Ver revista completa en PDF
Transcripción
Ver revista completa en PDF
Nº 32 - Septiembre 2011 - 2 e O Candil axenda A actualidade da Caza en Galicia Novidades no Campo de Tiro Río Sar, por Sánchez Mancebo O QUE DIN Os corzos e o verme do nariz especial competición A CAZA EN Campionatos de España Traílla navarro-galega de Xabaril e Galegos de Arco, Cans de Parada e San Huberto INCUBACIÓN ARTIFICIAL & INCUBACIÓN EN SEMILIBERDADE Outra Patirroxa G01portada-32OK.indd 1 23/8/11 18:17:23 G03staf_sumarioOK.qxd 23/8/11 18:19 Página 3 nº 32 - SETEMBRO de 2011. Portada: Redacción 4 www.galiciacinexetica.com ww.federaciongalegadecaza.com AXENDA CINEXÉTICA Dirección da revista Galicia Cinexética Antón Arrojo Reguera [email protected] Tel.: 619 644 006 Toda a actualidade da Caza en Galicia Outra cría da perdiz roxa, Jose Antonio Pérez Garrido 20 O CANDIL Evolucións do Campo de Tiro da Sociedade Deportiva Río Sar 24 Edita Paspallás Producciones, S. L. Tel. 606 762 495 PREGUNTANDO POR Coñecemento e funcionabilidade dos colares localizadores Director José Luis Casado [email protected] Agradecemento a todas aquelas persoas que colaboraron neste número de Galicia Cinexética Campionatos de España de Xabaril e Galegos de Arco, Cans de Parada e San Huberto CAZA E XESTIÓN Administración e Publicidade Estadio Multiusos de San Lázaro Portal 12, Fondo Sur 15707 Santiago de Compostela (A Coruña) Tel.: 619 644 006 Tel. 981 562 777. Fax: 981 562 779 [email protected] [email protected] Diseño Miguel Ángel González [email protected] ESPECIAL COMPETICIÓN 16 Redacción e coordinación Gabinete de Comunicación da Federación Galega da Caza Subdirectora Amparo E. Ampuero [email protected] 10 26 A CAZA EN Adestrando cans de traílla 28 O QUE DIN Cephenemyia stimulator, o verme do nariz dos corzos Impresión: Rotoprint Distribución: COEDIS Depósito legal: M-2705-2009 Galicia Cinexética no se hace responsable de las opiniones expresadas por los colaboradores. Prohibida la reproducción total o parcial del contenido de esta revista sin previa autorización escrita. UNIÓN EUROPEA Fondo Social Europeo 3 G04-9-axenda_C.qxp 23/8/11 18:04 Página 4 AXENDA CINEXÉTICA / Galicia ao día... TROFEO INTERNACIONAL CIDADE DE FERROL – HOMENAXE A ANDRÉS R. FERREÑO Lalín e Fornel foron os gañadores en San Huberto nas modalidades de cans de mostra e levantadores; Ramos e González en rastro de xabaril e coello, respectivamente N os días 30 e 31 do pasado mes de xullo, desputouse a VI edición do Trofeo Internacional Cidade de Ferrol, organizado pola Sociedade de Caza e Pesca Urogallo de Ferrol, que contaba coas probas de San Huberto, Rastro de Coello e Rastro de Xabaril. As probas de San Huberto leváronse a cabo na xornada do sábado nos montes de Brión e nelas participaron 40 deportistas repartidos en 4 baterías, tres de razas de cans de mostra (británicas e continentais) e unha de razas levantadoras (spaniels). Nesta edición xuzgaron a proba Marcial Ramil Hermida, Pedro Varela Abeledo e David Romero Albores, as baterías de cans de mostra e a batería de spaniels (levantadores) xuzgouna Manuel Rebordelo Maira. Ditos xuíces, ao final do barrage da proba, decidiron que o galego Carlos Lalín e a P. H. ‘Koka da Chousa’ cun recorrido excepcional se proclamara gañador desta edición, seguido do ferrolano José Sanmartín, coa P. H. ‘Ja da Chousa’, en terceiro lugar clasificouse outro ferrolán, Eliseo Faraldo, con P .M. ‘Ario da Chousa’. Na modalidade de spaniels o madrileño Miguel Fornel clasificouse en primeiro lugar, seguido do cazador vallisoletano José del Río e xa en terceiro lugar situouse o cazador da Federación Madrileña Francisco López Hernández. 4 Ao termino das probas a Presidenta de Urogallo impúxolle a Insignia de Ouro da Sociedade e entrogoulle un reloxo conmemorativo deste trofeo. Tambén se rendiu homenaxe ao cazador galaico-zamorano Castor Novoa e impúxolle a insignia de plata con Orla de Ouro da Sociedade Urogallo. As probas de rastro celebráronse o pasado domingo nos montes de O Pieiro e Brión, o día tremendamente caluroso puxo a proba a todos os cans participantes nestas probas. Na proba de rastro de coello participaron un total de 80 cans divididos en lotes de catro cos seus respectivos con- G04-9-axenda_C.qxp 23/8/11 18:04 Página 5 ductores e axudantes. A elevada densidade de coello que habita nestes intres no Tecor de Urogallo fixo que todos os lotes participantes desfrutaran de numerosas oportunidades. A proba foi zuzgada por Isabel Negreira, José Mª Álvarez Villar, Silverio Liñares, Alejandro González e José R. Barreiro que ao final da mesma decidiron a siguiente clasificación: 1º Julio González cun lote de petit grif. vendeen ‘Fara’, ‘Ainoa’, ‘Blas’ e‘Cuquito’; 2º Jaime López cun lote de beagles ‘Lua’, ‘Jara’, ‘Alfa’ e ‘Tina’; 3º Pablo Cambón cun lote de beagles ‘Clio de Montemayor’, ‘Mac de Suso’, ‘Vela de Montemayor’ e ‘Risco de Montemayor’. Sobre un esceario limítrofe e de forma simultánea desputábase nos montes de Brión a proba de rastro de xabaril. Xuzgaron a proba José Manuel Pita Santalla e Saturnino Yáñez Rubido. Desputada a fase final decidieron que Pedro Ramos co seu mestizo ‘Faico’ se proclamase gañador da proba, en segundo lugar clasificouse Albero Arnoso co mestizo ‘Chino’ e xa en terceira posición situouse Isidro Novo co mestizo ‘Café’. 15 G04-9-axenda_C.qxp 23/8/11 18:04 Página 6 AXENDA CINEXÉTICA / Galicia ao día... CAMPIONATO DE ESPAÑA DE COMPAK SPORTING Mosquera Campión de España en superveteranos e Formoso gañador do Trofeo Especial Handisport A Estación de Esquí PortAiné de Lérida foi o esceario deste XVI Campionato de España de Compak Sporting – Gran Prix Fitasc celebrado entre os días 29 e 31 de xullo, baixo a organización da Real Federación Española de Caza. Un campionato no que os 182 participantes se enfrentaron a 200 complexos pratos que, repartidos en diferentes canchas e con traxectorías de diferente índole, se lles engadiu os máis de 2.000 metros de altitude nos que se desenrolou a proba. Foi o xoven tirador Ignacio Ruiz Molina, o que con 188 pratos derribados o que acedeu o caixón máis alto, proclamándose deste xeito Campión de España de Compak Sporting na categoría xeral absoluta. O subcampionato recaeu no valenciano Cristóbal Jiménez Martínez, con 187 arxilas escachadas. Xa na terceira posición situouse Ander Arrieta Aramendi. En damas foi, unha vez máis, e xa van 15, Beatriz Laparra Cuenca a campiona, con 161 pratos esnaquizados. En xuveniles o gañador foi Igor Larrea Otamendi con 170 pratos. En veteranos o primeiro posto recaeu no vasco Juan Gardeaza- 6 bal Rotaeche con 170 pratos. Da expedición de tiradores galegos que se desprazaron a terras leridanas para deixar a nosa comunidade onde se merece, temos que destacar a flamante actuación do incombustible Ángel Mosquera Rodríguez o que con 151 pratos escachados proclamouse campión de España na modalidade de superveteranos. Destacar tamén a participación de Artemio Formoso Barro que troixo no peto o primeiro posto do Trofeo Especial Handisport. E é preciso facer unha mención especial a José Luis Sánchez Mancebo por acadar o posto 19 na categoría xeral absoluta, sendo deste xeito o galego mellor clasificado. Mencioar tamén o cuarto posto acadado polo noso equipo na categoría de comunidades autónomas. G04-9-axenda_C.qxp 23/8/11 18:04 Página 7 A FGC SÚMASE A RFEC E PRESENTAN ALEGACIÓNS O PROXECTO Modificación do Regulamento de Artigos Pirotécnicos e Cartuchería A PROBA DE CANS DE PARADA EN BAIONA, PONTEVEDRA Alejandro Lorenzo co pointer ‘Maco’, 1º Exc. N a xornada dominical do día 7 de agosto desputouse en Baiona (Pontevedra), concretamente no Tecor de As Tres Bes, unha proba puntuable para a Copa Galicia de Cans de Parada. Na proba, que discorreu según o previsto, interviron un total de 27 cans, dos cales 5 pertenecían a razas continentais e 22 a razas británicas. Nesta ocasión actuaron como xuíces Marcial Ramil Hermida e Santiago Saavedra Cuiña, que unha vez reunidos co xurado de competición decidiron a clasificación do seguinte xeito. Na categoría de razas británicas foi o xoven cazador Alejandro Lorenzo Concesa o que acadou o primeiro posto co seu pointer macho de nome ‘Maco’ é unha calificación 1º Exc. No segundo posto situouse Iván López López, coa setter inglés ‘Sela’ é unha calificación de 2º Exc., e foi o setter inglés ‘Xerife’, propiedade de Javier Álvarez Santamarina, o que obtivo unha calificación de 3º M.B., que lle serviu para auparse o terceiro posto da clasificación. Xa na categoría de razas continentais o primeiro posto foi ocupado por Iker Cenzuel Delgado co spaniel bretón ‘Dardo’ e unha calificación de 1º M. B. A braco alemán de nome ‘Aris’ e propiedade de José Vicente Cortes Doce, foi a que obtivo o segundo posto con 2º M. B. Federación Galega de Caza súmase ás alegacións presentadas pola Real Federación Española de Caza ante o Ministerio para que a venda de cartuchos se realice como se veu facendo tradicionalmente ata agora sen xerar ningún problema, adheríndose así ás alegacións formuladas tamén polo colectivo de armeiros e fabricantes de armas. Con esta modificación do regulamento preténdese que a venda de munición deixe de ser libre, debendo presenta-lo comprador a guía de pertencia da escopeta, mentres que o vendedor deberá levar un libro rexistro no que anote as vendas efectuadas, orixinando molestias innecesarias para o cazador e para o vendedor ao non ter ningunha utilidade práctica nin para a Administración nin para os cazadores. Coas alegacións propostas pola RFEC, os representantes dos cazadores pretendemos que o artigo 36.4 quede redactado do xeito seguinte: “Sin necesidad de presentar documento alguno, ni practicar asientos en los libros-registro del establecimiento vendedor, podrá adquirirse un número ilimitado de cartuchos de caza no metálicos. En ningún caso, los particulares podrán tener en depósito un número superior de 5.000 unidades de esta clase de cartuchos”. 