC Energigunen. Ekipoak materialen
zientzian hainbat erronkari aurre egiteko aukera
ematen du, modu xume eta bizkorrean. Mikroskopio
hori bikaina da moldakorra eta malgua delako;
errendimendu handia eskaintzen du TEM, STEM eta
EDX espektroko irudi mota guztietan.
Gainazalak aztertzeko unitatea
CIC
Energiguneko
gainazalak
aztertzeko
plataforma teknika modernoenekin ekipaturiko
laborategia da, materialen gainazal eta geruza
meheekin lan egiteko.
Egoera
solidoan
dauden
materialak
lant
daitezke (hautsak eta polimeroak ere) eta,
kasu batzuetan, egoera likidoan dauden
materialak. Gainazalaren konposizioa, baita
egitura elektroniko eta geometrikoa ere, hainbat
teknika
espektroskopiko
eta
mikroskopiko
osagarri konbinatuta proba daitezke: X izpien
bidezko espektroskopia fotoelektronikoa (XPS),
Auger
elektroien
bidezko
espektroskopia
(AES),
ekorketazko
Auger
mikroskopia
/
ekorketazko mikroskokpia elektronikoa (SAM/
SEM), Raman espektroskopia, eremu gertuko
ekorketa optikozko mikroskopia (NSOM), Raman
espektroskopia handitua (TERS), tunel efektuzko
mikroskopia / indar atomikozko mikroskopia airean
zein likidoan.
Alex Bondarchuk dk.
Plataformako arduraduna
• Gainazalen zientziako doktoretza, 1995, Kievko
Unibertsitatea (Ukraina). Tesia: Extended Fine
Structure in the Elastically Scattered Electron
Spectra and Determination of the Short-Range
Order Parameters for Disordered Solid Surfaces.
Tesiaren zuzendaria: P. Melnik dk.
• Erradiazioaren eta elektronikaren fisikako masterra,
1983, T. Shevchenko Kievko Unibertsitate Nazionala
(Ukraina). Zuzendaria: P. Melnik dk.
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
98
99
Ekipamendua
Erresonantzia magnetiko nuklearra
Multi Technique UHV Surface Analysis System for
XPS, AES, SEM/SAM ISS and Depth Profiling. XPS, AES,
SEM/SAM teknikak erabiltzean huts-maila ultraaltua
duten gainazalak aztertzeko teknika anitzeko
sistema da, bereizmen espazial handiz baliatuta
sakoneraren profila eta lagin eroale eta ez eroaleen
gaineko energia (banako kristaletatik hasi eta
polimero eta hautsetara) identifikatzeko erabiltzen
dena. Sistemak probak in situ prestatu eta tratatzeko
metodoen konbinazio bakarra du, elektroi sortaren
bidezko lau lurrunketa-iturriei, presio altuko zelulari
edo prestaketa-ganberako zelula elektrokimikoari
esker. Sistemaren alderdi analitikoa PHOIBOS 150
(SPECS GmbH) analizatzaile hemisferikoan, FOCUS
500 (SPECS GmbH) monocromator gailudun Al/
Ag- anodoen X izpien iturrian, SEM/SAM (FEI)
teknikarako Schottky igorgailudun ikuspuntu fineko
elektroien kanoian, aldaketa konpentsatzeko flood
gun FG15/40 (SPECS GmbH) gailuan eta ioiak eta
sakoneraren profilak tratatzeko IQE 12/38 (SPECS
GmbH) eskanea daitekeen puntu txikiko ioien
kanoian oinarritzen da.
Egoera
solidoko
erresonantzia
magnetiko
nuklearraren
plataforma
abangoardiako
espektrometroz hornituriko laborategia da, CIC
Energiguneko zientzialariei energia biltegiratzeko
materialen izaera hobeto ulertzen laguntzeko,
inguruneak eta nukleoen arteko elkarrekintzak
aztertuta.
Classic 500 SP Sputtering System (Pfeiffer). Haustutzeko
sistema katodiko magnetroia da, geruza meheak
kanporatzeko, eroaleak zein isolatzaileak. Teknika
horren gaitasun nagusia ezaugarrietan agertzen da:
tenperatura txikian kanpora daiteke (ez da gune
hutsa berotu behar); askotariko materialak (metal
eroaleak, zeramika isolatzaileak...) lurruntzeko
aldakortasuna du, baita fusio-puntu altua duten
materialak ere; nahasketa eta aleazioak bazter
ditzake, baina helburuaren konposizioari eusten
dio; kanporatutako geruzak itsaspen handia izaten
du, hauts bihurtutako atomoak substratuaren
gainazalera iristen direneko energia hainbat eV
unitatetan irits daitekeelako; helburuaren higaduratasa erraz kontrola daiteke, batez ere deskargari
aplikaturiko potentziaren bidez.
Memoria 2008 - 2012
• Eremu magnetiko baxuek (200 MHz), biraketaabiadura ultrabizkorrekin konbinatuta (65 kHz),
material paramagnetikoak aztertzeko aukera
ematen dute.
AFM/STM
Microscope
Agilent
5500.
Indar
atomikozko mikroskopiarako sistema osatua,
tamaina txiki eta ertaineko laginekin erabiltzeko.
Ekipo honek aztertutako materialen hasierako
karakterizazioa egitea, material horiek baterien
beste osagai batzuekin duten elkarrekintza
behatzea eta elektrodoen bizitzako degradaziomekanismoak zehaztea ahalbidetzen du.
AFM/RAMAN
integrated
system
(Nanonics/
Renishaw). Ekipo honen bidez baterietan eta
superkondentsadoreetan
erabiltzen
diren
materialen karakterizazio kimiko eta fisikoa egin
daiteke suntsitzaileak ez diren nanoegitura
optikoak eta interfazeak oinarri hartuta, hortaz,
lotura
kimikoen
eta
molekulen
bestelako
aldagaien inguruko informazio aurreratua lortu
eta horien identifikazio eta karakterizazioa gauza
daiteke.
Raman
espektroskopia
baterietan
eta superkondentsadoreetan elektrodo eta
elektrolito gisa erabili ohi diren material zeramiko
eta polimerikoen mikroskopio bidezko azterketak
egiteko teknika garrantzitsua da.
• Eremu magnetiko altuagoek (500 MHz), biraketaabiadura ultrabizkorrekin konbinatuta, sistema
ohikoagoetarako nahi izaten den bereizmen
handiagoa ematen dute. Helburua energiaren
biltegiratze termikoan eta elektrokimikoan
gertatzen diren egitura-aldaketen azterketa
osatzea da. Bi biltegiratze mota horiek dira gaur
egun CICeko ikerketa-arlo nagusiak.
Juan Miguel López del Amo dk.
Plataformako arduraduna
• Berlingo Freie Unibertsitatean (Alemania) egin
zuen doktoretza, 2006an, solido organiko eta
organometalikoen egiturazko karakterizazioa
eta karakterizazio fisiko-kimikoa egiteko egoera
solidoko erresonantzia magnetiko nuklearraren
garapen eta aplikazioari buruz.
• Doktoratu ondoko ikertzailea izan zen Leibniz
Institute for Molecular Pharmacology (FMP, Berlín,
Alemania) erakundean, Bernd Reif irakaslearen
taldean (2007).
• Municheko (Alemania) Helmholtz Centre for
Environmental Health zentroan hasi zen lanean
egoera solidoko erresonantzia magnetiko
nuklearrari loturiko ikerketetan aritzeko (2011).
Memoria 2008 - 2012
100
101
Ekipamendua
Nanostar – SAXS. SAXS material nanoegituratuak
aztertzeko metodo fidagarri, ekonomiko eta ezsuntsitzailea da. Partikulen tamainari eta 1-100 nmko tamainen banaketari, eta likido, hauts eta beste
egoera batzuetan dauden laginen banaketen
forma eta orientazioari buruzko informazioa ematen
du. Berez, NANOSTARek lagin puruen propietateak
aztertzen ditu, baita lagin ez-isotopikoak erabiltzen
dituzten sistemetan ere. Gainera, Nanography
erabilita, benetako irudi espaziala egin daiteke µm
neurrian SAXS bereizmenarekin.
Bruker Avance III 200 MHz. Avance III 200 MHz 2012ko
martxoan instalatu zen CICen. Eremu magnetiko
baxuko imana da, zulo handi bat duena; baterien
eta superkondentsadoreen elektrodoetan agertu
ohi diren material paramagnetikoak aztertzeko
erabiltzen da. Bi zunda daude erabilgarri: (1)
erresonantzia bikoitzeko 1H/19F-X DVT CPMAS 1,3
mm-ko zunda, biraketa-abiadura ultrabizkorra har
dezakeena (65 kHz arte); eta (2) erresonantzia
bikoitzeko 1H-X DVT CPMAS 4 mm-ko zunda, 400
°C-rainoko tenperaturara iritsi eta 20 kHz-rainoko
biraketa-abiadura har dezakeena.
Bruker Avance III 500 MHz. Avance III 500 MHz 2012ko
apirilean instalatu zen CIC Energigunen. Bereizmen
handia izatea hobesten duten eta magnetikoak
ez diren materialetarako oso egokia den zulo
handidun imana da. Hiru zunda daude erabilgarri:
(1) erresonantzia bikoitzeko 1H/19F-X DVT CPMAS
1,3 mm-ko zunda, biraketa-abiadura ultrabizkorra
har dezakeena (65 kHz arte); (2) erresonantzia
hirukoitzeko 1H-X–Y, DVT CPMAS 2,5 mm-ko zunda,
35 kHz-rainoko biraketa-abiadura har dezakeena;
eta (3) wideline H-X zunda estatikoa azterketa
elektrokimikoak in situ egiteko.
Azterketa termikorako plataforma
Azterketa termikorako plataformaren helburua
laginen espektro zabalaren (solido eta likidoak)
karakterizazio termifisikoa gauzatzea da.
Plataformak puntako teknologiako tresnak ditu,
esate baterako, Aldibereko azterketa termikoa
(STA), Masen espektrometroa eta Ekorketazko
kalorimetro diferentziala (DSC) karakterizazio
termodinamikoak egiteko, Laser-flash gailua (LFA)
eta neurri fisikoetarako dilatometroa.
