Villanueva, Jaime (1765-1824). Viage literario a las

Transcripción

Villanueva, Jaime (1765-1824). Viage literario a las
Madrid
1850
Vittanueva~ Ja!me
V~g~ ~~r~W~
a Urgel
Vt<a~<?
Tome 11
VIAGEUTERAMO
A LAS IGLESIAS
DE ESPANA.
SOAUTOR
DO~
~AJM~
Y~
tNBt~BCO
PXBSBtTBttO,
!7jE VA,
~A ACABBHtA
De
MtAHtHONA.
TOMOXL
YtACE
A~]K6E~.
PUBUCÀDO
PORLA.MtSMA
ACADEMA..
MAMUD:
tMPBENTADE LA REAL ACADEMÏADE LA BtSTOMA,
t CtMO
1CU,4O
M D.
011:
«. MtttTXO
c.lunnfO..
t. <HtttH():JHU
M t.
~M[~tt
MU
81'"
~MB<
IP
q
~r~
/~)
L
)~
Xtt).
"t~.
t<.
FtMt~we<cccolis.
ADVERTENCIA.
CoANM en <82S las c!rcanstancias poMttcas
obligaron & expatrtarse al laboriosoy docto
aotor det V~ K<efNWc,
dejô los borradorcs
de esta obra acreditada en poder de !). Ig.
nacto Herrero, religioso secoianMdo de sn
misma6rden, que le habia acompanadopata
reconocer los archivos de ias iglesias visitadas. con este objeto. 0. Jaime VH!an<teva
munô en Londres en ~4 de noviembrede
d824, y Herrero conservô estos mss. Adisposicion del Gobierno, con coya proteccion
y auxHtosse habia emprendido y puMicado
aquel viage. Asi es que en cuanto Ueg6&sa
noticia que S. M. se habia servido encafgap
&la Academiade la Htstoria la continMcien
tV
de la ~sp<~<;Sagrada, se dirigiô &ella para
suplicarlaque acudiendoal Gobiernode S. M.
rectamàseaquel rico depostto, haciendo que
se comumcasela Reat 6rden correspondien.
to ai quele custod!aba.Esta solicitud ha!t6
buena acogida en la Academiay despues en
el Gob~erno,a quien esta se dirigiô y en
su vista D. Ignacio Herrero, ayudado con
unacorta pension que le concedioS. M. em.
pez6 a coordmar, poner en limpio y remitir
los tomos inéditos. Pero le sofprendi<)la
muerte en medio de esta tapeael primer di~
dët ano de 1844, y sus testamentariosentfegaron todos los papeles relativos at Vï~~
los cuales obran en poder de la Academia.
Privada esta do recursos,,no ha podido rea.
lizar sus deseos de publicarla continuacion
de esta dbfa hasta ahora que la inagotaMe
gonerosidaddel Excmo.Sr. D. ManuelLopez
Santaella, Comisario general de Cruzada,.se
ha prestado &ello ofreoiendotos fondos ne'
cesanos. La Aoademiapues se compiaceen
poner on manosdel pùbiicoet tomeXI y siguientes, Uenosdonoticiasde sumo interes,
y rlcos de documentesde la mayor impor'
tancia, Mn que se uMstfaràîa h~tcda de
--l
v
r_
tastgtestas <te ~rget, tjerona,r Lofma, Hafcetona, TarragoM y MaMofca).;T!eno!8tn
en)'
el
de
sentimtento
no
bargo
podeï'pubHcai'a!.gana carta y unes pocosdiplomasque père.
c<cronen vida del ampr,,como él nusmota
diceen es~etomo (p< 9). Tambiennos par'
suadimosde que no/hub!etadado !m esta
contiMacton sm r~ocar!a,encu;'q cas.ohu.
hierapuesto al documente nÙM.XXtV las
notas que promeHô~d~. 84), y no se hu'biera lamentado de que yaciesoinéditaen et
otvidodesde el siglo VUI la Expostc!on del
Apocat!p8ts,escritu por el presbiterode Lie!o pub)tbanaS.Bcato(p«~.m);porque
cacionde esta obra, hecha en iT70, es uno
de!o8servicios prestados 6 nuestra!!tcratura
ec!oMàsticapor el MaestroFtorez.
Tambien supono(pag. ~6) HtédUoel ira'
tadito dcTe~ah'~pweMtMSt,
esto es, detsomaten, que escribioa principiosdel siglo XV
JaimeCa~Us,Hamadoen tat!n~«cohMS
de Co!ô mas bien de Callicio.
~CMjCto,6 ~a~e~tMo,
Pero esta equ'vocaciones cxcusahte,a pesar
dedectrJo contranoD.NtcoJasAntonio, porqaeet expt'esadotratadiio, dado !uz en el
mistnostgtosinhtgart)) aho dc!fnp)'C8!on,e8
t
uMK<
ttmauMM «st es que tamoen <asupo*
ne ittedtta TerresAmaten sus ~MMtos~ra
cnttCOde fos
O~M~t'd ~M!<tfun <KcCt<M!<M'<C
escr~or~catalanes. Por eso se haco preciso
daf una tazon puntuat de la obra con prosence de! ejemplar que se conserva en la B!.
bHotcca cpiscopa! de Vich. Es un vot~men
cn M)o que empiezaconotro tratado de! mis.
mo autor, cuyapot'tadadice asi .So~cM~MM.
<MW<
do.
MtaK~Me~<tC(<tf<MMi;eM.M~M~Me
dot't's c! eguitis Dm. J<!coM
de C<tHtcto/1'<
Kee<de pnce et <f<t~o;e<de sonooMt~o.La
prtmct'ahojaempiexacon estaspalabras: ()Mo.
Mt<tM
AMmaM<t
etc. Tiene ciento
MatwetsemjMf,
y cuaU'ofoliosj y concluyedel modo siguien.
te Finis. Ea~tC!<repor(ottM)M
~rectorMpacis c<~'eMg~
et cons<<<MoonMM
de <WMwmate.
ria fo~MCMCtMM
~'ÛC~~MS
M~~HtM!~ (!Hrc!~<«!
excell. M~'<«~MC
tMt'M
docloriset <'g«t<MDM.
Jacobtde CoMtMo.
Deo ~'af~. En seguida va
et otro opùscuto, que soloconsta do sictcfo.
lios, y cuyo titu!o dico asi ~'«c~~spro.
ccssMs
sont eMtsstper me Joco~fM Callicio
doc~orem~impleti. ~t~MoDMt.
Mfr{M~t<ej<fWs
w.cfcc~ t't~sttModio ~t'M<!tt<,
~e~M Tfae~.
tMMt
JL«c«~<tWMM
soni emMSt
w~M~~ decrevi.
VM
lti~j~maurascoplaaas por el pa.
",mlll""nÇUII1.I,L,
dre Vitjanueva,
Villanueva ypatauras
con !as
conctuye
COptNuM
pOFet
sigaien.
pa~
tes E<hicest finisA!~ ?fOC~MS<<??émissi
~a' me Jacobumde CaMtctOM~pen~Mc~~«.
~CMMM,M«t!Cin OfM~~e< ~<CKtt)<<~
Bafc~wtOMeMst
a<!<t<
f~<~eM<eMt
e~<<t~cot~~
e~fo~mp!e<tcwMt!~M8~tMoi))M,w.cccc~,
xx. <ïte~rM<!f!t:~MCW
~<!C((!<M~LMM~a~MW
MMteMM~,si phtc~M~(tt'c ~cref~ yMeM
~<C<0 CO~'eC~OM
CMWM'M
<M<~M~
«~M/t
me <tt~Cf~~ti'M sct)<!en(M,
et spec«t~e!'Mft
MM<~MK
hottorabiliset act/~st~ ~e~t
a~e
specM~(toMM
ftn, Dni. MMSperantisw Deo
Cardona, tM~<'n<te< ~cec<tMccM<tt-Mc<eN!
Mwt PWttCtptsD~t. ~e~ ~<<Mt Det~M
etc. Entre los
~M~~oMK~MMHcr~MaM<M,
manuscrites de la Biblioleca del Escorial
existen dos côdices del yroc<a~sa<iwe)MMM,
igualmente que las obras stgmpntes deJmismo autor
Privilegiamilitum e~rOPtTO~(!ftt'<!
m~(~.
Lecturaw UsalicaBat'cyttnencMSt'a.
LibertMoMe~~tM
~M ~HcaMon<M,
/toc
o/y!ctnocivitatis Barchittonensis.
?''«c<<t<«s
sMpet'Usatica ~<Mtra.
3~<K~a/M$
MOM~fP.
Yttt
n~<–
t..
ïf<M~~ ~«KafMM qua PWMc~sAa&e<
tM~tM~eMano.
jRes<~M<ta!j!«Wdtc<B.
AtM~eoMM
ad <t<«~ ~a<Mon~ pacM c<
tt~CMOM
<t«B:
et con<!pM~K(p,
~M(P$<MH~
<~<MMMeS
doctorumsuper !~Mt.
CcMec<tOMo<~Mi(ntOfg«6M(!t.
CMMMCM<aW<t
in UsaticaB«!'cMnoMCMao.
Do todas estas notices referidascon tanta
extension pueden aprovecharse los quo con
el tiempo se dediquen&publicar una bueoa
biblioteca de escritores del Principado de
Catatuaa, como deseabaet P. VHtamteva.
En el presente tomo cita este tambien
sus JMetHoWas
M~ los Condes de Urgel,
obra que miraba con particular carifto por
encerrar muy cunosas investigactones. No
tiene la Academiala satisfacciondé poderlas
dar a !a imprenta como era juste pero tampoco la cabe et scntimientode decir que hayan porecido en los trastornos y convulsiones politiens que amargaronlos ùttimosd!as
de su autor. Porqueaparecon en e! catatogo
de libros de !). Vicente Satva, improso en
Londresen d829, pàg. 2n, seûa!adoconel
nùm. 4~98; aunque muerto este on Paris
eu a oe jumo~t~t~HFt
ae ia~, no podemosactual.
mente sehatar su paradero. Tampoco
pode.
mos se~atar el de la Coleccion~p~~tca,
y
el dct ~«<ado de dosritos de la
~<eM<t
~<t.
?!o!a,que el P. ViKanuevacita en sus cartas
repetidasveces, si Heg6a componerlos sien.
do to mas sensible que estos fueron !os dos
objetosque movierona emprendereste Viage
literario.
!ND!CE
DE LAS CAMA8 QUE CONTtENE ESTE TOMO.
M~.
CAMALXXXV. COtM<«yee<
~e««tJEpf<copo<o~o
M.
<.
CARTALXXXVI.
NoHefadec<!d<eM~CM<tM«
y o:fo<
maMwcWto~
mMynotablesqMese coMefeatten e<a<
eA<cot~
<03.
Urgel.
A~BNCBnu DocOMEtmX.
179.
FE DE ERRATAS.
Dite.
Hugo y De~bach.
~e~c.)-.
M.~y~
YtACEUTERAÏUO
A &AS ÏGt.ESXAS DE ESPAÇA
CARTA LXXXV.
Concluyee~EpMcopo~tO Urgelense.
j~i.t querido hermano Vamos continuar
esta tarea, que todaviameocuparnaigunos
correos.
BËRNARDO GMLLEM
desde1076 d 1077 ~<a i092.
Este fué el inmediato sucesor del Obispo
Guillermo CMt~'edo. Dice!o la escritura ;a
citada del nno i080, en que el Conde Er.
mengot hab!a asi: Ipso in tempore,gt<oprp$K<
manu pe)'SCCM<0!'MHt
CMt~~W!MSMOn<Mt
est
<t!<c~M<:M,istius antistis (sic) Domm BerM<t antecesor.
Es asi que e! nuestro estaba ya electo
Obispo à i5 <!eenero'de!anôsiguiente & la
r.xt.
<
2
VtACBUTEHAMO
mm-rm uu uumormo, que sera e! ~U7f! A
~(~7. tt:)hto con est:) duda porque no se
qu6 cucnla dcbiô seguicsc en la esct'Hura &
que rue rf'ct'o, la coat vi or!gh)n! en et ar*
ehho de la catedrut de Sotsona, y es una do.
nacion hccha ~ot- Schta aqucUa igtcs!a de
on !)!<)<)io
in /M'M!!Mo
~c 7~<o t'cctHO.Iccha
ÂtW. Cof. /c~-)fMn, ~~to .Yt7 ~<s PM.
)p~);. y (it'mada por nuestro Obispo
de este modo Rcn;(~s ~c M M(~nMS~et'~<s~i'Mt~.C<ta)fjtncra fjnc fuese ta cuenta
que siguipse et notario en el aflo XVt de ~c.
t'pc, no podcmos dndar de que el Obispo
e.staha Y
va c~c~o en uno de los aftos sobt'e~
dichos.
