Ibilbidearen Mapa

Transcripción

Ibilbidearen Mapa
Lea ibaia laburra da. Laburra bezain bizia. Oiz mendiaren ipar isurialdean, Munitibarren, jaiotzen
da bere emaria. Inguru hauetan eratu ziren gizakien lehen bizileku egonkorrak. Ordutik 1.000
urte baino gehiago igaro dira. Aulesti, Gizaburuaga eta Amoroto gurutzatu ondoren, beste muturrean, Mendexan, Learen bokalean, erromatarren garaitik honainoko jardueraren aztarna arkeologikoak daude, deskubritzeko zain… Baina Lea Ibarraren urrezko aroa XVI eta XVIII. mendeak
izan ziren. Bertoko ingenio hidraulikoak, burdinolen produkzioa, ontziolak eta itsas-nabigazioa
Europako abangoardia izan ziren. Ibilbide honetan, urarekin batera, historiaz beteriko inguru ezezagun eta baketsu aurkitu eta gozatzeko aukera paregabea izango duzu.
Interes puntu nabarmenak:
1. MARIERROTA (Mendexa). 1555ean eraikitako mareaerrota, errekako errotak ordezkatu ahal
izateko lehorte sasoietan. Marearen gorabeherekin urjauzia sorrarazten zen bertan, errota mugitzeko.
2. BENGOLEA BURDINOLA (Gizaburuga). Bizkaiko burdinola garrantzitsuena izan zen. Garai
hartan, Europa osorako burdinazko manufakturatuen hornitzaile nagusia Bizkaia zen, beste euskal lurraldeekin batera. XVIII. mendearen lehen erdian mundu osoko burdinola garrantzitsuena
izan zen.
LEA IBILBIDEA
SENDERO DEL LEA
3. BENGOLEA DORREA. PEDRO BERNARDO VILLARREAL DE BERRIZ (Gizaburuga). Lea Ibarraren eboluzioan giltzarria izan den pertsonaia. XVIII. mendea da ilustrazioaren hasiera. Industrializazioaren lehen haziak erein zituen Villarrealek. Nobleziako kide izan arren, gorteko kontuak
baino nahiago izan zuen munduaren pultsua jarraitu. Euskal Herriaren aurrerapen teknologiko
eta ekonomikoarengan eragin nabarmena izan zuen.
4. BENGOLA XIV (Munitibar). Bizkaian dokumentatu den burdinola zaharrenetakoa egon zen
hemen, XIV. mendetik. Bertan, iragana etorkizunarekin lotuz, Energia Berriztagarrien Parkea
eraikitzen ari da; modu didaktikoan energia hidraulikoa, eolikoa eta fotoboltaikoa agertuko dira,
instalazio erakusgarrien bidez.
El río Lea es corto pero intenso, sus aguas comienzan a fluir altas, en la vertiente norte del macizo del monte Oiz en Munitibar. Este lugar vio nacer los primeros asentamientos humanos estables de nuestro territorio. Son ya más de 1.000 años los que han pasado. Tras recorrer Aulesti,
Gizaburuaga y Amoroto, en el otro extremo, Mendexa, en la desembocadura, también encontramos restos arqueológicos y noticias de su rica actividad desde tiempos de los romanos… Pero
sin duda fueron el siglo XVI y el XVIII los que marcaron el esplendor y la riqueza de la comarca.
Los ingenios hidráulicos, la producción ferrona, los astilleros y la marinería fueron vanguardia
europea. En este recorrido, junto con el agua, tendrá una oportunidad inigualable para conocer
y gozar de parajes sosegados y desconocidos llenos de historia.
Puntos de interés:
1. MARIERROTA (Mendexa). Molino de mareas construído en 1.555 para suplir a los fluviales en
momentos de sequía. Su fundamento, provocar salto de agua con el ciclo mareal.
TURISMO BULEGOAK - OFICINAS DE TURISMO
LEKEITIO
Independentziaren enparantza, z/g
Tel.: 946 844 017 Faxa: 946 844 167
[email protected]
ONDARROA
Erribera, 9
Tel./fax: 946 831 951
[email protected]
a Ibarra
Le
SOS Deiak.........................................112
Ertzaintza / Policía.............................946 832 700
Suhiltzaileak / Bomberos...................946 167 168
Gurutze Gorria / Cruz Roja................946 831 929
Bizkaibús..........................................902 222 265
PESA................................................902 101 210
Euskotren.........................................902 543 210
2. FERRERÍA DE BENGOLEA (Gizaburuga). La ferrería más importante de Bizkaia. Bizkaia junto
con el resto de los territorios vascos fue en esa época el principal suministrador de manufacturados ferrones de Europa… Siendo ésta la más importante del mundo en la primera mitad del