X izpien plataforma
Ekipamendua
D8 ADVANCE – XRD. D8 ADVANCE X izpien erabilera
anitzeko analizatzailea da, hautsa difraktatzeko
aplikazio guztietarako erabil daitekeena, baita
fasea eta fasearen analisi kuantitatiboa identifikatu
eta kristalaren mikroegitura eta egitura aztertzeko
ere. Sistemak Bragg-Brentano bezalako sorta
paralelodun geometriekin funtziona dezake eta
LYNXEYE detektagailua du. LYNXEYE «silizio-zerrenda
konposatuko» detektagailu unidimentsionala da,
X izpiak difraktatzeko neurri ultrabizkorretarako.
LYNXEYE detektagailuarekin batera instalatuz gero,
kalitate handiko difrakzio-datuak lor daitezke inoiz
ez bezalako abiaduran; ohiko detekzio-sistemak
baino 150 aldiz bizkorragoa da.
Memoria 2008 - 2012
PPMS
Diseinu kuantikoko PPMS (propietate fisikoak
neurtzeko sistema) ekipoaren helburua masa, hauts
eta geruza meheen askotariko karakterizazio fisiko
eta fisiko-kimikoak gauzatzea da, tenperatura
oso baxuetatik hasi eta 126 °C-raino eta eremu
magnetiko baxuetan.
Sistema
laginetarako
ingurune-plataforma
da;
horrek
tenperatura
(1,9-400K),
eremu
magnetikoa (9T DC arte) eta hutsa (10 4 mbar
arte) zehazki kontrolatzeko aukera ematen
du. Plataforma hainbat aukeraren bidez osa
daiteke; horrek eroankortasun elektronikoa (DC
eta AC), eroankortasun elektroniko ez-lineala
(I-V), Hall efektua, eroankortasun termikoa, efektu
termoelektrikoa, ZT meritu-figura termoelektrikoa,
bero espezifikoa, DC magnetizazioa eta AC
suszeptibilitate magnetikoa (2.10-8 emu-ra jaitsita)
neurtzea ahalbidetzen du.
Memoria 2008 - 2012
103
Bi arlo oinarri hartuta (EES eta TES), honako ikerketa-ildo hauen inguruko ikerketa burutzen da:
Energia elektrikoaren biltegiratzea (bateriak eta superkondentsadoreak)
Litio-ioizko bateriak
Elektrolito solidoak
Litio-airezko bateriak
Asmoa
Asmoa
Asmoa
Konbertsiorako ordezko elektrodoen
materialak identifikatu eta garatzea,
prestazioak nabarmen hobetuz (kostu
txikiagoa eta energia-dentsitate
handiagoa) gaur egun eskuragarri
dauden tartekatzeko konposatuei
dagokienez.
Eroankortasun ioiniko handiko elektrolito
solido seguru eta fidagarriagoak garatzea
gaur egun erabiltzen diren disolbatzaile
organiko likidoak ordeztuta.
Litio-airezko baterien osagaiak ekoiztea,
litioari lotutako egungo teknologiak dituen
mugak gainditzeko moduko propietateak
dituztenak, laborategietan bateria mota
horren propietate teorikoak probatu eta
alderatzea ahalbidetzen duten prototipo
funtzionalen garapena bizkortzeko.
Helburuak
•Energia-dentsitateari (250Wh/kg), bizitza
baliagarriari eta segurtasunari lotutako
merkatuko eskakizunak betetzea.
•Iraunkortasun-baldintzei eustea.
•Aplikazio praktikorako kostu
erakargarriak lortzea (<500 $/kg).
4
Mugak eta arriskuak
•Jarduera elektrokimiko egokia duten
materialik ez lortzeko aukera.
Orain arteko emaitzak
•Aurkezpen bat nazioarteko biltzar
batean.
•Bi artikulu eragin handiko aldizkarietan.
•Proiektu bat enpresen sektorearekin.
Kolaboratzaileak
Helburuak
•Elektrolito polimerikoak. Nanopartikula
hibridoen prestaketa, polimerozko
euskarriekin zein plastikotzaile batekin
(esaterako, likido ioinikoa, konstante
dielektriko handiko konposatu
organikoak etab.) ondo txertatuta,
honako hauek lortzeko:
oElektrolitoaren egonkortasuna
handitzea tenperatura handietan..
oDendriten formazioaren arazoa
kentzea.
•Elektrolito zeramikoak. Eroale ioniko
zeramikoen erabilera, sistemen
egonkortasun kimiko eta elektrokimikoa
eta segurtasuna handitzeko. Material
zeramikoak hainbat estekiometria,
kristalezko egitura eta halakoetan aplika
daitezkeen propietate elektrokimikoen
sorta kontrolatudun mikroegituren bidez
lor daitezke.
Mugak eta arriskuak
•Probatzeke dauden materialen multzoa
oso zabala da.
•Hainbat ikerketa-talde daude munduan
arlo honetan lanean.
Helburuak
•Baterien energia-dentsitatea nabarmen
handitzea (>750 Wh/kg).
•Kostua murriztea lehengaien erabilera
murriztuta.
•Pisua txikitzea.
Mugak eta arriskuak
•Litio-aire zelula baten diseinu
optimizatua lortzeko zailtasuna.
•Ezegonkortasun elektrolitikoa.
•Gaitasun espezifikoa mugatuta dago,
ziklo zelularretan airearen katodoan
porositatea galtzen delako.
Orain arteko emaitzak
•Aurkezpenak nazioarteko lau
konbentziotan.
•Abian diren nazioarteko beste bi
konbentziotarako aurkezpenak.
•Prestaketa-fasean dauden bi artikulu.
Kolaboratzaileak
Orain arteko emaitzak
Ikerketaildoak
•Aurkezpen bat ECS Prime 2012
Conference konferentzian.
•Artikulu bat eragin handiko aldizkari
batean.
•Eskatzeko bidean den PCT patente bat.
Kolaboratzaileak
Memoria 2008 - 2012
104
105
Energia termikoaren biltegiratzea
Sodio-ioizko bateriak
Metal-airezko bateriak
Asmoa
Asmoa
Kostu baxuko sistemak garatzea
biltegiratze geldikorraren
aplikazioetarako, sodio-ioi kimika
egokiaz baliatuta anodo, katodo eta
elektrolitoetarako fase berrien sintesiaren
bidez.
Tenperatura handiko pila eta baterien
energia hibrido altuko sistema sortzea
(SOFC), argindarra sortzean aplikatzeko,
argindarra banatzeko, energia-sareak eta
garraioa erregulatzeko.
Helburuak
•Energia-dentsitate handia lortzea (800
Wh/L eta % 70eko eraginkortasuna).
•Segurtasuna hobetzea dendritak
zein katodo eta elektrolito sukoi edo
ezegonkorrak sortu gabe.
•Kostu baxua lortzea (500 $/kWh baino
txikiagoa).
•Kostu baxua lortzea (200 $/kWh baino
txikiagoa).
•Segurtasuna hobetzea.
•Sendotasuna lortzea 5000 baino
gehiagoko zikloekin.
Mugak eta arriskuak
Helburuak
•Probatzeke dauden materialen multzoa
oso zabala da.
•Hainbat ikerketa-talde daude munduan
arlo honetan lanean.
Mugak eta arriskuak
Orain arteko emaitzak
Orain arteko emaitzak
•Bi aurkezpen nazioarteko
konbentzioetan.
•Hiru artikulu eragin handiko aldizkarietan
argitaratu dira eta beste bi aribidean
daude.
•2012 urte osoan energiari eta ingurugirozientziari buruz irakurritako hamar
artikuluetatik bat.
•Patente-eskaera bat aztertzen ari dira
zentroan bertan.
•Patente-eskaera bat(2011ko
abenduaren 11n Europan; 2012ko
otsailaren 12an Estatu Batuetan).
•Poster bat Power Your Future 2012
programan.
Kolaboratzaileak
•Ikuspegi erabat berria da; horretarako,
bideragarritasuna ebaluatzeko aurrez
azterketa esanguratsua egin behar da.
Kolaboratzaileak
Superkondentsadoreak
Asmoa
Karbonozko materialak eta trantsiziometalen oxidoak/nitruroak optimizatzea
superkondentsadoreen energia eta
potentzia handia dela-eta, alderdi
grabimetriko zein bolumentrikoei
dagokienez.
Helburuak
•Gaitasuna optimizatzea, karbonooinarria duten materialen sintesibaldintzak aldatuta, eta horien
mikroegitura kontrolatzea.
•Superkondentsadore mikroporotsuaren
elektrodoetako adsortzioa eta ioien
garraioa hobeto ulertzea mikroegiturak
ex situ eta in situ aztertuta.
•Trantsizio-metalen oxidoetan eta
nitruroetan oinarritutako sistema berriak,
merkeagoak eta sasikapazitiboak
proposatzea.
Mugak eta arriskuak
•Azken urteetan, karbonozko material
mikroporotsuen arloko aurrerapena
mugatua izan da.
•Instalazio esperimental sofistikatu baten
eta egituren gaineko in situ azterketei
buruzko datuen interpretazioan
hurbilketa serioak egiteko beharra.
Orain arteko emaitzak
Fasea aldatzen duten
materialetarako metal-aleazioak
Asmoa
Metal-aleazio euteknikoen fasealdaketan oinarritutako energia termikoa
biltegiratzeko sistema berriak garatzea,
ondoren kontzentrazioko eguzkienergiaren guneetan (CSP) aplikatzeko
edo industria-prozesuetan beroa
berreskuratzeko.
Helburuak
•Propietate termofisiko hobetuak dituzten
energia biltegiratzeko metalezko
material berriak identifikatzea.
•Material horietan oinarritutako
biltegiratze-sistemen propietateak,
errendimendua eta eraginkortasuna
optimizatzea.
Mugak eta arriskuak
•Aleazioen kostua lehendik dauden
biltegiratzeko materialekin alderatuta.
Urtaroko beroaren biltegiratzea
Asmoa
Azukre eta alkoholetan oinarritutako
fasea aldatzen duten material berriak
garatzea, energia termikoaren urtaroko
biltegiratzean aplikatzeko, tenperatura
ertainean.