Este dictado, que se da a si mismo,
prue.
ha c)ar:)mc))tcque todavia no habia hecho et
Y'agc a Roma, donde fu6 consagrado por el
Papa, cuya circunstanctn consta de la escntura (que tuego estractat'6), sobre la restaxracion del monasterio de Santa Cecitia en
et vatte de Etins, 6 introduccion de
monjas
en et. Diceseen este documento,
que Bernar'
do habia sido
P«<e<P)'ocMfa<0!'acPfo~<ï~
lor, de aquella antigua casa, es decir, su
Abad cuando era de monges. Anàdese en su
elogio to sigutente Virum egregium oc undique C«<MCMMnon simoniace, Se~absqueulla
A LAStCt.E8M
M ESM~A.
3
o~ltins~innn
siraoniace ~n,v.n.
A<BT~M
in "I!Urgelitano
COM~tOMC
<H~MM<!<MM,
0 P<!p<tRomano,
~MCO~atM
sj)ectaK(eropi<{!~omo~nnehtiH, e< consecra.
<MMt,
e<~<!MMOMtCe
cum suis apicibusa~
licam Sedemab eo remissum. En esto Urge.
se ve
que fué electo por el clero de esta iglesia, y
sin mcdiar en eito simonia, que tan fre.
cuente era aqui y en otras partes. No habla.
ria ast la escritura, si su provision hubiera
sido del Papa. Por otra parte, como vi.
ya
mos, estaba aqui electoObispo antes de ser
consagrado especialmentepor el mismo. Et
~C!&<Mseria ta carta que S. S. escribiria
à esta iglesia, cuando se to vo!vi6a enviaryu
consagrado. Cuanto tiempo debiô gastar el
Prelado en este viage, puede congeturarse
por una donacion que et mismo, intituiàn.
dose ya absolutamente Obispo, y hattando.
dose aqui, junto con su canônica, hizoa Bro.
cardo, hijo de Guillermo, y su muger Cari.
tas (Carlor. 1. fol. 35. b.~ et dia 5 de no*
viembredel mismo ano XVI que antes decia
detReyFetipe, el cuat, por la cuenta que
entonces hice, debe ser el 10766 10T7.
Desde esos anos hay varias memorias suyas de poca entidad que pueden verse en la
~<!rcoBMp(MMMt.
Yo dire otras mas principales.
'1Mt.d
0
Y)<t.f:).)ft:)tuuo
At eonctUo (~c cct)'!n'u en (.o'OM e! ano
K)~ Amo<o,legado dct Papa, asisLm nues,
tro Otus~o por su pcocut'ador el Arccdiano
F«<co, que era el sobrino det Ohispo E~ft.
«o, y hcrmano de Rannundo, Vixcoxftcde
C:t)'dona,y el que luego fuc tambien Obispo
de esta igtc~ia.
Del unu iO'?U nos queda una
insigne escrilura originat en et archno de Soisona, la
cual copn-y \a adjura ((t), y es la
consagra.
cion de la iglesia de San HsLehande O~xs. /!t
er« ,asi conuenza) m<~eM<MM
cc!!<MS{Mf<
nos~ /~M.
septima(!cct'M((,«&!?tcf<r)t<«<ooe
~<M o'o;tf{m~~M<n<f(
sepf!<~ess!'m~o~,(~
K~W!<t(
DoMt!))t
C~~M(f(~ullima, a~C Mft<t<a~m Uont~tt, dte gt<Mt~<
per beatissimi «~o.
~o~ Thomff~'cno'atu~xo~empHKt,
etc. Esta
es la ùnica t'cctta(tel docnment.oen que no se
hatta nota del reinado det Rcy de Francia,
cosa de que habra pocos ejeniplat'es. l'enit
Sanche !e~eH(continua; Do)H)t«sCen!«!-(<Ms
sis eCC~ttCjE~SMJ)MS
~(<~0<!C6,
et non ~MOniace in c~<sco~«<(
~ottore t'~)'oMMa<MS,
et à
P~o ~onano ctpx~ ~omftm~(OHor~ce«c s<rc'
t!«c ~a<<is et Mnc(Ks.Tan frccucnLc dcbia
ser ci \icto de la simonia, cuando tai mter6s
se poniit en dejar metuoria<;repetidas. v aun."[.
l..
(n) A)),
A).A!;)f:t.ES)AS)tËE~PA~.
~··
_1
1
ténticas de1 la pnrexa y )eg)(.imidad
de la elec.
ciondenuestro Prelado. La igtcsiaqnese
consagro cra la recien constrnida dû San Es.
tehande ~)'t):'s~()cOtixs). Dcso'ihpnse todas
tas ceremonias usadas entonces en semfjantes consagraciones: y tnpgo )ado dos attarcs,
uno alto en honor de San Estchtin,
<cnp~xc
pntMft<m ~M «f! y otro dchajo de < .'tM
con/csstone), en honor dei Santo Scpulcro v
Santa Maria. Despues de !o cuat el
Ohisno
cantc la misa y predico a! puc)j!o conctuido
et EvangRtio. Rntrc las con<irmacio!)csde la
dotacion do esta iglesia notaras )o siguiouc:
De~:<OMHesecclesias ~f(<}s!<M<
a!<<en<M(in
otMMtDt(ï?cestSM«,id es<,ecc~aw &Mc<{J<fsti, etc. Donde es ctaro el scnLido(jue se da
n la palabra J<M'ce~spor partido 6 distrito
parrofjuiaL A Jo mismo se da et nomhre de
pp!sco~!fs en otra eso-hura que trac la
~arca ~p~cct
es la
r~. x~t)!. fT~'j,
donacion que et Conde Erntpngot !V su se.
~unda mugcr Allalais Iiicieron a este Ohispov
su igtesia de o~Ht e/'tscopn~~co~n Forcns~
sive J~~c~n! Cxan cierto es )o que Ta otras
veces ))c dicho (juc en aquet tictnpo oan sinonomos, y se usahan indistintamcntc los
nombres e~<scopo<t<s,
(!{o?cMM,
;)<!n'oc~a, ~'«.
f~tOM, COM}(Qf<M.
8
VtAGE
UTEMtO
De!mismoano 1079 es la donacïonque e!
Conde Ermengo!IV hizoad <~ce~Mcec~«B
SaHc<(c
Deigenitricis~ar«p Sedis, de ta cua!
hablamosya otro dia (a).
Del arto siguiento 1080 nos quedan otras
dos buenasescrituras.Unaes la que ya hc ci.
tado paraprobar la muerte violentade! Obis.
po antecesor, y es la cesion 6 evacuacion,
comodecian, que hizoel CondeErmengot!V
de todoslos castillos que ténia del
Obispoy
can6nica de esta iglesia. Ilabiales rogado
este Principe,luegoque fué asesinadoelObis.
po CM!~M<?,que pusiesen bajo su dominio
dichos castillos para que, estimuladoscon
este ejemplo, hiciesenio mismocon los suyos los prôceres de todo el condado, ou'ociendo restituir y evacuar los de la iglesia,
luego que aquello se ~eriucase. Cumpiioto
ahorael Principe, comodicela escritura que
va copiada(&),la cualnos ca!)ael por qué de
aquella demanda.Su fecha, unidosu exordio
y final es del dia 23 de octubre, ano XXt
del Rey Felipe, de Cristo 1080, era HiS,
indiccionIV. Todoconcuerdamenosla indic.
cion, que era 3; masel notariosiguiola costumbre imperial introducidaCQFrancia de
(<t)V.Tom.m.pag.iM.
(b) Ap.n."n.
t LAS
t)EESPAÇA.
)GH~)AS
7
mudar la tndiccion en et mes do Mtipmhfe v
esta es una pt'ueba mas do que en Catatuua
se es).i)6ta mismo algunas veces,
Hecho este bien a su iglesia pasô nuesU'o
Obispo con c) mismo Condc y su mugcr Lu.
fia a consagraf la igtcsia y conih')n:u'et nucYO
monas~t'to de Santa Cecitia dct vattc de ~«ts,
<ju'eocho 6 dioxaftos antcs, de casa de mor)gcs Bénédictines, habia pusado a sct'to de
monjas de la misma 6rdcn cosa de (juf se
dira con mas puntuutidad en la iustoria de jos
monasterios supt'inudos de esta dioccsis. Es.
te document, ()uc es et que cite al
pnncipio
para probaf las circuostancias de la eleccion
y consagracion de nncst)'o Ohispo, es unode
los que ttc copiado con mas gns).o por la singntaridad de su i'ecua, que ctUt'c ott'os c6tn.
puLos usa dct do los tush'os, y cucnta '2!C
desde la Encarnacion nùmct'o que corresponde bien al afio 1080 n raxon de cinco anos
por iust.t'0 scgnn la opinion comun que a
hucna cuenta, si este computo sucedio al de
las Onmpiadas, dehiansotoconLat'sccuah'o
en cada uno, como inuc!)os crit,icos (juicrf)).
Lo cicvto es <jU(!
<;tuso de cs).cda(.occonotoseria
de
gico
grande u).i)idaden el examen de
las escritm'as, donde la munipticacion do
cUos descubrc las cquivocacioncs de los no-
8
YtAGE
UTEHAtttO
tarios 6 afianza su vcracidad y exactitud. En
fin, ira la copia con algunas notas que todo
to ()ir:ipor mi. Se me oh'idaba el decir quc'ct
original existe en el archive de la cotegiata
de Casteitbo, y que e! notarié conto en él e!
ano XX del Rey Felipe, con ser mas de dos
mcses postenor al otro que ya dije, en que
se conto bien el XX!.
En el archivo de! monastcrio de Monserrate ~c~.
57. ?t." ~J Y)la escritura
original de la consagracion de la iglesia de
Santa Maria, op~MM For~se (hoy CasfeH.
follit de ~!M~'e~M,junto a Tora) que hizo
nuestro Ohispo !ta!)andosepresentes D<<
c!0 e/<M(~tK
cce~«e et o~!(~~rMC:pc, y Fu!.
con, Arcediano (que es el Obispo sucesor),
y otros varios nohles. La iccha es de22 de se.
<<e~e, <~oX~~
J!e)/ Fe~pe, 1085 de la
F (era la YL)
E~canfacto~, iH(~cctOM
Otra consagracion hizo el mismo Prelado,
~ONMj!~K (asi decian en iugar de pridie
ano 1085 de la Iglesia de San Saturn<M!<M)
nino de Uordd, cuva escritura ho visto en
el archivo de la Cotegiata de Agcr, numéro
2078.
A 9 de abril, ano XXVH del Rey Felipe
(~087), acepto la donacion que Arta), Conde
de Pallas, con su madré Lucia y su hcrma-
1
A !.Ag IGLE31AS Dt: ESfASA.
f1
1
0
no Oton (et Obispo succsor) hizo A estaïgtc.
sia de la villa de Lesereto en indcmnixacion
do tos danos que su padt'c ArLat, Confie
tambien de Pattas, habia caosado fa misma, por cuva causa habia muerto cxconmigado. Ya dos af)os antes, a 5t de m:)\o, et
mismo Artat hijo, j)a))ia ajustadn una roncordia con nuestro Ohispo haciendo atgunas donaciones por el alma de su padre, con
tal que el Prelado le dicso scpottura ectcsiastica en el cemcntcrio. Va copia de estas
dos escrit.m'as (s).
Det mismo ano 4087 à 7 de dicicmbre
produce el padre Pascual en la Dise~ac/o/t
del obispadode PfJMs ta memoria de la confirmacion que este mismo Ohispo hixo de todas las donacioncs hcchas à la iglesia de
Santa Maria de Tremp, concediendoJe que
pudiese presidir un Abad en ella si con el
tiempo crccicse en rentas y prospendad.
Tambicn es (têt mismo ano la donacion testamentaria hecha a esta Igtcsia por su Arcediano Gx~erMo ~rno~, que poco despues fué
su Obispo.
(~) No ha sido posihtc hatktr fibs copi:));, nMtquc es
tnuy ciertoqucse Menron; aeaso pcrfcicrottpaNsiempre
con at~unas otrM con moUvo de las oni~racioncs y ttasfur~o'i~M tuw q~c suffit' en et nito t808 y '.iguicnk's.