15 G04-9-axenda_C.qxp 23/8/11 18:04 Página 8 AXENDA CINEXÉTICA / Galicia ao día... BORRADORES DA LEI DE MONTES E PLAN DIRECTOR REDE NATURA 2000 A Federación Galega de Caza presentou alegacións C omo ven sendo habitual sempre que o sector cinexético se ve afectado por algunha lei, decreto, etc., a FGC trata de facer aportacións que redunden en favor de tódolos cazadores. Non precisamos máis preámbulos de presentación que o nome da institución que en rexistro público conta coa afiliación da inmensa maioría das sociedades de caza de Galicia, (472 a 31/12/2010), e 21.559 cazadores federados individualmente tamén nesa data. Este respaldo é o que nos obriga a traballar en pro da actividade cinexética en xeral, sin exclusións sectáreas. Dentro da data establecida presentáronse as alegacións o anteproxecto de Lei de Montes de Galicia centrándose nos cambios de uso, competencia para autorizacións da nosa actividade, e modificación da Lei 3/2007, do 9 de abril, de prevención e defensa contra os incendios forestais de Galicia, de xeito que non supoña impedimento para a actividade cinexética en tempo de risco de incendio. Con respecto o borrador do Plan Director da Rede Natura 2000, publicado no DOG o pasado 29 de xuño, a FGC presentou alegacións a 16 artigos propoñendo modifiacións significativas en moitos deles, de xeito que non supoñan impedimento a práctica de caza tanto a nivel invidivual como en caudrillas, sendo unha actividade permitida dentro deste espacio sin máis limitacións que as que tivo sempre, e fomentando a convivencia con outras actividades. 8 MILLEIROS DE PERSOAS E CANS ACHEGARONSE A ORDES Feira de Cans de Caza de Mesón do Vento M illeiros de persoas visitaron o derradiero fin de seman de xullo o recinto feiral do Mesón ento para participar nunha nova edición da Feira de Cans de Caza de Ardemil, unha feira que alcanzou a súa XIX edición organizada pola Asociación de Ardemil e o Concello de Ordes. Casi duascentas xaurías de diferentes razas e chegadas de todo o territorio español, sobre todo da zona norte, se deron cita neste evento, que se converteu nunha das feiras máis consolidadas de Galicia deste sector. Ao longo da mañan do domingo, houbo unha exposición das diferentes xaurías e postos con productos relacionados coa caza, que estivo protagonizada por unha exhibición de cans de mostra que realizou a campeona de España de San Huberto, Ana Isabel Arbiol, ademáis dunha degustación gratuita de caza que promoveron os establecementos hosteleiros da zona. Ademáis, tambén se entregaron os premios correspondentes os campionatos celebrados o sábado e premios cos que se distinguiu aos mellores exemplares de cada unha das razas participantes, premios que entregaron os edis ordenses José Luis Gómez Candal, Lucía Iglesias Mirás e Roberto Iglesias Calviño. G04-9-axenda_C.qxp 23/8/11 18:04 Página 9 REUNIÓN DA ASOCIACIÓN DE CAZADORES DE CAZA MAIOR CAMPIONATO PROVINCIAL DE CANS DE PARADA EN A CORUÑA ‘Sol’, de Pedro Rodríguez, acada un 1º Exc. Dita Asociación aboga por unha caza sostible O O pasado 25 de xullo, tivo lugar o Campionato Provincial de A Coruña de Cans de Parada, que nun primeiro momento estaba previsto que se disputase o pasado día 16 pero que por das pésimas condicións climáticas existentes nos terreos da proba fixo imposible a súa celebración en dita data. A esta edición da fase provincial organizado pola Federación Galega de Caza en A Coruña en colaboración coa Sociedade de Cazadores do Tecor de Cedeira acudiron un total de 38 cans, dos cales 4 corresponderían a razas continentais e 34 a razas británicas, non presentándose ningún perruno na modalidade springels. Nesta ocasión, foron os xuíces Marcial Ramil Hermida, Esteban Cambón Bertoa e Antonio González Álvarez, auxiliados por Pedro Varela Abeledo e José Moure Caneda os que determinaron a clasificiación deste campionato provincial sendo o primeiro clasificado en británicos, Pedro Rodríguez con ‘Sol’, acadando o seu macho de setter inglés unha calificación de 1º Exc. O segundo posto recaeu en Carlos Lalín coa súa femia de pointer de nome ‘Koka’ e unha calificación de 2º M. B. Mesma calificación para ‘Hada’ tamén de Pedro Rodríguez que acadou deste xeito o terceiro posto da clasificación. En razas continentais os xuíces determinaron que non houbo ningún can merecedor de ser clasificado. 6 de agosto, reuniuse en Cea a Asociación de Clubes e Cazadores de Caza Maior de Galicia. A asamblea contou cunha cuarentena de peñas de caza maior de toda Galicia en franca oposición coas medidas que a administración galega impón para mitigar os danos en época de cría, cando durante a tempada xeral, a mesma administración, non ofrece datos técnicos de cantas pezas de caza maior proliferan en terreos rexentados pola propia Xunta. Outro tema que suscitou un amplo consenso é a falta de respeto que a todo o colectivo cinexético demostrou a administración galega con “unha lei de montes que pretende ser intervencionista, trasnoitada e que ademáis, en contra das directrices europeas, non contempla a caza como o segundo uso en importancia económica do monte, despois dos usos maderables”. Outro inimigo dos usos tradicionais e sostibles do monte é o novo Plan Rede Natura, polo cal, a Xunta establece no seu borrador a intención de impedir a caza nestas zonas, aumentalas mediante corredores verdes; convirtindoas en novas superficies de cría e expansión indiscriminada do xabaril. O presidente da asociación, Óscar Garriga, recordou o mal camiño político que con intervencionismos como estos, tomou no seu día Cristina Narbona. Sirva esto como aviso a navegantes. De non modificarse absolutamente estos textos podría crearse un caldo de cultivo para posibles movilizacións que restauren o respeto que a administración debe ter co colectivo cinexético. 15 G 10-11 -ESPECIAL_C.qxp 23/8/11 18:06 Página 26 ESPECIAL COMPETICIÓN (I) CAMPIONATOS GALEGOS DE SA Ramón Picallo e Sita González, campións galegos na modalidade San Huberto, e Víctor Villar en levantadores O pasado domingo día 14, desputouse no Tecor Eixil de Cedeira (A Coruña) o XXIV Campionato Galego de Caza San Huberto. Ata 21 deportistas chegados dos seus respectivos Campionatos Provinciais, máis 5 clasificados da Copa Galicia e o campión da anterior edición, desputaron este campionato organizado pola Federación Galega de Caza en colaboración coa Sociedade de Cazadores de Cedeira. Dito campionato estivo acompañado por unha climatoloxía adversa, con moito vento, choiva e frio que puxo a proba a cans e participantes que se dividiron en tres baterías de 9 concursantes cada unha, e xuzgadas por Marcial Ramil Hermida, Pedro Varela Abeledo e David Romero Albores. Transcorridas as fases clasificatorias, os xuíces decidiron os dous concursantes de cada batería que pasarían ao barrage final, na batería A: Eliseo Faraldo Fernández e Juan C. Arteche Castillo, pola batería B: Jaime Aneiros Leira e Ramón Picallo Piñón e pola batería C: José Ramón Zamora e Álvaro Suárez Mera. Unha vez desputado o intenso barrage final, os xuíces outorgaron o primeiro posto e, polo tanto, campión galego, a Ramón Picallo Piñón; segundo, e tamén ferrolano Eliseo Faraldo Fernández; e xa na terceira posición ao lucense Juan C. Arteche Castillo. Estes tres primeiros clasificados xunto co cuarto, José Ramón Zamora, representarán a Galicia no Campionato 10 de España, os días 17 e 18 de setembro en Alfaro (La Rioja). Ao mesmo tempo, celebrábase nun campo limítrofe, e xuzgado por Esteban Cambón, o Campionato Femenino da modalidade, e a ferrolana Sita González Carrodeguas, que defendía o título, acompañada polo setter inglés ‘Jef de Caaveiro’, realizou un perfecto percorrido que a converteu na campiona galega e firme candidata a traer para Galicia o próximo Campionato de España de Damas. Na segunda posición clasificouse Sandra Rodríguez. Na modalidade de levantadores participaron un total de 5 concursantes entre os que se atopaba o actual Campión do Mundo desta modalidade, Víctor Villar Fernández, acompañado polo spaniel ‘Júpiter de Estrellas de Tebra’. Este binomio respondeu as expectativas postas e alzouse co Campionato Galego da especialidade. G 10-11 -ESPECIAL_C.qxp 23/8/11 18:06 Página 27 DE SAN HUBERTO E CANS DE PARADA PROBA DO CALENDARIO DA COPA GALICIA DE CANS DE MOSTRA Mostras de alto nivel en Cedeira O pasado sábado día 13 de agosto celebrouse no Tecor de Cedeira a derradeira proba do calendario da Copa Galicia de cans de mostra. Dos puntos obtidos nesta proba, engadidos aos obtidos nos catro provinciais, salía a Selección Galega que representará a Galicia no Campionato de España que se disputará en Fuensalida (Toledo) os días 10 e 11 de setembro. Dezaseis