Karlos Arguiñano Karlos Arguiñano - Postdata

Karlos Arguiñano Karlos Arguiñano - Postdata

liburuak
musika
nobedade guztiak
www.elkar.com
2007ko negua, 10. zenbakia
Karlos Arguiñano
maestro en el aliño de
libros de cocina
NOBEL
LITERATUR SARIAK
Elkarrizketak:
Ken Zazpi
Amaia Montero/ Mikel Erentxun
SARRERA
ELKAR ARETOA
Kultur topaleku berria
elkar MEGADENDAK
ARRASATE
BAIONA
BERGARA
Erdikokale 14
943 79 78 29
Arsenal plaza
559 59 35 14
Ibargarai 12
943 76 40 50
BILBO
DONOSTIA
Licenciado Poza 11
94 443 47 08
Fermin Calbeton 21
943 42 00 80
Iparragirre 26
94 424 02 28
Fermin Calbeton 30
943 42 26 96
Zamudioko ataria
Zazpikale
94 416 14 50
Bergara 6
943 42 63 50
GASTEIZ
IRUN
San Prudencio 7
945 14 45 01
Colon pasealekua 8
943 63 17 26
Apraiztarrak 1
Campus
945 14 16 70
IRUÑEA
Comedias 14
948 22 41 67
TOLOSA
Arostegieta z/g
943 67 35 33
Kontseilu editoriala
Eli Betelu eta Mikel Arrizabalaga
L.G./D.L. SS-598/06
Larraona z/g Golem eraikina
948 17 55 38
«Liburu denda» izenak ez du izana guztiz definitzen. Liburu dendak liburuak salerosteko
puntuak baino zerbait gehiago badira: kulturgune dira, kulturzaleen bilduleku.
Elkar Areto berria funtzio hori osatzeko jaio
da. Azaroa geroztik ekitaldi ugari antolatzen
hasiak gara bertan, hasieran Donostiako Fermin Calbeton kalean, baina aurki, baita beste
hiriburuetako dendetan ere. Mahai-inguruak,
ipuin kontalariak, ikus-entzunezko proiekzioak, kontzertu akustikoak, hitzaldiak… ekitaldi
anitzez osatutako agenda bat bezeroari kultura
euskarri berrietan eskaintzeko asmoz.
Txartelduna bazara, e-postaz jasoko duzu
ekitaldi hauen berri. Bestela, helbide honetan
izango duzu agendaren informazio osoa:
www.elkar.com/aretoa
Arrancamos con una nueva oferta cultural
dirigida a todos nuestros clientes. Se trata de
Elkar Aretoa, un nuevo espacio de encuentro
con una atractiva agenda compuesta por mesas redondas, sesiones de cuenta cuentos, proyecciones audiovisuales, conciertos acústicos,
charlas, etc.
A partir de noviembre organizaremos estos
eventos en Fermin Calbetón 21, en Donostia,
pero en breve daremos el salto al resto de capitales de Euskal Herria. Los socios de Elkar recibiréis información puntual por correo electrónico. También podéis acceder a la agenda
de eventos en la siguiente dirección:
www.elkar.com/aretoa
¡Esperamos contar con vuestra presencia!
Zure zain gaituzu!
3
LIBURUAK
ARGUIÑANO
Karlos
“SORPRENDE CUÁNTOS LIBROS DE
COCINA INTERESANTES PUEDE HABER”
En la mayoría de los hogares vascos siguen
siendo las mujeres las que cocinan pero la mayoría de cocineros famosos son hombres.
En la época que yo entré en la cocina, hace
ya cuarenta años, las cocinas eran a base de
carbón, unos hierros gordos que se ponían al
rojo vivo, unos lugares de trabajo bastante inhumanos. Había que hacer consomé para quinientos, había que mover aquellos pucheros a
mano... yo creo que era un tema de fuerza lo
que llevó al hombre a la cocina.
Ahora todo está más saneado, no hace falta
cargar todo y los perolos se mueven automáticamente. La mujer ha entrado en la cocina y a
los hombres nos quedan cuatro lunas.
Cocinero, gran comunicador, famoso... La
fama ¿es buena o mala, aporta o pesa?
Que seas famoso por lo que estás haciendo
me parece bonito: la gente te reconoce por tu
profesión, te admira, te quiere... A mí me quiere mucho la gente y hay momentos que tengo
la sensación de que no puedo corresponder a
tanto cariño. Me gusta ir a las ferias, hacer
preguntas, discutir con el casero o la casera...
Pero hoy en día llego a los sitios y no puedo
preguntar; todo el mundo me saluda y tengo
que saludar, la gente me mira a los ojos, me
habla, tengo que contestar. Voy a los sitios y
no veo nada, no sé ni a lo que he ido...
Nadie está preparado para responder a mil
personas a la vez; yo desde luego no.
Pero bueno, siempre he sido un
hombre de la calle y ahí sigo. Tampoco hay que cambiar de vida.
¿Cómo lo llevan los amigos y
la familia?
Supongo que para ellos es más
costoso que para mi. Yo al fin y al
4
Amestoy. Hemos tenido un montón de niños,
todos seguidos, y hemos llevado el trabajo y la
familia, todo a la vez. No entiendo el trabajo
sin la familia. La gente sale de casa y se va a
trabajar. Yo me levantaba y estaba trabajando
en el mismo sitio con la familia, con la mujer y
los hijos. Y ahora tengo cuatro hijos trabajando conmigo.
Se dice que detrás de todo gran hombre hay
siempre una gran mujer...
Eso es lo mismo que detrás de un gran hombre hay una mujer sorprendida...
Chistes aparte, en mi caso seguro que sí; he
trabajado siempre con mi señora. Los vascos
no hubiésemos sido ni la cuarta parte sin las
mujeres. Hubiésemos levantado unas piedras,
echado unos versos, y nos hubiésemos emborrachado. Y luego, algunos iríamos a trabajar.
¿Intenciones de colgar el delantal?
No, no he pensado en ningún momento en
dejar el delantal, porque si me quito el delan-
“
”
Tengo amenazado a todo
mi equipo, todos veinte y
veinticinco años más jóvenes que yo, con jubilarlos antes que yo
cabo soy Karlos Arguiñano. Pero Luisi Amestoy, que es mi mujer, y está dando la cara en el
restaurante desde el primer día, cuando le preguntan dónde está Karlos, y resulta que estoy
fuera, le han llegado a decir que si lo llegan a
saber no vienen. Se menosprecia al resto del
personal en ciertos momentos.
Los hijos, con diez, doce, catorce, dieciséis
años, quizá se avergonzaban cuando en la calle oían hablar de Arguiñano... Ya sé que en
muchos momentos no van de hijos míos.
¿Cómo consigue Karlos Arguiñano conciliar
la vida familiar con la laboral?
Desde los veinte años estoy ligado a Luisi
tal se me caen los pantalones. Yo creo que no
voy a quitarme el delantal, me divierte mucho.
La televisión concretamente es un trabajo goxua, porque estás cocinando para cuatro,
cuando un cocinero normalmente cocina para
cien o doscientos.
Tengo amenazado a todo mi equipo, todo
ellos veinte y veinticinco años más jóvenes que
yo, con jubilarlos antes que yo.
LIBURUAK
¿Enganchado al trabajo? ¿A la pantalla?
Lo que estoy es encantado de trabajar, pero
es verdad que la televisión engancha. A mí la
tele me ha dado mucho. Procuro que el rato
que esté yo sea un rato útil y ameno. Tengo que
estar muy simpático, muy limpio, hacer unas
recetas sencillas con ingredientes muy fáciles
de conseguir, que no te lleven toda la mañana
en la cocina... en una hora, hora y media dar
solución a los problemas de casa.
Llegar a tantos hogares, las obligaciones
empresariales... ¿Pesa la responsabilidad?
Tengo responsabilidad pero es muy satisfactorio. Me hace sentir humano, empresario sin
saberlo, que yo nunca planeé hacerme empresario, y sin embargo...
el último sueldo lo cobré con
veinte años, un sueldo de
7.000 pesetas. Llevo cuarenta
años pagando sueldos. Pero
eso no me provoca tensión.
Hay equipo de trabajo: mucha gente
que trabaja mucho y bien. Tengo
la suerte de tener
un gran equipo.
En la hostelería hay
cada vez más trabajadores de origen extranjero. ¿Cómo
influirá ésto en nuestra gastronomía?
La gastronomía se va a enriquecer, va a sumar. Toda esta gente tiene sus propias culturas, y algunas muy antiguas, lo mismo europeas que americanas. Antes había que comer;
ahora que ya hemos conseguido comer casi todos, aunque no todos, estamos buscando nuevas texturas, nuevas presentaciones, nuevos
aromas...
¿Qué otros cambios se darán en nuestra
gastronomía?
Quizá se ha perdido un poco, aunque no tiene nada que ver con la inmigración, el concepto de temporada. Ahora encuentras espárragos verdes todo el año, hay pimientos verdes
todo el año, lo mismo tomates... Vamos a perder las estaciones, y quizá los toques de sabor
auténtico a un producto que había en una zona concreta. Antes, los caseros guardaban las
semillas de lo que había salido bueno para
sembrar al año siguiente. Ahora ya no hay semilleros. Todas las semillas vienen de Holanda,
con lo cual la selección que se hacía aquí se
perderá.
“CON ESTE LIBRO YA NO HABRÁ COBARDES,
EN TODO CASO HABRÁ GANDULES”
¿Tu último libro “Atrévete a cocinar”, es un libro para cobardes?
Después de este libro ya no va a haber cobardes, en todo caso habrá gandules. No hay motivo para
ser cobarde. Con este libro salen las cosas que se comen en el ochenta por ciento de los hogares. Casi no hace falta ni saber leer, está repleto de fotos. Creo que
es el libro de cocina más sencillo que se ha hecho jamás.
¿Sigues consultando libros de cocina?
En este momento llegan a mis manos montones de libros de cocina de cualquier
pueblo, asociaciones, nación... Es increíble todo lo que hay, y sinceramente, no
pensaba que pudiera haber tantos libros de cocina interesantes.
¿Recuerdas el primer libro de cocina que leíste?
El libro de cocina que más utilicé era un libro de Georges Auguste Escoffier. Era
un libro gordito, sin ninguna foto, pero un recetario muy amplio y muy refinado. Hoy en día no se harán las cosas tal y como las proponía Escoffier, pero era un libro de referencia muy interesante. Era del tipo de El Práctico, un libro de cuando teníamos
veinte años, y que ojeábamos mucho.
¿Para cuándo el primer libro de chistes de Karlos Arguiñano?
A mí, antes de empezar a hacer televisión me ofrecieron hacer un video de chistes, y les dije que no,
que yo lo que quería hacer era un programa de cocina. Uno de los que estaba en aquella mesa me llamó unos días más tarde para hacer un programa de cocina. Y hasta hoy.
Karlos ArgUiñanoren
menu proposamenak
Olaizolatar anaiei garaipen bat ospatzeko?
Oilasko hego frijituak, zapoa almejekin
saltsa berdean, txerri solomoa gaztaina
purearekin eta natillak bi galleta eta merengue pittin batekin.
Valentino Rossiri gosaltzeko lasterketan
abiatu aurretik?
Pomelo zukua, baratxuri zopa arrautza
batekin, ogi xigortua gurin eta mermeladarekin eta kafesne eder bat.