<0
YUGE Ht~A~O
t<
M ftiet
tti~
~t.<
ano ~f~~
tu~u aA u p~
ue jumo
autonzô y
conth'mo la restauracion, dotacion y nueva
forma de la canonica de Organà (hoy colegiata) hecha por Guitardo y Gcbe!ina, Scno)'cs de Cn~ y su \at[e. Habiase fundado esta iglesia en tiempo de! Obispo &'(t~o,y bn
et de San JËtWc~o~ se comenxo !sufabrica,
que consagro CM~erMOCH~'c(fo.Mas con ci
!ar~o concnbinato det perverse Ada)bc)'),!nô
se hallaba todo en pcsimo estado. El modo
como esto se Yeritico, se dira de propôsito
otro dia cuando enviare el precioso docunien*
to que sobre c!to hc copiado. Baste sabcr
por ahora la existencia dei Obispo J~'Mon~o
en este ano, det cuat no quedan ya mas memorias sino la de su muerte, y aun esta
nun' dudosa. Lo mas comun en tes cronicones y nccrotogtos de este pais, y en las notas anti~nas de esta catedral es njaria en
el dia !.° de jutio del ano '!()!?; y yo me inctino mucho a ello, aunque no dejan de causarme algnna difiodtad las primeras noticias
del Obispo F«fco que signe de modo que
en todo caso puede adelantarse at ano ~01.
Esto es de poca monta.
De mayor importancia es, y ocasion de
no poco trabajo, la noticia que nos conserva un necrologio breve de esta iglesia, c!
m
ALASMLESM
v s~uww.a
M
.uu
ESPAÇA.
wmu.n..
« W
t
'tA9n.ft:n.
"1
.1:
et ~t,:v"
cual, retcrido
obtto 1-1
del {\I-ft"
Obispo, dice:
Post CM~MS
MOrtCMelecti ~N{ duo CptSCOpt:
debe entenderse precisamente
que
expresion
de los dos Obispos inmediatos FttkoMy Gui~erwo, cuyos ponH(!cados cxaminaremos sucesivamente.
Pero antes quiero, ya que !o trao la materia, vindicar & esta iglesia del horron que
le puso el padre Don Jaime Pascual en su
Disertacion det obispadode PaM«s, donde hablando de io frecuente que era por estos
tiempos y paises et vicio de la simonia, dice
pag. 98 es cierto que en la Sc(!ede L'n~ desde cerca del ano iOCO y<as<<{
el de ~i5, se
AaM~aMdos ~M~os que pretendian sentarse
en eMa, p«cs ambosse (t(M!<t{)«M
Obisposde L~
e!
MMMO
vicio
de
la
No acasMnoM!«.
<jfe!
por
bo de admirarme de una proposicion tan
avanzada en la ptuma de un anticuario naturat del pais, y que viô varios archivos (menos el de esta catedrat); mayormente no
alegando prueba ninguna de to que dice, ni
babiendo yo encontrado entre sus papoles y
apuntes que ho registrado nota alguna tocante a esto. Yo me atcngo a los documentos que he producido desde el ano 10CO, en
los cuales ni en otra parte alguna. no en.
cuentro la coexistencia de dos Obispos Ur-
z
YUCEfJTKnAMO
getenscs hasta !a noticia que nos da e) ne.
crotogio citado en e! ano ~092. Simonia pu.
do habcr en la eleccion <)c)os
Obispos (esto
o-a por dcsgracia ))arto ft-ccuentc ))asta en
la mistna Horna) pero cisnM (le dos
Ot'ispos
et) Urge). yo no Jo ttatfo hastn c!
tiempo
dicho. Trc.s af)os despucs va fu< electo Sm!
MpH que gobct'no solo esta !gtesia, no se.
lamente hasta et afto iH3, sino hasta el
1122. De modo ~)c no hay mas cisma en
esta diôccsis que ci que comcnxo en ~092
y dm'6 dos anos y mcdio. Mi viage no me
permite impHgnar las opiniones de los eso'itores mas la autoridad que este tiene en el
pais, )nc obtigo hacer esta advertencia.
Vamos ahora a ver como podrcmos salit.
de estos dos anos de cism:), cm'o triste estado aun a mi me alcanza. Mabtcmosde cada uno de los Obispos compctidorcs en
par.
ticutar.
FULCO
desde ~092 ~o~ 1095, !'n<t<t<!a~o
Obispode
~e~.
De la familia de los Vixcondes de Cardona, sobrino de! Obispo Erivallo, por ser hijo
segundo de su hermano Fulco y de Guisla.
t~S tCLE~ASt)E E~'A~A.
t
i
t
t
<3
3
<t
h)a todavfa dû poca cdad en f!) ano lu~u,
cuandomucr~ya supadra.estababajoia
Diccto sutio
U)K')ade Uonititio dératés.
Er<t'a~o en et tcstamcnto que dispuso ese
ano: (t~~oa«<eH:~to~'a<r!s~ FMMot!s(acaso FM~tOtt endativo) <j'!<t
?n<ttorest 'y!(CMt!Mde CO<t't<DoKt/t~titS(~ F(~Mdimisit COS<f)fM
e<c.
~n
la
concordia
6
~tco cMmc<M<eMatt!«,
coH~entMt<)«,
<juedije entre d Ohispo Guillermo CMt~'c~oy 'Raymundo Fo)ch, Yixconde
de Cardona, Itermano de nuesLroFuico, se
tce !o siguienH' et cot)t)CM<(
p)Yf~'c<«s~tfi(<~'(ff~'C~Mvicecomito«< donet ad
XCO~XS
F)fJ'co?tetH
~ft pr!me/'(ï
jwet~c~m p'ft~'CM<~MS
onore~!<e«dff~er<<t
/t<cr~in ipsa seJe de Sanc<e)'t'cos
ta ~a)'t«,~e <jMOS
que ~(t<~cn< prccum sxos ominesc.fcep~o<p~tcf«Â'~c~MM(M(<:M
et ipsa oxot'c gt<test (le ~o/sas Ndo'M<fMMS,
tKt{tt(<o
jCenf~'Jt, etc. No se si cumpHo el
Ohispo G~tt~ermoesta promesa. Solo sé que
en el ano i068 suena ya Fulco Arcediano,
con cuyo titulo asisUo diez auos despucs al
Concilio de Gerona como procurador del
Obispo BerH«)'~oGM~~M, y en i085 a la
de ~Mt~'e~ds,
consagracion de Cas<e~/bMt<
como ya dejamos apuntado en sus yespcctivos
lugares. Digo que no sé si cump)iu su promcsa aquel Obispo,porque tampocome cons-
1t
VtACEUTMAMO
la que d afccdianato que tuvo Fulco, fucse
atguno de los de esta iglosia. Antcs por )o
contrafio tcngo datos demasiado cicrtos para atirmar que i'n6arccdiano de San Viccn.
te de Cardona. Hn aque))a iglesia no se introdujo la canonica Agustiniana hasta poco
antes del af)o 1090, y fuc FM<coel antor<te
esta grande obra alli y en Cataf. Ilasta esa
época se goberno a<)uet clero por !a canonica Aqnisgranense («), con ia cuat eran
compatihies los Arccdianatos y otras digni.
dades propias do igtesias sccutares. Y que
Ft~co fuese alli Archttevtta, aparcee por tres
documentes originales que vi en su archiva.
L Una escritnra de venta hecha a 13 de
junio del ano XXV de! Rey Fotipe (1085),
dice: ~MtmM~ad~OMMM
SaMC~~MC~M,a<eclesie t)!tce<
que ad canonicis e~MsdeMt
FM~tMttArcM~o, et ceten~~f~Ms ibidem
Deo scrMeH<!&«s.=t!.En otra de 27 de di.
ciembre del ano XXVJH del mismo Rey
(1087), se lee Ego Arnallus pt'oK MtroMt,
donator.
SMWeclesie Sanctt ~!nceM<<t
Cardone, vel jF~MM~t'cAt~)~,
~o Abba,
ibidemDeo
serftett(es.=
ceterisque ~o<W&MS
111.Finalmente en otra de reconocimiento
(<t)V.Tom.V!It.pag.<7<y sig.
<5
At.MMLE8M8
M ESPAÇA.
& fJ'1
1 l~
àdinct
.J!
dtcc:
hecho a 1." de no~iMnhrc de ~?2, se
JMfo ego C~<'aMKs.n(!feF!<M<o~'cMCOHOntCOS
.SoMCtt~!n(!!<!('OMO, ad OMMCS
cen<
A vistn de estes très documentes nadie
podt'a Jmtn)' que ïhia y qoc pcrk'nccia Ala
canomca de San Yicentc de Cardona como
su Arccdiano; y siendo de la dioccsis, y per.
sona tan prinopat, no es maravina qoe et
p)'cti)'ifndo!ca !os
Obispo Bernardo CMtMcM,
At'cedianos de esta catedra!, )oenviase como
su procut'adora! Concilio de Gerona de dO'78
como se dijo.
Et hattat'tc nombrado cxpresamcntc en las
chadas pso'itm'as y antes (juc el A))ad de
aquella casa, es pot'quejuntamcntc era Vixcondc de Cardona, seriorio que hct'edô de
su !tcrmano Raymundo Fotch, quien, segun dicen (porque de esto no tongo prucbas), mataron los moros en el cas).ii)o de
AfeMttel ano 1086. Solo se que dicho Viz*
conde dt!'unto, en et tcstamento que dcjo ordcnado el ano d084 (VW kal. ~M anno
X~N. regni Regis PMtpjM), decia: Veto pe!
~re in os<ecum coMt<eBarcltinonensi(esta scria la espedicion en que murio) instHuyô
albaceas â Ermesindis su muger, et Fulchoni
orchtdtacMO ~'a<n Mpo;y despues .de dejar
~C.
vfACË!.)ïM;nuo
it ambos vaDas cosas, anade: tel nf<ceoM<'tM
M!'t'!(t0com<<!<m
scMtorxmMcorxM J'~mx~~t
ct~xe ~eren~nt los dos hermano~ Condes
de Barcetona). Esta la escritura en Cardona
en el archivo abaciat. Comoquio'a que este fuese, es constante ()uc desde et 1088 son
harto ft'ecnentes tas escrituras en queio nom.
bran. t'MccontM() Proconstt! C«r~on<p aùadiéndose en algunos el dictado religiosus sin
duda, como para designar su estado ectc'
si asti co.
Con el mismo dictado sucna tambien hecho
va Obispode esta !gtnsia, de cuyo pontificado
es muy poco to que nos queda. Recuerdo !o
(jue se dijo en el fn'ticntoantct'ior, es a sabe)',
que este Pretado fué electo por el capitulo
en discordia con CMt«e)wo Arna!, de (juien
diremos htcgo. Y aunfjue de esto ignoremos
las circunstancias, ni tengamos otra prucha
mas que eleitado nect'otogio de esta caledral,
debc tenerse por cierto siéndolo por documentos la coexistencia de ambos Obispos en
cstos dos anos.
La época de esta eleccion ruidosa parece
que dcbc tijarse a fines det afto 1092, 6 principios del siguicntc, no solo porque el ante.
cesor se suponc muerto a mitad dei primero
de estos anos, sino porque el competidor do.
A LAS MLEStAS DE E8t'A'SA.
')7
n "J
n
Fulco
tco. que
nue muri6
niuri6 à fines
finns del
fif'i 1095,
n{<ft obtuvo
nhh.vn
la preiacia dos anos y medio, como vcremos,
y es regular decir to mismo dei nuestro. Mas
como aun la cuenta de este remnte es dudo.
sa, por la variedad de contar los anos del
Rey
Felipe ùnica nota crono!6gica do estas
escrituras
tambien es dudosa la época
de la eleccion. Vamos, pues, à decir a se.
cas las memorias que hay de Fttlco como
Obispo.
En el ano XXXI del ney Felipe a 12 de
marzo, cediô en feudo a Cuilicm Ramon,
Condede Cerdafia, et casUUode Cardona,re.
cibiendo de él mil onxas de oro el castillo
de ToHo y la villa de En. Hailarasestaes.
<:ritura en la A~t'ctt 7~dn!ca (~~p. numero
~CCF) reducida el ano 1090. Datucio, en
pt iibro IV de la misma obra, ia extracta
y reduce al ano d091. Yo aùado que puede
pertenecer al ano siguiente, siendo como
es la fecha del i2 de marzo suponiendo, lo
que no se, que el notario contase los anos
de aquel Rey, como los de la Encarnacian.
Pcro et caso es que ninguna de las tres cuen..
tas debe valer, si es cierto que el antecosor
murio a mitad del ano 1092. Por ventura
hubo yerro en la copia que \'i6 6 saco Mar~a, y esta crco que es h verdadera soin.
TOMO
X!.
0
48
1
V~RHUTERAtHO
cion y acabnse. A b menos senh'a este docnmento piu'~ probar que Fulco fué Obispo
de Urgel en aigun Ucmpo.
Con mas scguridad puedo babtar do otra
cscrit)))'n (porquo )a he visto originat en el
archivu dct Aba<)de Cardona) i'uctia W~t~
~<M(f<-<t,aMHo.YX.Y~, )'e</t)t~egfM~M!pt,
que segun la cuenta regular es del 6 de enero del 1093. En etia un Guillermo Bernardo
cède 6 evacua como decian, el Castro Aleny à San Vicente de Cardona y à su Ahad
Ugo, en virtud del juicio y sentcncia que se
diô cuando <ts(!(en<M<,
dice <!M<e
~rese!:<stM
doMMtFu!coM<s
UrgellensisPoxt~cM atque ~tcecomitisCafdOHettSM.