Helburuak
•70 eta 150 °C arteko fusio-puntua
duten azukre eta alkoholen aleazio
molekularrak garatzea (MASA) eta
energia-dentsitate altua lortzea
(>200 kJ/m3).
•Azpi-hozte esanguratsu eta egonkorra
lortzea.
•Kristaltze-zinetika lortzea.
Mugak eta arriskuak
•Espero baino energia-dentsitate
baxuagoa lortzea.
•MASAren aleazio ezegonkorrak lortzea.
•Aldaketa-fasean, metaegonkortasuna
lortzeko orduan huts egitea.
Orain arteko emaitzak
•Bi aurkezpen 2012an: INNOSTOCK eta
ASME.
•Bi argitalpen: Applied Energy eta
Journal of Solar Energy Engineering
aldizkarietan.
Orain arteko emaitzak
•FP7 proiektua(2012ko apirila-2015eko
apirila).
Kolaboratzaileak
Kolaboratzaileak
•Industriarekin lankidetza-proiektu bat.
•Artikulu bat prestatzen ari dira zentroan.
Kolaboratzaileak
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
106
107
Europako proiektuak
Aliantzak
fp7 proiektuak
2012ren amaieran, CIC Energigune EERA (European
Energy Research Alliance) partzuergoan sartu
zen. EERA energiaren gaineko ikerketan lehenak
diren erakundeen aliantza da, eta helburu ditu
EBko energiaren gaineko ikerketarako gaitasunak
indartu, zabaldu eta optimizatzea Europako
instalazio nazional onenen erabilera partekatuta
eta Europako herrialdeen ikerketa-programak
batera gauzatzea (EERA programa bateratuak).
CIC Energiguneren jarduna 2011ren amaieran
hasi zen eta, urte berean, energiaren alorrean
lankidetzan aritzeko FP7 programa baterako
proposamena aurkeztu zen, Sugar based Materials
for Seasonal Storage (FP7-ENERGY 2011.4.1-3: SAMSSA.) proiekturako alegia. CNRS da programako
burua eta partzuergoan Europako sei herrialdetako
zortzi ikerketa-erakundek parte hartzen dute.
SET planeko helburuak lortzen laguntzeko eta EBko
ikerketaren oinarria indartzeko, honako hauek dira
EERAren asmoak:
-
Energiarekin
lotutako
teknologia
berrien
garapena bizkortzea ikerketako programa
bateratuak sortu eta aplikatzean SET planean
ezarritako lehentasunei jarraiki, bateratzelana eta jarduera eta baliabideak elkartzea,
estatuetako eta Europako finantzazio-iturriak
konbinatzea eta osagarritasun eta sinergiak
areagotzea, nazioarteko kideak barne hartuta.
-Epe luzera lan egitea, EB osoko ikerketagaitasun bikain baina sakabanatuak modu
iraunkorrean elkartzeko, zatiketa gaindituta,
baliabideen erabilera optimizatuta, ikerketagaitasun gehigarriak sortuta eta mundu-mailako
Europako herrialdeetako energiaren ikerketarako
azpiegituren sorta zabala garatzea.
2012an arlo horretako jarduera indartu egin da
eta honako proposamen hauek aurkeztu dira FP7
programara:
1. FP7-ICT-2013-FET-F: Graphene Flagship.
2. FP7-ENERGY.2013.7.3.3: SIRBATT.
3. FP7-2013-GC-Materials: MAT4BATT.
4. FP7-ENERGY.2013.7.3.3: MINLICAP.
5. FP7-2013-GC-Materials: MATBALIA.
6. FP7-ENERGY-2013-IRP: EESTORIGA.
Lankidetzak
Lankidetzarik garrantzitsuenak
CIC Energiguneren filosofia beste ikerketa-zentro
batzuekin eta inguruko unibertsitateekin balio
erantsi handiko lankidetzak ezartzea, baita
erreferentziazko
zentroekin
eta
nazioarteko
unibertsitateekin ere.
Horri lotuta, denboraldian hasitako lankidetza
nagusien bidez honako hau lortu nahi izan da: alde
batetik, CICeko instalazioak martxan jarri bitartean
gure ikertzaileek lehen mailako ikerketa-zentroetan
egonaldiak egitea eta, beste alde batetik,
networking-a lantzea, lehen lankidetza-proiektuak
ezartzeko.
-Industriarekin lotura eta aliantza iraunkorrak
eratzea ikerketako eta berrikuntzako emaitzen
arteko elkarreragina indartzeko.
Aurkeztutako proposamenetatik honako hauek
onetsi dira behin-behinean eta negoziazio-fasean
daude:
1.FP7-ICT-2013-FET-F: Graphene Flagship.
2.FP7-ENERGY.2013.7.3.3: SIRBATT.
3.FP7-2013-GC-Materials: MAT4BATT.
4.FP7-ENERGY-2013-IRP: EESTORIGA.
Halaber, aipatzekoa da Massachussetts Institute of
Technology erakundearekin lankidetzan aritzeko
Marie Curie FP7-PEOPLE-2012-IOF beka jaso duela
CIC Energigunek.
EERAren ikuspegi nagusia energiari loturiko
teknologien garapena bizkortzera dago bideratuta,
teknologia horiek industriak bultzatutako ikerketan
sartu ahal izan arte. Helburua lortzeko, EERAk
energiaren arloko I+G proiektuen estatuetako
zein Europako programak arrazionalizatu eta
koordinatzen ditu.
Energiaren arloko ikerketan eta berrikuntzan
inbertsioak egiteko SET planak lehentasuna ematen
die 2020rako klimaren politikarako teknologia
garrantzitsuenei, eta EBren Horizon 2020 programa
berria arautuko du.
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
108
Konpromisoa talentuen sustapenarekin
Euskampus bikaintasunaren campusa
CIC Energigunek hitzarmena sinatu du Euskampus
Fundazioarekin. Hitzarmenaren helburuetako bat
lurraldean zientziaren eta berrikuntzaren kultura
sortu eta finkatzen laguntzea da. Hitzarmenak
garrantzi berezia ematen dio gizartearen eta
integrazioaren gaiari, baita zientzia hedatzeko
eta hedabideetara gerturatzeko jarduerei ere.
Helburuak sortzaile guztiek babesten dituzte eta
esperientziadun eragile talde batekin koordinatzen
dituzte.
Euskampuseko kide guztien eta Euskampus
proiektuaren lagun guztiei esker, Euskampusek
FECYTren Komunikazioaren eta kultura zientifikoaren
unitatea ziurtagiria eskuratu du. Hala, estatuko
zientzia
hedatzeko
sarerik
garrantzitsuenera
batu da eta beste aurrerapauso bat eman du
komunikazioaren eta zientzia gizartera zabaltzeko
proiektuan.
Alor horretan ezinbestekoa da CIC Energiguneren
hitzarmena tokiko talentuen garapena indartzeko
eta energiaren biltegiratzearen eremuan sinergiak
aprobetxatzeko.
109
MESC
CIC Energiguneko lehen doktorego-programa
CICek Erasmus Mundus Materials for Energy Storage
and Conversion masterrean modu aktiboan parte
hartzen du.
Masterra Elektrokimikan eta materialen zientzian bi
urteko hezkuntza-programan datza, eta munduan
entzute handia duten Europako hiru herrialdetako
bost unibertsitatetan egiteko aukera dago: Frantzia
(Marseilla, Tolosa, Amiens), Espainia (Kordoba) eta
Polonia (Varsovia). Unibertsitate horiekin batera,
programak energiarekin erlazionatutako materialen
arloko ikerketan aritzen diren laborategi nagusiekin
proiektuak egiteko aukera barne hartzen du. Horien
artean dago CIC Energigune.
MESC
masterrak
Europako
Batzordearen
finantzazioa jasotzen du, Erasmus Mundus masterra
delako. Erasmus Mundus programak kalitate
handiko Europako masterrak babesten ditu,
beste herrialde batzuetan Europaren goi-mailako
hezkuntzak duen ikusgaitasun eta
erakargarritasuna hobetzeko helburuarekin.
2012ko uztailean doktoregoa egiteko beken lehen deialdia egin zen eta bederatzi gai hautatu ziren (zortzi
EESen eremuan eta bat TESen eremuan); horietatik sei esleitu dira dagoeneko. Gaur egun, CIC Energigunen sei
pertsona daude doktorego-tesia egiten elektrokimikaren alorrean eta bat alor termikoan. Ondorengo gaietan
tokiko talentuen garapena eta nazioarteko talentuen erakarpena konbinatzeko filosofia hartu da oinarri.
- Development of
ceramic lithium ion
electrolytes for high
performance batteries
(ref. CerElec)
- Investigations of New
Anode Materials for
Sodium Ion Batteries
(ref. ElecNa)
- N
a or Li salt-polymer
hybrid nanoparticles
as electrolytes for
solid-state batteries.
(ref. Polym)
- Positive electrode
materials for aqueous
Na-ion batteries (ref.
AquoNa)
Doktorego-ikaslea:
William Jr. Manalastas
CICeko tutorea:
John Kilner irak.
Doktorego-ikaslea:
María José Piernas
CICeko tutorea:
Elizabeth Castillo dk. /
Teófilo Rojo irak.
Doktorego-ikaslea:
Nerea Lago
CICeko tutorea:
Oihane García dk. /
Teófilo Rojo irak.
Doktorego-ikaslea:
Antonio Fernández
CICeko tutorea:
Montserrat CasasCabanas dk. / Miguel
Ángel Muñoz dk.
- “Regime-selected
morphological
patterns during the
electrodeposition of
catalytic nanoparticles”
(ref. CatNano)
- H
ybrid Organic Inorganic Materials
for advanced power
storage systems
- H
ybrid Organic Inorganic Materials
for advanced power
storage systems
Doktorego-ikaslea:
Marya Baloch
CICeko tutorea:
Carmen López dk. /
Sofía Pérez dk.
Doktorego-ikaslea:
Paula Sánchez *
CICeko tutorea:
Carmen López dk.
Doktorego-ikaslea:
Elena Risueño
CICeko tutorea:
Stefania Doppiu dk.