Arnaldo Otegiri Martuteneko ziegan urte
zahar gaua ospatzeko?
Entsaladilla rusa abakandoarekin, legatz
kokotxak saltsan, oilagor errea eta intxaur-saltsa.
Zapatero eta Ibarretxe lehendakariei bilerak emankor bihurtzeko?
Leon-go zezina, arkume mingainak, onddo
pastela antzar gibelarekin eta etxeko kopa.
Ainhoa Artetari kantatzera atera aurretik?
Zigala isatsak letxuga pittin batekin salteatuta, almeja beteak, usakume bularrak
armagnac pittin batekin eta txokolate eta
menda kanutilloak.
Venezuelan babesten duzun haur behartsuen jantokiko gabon gaueko menua?
Kroketak, entsaladilla rusa, oilo zopa, txahal eskalopea patata frijituekin eta flana
esnegain pittin batekin.
Olentzerori zure bilobei opariak jarri aurretik?
Beasaingo odolkiak, babarrun gorri salda, kapoi errea, gaztaina erreak eta aran
pasak ardo beltzean eta kafea, txola eta
txokorra.
Bukatzeko, kontaiguzu etxean zer afalduko duzuen urte zahar gauean.
Kroketak, entsaladilla rusa otarrainarekin, kardoa almendrekin eta kapoia.
5
LIBURUAK
baietz
asmatu!
acertarás
seguro!
Orain elkar megadendan
Opari txartela aurkituko duzu.
20, 40 eta 60€ balioko opari txartela.
Zuk txartela oparitu eta berak oparia
aukeratu. Baietz asmatu!
Regala la tarjeta regalo por valor
de 20, 40 y 60€. Acertarás seguro!
elkar ezagutzen dugulako
porque ya nos conocemos
ARRASATE
6
•
BAIONA
•
BERGARA
•
BILBO
•
DONOSTIA
•
GASTEIZ
•
IRUN
•
IRUÑEA
•
TOLOSA
LIBURUAK
LIBURUAK
HIRIADNA
Harkaitz Cano
Irrikatu beharra dago helburu-hiri bat beti.
Oraindik izan ez garen hiri bat, joan aurretik
jada gugana inguratzen duguna. Gida-liburuak
abisatu digu: hoteletan 15 euro kobra diezazkigukete laranja zuku baten truk (zein zulotan
sartzen zaren, nik neure artean: Donostian
ezagutzen dut koktel-etxe bat, horixe bera
erauzten dizuna...). Hegaldia noiz hartu aukeratzen hasita, Urtezahar bezperan Tokion ego-
Live in
TOKYO!
tea onena. Gizakiaren baitako pultsio ilunak
apaltzeko helburuz, kanpaiak 108 aldiz joarazten dituzte egun horretan. Shibuya auzoko bolatokietan pachinko jokaldi batzuetan sosak utzi
eta gariz egindako fideoak irentsiko ditugu, bizitza luzea izan dezagun; gero, love hotel batean pasa genezake gaua.
Tokio horman jarritako mapa bat besterik ez
da, baina ez dut uste bertan egonda oraintxe
baino gehiago gozatuko dudanik.
Alberto Olmosen Trenes hacia Tokio liburutik:
“Etxeorratzak besterik ez dira ikusten autopistatik, eta etxeorratzen gainean dir-dir egiten
duen publizitatea. Mortu dago Tokio, ez dago
eskurik, ez dago bururik. Tokiok ez dauka aurpegirik. Arkitektura bere buruarekin maiteminduta dago. Eraikinetako batzuek zerua islatzen
dute. Beste batzuetan, gizon batek hutsera
jauzi egin arren ez du heriotzarik topatzen:
kristalak garbitzen hasi da, balantzaka.” Ospitaletako tantaz tantako tutuen antzekoa begitantzen zait i-poda: Pizzicato Five taldearen
elektronika japoniar dantzagarria entzunez
noa tren urdinean, shinkansen (bala-trena) batean legez (ia-ia). Besapean daramat japonieraren idazkerara hurbiltzeko Kanji en viñetas erosi berria, ideogramak idazten ikasteko metodo
arina: ibaiarena adibidez, hiru marra bertikal
soilek osatua, bi ertzak eta uraren isuri erraza
adierazten dutela. Kurosawaren pertsonaia alderraiak ditut gogoan: El ángel ebrio edota Perro
rabioso filmetako suburbio beltzak... Tokiora
heldu aurretik ikusi beharreko filmen zerrenda
egin dut: Ozuren Tokyo monogatari eta Wim
Wendersek Ozuri egindako omenaldia, TokyoGa. Japoniako hiriburuarekin lotutako liburu
sorta eskuratu dut, itsu itsuan: Ryu Murakamiren Sopa de Miso, sex-thriller denborapaxarakoa, edo haren abizenkide Haruki Murakamiren Tokio blues, hobea aukeran.
Bitxia da zenbat taldek grabatu duten zuzenekoa Tokion: Deep Purple-en Made in Japan
ezaguna albo batera utzita, dozenaka dira Live
in Tokyo zigilua daramatenak, jazzaren munduan, bereziki (Cannonball Adderley, Brad
Mehldau). Jazzlarien konsagraziorako modua
ote tokiotarren txaloa? (Jazz lokal baten jabe
izana da Haruki Murakami bera ere...).
Homo wifi garen honetan, ez da zaila Tokiora
joan aurretiko abstinentzia sindromea arintzea: Oskar Alegriaren webguneko argazkiekin,
kasu (lasciudadesvisibles.com). Argazkilaria,
Tanizakik bere Elogio de la sombra zoragarrian
gorazarre egiten zien itzalen ehizan ibili zen hirian barrena, baina gero eta zailagoa omen Tokion itzalak ehizatzea, ezpada Lost in
Translationeko protagonistaren edota Babel filmeko neskatila japoniar uniformatuaren buru
barruan dauden pultsio ilunen baitan... Gurean ere badira batzuk, Tokiok liluratu eta gero
gu liluratu gaituztenak: Asel Luzarragaren Karonte nobela eta Koldo Almandozen Midori laburmetraia horren lekuko.
Ray Lorigak norbere iragana ezabatzeko
ahaztura-pilulak ardatz hartuta idatzi zuen Tokio ya no nos quiere. Guk maite dugu, baina, Tokio. Oso oroitzapen ona utzi digu, eta oraindik
ez dugu hegazkin txartelik ere erosi.
7
8
LIBURUAK
FRONTONES
JORGE OTEIZA
FRONTOIAK
HUTSAREN OBSESIOTIK
BETEAREN AMETSERA
El proyecto de los Frontones de Jorge Oteiza en Azkoitia fue
Pasa den urtean, Anton Mendizabal eskultoreak eta Carlos Lóinaugurado a finales del pasado año. De la mano del arquitecto
pez Ceballos arkitektoak diseinatutako Azkoitiko “Jorge Oteiza
Carlos López de Ceballos y el escultor Antón Mendizábal se ha
frontoiak” multzo eskultoriko-arkitektonikoa gauzatzeko obren lerealizado este conjunto, que enlaza entre sí seis frontones reprehen fasea inauguratu zuten. Euskal Herri osoaren adierazle, sei pisentativos de toda Euskal Herria.
lotalekuk osatzen dute multzoa, lurralde bakoitzean jolasten diAzkoitia. Frontones
Por iniciativa de la Diputación Foral de Gipuzkoa esa experienren pilota modalitateetara egokitu dituzte.
Jorge Oteiza Frontoiak.
cia se recoge ahora en el libro “Azkoitia, frontones Jorge Oteiza
Proiektu honen nondik norakoak jasotzen dituen liburua argitafrontoiak”, en el que incluyen las consideraciones de Oteiza, las reflexiones
ra eman zuten pasa den ekainean. Oteizaren iritziak, Oteiza Frontoien eskulartísticas del escultor Antón Mendizábal, las valoraciones técnicas del protorea izan den Anton Mendizabalen hausnarketak eta Carlos López Ceballos
pio arquitecto López Cevallos y la aportación personal de Xabier Euskitze.
arkitektuaren balorazioa teknikoa jasotzen ditu “Azkoitia, frontones Jorge
Los textos están ilustrados con una treintena de fotografías.
Oteiza frontoiak” izena duen liburuak. Testuez gain, liburua argazkiz jantzita
dago eta bereziki azpimarratzekoa da Xabier Euskitzek egindako hausnarketa.
9
EGILEA
JOXE
AZURMENDI
BERE LIBURUEN ARDATZAK
BETI IZAN DIRA LITERATURA , POLITIKA , GIZARTEA
ETA PENTSAMENDUAREN
JOERAK.
10
Joxe Azurmendi, euskal idazle eta filosofo
euskalduna, Zegaman jaio zen 1941ean. Teologiako eta filosofiako ikasketak egin zituen Erroman eta Alemaniako Münster-en; Filosofiako
doktore eta katedraduna da EHUn. Jose Maria
Arizmendiarrieta, Arrasateko kooperatiben mugimenduaren sustatzailearen pentsamenduari
buruz egin zuen bere filosofiako tesia. Literatur
kritikaren irakasle izan zen EUTGn. Pentsalari
eta idazle oparo eta ugaria, aldizkari eta egunkari askotan idatzi ditu poemak, literatur kritikak eta saiakerak: Olerti, Anaitasuna, Argia, Egunkaria, Berria, etab. Jakin aldizkaria bultzatu eta
zuzendu zuen 1961etik 1963ra eta bertako partaidea da gaur egun. Jakin irakurgaiak filosofiasailaren zuzendaria da. Honez gain, Udako
Euskal Unibertsitatearen sustatzaileetariko bat
izan zen. Euskaltzain urgazlea da.
Poesian liburu bakarra argitaratu du, Hitz
berdeak (1971); baina, paradoxa dirudien arren,
arrasto sakonena eta garrantzi handiena, bertan argitaratu ez zen zati batek izan du: «Manifestu atzeratua» zentsurak debekatu egin zuen,
eta liburuan agertu ezinik Olerti aldizkarian aurkitu zuen plazaratzeko bidea.
Hala ere, saiakerek eman diote ospe handiena Joxe Azurmendiri. Euskal saiogilerik emankor eta aberatsena da, saiakera-liburu asko ida-
tzi ditu: Hizkuntza, etnia eta marxismoa (1971),
Kolakowski (1972), Gizona Abere hutsa da (1975),
Iraultza sobietarra eta literatura (1975), Zer dugu
Orixeren kontra? (1976), Zer dugu Orixeren alde?
(1977), Artea eta gizartea (1978), Errealismo sozialistaz (1978), Mirande eta kristautasuna (1978),
Arana Goiriren pentsamendu politikoa (1979), Nazionalismo Internazionalismo Euskadin (1979),
PSOE eta euskal abertzaletasuna (1979), Miranderen pentsamendua (1989), Gizaberearen bakeak eta
gerrak (1991), Espainolak eta euskaldunak (1992),
Oraingo gazte eroak (1998), Teknikaren meditazioa
(1998), Euskal Herria krisian (1999), Etienne Salaberry. Bere pentsamenduaz (2003), Espainiaren arimaz (2006), Volksgeist (2007).