Otra hay alli mismo tambion original dei
dia i. de nmyo del ano XXX~t de Felipe
(1095 ô i096) que emptcxa asi: Ego F!
VtMCowt<e
et ~ermesswdMVtchoMtprocoHSMt
cecomt<ts(tt!tu{tcr
Fu!chotM(su herJR~tMtMdt
una
donacion
à
San
Vicente y San
mano). Es
Pedro de Caserras. En las suscripeiones esta
la del Obispo asi Fulchone EptscopKset Vicecomite.
Aunquc en esta escritura no se expresa la
Sede de Urgel, consta que era su Obispo
por otra escritura original (~t<<)fecha pocos dias despucs a ~5 de junio det mismo
A LAS ICLESIAS
DE E~A\A.
t.'f )-r,~)')rt~<
~9
)'
ano AAA~t <ie~cupe. ~aMa!CKnc<tS,
(lice,
FM~to Episcopus L~eMeMMS,
<jf«od!
idemque
OtcecoMM
C~oMeMM. Esta tambien su firma original asi Pulchonegratia Dei, ~f~e~6Hs<sEpiscopus. Va copia de esta escritura (a).
Estas son las ùnicas memorias ciertas que
hasta ahora hc visto, por las cuales consta
que reat y verdaderamente, Fulco fué Obispo
de Urgel. Pero es de notar que ninguna de
citas pertenece ni à !os intereses ni à otra
cosa que toque à esta iglesia. como cierta-mente pertenecen las memorias que quedan
de su competidor C~t~rtMO,segun veremos.
Por donde me doy a entender que este ùhimo fué et que residiô en la Sede, y fué reconocido por el Condey por la mayor parte
de la diocest, y que nuestro Fulco mantuvo
el tituto do Obispo ~e!ense, permaneciendo
siempre en Cardona. Y a esto debe atribuirse el silencio delcatatogo de Gerri, que solo cuenta por Obispo a su competidor Ct(t~eM<Arnal.
Vet'iucada â fines del '1095 la muerte de
<j!t<tHet'Mo,
tcjfjs de continuar Fulco en et gobicrno y titulo de la Sede, cesan del todo
ftf.
(o) Ap.m'H)).
M
YtAGEUTEnAXM
n~n_'M- 1,
l'A'1In__A 1..
sus memorias, y comienxao
a haltarse,
y )as
ho visto en et mismo archivo en grande
abundancia, en que se intittila Obispode Bar.
celona y juHtamente t~co~de Je fa)'(!oH(t;
prucha évidente de f]ucera una misma persona, due cediendo en k mucrte del compc.
tidor et dcrccho que pcnsaba tcner al obispado do Urgel, dio togar con ctto à que fueso elegido San Odon pactfieatnente, y et fuesc no trastadado (porque esto no se conocia
entonces), sino e!ecto por el caphuto de
Bat'cetona Obispo de aquctta Iglesia. En resolucion, el como, yo no !o se pero me
consta esto que digo, que el mismo FM~co,
que aqui mantuvo el titulo de Obispo Urgciense hasta por los anos 1095, es el que po.
ne el padre Ftorex Ohispo de Barcelona desde et 1096 hasta et i099, y aunpuedo aHadir aqui la época fija de su muerte tomada
de un necrotogio de Cardona, fjue dice: IV
idus decembris~arc~OMe ~e~ost'<!ot'eco~cM~c
MeMoneFt~c~onMEp~co~t ~x~em L'rMs atCat'(<0!)CniiM,
que 1'CecOM!'(:S
cujus md<M<r:M
clerici h~Ms ~oct, n~ar~MS sMn<
docMmeHtts
et
~uuKt!t<e)'
!M&<cc<Ms
edocti, gx~tM tpse
pos<rcmo adepfû ct~tHmee~t'sco~«<)fs,
~!«! prep~t<ttam M)'bem~Mtct't<
&K(<o~tnc,oc~M~MS«WM
Dnt.~.YC~.
At.ASt'tUMtASOEHKt'A.'SA.
2<
CUtLLEHMOAR~AL DE MONTFERMER.
~?~~092
~alOUS.
Este ponUiicadoes una de las pruebas det
desconcierto del Episcopotogio impreso que
!o hacc Ohispo desde el afto 10*76 hasta el
1082 tiempo en que, como vimos, gobernaba la iglesia Bernardo GMt~en!.Et nuestro
ora todavia Arcediano de ella en el ano ~87
cuando hixo testamento, y en él donacion
Ala canonica de varios alodios, VI. kat. apr~
MsaHMO
XXVII. n~nt Philippi Regis, al cual
suscnhiù con su nombre y apettido et ya dicho Obispo Bernardo ~a~o~. 7. (ol, 24. 6J.
Tamhien se nombra Arcediano en el afto
t090 en la restauracion que yn indique de
la iglesia de Orgafia.
Su eleccion en Obispodehi6 ser atincs del
ano i(M2, cuvas circunstancias ignoramos;
solo se suponc que hubo en ella discordia,
y que le dispute esta dignidad F«!co, Vii!conde de Cardona. Mas ya vimos que aunviviu fueque este se int.it,u)6Obispode
ra de esta c:<tcth'a),en donde nuestro ~MMc~tHO
rcsidiu y murio reconociclocomo Ohispo. Asi le haHamoscon c) dictado de c/cc<o
VL~EJ.TEMRÏO
îtnn
4~
en <t)
el ano
1095, fttt~ir~t~
cuando, como .t:dijeron des.
pues sus testamentarios, apenas hecho Obis.
po, ratifiée en pleno capitulo la donacion
que ténia hecha la canonica en su testamento, to cual dicen aqucttos testigos que
fue in cra MCXXXf.indictioneM/. anno Phi.
~tpp;Regis XXXIII. que yo juzgo ser el ya
dicho 1095 a quien corresponde ia era y el
aûo XXXIII de Felipe, contando desde la
muerte de su padre en agosto de 1060. En
la indiccion hay yerro, que fué la ï, no la IV.
En esta donacion menciona dos hermaArnalli y Tedballus(ibid.
nossuyos, Pe<rMS
fol. 21. & Los dos misrnos afiadiendo
tambien el segundo e! apellido Arnalli, hiCteronescritura de homenage à su hermano
el Obispo en razon de ciertos feudos, XV
kal. MartManno XXXI regnante ~M~po jRege. Esta en el archivo episcopat. ~No ves
cuàn poco acordes andaban los notarios en
la cronologia del Rey Felipe? E! ano XXXIII
le supone solo Obispo electo, y en e! XXXI
ya no le dan este dictado. ~Quediremos? Lo
que otrasveces, que contaron como quisieron. Y a! cabo, si asi parece bien, reduzeanse ambos anos a los fines de! 1092 6
principios del siguiente y hagase )o mismo
con otra escritura de ~2 de abri! deI afio
~n
LAS IGLESIAS DE EXPANA.
2~
XXXIII dol mismo Uey (lue lto visto origina!, donde (irma el Obispo de su mano sin
nombrarsc e!ec<o:y con otra tambicn de
M de junio de! fnismo af)o en que firma:
Poco
Pe<t<s Episcopi Gttt~e~! C(!Hce!!a~MS.
esta
cuestion
de
importa
cutnputo, para cusolucion
no
dato.
p
hay
{)jo con tal que se
me conceda !o que de ello résulta, que el
Obispo estaba ya electo y contirmado, y reconocido como tal por este clero à pocos
meses de la muerte del antecesor Bernardo,
Confirmase esto mismo con la donacion
que el Condé de UrgelErmengot V hixo luego à este Obispo y su iglesia del Castro de
Gerb, dado antes en feudo por et Conde su
?nesch!(as,~Mtc
padre. Dioles ademas OMMes
ctt)!<o<M
Mn<)n~ tMMros
Bofa~ttWt. ut sicut
$!(H<
~om<M
orattMMp~aMorMM,sint OftnKMtte Domino domMSorients omnium ~e~MM
C~n~«!Mon<M.
La data esXV~M. ~MMorM,
cra~. C. tricesima
«Kno ab FncofnattOMe
Domini Kos<n Jest<chrM<t~.XC~/ NH~o~Me
XXXVfM~ï
/?c~. No se tenga por equi~ocada la cuenta de la era que ya algunas
veces he advcrtido que los notarios paredau
darie 39 ahos de exceso à la cra cristiana,
porque la mndaban con la indicciou en el
mes de scticmbt'e, tomando va desde cn-
24
VfA(!EUTEBAtUO
tonces
aftrtsimn~ntn.
tonces )ft
la dct
dei ano
como Mtf!
succmô
stgutente, fnmn
en esta cscritura, focha on el mes de diciembre.
Dejo de hablar de otros documentes que
he visto del mismo ano XXXVde Felipe, que
solo sirven para probar la existencia de nuestro Obispo en eso tiempo.
Uno mas sobt'CYtviùa la cxpresada donacion. Existe original y copiada tambien (t6t~.
/b~. 25) la publicacion de su testamento o
sea la declaracion jurada de !&s testigos,
ô testamento sacramentai, fecho a 26 de
abril del ano i09C. En este documento juran los testigos supra altare ~attcte E~ah'a
M!(rosalis parvam
Virginisquod est /Mt!da<M?n
a<!obcedam
eclesiolam
(a) a!~MpDei genitricis
Urgellensis Sedis; y aseguran !o que ya di~imos que ya tenia hecho muy de aRteman&
su testamento, y que )o ratificô en pubhco
capitulo cuando fué electo Ohispo. Deinde,
anadcn post spatia JuorttM onHorMtM
ac dtnttdtMtn.accidit ei ~«ftosa MtMMgxepermctostt
«r~c!'f<<eMM; et !'<erKM
epr!<t~o, gttfc MfmM
mandavit st&t H~em pnc/«<«nt sMMMt<M<aet Jnua~ccH~c~'«ft
tnen<)tM.
~t<odetiMc&«<)«'
t~Me
M~mx~~at CM~
~tH~More,qui
(a) V.Toxt.IX,p:S. ~Ou,
ALAS
MLEStAS
DEESPAtA.
23
<MfM«OtOnttMS,
dtcnt
(t!CMMfttMMMKSerrttHC
<ef<tMM
MKsen'ttHe
~<M'~M$,
pos<
post
exalavit spïn<MMM
in mense novembrio, ebdomada ~na W, anno PMK~t RegisXXXVI.
De esta dcctaracion jurada y original hecha
antes de cumphrsc los seis meses de la
muerte del testador,como estabamandado,
resulta que el Obispo mu)'i6 et martes de la
segunda semana de noviembre (dia 15) dol
at)o ~095, en que regia la Jet. dom. G., ai
cabo de dos aitos y medio de pontificado.
Con ella se ovidencia tambien la equivocacion con qu&aigunas notas antiguas de esta
iglesia le dan cinco afios de Sede y la fatsedad do la especie qu& refieren de nuestro
Obispo las actas de la vida del sucesor San
Odon: «Accidit autem, dicen, eo tempoce ( el
»de la eleccionde este Santo) quod quidam qui
»Urgellensi Ecctesia: pra~eratepiscopus, gra.
"vissimotanguof'edctinebatur. Ipse vero con»siderans gravitatem sua, inf!rnntatis, fntura~
»mortis prœnuntiam et suam in episcopatu
aconsecrationen) à canonibus deviitm, aft»vocalo fratrum et populi conventu, co~tm
~OtHN~MS
et ~<OtM!'CM,
et noEpMCOpï
0~<C!MtM
"tMHJeset'Mtt.De ~onot'c«c~o ~atrnnontt sMt,
Mccc~cstffm
.Se(!t'f~'ye~ens:s Mto~Kt/tce
tlitavit.
)'!tto dcniqno defuncto, ctc.o Porque ni es
crcibte que en et citado testamento sacra-
26
VfA<iE
UTEttAfUC
mental dejase de hacerse memoria de esta
rcnuncia; ni la dotacion de la iglesia fué he.
cha por él con este motivo y en esta ocasion, sino mucho antes de ser Obispo y conHrmada en c! momento de su eleccion; ni el
clero para e!egir al sucesor hubiera agnania.
do a que murieseel antecesor que ya habia renunciado laSede y hasta el nombrede Obispo.
Satimos ya del breve cisma de esta igtcsia,
En el cual es indubitable que el verdadero
Obispo ora este Guillermo,que residio aqui,
y fué reconocido por el clero y solo por su
muerte se e)igiô el sucesor San Odon. Asi
que hizo muy bien el catatogo impreso on
ponerie entre los ObisposUrgctenses, excluyendo de et à Fi~co y ni aun mentandote.