(*) UPV-EHUko ikaslea
Memoria 2008 - 2012
Memoria 2008 - 2012
111
Jakintzaren hedapena
CIC Energigunen lanean ari den taldearen ustez, informazioa trukatzea funtsezkoa da. Horregatik ematen zaio
garrantzia jakintza partekatzeari. Hortaz, lankidetzen bidez edo konbentzio eta ekitaldietara joanda ezagutza
partekatzea eta besteen esperientziatik ikastea lanerako funtsezkoak dira. Jarraian, hainbat taulatan, CIC
partaide izan duten hedapen-aukera guztiak azaltzen dira, adibidez, eragin handiko aldizkari zientifikoetako
artikuluak, mintegietan aurkeztutako posterrak etab.
Mintegiak eta konbentzioak
CIC Energigunek antolatutako
mintegi eta konbentzioak
2011
Workshop on Thermal Energy Storage
2011/06/16
EGNATION Meetings
2011/07/4-6
5
All batteries great and small
2011/09/09
Structural, Electrical and Magnetic
Properties of CoFe2O4 and BaTiO3
Layered Nanostructures
2011/11/21
2012
Metal-air Project (by Lide Rodríguez,
Ikerlan)
2012/01/10
Synthesis, Characterization and
Applications of Nanoporous Materials
2012/01/31
Combining (electro)chemistry with
XPS. Surface modifications at the
Solid-liquid interface (by Thomas
Stempel)
2012/02/17
Errendimenduaren adierazle
nagusiak
Delving into the Depths of Solution
Structure… Developing Tools
for Lithium Battery Electrolyte
Characterization (by Wesley
Henderson)
2012/03/08
Power our future
2012/03/20-21
Applications of accelerated
molecular dynamics in materials
science (by Blas Uberuaga)
2012/04/03
Thermochemical energy storage for
concentrated solar power plants
2012/04/17
Seminar on solid state NMR and
applications (by Juan Miguel López
del Amo)
2012/04/18
Solid state NMR and its applications
(by Pieter Magusin)
2012/04/24
Can carbon monolithes be suitable
electrodes in supercapacitator cells?
(by Francisco del Monte)
2012/05/08
I. Industrial Seminar, Trainelec
2012/05/29
II. Industrial Seminar, Ingeteam
2012/09/28
Materials characterization by
secondary ion mass spectrometry (by
Dr. Alexander Tolstoguzov)
2012/10/17
Of surfaces, ions, lipids, and
platelets:interactions of biological
model systems with inorganic oxides
(by Dr. Ilya Reviakin)
2012/10/19
III. Industrial Seminar, Graphenea
2012/10/22
IV. Industrial Seminar, Ormazabal
2012/11/26
In situ surface analytical
characterization of electronic
devices: Ion Lithium Batteries (by Dr.
Andreas Thißen)
2012/11/28
Workshop: Present and Future
Perspectives on Li-air Battery
Research
2012/12/13
CIC Energigune partaide izan
den mintegi eta konbentzioak:
2010
Nanoscale Devices for Environmental
and Energy Applications (NDEEA 10)
Donostia, Espainia
2010/04/26
IMLB 2010 - 15th International Meeting
on Lithium Batteries
Montreal, Kanada
2010/06/27
Workshops and Experts Meeting on
Compact Thermal Energy Storage
Bordele, Frantzia
2010/07/07
Solar PACES 2010
Perpinyà, Frantzia
2010/09/21
International Conference on Solar
Heating, Cooling and Buildings
(EuroSun 2010)
Graz, Austria
2010/09/28
2010 MRS Fall Meeting
Boston, Massachusetts, Estatu Batuak
2010/11/29
20th International Seminar on Double
Layer Capacitors & Hybrid Energy
Storage Devices
Florida hegoaldea, Estatu Batuak
2010/12/05
Memoria 2008 - 2012
112
2011
International Conference for
Sustainable Energy Storage 2011
Belfast, Erresuma Batua
2011/02/21
Concentrating Solar Thermal Power
Scottsdale, Arizona, Estatu Batuak
2011/02/23
International Conference On Thermal
Energy and Environment INCOTEE 2011
Tamilnadu, India
2011/03/24
Materials Research Society
San Frantzisko, CA, Estatu Batuak
2011/04/25
The Electrochemical Society
Montreal, Kanada
2011/05/01
62nd Annual Meeting of
the International Society of
Electrochemistry
Turku, Finlandia
2011/05/08
ASES National Solar Conference,
SOLAR 2011
Raleigh, Ipar Carolina, Estatu Batuak
2011/05/17
16th International symposium on
intercalation compounds
SeC-Ustupky, Txekia
2011/05/22
ICMAT 2011
Suntec, Singapur
2011/06/26
CSP today USA 2011
Las Vegas, Estatu Batuak
2011/06/29
Lithium batteries discussion LIBD
Arcachon, Frantzia
2011/07/01
18th International Conference on
Solid State Ionics
Varsovia, Polonia
2011/07/03
Memoria 2008 - 2012
113
NEUTRONS AND MATERIALS FOR
ENERGY
Complutense Unibertsitatea, Madril,
Espainia
2011/07/11
2011 Energy Sustainability
Conference and Fuel Cell
Conference
Grand Hyatt, Washington, Estatu
Batuak
2011/08/07
ISES Solar World Congress 2011
Kassel, Alemania
2011/08/28
62nd Annual Meeting of
the International Society of
Electrochemistry
Niigata, Japonia
2011/09/11
Solar Paces 2011
Granada, Espainia
2011/09/20
Battery Power 2011
Nashville, TN, Estatu Batuak
2011/09/20
Batteries 2011
Cannes-Mandelieu, Frantzia
2011/09/28
The Electrochemical Society
Boston, MA, Estatu Batuak
2011/10/09
The Battery Show
Detroit, Michigan, Estatu Batuak
2011/10/25
Lithium Battery Power 2011
Paris Las Vegas Hotel & Casino, Las
Vegas, Estatu Batuak
2011/11/07
Mobile Power Technology 2011
Paris Las Vegas Hotel & Casino, Las
Vegas, Estatu Batuak
2011/11/09
Battery Safety 2011
Paris Las Vegas Hotel & Casino, Las
Vegas, Estatu Batuak
2011/11/09
2012
ASME Conference
San Diego, CA, Estatu Batuak
2012/07/23
Graphel Conference
Mikonos, Grezia
2012/09/30
MRS 2012 Fall Meeting & Exhibit
Boston, Estatu Batuak
2012/11/25
XIII International Symposium on
Polymer Electrolytes
Selfoss, Islandia
2012/08/26
Green Cars 2012: Business Challenges
and Global Opportunities
Gasteiz, Espainia
2012/10/03
2012 EMN Fall Meeting
Las Vegas, Estatu Batuak
2012/11/29
Solar paces 2012
Marrakech, Maroko
2012/09/11
PRIME
Honolulu, Hawaii, Estatu Batuak
2012/10/08
Electrochemistry 2012
Munich, Alemania
2012/09/17
The Eighth Experts Meeting
Petten, Herbehereak
2012/10/18
Arpa energy innovation summit
Washington DC, Estatu Batuak
2012/02/27
Neutrons for Energy
Delft, Herbehereak
2012/09/17
SAM SSA
Eindhoven, Herbehereak
2012/10/22
Gordon Research Conferences:
Batteries
Four Points Sheraton/Holiday Inn
Express, Ventura, CA, Estatu Batuak
2012/03/04
IBero-American NMR
Aveiro, Portugal
2012/09/24
Scientific lives
Donostia, Espainia
2012/11/12
Gordon Research Conferences:
Electrochemistry
Four Points Sheraton/Holiday Inn
Express, Ventura, CA, Estatu Batuak
2012/01/08
Linz Winter Workshop
Linz, Austria
2012/02/02
Knowledge Exposed: Large Scale
Solar Power
Long Beach Convention Center, CA,
Estatu Batuak
2012/02/14
Lithium Battery Power
Las Vegas, Estatu Batuak
2012/12/04
Crystal Chemistry and Magnetic New
materials for Energy Storage Scientific
Research Authorization
University of Pierre and Marie Curie,
Paris, Frantzia
2012/12/07
2nd ToF-SIMS LEIS Workshop
Imperial College, Londres, Erresuma
Batua
2012/04/19
Titan User Club 2012 Meeting
Eindhoven, Herbehereak
2012/04/25
Innostock
Lleida, Espainia
2012/05/15
16th International Meeting on Lithium
Batteries
Jeju, Hego Korea
2012/06/17
Electrical Energy Storage Workshop
Mondragon Unibertsitatea, Arrasate,
Espainia
2012/06/22
International Flow Battery Forum
Munich, Alemania
2012/06/25
Energy Research Information/
Partnering Day – 2013 calls
Brusela, Belgika
2012/07/03
Memoria 2008 - 2012
114
115
Argitalpenak
Argitalpenei dagokienez, nabarmentzekoa da CIC Energiguneko ikertzaileek idatzitako artikulu bat («Na-ion
batteries, recent advances and present challenges to become low cost energy storage systems»), 2012ko
otsailean argitaratu zena, energiari eta ingurugiro-zientziei buruzko hamar artikulu irakurrienean artean egon
dela.
Eragin handiko aldizkarietan argitaratutako artikuluen xehetasunak:
2011
Near Heterosite Li0.1FePO4 Phase
Formation as Atmospheric Aging
Product of LiFePO4/C Composite.
Electrochemical, Magnetic and EPR
Study
Journal of the Electrochemical
Society, 158 (9) A1042-A1047 (2011)
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2011/07/21
2,59
V. Palomares, A. Goñi, I. Gil de
Muro, L. Lezama, I. de Meatza, M.