Xabier Altzibar irakaslearen arabera, «Azurmendiren saioek, izaera ideologikokoak denak,
pentsamenduaren bipiltasuna eta indarra erakusten dute. Sakontasun eta luzera handikoak
dira. Erudizio handiz jorratzen dituzte Europako gaur egungo gaiak. Azurmendik bere egin du
Europako pentsalarien -alemaniarrak batik batfilosofia eta pentsamendua. Bere saioetan Europako intelektualen ikusmiran egon diren
gaiek jasan duten garapena antzeman daiteke.
Euskal kultur ekoizpenaren erreferentzia etengabea da bere lanaren beste bereizgarri bat».
LIBURUAK
JOAN MARI
IRIGOIENEN
proposamena
Raskolnikov Errusia tsaristan zuzenbidea ikasten duen estudiante bat da, diruaren faltan ikasketak utzi behar dituena. Egunerokotasun zorigaiztokoaren bideetan barrena, ordea, atso zahar mailegu-emaile berekoi bat ezagutzen du
egun batean. Raskolnikov, baina, sinetsia dago
munduan bi gizaki mota daudela: batzuk, herritar xeheak,
arruntak, legeari lotuak, eta besteak, herritar distiratsuak, aukeratuak (Napoleon, adibidez), legetik aske bizi direnak eta legea
hauts dezakeenak inongo beldurrik gabe, goi-helburu baten izenean, Nietzschek gerora planteatuko zituen supergizonaren teorietatik hurbil; Raskolnikovek aukeratuetako bat dela sinesten du,
jakina, eta, gizarteari on egingo
diolakoan, atso zaharra akabatzen du, errudun usterik gabe,
ustez, harik eta kontzientziaren
ahotsa salatzen hasten zaion arte, kriminala haiz, kriminal hutsa
haiz… Gero, baina, Sonia ezagutzen du, prostituta bat, eta maitasuna ezagutzen du, eta maitasunak bere burua eta bere krimena salatzera
eramango du, moralaren ikuspegitiko birjaiotze
erabateko batean.
Honaino, labur, nobelaren sinopsia. Bestea,
baina —kontaera— askoz garrantzitsuagoa da,
kontatzeko erak bihurtzen baitu nobela hau, nire
ustez, maisu-lan. Egia da, hala ere, Dostoievsky
idazle korapilotsu gerta dakiokeela edonori, haren nobelek bai baitute zailtasun hori: orri ba-
tzuk irakurri bitartean irakurlea nora ezean bezala sentitzen dela, egileak hariak eta hariak luzatzen baititu hara eta hona, pertsonaien psikologiari lotuak sarriaskotan, baina egia da, halaber,
egileak luzatutako hariek harrapatu egiten zaituztela halako batean… handik aurrera, ezin liburua
alde batera utzi: joan badoazen hariak eta etorri badatozenak, hari meheagoak eta lodiagoak, korapilo batera biltzen direnak edo korapilo batetik desbiltzen, hain gara
konplexuak barrutik, lehen begirada axalekoan bestela pentsa dezakegun arren.
Bukatzeko, zera esan behar,
gutxik bezala erakutsi didala
errusiar maisuak zer-nolakoak
garen barrutik, hain era sinesgarrian: bera izan dut psikologiako irakasle paregabe, eta
berak erakutsi eta irakatsi dit
pertsona ez dela inondik ere
izaki plano bat, baizik eta planoz plano eraikitako beste zerbait, halako eran,
non bolumena eta izaera poliedrikoa baititu
ezaugarri nagusi.
Uste dut ez dagoela nobela hau euskaratua:
motibo bat gehiago nobelaren alde propaganda
egiteko, ea norbait euskaratzera animatzen den.
11
LIBURUAK
NOBEL,
EL MÁS GLAMUROSO DE LOS PREMIOS
Dice Doris Lessing, ganadora del Premio
Nobel de Literatura 2007, que éste es el más
glamuroso de todos los premios literarios porque todo el mundo lo conoce, pero que ello no
significa que sea el mejor. Efectivamente,
obras literarias mundialmente reconocidas no
han sido premiadas con el Nobel. Sin embargo, como afirma la recién galardonada Doris
Lessing, el Nobel de Literatura es un premio de
reconocido prestigio. Con una larga historia y
una dotación económica de 1,1 millones de
euros, aporta además, una proyección que
trasciende los círculos exclusivamente literarios.
UN TESTAMENTO MILLONARIO
El Premio Nobel de Literatura se concede
anualmente a “la obra más sobresaliente de tendencia idealista dentro del campo de la Literatura”.
Ésta era la voluntad del millonario sueco, inventor de la pólvora y creador de los premios
Nobel, Alfred Bernhard Nobel, tal como lo recogió en su testamento. La Academia de Estocolmo es la encargada de entregar este premio
y lo hace con solemnidad y discreción año tras
año, desde que se estableciera en 1901. La documentación sobre nominados y procesos de
selección queda archivada y sin posibilidad de
ser consultada durante los siguientes cincuen-
12
Doris Lessing
ta años. Además de la retribución económica
el ganador del premio Nobel obtiene una medalla y un diploma.
Por expreso deseo de Alfred Nobel, al otorgar estos premios, no se debe tener en consideración la nacionalidad de los candidatos, sino que “serán los más merecedores los que reciban el premio, sean escandinavos o no”.
Otorgado anualmente desde 1901, con la única interrupción de los años de la II Guerra
Mundial, lo han recibido hasta la fecha 104 escritores, 77 de ellos europeos. Del total de los
galardonados tan sólo once han sido mujeres.
En la historia de los Nobel de Literatura dos
personas han renunciado al galardón: el escritor y filósofo francés Jean Paul Sartre en 1964,
y Boris Pasternak en 1958, presionado por las
autoridades soviéticas.
DORIS LESSING PREMIADA
Y CONSAGRADA
Aunque el premio Nobel está formulado en
un principio para ser otorgado a autores en
plena actividad para que así puedan dedicarse
exclusivamente a su labor literaria, lo cierto es
que frecuentemente se ha concedido a escritores ya reconocidos y consagrados, como es el
caso de la recién laureada Doris Lessing. La octogenaria autora británica tiene entre otros, el
LIBURUAK
Príncipe de Asturias de las Letras
(2001), el David Cohen (2002), el XI
Premio Internacional de Cataluya
(1999), el Internazionale Mondello
(1985 y 1987) y el Grinzane Cavour
(1988) y el Médicis de Francia.
El Comité Nobel razonó así la concesión del premio a Doris Lessing: “narradora épica de la experiencia femenina,
quien con escepticismo, ardor y poder visionario ha sometido a escrutinio a una civilización dividida”. Aunque la autora respondió que no entendía a qué se refería la academia sueca, celebró el premio y comentó que lo que mayor ilusión le hizo fue recibir una llamada de
felicitación de Gabriel García Márquez.
VIDA Y OBRA DE DORIS LESSING
Doris Lessing nació en 1919 en Persia, actual Irán. Hija de padres británicos, se crió en Rhodesia, actual Zimbabwe. Desde 1949 vive en Inglaterra.
Lessing militó en el Partido Comunista
Británico y lo abandonó decepcionada
al cabo de pocos años. Durante años
se le prohibió la entrada a países como
Suráfrica y Rhodesia por su actitud crítica hacia sus gobiernos.
Doris Lessing es una escritora prolífica. Su obra comprende desde libros
de contenido social y político, hasta
novelas de ciencia ficción. A lo largo
de su obra la escritora británica refleja
sus propias experiencias personales y
su infancia en África.
Tres obras de Doris Lessing:
‘The grass is singing’. Canta la hierba
(1950). Con el manuscrito de esta novela llegó Doris Lessing a Londrés. Es
la primera novela de la autora y en ella
cuenta una historia de amor entre un
hombre negro y una mujer blanca.
‘The golden notebook’. El cuaderno
dorado (1962). Libro considerado
como uno de los clásicos del feminismo, aunque la misma autora huye de esta definición. Es la novela
que la lanzó a la fama internacional.
‘The Cleft’. La hendidura (2007). Su
más reciente publicación. Narra la
historia de un mundo exclusivamente compuesto por mujeres, que sólo
dan a luz niñas; de pronto aparecerán unos varones, los squirts, que desequilibrarán este paraíso.
ENTREGA Y VUELTA A EMPEZAR
El diez de diciembre, aniversario de
la muerte de Alfred Nobel, se celebra
la ceremonia de entrega del Nobel. A
partir del día siguiente y hasta el 1 de
febrero la academia comenzará a recoger las nominaciones para el Nobel
de 2008. Podrán nominar los miembros de la Academia, escritores anteriormente galardonados con el Nobel
de Literatura y organizaciones de escritores. El Comité del Nobel, un grupo compuesto por 4-5 miembros de
la Academia, con apoyo de especialistas, comenzará el proceso de selección en estricta confidencialidad.
NOBELAK EUSKARAZ. JOKIN ZAITEGI SARIA
Literatur Nobel Saria jaso duten 104 idazle horien zenbait lanen euskarazko itzulpenak eginak
daude eta eskuragai liburu dendetan. 2002 geroztik Elkar argitaletxeak eta Arrasateko AED euskara elkarteak elkarlanean Jokin Zaitegi beka ematen dute urtero, azken nobel saridunaren
obraren bat itzultzeko. Bide hori baliatuz itzuli eta plazaratu dira Imre Kertész (2002ko nobel
sariduna) hungariarraren Zoririk ez, J.M. Coetzee (2003) hegoafrikarraren Lotsaizuna eta Harold
Pinter (2004) antzerki-idazle britainiarraren Maitalea eta beste antzerki-lan batzuk, Urtzi Urrutikoetxea, Oscar Arana eta Iñigo Errastik euskaratuak, urrenez urren. Sail berean argitaratu den azkena, Orham Pamuk (2006), aurreko nobel sarituaren Elurra, iritsi berri da dendako apalategira, Fernando Rey eta Monika Etxeberriak euskaratuta. Doris Lessing saritu berriaren Belarra kantari izango da Jokin Zaitegi bekan proposatuko den hurrengoa, eta euskaratuko duen itzultzaileak lana amaitu orduko argitaratuko du Elkar argitaletxeak 2008ko udazken aldera.
Literatur Nobel Saria jaso duten idazle gehiagoren obra ere irakurgai dago euskaraz. Literatura
Unibertsala sailean daude Günter Grassen (1999ko nobel sariduna) Katua eta sagua, Xabier Mendiguren Bereziartuk itzulia eta Jose Saramagoren (1998) Lisboako setioaren historia, Jon Alonsok
euskarara ekarria. Bilduma berean daude baita ere, Ibon Uribarrik itzulitako Yasunari Kawabata (1968) idazlearen Loti ederrak eta Mahfuz Nagib (1988) egipziarraren Mirarien kalezuloa, Patxi
Zubizarretak itzulia.
13
MUSIKA
se Luis Zumeta eta Bernardo Atxaga bidaialagun ditu bilduma honetan ere, Laboaren
unibertso joria interpretatzeko ekarpen ederra eginez.
Lekeitio-etan, Bizkaiko ahotsak eraman
izan ditu abestietara. Horiek Gerra Zibileko
oroitzapenekin lotzen dira. Ama eta zazpi seme-alabak Lekeitio eta Ispaster arteko baserri batean egon ziren, eta gero, urtero joaten
jarraitu zuten. Hango berba oso berezia egiten zitzaion Mikeli, eta erakutsi zion hizkuntza bakoitzak duela bere egitura eta gorputza. Hizkuntza konbentzionaletatik kanpo,
badira komunikatzeko beste bide batzuk, eta
Lekeitioek hori islatzen dute.