SAN ODON Û OTON.
~dei095~s(a
M 22.
Comunmcnte es tiamado -Sa~ 0<. Era
hijo de Artal, Conde de Pattas y de su mu.
ger ~«cia ô LMC!att«,segun dicen todas las
actas antiguas de su Vida y consta de varias
escrituras. Una que be visto en este archive
to supone tambien liermano dei Conde de
Urgel, Ermcngot V, apettidado dc~MM'HMt:
A LAS tGLESUS
DE ESPANA.
~7Î
nL-q ~trrnnnno nn..T,n .ln.·1.
cusit
acaoo ue emenuer. li.,
Ks 1.,ia ceston
que
que dicho Conde hizo &!a iglesia de Urgel
del C(M<f)tM
Carchovite ano XL del Itey Fc.
lipe, HOO de Cristo; la cuat cmpiexa asi:
« Notum sit.
quia ~t!fcr me!<sdomnus Odo
»Urgellensis Episcopus venit. ante me Ersmengaudum Comitem Urgellensem et uxo»rem mcam, nomine Mariam et ibt in pr:exsentia~'atrts MMet ejusdcm Episcopt~rM,
»domni ArtaUt PaUanensmtn Comitis, etc.))
~Como pudo Armengol llamarse hermano de
los que to eran Artat y San Odon, siendo estos
ùltimos hijos de distintos padres, que el pnmero ? De esto se habtarà detenidamente en
las JMentonasde los Condes de Urgel. En
tanto no hano otra solucion mas que dar à
la patabra fratris un sentido lato con el cua!
alguna vez se han Hamadolos parientes en
cualquier grado. Mas adelante veremostambien como el Ohispo sucesor Bernardo lloger
llama hermano suyo al Conde Ermengot VII.
Dicese de este Santo que nacic en la villa
de Sort y aun scnabn alli la casa de su nacimiento. Aùaden que en su juventud siguio la carrera )nintar, y que pasando despues a la clerical !)cg6 a ser Arcediano de
esta iglesia y que siendolo fnc electo OLispo por la renuncia de su antecesor G«t<!o'-
28
YtACEUTERAtUO
mn~M!Mn<:v!<vfmnK<t))ntnSn~
moArnal. Mas
vemos que la
Sedc no vaya
c6 sino por muerte de este Pre!ado.
Como quiera que esto sea, nuestro Santo
suena ya electodia 9 de agosto del afio XXXV
del Roy Felipe, cuando Artal Conde de
Paitas, junto con su muger Atonsa y su
hermano Oton, Obispo electo de Urgc), dieron al monastcrio de Labax ia villa y honor
de EWf<.Esta noticia tome det indice del archivo rea! de Barcelona (A~M. do Ca<a!MM<t,
saco B, MMM.
464), donde no pude ha!)ar la
escritura que despues vi copiada en el Cartorat de dicho monasterio, folio X~. Como los
alios del Rey Felipe se contaron alguna vez
excluyendo los pocos meses del auo 10GO
en quo comenzô a reinar y poniendo por
primero el 1001 es faci! que su aûo XXXV
con'esponda at ~95 en que muriô el antecesor CMt~efMO
por el noviembre, y que iueser
electo
San Odon en lo que
go pudiese
restaba hasta el 25 de marzo siguiente, que
es cuando se acababa dicho ano i095.
Las virtudes pastorales de este Prelado
no son por ahora el objeto de mi trabajo,
sino la parte bistorica de su vida, en cuyo
gencro io primero que ocurre es la bu)a que
el Papa Utbano !t le dirigtô en t098 confirmando todas las poscstoncs de esta Sede.
ÂI~
~A-t~t-
MLEMAS
DE
<t
EBPAKA.
·
/t
29
1 nutnjutuinuui uaruenatAgmrre ~ûM. coHCtt.)
y Baluzio en el apéndice de la Afofca~MM(nica (M.CCCX~/) atrasandotaat ano!OU9,
solo porque ça la copia que 61 debio tener
se teia ese aftoen la fecha de h bula. Pero
muy ctaro es que debio esta nota corregirse
por las otras de la mtsma fecha. Porque en
6 de abril de i09~, ni corria la indiccionVI,
sino la VII ni el ano Xt, sino el XH del
pon.
Uficado de Urbano, que comenzô à 12 de
marzo de 1088, no me maravilla tanto esta
inadvertencia de Batuxio como la advcrtencia
con que se pone (t6. col. 475) a retlexionar
admirado de que et Papa Urbano se intitule
a si mismo sucesor de San
Pedro y San Pablo;
como si esta tuera la primera vez 6 la ùnica
en que los Papas hayan dicho que cstan in
ea:ce!M<!posto!on(!H
pt-wc~MMPetri et PaK~
6
como
si no estuvieran a mi.
speculapost<t.'
les por ese mundo los diplomas pontiticios
con los sellos que representan a los dos Apôstoles y unas letrazas que dicen SPA SPE 6
S. Pa. S. Pe. Dejo to demas en que aUise
entretiene el escritor francés. Dia vendra en
que estas y otras cosas se reunan en un pun.
to de vista: que bien to necesita el honorde
la historia y de las igtesias de Espana.
En la misma obra (~. M.
CCCX~) esta
30
YIÂGE
ULRRAMO
<t 1 i escritura
*t de
1
ya puhlicada la
consagracion de
!a iglesia de Santa Maria de Guisona hecha
por uuestro Obispo, con asistencia de Futcou de Barcelona y Ponce de Roda y de los
Condes de Pallas y de Ur gel. Con to cual
escuso el decir mas.
Desconocida es y curiosa la noticia de la
coft'adia que mstituyo el santo Prelado en el
monasterio de Benedictinos de Santa Mafia,
tMfa~e L~tfetMe.Donde, segun creo, es la
pobla de jLtKet, cetuta o obedtencta, 6 priLOrato del de Ripott, y hoy iglesia secular gobernada por un Preposito (Pavordre), cuya
consagracion en ~59~ tengo notada y no sé
donde. Pues digo que en el ano HOO instituyo alli una hermandad (/ro(rMM), cuyos in.
dividuos se reuniesen todos los anos en la
fiesta dct titular y para celebrar la vigilia
de su auar cada uno diese una candela y para
la limosna y cornida, que se llamaba caridad
/ra(erM< la cual debian comer todos juntos,
contrihuyese cada uno con un sextario de trigo
y otro de cehada, y con una niedida de vino
que decian cQKna~t,de donde aun en vulgar
se Hamancanadetlas los vasitos en que se sirve
et vinoy agua en el Santo Sacriucio. Mandates
ademas que hagan cantar una misa por todos
tos fioles difuntos, y que dcspucs de haber
A !.AS Mt.EHA8 DE ESPAKA.
comido juntos vuelva cada une & su casa: y
que si algun cofrade muriese acudan todos a
su seputtura, y hagan cantar una misa por
su alma y ofrczcan por cl obtaciones. A los
que se alistaron en esta hermandad pcrdona
la mitad de la penitencia que ya estuvieren
haciendo por sus culpas peque&as y aun de
los ocho vicios capitales cuya pcmtenda no
recibieron, les pordona la mitad. Este extracto te harà acudir vo!ando il ieer el documento
que va copiado (ca) en el cual notaras que el
que instô al santo Ohispo a que fundase esta
congregacion cra Guillermo Bernardo. Prior
de aquel lugar; y el notario que lo escribto
otro Guillermo monge motivos por los que
dije que aquella iglesia era monasterio. Ya
ves que esta es una reliquia de los Agapes
primitivos, sin otra diferencia mas que aqui
hacia la esperanza del perdon e indulgencia
canonica, to que aHà obraba el fervor de la
caridad. Hoy dia hay parroquias en este pais
donde en las fiestas del titular concluida la
misa mayor, todavia se ponen algunas mcsa:!
delante de la puerta de la iglesia en que se
reparte à los concurrentes pan y vino y a
esto ttaman la Cantat. Y aun onlas ciudades
(a) Ap.n. IV.
32
Y)M!E
HTËMMO
los panes que las cot'radias repartcn a sus in.
dividuos en sus nest.as, se llaman vulgarmente P« en <'«)t<«<.Porque veas como du.
ran los uses y cornu nos purecemos los nietos los abuelos. La fec!)a de esta escritura
es del dia 9 de febrero del ano de Cristo
HOO, era 1158, indiccion VIII epacta VII,
concurrent.c V: cpocas que cuadran entre sji;
solo al fin !o écho perder
el notario, poniendo ano XXX de Felipe en !uf;ar de ano
xxxx.
Ya que hablamos de indulgencias y hermandades allà va copia de un decreto de ambas cosas, que por no tener fecha no sabre.
mos à que ano pertenece del obispado de San
Odon (c). Mas yo creo que sea de los princi.
pios de él. Dice pues este Santo Obispo, que
para cumplir con su ministerio y librar las
atmas de sus ovejas de las garras del demonio, junto sinodo de sus Arcedianos, Abades
y los defigos mas sabios de la diôcesi (parfoc/tt~), con los cuales détermine perdonar
~Ma$por<e8pen!<CM<ï(B
<jf!<aM
corpora~er facturi
<?'(:?<,à los que hahiendo confesadolos pecados de su vida y recibido por ellos la penitcncia, y prometicndo coni'esar cada ano sus
(«) Ap.n. V.
A!.A8)em)Mt)EB8PAM.
t.).(~
.<~
33
t--
-L'L'
<
cutpas y abst-encrscdo las cosas prohibidas,
contribuycscn anuatmentc, segun su posilrilidad. ad !MsfaK<'a~M!e?H
~e«~ Marw Sedalis
dando aun
ecc<cM<B~œpeMcp'<!c(af!'(~<!<Mr,
los mas pobrcs MMMM
M!aHc/tone?M
a io menos.
Esta moneda era sin duda la ttamada Msncttsos. En seguida paroce instituir con et mismo
objelo una hermandad, cuyos individuosse
congregasen en esta catedra) al otro dia de tu
liesta de San Ermengot para asistir a la misa
<iuc debia cantar el Obispo por la salud de
todos ellos, vnos y difuntos, diciendo !a
suya cada sacet'dote de la diocest para et
mismo fin, absotvtendo de <e~a residua parte
p<BM!(enci(e
corporalis & los que alistados en
esta hertnandad dicscn para la restauracion
de la iglesia unutn s~artMm ~«tHeM~,vel
MMNM
eM~atMcumulatam ~<M!eH~ aKaw si.
/Mt!H<!<<!m
gile, et MMNM
p~HS~ pitrovino. He
una
aqui
indulgencia plenaria concedida por
un Obispo a principios dei siglo X!ï.
Erigiose por estos tiempos, quiero decir,
hacia et t iOt, la Sede cpiscopat de Barbastro, trastadandose a et)a ia de Roda por la vo.
luntad de los Reyes de Aragon y con autori.
dad ponUi)cia.Haciase este por aproximarla
mas a Lérida, reputada por Sede originaria
de aquellas, y para aumentar en el pueblo}a
T.Xf.
g
3t
VUCEt.)f)!BA)))0
csperanzay desco do sacnr del poderio de los
moros una ciudadtan insigne. Con este motivo los Obispos de Barbastro y de Roda miraban como pcrtenocientes & su territono los
lugares ccrcanos à Lérida que hasta aqui habian sido de la jurisdiccion do Urgel. A esto
se opuso San Odon, y acaso renovô !a queja
de su antecesor BW6a!fo, viendo que !cs territorios que tan de antiguo estaban adjudicados a su iglesia cuando no habia ott'a que los
gobornasc, tan facitmente se daban ott'o
pastor. Que aunque este santo Prelado prefit'icse et bien comun de aqueHastierras al engrandecimiento de su Sede sin embargo no
cra bien visto que callase en esta ocasion, ni
tampoco jnsto que dejase de definirse tegiti.
mamentû el rebano que a cada pastor pertenecia. La rectamacton que con este moth'o
hizo nuestro Santo dio ocasion &los tres bro.
ves que le dirigieron les Papas Urbano H y
Pascual U, publicados ya por el P. D. Jaime
Pascual (Dis. (let 0&.
Pa!Ms, p~. 6i.~
en los cuales est~i reprendido nuestro Santo
por haber pretendido la jurisdiccion de Me.
tropotitano sobt'c aquellas Sedes. Cosa que no
acabo de entender. ni creo que nadie ~ig!)
haber hecho ni pretendido nuestro Obispo,
cstando como cstaba ya entonces rcstaurada
A ).A8 K!t,E9!AS
Du E8PANA.
3!j
-t:
t~ '<1~–––
la mctrûpon
de iarragcna JL
a que pertenecian
todas las iglesias .de Aragon. De este se dira
mas en el viage à la Iglesia de Roda.