parellas en razas británicas e catro en razas continentais, déronse cita no magnífico esceario que é o Tecor de Cedeira e que puxo a disposición da organización, a Federación Galega de Caza. O día presentouse idóneo para o desenrolo da proba destas características, medio cuberto e cunha lixeira brisa, que se encargaba de transportar as emanacións das perdices aos órganos olfativos dos cans. As 16 parellas participantes en razas británicas dividíronse en duas baterías (A e B) de 8 parellas cada unha, na batería (A) tamén correrían as parellas de continentais. A batería (A) estivo xuzgada por Marcial Ramil Hermida e Antonio González Álvarez, e a batería (B) por Esteban Cambón Bertoa e José Mª Álvarez Villar. O numeroso público que presenciaba esta proba, puido desfrutar de puntos excelentes, obtendo as siguintes calificacións: Na proba da Copa Galicia o primeiro posto en razas británicas foi para ‘Jana de Bosende’, S. I. F. de Andrés Pena Vázquez cun Exc. 1º. O segundo posto foi ocupado por ‘Atos Da Chousa’, P. M. de Antonio Vilar Vigo, cunha calificación de Exc. 2º. Repetía na terceira posición o S. I. M. ‘Rambo’, de Andrés Pena cun Exc. 3º. En razas continentais era outra vez Andrés Pena Vázquez con ‘Piti’, G. K. M. cun M. B., seguido de José Vicente Cortes Doce co B. A. M. de nome ‘Denon’. A Selección Galega en razas británicas queda composta polos seguintes cans e conductores: ‘Sela de Bosende’, S. I. F. propiedade de Iván López López con 23 puntos; ‘Jana de Bosende’, S. I. F. de Andrés Pena Vázquez e 20 puntos; ‘Breco de Reinadama’, S. I. M. conducido por Juan C. Arteche Castillo cun total de 17 puntos, e ‘Ada de Reinadama’, S. I. F. propiedade de Pedro Rodríguez Sanjurjo con 14 puntos. Como suplente primeiro situouse o S. I. M. de nome ‘Sol’, propiedade de Pedro Rodríguez Sanjurjo con 10 puntos, e ‘Maco’, P. M. de Alejandro Lorenzo Condesa tamén con 10 puntos. A Selección Galega en razas continentales quedou formada por ‘Piti’, G. K. M. de Andrés Pena Vázquez e 14 puntos; ‘Dardo de Coplilla’, E. B. M. de Iker Cenzuel Delgado con 4 puntos; ‘Aris de Pol de Arriba’, B. A. F. propiedade de José Vicente Cortés Doce; e tamén 4 puntos e ‘Denon’, B. A. M. propiedade de José Vicente Cortés Doce, con 4 puntos. 11 G 12-13- ESPECIAL_C.qxp 23/8/11 18:08 Página 26 ESPECIAL COMPETICIÓN (II) CAMPIONATO DE ESPAÑA DE RASTRO DE XABARIL E C DE CAZA CON ARCO E C O galego, Francisco Rodeiro Eiras, co can ‘Sil’, medalla de bronce O pasado 30 de xullo disputábase na localidade asturiana de Navia, a XIX edición do Campionato de España de Cans de Rastro Atraelados na modalidade Xabaril. A RFEC, en colaboración coa Federación Asturiana de Caza, foi a encargada de organiza-lo evento, que cumpriu con creces as expectativas creadas. Tamén cabe destaca-la colaboración desinteresada das Sociedades de Caza de Illano e Navia. Acudían á cita os 30 representantes de 7 federacións autonómicas, previamente clasificados nas súas autonomías, onde lles agardaba o defensor do título do ano 2010, o asturiano Casimiro González. A tarde do venres os participantes eran recibidos en terras asturianas cunha exhibición de cans de rastro, acto seguido tiña lugar a cea de benvida que estaba encabezada polo presidente da RFEC, Andrés Gutiérrez Lara, acompañado do viceconselleiro de Recursos Autóctonos do Goberno Asturiano, Luis Pelaez Rodríguez; do delegado nacional de Rastro e presidente da Federación Galega de Caza, Javier Nogueira Diz; do presidente da Federación Navarra de Caza, José Angel Remírez Arana; e do xerente de Mutuasport, Jaime Gutiérrez Amo, entroutras autoridades. Tralo sorteo inicial de dorsais, os participantes dividíronse en dous campos para desenrolar a fase previa, da que accederían á gran final os 6 mellores clasificados en cada campo para disputa-lo título de campión de España. Nos arredores de Illano, desfrutando dunhas envexables pa- 12 raxes naturais, disputaron dous campos totalmente homoxéneos e perfectos para a práctica desta actividade, durante un moi bo día climatolóxicamente falando que axudou a que o numeroso público que asistiu a presenciar tanto a fase previa como a final deste XIX Campionato de España de Rastro de Xabaril desfrutase do espectáculo. A final, nun terreo duro, igual para tódolos participantes, foi moi disputada, con grandes actuacións, onde tanto cans como os monteiros amosaron as súas habilidades para seguilo rastro deixado horas atrás polo manso suido. Xulgaron a proba os árbitros Santos, Herminio e Cartea dos colexios de Cantabria, Asturias e Galicia, respectivamente. Salienta-la excelente actuación do equipo galego xa que este foi quen de meter a un total de 5 monteiros na fase final –Rodeiro, Arnoso, Otero, Ramos e Picón– dos que tres clasificábanse entre os cinco mellores da xeral, acadando un terceiro posto da man de Francisco Rodeiro Eiras co seu can ‘Sil’ (225,33 ptos.); mentres que Carlos Alberto Arnoso con ‘Chino’ (216,67 ptos.), e José Otero Alonso con ‘Tom’ (208,33 ptos.) quedaban cuarto e quinto. O título de campión de España recaía novamente nun asturiano, nesta ocasión era para Iván González Suárez co seu can ‘Cho’ e un total de 249,67 puntos, seguido do seu compañeiro e campión da pasada edición, Casimiro González Alonso con ‘Jasp’ e 231 puntos. G 12-13- ESPECIAL_C.qxp 23/8/11 18:08 Página 27 RIL E CAMPIONATOS GALEGOS DE PERCORRIDOS CO E CAZA CON ARCO O VOO Os mellores arqueiros galegos N a xornada dominical do pasado 14 de agosto, desputouse no concello lucense de Monforte de Lemos a doceava edición dos Campionatos Galegos de Percorridos de Caza con Arco e Caza con Arco o Voo organizado pola Federación Galega de Caza en colaboración coa Sociedade Arcolemos. Ata un total de 41 deportistas se deron cita na proba autonómica de Percorridos, que se desputou pola mañan mentres que as 9 parellas participantes en Voo participaron polo serán. Na modalidade de Arco Asistido o gañador e polo tanto Campión Galego da modalidade recaeu en Antonio Rodríguez Iglesias, da Sociedade Arcolemos, con 233 puntos. O segundo posto ocupouno Adan Alonso Medín con 199 puntos, mentres que a terceira posición foi para Jaime Villaverde Balado, de Cazarco, con 193 puntos. Na especialidade de Arco Recurvo foi Oscar Novas Seijas o que se alzou co primeiro posto con 127 puntos, seguido de Abel López Lepiani e 124 puntos; o terceiro caixón foi ocupado por Pablo Martínez Regueira e 94 puntos. En Arco Longbow o título recaeu en Antonio Fernández Viz, da Sociedade Dezarco, con 107 puntos superando a Manuel Fer- nández Fraiz con 94 e a Benigno Ruiz Pascual con 74, situados en segunda e terceira posición, respectivamente. En Damas, impúxose Mª Luisa Rodríguez Rodríguez seguida de Dolores Bugarín Codeseda e Iratxe Guillén Bouzas en segunda e terceira posición, respectivamente. En Cadetes, Rebeca Villaverde Bugarín acadou o primeiro posto seguida de Rubén Arias Lemos, mentras que Juan Bandeira Briz tívose que conformar ca terceira posición. Xa na segunda parte da xornada, tivo lugar o Campionato Galego de Caza con Arco o Voo no que se deron cita un total de 9 parellas. Foi a parella composta por Jaime Villaverde Balado e Pedro Martínez Ángel os que acadaron o primeiro posto con 3 puntos e se converten deste xeito nos novos Campións Galegos da especialidade. O subcampionato foi a parar a parella formada por Abel López e María Luisa Rodríguez con 2 puntos. Xa o terceiro caixón ocupouno o equipo lucense composto por Ignacio Mosquera e Héctor López con 1 punto. 13 G14-recordoOK.qxp 23/8/11 18:00 Página 21 PARA O RECORDO Se queres publicar as tuas mellores imaxes nesta sección, envíanolas a: [email protected] Imaxen tomada no transcurso do Campionato Provincial de A Coruña de Cans de Parada. Instantánea dos premiados no Campionato Provincial de Pontevedra de Cans de Parada. A existencia de cans domésticos ceibos provoca irreparables perdas na fauna cinexética. Primeiros clasificados no Campionato de Rastro de Xabaril do Trofeo Cidade de Ferrol. O aproveitamento cinexético do paspallás, tortola e pombo, serán as protagonistas na Limia como antesala da apertura xeral. As trepidantes carreiras do comúnmente coñecido “tragabalas” poñera a proba os máis avezados cans e cazadores nestas primeiras batidas de setembro. 14 G16-19-CAZA Y GESTION_C.qxp 23/8/11 17:59 Página 14 CAZA E XESTION GRUPO DE PRODUCCIÓN Y GESTIÓN CINEGÉTICA DE LA FACULTAD DE VETERINARIA DE LEÓN Alternativas a la cría intensiva de perdiz roja Vamos a presentar diferentes actividades llevadas a cabo con perdiz roja por el equipo investigador del Grupo de Producción y Gestión Cinegética de la Facultad de Veterinaria de León y que dieron lugar a una tesis doctoral cuyos principales resultados se están extrapolando hoy día a la gestión de diversos cotos de caza y producción de perdices en una granja semi extensiva situada en el sur de la provincia de León. José Antonio Pérez Garrido S e pretendía conocer la respuesta real de las poblaciones de perdices silvestres frente a mejoras introducidas en su hábitat. En una finca experimental de poco más de 300 hectáreas de la provincia de Valladolid se implementaron diversas medidas de gestión del medio. Evolución del medio físico y de las poblaciones naturales de perdiz roja Básicamente, consistieron en cambios en el ecosistema de la finca a partir de repoblaciones con especies arbóreas y arbustivas, clareos y desbroces de vegetación, y modificaciones en el tipo de explotación agraria de las tierras de cultivo, con el empleo de siembra directa de variedades de cereal de ciclo largo, eliminación de tratamientos con herbicidas y plaguicidas, y recogida tardía del rastrojo, sin llegar a quemarlo en ningún momento. Se complementaron con aportes adicionales de agua y alimento, en forma de comederos y siembras Ángulo de vuelo granja y silvestre: indica los ángulos de vuelo mostrados por las perdices de granja y silvestres. 