MIKEL LABOAREN LEKEITIOAK
Euskal Kantagintzaren aintzindaririk enblematikoenaren diskogintzan eguneratu gabe zegoen “Lekeitioak” diskoa CD formatora
egokitzea ezinbesteko lana zen. Alde batetik,
hura zelako euskarri berrira egokitzeko falta
zen bakarra eta, bestalde, “Lekeitioak” kontzeptuaren azpian Mikel Laboaren esentziarik
berezkoena gordetzen delako, bere mundu
imaginarioa, imitaezina eta oraindik ere erabat berrizalea eta transgresorea dena.
Egokitze lan honetan, 1988. urtean LP bikoitzeko formatoan kaleratutako lanez gain,
haren aurreko eta geroko diskoetan ageri diren ildo bereko kantu figuratibo esentzialenak bildu nahi izan ditu artistak, nolabait bere sorkuntzarik intimoena bateratu eta dokumentatu nahian. Beti ondoan izan dituen Jo-
14
Lekeitioak izenburu generikoa duten kantu
eta piezek adierazkortasun berri bat bilatzeko ahalegina islatzen dute. Pieza horietan
hitz zehatz bat, zentzuz husturik zenbaitetan,
ohizko moldeak saihestuz konbinatzen da
soinu eta melodiekin, eta baita keinuarekin
eta mugimenduarekin ere. 1968 eta 1998 bitartean sortutakoen artean, bik bakarrik dute oinarrian poema bat, hitzaren tradiziozko
zentzuan (Lekeitio 3 eta Lekeitio 10). Gainerakoetan, hitza jolasa besterik ez da eta apenas agertzen da.
Kantu-sorta osoaren izenburua, Lekeitioak,
Bizkaiko Lekeitio herriari dagokio, pieza batzuk
hango hizkeraren musikaltasuna baitute oinarrian.
* Lekeitio 1 (argitaratu gabea) - 1968
* Baga-biga-higa. Lekeitio 2 - 1969
* Dialektikaren laudorioa. Lekeitio 3 - 1971
* Gernika. Lekeitio 4 - 1972
* Komunikazio-inkomunikazio.
Lekeitio 5 - 1977
* Orreaga. Lekeitio 6 - 1978
* Itsasoa eta lehorra. Lekeitio 7 - 1985
* Cherokee. Lekeitio 8 - 1989
* Mugak. Lekeitio 9 - 1992
* Kiromantzidxa. Lekeitio 10 - 1998
MUSIKA
AMAIAMONTEROMIKELERENTXUN
M
ikel Erentxun y Amaia Montero,
dos figuras relevantes del panorama pop en castellano, participan en
el disco recopilatorio ‘The Singles’ con
una versión del clásico de Itoiz ‘Lau teilatu’. La pareja se muestra satisfecha e
ilusionada con la nueva versión, y sorprendida por la calurosa reacción de
sus propias audiencias.
¿Qué os pareció la idea de cantar juntos?
Amaia Montero: Me encantó la idea, aunque
no es la primera vez que hacemos algo juntos.
Mikel Erentxun: A mí me pareció un reto muy
interesante: la canción me encanta, trabajar
con Amaia y poder cantar en euskera, que era
una especie de asignatura pendiente.
El tema elegido, Lau teilatu de Itoiz, es todo un
clásico en el repertorio euskaldun.
A.M. Es un tema que todo el mundo conoce,
es como un himno.
M.E.: Todo eso hacía que de verdad fuera un
reto: cantar en euskera, una canción que parece intocable, pero por otro lado, se han hecho
un montón de versiones... Ser respetuoso y a
la vez tratar de aportar algo.
Sin embargo no sólo habéis hecho la versión si
no que además, Mikel, la has cantado en directo.
M.E. Sí, en Santurtzi. Yo disfruté muchísimo y
también la gente que venía a verme a mí y
aceptó de muy buen grado que interpretara
Lau Teilatu. Ya está en mi repertorio, por lo
menos en Euskadi.
“LAU TEILATU
ES UNA GRAN CANCIÓN,
AL GRAN PÚBLICO LE VA A ENCANTAR”
¿Les gustará a vuestros fans?
M.E. Yo creo que les va encantar. La canción es
muy buena, y creo que hemos hecho una versión digna. Al gran público le tiene que gustar,
es una gran canción.
A.M. Yo tenía un añito cuando Juan Carlos Perez creó el tema. Es un temón, hagas la versión
que hagas, la cante quien la cante.
¿Cantar en euskera ha sido complicado?
M.E. Para mí algo más que para Amaia porque
hablo menos, pero ha ido bien.
A.M. Cantar en italiano fue mucho más duro.
El euskera es un idioma familiar para nosotros.
Dicen que hay idiomas más apropiados que
otros para cantar. ¿Cómo es el euskera?
M.E.: Es un idioma bastante musical, funciona
bien, aunque el mejor sigue siendo el inglés;
por eso todo el mundo canta en inglés. El castellano, a mí me gusta para escribir poesía o
The singles, gaztea
Gaztea irratian singleak izan diren 18 kantuen bilduma egin du Euskadi gazteak bere hemezortzigarren urtebetetzea ospatzeko. Oihukan argitaratutako diskoan zigilu ezberdinetako kantuak bildu
dira, orain arte inoiz egin ez zen bezala.
Lau Teilatu kantu ezagunarekin Joserra Senperenak egindako bertsioa entzun daiteke diskoaren
hasieran Amaia Montero eta Mikel Erentxunek
kantatua.
para leer, pero sin embargo cantado es duro.
¿Puede ser el comienzo para ir introduciendo
canciones en euskera en vuestro repertorio?
M.E. Si, por qué no.
¿Qué tal es el público vasco?
A.M. La gente del norte, cuando algo le gusta
es muy entregada. Yo no estoy de acuerdo con
eso de que somos fríos.
M.E. San Sebastián es un público un poco serio; a mí hasta hace poco me ignoraban; donde menos éxito he tenido siempre es en casa.
Llevo 20 años haciendo giras y en Gipuzkoa solo he tocado en Donostia, y en Bizkaia a lo mejor en 20 pueblos diferentes.
¿Cual es la plaza a la que volverías siempre?
A.M. Yo, por motivos personales, quizá Las
Ventas de Madrid.
M.E. Yo volvería siempre a Donostia, tocar en
Donostia es especial.
Kantu bilduma
1. Amaia Montero & Mikel Erentxun : Lau Teilatu
2. Ken Zazpi: Ilargia
3. The Uski’s: Horrelako
4. Gari: Amets
5. Kauta: Bizi
6. Lor: Zure doinua
7. Fermin Muguruza: Euskal Herria Jamaika Clash.
8. Urtz: Boulevardeko erlojua
9. Latzen: Laztana
10. Delirium Tremens: Ikusi
11. Kerobia: Rose
12. Etxe: Zenbat bide
13. Sei urte: Barkatu
14. Betagarri : Zure atzetik
15. Pilt : Hil da jainkoa
16. Berri txarrak : Ikusi arte
17. Gatibu: Musturrek sartunde
18. Hertzainak: Aitormena
15
30 URTE
LIBURU
ZALEEN
FESTA
16
Urriaren 25ean egin zen festa. Ospakizuna bikoitza zen: Bilintx izenez sortutako liburu dendak 30 urte bete zituen, eta gainera, itxura eraberritu zuen. Urtebetetzea ospatu eta denda
berrituaren inaugurazioa egin. Horra aitzakia
bikoitza berrehun bat liburuzale elkartzeko.
Amaia Zubiriak bi bertso kantatu zituen Pascal
Gagneren laguntzaz: Loriak Udan eta Behin batean Loiolan, biak Indalezio Bizkarrondo Bilintxen
bertsoak. Liburu dendaren lehenengo izena
izan zela-eta, bertsolari handiari omen eginez
ekin zion festak.
Ospakizunera etorri ez baina pantailan barrena mintzatu ziren zenbait lagun. Horrela jakin
genuen, adibidez, Mariasun Landak Bilintx zaharrean erositako lehen liburua Xabier Leteren
Poema liburua izan zela edo Arantxa Urreta-
bizkaiak Bilintxen aurkitu zituela euskarazko
produkzioan aditu ziren lehenengo liburu saltzaileak. Andu Lertxundik liburu dendaren sorrera garaiko klandestinitate giroa ekarri zuen
gogora eta Benito Lertxundik Elkaren ibilbide
oparoa oroitu, pareko etorkizuna opatuz.
Harkaitz Canok zuzenean hitz egin zuen eta harritu egin gintuen, 30 puntuko dekalogoa burutzeko mehatxua eginez lehenik, baina hamarreko lezio bikaina eskainiz gero.
Hamarreko horretatik bi, liburuzaleoi emandako aholkuak izan ziren. Liburu dendak eguneroko tragedia eta pribilegioaren parabola
omen dira, izan ere, ezin baita dena irakurri
eta beraz, aukeratu beharraren adibide dira.
Horregatik haurrei txiki-txikitandik liburudendarako bidea erakusteko aholkatu zuen, ikas
30 URTE
12 ibilaldi proposamen,
hilabete bakoitzeko bat.
Gabonetarako opari aproposa
prezio ezin hobean.
Zatoz elkar megadendara
eta lortu elkar agenda!
dezaten aukeratzen (eta bide batez, aurrekontuaren kontzeptua). Beste aholkua, edo abisua, liburu saltzaileei zuzendu zien Harkaitzek,
aukeratu behar horretan liburu saltzaileak direlako liburu zaleon “enkarriladore partikularrak”.
Bilintxen bertsoak, Harkaitzen hamarrekoa eta
Jon Jakaren, Elkar Megadendako Zuzendariaren, hitzak txalo eginez ospatu zituzten liburu
zaleak.
Mila esker eta zorionak 30 urte hauek Elkarrekin egin dituzuen liburu zale guztioi!
2 €-ren
truke
Con las excursiones más
apropiadas para cada mes.
El mejor regalo para estas
Navidades a un precio increíble.
Ven a elkar megadenda y
consigue tu elkar agenda!
17
MUSIKA
KENZAZPI
E
“AHALEGINDUZ
IRABAZTEN DEN
ITXAROPENARI
KANTATZEN DIOGU”
18
ñaut Elorrieta taldeko kantariak, erantzun die Elkar aldizkaritik egindako galderei,
disko berriaren bideoklipa egiten
ari direla hartutako atsedenaldian.
Lanpetuta, baina ilusioz gainezka
dago talde bizkaitarra, Argiak (disko berria) eskuetan eta zuzenekoetan abiatzeko irrikaz.
Denbora joan da Ken Zazpiren azken diskoa
atera zenetik. Gogoz zatozte bueltan?
Kriston ilusinoagaz gatoz, disko on batekin gure ustez, zuzenean jotzeko gogoz eta publikoa-
rekin kontaktu zuzen hori berriro bilatu nahian.
Nolakoa da “Argiak” diskoa?
Aurreko esperientziak bildu ditugu disko berrian: lehenengo diskoko freskotasuna, bigarren
diskoko kontundentzia, eta nola ez, azken diskoko akustikoak ere bide berriak urratzeko aukera eman zigun. Inoiz baino gehiago hurbildu
gara hasiera hasieratik nahi genuen soinura.
Ba al dago diskoan nagusitzen den gairik?