Tampoco se sabe fijamente a qn6 af!o pcrtenece la escritura que pubtica la Matrc~/A
-<p<!H!c<t
(~p. n. CCCXXXIII.),por la cuat RaiHtundo, Conde de Pattas, restituyô a nuestro
Obispoalgunas de las iglesias que estaban sujetas a la de Barbastro y de Roda. Prometiôte
tambicn et diezmo de todas las décimas que
et Conde ù otro por él percibia y que los que
las pagaban hiciesen cada aûo en los meses
de abrit 6 de mayo una cabalgada de diez dias
en ticrras de moros, donde el Obispo les
mandase amen de asistirte con todo su poder si aquettos enemigos infestasen su diocesis. Acaso esta concordia sera una de las
consecuencias y resultados que tuvo la queja
que deciatnos.
A estos documentes de época incierta pertenece la carta que el Cardenal Boso. legado
del Papa en Espana, escribiô a nuestroSanto
acerca de la canônica de la iglesia de Cardona. En el viage à aquetta villa se habtô eva
de este documento (a), que es curioso.
Vengamos à las memorias de época cono-
(o) V.Tom.V!f!.p!!g.<7<.
?
TtAGE LfTEBAHM
cida. En tiO~etConde de Urgel ErmengolV
hizo una copiosa donacion a esta Sedo y Obispo, !a cuat esta copiada en et ~6. i. Dotal.
Fnc esto a 7 de junio de ese ano,
fol. 24.
cra MCXL, indiccion X. Entre vanosaiodtos
le da uno de los dos castillos de Balaguer,
C<?rKnfM<!tR
&e<~ep~
vel Yt~Mr~.
En H05, era 1145, consagrô la iglesia
de San Jutian MarUr en et monasteriodo San
Lorenxo de ta villa Cerdanota, a ruegos de su
abad Gttittcrmo, con el ccnso il esta cate'
d)'at de tres pet'Has et Mo<~os7/ de &~<f,t;H!m
de /'or. (forment), et a~td~eor~. (ordeo);
et Jeeewe< t7//cft/:Ma~f!f!
c~'e:~
seni~er solvant synodales !'e(Mt<t<s.Es copia
to que he visto de esta escritura, donde
hay
yerro en el ano 48 dct Rey Felipe, mas esto
no ({uitala sustancia del hecho.
Det mismo ano es la concordia de nuestro
Obispo con un Raimundo Ermengot de Isla,
que se hizo vasallo suyo, recibiendo de ci en
feudo dos partes de la décima de Salagosa,
Angastrina y Cortals. ~rca ~sp(Mttc<t.ap.
M. cccxy~~
Ano i!09, ~M.C.~W.
W/Z<~ nore~'M, à instancia de nucstro Santo Obispo,
los Condesde Pallas Pedro Raimundo A~
y
na!do. hcrmanos, rcsiituyeron a la iglesia de
A LA3MLES!A8
< < i
M
Ë~ASA.
37
t'< 1
iromp jo que ya le habtan concedtdo sus padros jos CondesRaimundo y Valencia.
En m !) L6t<~of<co
Jf?c~e~H<!H<c~Mmet:se
marcio
M. <~W/<s,se prcsento a nuestroOhispo y fi su capit.u)oBorcn~uot-.Prior
de la iglesia de ~er~o!
pidiendo la pOKCsion de la de San MarUn de t.
Concedio.
selo sotamenle de por vida con la correspon.
diente sujecion Ala Sede do Urgel.
Sabese que este Santo Ohispo pobprno.
aunquo por poco tiempo et monasterio da
Santa Maria de Hcn'i, ~co a~~M. Diceto
una escritura original que hay alli, cuyo exor.
dio es: «EgoOdo, gratia Dei Urget~nKis Epi.
xscopus, qui SKMin loco abbatis, simut cum
Mcuncta congrega),ioneSanta)MariacGerrcnnsis cenobi, facimus cartam, etc.
Facta
»carta Men.~ M~t'o, die p!c
~M.
MnM/!H)!0
ab <MM)')M<t'OHC
Dom~t C~/f, post
H~McM~Mm.))Acaso por esa razon Jo i!aman
en aquei monasterio o~n's Mos<n.Otra es.
critura del mismo ano, y con et mismo dictado, anuncia entre sus apuntes el citado padro
Pascua!, Premonstratensc, en !a cual manda
rcs).it.nh'at monastcrio aigunas pan'oqniasqno
le tenian usurpadas, é inst.ituye una congregacion de mongcs y seglnres, la cual aprobaron los Santos Obispos Olaguer de Barcelo-
?
VU«E UfEBAtUO
n
'tI
M, y Ramon
de 1Roda. Anade
que en el exor.
dio, dice San Odon, que su potcstadepiscoDios.
pal desciende tHîHedta<<!M:eHfede
La muorte de este Santo Prelado acaocio
pocos dias despues de esa fecha, esasaber;
a 7 dejulio del mismo ano 1122 sin que se
oponga &esto la equivocacioncon que en la
copia deuna escritura deI ano 1124 (Cux. de
CcrtfaHa~se halla tambien la fir madei mis*
mo. Lo preciosa que fué Alos ojos de Dios
mostré el Senor en varios portentos que obro
por su intercesion. Tales y tantos fueron que
a los once anos de su faHecimient.ose le do.
cretô culto pùblico y fiesta ec!esiàsUcaporel
Obispo sucesor Pedro Bernardo, junto con
su capitulo, con estatuto particular que para
ello hicieron à 21 dejunio de d 4 53, el cual
he visto aqui original y se halla copiadoen la
Marca 7~~co
~~p. n. CCC~X~/V.~
Mandanen et Ka<o~?K
ejus diem annuatim ca.
nonizari. quatenusse~per deincepsinterce.
teras precipuas <tKHt
hec proculdu.
~s<W!<a<ts
bio digneet laudabiliter, uti Domini ac P«~oni KostrtSancti JPon~cMEftHeMyaK~
divinis
o6scn'e<Mf.
oenera~t&ïMn/s~'MS
Sattaàiosojos
la singularidad de este decrcto, hecho sin
contar con la Sede Aposto!ica, ni aun conel
stnodo diocesano, en un tiempo en que cra
A t.A8 !Gt.ES<M
M
ESPAÇA.
39
ya comun ei recurso aHtomanoPontihcc para
semejantes nogocios, 6 a !o mènes no se resolvian sin el acuerdo y consejo de todo el
clero de la diôcesi, abades, etc. En este
acto no se halla que interviniese otra persona
de fuera del capitulo mas que Benedicto,
abad do San Saturnino de Tahernotes, cuyo
monasterio distaba no mas qne media iegua
de esta ciudad. Desde esa época se ha cele.
brado sin intet-rupeion en esta iglesia la fiesta
de San Odon el dia 7 de julio con octava. Enn
!o antiguo tuvo todo et oficiopropio conforme
se ve en el ùnteo Breviario que hasta ahora hc
hallado de esta iglosia, impreso en Venecia
ano 1487, del cuai to he copiado (a). Con et
estan conformes uno 6 dos que ho visto en
Gern y Solsona. Ceso el uso de este rezo con
motivo de la reforma de San Pio V en 1568,
sin que jamàs haya podido recobrarle esta
igtesia à pesar de sus repetidas instancias.
senatadamente en el pontincado del ilustrisimo Scnor Guinda hacia el afio d730. Asi que
ahora todo et oficio es del comun de CoM/
Pontif.
Las tccciones del rezo antiguo eran tomadas de la legenda de su vida, cua! se halla
(a) Ap.n.\'I.
40
_r<f<
.t1H
VtAUE UTERAMO
<~ J~I--<n.t~t,
en et Santoral M. S. de la catedrat de Bar.
ce!ona, de !a cuat ra copia (<ï). Diferentes
son, y para mi mcjor digeridas las actas que
trao un ieccionario de esta igtcsia, dondo
al fin veras el epitaiio que so puso sobre el
que )no
sepulero deî Santo con cosas
ahon'o repetir aqut (b). Debio dest.t'tm'seel
arca donde primero fué depositado con motivo de trasladarse sus ttuesos à la que !)oy
tiene de plata en el primer a~ar de! cruce.
ro a la parte de la epistola, que es do pésimo gusto. Pùsosc su nombre ya muy do
antiguo en las letanias, y en el dia se dic&
dos veces como el de San Ermengol. respondiendo en la segunda el coro /n<6rced'e
pt'O nobis.
PEDRO BERENGUER
desde H25 hasta li4i.
El catatogo impreso y cuantos escri tores
hablan de este Prelado le llaman Pedro Ber.
nardo. Mas la autoridad de !os documentes
que citaré al fin de este articulo me ob!i.
ga à abandonar esta opinion, dando à este
(a) Ap.ntm. VII.
(6) Ap. nfm. VJN.
A LAS tOMStASPB MPASA.
4t
Obispo el apellido de Bercn~Mcr.ignorase la
patria, catidad y demas circunstancias de su
persona. Por atgunas memorias de poca en.
tidad se sabe que cra \a Obispo en HM.
Dos aftos dcspuc~ confirnx) a todo su cJcro
la faouhad de poder testar tiht'ctnentc de sus
bienes como ya tottaoan, hoponiendotescn
cambio do ello y por dorocho do <MC~<M<
la
de
todos
los
ccsion do la cuarta pacte
mue.
btcs que réservât~ para si y sus sncosores.
Carga pesada (juo mas adchnt.e ativi6 et
ObispoJ~et'Ma~odeV~am!;)'.
Det ii26 a 18 de agosto es la dottacion
que a 6t y a su iglesia hizo el Conde de Urgel !rmengo! V{, apeXidado el Cffs~(!Mo,
con su muger Arsendisen indefrmizacionde
algunos danos, cediendoies el seftot'io de un
hombre en cada una de las ciudadea y \i))as
de sus estados. Hattaso esta escritura en la
Marca JMt~«M!ca
(Aj). M. CCC~X.Y~.) Los
hombres asi cedidos se !tamaban homoJotMnicus, los cuales con sus bienes cntrahan &
ser vasallos de aquet a quien se cedian.
Tambicn iogro nuestro Obispo que et Conde
de Barcelona, R. Borenguer m, indomnixaso
à esta iglesia de los daitos que le habia ocasionado, apodcrandose del senorio de ~«jf!«ïtebia, en el Rosellon, que poseia por dona-
42
YtAOE
UTERAtUO
.t~ de C~
Tt~~
cion
San t?.)
Ermengo!. Para esto vino el
Conde à Urgel dia i5 de agosto de il 30, y
entonces se hixo la escritura que he visto
aqui original, y no contiene mas que esto.
Otras donacioncs recibiô del citado Conde do
Urget en el testamento que hizo at emprender un viage à Castilla, dia 8 de febt'ero de
H53, en el cual ademas instituyo à nuestro
Obispo uno de sus albacoas. Es documento
curioso é ira copiado en b de los Condes.
Con estas y otras donaciones crecieron
las rentas do la igtesta, de modo que et
Obispo tuvo por conveniente aumentar hasta
45 el numéro de Canonigos que su antecosor
Eriba))o habia fijado en el de 40. Fu6 esto
en el ano H54, en el cual trabajo no poco
porque se verificuse la reunion del monastc.
rio de monjas de Santa Cecilia de Etins at
de San Saturnino de Tabernoles, instando
junto con el citado Conde para que fuosen
arrojadas de alli las devotas. Mas trabajo en
vano, y esta reunion no se verifico basta
él sigto XV. De esto se dira de proposito
otro dia.
En el mismo ano consagro la iglosia de
Santa Cecilia de Figols. Consta esto por la
cedulita que dejaron en et attar junto con
las rcUquias, la cual hallada en su renova-
A t.A8 tGt-EMAS DH ESP.~A.
4.3
cton, se conserva en la sacnsuaoe mena
parroquia, y tambicn la arqui!)a que para ello
sirvio. Comienza asi: ~Mdt J'sra~: Do~!t!Ms
est. Sigue ci decatogo,
Deus hfMsDeMSMMt<s
ajgunos trozos de los Ëvangeiios, y luego la
nola de la dedicacion por nuestro Obispo.
Esta era la costumbre gênera!, dejando la
mayor expresion de la fecha de aquellas solemnidades para las escrituras que se !tacian en todas ellas.
Poco despues de esto vino a estos paises
como legado de la Sede apostoHca CMt~JMO,Arzobispo de Arlés, con cuya autoridad
y la mediacion de los Conde de Pallas y do
otras personas, se ajusto el pleito que nuestro Obispo traia con CoMp'edo,Obispo de Ro.
da y Barbastro, sobre iajunsdiccion de varias parroquias. Esta concordia, que solo ha.
bia de durar mientras viviesen los dos Prelados, se ftrmo dia 2 de mayo de H 40.