16 Gráfico de supervivencia: supervivencia media y máxima, en días, de las perdices estudiadas, procedentes de los cuatro tipos de cría diferentes. G16-19-CAZA Y GESTION_C.qxp 23/8/11 17:59 Página 15 destinadas únicamente a la fauna silvestre, medidas de control de predadores y establecimiento de una adecuada gestión cinegética, desde un vedado total de la caza en los primeros años al establecimiento de cupos de captura en los siguientes, si bien se trató de capturas de animales vivos que posteriormente fueron utilizados en protocolos de cría en cautividad. La respuesta de la población perdicera de la finca experimental fue positiva, con un incremento constante del número de efectivos de la especie, pasando de 12 parejas en primavera y 51 perdices en otoño de 1996, a 35 parejas en primavera y 265 perdices en otoño de 2004 y 43 parejas en primavera y 320 perdices en otoño de 2008, manteniéndose una extracción anual del 25% de la población. En conjunto, se favoreció más una disminución de las causas de mortalidad que un aumento de natalidad natural de las perdices. Etograma de huida de la perdiz roja Tiempo de huida granja y silvestre, en segundos, mostrado por las perdices de granja y las patirrojas silvestres. Se estudió la respuesta de huida de la perdiz roja silvestre y criada en cautividad con diferentes grados de intensificación, para lo cual se registró en vídeo y se analizó el comportamiento de escape de 147 perdices silvestres nacidas en libertad y capturadas en campo, 164 perdices procedentes de una granja cinegética comercial con sistema de cría intensivo y 62 perdices silvestres nacidas y criadas en cautividad (32 nacidas en incubadora y 30 nacidas a través de incubación natural por sus progenitores), resultando que a mayor intensificación del sistema de cría más atenuada resulta su respuesta de huida y, por tanto, menores probabilidades tienen los animales de sobrevivir tras su liberación al medio natural. Los animales nacidos en incubadora serán aquéllos que, independientemente de la crianza posterior a que Localización por radiotelemetría terrestre de una de las perdices estudiadas. 17 G16-19-CAZA Y GESTION_C.qxp 23/8/11 17:59 Página 16 CAZA E XESTION se vean sometidos, tendrán menor capacidad de pervivencia en campo, debido a que desarrollan insuficientes pautas de defensa frente a los predadores. Por su parte, las perdices nacidas en cautividad a través de incubación natural y criadas con sus progenitores, muestran unos patrones antipredatorios similares a los registrados para perdices nacidas en libertad, con lo cual tendrán mayor posibilidad de integración a la vida en libertad. Supervivencia e integración en el medio de la perdiz roja utilizada en repoblaciones Se trató de conocer la efectividad real de las repoblaciones de perdiz roja, para lo cual se recurrió al marcaje de 277 individuos de diferentes orígenes y sistemas de cría (126 procedentes de granja cinegética comercial, 32 silvestres nacidas en cautividad en incubadora, 30 silvestres criadas por sus padres en cautividad y 89 silvestres capturadas en el área de estudio), edades y sexos, con collares emisores de radioseguimiento, a lo largo de seis años, en distintas épocas del año (verano, otoño y primavera), y con diferentes métodos de repoblación (jaulón de aclimatación y suelta directa). Se obtuvo que ninguna perdiz nacida en incubadora consiguió sobrevivir el tiempo suficiente como para criar en el medio natural, debido a que el deficiente comportamiento antipredatorio que desarrollaron facilitó la acción de los predadores al poco tiempo de sus correspondientes sueltas. Sin embargo, algunos ejemplares del lote de perdices silvestres nacidas en cautividad a través de incubación natural y criadas por sus padres, se incorporaron al plantel reproductor de la población natural en control y consiguieron sacar adelante varias polladas en libertad. También nos permitió comprobar el efecto negativo que las repoblaciones con animales insuficientemente preparados para la vida en libertad tienen sobre las perdices rojas autóctonas, al incrementar la presión de 18 predación sobre éstas. La predación aérea es la principal causa de mortalidad entre las perdices silvestres de la zona en estudio, restringiéndose el impacto de los predadores terrestres a momentos del año muy concretos, especialmente la incubación, momento en que se dispara el impacto de los predadores terrestres sobre las perdices adultas, poco vulnerables a ellos durante el resto del año, y la crianza de los pollos hasta la muda a plumaje adulto. Además, se puede considerar que la estrategia antipredatoria de las perdices implica dos tipos de pautas de comportamiento, unas indirectas o secundarias, que evitarían entrar en contacto con los predadores, como son el gregarismo y el movimiento continuo de los animales por su área de ocupación, y otras directas o primarias, a poner en práctica de forma inmediata frente a un potencial peligro, tales como la latencia de huida o tiempo de reacción, tipo de huida desarrollada, a peón o volando, y ángulo de ataque al vuelo. Así pues, podemos afirmar que la recuperación de la perdiz roja silvestre en nuestros campos es posible a partir de las poblaciones autóctonas, siempre y cuando presenten unos efectivos mínimos, si es cierto que el G16-19-CAZA Y GESTION_C.qxp 23/8/11 17:59 Página 17 Perdices nacidas en cautividad mediante una incubación natural. Perdiz radiomarcada: puede verse que está equipada con un collar de radioseguimiento. esfuerzo que requiere es grande, y las mejoras a realizar numerosas, costosas y lentas en dar resultados. Las repoblaciones sólo estarían justificadas tras la introducción en el medio de unas medidas de gestión orientadas a revertir las causas que han provocado la desaparición de animales autóctonos y deberían ba- sarse, únicamente, en animales con una calidad ecoetológica suficiente, la cual podría establecerse, principalmente, a partir del estudio de ciertos patrones de comportamiento antipredatorio que permitan predecir, en cierto modo, la posibilidad de éxito real de esos animales una vez liberados en el campo. w 25 G20-22-O CANDIL_C.qxp 23/8/11 17:56 Página 16 O CANDIL NOVIDADES NO CAMPO DE TIRO RÍO SAR ‘Río Sar é un dos campos máis bonitos e coidados que eu vín na miña vida como deportista’ Na pasada edición do Campionato Galego de Compak Sporting poidemos apreciar unha serie de melloras nas xa magníficas instalacións de Río Sar. Para coñecer estas novidades asi como os proxectos futuros desta Sociedade Deportiva Río Sar, contamos nestas liñas coas verbas do seu presidente, Luis Sánchez Mancebo. Redacción A pe de cancha, Luis Sánchez Mancebo danos un percorridos polas instalacións de Río Sar ao mesmo tempo que nos da información sobre as melloras da equipación dos campos de tiro, así como a actualidade autonómica e nacional no que o tiro se refire. –Antes de nada, unha pregunta inevitable: ¿cómo foi a súa actuación no Campionato de España de Compak Sporting celebrado a finais de xullo en Lerida? –Moi ben, acadamos un meritorio cuarto posto por equipos autonómicos e individualmente quedamos os tres integrantes do equipo (Antonio Iglesias, Ángel Mosquera Cornide e eu) entre os 25 primeiros tiradores da clasificación xeral. En superveteranos gañou o campionato Ángel Mosquera e Artemio Formoso tamén tivo unha boa actuación. Persoalmente, contento, pero con un sabor agridulce, xa que se me foron algúns pratos moi fáciles e con catro ou cinco pratos máis metíame entre os dez primeiros e acadaba unha praza máis para Galicia, pero bueno a competición ten estas cousas. 