Hamabi kantu dira eta guztiek daukate itxaropenaren gaia. Itxaropena jorratzen dugu bai
ikuspuntu pertsonaletik, bai herri bezala ere.
Baina ez dugu ulertzen itxaropena berez hor
egon behar duen zerbait bezala. Sinesten dugu
saiatuz bilatu behar den itxaropenean, bidean
MUSIKA
“
”
Gure diskoan guk esfortzua, bihotza, izerdia...
hustu egin ditugu eta
diskoa entzuten duenak
hori ikusiko du.
aurrera eginez irabazten den itxaropena, eta
horri kantatzen diogu.
Musikaren eta ia letra guztien egileak zarete.
Ez gara ez letra egileak, ez poetak. Baina gustatzen zaigu gure kantuek hasieratik sentimenduak adieraztea, eta gure muga guztiekin baina
geuk egitea, batez ere argi daukagulako kantu
bakoitzean zer nahi dugun. Eta zuzenean ere
defenditzerakoan ezberdin sentitzen ditugu.
Joseba Sarrionandiaren bi letra sartu dituzue.
Gaueko argiak da kantuetako bat, diskoaren filosofiarekin guztiz bat datorrena, itxaropenari
egindako kantu bat. Eta bestea, Gernikari buruzko maixu lan bat egin du.
Sarri bezalako letra egile bati doinua jartzea,
plazerra, ohorea eta gozada bat izan da.
Zer gertatu zen irailaren 14an?
Bilboko Autonomia kalean manifestazio bat
izan zen 2004ko irailaren 14an eta oso irudi gogorrak geratu zitzaizkigun egun horretan. Hari
buruzko gogoeta bat da. Zoritxarrez egun hori
askotan errepikatu da Euskal Herrian eta bada
garaia egoera batzuk gainditzeko.
Nolakoa da Ken Zazpiren kantuak sortzeko
modua?
Lehenengo barneko korapilo edo sentimendu
bat adierazten saiatzen gara musikarekin eta
instrumentuekin joko eta estilo ezberdinak jorratuz. Musika bidez lortu dugun hori hitzen bidez ere adierazi eta indartu egiten dugu gero.
Hartzaile jakinen bat izaten duzue buruan?
Kantuak egiterakoan ez dugu publiko jakin bat
buruan. Diskoetan hustu egiten gara arimaz
eta bihotzez, gustatzen zaigu gu hor identifikatuta sentitzea, gustura geratzea egindakoarekin. Publikoaren erantzun hori erlatibizatu egiten duzu, onerako zein txarrerako.
Rafa Sardina, ospe handiko produktore baten
laguntza izan duzue disko berrian.
Lagun komunak ditugu eta berak ezagutzen zituen gure aurreko diskoak. Guk proposatu genion eta berak aukera zeukala egokitu zen. Hamaika Grammy dauzka, bermeotarra da, beraz
gure bizilaguna, gertukoa... Pasatzen utzi ezin
zen aukera zen.
Rafa bezalako batek, daukan esperientziarekin
eta kanpotik beste ikuspegi hotzago batekin
etorrita, agian dauzkazun bizioei eta beste muga batzuei irtenbideak bilatzen daki eta mesede
egiten du. Kasu honetan ideiak guztiz argi zeuzkan, gurekin bat zetorren: Ken Zazpiren izaera
errespetatuz, indartzea izan da bere helburua.
Gogora ezazu Ken Zazpiren ibilbideko une
hunkigarriren bat.
Kursalen edo Arriagan emandako kontzertuetan sarrera guztiak agortu, jendea etorri eta eszenatik nire ahotsa baino ozenago entzuten
nuenean jendearen ahotsa kantatzen eta parte
hartzen... momentu hori daukat buruan gordeta. Hori da publikoarekin kontaktu zuzena izatea! Zoragarria!
Disko gero eta gutxiago saltzen dela jakina da.
Nola konbentzitu inor disko berria erosteko?
Diskoak berak konbentzituko du jendea. Gure
diskoan guk esfortzua, bihotza, izerdia... hustu
egin ditugu eta diskoa entzuten duenak hori
ikusiko duela iruditzen zait.
DISKO BERRIA
ITXAROPENARI ARGIAK PIZTEN
Argiak izena du Ken Zazpiren laugarren disko
berriak. Itxaropenari egindako hamabi kanta
bildu dituzte artista bizkaitarrek eta Oihuka zigiluan argitaratu dute. Grabazioa Elkar estudioan egin ondoren EEBBetako Los Angeles hirira joan ziren nahasketak egitera; han Rafa
Sardina ekoizle ospetsuaren (besteak beste,
soinu ingeniariaren Grammy saria jaso zuen
Alejandro Sanzen disko batean egindako lanagatik, eta beste musikari ospetsu askoren produkzio lana ere ein du, artean Stevie Wonder
edo Sheryl Crow) laguntza izan dute.
Azaroaren 8an egingo dute lehen zuzenekoa,
Plateruenea Kafe Antzokian, Durangon azoka
ospatzen den bitartean. Ondoren etorriko da,
abenduaren 14an, Tolosako Leidor eta berehala hiriburuetako kontzertuak, plaza nagusietan:
Arriaga urtarrilaren 29, Kursaal aretoa otsailaren 9an... Aukera aunitz izango dugu disko berria zuzenean ere entzuteko.
19
NOBEDADEAK
OLENTZERO
OPARIZ BETETA DATOR
Badakigu Olentzero Gabonetan agertzen dela gure etxeetara. Badakigu menditik etortzen
dela, ikazkina dela, opariak banatzen dizkiela
txintxo portatu direnei, eta ikatza uzten diela
txintxoak izan ez direnei.
Olentzerok ere izaten ditu bere arazotxoak,
ordea, mundu guztiak bezala. Gehienetan ez
dugu jakiten arazo horien berri. Zer arazo izaten ditu opariak banatzeko? Zer gertatuko litzateke justu Gabon gauean gaixotuko balitz?
Juan Kruz Igerabide jakintsua da, ordea, eta badaki Olentzeroren berri, eta hari behin gertatu
zitzaion pasadizo bat kontatzen digu: opariak
banatzeko Olentzerok behin asmatu zuen modu irudimentsu eta zoragarria.
Horretarako, Eider Eibar marrazkilariaren laguntza izan du. Eiderrek fineziaz eta dotoretasunez apaindu eta kontatu digu irudien bidez
Olentzeroren narrazio eder hau.
Olentzeroren malut ak
Juan Kruz Igerabide
Elk ar
Eta egun berezi horietan gure lagun eta senideekin batera kantatu nahi badugu, Olentzeroren abestiak aurkituko dituzu “Gabonak
gabon” disko berrian.
21
NOBEDADEAK
GURE PAILAZOEKIN JOLASEAN
TXIRRI, MIRRI ETA TXIRIBITON
Txirri, Mirri eta Txiribiton pailazo hirukote xelebrea Euskal Herrian jende guztiak ezagutzen
du. Ez dira noski alferrik ibili hogeita hamabost
urtez herri batetik bestera mila saiotik gora eskaintzen, haurrentzako euskaraz antolatu diren
ikuskizunik handienetako partehartzaile eta
ezagutzen diren ia hedabide guztietan beren
barregarrikeriak zabaltzen. Kazetari batek esan
zuenez: “Beraiek asmatu dute euskal pailazogintza”.
Hogei bat disko argitara eman ondoren, berriro datoz plazara eskaintza eder berezi batez:
Sudur gorria diskoa. Sudur gorria ere aurreneko
abestiaren izenburua da. Pailazoen ikur honek
merezi zuen omenaldia eta kantu tankeran egin
diote. Baina batez ere, gonbitea eskaini nahi
izan diete euskal ume guztiei, baita beren gurasoei ere, sudur gorria jantzi dezaten eta barruak aska ditzaten. Biziterapia ederra den ustez.
Eta gure pailazoen musika entzuten dugun bitartean, beren puzzleak osatzen saia gaitezke.
PIRRITX ETA PORROTX
Pirritx eta Porrotx pailazo ezagunen Familiak milakolore proiektuaren barruan produktu berriak
argitara eman dituzte.
Bi dira proiektuaren barruan kokatzen diren
CD-Romak eta bi erabilera dituzte. Lehena ludikoa da, haurren entretenigarri, etxeko ordenagailuan jolas egin dezaten, bideoa eta ipuinak ikusi eta entzun ditzaten, eta bestea helburu pedagogikoa, jolas eginez ikasten baitu haurrak.
Proiektu osoan bezala, gaur egun dauden familia eredu anitzak, maitasunak lotzen dituena,
ukitzen dira. Alde horretatik, CD-Rom hauek
etxean nahiz eskolan erabili daitezke.
CD-Rom bakoitzak elementu hauek ditu:
1- Bideo bat (familia eredu anitzak eskolan) eta
bideoklip bana (Mari Motots eta Maite Zaitut).
2- Hiru ipuin bizidun, liburuetako istorioekin:
Arrantzan, Herriko postariak, Gorka konpontzailea, Nerearen argazki-albuma, Tiderrekin
tea hartzen eta Agur, Pakito!
3- Jokoak (margotzekoak, labirintoak, puzzleak, memoria-jokoa eta idazketa-txokoa).
4- Musika. 8 kanta aukeran ematen ditu, jolastu edo ipuinak edo bideoa ikusi bitartean entzuteko.
Musika, puzzleak, ipuinak, bideoak... eta orain
Pirritx eta Porrotx pailazo ezagunen panpinak,
banaka edo elkarrekin, motxila barruan eros
daitezke.
23
HAUR LITERATURA NOBEDADEAK
EUSKARAZKO
LITERATURA GUZTIA!
+3 urte
Txiki, txiki, txikia · Lotan nago · Sagu txiki, sagu maite · Pintto, pintto
Jon Braun · Kua, kua · Lehenengotxo hori · Apalatxo · Eragiozu · Han zeuden
Arantxan txan · Ene txiki · Korro korroan · Txalopin txalo · Binbili bonbolo
Martuteneko trena · Sorgina pirulina · Uztaiak gora (Ran Roberran)
ADIO, JONAS
ANDERSEN
IPUINAK
Juan Kruz Igerabide
Aizkorri
Gustavo Mazali
Ttarttalo
o
Haurrentzak
M U S IK A
Izeba Pauliren urtebetetzea da. Jonasek opari
polit bat dauka eta gaur bertan eman nahi dio.
Amak ezetz erantzuten dio, igandean joango
dela. Jonasek, ordea, gaur nahi du.
Ipuin bilduma honek Andersen idazle ezagunaren 6 ipuin klasiko biltzen ditu: Enperadorearen jantzi berria, Ahatetxo itsusia,
Urretxindorra, Sirenatxoa, Berunezko soldadu ausarta eta Mari titare.
+5 urte
+3 urte
KAMILEREN
ALTXORRAK
Txoria nintzela · Ikusi, ikusi han! · Mac Mikel · Dilin-dilinkaXoxoak galdu du burua · Dore-mi · Ikusi makusi · Zubiri-zubiriAstoa ikusi nuen · Baketuetuepapa · Behin joan nintzen azokaraArre-arre mandako · Jolasean nenbilen · Oso ondo egiten duzulakoAlferrarren astea · Paristik natorren · Bat, bi, hiru, lauOstirala · Tximeleta mendian
LA CASA DEL
SEÑOR COC
Aline de Pétigny
Ttarttalo
Sei kontakizun berri, eskulanak, errezetak, jolasak, galderak, bizitza edertzeko aholku txikiak...