Va copiada de su original, y ella dira por
mi (a), porquo no es prudencia alargar esta
narracion analizando escrituras que pucdes
ver por ti mismo, cnterandote de la parte
que !c toco à Urgel en esta division. E! Obispo Gaufredo se Uamaasimismo c.M<!al tiem(a) Ap.n~m.tX.
VtAGE UTERAHM
DO
de firmar;
fit'mar:
to
cnni.
A <mo ntn<oco
to cua!,
po de
se tra.
& que aludiese, ea
tara en Jo de Roda. Advierto
que este fu6
ya et ùltimo gotpo que la Sede do Urgel rc.
cibio sobre sus pretonsiones
antiguas en c!
tct-ritcrio de Ribagorxa y el inmcdiato de Pa.
Has. Et aumento do la ct'istiandad
trajo consigo el aumento de las Sillas episcopales, y
la desmembracion do los territorios a
que
por estar solas se extendian las pt-hneras Scdes. Asi es que todo cède a ta necesidad.
Ya no quedan mas noticias de este Obispo sino es la de su muorte, que comuninento
fijan las memorias de esta !g!csia en e! ano
~4i,
como tambien el necrotogio de Sol.
sona, seuatando el dia 18 do marzo. Un cronicon de RipoU inédite la a!arga & H42.
Queda en este archivo una carta original del
Obispo de Etna Mo~ttWo, escrita al clero do
esta )g!csia, a! parecer en contestacion a
la noticia que le dicron do la muerte de SH
pastor consu6!ato con graves palabras, y le
cxorta a que procéda a <a eleccion de suce.
sor con cspiritu de paz, y se ofreoe a ayu*
darles en cuanto pudiere en negocio de tauta fmpot'tancia. No solo he copiado este documento por lo que él es, sino principalmente porqnc iiama a nuestro Obispo difunto
Pedro Berenguer, y no Pedro BerMO'do.Y
A LAS Mt-MM
DE EepAfiA.
como es coctaneo y original debe ser preferido atodos los posteriores, quosin saberse como equivocaron este apctfido («).
Confinnase esto con la nota que hallé en el
monasterio de Ccrratoix, el cuai visité en
~8CPedro, Obispo de Etna, como subdelegado del Nttncio de su Santidad Cesar,
Obispo de Novara. Pues en el inventario
que formo este visitador, noto la escritura
de consagracion de la igtcsia hccha por el
Arzobispo San Otagoer dia 29 de sct.iefobre
de H2G, instanciasde
Pedro ~ereH~Mer,
Obispo de Urgel.
0)vid6scmc poner en su htgar la noticia
de haber asistido el Obispo Fc~'o at Conci!iodoNa)'bonadeii28629,
donde se esla
cofradia
de
los
tabtecio
contribuyentes al
menos con doce dineros para la restauracion
de la iglesia de Tarragona, senatandose los
suft'agios para los bienhecbot'es. He copiado
este documento del archivo de la colegiata
de Ager, donde se verà !o que ello es y para to que vate.
(a)
Ap.n<!m.X.
Vt~CR UTEftAtHO
BERNARDO SANZ Ô SANCHO
desde ~42
hasta H62.
En Catahma nunca se dio a los apellidos
patronimicos la terminacion adoptada en Cas.
titta. Y asi tos que en latin vemos
apeitt.
dados N. Dow~c~, Alarlini, ~MCM~no
dijo.
ron en vulgar, como alla, Do~t~MM, jMar<t.
nez, ~«McAez;sino que conservaron sin al.
teracion los apellidos de la familia DoweMec~,
A!<ïr(t. StMn:.Esto es sabido, y basta haber.
!o apuntado aqui para dar la razon por qué
a este Obispo, apellidado SaKcn en los Ins.
trumentos latines no le )!amo yo Sanchez,
como algunus han hecho, sino Sanz 6 cuando mas Sancho.
El catalogo imprcso pone a este Prelado
despues del Bernardo Tïo~, que es el que
yo le doy por sucesor; para seguir mi cronologia y apartarme de la impresa, tengo
las razones siguientes. En primer lugar
hay
varios instrumentes de fines de este sigto
XII y principios del XIII, en que con oca.
sion de connrmar algunas concordias sobre
las desavenoncias que hubo entre esta ig!e'
sia y los Condes de Foix en tiempo de estas
A LAS )GLE9<A9 DE ESPAÇA.
47
dos Uhfspos ~erMar«M, &temprelos nombran por este ôrden: Ber~ardMSSanc~ et
J?eM«tfd'<M
Rogerii. Alguna de estas escrituras ira copiada mas adelante. Item, es cierto que el segundo de estos ~ernordos que
gobernaronla igtesia desde 'ii42hasta ~i68,
comenxô su gobierno en H65, segun se dira. Con esto no es monos cierto que et segundo se t!ama a si mismo de apellido Roge.
)'M,expresando frecuentemente este nombre
patronimico, como deseoso de ser distinguido del antecesor ~aHZ, el cual por haber
sido el primer Obispo del nombre de JCerHttr.
do en esta iglesia, no tuvo esa necesidad de
especincar su apettido. Por ùttimo, en el arcbivo do Ager hay (MMW.450) un proceso
sobre cierta causa que se ventilaba entre el
abad de aquel monasterio y el Obispo de
Urgel en H64, donde muchas veces se nombra el Bernardo SaM2, como ya difunto en
este ano. Quede, pues, sentado que el sucesor del Obispo Pedro J?ereM~«~fuc BerMardo S<MM:.
Sin embargo no hallo memorias de
los primeros anos de su pontificado, que sin
duda debi6 comenzar en H42. Dire por su
orden las que he podido haHar.
Y la primera de todas es anterior al ano
ti45, ypertenecc a su eleccion en Obispo
YtAGE
MTEnAtttO
y &las ctrcunst-anoasde etta. Es un brève
<tctPapa ïnocencio sin mas fecha que D<
Laleranni Jf.
Ma;)', y solo to he visto
en
un
Cod.
do la bibtiotcca do Ili.
copiado
No
pott (t!. 275).
hay otra guia para conocer si es de tnoccncio Il 6 iH f)ue las ini.
ciales y nombres de las personas a quienes
va dirigido, que son el At'cediano de esta
igtesia P. C«~<e<'Mo,C. Sact'Mta y B. ~&~
~e San Saturnino. Estas tres personas son
las ùnicas que se !een en la copia del breve y de ettas la primera y terccra son de
este tiempo, es & sabor J~ene(Hc(o
Abad de
San Saturnino, y et Arcediano, cuyo nombre
y apellido se vé en otros documentos, y des.
pues le veremos acusando a nuestro Obispo.
Asi que et brève es do Inocencio H, no\'erincandose esas circunstancias 01 el pontifi.
cado de Inocencio 111.Dice pues c) Papa,
que el Conde de Urgel Ermengolno agradandose de la eleccion de nuestro Obispo encarceto a los etectores y al e)ec~, pcrmiticndo
a los primeros que se redimicsen con dinero, y deteniendo y afligiendo en la carcel al
segundo por lo cual excomutga at Condc y
pone entredicho en todos sus cstados, y encarga el cumptimient.o de ello hasta que dé
satisfaccion. Va copia de este documento,
A LABtOLEStAS
CE ESPAÇA.
49
ttf tnt
A
!n\<'a.
tal <*t)n!<"e
cua! es, a!)X'fnmnn
aL) e campo
a ntiavna
nuevas invcsque
tigaciones en la tnstoria de los Condes de
Urgel(a).
Debio producir buen efecto et hrcvc, pues.
to que en H45 hattamos ;a libre à nuestro
Obispo, y cetebfando ia consagracion de la
iglesia de San Ma)Unde CardM, en cuyo a!tar dcpostto reliquia de San (~ct'tncrto, y atgunas parUcutas de la cruz de Cristo y del
pan de la Ccna. hem, concedio ~0 dias de
tndutgencia a !os que acudicson con luces &
aquella dedicacion !acuatsc vcrHicô etjucves 4 de cncro dccse ano, era MCLXXXHt.in.
dtcctott VIII. Aigunas otras curiostdados advet'Uras en la copia de este documento que
vi original en el monasterio do Gern (b).
Otra memoria es la donacion que le hizo
c! Conde de Urgel Ermengot VI de unas casas en Léridadia 27 enero de ii48 (que es
nuestro ii49). Era esto como un estimulo
de que se vaUo aquel Principe para excitar
ia atencion y liberalidad de nuestro Obispo à
que contnbuycse a la importante conquista
de aquella plaza, que todavia poscian los moros.Htzoto asi el Prelado, el cuat se ba)!aba
personatmente en el sitio de ella en el Puig
(a) Ap.nûm.Xt.
(t) Ap.nt'nn.XII.
TOHOX).
4
V'tCE UTEMRtO
no ~a~ettt;, montoctto ccrcnno a
aquotia
fortateza. dôndc esta hccha otra donacion
que le hizo de otras casas et Conde de Bareetona Hmnon Hcrenguct-tV.
MOMts~t~no
C.X~osL
~Mtcft)'na<:o<teDomtn~
resitlente SM.pr<!
MOM~eGar<!<'Min obsidione
7M<e. Antbas escrituras hc visto en este
archivo episcopal.
A 25 de seUembrc del mismo ii~9 se
hallaba en Gct-r:, asisHendo à la
consagt'a.
cion de la igtesia do aquet monasterio,
que
ce!ebr6 et Arzobispo de Tarragona Bernardo
Tort, segun se dtr&en su tugar.
V~. lut. ncfonb. antto/MC(!n)(!<tOH)sDom~
MtM<M~JcsttchrM ~CLf. era~~C~XXXV~.
Indiccione XM asistio con el
Obispo do Et.
na Artatdo, la consagracion de la
iglesia
de Serrabona en el
Vallespir, a la cuat conCrmo la donacion hecha por sus antecesoros
de las iglesias de ~y y de t/)-,
cuya confir.
macion aprobo et Obispo sucesor Arnaldo
en id'74. Todo esto csdet Cartoral de Serrabona que esta en el archivo de Solsona.
A estos aftos 1150 6 por ahi, dehe rcducirse un breve que le dh'igiô et
Papa Eugenio III. dat. F~'CKttMX~.
aprilis, en
que le manda comparecer ante el Arzobispo
de Enbrun W. para purgarse de no se
que
A!.AS)CtE8tMDE!!SPAi%A.
M
<*)'rnrfs
In habia
hnh!n acusado
n<')ten<t~ ci
n) e~hfa~L
errores ftn
de n))<'
sobredtque le
cboArzobispo deTan'agona, y dol crimen
de simonia que le achacaban su Arccdiano
Pedt'o GuiitermoyB.Pcdt'o, cterigo de su
misma igtesia. Va copia (a). Lu distancia de
aqucttos tiempos y la pcrdida de documentes, oMigan muchas ~cces a los que recojen
las memot'tas de los Ohispos anUguos, a dejar on descubiert.o la opinion de alguno de
ellos, acusado tal vez sin razon por los que
no sabon sufnr una con'occion de los supenores. De esta hay muchos ejcmptarcR en et
mundo. Vo'Ctnos si hallo algo mas sobre es.
te négocia. Lo que ahora puedo ascgurar es
que nuestro Obispo dcbiô justmcarsc cum.
plidamente, sin to cual no continuara pa.
cificamente en su gobierno segun vamos
a ver.
En H54 a 25 de febrero consigna a la
iglesia de A~«a<eM« y at capellan que la
servia varias décimas do trigo y los cspigaderos. En H57 susecibio con otros Obispos
a la famosa donacion que el Condo de Bar'
colona hizo de muchas de nuestras iglesias
regtarcs à la de San Rufo de A.vi~on, que
cra su casa favorita. Traeta la A/at'ca ~M.
XU).
(n) Ap.Num.
6X
V'AORHTMAMO
L"I_7'
wc<t(ap. CCCCXX~. Dos anos dcspnca, &
5 de julio, hallo que hicieronjuramcnto de
fidelidad en mânes do este Obispo!os dos
hcrmancs Pedro y Cuit~rmo dcSan Juan por
et fcudo dol voile do &WJKOM.Est~enct af.
chivo optscopat.
A estos aûos pcftcncce ot-ro hrcvedctPapa
Adnano IV. Do<.~o~aMnt~ idus décents,
en que le exhorta a la concordia con e! Conde
de Urgel Ermengol VII a quien supone dis.
puesto para satisfacer algunos agravios que
no expresa, y deseoso de salir de la excomunion que sobre s! tenia. A!ude esto sin
duda &1aoposicton que et Conde desde et
principio habta hccho a nMestfo Obispo, no
<}uori6ndo!ereconocer por su Pretado hasta
ahora. Va copia. (a).