Bengoechea, I. Boyano, T. Rojo
Recycled Material for Sensible Heat
Based Thermal Energy Storage to be
Used in Concentrated Solar Thermal
Power Plants
Journal of Solar Energy EngineeringTransactions of the Asme Volume: 133
Issue: 3; DOI: 10.1115/1.4004267
Energia termikoaren biltegiratzea
2011/08/22
0,846
X. Py, N. Calvet, R. Olives, A. Meffre, P.
Echegut, C. Bessada, E. Veron, S. Ory
A Phosphite Oxoanion-Based Compound
with Lithium Exchange Capability and
Spin-Glass Magnetic Behavior
Chemistry of Materials, 2011, 23 (19),
pp 4317–4330
DOI: 10.1021/cm201337g
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2011/09/15
7,286
U-Ch. Chung, J. L. Mesa, J. L. Pizarro,
I. de Meatz a, M. Bengoechea, J.
Rodríguez Fernandez, M. I. Arriortua,
T. Rojo
Memoria 2008 - 2012
Preparation and Characterization of
Monodisperse Fe3O4 Nanoparticles:
An Electron Magnetic Resonance Study
Chemistry of Materials, 2011, 23 (11),
pp 2879–2885
DOI: 10.1021/cm200253k
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2011/11/04
7,286
J. Salado, M. Insausti, L. Lezama, I. Gil
de Muro, E. Goikolea, T. Rojo
Novel
Pr0.6Sr0.4Fe0.8Co0.2O3:Ce0.8Sm
0.2O2 composite nanotubes for
energy conversion and storage
Journal of Power Sources 201 (2012)
332-339
DOI: 10.1016/j.jpowsour.2011.10.089
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2011/12/15
4,951
R. Pinedo, I. Ruiz de Larramendi, N.
Ortiz-Vitoriano, I. Gil de Muro, T. Rojo
Photoinduced Optical Transparency
in Dye-Sensitized Solar Cells
Containing Graphene Nanoribbons
Journal of Physical Chemistry C, 2011,
115 (50), pp 25125–25131
DOI: 10.1021/jp2069946
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2011/12/26
4,805
J. A. Velten, J. Carretero-Gonzalez, E.
Castillo-Martínez, J. Bykova, A. Cook,
R. Baughman, A. Zakhidov
2012
Thermal storage material from
inertized wastes: Evolution of
structural and radiative properties
with temperature
Solar Energy, Volume 86, Issue 1,
January 2012, Pages 139–146
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/01/01
2,475
A. Faik, S. Guillot, J. Lambert, E.
Ve´ron, S. Ory, C. Bessada,
P. Echegut, X. Py
Enhanced performances of macroencapsulated phase change
materials by intensification of the
internal effective thermal conductivity
Journal of Heat and Mass Transfer
Energia termikoaren biltegiratzea
submitted 2012/01/01
N. Calvet, X. Py, R. Olivès, J.P.
Bedecarrats, J.P. Dumas, F. Jay
Structural, magnetic and
electrochemical study of a new
active phase obtained by oxidation
of a LiFePO4/C composite†
Journal of Materials Chemistry
DOI: 10.1039/c2jm14462j
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2012/01/30
5,968
Veronica Palomares, Aintzane
Goni, Amaia Iturrondobeitia, Luis
Lezama,a Iratxe de Meatza, Miguel
Bengoecheab and Teofilo Rojo
Na-ion batteries, recent advances
and present challenges to become
low cost energy storage systems
Energy & Environmentai Science DOI:
10.1039/c2ee02781j
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2012/02/07
9,61
V. Palomares, P. Serras, I. Villaluenga,
K. B. Hueso, J. Carretero-Gonzalez, T.
Rojo
Molten ternary nitrate salts mixture
for use in an active direct thermal
energy storage system in parabolic
trough plants
Journal of Solar Energy Engineering
Energia termikoaren biltegiratzea
submitted 2012/03/01
J. Gomez, N. Calvet, A. Starace, G.
Glatzmaier
Structural Changes upon Lithium
Insertion in Ni0.5TiOPO4
Journal of Alloys and Compounds
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jallcom.2012.03.103
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/04/11
2,289
R. Essehli, B.E. Bali, A. Faik, S.
Benmokhtar, B. Manoun, Y. Zhang,
X.J. Zhang, Z. Zhou, H. Fuess
A study of the crystal structure and
the phase transitions of the double
perovskites A2ScSbO6 (A= Sr, Ca) by
neutron and X-ray powder diffraction.
JOURNAL OF SOLID STATE CHEMISTRY
Volume: 192 Pages: 273-283
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jssc.2012.04.019
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/04/12
2,159
A. Faik, J. M. Igartua, D. Orobengoa,
J. M. Perez-Mato and M. I. Aroyo
Effect of doping LiMn2O4 spinel with a
tetravalent species such as Si(IV) versus
with a trivalent species such as Ga(III).
Electrochemical, magnetic and ESR study
Journal of power Sources 216 (2012) 482 488
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2012.06.031
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2012/06/19
4,951
A. Iturrondobeitia a, A. Goñi a, V.
Palomares a, I. Gil de Muro a, L.
Lezama a, Teofilo. Rojo
Infrared normal spectral emissivity
of Ti–6Al–4V alloy in the 500–1150 K
temperature range
Journal of Alloys and Compounds
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jallcom.2012.06.117
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/06/29
2,289
L. González-Fernández , E. Risueño
R.B. Pérez-Sáez M.J. Tello
Improving thermochemical storage
behavior by inserting additives
Submitted to Applied Energy
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/07/04
Ch.Rosskopf,A.Faik.M.Linder,A.Worner
Compatibility of a post-industrial ceramic
with nitrate molten salts, for use as filler
materials in a thermocline storage system
Applied Energy
http://dx.doi.org/10.1016/j.
apenergy.2012.12.078
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/07/16
5,106
N. Calvet, J.C. Gomez, A. Faik, V.
Roddatis, A.K. Starace, A. Meffre,
G.C. Glatzmaier, S. Doppiu, and X. Py
Role of Surface Contamination in
Titanium PM
Key Engineering Materials Vol. 520
(2012) pp 121-132
DOI: 10.4028/www.scientific.net/
KEM.520.121
Platforms
2012/08/24
Orest M. Ivasishina,, Dmytro
G. Savvakinb, Mykola M.
Gumenyakc,Oleksandr Bondarchuk
Composition-Structure Relationships
in the Li-Ion Battery Electrode Material
LiNi0.5Mn1.5O4
Chemistry of Materials
Chem. Mater., 2012, 24 (15), pp
2952–2964
DOI: 10.1021/cm301148d
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2012/08/30
7,286
Jordi Cabana, Montserrat CasasCabanas, Fredrick.Omenya,Natasha
A. Chernova, Dongli Zeng, M. Stanley
Whittingham, and Clare P. Grey
Crystal structures and hightemperature phase-transitions
in SrNdMRuO6 (M=Zn,Co,Mg,Ni)
new double perovskites studied by
symmetry-mode analysis
Journal of solid state chemistry
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jssc.2012.09.007
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/09/04
2,159
E. Iturbe-Zabaloa,b, J.M. Igartuab, A.
Faik, A. Larra˜nagad, M. Hoelzele,G.
Cuelloa
High voltage cathode materials for
Na-ion batteries of general formula
Na3V2O2x(PO4)2F3 2x
Journal of material chemistry
J. Mater. Chem., 2012,22, 22301-22308
DOI: 10.1039/C2JM35293A
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2012/09/07
5,968
Paula Serras, Veronica Palomares,
Aintzane Goñi, Izaskun Gil de Muro,
Pierre Kubiak, Luis Lezama
and Teofilo Rojo
Reconstruction of the polar interface
between hexagonal LuFeO3 and
intergrown Fe3O4 nanolayers
Scientific Reports
doi: 10.1038/srep00672
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2012/09/19
N/A yet
A. R. Akbashev, V. V. Roddatis. L.
Vasiliev, S. Lopatin, V. A. Amelichev &
A. R. Kaul
Tensile Lattice Distortion Does Not
Affect Oxygen Transport in YttriaStabilized Zirconia (YSZ)–CeO2
Hetero-Interfaces
ACS Nano
DOI: 10.1021/nn302812m
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2012/10/29
11,421
Daniele Pergolesi , Emiliana Fabbri,
Stuart N. Cook ,Vladimir Roddatis ,
Enrico Traversa , and John A. Kilner
Kinetics of Coupled Double Proton
and Deuteron Transfer in HydrogenBonded Ribbons of Crystalline
Pyrazole-4-carboxylic Acid
Z. Phys. Chem.
doi: 10.1524/zpch.2012.0305
Platforms
2012/10/29
1,568
Veronica Torres, Juan-Miguel
Lopez,Uwe Langer Gerd Buntkowsky
Hans-Martin Vieth4, Jose Elguero, and
Hans-Heinrich Limbach
Memoria 2008 - 2012
116
2013
High temperature sodium batteries:
status, challenges and future trends
Royal Society of Chemistry
Energy Environ. Sci., 2013,6, 734-749
DOI: 10.1039/C3EE24086J
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/01/14
9,61
Karina B. Hueso, Michel Armand, and
Teófilo Rojo,
Comprehensive Insights into the
Structural and Chemical Changes
in Mixed-Anion FeOF Electrodes by
Using Operando PDF and NMR
JACKS, J. Am. Chem. Soc., 2013, 135
(10), pp 4070–4078
DOI: 10.1021/ja400229
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/02/22
9,907
Kamila M. Wiaderek, Olaf J. Borkiewicz,
Elizabeth Castillo-Martínez, Rosa Robert
Nathalie Pereira, Glenn G. Amatucci,
Clare P. Grey Peter J. Chupas,and
Karena W. Chapman Nathalie Pereira,
Glenn G. Amatucci Clare P. Grey, Peter
J. Chupas,and Karena W. Chapman
New hydrophobic ionic liquids
based on (fluorosulfonyl)
(polyfluorooxaalkanesulfonyl) imides
with various oniums
Electrochimica Acta, Volume 99, 1
June 2013, Pages 262–272
http://dx.doi.org/10.1016/j.
electacta.2013.02.095
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/03/25
3,832
Chengyong Liu, Fei Xu, Shaowei
Feng, Liping Zhen, Heng
Zhang, Wenfang Fenga, Xuejie Huang,
Michel Armand, Jin Nie, , Zhibin Zhou,
Single lithium-ion conducting
polymer electrolytes based
onpoly[(4styrenesulfonyl)
(trifluoromethanesulfonyl)imide] anions
Electrochimica Acta
http://dx.doi.org/10.1016/j.
electacta.2013.01.119
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/03/30
3,832
Shaowei Feng, Dongyang Shi, Fang
Liu, Liping Zheng, Jin Nie, Wengfang
Feng, Xuejie Huang, Michel
Armand, Zhibin Zhou
Memoria 2008 - 2012
117
Optimizing solid oxide fuel cell
cathode processing route for
intermediate temperature operation
Applied Energy
http://dx.doi.org/10.1016/j.
apenergy.2012.12.003
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/04/01
5,106
N. Ortiz-Vitoriano, C. Bernuy-López,
I. Ruiz de Larramendi, R. Knibbe, K.
Thydén, A. Hauch, P. Holtappels, T.