20 –¿A qué nivel se atopan na actualidade os tiradores galegos con respecto os demais tiradores nacionais? ¿Qué é o que nos falta para meternos ahí arriba? –En Galicia temos bos tiradores, dun gran nivel técnico equiparable a calquera outro tirador doutra comunidade, e a proba témola neste derradeiro Campionato de España, non estamos tan lonxe. Eu creo que nos faltan máis tiradas e competicións de alto nivel. Movernos por outros campos de tiro, ver outros entornos e outras traxectorias sempre é enriquecedor para calquer tirador. –E xa entrando en matería, na pasada edición do Campionato Galego de Compak Sporting celebrado en Río Sar, poidemos apreciar novidades nas instalacións de dito campo de tiro do cal vostede é G20-22-O CANDIL_C.qxp 23/8/11 17:56 Página 17 presidente, ¿de qué se tratan estas mellores realizadas? –No pasado mes de abril, rematouse o segundo proceso electoral aberto na nosa Sociedade para a elección da nova Xunta Directiva. O non haber ninguen que se presentara a elección, vinme na obriga de continuar na presidencia da mesma. Tendo claro que tiñamos por diante outros catro anos, xuntamos un grupo de directivos e puxémonos en marcha para traballar e continuar mellorando as nosas instalacións. Adecentamos as zonas de aparcamento de coches, arranxamos o teito do local social, automatizamos o portal de entrada o campo, mercamos unha furgoneta para o servicio de mantemento das instalacións, renovamos o sistema de pago mediante a incorporación do pago por tarxeta e mercamos un equipo de hélices automático, aparte doutras melloras. –No ambiente do tiro, hai rumores que falan de que algo se esta artellando ou xa está en marcha dunha nova modalidade de tiro, concretamente do tiro de hélices en Río Sar, ¿qué nos pode decir ao respecto? –O tiro de hélices non é unha modalidade nova, xa hai moitos anos que se ven practicando, o que pasa e que ata o de agora a maioría das instalacións funcionaban de modo manual, co custo que eso supón en persoal, e as instalacións automáticas existentes no mercado tiñan un precio elevadísimo. Na actualidade existe unha empresa que comercializa unhas instalacións que poden rentabilizarse a medio prazo e que son perfectamente asumibles por unha sociedade como a nosa. Visto que a inversión podía asumirse, plantexamos a idea a nosa Asamblea Xeral, que adoptou o acordo de mercar un equipo de hélices que na actualidade xa está instalado e funcionando. Técnicamente, o tiro de hélices seméllase moito o tiro de pichón, depende da Federación Española de Tiro o Voo e ten o seu regulamento e calendario específico. Nos coidamos que indepedentemente das competicións que se poidan facer, que se farán, o tiro de hélices ten futuro como tiro de pasatempo xa que ademais pode alimentarse dos tiradores de calquer outra modalidade de tiro e dos cazadores. –¿Cáles son as características desta modalidade e de qué infraestructuras parte Río Sar para a súa practica? –Como xa che dixen, o tiro de hélices semellase moito o tiro de pichón, 19 G20-22-O CANDIL_C.qxp 23/8/11 17:56 Página 18 O CANDIL salvando as distancias entre ambos blancos (pichón-hélice) o pichón e un animal vivo que reacciona como tal, a hélice é un blanco de plástico que tenta semellar o voo do pichón pero que sempre é mais previsible que o páxaro. Regulamentáriamente as dúas modalidades teñen moitas semellanzas e comparten as mismas canchas de tiro. Río Sar dispón dende o pasado mes de xullo dunha instalación completa de hélices automáticas, que funciona permanentemente agás os días de competición doutras modalidades de tiro. –¿O tiro de hélices, incluirase no calendario de competicións da vindeira tempada? ¿Qué campionatos ou datas nos pode adiantar? –Por suposto, temos que rentabilizar a inversión feita e tentaremos facer, en colaboración coa Federación Galega de Tiro o Voo, o Campionato Galego de Hélices que seguramente se disputará en varias probas puntuables o longo do ano. Pero bueno, esto será para a próxima tempada. –Como veterano nestas lides, tanto ca escopeta na man como todo unha vida adicada a esto do tiro, ¿qué valoración fai das instalacións, a día de hoxe, de Río Sar? –Primeiro, como Presidente de Río Sar, e porque sei de primeira man todo o que se ten feito e invertido nesta Sociedade, non me queda outra que decir que temos unhas magníficas instalacións para a práctica do tiro deportivo con escopetas de caza. Dous fosos olímpicos, dúas canchas para o tiro de pichón e hélices, dúas canchas permanentes de compak-sporting, catro canchas permanentes de percorridos de caza, todo funcionando automáticamente con tarxetas Chip. Unhas instalacións que teñen albergado catro campionatos de España, tres de compak e un de percorridos, coñecidas e recoñecidas a nivel nacional. Como tirador, Río Sar é un dos campos máis bonitos e coidados que eu vin na miña vida como deportista. Moi aproveitado e cunha gran variedade de traxectorias. 22 –Seguramente visitou e tirou en moitos campos diseminados por España e Europa, ¿ten algo que envexar Río Sar a moitos destes campos de tiro? –As nosas instalacións non teñen nada que envexar a outros campos de tiro de España, xa que considero que están moi ben aproveitadas, dentro das posibilidades que temos, e donde podemos practicar casi calquera modalidade de tiro deportivo coa escopeta. A modo ilustrativo direiche, que fora das instalacións da RFEC en Castillejo de Robledo, Río Sar ten feitas máis competicions nacionáis que calquera outra autonomía de España, por algo será. Comparado con outros campos de Europa, temos un problema fundamental que é a superficie, Río Sar só dispón de 85.000 m2, moi aproveitados pero escasos para poder aumentar as instalacións e poder facer ou- tras grandes competicións a nivel nacional e internacional. –E para rematar, ¿ata onde quere vostede chegar con Río Sar? ¿Ten xa algo na mente para o futuro? –Tentaremos seguir mellorando as nosas instalacións nestes próximos catro anos. Estamos artellando en facer un gran premio a nivel internacional de Compak-Sporting, unha proba a 200 pratos con participación de tiradores de primeiro orden nacional e internacional, digamos que un ‘Rolan Garros do tiro’. Unha proba para ir facendo camiño cara a organización, nun futuro, do campionato do mundo da modalidade. Estamos pensando na organización dunha escola de tiro para xovenes menores de 21 anos e donas, en colaboración coa FGC. E a posibilidade de traer un instructor de tiro para facer cursos de recoñecemento para tiradores en activo. w G24-25-preguntandopor_C.qxp 23/8/11 17:55 Página 24 PREGUNTANDO POR ¿POR QUÉ PERDER VALIOSO TEMPO DE CAZA EN CORRER MONTE ARRIBA E ABAIXO BUSCANDO AOS NOSOS CANS? Tecnoloxía e caza: os localizadores Da man do establecemento Remanso (Caza-Pesca Deportiva) sito no concello de O Pino (A Coruña), achégannos información sobre os colares localizadores pioneiros hoxe en día no mercado. Uns pequenos aparellos que poden supoñer un salto cualitativo e cuantitativo antes e despois de empregalos. Garmin Astro 320 Preséntase ante nós unha unidade que podemos empregar como un GPS completo. Como referencia temos o recoñecemento de Garmin como empresa líder mundial en GPS por segundo ano consecutivo. Conta cun 30% máis de alcance que o seu anterior astro 220. Soporta mapas Garmin Topo e BirdsEye Satellite Imagery. Neste caso traballamos cun sistema composto por un receptor portátil, o Astro 320 e un transmisor integrado no colar para o can, o DC 40. Trátase dun transmisor que envía a posición do can ao Astro 320. Vai integrado nun lixeiro e comodísimo colar, equilibrado de tal xeito que a antena sempre apunte cara arriba para unha perfecta e limpa transmisión. É impermeable e conta con baterías de litio recargables cunha autonomía de 48 horas. O Astro 320 (que unha vez rematada a caza podemos usar como un GPS normal) é capaz de rastrear á vez a posición de dez cans. Nun terreo plano e sen obstáculos, ese revolucionario aparato que nos ofrece Garmin ten unha cobertura de ata catorce quilómetros á redonda. É moi sinxelo de utilizar e non precisa de demasiadas configuracións. Só hai que acendelo, colocar o colar ao can, e unha vez transmisor e receptor logran o sinal GPS, o Astro 320 amósanos automáticamente a posición do animal na súa pantalla TFT 24 a cor de 2'6 polgadas así como o seu estado (se está correndo, sentado, etc.), onde estivo e o camiño que temos que percorrer para chegar a el. Podemos configurar unha alarma que indique cando o can pasa por un punto determinado, ou marcar a posición exacta, a hora do día e a elevación na que atopou unha ou varias pezas. Incluso nos permite gardar outros waypoints especiais con iconos que representen puntos interesantes para o cazador. Ten baterías de longa autonomía, con máis de vinte horas, vén cargado cun mapa base e dispón dunha ranura para tarxetas, co que podemos desfrutar das súas prestacións como navegador tradicional. A isto sumamos o altímetro barométrico e a brúxula electrónica, así como un calendario de caza. O kit fórmano o Astro 320 e un colar DC 40 cun maletín para transportalos de xeito seguro. O seu uso require da autorización para usar a frecuencia 155.45 Mhz, aínda que vos informamos de que autorización está incluída coa venta do equipo. Tinyloc R2-GPS Dous produtos nun só. Coma o seu propio nome indica, un GPS e radiotracking para aunar as ventaxas de ambos os dous sistemas. É dicir, en situacións que se poden plantexar cando menos complicadas para o GPS (por exemplo que o can estea nun monte pechado con choiva ou entrou nunha cova), ou se está demasiado lonxe, funciona o radiotracking perfectamente ata os vinte quilómetros. Se o animal se atopa a unha distancia inferior a 7 ou 5 G24-25-preguntandopor_C.qxp 23/8/11 17:55 quilómetros, o receptor avísanos da recepción do sinal GPS do colar. Márcanos, en concreto, o punto no que está, a dirección cunha flecha e ata a distancia. Posúe unha autonomía que é a maior do mercado. Funcionan, os colares, con batería recargable que nos ofrecen ata 9 días sen carga. Cando pasen os 9 días, esgotada a batería para poder transmitir o sinal GPS, o colar emitirá aínda durante un día máis en radiotracking. Inclúe un cargador. Se a busca do can a realizamos dende o coche, podemos conectalo á toma de corrente do vehículo. Polo que respecta ao receptor, posúe unha autonomía de 5 a 7 horas seguidas de uso con pilas alcalinas. Con