s. XVIII.
3. CASA TORRE DE BENGOLEA. PEDRO BERNARDO VILLARREAL DE BERRIZ (Gizaburuga).
Personaje clave en la evolución del valle del Lea. Es el s. XVIII, el inicio de la Ilustración. Villarreal
sembró las primeras semillas de la Industrialización. A pesar de pertenecer a la nobleza, estuvo
más atento al mundo que a la corte, contribuyendo e influyendo al avance tecnológico y económico de todo el País Vasco.
4. BENGOLA XIV (Munitibar). En este solar ocupado desde el s. XIV por una de las ferrerías
documentada más antiguas de Bizkaia, se está construyendo un ambicioso Parque de Energías
Renovables que representará didácticamente producciones eólicas, solares e hidráulicas, con
instalaciones de muestra.
Bi
Santa Katalina
Talaia
Ogella
200 m.
Garraitz
Aita Piel
“Aranatorre”
Gardata-Artika
Ispaster
H
Lumentza
Kortazar
120 m.
Barainka San Martin
Santikurutz
H
Magdalena
P
Likoa
Santa Luzia
Kurtziaga-Arropain
Solarte-Gallete
H
oa
a
Elexalde
Karraspio
Le
Santiago
i Isuntza
E
M
olk
oG
H
Artika (Zatika)
Mendazoa
a
Lekeitio San Juan
375 m.
Gernika
I
ik
Otoio
zk
Paguko mendia
190 m.
Soloaran
Leagi
Mendexa
Zelaia
“Leagitorre”
Arterreta
300 m.
Ugaran
Amoroto
Galarregi
598 m.
Lariz
Umendinagusi
575 m.
Ardatza
Gizaburuaga
500 m.
Siñoitz
“Larizoleta”
Oñiztarra
Kapelatxueta
500 m.
Illunzar
727 m.
Ar
“Angizolea”
Ituiñomendi
Goierri
Santutxu
San Juan
Santa Magdalena
Kanponamendi
505 m.
Lea
Kanpona
Urriola
506 m.
Urberuaga
Malats
Motrollo
592 m.
Gorostola-
Urkieta
Akarregi
“Barroeta”
Oreguntza
Markina-Xemein
Txantela
San Cosme eta“Ugartetorre”
Iraupena gitxi gorabehera 8 h. 20’ Horario aproximado
San Damian
506 m.
Anglis
Meabe
500
395 m.
Santiago Apostol
Munitibar
Arnaotegi
Gerrikaitz
Santaluziburua
Zeinka-Zearregi
Bilbao
Bolibar
Andra Maria
“Kareaga”
Muskarregi
300
“Munibe”
200
100
Astorregi
“Torrebidarte”
Ez
Bai
Munitibar
Ur
ko
Otxaor
“Ansotegi”
Altzaa
Zubia
Km 1
Gizaburuaga
Oleta
2
3
4
5
Aulesti
6
7
8
9
10
11 12 13 14 15 16
Etxebarria
(Kilometraia)
Ziortza-Goierria
Markizburu
Urk
o
Munitibar
Artib(Metrotan)
ai
Erdotza
400
Munitibar-Arbatzegi-Gerrikaitz
Otsandategigana
Arrikurutz
Zapola
Lekoiz
Erragaiztiburu
San Miguel
San Juan
“Arismenditorre”
“Torrezarra”
Totorika
San Lorenzo
Kaltzakortagain
Santa Eufemia
Aulesti
Urregarai
441 m.
San Juan
600-700
Bedart-
San Martin
Berreño
500-600
Zubero
Urkamendi
San Salvador
200-300
Olabemendi
300-400
700-800
Legarmendi
800-900
800-900
Madalengana
900-1000
900-1000
Artibai
San Lorentzo
100-200
400-500
400-500
“Plazatorre” 500-600
Santa Rosa
600-700
Amallosur Magdalena
700-800
San Pablo
Ibarrola
200-300
Txindurri
300-400
“Andonegi”
450 m.
457 m.
Berriatua
100-200
Bengolea-Gizaburuaga
Lea
Aulesti
Miñarria
Carretera rural
tib
325 m.
“Angizerrota”
San Vicente Martir
Elbitzuaga
Carretera local
Baserri errepidea
ai
543 m.
Narea
Carretera comarcal
Tokiko errepidea
Parada de Bus
Autobus geltokia
Ondarroa Elexpurua
“Erezaerrota”
Oibar
Kurutzegana
Vista panorámica
Ikuspegi
panoramikoa
Markina-Xemein
Aingeru Guardakoa
Iglesia
Eliza
Torrezarratu
GoimenErmita
Baseliza
Urkiagamendi
Altxamonte
Elexalde
“Bengolea”
OruetaganaAsterrika
181 m.
Urkamendi
Casa Torre
Dorretxea
San Lorentzo
“Bengolatorre”
Fuente
Iturria
GoikoAntig
Amoroto
Kurubio
Playa
Hondartza
Andr
Santa Barbara
Merelludi Kalamendi
Artiba
Laxier
i
Hotela
H Hotel
Zabalamendi
Pensión
Pentsioa
P “Aranzibia”
Andra Maria
Ikaragirre
Agroturismo
Nekazalturismoa
San Antolin
San Anton
Casas Rurales
Landetxea
Odiaga
Mokogana
Albergue
Aterpetxea
Otamendia
i InformaciónGorozika
Santa KurtzeInformazioa
333
m.
“Errotatxu”
San Juan
Arranomendi
0-100
0-100Magdalena
Tonto
Airomendi
Aulesti
293 m.
Erkiaga
Carretera preferente
Eskualdeko errepidea
270 m.
Lea
Sendero GR
GR Bidezidorra
Lehentasuneko errepidea
Zaldigana
“Errotabarri”
“Bolua”
Okamika
573 m.
P
Iturreta
Lea
Aristiandipuntea
17
18
19
20
21
Gorosta
22 23

Documentos relacionados