+3 urte
KLARION
GORRIA
SUPOSITORIOAK
OTSOARENTZAT
Iris Van Der Heide
Ttarttalo
Miren Agur Meabe
Giltza
Jo Lodge
Edelvives
La casa del señor Coc tiene cuatro habitaciones. Está hecha en tres dimensiones, para que los niños puedan jugar en ella con su
propio muñeco de peluche del señor Coc.
+5 urte
GERLARI HANDIA
Sarak klarion gorri bat aurkitu du lurrean,
eta marrazki bat egiten hasi da; baina ez
zaio espero zuen bezain polita atera. Klarion gorria Timik trukatu dio puxtarri batzuen ordez. Aspertu egiten da, ordea,
puxtarriekin.
Sukarra baduzu, eta eztul eta eztul ari bazara, bi gauza gerta litezke: supositorio bat
ipintzea, edo ez ipintzea. Ipintzen ez badizute, lasai, ez da ezer gertatzen. Baina supositorioa ipintzen badizute, bi gauza gerta litezke.
Yolanda Arrieta
Ibaizabal
Eta Gerlari Handia erne jarri zen, beti gerla
guztiak irabazten zituen. Ezpata zorrotza atera eta oihukatu zuen: “Barrabilarik baldin badaukak, azal hadi nire ondora”.
+3 urte
OINUTSIK
JAUREGIAN
Pello Añorga
Pamiela
Jauregi hartan, bakoitzak bere jantzia zeukan: erregeak galtzontzilo horiak, erreginak titi-zorro berdeak eta printzesak zapata gorriak. Behin, ordea, neskak esan zuen...
+5 urte
¡MENOS
LOBOS!
Lauren Child
Serres
TRES OSOS
M. Núñez /
M. Chiba
OQO
DOS HILOS
Pep Molist
La Galera
ARMIX BASO
MAGIKOAN
CD-ROM
Elhuyar
¿Y si los lobos pudieran salir de los cuentos? ¡Sería espantoso! Pero un día sucede
lo inimaginable y hay que pensar rápidamente el modo de burlar dos lobos muy
malos y hambrientos que han escapado.
24
Ricitos de Oro se refugia en el bosque en la
cabaña de los Tres osos: se sienta en sus
sillas, toma su sopa, se acuesta en sus
camas...
Por encima de dos hilos, cada día, Moussa
conduce un tren. Con un cordel en la mano,
arrastra un acaja de hojalata que hace de
locomotora, con el maquinista y un acompañante.
Jolasen bidez, jokalariak Matematikako,
Inguruaren Ezaguerako eta Hizkuntzako
gaiak landuko ditu. Hiru dimentsioetako irudiak erabiltzen dituenez, oso erakargarria
gertatzen da.
HAUR LITERATURA NOBEDADEAK
+8 urte
+10 urte
NIRE AHIZPA
ALUITA
PANTALEON
LAGUNEKIN DOA
Antton Kazabon
Elkar
Patxi Zubizarreta
Pamiela
Jaiotzetik izan da bihurria Izaro. Izaro, nire
ahizpa ttikia. Beti kopeta zimur-zimur eginda
begiratzen zidan ikasi aurretik. Nirekin beti
haserre balego bezala. Zer uste du horrek?
Pantaleon elurrezko panpin bat da. Hotzaz
eta paisaia zuriaz asperturik, basamortura
joatea erabaki zuen behin, beroa eta koloreak ezagutzera.
Pako Aristi
Elkar
Karlos Linazasoro
Elkar
Mensajero
Orain dela mila urte baino gehiago, gauerdian puntu-puntuan, gertaera magikoa jazo
zen Fairy Oak-eko etxeetan: argidun maitagarri txiki-txikiek haurren ipuinak kontatzen
zizkieten hunkituta sorginei.
Bruno. Hamahiru urteko mutikoa. Ezin ditu
beste neska-mutikoek egin ditzaketen gauza
asko egin; dohain handiak ditu, baina gabeziak ere bai.
MISS TXATARRA
ELURRA EZIN DA
EROSI
Xabier Mendiguren
Elkar
Gari Berasaluze
Txalaparta
Postaletan ezin ederragoa agertzen den herri
horietako bat da Kaiomendi. Azken urteotan,
ordea, zuhaitzak moztu eta kablez bete dituzte mendiak, burdinazko dorre handiekin batera.
Txatartegi batean bizi da Katixa, bere aitarekin
eta auto zahar pila batekin. Halako batean, baina, bere iraganaren sekretua argitu nahiko du.
gazteak
+12 urte
ILUNORDUAK ETA
ARGILAURDENAK
GUARDIÁN EN EL
TIEMPO
Joxan Ormazabal
Elkar
Jeanette Winterson
Montena
Material poetikoz egindako liburua, edo
poeta batek egindako etxea. Leiho batzuetatik argia sartzen da, eta beste batzuetatik
iluna. Tristura eta itxaropena, bi gauza aurkituko ditu atetik barrura sartzen denak.
Esta historia es un homenaje a las clásicas
historias de Dickens y a la imaginería del
cine mudo y en blanco y negro. La novela
se va a adaptar al cine.
+10 urte
ETZI
Elisabetta Gnone
Brian Selznick
SM
Mireni aitonak behin esan zion azkarra baldin bazen, ez zela inoiz aspertuko. Esan
zion mundua aski dibertigarria dela, baina
ez bazuen dibertimendurik aurkitzen, sortzeko berak.
+12 urte
FAIRY OAK: AHIZPA
BIKIEN SEKRETUA
LA INVENCIÓN
DE HUGO
CABRET
MIREN NUNCA
MAIS!
Silver es una niña huérfana que vive con su
tía en Tanglewreck. Ésta, avara y codiciosa,
trata de quedarse con todo el dinero de la niña. Mientras el tiempo se ha vuelto loco, se
producen extraños saltos en el tiempo.
SEXIMENDUZ
WOODY ALLEN
Fernando Morillo
Elkar
Koldo Goitia
Elkar
Bi lagun, mutilak biak. Batek baditu hainbat
neska ezagun, lagun edo dena delako... Bestea, berriz, sekula ez da ausartu neska bati
hitz erdirik esaten, mozkorturik ez bazen, eta
horreka, ezin ganorako ezer lortu.
+12 urte
Woody Allen gaur egungo zine zuzendari eta
gidoigile nagusienetako bat da, Oscar sariaren irabazle behin baino gehiagotan. Koldo
Goitia da biografia bizi eta arin honen egilea.
gazteak
OZ-EKO AZTIA
HARRY POTTER ETA
ODOL NAHASIKO
PRINTZEA
SEBASTIÁN Y EL
CETRO DE LA VIDA
LA EMPERATRIZ DE
LOS ETÉREOS
Jasone Turumbay
Erein
J.K. Rowling
Elkar
Alejandro Santaella
Martínez Roca
Laura Gallego
Alfaguara
Zure baitan dago! Zurea da! Horixe! Barrubarruan duzu hori! Eta oraindik ez duzu
ezagutzen? lasai, batzutan denok behar
dugu lagunduko digun sorgin edo aztia.
Mutikoa haziz doa, eta jada ez da ume bat,
gazte bipila baizik. Eta gazte batek izan ohi dituen kezkak eta bizipenak ditu, bere magiazko
munduan.
Sebastián es un niño astuto y valiente que
tiene una peculiaridad, en su mano derecha
porta una marca cuyo poder y magia iguala
a la de los dioses.
Bipa no cree en los cuentos de hadas. No le
interesa nada más allá de las cuevas donde
vive su gente. En cambio, su amigo Aer, parece que cada vez se aleja más de la realidad.
25
LITERATURA NOBEDADEAK
EUSKARAZKO
LITERATURA GUZTIA!
iritzia
ELVIS HIL ZEN
URTEAN
Xabier Mendiguren
Elkar
AXENARIO
Jules Renard
Alberdania - Elkar
Mutiko baten gorabeherak kontatzen ditu Axenario liburuak. Gaia latza da. Amak maite ez, eta
ez aitak ez anaia-arrebak aintzakotzat hartzen ez
duten mutiko baten istorioa kontatzen da bertan.
Jules Renard maisua da, ordea, istorio latz hori
era samurrean eta sentimenduz beteta adierazteko orduan.
XIX. mendearen amaierako ohiko familia “on”
bateko funtzionamenduan entzuten diren kirrinki-karrankak erakusten ditu liburuak, eta mutiko
sentibera baten bakardadea nabarmentzen digu;
eta hori dena inolako zalapartarik gabe, xumea
eta erraza dirudien idazteko era samurrean, ustekabean sentimenduz betetako edukia daraman
kontakizunean.
Zer eta nola kontatzen ari zaigun ikustea, atsegin-bidea da irakurtzen ari garen bitartean; irakurtzen ari garena hunkigarria dela jabetzea,
atsegin hutsa.
Gauza asko gertatu zen Elvis hil zen urtean. Ametsetan ugari bezain esperientzietan
urri zebiltzan Edu, Rober eta Etxe, nobela
honetako protagonistak. Neskak, bizikletak, musika, drogak, politika eta beste
hainbat kontu azalduko dira hiru lagunen
arteko solas eta bizitzetan. Adoleszentziako garai lanbrotsua xarmaz erretratatzearekin batera, garai nahasi bezain erakargarri
baten berri ematen digu egileak.
EZ DA GAUA
BEGIETARA
ETORTZEN
Felipe Juaristi
Erein
Txiliku
idazlea
ASTROLABIOA
Jon Alonso
Pamiela
Saiakera literario honetan lau artikulu
biltzen dira. lehenengo hiruretan egileak, irakurlea den aldetik eta itzultzailea
den aldetik metaturiko esperientziak lagun, nola halako bidezidorrak bilatu
nahi ditu letren oihanean. Laugarren artikuluan gure sistema literarioaren zenbait alderdi aztertzen dira, zeharka, alderaketaz, gai horretarako hurbilpen
xume bat eginez.
26
Badira hutsik dauden pertsonak, zerutik
eroritako txoriak, trumoi hotsez hautsitako
adarrak, zauritutako gau-animaliak bezala.
Lope, Miranda eta Gabriel. Hutsik daude,
pertsona hutsak dira eta zain daude. Oroimena zirkulu hutsa baita, bizitza eta heriotza bezala. Hilketa batek ematen dio hasiera oroimenari.
WESTERN
BASQUE
FESTIVAL
Miel A. Elustondo
Susa-eef
Bost mila lagun baino gehiago bildu ziren
aurreneko Western Basque American Festivalean. AEBetako euskaldunek ordu arte
burutu zuten ospakizun handiena izan zen.
Harrezkero Kalifornia, Idaho eta Nevadako
herri askotan euskaldunak urtero festibal
haren antzekoak egiten hasi ziren. Lekukoak elkarrizketatuz, agiriak eta kazetak batuz, kontakizun bizi honetara ekarri ditu
Miel A. Elustondok.
AZERIA
ETA LEHOIA
Edorta Jimenez
Txalaparta / Elkar
Fundazioa
Sebastian gaztea, zauriturik eta gertaeren
oroitzapenak ahazturik, horiek berreskuratu ahala Armada Invencible haren nondik
norakoak bere buruan berregiten saiatuko
da, bai eta etxera nola ihes egin asmatzen
ere. Bide horretan baditu susmatugabeko
lagunak, baditu etsai berriak eta baditu inguruan aurreko eleberri bietan ezagutu
genituen pertsonaia batzuk.