pilas de litio aumentámola a máis de dez horas. O colar emisor mide 9 x 4,4 x 4 cm. E o seu peso total, con colar, GPS, batería, etc., é de 328 gramos. Iso sí, pode captar todos os cans que sexa necesario e a antena tamén nos permite gravar na memoria ata 100 colares emisores. Tamén podemos memorizar Página 25 puntos de interese para estudar o percorrido do can ou para moitas outras utilidades, como, por exemplo, localizar o coche rápidamente. Non precisa nin tarxetas telefónicas nin abonos. Aclarámosvos tamén que os colares emisores se apagan e encenden dende o receptor ou cun imán. Tinyloc R1 En canto a este localizador ofrece un alcance de 6 a 15 quilómetros en rastreos dende o chan, ampliables de 15 a 30 en rastreos a tres ou catro metros del; pode alcanzar os 70 metros en buscas dende un punto alto. Pódense localizar ata 2.800 cans, a autonomía do colar é de 750 horas (un mes) e funciona con pilas correntes que ademais son moi doadas de cambiar (podemos usar pilas recargables, axudando así á nosa maltreita natureza). O colar, por se vos preocupa o aparatoso que poida ser, é de doado manexo, pequeno pero moi resistente. Pesa menos de 50 gramos. ¿Cómo funciona? Localizar o can a través de radio (radiotracking) permítenos saber onde está moitos quilómetros de distancia e durante moito tempo. O animal leva un colar transmisor que emite unha sinal de radio (un ‘bip’ cada segundo). Nós, os cazadores, levamos unha antena receptora que capta ese sinal. ¿Qué desexamos localizar un can concreto? Pois só temos que seleccionar na antena ese can para que capte o sinal do animal que lle indicamos. En canto a antena receptora capte o sinal do can, aconsellamos regular o volume, para que o ruido non sexa excesivamente forte nin tampouco moi suave. E depois damos unha volta sobre nós mesmos; así determinaremos en qué dirección recibimos o sinal con máis intensidade. Aí, nesa dirección está o can. Tamén podemos determinar se o animal está lonxe ou preto. ¿Cómo? Pois se para escoitar o ‘bip’ tivemos que poñer o volume moi alto, significa que o colar está lonxe. Se podemos escoitalo sen poñer o volume demasiado elevado, indica proximidade. w G26-27-A CAZA_C.qxp 23/8/11 17:53 Página 22 A CAZA EN... XORNADA DE ADESTRAMENTO DE CANS DE RASTRO ATRAELADOS SOBRE XABARIL Traílla Navarra en A Capelada No pasado mes de xullo, unha vez máis, o Internet fixo forza e un cazador navarro, Javier Arizcuren Pola quixo ver unha variedade máis da caza do xabaril, neste caso o adestramento a trailla de cans de rastro sobre o suido, da man de Andrés Toxeiro, unha referente sobre esta modalidade. Redacción O navarro Javier Arizcuren despois de manter, durante moito tempo, contacto co trailleiro Andrés Toxeiro, cargou os seus cans de rastro e puxo rumbo a todo un esceario da traílla, A Serra da Capelada. Centos de kilómetros quedaron atras e a Ortigueira-Cedeira chegou un xoven monteiro cun lote de 26 cans azuis e mestizos, cheos de caza e paixón, pero pouco avezados nunha variante de caza do xabaril a cal non están acostumados. A primeira hora da mañá os monteiros daban comenzo a unha xornada de adestramento e toma de contactos dos cans e os rastros do xabaril na afamada serra norteña galega. Nesta ocasión o xoven monteiro David Toxeiro, tamén tomaba parte nesta xornada na compaña de seu pai e Javier. Rumbo para A Capelada, comenzamos a ver as primeiras bañeiras tomadas polos xabariles nos seus baños nocturnos. Os cans galegos dos nosos trailleiros, pronto tomaron as emanacións da noite do porco bravo e apesares de ser de pouca intensidade foron desenmarañando os periplos nocturnos do xabaril; o can, G26-27-A CAZA_C.qxp 23/8/11 17:53 Página 23 JAVI ER ARIZCUREN POLA Cazador da provincia de Navarra –¿Qué atrae a un cazador coma vostede para percorrer centos de kilómetros e pasar uns días por Galicia? –Pois moi simple: a amistade que teño con estes monteiros galegos e unha louca paixón polos cans de rastro, apar te de desfrutar dunha variante de caza, como é a trailla que me gusta moito. azul de Gascuña, co cal deu trailla Javier pouco a pouco foi se acostumando a ter que rastrexar pendente dun trallo. Os primeiros rastros, en zonas de campeo e pelados, eran de excesiva dureza, tan so aptos para cans moi “machacados” neste tipo de rastros e terreos, polo tanto, os cans do noso compañeiro navarro tiveron un pequeno proceso de adaptación pero que pronto superaron mostrando máis tarde o seu bo facer nesta variante cinexética. Foron varios os días nos que cans e monteiros compartiron xornadas de adestramentos, mesturadas coa participación nunha batida por daños e a asistencia ao Campeonato Galego de Rastro de Xabaril con Cans Atraelados, que fixeron que o navarro Javier Arizcuren desfrutase dunhas xornadas de cans de rastro inolvidables, ao mesmo tempo que ofreceu un intercambio de coñecementos cinexéticos de tremenda riqueza cos monteiros galegos. w –¿E moi diferente a caza do xabaril en Navarra con respecto a Galicia? –Creo que hai diferencia, sobre todo con relación a caza que se practica aquí en Or tigueira e Cedeira, noutros puntos da xeografía galega descoñezo. En Navarra, non se practica a caza a traílla, tan so teño coñecemento de unha cuadrilla que esta facendo algo de traílla nas súas xornadas de caza. Alí os cazadores sitúanse nos postos dende primeira hora e os monteiros entran no monte hacia os posibles encames cos cans ceibos. Son variantes de caza tan respetables unha como a outra, ainda que a min gustaríame que empezásemos a practicar algo mais a trailla por Navarra. De feito, xa se estan a empezando a dar os primeiros pasos nesta var i an t e , e t c é t e r a . –E xa, para rematar, ¿qué levas na maleta cinexética de volta para o teu fogar? –Pois levo unhas xornadas de cans de rastro inesquencibles, nas que aprendin moito e estiven na compaña de grandes amigos e monteiros, facendome sentir como na miña casa. ¡Ah!, e levo algún que outro espiño cravado... Jonathan coa percha de capturas que acadaron o longo do día. 25 G28-33_O QUE DIN_C.qxp 23/8/11 17:51 Página 22 O QUE DIN CEPHENEMYIA STIMULATOR Lo poco que sabemos del gusano de la nariz del corzo Galicia cuenta con una buena población de corzos que ocupan casi todo el territorio gallego y que, poco a poco, se han convertido en una pieza de caza importante para muchos tecores. Los corzos en Galicia, lo mismo que ocurre con el resto de poblaciones de ungulados silvestres en todo el mundo, sufren, transmiten o son susceptibles de padecer enfermedades infecciosas y parasitarias. Entre los procesos parasitarios que afectan al corzo, existen parasitosis obligatorias producidas por moscas (denominadas miasis), que pueden ser de tipo cavitario y se llaman oestrosis, o de tipo cutáneo y reciben el nombre de hipodermosis. Luis E. Fidalgo L as miasis en los cérvidos, concretamente las miasis cavitarias, no son un problema reciente ni descubierto hace unos años, pues Aristóteles (384 - 322 a.C.) casi con toda seguridad se refería a larvas de Cephenemyia en ciervos, cuando escribió: “(…) en los ciervos se encuentran gusanos que viven dentro de la cabeza y el habitáculo de estas criaturas es el hueco debajo de la raíz de la lengua y en la zona de las vértebras donde se une la cabeza. Estas criaturas son tan grandes como el mayor de los gusanos que crecen en grupo y, por lo general, son veinte ejemplares (…)”. Citado por Michigan DNR Wildlife Disease Laboratory en Deer Nose Bots.). Pese a todo Cephenemyia stimulator fue descrita muchos años después, en el año 1815 por Clark. En los últimos años ha surgido una gran inquietud entre los cazadores y gestores cinegéticos por la posible enfermedad de los corzos a causa de gusanos que se alojan en la 28 nariz de los corzos. Seguramente, las alarmantes noticias de la muerte de ciervos en Zamora, durante el pasado verano, junto a la observación de la presencia de “gusanos” en la garganta de algunos de los corzos cobrados durante los rece- chos han propiciado toda esa inquietud que, en algunos casos, se ha incrementado en base a informaciones imprecisas, incompletas e incluso sesgadas, que han circulado en foros, tertulias e, incluso, en algunos medios escritos. G28-33_O QUE DIN_C.qxp 23/8/11 17:51 Página 23 (Familia Oestridea): Pharyngomyia, Cephenemyia y Oestrus; mientras que las miasis cutáneas son producidas por una mosca de la Familia Hypodermatidae, concretamente por el Género Hypoderma. Si bien es cierto que las miasis son bien conocidas en los animales domésticos, también es innegable que son poco conocidas en especies silvestres como el ciervo (C. elaphus), gamo (D. dama) y cabra montés (C. pyrenaica) y prácticamente desconocidas en otras especies como el corzo (C. capreolus) o el rebeco (R. rupicapra). Para finalizar esta introducción debemos mencionar que, según la información recogida de estudios realizados en ungulados silvestres, es frecuente la presencia de dos especies parásitas solapadas en un mismo hospedador; es decir, animales parasitados por más de un tipo de mosca (describiéndose en algunos estudios solapamiento hasta en el 74% de los casos en gamos) y que si bien existe un amplio arsenal terapéutico (desde organofosforados hasta lactonas microcíclicas) que han mostrado una gran eficacia en animales domésticos y silvestres en