Rojo
Electrochemical performance of
mixed valence Na3V2O2x(PO4)2F32x/C as cathode
for sodium-ion batteries
Journal of Power Sources
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2013.04.094
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/04/19
4,951
Paula Serras, Verónica Palomares,
Aintzane Goñi, Pierre Kubiak, Teófilo
Rojo
The Formation of Performance
Enhancing Pseudo-Composites in
the Highly Active La 1– x Ca x Fe
0.8 Ni 0.2 O 3 System for IT-SOFC
Application
Advanced Functional Materials
DOI: 10.1002/adfm.201300481
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/04/30
10,179
Nagore Ortiz-Vitoriano , Idoia Ruiz de
Larramendi , Stuart N. Cook , Mónica
Burriel ,Ainara Aguadero , John A.
Kilner , and Teófilo Rojo
Electrochemical characterization of
La0.6Ca0.4Fe0.8Ni0.2O3-δ perovskite
cathode for IT-SOFC
Journal of Power Sources
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2013.03.121
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/10/01
4,951
N. Ortiz-Vitoriano, A. Hauch, I. Ruiz
de Larramendi, C. Bernuy-López, R.
Knibbe, T. Rojo.
Beste argitalpen batzuk
2011
Near Heterosite Li0.1FePO4 Phase
Formation as Atmospheric Aging
Product of LiFePO4/C Composite.
Electrochemical, Magnetic and EPR
Study
Journal of the Electrochemical
Society, 158 (9) A1042-A1047 (2011)
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2011/07/21
V. Palomares, A. Goñi, I. Gil de
Muro, L. Lezama, I. de Meatza, M.
Bengoechea, I. Boyano, T. Rojo
Recycled Material for Sensible Heat
Based Thermal Energy Storage to be
Used in Concentrated Solar Thermal
Power Plants
Journal of Solar Energy EngineeringTransactions of the Asme Volume: 133
Issue: 3; DOI: 10.1115/1.4004267
Energia termikoaren biltegiratzea
2011/08/22
X. Py, N. Calvet, R. Olives, A. Meffre, P.
Echegut, C. Bessada, E. Veron, S. Ory
A Phosphite Oxoanion-Based
Compound with Lithium Exchange
Capability and Spin-Glass Magnetic
Behavior
Chemistry of Materials, 2011, 23 (19),
pp 4317–4330
DOI: 10.1021/cm201337g
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2011/09/15
U-Ch. Chung, J. L. Mesa, J. L. Pizarro,
I. de Meatza, M. Bengoechea, J.
Rodríguez Fernandez, M. I. Arriortua,
T. Rojo
Preparation and Characterization of
Monodisperse Fe3O4 Nanoparticles:
An Electron Magnetic Resonance
Study
Chemistry of Materials, 2011, 23 (11),
pp 2879-2885
DOI: 10.1021/cm200253k
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2011/11/04
J. Salado, M. Insausti, L. Lezama, I. Gil
de Muro, E. Goikolea, T. Rojo
Novel Pr0.6Sr0.4Fe0.8Co0.2O3:Ce0.8Sm
0.2O2 composite nanotubes for energy
conversion and storage
Journal of Power Sources 201 (2012)
332-339
DOI: 10.1016/j.jpowsour.2011.10.089
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2011/12/15
R. Pinedo, I. Ruiz de Larramendi, N.
Ortiz-Vitoriano, I. Gil de Muro, T. Rojo
Na-ion batteries, recent advances
and present challenges to become
low cost energy storage systems
Energy & Environmentai Science DOI:
10.1039/c2ee02781j
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2012/02/07
V. Palomares, P. Serras, I. Villaluenga,
K. B. Hueso, J. Carretero-Gonzalez, T.
Rojo
Photoinduced Optical Transparency
in Dye-Sensitized Solar Cells
Containing Graphene Nanoribbons
Journal of Physical Chemistry C, 2011,
115 (50), pp 25125–25131
DOI: 10.1021/jp2069946
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2011/12/26
J. A. Velten, J. Carretero-Gonzalez, E.
Castillo-Martínez, J. Bykova, A. Cook,
R. Baughman, A. Zakhidov
Molten ternary nitrate salts mixture
for use in an active direct thermal
energy storage system in parabolic
trough plants
Journal of Solar Energy Engineering
Energia termikoaren biltegiratzea
submitted 2012/03/01
J. Gomez, N. Calvet, A. Starace, G.
Glatzmaier
2012
Thermal storage material from
inertized wastes: Evolution of
structural and radiative properties
with temperature
Solar Energy, Volume 86, Issue 1,
January 2012, Pages 139–146
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/01/01
A. Faik, S. Guillot, J. Lambert, E.
Ve´ron, S. Ory, C. Bessada,
P. Echegut, X. Py
Enhanced performances of macroencapsulated phase change
materials by intensification of the
internal effective thermal conductivity
Journal of Heat and Mass Transfer
Energia termikoaren biltegiratzea
submitted 01/01/2012
N. Calvet, X. Py, R. Olivès, J.P.
Bedecarrats, J.P. Dumas, F. Jay
Structural, magnetic and
electrochemical study of a new
active phase obtained
by oxidation of a LiFePO4/C
composite†
Journal of Materials Chemistry
DOI: 10.1039/c2jm14462j
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2012/01/30
Veronica Palomares, Aintzane
Goni, Amaia Iturrondobeitia, Luis
Lezama,a Iratxe de Meatza, Miguel
Bengoecheab and Teofilo Rojo
Structural Changes upon Lithium
Insertion in Ni0.5TiOPO4
Journal of Alloys and Compounds
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jallcom.2012.03.103
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/04/11
R. Essehli, B.E. Bali, A. Faik, S.
Benmokhtar, B. Manoun, Y. Zhang,
X.J. Zhang, Z. Zhou, H. Fuess
A study of the crystal structure and
the phase transitions of the double
perovskites A2ScSbO6 (A= Sr, Ca) by
neutron and X-ray powder diffraction.
JOURNAL OF SOLID STATE CHEMISTRY
Volume: 192 Pages: 273-283
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jssc.2012.04.019
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/04/12
A. Faik, J. M. Igartua, D. Orobengoa,
J. M. Perez-Mato and M. I. Aroyo
Effect of doping LiMn2O4 spinel with
a tetravalent species such as Si(IV)
versus with a trivalent species such
as Ga(III). Electrochemical, magnetic
and ESR study
Journal of power Sources 216 (2012)
482 488
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2012.06.031
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2012/06/19
A. Iturrondobeitia a, A. Goñi a, V.
Palomares a, I. Gil de Muro a, L.
Lezama a, Teofilo. Rojo
Infrared normal spectral emissivity
of Ti–6Al–4V alloy in the 500–1150 K
temperature range
Journal of Alloys and Compounds
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jallcom.2012.06.117
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/06/29
L. González-Fernández , E. Risueño
R.B. Pérez-Sáez M.J. Tello
Improving thermochemical storage
behavior by inserting additives
Submitted to Applied Energy
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/07/04
Ch.Rosskopf,A.Faik.M.Linder,A.Worner
Compatibility of a post-industrial
ceramic with nitrate molten salts, for
use as filler materials in a thermocline
storage system
Applied Energy
http://dx.doi.org/10.1016/j.
apenergy.2012.12.078
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/07/16
N. Calvet, J.C. Gomez, A. Faik, V.
Roddatis, A.K. Starace, A. Meffre,
G.C. Glatzmaier, S. Doppiu, and X. Py
Role of Surface Contamination in
Titanium PM
Key Engineering Materials Vol. 520
(2012) pp 121-132
DOI: 10.4028/www.scientific.net/
KEM.520.121
Platforms
2012/08/24
Orest M. Ivasishina,, Dmytro
G. Savvakinb, Mykola M.
Gumenyakc,Oleksandr Bondarchuk
Composition-Structure Relationships
in the Li-Ion Battery Electrode Material
LiNi0.5Mn1.5O4
Chemistry of Materials
Chem. Mater., 2012, 24 (15), pp
2952–2964
DOI: 10.1021/cm301148d
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2012/08/30
Jordi Cabana, Montserrat CasasCabanas, Fredrick.Omenya,Natasha
A. Chernova, Dongli Zeng, M. Stanley
Whittingham, and Clare P. Grey
Memoria 2008 - 2012
118
Crystal structures and hightemperature phase-transitions
in SrNdMRuO6 (M=Zn,Co,Mg,Ni)
new double perovskites studied by
symmetry-mode analysis
Journal of solid state chemistry
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jssc.2012.09.007
Energia termikoaren biltegiratzea
2012/09/04
E. Iturbe-Zabaloa,b, J.M. Igartuab, A.
Faik, A. Larra˜nagad, M. Hoelzele,G.