ANTZARAREN
IBILBIDEA
Jokin Muñoz
Alberdania
Lisari semea hil zaio, bonba bat manipulatzen ari zela, baina bizitzak aurrera
jarraitzen du.
Naufrago galeria interesgarri bat ageri
zaigu. Hogei urteko naufragoak, berrogei urtekoak, baita laurogeita hamarrekoren bat ere. Bi garaitan dago kontatua, gaur egun eta 36ko gerra aurretxoan. Gutxitan lortu da halako intentsitaterik euskal literaturan.
UDAN LANA EGITEN
ZUEN GIZONA
Pako Aristi
Erein
Azken hamar urteotan Pako Aristik idatzi
dituen artikuluak biltzen ditu liburu honek.
Ez denak, noski: bilduma bat egin behar
izan da, bizienak, zorrotzenak, samurrenak,
hilezkorrenak aukeratuz.
BIRAOAK
NAFARROAN
BILDUAK
P. Salaberri/J.J. Zubiri
Pamiela
Askok uste dute euskaraz ez dagoela biraorik, edo gutxienez ez dagoela birao gogorrik,
baina garbi dago, liburu honetan ikusten den
bezala, hori ez dela horrela, gure hizkuntzan
ere asko eta ugariak direla iraintzeko, gaitzesteko, izorratzeko... erabiltzen diren hitzak
eta esaldiak.
LITERATURA NOBEDADEAK
ZERUAK ETA
IFRENTZUAK
DAKIGUNA
IKASTEN
Jon Arano
Elkar-Elkar fundazioa
Patziku Perurena
Alberdania
MORTO VIVACE
Joseba Jaka V. Literatura bekako sariduna
izan den Jon Aranok bere hirugarren poesia-liburua kaleratu du. Kontrastez betetako liburu honetan Jon Aranoren poesiaren
alderdirik gordinenak eta baita samurrenak ere uztartzen dira, ohikoa duen estilo
probokatzailea erabiliz.
Mendi buelta bat, artxiboetara joan-etorri
bat, libururen batean aurkitutako datu bat
edo oroitzapenaren zoko batetik sortutako
hitz ahantzia, horietako edozein zertzelada
izan daiteke liburu honetako pieza bakoitzaren ernamuina.
HARAGIA
SATANEN SEME
Eider Rodriguez
Susa
Charles Bukowski
Elkar
Hamabi ipuinez osatua da Eider Rodriguezen bigarren narrazio bilduma hau, eta liburuko lehen kontakizunak eman dio izena: “haragia”. Hastera doazen edo bukatzear duten bizi-aldi baten atarian ezarri ditu pertsonaiak.
JAINKORIK BAI
ALA EZ?
Bukowskik bere guztizko gaiak dakarzkigu
hogeita bat narrazio gordin eta bizkor hauetan: haurtzaroko eta gaztaroko pasadizo latzak, arlote-jendearen bizimodua, fabrikako
jopuen deshumanizazioa, emakumeekiko
harreman pipertsuak...
Gai hauetaz eta berauekin loturiko beste zenbaitez solasaldi bat paratzea pentsatu eta egin. Jarrera bitatik abiatu eta eztabaidan aritzea,
elkarren kontra baina elkarren errespetuan. Bakarrizketan nork bere
usteari eusten dio, sendo eta zindo; elkarrizketan, berriz, norbere
iritziak zalantzan jar ditzake besteak: pentsamendua zorroztu beharra ekartzen du horrek, polemikan gailendu nahian, eta adostasunguneak bilatzea ere bai, komunikazioa aberasgarri izatekotan.
J. Arregi / E. Jimenez
Elkar
HORRETAZ
Txillardegi
Elkar
Berrogei urte pasa dira Txillardegik “Huntaz eta hartaz” kaleratu
zuela. Euskal saiakera modernoaren abiapuntu nagusienetakoa
izan zen hura, gure hizkuntza edozein gairi buruz jarduteko tresna
egokia zela erakustera zetorrena. Orain, berriz, lan hari erreferentzia eginez, “Horretaz” kaleratu du egileak, dozenerdi bat saio labur biltzen dituen liburua eta hainbat gai jorratzen dituena: JeanPaul Sartre haren mendeurrenean, Galizia eta Rosalia de Castro,
giza eboluzioa, Ameriketako indioen genozidioa, astronomia...
Bidaiak eta umorea alde batera utzita, nobela beltz klasiko batekin
datorkigu orain Jon Arretxe. Miarritzeko opera korua Parisera doa
eta, Senako bateau-mouche batean afaltzen ari diren bitartean, kantari bat barkuko helize-arrabolan agertuko da hilda gauean, uztailaren 14ko jaia ospatzen den unean; Parisko inspektore bik, Martinez
eta Perrotek argitu beharko dute kasua.
Jon Arretxe
Elkar
ZUBIGILEA
Lutxo Egia
Susa-eef
Etorkizunak nobelaren antza izaten du sarritan. Urte gutxi barru zeharo berrituko dute Deustuko Zorrotzaurre auzunea, itzelezko operazio urbanistikoa eginda. Manhattan txikia deitzen diote dagoeneko, mende honetako Bilboren ikur eta motorra izango den Zorrotzaurreri. Hara begira daude udala, banketxeak, eraikuntza enpresak. Munduko arkitekto goraipatuetako bati eskatu diotenez
proiektu orokorra traza dezan, Enzo Padovanorekin zubi bat eraiki
arte ez du onik izango Andres Peruarenak, bere bizitzako lanik
behinena delakoan.
Lutxo Egiaren nobela berrian dena da zubi: pertsonaien artean bezala errealitatearen eta fikzioaren artean.
RELAX
ELURRA
Rafa Ugalde
Txalaparta
Orhan Pamuk
Elkar
Gure egunkari kontserbadoreen orrialdeak
betetzen dituzten relax iragarki amaiezinetan bezala, sexua eskura daukazu liburu
honetako bederatzi narraziotan. Erraza,
merkea eta anonimoa, nahi duen ororentzat. Zu, Samantha, Erick, lankide xarmangarria edo kalean gurutzatzen duzun ezezagun hori dago orriotan. Superdotado,
euskaraz badakit, duplex, viciosa, 24 zm.,
bisex...
Dena amaitutakoan ez da ezer konponduko: bakardadeak, fideltasun ezak, beldurrak... bere horretan iraungo dute. Baina
akaso lasaiago sentituko zara. Erlaxatuago.
Ka, Alemanian erbestean egondako poeta, Turkiara itzuli da, eta Istanbuleko
egunkari baten eskariz Kars hirira doa,
hauteskundeen eta neskatxen suizidioboladaren berri ematera, helburu pertsonalagoak ere badituen arren. Elur-erauntsiak isolaturiko hirian, gizarteko tentsio
guztiak geratuko dira agerian: belozaleak
eta laizistak, kurduak eta jakobinoak, militarrak eta gerrillariak...
Thriller politikoa, maitasun istorioa, sexuaren eta boterearen gaineko gogoeta,
malenkoniaz gainezka egiten duen kontakizun poetikoa.
27
LITERATURA NOBEDADEAK
iritzia
EL PRINCIPITO
Antoine de Saint-Exupéry
Salamandra
Algunas de las cosas más hermosas que se han
escrito jamás nacieron en momentos de angustia
y tristeza. Un excelente amigo suele recordarme
que la tristeza provoca una gran lucidez, y bien
pudiera ser cierto. “Lo bueno del desierto es que
en algún lugar esconde un pozo de agua fresca”.
Quien así habla es un joven abandonado a su
suerte, al calor, al hambre y a la sed en un páramo inmisericorde. Un joven de pelo ensortijado,
como la lana del cordero por el que llora cuando
lo imagina atado. De mejillas brillantes, como
las gotas de rocío que por las noches salpican
las hojas de una rosa única en el universo.
Quien así habla, desde la lucidez y desde la tristeza, es “El Principito”.
Igual que una va descubriendo realidades superpuestas al despejar las incógnitas inmediatas de
la vida, exactamente igual que van apareciendo
las inacabables muñecas que esconde en su interior la Matriuska rusa, así fui descubriendo todos los mundos que habitan en el particular
mundo del Principito. Casi he olvidado la primera lectura; tendría, quizás, unos ocho años. Recuerdo la fascinación de aquel momento, pero
poco más. Pasaron los años, a ratos pasó plena
la vida, y volví a releer el mismo ejemplar, aquel
cuento largo con bonitos dibujos de cuando niña. Y desde entonces, otras muchas noches he
encontrado la compañía en la mirada lúcida de
un niño triste, que me recuerda, de cuando en
cuando, que lo esencial es invisible a los ojos.
AQUEL DILUVIO
DE OTOÑO
UN DÍA DE
CÓLERA
Carlos Andrade
Nowtilus
Arturo Pérez Reverte
Alfaguara
En esta novela el lector encontrará los ingredientes con los que se condimentan las
mejores historias: amor, pérdidas, encuentros y desencuentros, y por donde no
falta un guiño al humor. Así la violencia
del box se diluye con la belleza de las palabras y la aguda prospección de los caracteres psicológicos de los personajes
dibujados con acierto y oficio.
LAS BENÉVOLAS
Jonathan Littell
RBA
Maximilien Aue es doctor en derecho, casado, con hijos, discreto y calmado. Desde un lugar tranquilo de Francia y después
de 30 años, se decide a contar su pasado.
No porque sienta necesidad alguna de justificación, simplemente quiere contar la
historia tal y como él la vivió. Porque Maximilien era oficial de las SS.
Dos de mayo de 1808. Un día de cólera.
Un día basta para sublevar a un pueblo.
Antonio Pérez Reverte devuelve la vida a
los protagonistas de la jornada que cambió el destino de una nación. Nadie lo
había contado así.
ZAPATOS
ITALIANOS
Henning Mankell
Tusquets Editores
Fredik Wellin, médico retirado, vive solo
en una isla cercana a la costa sueca, hasta que la llegada de un antiguo amor al
que abandonó en el pasado irrumpe en un
monótono pero buscado aislamiento. Se
trata de Harriet, quien, gravemente enferma, ha vanido a pedirle que cumpla la antigua promesa.
Pili Kaltzada
kazetaria
JUEGOS
SAGRADOS
LA BODEGA
Noah Gordon
Roca Editorial
Languedoc, Francia, finales del siglo XIX.
Josep Álvarez descubre de la mano de un
viticultor francés el arte de la elaboración
del vino. Desde ese momento, su vida estará determinada por esta pasión.
28
LA LAVANDERA
Pepe Monteserín
Lengua de trapo
A partir del suicidio del jóven poeta
mexicano Manuel Acuña, Soledad, lavandera de origen gallego, cuenta su
propia vida y la de él percibida a través
de lo que descubre por sus manchas.
Vikram Chandra
Mondadori
“Juegos sagrados” es una fabulosa novela
épica sobre la amistad y la traición, sobre
la violencia, sobre el poder de una ciudad
moderna deslumbrante y la parte oscura
de ésta. “El padrino” de la India.
EL OJO DE JADE
Diane Wei Liang
Siruela
El Pekín de hoy y la China de ayer unidos en
una apasionante intriga policíaca. Una novela sobre los contrastes y claroscuros de la
China actual. La autora, una líder estudiantil
del movimiento de Tiananmen, nos sumerge
en los avatares de la China contemporánea.