semilibertad, debemos tener presente que el tratamiento de la fauna resulta complejo, costoso y de dudosa eficacia, debido a las dificultades para el manejo terapéutico y administración del tratamiento. Vistas así las cosas, el objeto del presente artículo es ofrecer a los lectores datos objetivos y contrastados de lo poco que en realidad conocemos de las miasis en los corzos, dejando de lado opiniones personales y comentarios de tertulias carentes de soporte técnico o científico, para ofrecer información veraz que permita a los lectores crear su propia opinión. En el caso de las parasitosis de tipo cavitario debemos citar tres moscas productoras de miasis, todas ellas pertenecientes a la misma familia Miasis en el corzo Centrándonos en el corzo, se han descrito dos tipos miasis: oestrosis (miasis cavitaria) ocasionada por Cephenemyia stimulator y también por Pharingomyia picta e hipodermosis (miasis cutánea) producida por Hypoderma diana e Hypoderma capreola. Las primeras (miasis cavitarias) son consecuencia del alojamiento en las fases larvarias de la mosca en el interior de la cavidad nasal, sinusal y faríngea, mientras que las segundas causan miasis cutáneas al atravesar las larvas la piel y migrar por el organismo hasta localizarse en el tejido subcutáneo de la zona dorsal del animal parasitado. En España ya se había descrito la presencia de H. diana en corzos en 29 G28-33_O QUE DIN_C.qxp 23/8/11 17:51 Página 24 O QUE DIN 1960, si bien es cierto que en nuestro país no se habían descrito otras miasis en los corzos. En estos últimos años existen diversos artículos, generalmente en revistas de divulgación, que informan de la presencia de “gusanos” en la cavidad nasal y en la garganta de los corzos, relacionando en algunas ocasiones esta presencia con la disminución de la población corcera o responsabilizándola de la desaparición de los corzos de una comarca. Es muy probable que los “gusanos” que vemos en algunos corzos y a los que se refieren los mencionados artículos, se trate de larvas de Cephenemia stimulator. En algunos casos han sido identificadas morfológicamente y el primer artículo publicado en una revista científica denunciando la presencia de Cephenemyia stimulator en corzos de nuestro país ha sido publicado en 2001 (Notario y Castresana, 2001). En este artículo los autores afirman que es la primera descripción de esta parasitosis en nuestro país, e informan de la posible relación de la parasitosis con una importación de corzos franceses con el fin de reintroducir la especie. Según sospechan los autores, estos corzos portaban larvas que evolucionaron y crearon el problema actual. Posteriormente, se publicó en el Boletín nº 11 de la ECE un artículo donde también se informa de la presencia de corzos con Cephenemyia stimulator en Asturias, considerando también el autor que es la primera vez que se detecta este parásito en España y así mismo relacionando el origen del parásito con una importación incontrolada de corzos procedentes “del otro lado del Pirineo”; pero, como en el caso anterior, tampoco aportan ninguna evidencia respecto del origen del parásito. Lo que desconocemos es si con anterioridad había o no Cephenemyia stimulator en nuestros corzos, pues no existe ningún estudio publicado en corzos anterior a esa fecha, y si partimos de que para encontrar una evidencia, lo primero y más aconsejable es buscarla, podemos te- 30 ner la duda razonable de que la importación de corzos franceses, de los que tampoco sabemos que portasen el parásito, sean los responsables, o los únicos responsables, del problema. Dicho esto, lo que sí queda claro es la irresponsabilidad, falta de criterio y ausencia de conocimientos de los “importadores” y de las autoridades sanitarias que lo permitieron, tanto por los criterios sanitarios como por razones de adaptación de los ejemplares a entornos diferentes a su hábitat de origen, máxime teniendo presente que existían y existen poblaciones vigorosas de corzos en nuestro país en localizaciones mucho más próximas y en entornos más similares. Lo cierto es que, a día de hoy, no existe aún ningún estudio serio sobre la incidencia y efectos de Cephememyia stimulator en los corzos ga- llegos ni españoles que, después de un análisis profundo y una identificación específica de las larvas, pueda confirmar la identidad de las mismas y si éstas pertenecen a una sola especie o, como es el caso tantas veces demostrado en otros cérvidos y también en el corzo, se solapan parasitaciones de diferentes moscas, así como los efectos reales que el parásito produce sobre la población corzuna, aportando datos ciertos y contrastados, tanto de los efectos de la parasitosis sobre la población de corzos como de la posibilidad real de adoptar medidas preventivas. Es lógico y comprensible, aunque absolutamente rechazable desde el punto de vista científico y moral, que algunos gestores cinegéticos traten de culpar de su desafortunada gestión cinegética con reducción excesiva de la población corzuna a la presencia de estos “gusanos”. La justificación de un descenso poblacional importante, llegando en algunos casos a la práctica desaparición de los corzos, no puede basarse en la opinión vertida, seguramente con toda la buena intención, en diferentes foros y tertulias de aficionados. Un problema como éste, que puede G28-33_O QUE DIN_C.qxp 23/8/11 17:51 Página 25 encerrar una gravedad desconocida, debe estudiarse previamente con rigor y posteriormente, según los datos obtenidos, podremos tener algunas opiniones serias y documentadas. Así, por ejemplo, ¿sabemos qué porcentaje de corzos se encuentra parasitado?, ¿qué moscas parasitan a nuestros corzos?, ¿las parasitosis son producidas sólo por Cephenemyia stimulator o también por otras moscas?, ¿cuál es el índice de importancia de la infección (prevalencia, intensidad media, incidencia)?, ¿qué proporción existe de ejemplares afectados en ambos sexos y en los diferentes grupos de edad?, ¿en qué fechas concretas se desarrollan los distintos tipos de larva y las formas adultas en nuestro país? Sin poder contestar a las preguntas anteriores es muy poco riguroso realizar afirmaciones sobre la importancia y efectos de los tristemente famosos gusanos sobre los corzos. Así, por ejemplo, Király y Egri (2007) en un estudio sobre C. stimulator en corzos en Hungría, consideran que es importante conocer el porcentaje de ejemplares afectados, que en su caso es el 34,6%, así como otros datos relevantes tales como posibles diferencias regionales, grupos afectados, incluso especie parásita implicada, pues aunque prácticamente hemos admitido de forma implícita que el corzo sólo se parasita por Cephenemyia stimulator, po- siblemente debido a que Zumpt (1965) afirmó rotundamente que esa mosca es parásito estricto y específico del corzo y su distribución está restringida a la región Paleártica. Sin embargo, actualmente existen evidencias científicas de que esto, si bien es lo más frecuente, no es absolutamente cierto. En este sentido, Nilssen y sus colaboradores (2008), describen la presencia de “casi 50 larvas de Cephenemyia ulrichii en la garganta de un corzo capturado cerca de Helsinki (Finlandia) en junio de 2007, a pesar de que este parásito es específico del alce (Alces alces) y parece ser ésta la primera referencia en corzos. En opinión de los investigadores, a pesar de que nunca se había encontrado hasta entonces un corzo parasitado por esta mosca en Finlandia, la acogida de larvas de especies específicas de unos cérvidos en otros (incluso en humanos) puede ser más común de lo que hasta ahora se había considerado, ya que durante la temporada normal de caza en otoño las larvas son muy pequeñas y difíciles de detectar sin métodos específicos. Por ello, incluso para cazadores expertos, pueden pasar inadvertidas y, por tanto, no se cuantifica adecuadamente el problema. Otro estudio, como el que en mi opinión es necesario realizar en Galicia, para poder disponer de datos sólidos que permitan tomar decisiones adecuadas, es el antes mencionado de Király y Egri (2007), en el que estudiaron la presencia de larvas de Cephenemyia stimulator en la 29 G28-33_O QUE DIN_C.qxp 23/8/11 17:51 Página 26 O QUE DIN población de corzos en Hungría entre 2004 y 2005. Los autores consideran que esta mosca nasal es un parásito común del corzo en toda su área de distribución. Los resultados de su investigación sobre 645 ejemplares en los que encontraron una prevalencia de infestación del 34,6% e intensidad de 8,9 y 5, respectivamente. Las larvas I se encontraron entre octubre y abril, y las larvas II y III de abril a agosto. Los autores citan un solo ejemplar con larvas de C. picta en casos anteriores. También dicen los investigadores que C. stimulator se encuentra algunas veces en los ciervos, según estudios que han publicado en 2004, por tanto, la necesaria especificidad no parece tan rigurosa. Los índices de infestación fueron mayores en los corcinos, bien como consecuencia de su sistema inmunitario menos eficiente o también debido a su comportamiento menos eficiente de defensa frente a las moscas, al contrario de lo que observó Ruiz y colaboradores (1993) en ciervos en el sur de España, donde los machos presentan mayor infestación que las hembras, posiblemente como consecuencia del mayor gasto energético