Cuelloa
High voltage cathode materials for
Na-ion batteries of general formula
Na3V2O2x(PO4)2F3 2x
Journal of material chemistry
J. Mater. Chem., 2012,22, 2230122308
DOI: 10.1039/C2JM35293A
Energiaren biltegiratzea; bateriak eta
superkondentsadoreak
2012/09/07
Paula Serras, Veronica Palomares,
Aintzane Goñi, Izaskun Gil de Muro,
Pierre Kubiak, Luis Lezama
and Teofilo Rojo
Reconstruction of the polar interface
between hexagonal LuFeO3 and
intergrown Fe3O4 nanolayers
Scientific Reports
doi: 10.1038/srep00672
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2012/09/19
A. R. Akbashev, V. V. Roddatis. L.
Vasiliev, S. Lopatin, V. A. Amelichev &
A. R. Kaul
Tensile Lattice Distortion Does Not
Affect Oxygen Transport in YttriaStabilized Zirconia (YSZ)–CeO2
Hetero-Interfaces
ACS Nano
DOI: 10.1021/nn302812m
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2012/10/29
Daniele Pergolesi , Emiliana Fabbri
, Stuart N. Cook ,Vladimir Roddatis ,
Enrico Traversa , and John A. Kilner
Memoria 2008 - 2012
119
Kinetics of Coupled Double Proton
and Deuteron Transfer in HydrogenBonded Ribbons of Crystalline
Pyrazole-4-carboxylic Acid
Z. Phys. Chem.
doi: 10.1524/zpch.2012.0305
Platforms
2012/10/29
Veronica Torres, Juan-Miguel
Lopez,Uwe Langer Gerd Buntkowsky
Hans-Martin Vieth4, Jose Elguero, and
Hans-Heinrich Limbach
2013
High temperature sodium batteries:
status, challenges and future trends
Royal Society of Chemistry
Energy Environ. Sci., 2013,6, 734-749
DOI: 10.1039/C3EE24086J
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/01/14
Karina B. Hueso, Michel Armand, and
Teófilo Rojo,
Comprehensive Insights into the
Structural and Chemical Changes
in Mixed-Anion FeOF Electrodes by
Using Operando PDF and NMR
JACKS
J. Am. Chem. Soc., 2013, 135 (10), pp
4070–4078
DOI: 10.1021/ja400229
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/02/22
Kamila M. Wiaderek, Olaf J.
Borkiewicz, Elizabeth Castillo-Martínez,
Rosa Robert Nathalie Pereira, Glenn
G. Amatucci, Clare P. Grey Peter J.
Chupas,and Karena W. Chapman
Nathalie Pereira, Glenn G. Amatucci
Clare P. Grey, Peter J. Chupas,and
Karena W. Chapman
New hydrophobic ionic liquids
based on (fluorosulfonyl)
(polyfluorooxaalkanesulfonyl) imides
with various oniums
Electrochimica Acta, Volume 99, 1
June 2013, Pages 262–272
http://dx.doi.org/10.1016/j.
electacta.2013.02.095
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/03/25
Chengyong Liu, Fei Xu, Shaowei
Feng, Liping Zhen, Heng
Zhang, Wenfang Fenga, Xuejie
Huang, Michel Armand, Jin
Nie, , Zhibin Zhou,
Single lithium-ion conducting
polymer electrolytes based
onpoly[(4styrenesulfonyl)
(trifluoromethanesulfonyl)imide]
anions
Electrochimica Acta
http://dx.doi.org/10.1016/j.
electacta.2013.01.119
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/03/30
Shaowei Feng, Dongyang Shi, Fang
Liu, Liping Zheng, Jin Nie, Wengfang
Feng, Xuejie Huang, Michel
Armand, Zhibin Zhou
Optimizing solid oxide fuel cell
cathode processing route for
intermediate temperature operation
Applied Energy
http://dx.doi.org/10.1016/j.
apenergy.2012.12.003
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/04/01
N. Ortiz-Vitoriano, C. Bernuy-López,
I. Ruiz de Larramendi, R. Knibbe, K.
Thydén, A. Hauch, P. Holtappels, T.
Rojo
Electrochemical performance of
mixed valence Na3V2O2x(PO4)2F32x/C as cathode
for sodium-ion batteries
Journal of Power Sources
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2013.04.094
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/04/09
Paula Serras, Verónica Palomares,
Aintzane Goñi, Pierre Kubiak, Teófilo
Rojo
The Formation of Performance
Enhancing Pseudo-Composites in
the Highly Active La 1– x Ca x Fe
0.8 Ni 0.2 O 3 System for IT-SOFC
Application
Advanced Functional Materials
DOI: 10.1002/adfm.201300481
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/04/30
Nagore Ortiz-Vitoriano , Idoia Ruiz de
Larramendi , Stuart N. Cook , Mónica
Burriel ,Ainara Aguadero , John A.
Kilner , and Teófilo Rojo
Electrochemical characterization of
La0.6Ca0.4Fe0.8Ni0.2O3-δ perovskite
cathode for IT-SOFC
Journal of Power Sources
http://dx.doi.org/10.1016/j.
jpowsour.2013.03.121
Energia elektrikoaren biltegiratzea
2013/10/01
N. Ortiz-Vitoriano, A. Hauch, I. Ruiz
de Larramendi, C. Bernuy-López, R.
Knibbe, T. Rojo.
2011
Conclusions reached by the scientific
committee responsible for the area of
electrical energy storage
Argitalpen independentea
Scientific committee
Conclusions from the Scientific
Committee for thermal energy
storage
Argitalpen independentea
Scientific committee
Near Heterosite Li0.1FePO4 Phase
Formation as Atmospheric Aging
Product of LiFePO4/C Composite.
Electrochemical, Magnetic and EPR
Study
Journal of the Electrochemical
Society, 158 (9) A1042-A1047 (2011)
V. Palomares, A. Goñi, I. Gil de
Muro, L. Lezama, I. de Meatza, M.
Bengoechea, I. Boyano, T. Rojo
Recycled Material for Sensible Heat
Based Thermal Energy Storage to be
Used in Concentrated Solar Thermal
Power Plants
Journal of Solar Energy EngineeringTransactions of the Asme Volume: 133
Issue: 3; DOI: 10.1115/1.4004267
X. Py, N. Calvet, R. Olives, A. Meffre, P.
Echegut, C. Bessada, E. Veron, S. Ory
Recycling of industrial waste as
applied to thermal energy storage
American Chemistry Society, August
28th–September 1st, 2011, Denver,
USA.
N. Calvet, X. Py, R. Olivès, C. Bessada,
P. Echegut
Enhancement of effective thermal
conductivity in macro-encapsulate
PCMs
American Chemistry Society, August
28th–September 1st, 2011, Denver,
USA.
N. Calvet, X. Py, R. Olivès, J.P.
Bedecarrats, J.P. Dumas
High temperature thermal energy
storage material from vitried fly-ashes
Solar Paces 2011 International
conference, Granada
A. Meffre, X. Py, R. Olives, A. Faik, C.
Bessada, P. Echegut, U. Michon
A Phosphite Oxoanion-Based
Compound with Lithium Exchange
Capability and Spin-Glass Magnetic
Behavior
Chemistry of Materials, 2011, 23 (19),
pp. 4317–4330
DOI: 10.1021/cm201337g
U-Ch. Chung, J. L. Mesa, J. L. Pizarro,
I. de Meatza, M. Bengoechea, J.
Rodríguez Fernandez, M. I. Arriortua,
T. Rojo
Preparation and Characterization of
Monodisperse Fe3O4 Nanoparticles:
An Electron Magnetic Resonance
Study
Chemistry of Materials, 2011, 23 (11),
pp. 2879-2885
DOI: 10.1021/cm200253k
J. Salado, M. Insausti, L. Lezama, I. Gil
de Muro, E. Goikolea, T. Rojo
Novel Pr0.6Sr0.4Fe0.8
Co0.2O3:Ce0.8Sm 0.2O2 composite
nanotubes for energy conversion and
storage
Journal of Power Sources 201 (2012)
332-339
R. Pinedo, I. Ruiz de Larramendi, N.
Ortiz-Vitoriano, I. Gil de Muro, T. Rojo
Photoinduced Optical Transparency
in Dye-Sensitized Solar Cells
Containing Graphene Nanoribbons
Journal of Physical Chemistry C, 2011,
115 (50), pp. 25125–25131
DOI: 10.1021/jp2069946
J. A. Velten, J. Carretero-Gonzalez, E.
Castillo-Martínez, J. Bykova, A. Cook,
R. Baughman, A. Zakhidov
2012
Thermal storage material from
inertized wastes: Evolution of
structural and radiative properties
with temperature
Solar Energy, Volume 86, Issue 1,
January 2012, Pages 139–146
A. Faik, S. Guillot, J. Lambert, E.
Ve´ron, S. Ory, C. Bessada,
P. Echegut, X. Py
Enhanced performances of macroencapsulated phase change
materials by intensification of the
internal effective thermal conductivity
Journal of Heat and Mass Transfer
N. Calvet, X. Py, R. Olivès, J.P.
Bedecarrats, J.P. Dumas, F. Jay
Structural, magnetic and
electrochemical study of a new
active phase obtained by oxidation
of a LiFePO4/C composite†
Journal of Materials Chemistry. DOI:
10.1039/c2jm14462j
Verónica Palomares, Aintzane
Goni, Amaia Iturrondobeitia, Luis
Lezama, Iratxe de Meatza, Miguel
Bengoechea, Teófilo Rojo
Na-ion batteries, recent advances
and present challenges to become
low cost energy storage systems
Energy & Environmentai Science DOI:
10.1039/c2ee02781j
V. Palomares, P. Serras, I. Villaluenga,
K. B. Hueso, J. Carretero-Gonzalez, T.
Rojo
Structural, magnetic and
electrochemical study of a new
active phase obtained by oxidation
of a LiFePO4/C composite
Journal of Materials Chemistry DOI:
10.1039/c2jm14462j
V. Palomares, A. Goñi, A.
Iturrondobeitia, L. Lezama, I. de
Meatza, M. Bengoechea, T. Rojo
Molten ternary nitrate salts mixture
for use in an active direct thermal
energy storage system in parabolic
trough plants
Journal of Solar Energy Engineering
J. Gómez, N. Calvet, A. Starace, G.
Glatzmaier
Memoria 2008 - 2012
120
Zeramikatik hasi eta energiaraino,
katalisi, polimero eta nanoteknologia
barne hartuta.
Bizitza zientifikoen jardunaldiak,
Donostia, 2012
J. Carretero
In situ FTIR microscopy vs.
conventional in situ FTIR
spectroscopy: Impact of VC on the
SEI film in Li-ion batteries
Power our future 2012
S. Pérez-Villar, H. Schneider, P. Novák
Electrochemical Investigation of
Nanosized Rutile TiO2 as Negative
Electrode for Safer Li-ion Batteries
Power our future 2012
P. Kubiak, M. Pfanzelt, M. Marinaro, M.
Wohlfahrt-Mehrens
Biscrolling nanotube sheets and
functional guests into yarns for energy
storage applications
Power our future 2012
J. Carretero-González, E. CastilloMartínez, M. D. Lima, X. Lepro, R. H.
Baughman
Crystal Structure, Energetics and
electrochemistry of Li2FeSiO4
polymorphs from First Principles
Calculations
Power our future 2012
A.Saracibar, A. Van der Ven, M. E.