LITERATURA NOBEDADEAK
EL ARDOR DE
LA SANGRE
UNA VISITA
NAVIDEÑA
Irène Némirovsky
Salamandra
Anne Perry
B Ediciones
Todo ocurre en una tranquila villa de provincias francesa, a principios de los años treinta. Silvio, el narrador ha dilapidado su fortuna recorriendo el mundo. A los sesenta años,
sin mujer ni hijos, sólo le queda esperar la
muerte mientras se dedica a observar la comedia humana en ese rincón de Francia.
En la Inglaterra victoriana, en vísperas de
Navidad, la muerte del juez Judah Dreghorn conmociona al condado de Lake. La
viuda trata de esclarecer los hechos con la
ayuda de Henry Rathbone, un amigo de la
familia.
EL FIN ES MI
PRINCIPIO
UN MUNDO
SIN FIN
Tiziano Terzani
Maeva
Ken Follet
Plaza&Janés
Cuando en marzo de 2004, Tiziano Terzani, debido a una enfermedad terminal, ve
acercarse el final de su vida, decide reunirse con su hijo Folco para mantener con
él unas valiosas conversaciones sobre la
vida que ha llevado.
Ken Follet vuelve a la ciudad medieval de
Kingsbridge. La vida de cuatro personajes
en medio de años de guerra y, sobre todo, de
peste, constituye el eje de esta magnífica
historia de amor y odio, de ambición y venganza.
EL MAGO DE LAS
ESTRELLAS
En un primer nivel, el libro cuenta la delicada historia de un príncipe y una doncella que se ven sometidos a las pruebas de una tierra mítica en la que el arte, la iniciación y el silencio son extremadamente importantes. En un segundo nivel, esta estimulante novela desvela la naturaleza de la realidad, en la que se revela la esencia de la vida. Pero ante todo nos encontraremos ante un asombroso logro de la imaginación y ante una profunda obra literaria.
Ben Okri
Belacqva
A LA SOMBRA DE
LAS DAGAS,
EL PARAÍSO
Siglo XII, fortaleza de Masyaf. La misteriosa secta de los asesinos
tiene su sede en este enclave estratégico en la frontera entre Antioquía y Trípoli. El gran maestre, Sheikh Sinan, conocido en Tierra
Santa como el Viejo de la Montaña, oculta en un lugar secreto el
ansiado jardín del Paraíso, un harén donde conviven las vírgenes
de mayor belleza y atractivo, por las cuales los miembros de la secta están dispuestos a entregar su vida.
Peter Berling
Planeta
MARIDOS
EL JARDÍN DE
LA OCA
La acción transcurre en la segunda mitad del siglo XIII entre La Rioja, Burgos, León y Galicia, por el Camino de Santiago, ruta peregrina para miles de devotos cristianos que acuden a Compostela a
postrarse ante la tumba del Apóstol y, asimismo, camino de aventureros, maleantes, órdenes militares, judíos, musulmanes, herejes
y paganos.
Toti Martínez de Lezea
Maeva
LAS CUMBRES
DEL ALMA
En este libro se recogen los itinerarios, biografías y perfiles de algunos de los montañeros vascos muertos en la montaña en los últimos años, con la intención de mantener viva la memoria y también a modo de humilde homenaje. Los protagonistas de este libro conocieron la pasión por la montaña, vivieron la montaña con
pasión, ése fue su gran anhelo. Estos montañeros más allá de la
muerte, encontraron la vida.
Ángeles Mastretta
Seix Barral
Maridos infieles que no se cansan de traicionar, eternas enamoradas que siempre
perdonan, viudas que aún fantasean con
ser felices, novios que van y vienen sin
despedirse del todo y esposos que aún logran sorprender. Todos se dan cita en estas páginas, en la que los grandes temas
son el amor y el difícil arte de la convivencia. El nuevo libro de ficción de la autora
de “Mujeres de ojos grandes”, un éxito
con un millón de ejemplares vendidos.
EL MAESTRO DE
LENGUAS
Celina Rivachini
Ttarttalo
Unos viejos papeles, amarillentos y deteriorados, escritos en alemán gótico, fueron los que empujaron a la autora a reconstruir la posible historia de su bisabuelo. Una historia a veces imaginada pero tejida sobre hechos reales y que abarca
un largo camino: desde sus vivencias como abogado en un ambiente de alta burguesía hasta terminar ejerciendo como
maestro de lenguas.
Ramon Olasagasti
Sua
29
MUSIKA NOBEDADEAK
iritzia
MUSICA DE CINE 2
ICKY THUMP
The White Stripes
Popstock
Alan Silvestri/Orquesta Filarmónica/Coro RTVE
R.N.E.
Una fallecida leyenda de la música solía decir que
cada cierto tiempo llega un movimiento o banda
revolucionaria que a posteriori sirve para explicar
ese período. Hoy en día, es difícil despuntar y el
rock no parece tener el peso de antaño, pero The
White Stripes van camino de ser, si no lo son ya,
la formación fundamental de la primera década del
siglo XXI, un honor tan poco romántico como
convertirse en un grupo global, vamos, de esos
que graban vídeo-clips. Icky Thump es efervescente, estridente, estimulante e inteligente a partes
iguales, y en él los White siguen dando pinceladas
de americana, entiéndase esta vez de norte a sur
del continente, por favor. México, la defensa al inmigrante y un pequeño homenaje a lo celta están
presentes en el trabajo de la pareja sin por ello
desmerecer un tesoro rockero que hace hervir la
sangre de principio a fin y que también se desplaza a la vieja Europa en su portada: el dúo viste trajes con cuentas de nácar, una vestimenta creada
por la clase trabajadora londinense hace más de
cien años.
Enérgica música compuesta para géneros como la
aventura y la acción, divertidas y sutiles piezas cómicas, gentiles pasajes enmarcados en comedias románticas, portentosas actualizaciones de la tradicional música navideña o melodías de emocionante fuerza dramática.
IT’S ALIVE 1974-1996
Ramones
W.E.A.
Este DVD contiene en dos discos, más de cuatro
horas de música en directo y es un fiel recorrido
por la historia del grupo; desde sus primeras y míticas actuaciones en el CBGB de Nueva York hasta
los conciertos en el estadio Obras Sanitarias de
Buenos Aires.
ROKKU MI ROKKA
Youssou N’Dour
W.E.A.
THE ELECTRICAL MORNING
En este álbum Youssou sigue explorando las músicas de raíz africanas fusionadas con el pop. El
disco contiene 11 canciones nuevas de vibrante
pulso rítmico africano.
Este es el tercer álbum de Marlango y supone un
acercamiento al pop en detrimento de las notas más
“jazzeras” característicos de los discos anteriores,
lo que hece un disco más accesible. Un nuevo escalón en el ascenso de esta banda.
Marlango
Universal
Esti Sanz
kazetaria
MAGIC
Bruce Springsteen
Sony-BMG
COFRE 50 ANIVERSARIO HARMONIA MUNDI
Varios
Harmonia Mundi
Harmonia Mundi celebra el 50 aniversario de su creación
con una caja muy especial que recoge 30 CDs y 36 horas
de música de las mejores obras completas de su catálogo.
30
Bruce se vuelve a reunir con sus viejos amigos de
la mítica banda “E Stree Band” y nos presenta 11
canciones. Producido y mezclado por Brendan O’Brien, “Magic” recoge canciones con rock de alta
energía.
PLUG ME IN
AC/DC
Sony-BMG
Esta es la mayor antología del grupo en dos ediciones en DVD. Ambas abarcan exahustivamente
toda la carrera de la banda australiana con actuaciones en directo, entrevistas, rarezas y muchos
contenidos más.
MUSIKA NOBEDADEAK
EUSKAL
MUSIKA GUZTIA!
iritzia
HAMABI AMODIO KANTA
Antton Valverde
Elkar
Lan honetan, Charles Bordes frantses konpositoreak XIX. mendearen amaieran bildu eta landu
zituen Iparraldeko hamabi amodiozko kantu herrikoi biltzen dira, gaur egun Pariseko liburutegi
nazionalean gordetzen direnak. Lan monografiko
hau, doinuan zein gaian ere, gure herriko izaeraren
isla izanik, bere horretan jaso nahi izan da, oroimenerako baliogarria izango den segurantzan.
ITXARON BEHARRA EZ DA ITXAROPENA
Governors
Oihuka
IRUN LION ZION IN DUB
COLLECTION
Batzuen artean
Talka Records
Tracy Chapman
Warner Music
Reggae DUB musikaren eremu askea abiapuntutzat
harturik, bide ezberdinak batzen diren Irungo Mosku plazan, Fermin Muguruzaren bidaialagun asko
elkartzen dira egitasmo berritzaile hau sortzeko.
Aurretik argitaratugabeko 22 kantuk osatzen dute.
ON
Petti
Gaztelupeko Hotsak
“On” izenpean dozena bat kantu eder grabatu ditu
bere sen elektrikoa eta akustikoa tartekatuz. Aitzitik, diskoak aldaketa nabarmenak dakartza kantuen
formari eta soinuari dagokienez. Etapa berri bat
hastearekin bat taldea berritu egin du Pettik.
Governors taldearen musika estilo rock indartsu
eta melodikoan koka daiteke. Gorputz handiko kantuak dira, espazioa azkar betetzen duten horietakoak. Musika gihartsu eta zaildua.
1964ko martxoaren 30ean jaio zen musikari hau
Cleveland-en (Estatu Batuak). Txikitatik kitarra jotzen ikasi zuen eta 1980. urte inguruan hasi zen
bere kantuak konposatzen. Pub eta areto txikietan
hasi zen bere lehen kontzertuak ematen eta 1988.
urtean Nelson Mandelaren aldeko kontzertu batean
parte hartu zuen. Hor hasi zen “ofizialki” artista
honen ibilbidea. Urte horretan bertan kaleratu
zuen bere lehengo diskoa eta lau Grammy sari jaso zituen lan horrekin.
1988tik 2000ra ateratako diskoen bilduma bat da
gomendatzen dudan disko hau. Bere lehen bost
diskoetatik ateratako kantuak dira. Bertan Telling
stories, Talkin’ about the revolution, Crossroads,
Fast car, etab. bezalako kantuak aurkitu daitezke.
Pop, country eta folk doinuak nahasten diren kantu lasai eta gozagarriak.
Etxe
abeslaria
THE PUB IBILTARIA XI
Oskorri
Elkar
ANEK IDATZI DIT ZUTAZ
Mikel Urdangarin
KAP Produkzioak
Disko honetako kanta guztietan nabarmentzen dira
zati instrumentalak. Denak entzuten dira izugarrizko
gardentasunez, eta sustrai tradizionaletatik sortutako folklorez gainezka datoz.
Euskal Herriko kantuen ondarea eman eta berpopulizatzeko asmoz Oskorri talde beteranoak sail
honen XI. alea dakarkigu. Bi diska hauetako batean,
zuzenean publikoarekin eginiko abestiak agertzen
dira eta bestean abesti instrumentalak bakarrik.
BERTSO BERRIAK ETA LAGUN ZAHARRAK
Gu Ta Gutarrak
Gor
Gutariko bakoitzaren barruan hainbat gutar daude:
gutar ameslaria, gutar sexuala, gutar politikoa, gutar parrandazalea, gutar zoroa...
31