y estrés que sufren tanto por la territorialidad, como por el apareamiento y desarrollo de la cuerna. Cephenemyia stimulator como parasito Los ejemplares de la familia Oestridae, en general, y Cephenemyia stimulator, en particular (especie que afecta a los corzos), en su forma adulta son moscas grandes gris-oscuro y amarillo con el aspecto de abejorros o tábanos. La vida del individuo adulto, capaz de volar, es corta y su vuelo rápido (incluso se pensó que era muy rápido). En este sentido se llego a publicar en el New York Times y en el Libro Guinness de los Récords que era el insecto más veloz, basándose en un artículo de Charles Townsend en el que el autor calculaba la velocidad de desplazamiento en 400 metros por segundo. Posteriormente, este cálculo ha sido corregido, partiendo de la interpretación de los datos originales del es- 32 sales y laringe completando las diferentes etapas de maduración larvaria, hasta el momento de alcanzar la base de la lengua del animal y ser expulsadas al suelo, en el verano siguiente, donde desarrollarán la fase de pupa durante 2-3 semanas, para convertirse en ejemplares adultos sexualmente maduros. La vida adulta del ejemplar con capacidad de volar, es breve, no puede alimentarse y debe fecundarse y encontrar un cérvido lo antes posible, para depositar en él sus larvas y cerrar así el ciclo biológico. Las hembras Cephenemyias fecundadas desarrollarán y eclosionarán los huevos en el interior de su útero, por lo que, posteriormente, posadas en la proximidad de los hollares del corzo, “parirán” larvas vivas que iniciarán su migración y desarrollo dentro de las fosas nasales. tudio anterior, por Irving Langmuir, ganador del Premio Nobel de Química en 1932, quien estimó la velocidad del insecto en 25 millas por hora (unos 40 kilómetros/hora) (Irving Langmuir, 1938. The Speedy of derr fly. Science 11 March 1938:233-234. DOI: 10.1126/science.87.2254.233). Cephenemyia stimulator es, por tanto, un insecto díptero que, en su fase adulta de ejemplar sexualmente maduro, posee buena capacidad de vuelo y un aspecto similar al de un tábano. Las fases de desarrollo larvario, tal como hemos mencionado antes, obligatoriamente tienen que desarrollarse en el interior del primer tramo del aparato respiratorio (fosas nasales-laringe) de los cérvidos (generalmente, corzo). El ciclo biológico de Cephenemyia stimulator comienza, generalmente, en pleno verano, cuando las hembras adultas “expulsan” larvas en las fosas nasales de un corzo. Posteriormente, durante meses, permanecerán en el interior de las fosas na- Efectos de las larvas del parasito sobre los corzos En realidad conocemos muy poco sobre los efectos que las larvas del parásito provocan en los corzos. Existen estudios sobre la incidencia, prevalencia, incluso sobre las lesiones concretas de las larvas en el interior de las fosas nasales y laringe, pero no existe ningún estudio científico en el que se describan los efectos ocasionados por un determinado grado de infestación por Cephenemyia en corzos. Suponemos que, tal como ocurre con otras parasitosis por componentes de la familia Oestridae, tanto en animales silvestres como domésticos, las larvas debe producir molestias irritación y lesiones localizadas que, en algunos casos, pueden agravarse como consecuencia de migraciones o localizaciones erráticas de las larvas (por ejemplo, si alguna de estas larvas se introduce en el pulmón); pero, como norma general, no existen evidencias de que la parasitosis ocasione perjuicios mayores que estas molestias, irritaciones locales, debilitamiento de algunos ejemplares, acompañados (en algunos casos) con dificultades respiratorias de origen mecánico. Algunos autores describen estornudos y aumentos de secreción nasal en algunos ejemplares, incluso G28-33_O QUE DIN_C.qxp 23/8/11 17:51 Página 27 casos excepcionales de muerte en algunos corzos muy parasitados o con otra enfermedad, pero advirtiendo los mismos investigadores que frecuentemente los corzos parasitados son asintomáticos. Otros investigadores también concluyen sus trabajos diciendo que ni el aspecto ni el estado corporal de los animales parasitados permitían sospechar la enfermedad. En este sentido, debo indicar que los casos de ejemplares parasitados que he podido observar no manifestaban ningún síntoma en vida ni posteriormente ninguna lesión ni alteración general que permitiera sospechar la presencia de parásitos en su interior. Así, por ejemplo, al menos tres de los ejemplares capturados como trofeos en la campaña del año anterior en reservas de caza estaban parasitados y su aspecto general y desarrollo del trofeo no permitían sospechar tal circunstancia. Estudios realizados sobre las lesiones provocadas por larvas de Cephenemyia spp. en el ciervo de cola blanca han permitido determinar que las lesiones se localizan principalmente en los divertículos retrofaríngeos y consisten en distensión de la bolsa, inflamación y alteración del epitelio por efecto de ganchos de la boca y espinas del tegumento de las larvas. El examen histológico reveló cambios en el epitelio y las glándulas mucosas. Estos cambios consisten en degeneración de las glándulas mucosas, fibrosis con metaplasia epitelial, descamación epitelial e inflamación intensa cerca de las larvas, así como la presencia de exudado eosinófilico en el lumen. La curación se produce después de que las larvas abandonan las bolsas. Estudios realizados en ciervos en el sur de la península Ibérica han puesto en evidencia parasitaciones que alcanzaban al 90% de la población cervuna sin que se observasen muertes. Otro aspecto que conviene aclarar es que no existe riesgo para la población humana ni por el manejo de los animales parasitados ni por el consumo de su carne. A pesar de lo anterior, debo insistir en que disponemos de muy pocos datos sólidos sobre este problema en los corzos y sobre los efectos sobre la población corzuna, por lo que, en mi opinión, lejos de crear una alarma infundada, como la que entiendo que se está produciendo en algunos ambientes y, desde luego, muy lejos de olvidarnos de este asunto y tomarlo como algo sin importancia, debemos participar y colaborar en las medida de nuestras posibilidades para facilitar que se puedan realizar controles y estudios de la enfermedad, así como para exigir de las autoridades sanitarias una respuesta clara al respecto. Desde el Grupo Corzo de la Real Federación Española de Caza hemos realizado un seguimiento inicial de la enfermedad y estamos organizando un protocolo para continuar su estudio con mayor profundidad, por lo que aprovecho estas líneas para pedir la colaboración de todos los cazadores y aficionados. w 27 GC34anosafeira_C.qxD 23/8/11 17:49 Página 27 A NOSA FEIRA Sendo suscriptor PODERÁS POÑER GRATIS pequenos anuncios tódolos meses nesta sección, so tes que chamar o 981 562 777 ou enviar un e-mail a [email protected] CANS Véndense cans fora de serie cazando o xabaril, vía única. A toda proba. Tel.: 639 694 537 / 629 674 144. Véndense cachorros de podenco maneto. Tel.: 667 755 497. Véndese excelente podenco do coello de case 5 anos de idade. Cazando a toda proba. Tel.: 637 735 756. Véndese 4 excelentes cans cazando xabaril a trailla. Fora de serie. Totalmente limpos. Tel: 639 694 537. Inícianse cachorros no rastro do coello e lebre. Tel.: 699 852 643. Véndense dous beagles macho de 1 ano de idade e moi iniciados e traballadores. Tel.: 637 177 309. Véndese cachorros de talla mediana de leonados de Bretaña, pais traídos de Francia. Tel.: 699 463 938. Véndese can cazando o xabaril a toda proba. Limpo tanto de corda como de solta. Tamén se vende can iniciado a caza do xabaril. Tel.: 620 807 573. Véndense cachorros pequenos e iniciados a caza do coello. Podencos. Garantía de aficción. Tel.: 678 507 660. Véndense dous excelentes cans para a caza do xabaril. Limpos e cazando a corda e a solta. Tel.: 608 987 554. Véndense 2 cans de caza maior. Tel.: 606 778 433. Véndese can de xabaril moi bo para a traílla. Tel.: 679 324 506. Véndense podencos, 2 machos iniciados e 2 cadelas de 7 meses. Tamén cachorros mestizos de griffón con sabueso. Tel.: 667 385 132. Véndese carripak seminovo. Tel.: 679 324 506. Véndense cachorros de podenco, pais cazando coello. Boa raza. Prezo: 100 euros. Zona de Pontevedra. Tel.: 685 485 394. Véndese escopeta semiautomática Browning Gold Fusion Evolve. Nova, tan so tres días de caza. Tel.: 689 992 966. Véndense cachorros de podenco andaluz e portugués. Zona de Pontevedra. Tel.: 619 701 691. Véndese a caza maior, corzo e xabaril, do Tecor de San Xusto de Avión (Ourense). Tempada de Caza 2011/2012. Tel.: 629 448 644. Véndense dous excelentes cans para a caza do xabaril. Unha cadela facendo corda e solta e un macho cazando a solta. Pódense probar. Tel.: 661 076 041. Véndese griffón vendeano de 5 anos de idade cazando raposo a toda proba. Vendoo porque agora non vai ao xabaril. Tel.: 667 333 996 Véndense cachorros de beagle, pais cazando coello. Tel.: 615 897 192. VARIOS Véndese silla de montar. Moi bo estado e precio. Tel.: 609 770 397. Véndense coellos vivos. Desparasitados e vacunados. Con guía de transporte. Precio 7 euros /unidade Tel.: 608 052 223. Accións de caza na zona norte de Toledo. 1.000 ha. Perdiz abundante, coello, tordo, pomba e arcea. Tel.: 659 462 315.