Arroyo-de Dompablo
Ni-Mn order and the local structure
of LiNi0.5Mn1.5O4 cathode material
during delithiation-lithiation studied
by 6Li solid state NMR
Power our future 2012
E. Castillo-Martínez, M. Leskes, Ch.
Kim, D. S. Middlemiss, J. Cabana, C.
P. Grey.
Preparation of 3D Fe3O4@Cu
electrodes for microbatteries
Power our future 2012
E. Goikolea, B. Daffos, P. L. Taberna,
P. Simon
Structural Changes upon Lithium
Insertion in Ni0.5TiOPO4
Journal of Alloys and Compounds
(http://dx.doi.org/10.1016/j.
jallcom.2012.03.103)
R. Essehli, B.E. Bali, A. Faik, S.
Benmokhtar, B. Manoun, Y. Zhang,
X.J. Zhang, Z. Zhou, H. Fuess
Memoria 2008 - 2012
121
A study of the crystal structure and
the phase transitions of the double
perovskites A2ScSbO6 (A= Sr, Ca) by
neutron and X-ray powder diffraction
Journal of solid state chemistry
A. Faik, J. M. Igartua, D. Orobengoa,
J. M. Pérez-Mato and M. I. Arroyo
High temperature thermal energy
storage material thermomechanical
characterization and assessment of
their resistance to thermal shock
INNOSTOCK, Lleida, Espainia
N. Calvet, J. C. Gómez, A. K. Starace,
A. Meffre, G. C. Glatzmaier, S.
Doppiu, X. Py
Effect of doping LiMn2O4 with
trivalent and tetravalent species on
electrochemical performance
IMLB Conference, Jeju, Hego Korea
A. Iturrondobeitia, A. Goñi, V.
Palomares, L. Lezama, I. Gil de Muro,
T. Rojo
State of the art electrodes for Na-ion
batteries. A materials view
IMLB Conference, Jeju, Hego Korea
V. Palomares, P. Serras, J. CarreteroGonzález, T. Rojo
Synthesis and Characterization of
Hybrid Organic-Inorganic Composite
Electrodes for Li-ion and Li-air
Batteries
IMLB Conference, Jeju, Hego Korea
C. M. López, P. Sánchez-Fontecoba,
S. Pérez-Villar, T. Rojo
Effect of doping LiMn2O4 spinel with
a tetravalent species such as Si(IV)
versus with a trivalent species such
as Ga(III). Electrochemical, magnetic
and ESR study
Journal of power Sources 216 (2012)
482-488
A. Iturrondobeitia, A. Goñi, V.
Palomares, I. Gil de Muro, L. Lezama,
T. Rojo
Infrared normal spectral emissivity
of Ti–6Al–4V alloy in the 500–1150 K
temperature range
Journal of Alloys and Compounds
L. González-Fernández, E. Risueño, R.
B. Pérez-Sáez, M .J. Tello
Improving thermochemical storage
behavior by inserting additives
Applied energy (enviado)
C. Rosskopf, A. Faik, M. Linder, A.
Worner
Energia biltegiratzeko sistemak
ibilgailu elektrikoetan erabiltzeko
Kimika aurreratuko masterraren
amaierako ekitaldia, Kordobako
Unibertsitatea
Teófilo Rojo
Compatibility of a post-industrial ceramic
with nitrate molten salts, for use as filler
materials in a thermocline storage system
N. Calvet, J. C. Gómez, A. Faik, V.
Roddatis, A. K. Starace, A. Meffre, G.
C. Glatzmaier, S. Doppiu, X. Py
Role of Surface Contamination in
Titanium PM
Key Engineering Materials Vol. 520
(2012) pp. 121-132
Orest M. Ivasishina,, Dmytro G.
Savvakinb, Mykola M. Gumenyakc,
Oleksandr Bondarchuk
Composition-Structure Relationships
in the Li-Ion Battery Electrode Material
LiNi0.5Mn1.5O4
Chemistry of Materials
Jordi Cabana, Montserrat CasasCabanas, Fredrick.Omenya, Natasha
A. Chernova, Dongli Zeng, M. Stanley
Whittingham, Clare P. Grey
Crystal structures and hightemperature phase-transitions in
SrNdMRuO6 (M=Zn,Co,Mg,Ni) new
double perovskites studied by
symmetry-mode analysis
Journal of solid state chemistry
E. Iturbe-Zabaloa, J.M. Igartuab, A.
Faik, A. Larra˜nagad, M. Hoelzele,G.
Cuelloa
Eutectic metal alloys as phase
change material for thermal energy
storage in concentrated solar power
Solar Paces, Marrakech
P. Blanco Rodríguez, J. RodríguezAseguinolaza, A. Faik, N. Calvet, K.
Man, M. J. Tello, S. Doppiu
Electrochemical behaviour of olivine
FePO4 cathode material for Na-ion
batteries
Prime, Honolulu
P. Kubiak, M. Casas-Cabanas, V.
Roddatis, J. Carretero-González, D.
Saurel, T. Rojo
In-plane ionic conductivity of Li(3x)
La(2/3-x)TiO3 thin films deposited on
perovskite substrates
Prime, Honolulu
Frederic Aguesse, Teófilo Rojo, John
Kilner
Synthesis and Characterization of
Hybrid Organic-Inorganic Composite
Electrodes for Li-ion and Li-air
Batteries
Prime, Honolulu
Carmen M. López, Paula SánchezFontecoba, Sofía Pérez-Villar, Vladimir
Roddatis, Teófilo Rojo
Reconstruction of the polar interface
between hexagonal LuFeO3 and
intergrown Fe3O4 nanolayers
Scientific Reports
A. R. Akbashev, V. V. Roddatis. L.
Vasiliev, S. Lopatin, V. A. Amelichev &
A. R. Kaul
Hybrid organic-inorganic materials
for advanced power storage systems
EHU
Carmen M. López, Paula SánchezFontecoba
Hybrid polymer electrolites based
in nanomaterials for sodium ion
batteries applications
EHU
Teófilo Rojo, Irune Villaluenga, Mónica
Encinas
Kinetics of Coupled Double Proton
and Deuteron Transfer in HydrogenBonded Ribbons of Crystalline
Pyrazole-4-carboxylic Acid
Z. Phys. Chem.
Verónica Torres, Juan Miguel López,
Uwe Langer, Gerd Buntkowsky, HansMartin Vieth, Jose Elguero, HansHeinrich Limbach
Crystallochemical aspects of Na
insertion into FePO4
Boston, Estatu Batuak
M. Casas-Cabanas, V. Roddatis,
D. Saurel, P, Kubiak, B. Acebedo, J.
Carretero, T. Rojo
Patenteak
Une honetan lau eskaera-patente
dauden
ebazteke;
energia
elektrikoa
biltegiratzearen
eremuko bi eta energia termikoa
biltegiratzearen eremuko beste
bi.
Electrochemical Energy Storage
Device. Metal-airezko bateria,
energia-dentsitate handikoa eta luze
funtzionatzekoa.
2011/12/22
Europako patente-eskaera
Ameriketako patente-eskaera
CIC Energigune
Verfahren zur Verbesserung de
Reaktions – und Flie verhaltens von
Gasund Festoffreaktionen
2012/02/22
Europako patente-eskaera
CIC Energigune DLR
Hybrid Electrolyte: Nanopartikuladun
elektrolitoen prestaketa. Litio eta
sodiozko baterien konposatu
organikoa.
2012/08/17
Europako patente-eskaera
Ameriketako patente-eskaera
CIC Energigune
Process for the preparation
of hierarchically meso and
Macroporous structured materials
2012/10/18
Europako patente-eskaera
CIC Energigune
Tensile Lattice Distortion Does Not
Affect Oxygen Transport in YttriaStabilized Zirconia (YSZ)–CeO2
Hetero-Interfaces
ACS Nano
Daniele Pergolesi, Emiliana Fabbri,
Stuart N. Cook, Vladimir Roddatis,
Enrico Traversa, John A. Kilner
Conductive PCM composite materials
applied to the dry cooling of CSP plants
Solar Paces, Marrakech
S. Pincemin, D. Haillot, N. Calvet, R.
Olivès, X. Py
Memoria 2008 - 2012
6
123
Informazio ekonomikoa
Denboraldiaren laburpena
CIC Energigune 2008-2012
Metatutakoa (2012)
ADIERAZLEAK
Garapen korporatiboko talde osoa
Ikerketako talde osoa
38
6
CICeko talde osoa
44
Ikerketa-proiektu lehiakorrak
Proiektuak industriarekin
Finantzazio-konbinazioaren eskema
5
7
% 95 / % 3 / % 2
(Eusko Jaur. / bestelako
publikoak /pribatuak %a)
GASTUAK + INBERTSIOAK
Gastuak
Langile-gastuak
4 020 690 €
3 386 930 €
Gastu orokorrak
Inbertsioak
Inbertsio arrunten negozioa guztira
Eraikina
8 589 886 €
8 100 000 €
24.097.506 €
DIRU-SARREREN BATURA
Etortek programa
8 565 345 €
CIC programa
7 075 143 €
Eusko Jaurlaritzaren beste funts batzuk (biltzarretarako laguntzak)
Beste administrazio publiko batzuek emandako sarrerak, zuzeneko babesa eman eta
lehiakortasuna areagotzeko
EVE (eraikina)
Industriaren ekarpenak (nagusiak + proiektuak)
15 000 €
165 000 €
8 100 000 €
239 483 €
24.157.971 €
Ekonomia
finantzak
Kontuan hartu beharrekoa da CICeko jarduera guztiak 2011ko urritik daudela abian.
Memoria 2008 - 2012
124
Localización/Kokapena
CIC Energigune
Parque Tecnológico de Álava/
Arabako Parke Teknologikoa
Albert Einstein, 48
Edificio CIC eraikina
01510 Miñano, Alava/Araba
España/Espainia
Memoria 2008 - 2012

Documentos relacionados