Efectuôsc sin duda !a concordia que el Papa queria, pucsto que en H60 a it de mayo hizo et Obispo con su capitulo un prés.
tamo impôttante al Conde, y à su muger
DM!cMy at hijo de cttos Ermengol, todavia
nino. Las urgencios del Estado ûbtigaron a
estos Ptincipcs para prenda y fianza de otras
deudas a pcdit'~c~e.MMfo~o~Mon~ <j'MOM~'aM ferratam o~etttpam et ~MCH!<~am
M~c<tH
(a) Ap.nùm.XiV.
A t.A& Mt.E~A9
DE E8PANA
M
erurerfmcism dapzuEOUS
pre~;âosas,Ubllgaronsc
tRtreKMt
en
caso de
de cxtravio
MpKttUMX
& pagar
& ta
prc~MMS.
UbUgaFûnSC
igiesia <~Maf~M!<c libras (tt'ycHttpMnsstMt XXX duos
pro argentoquod ibi est et V/ pro ipso opc<
CC. M!om!~tM<M
obtimos
res~oHton~Mo:
calice
et
et
<M<ro.
pro ipso
Qu&cra la~pM~Ks
no
es
fâcil
~n'ada,
averiguarlo. ûtucange dico que puedo sign!t!ear c~<!<n<w y s!<M~M.
Yo me inclino & que era csto ùltimo un vaso
grande, c digamos calderilla, como para agua
bendita. Lo cierto es que en H67 aun no.
estaban redimidas estas a!hajas. como vera&
en las Mewonas de estos Condes.
Muypoco mas vivi6 este Prelado constando que onUCS tcnia ya succsor, como se
dira. Por otra parte, es un indicio de estar
vacante esta Sede et dia t2 de enero de di6~
(H63), la escritura con que el sobred;c!)o
Conde, sin mcntar Obispo alguno renuncia
!teno de piedad à la costumbre que !!ama
otTt6<<e~e<ms~e constf~a~t fopMaM, con la
cual sus anteccsores, luego que moria un
Obispo de Urgel se apoderaban de todas las
posesiones de la Sedo. Estas y otras curiosidades dira por si la copia adjunta (a), aunque ya quiza la hayas leido en el Cardenat
(«) Ap.nûm.XV.
St
VtAOE UTEBAmO
Agtnrre; pero mercco ropetirsc. Dii'ëmog
pue&,scgun to que indica et contcnidodeeso
documente, que el Obispo Be~a~o.
ha'
i'atteciddu
1
~
de
onero
de
M65.
biaya
Con esta cuenta esta conforme un mart}rologio dol monasterio do Cerrateix escrito
en et sigto XI, en el cual al m~'gen del dia
~7
novemb. se halla esta nota do !ctra de!
XII:
Vjf M. nopc~<&.obit Bo'Ma!
siglo
anno
BptSCCpMS <t&<KC<!)'M«<!OMe
Xj)t.MI. CIXll,
era M.' CC/, ~Nc~«y/
concMn'e~
Estan conformes estos computoscon
~sp~tMK!.
cl ano en que tambton era et coMCKn'en<e
VII
por ser la let. dom. G. Y como este monastorio era de la diôcesi de Urgct, es claro que
el obito es de nu&stro Obispo, que muri6 a~
27 de octubrede ii62.
BERNARDO ROGER,
desde iiC5 ~s<<ïid6G.
Con este apellido se distingue its! mismo
el Obispo Bernardo, que goberno esta iglesia
desde HOShssta HG6, segun consta de al.
gunas escrituras de que se babtarà. Debio~
ser promovido a fines del H 02 6 principios
del siguicrttc, cons~ndo que se Hamabatoda-
.rin
A LAS )CLtM)A8 M ESt'AttA.
.1
1 1
rrr.rr
!)!)
via~ec<0a50dcmat'i!odcit~5;diacnque
rocibio ta abedioncia can6nica del Pt'RpôsitQ
de ta iglosia do Sotsona, segun se habia ~ransigido y concordado con el Obispo antocosor.
Ambas cosas dice la cscntura f(ue de ello se
ttixo y se halla en este archive
jf. Dota!.
i0.~ « Juro ogo(docia et de Sotsona)Se)'"K<t)'<s~cPoMp<t,CetsonenstsPrepostLus Uht
))t)&nmno
mcoBornardo UrgottcnsI electoquod
»de sent.cnt.taexconiunica).iomsquam prcde~cesor vester Bornardus Urgellensis Episco.
apus in me promulgavit et de omni contro.
Mvorsiaque vcrtitu)'inter Cctsonensem et Ur~ettenscm ecctestam faciam pro possc.
oActum est hoc anno ab incarnati verbi.
))C.LXH!post millosimurn tH kat* aprUis."¡i
En çonsccu~ncta de esta concord!a y reconocirniento pasô el Ohispo a ceiebrar la
consagracion de la iglesia de Solsona en et
mismo ano a tOdenoviembre; solomnidad
a que asistieron tes Obispos Pedro de Zaragoza, R. de Pamptona, Guillermo de Barcelona, el Condc Ertïtengot~H y varios nobtes
del pais. Esta escritura envie ya desde Sotsona, dondo esta et original (a). Tambien se
batta en este archh'o (loc. <«Md.fol. 8.~ su fe*
(f) \To!)).)X,)).ig.3yM!
SO
YME
"~tc<
~!VE!U~O
~ttEtHAm~
tà
<
cha es: anno ab <Mc<trMa<<eMeMrM
C.M.M
pOS~H~OHKtKtMdtC~OMe opacla
Mcfo ~ce~ttOMMoKV. W ~Ms novembris,
cômputos muy exactos. En la subscriéion seaata nuestro Obispo c) <tMMopnMtO
de su nontificado.
Do ose mismo ano nos queda la constitucion que hizo con su capttu!o, rcducicndo
entre otras cosas A cuttrcnta y cinco e! numero de Canonigos ( sin contar ios de las Se.
des vecinas y los de los Monast.crios) conforme !o ténia fijado el antecosor Pedro Bg~M~tMfcn ~54; {torque con la abundancia
de los frutos habian cxccd!do notab!emcnte
deesc numéro. Va cop!a <!e esta constitucion que (t!r&!&demas (<t). Coneste auxitio
alivio e! trabajo de! dia ya que lo puse en
trasladar documentos.
De los dos anos siguientes
bay algunas
memorias de poca entidad y solo es notable
en eHaa e! apellido de J~oyerto.
De! H65 es la bu!a de Alejandro !H en
confirmacion de los btcncs de esta lglesia,
iecba in ~o~e PcsM~HO~
af<&Vt de su pontificado, indicion XtU, a 6 de agosto. Mas
notable es ese ano p&r et pnvitegio que como
(a) Ap.nm)).XVI.
A H9 )Ot.Ht.M
DE ESPAÇA.
~7
-scnor do esta ciudad conccdiô nuestro Obis.
po a!osvecinos do ella dcjandoics en li.
bertad para testar y disponer a su arbitrio de
todos sus bienes de mancra
que ya on ade.
!antc nadic &o)!amascestéril, 6 como decian
vulgarmento F,.rorch. Kn los intestados. pa.
gadas las deudas y et funcra), tos mucbles
sotamonte cran del Senor, beredando los ht.
jos y pariontes los bienes raices. Este es uno
de los primeros pasos
que dieron los hom.
bres caminando a la justa libertad
civil; tan
cautiva so el tirano yugo de los matos usos
que introdujo e! feudatismo. Va copia de esta
curiosa escritura, que es
unadotaspocas
que guarda el Ayuntamiento de esta ciudad,
fecha a 25 de junio id65 (<t). En ella dice el
Obispo que era AcnM<Mtode! Conde Ermen.
got VII. De San Odon ya vimos que cra tam.
bien Hamado asi por el Conde
Ermengo! V.
Estas ~cr~MtHtMM, 6 cran obra del
carino~
6 si no b eran. que cso no cabia en escrituras tan sérias, naccrian de
a)gun desliz,
por dondc, digamos, que nuestro Obispo fuo~
te hijo bastardo de
Ermengol VI. Dondc no
hay !ui!, no se palpan sino tinicbfas.
Muy poco mas vivio este Prctado, cons.
~') A)),tu'nn.XVt!.
68
YtAGB
UTEKAtUO
tando que en el mayo de H6T ya ténia su.
ccsor. Asi que dcbo scguirse ta cuenta de
un Cronieon inédito de Ripott, que nja su
mucrte en et ano 1166. Un necrotogio de
Solsona la pone a 25 de encro do ii66, que
erad HM.
ARNALDO DE PEREXENS ô PEREXËLS
6 PEREXENE
Desde di67 /<~s ~95.
Era uno de los ArcedtaHO&dc
esta iglesia,
~6
elocto
su
y
Obispo muypoco despues de
la muerte de! antecesor, como consta de la
donacion del Ingar de Mtf<MM6eM~
hecha por
Guillen de Rocha a este Prclado y a su iglesia, dia ~5 de mayo de HGI, cuya escntura es~ en e! archive opiscopal. Otra memoria hay mas notable de et en el mismo ano,
dia 5 de agosto; y es e! testamento que ordeno e! Conde de Urgot Ermengol VU!, es.
tando en Ciudad Rodrigo, en que ademas de
instituir su. albacea nuestro Obispo ArHaMo,
le nombra tambicn tutor y ayo det nino Conde Ermengol. De csto se dh'~ mas en las
MetHonasde estos Condes, donde ira copiado este precioso documcnto.
A LA<!'1.11:
<Gt~tA'i OH
pb
"r
MPANA.
J1.11,
.mn
')9
vil
~t
~) t~
En <<~tQ
~1C8 A
a t." .t~
de :):~
julio recibio d homena.
go de A. doMosct por el honor de ~K<!<ebia, y 6 4 4 del mismo mes to que Berenguer
de U)' y su mxgcr Jordana poseian en A!h, y
~Jbsso!y otrus \i!!as to cuat diet'on c!!os én
dote ~suhijoBcrcnguer.ofrecidoM
CaHO~.
CK~~tMMHKKDoWMt
A. t/~C~CSSt~JEpMCO~
De! H69
10 de cnero es !a consagra*
cion de la ig!esia de San Estevan de JEnganno en et condado do PaHas: y la cesion
final que le hizo P. de Puigvcrt de la igtesia do San Pedro de Po~<s, dcspues de varios tratados con sus antecesores De~tarJo
SoMzy~<!n)~o JRofjfcf.Va 'copiada no mas
que para tracer constar !a succsio)! cierta do
estos dos Obtspos Bo'nardos, de la manera
que la dcjo arrcg!ada (o).
En H7i a 7 de setiembro nrmo una con.
cordia con H.Vizconde de Caste!!h6, sobre
ciertos derechos en la cual fué jnez arbitro
G. Jocdan e!octo Obispo de Etna. Del ano
siguiente es el testamento de un lieritiano
jf. Dotal. /'osuyo !!amado Bcr~wtfj'o,
ho 8j En los correos pasados hc dicho ya to
que hizo en ~175 para conc)uir)a fuhrica de
su catcdt'at, con~'atando con et at'quttecLo
(") At).nùm.XVf)f.
~A&& !ËRAMO
<~ t <
H.
Lombarde: y !o que négoce con el Rey
DonAtibnso !ï on di77 sobre la trastacion
de la iglesia de
jxta vi)!adePM~cc~ft (a).r
S&ha!16 on ci concilioLateranense dct Papa At~andt'o Ht del ano ~HO, y at mismo.
Papa dirigiô tambien una carta sobre la sujecion del Prepôsito do Sotsona al
Obtspo de
Urge), y sobre otros puntos tocantes al gobierno de su igtesia. Va copiada
(6).
Tambien h'an à su tiempo sacadas del archivo do Ager las Constituciones
tre.
pac~
~K<B,propias del condado de Urgel, publicadas en M8'7, si no me engano,
por et Con.
de Ermengo! VIII de acuerdo con el Arzobispo de Tarragona Berengner de Vitademuts y
con nuestro Obispo. Es buen documento entre los de esta clase. En él se ve mejor
que
en los publicados hasta aqn! que esto no era
un nuevo titulo de inmunidad
que Inventé et
clero, sino !a proteccion que dispeasaban los
Principes à la agricuttura y comercio, rcnovando de acuerdo con los Sehores particutarcs
del pais la prohibicion do los danos violony
cias que podian cometorse en los
campos,
animales, ganado, bosques, cantines, mcrcados, etc.
(«) V. Totn.tX.piig.<MyO).
(&) A[). nmn. XfX.
A
LAS
!(!M!Af<
M
MPA~A.
6<
nnnni~in
nnn
nÏnnin
E! cuidado con que n~el concilio
que dccia
procura fomentar la literatura de !os celesifisticos, cstimuto a nuestro Obispo à tomar
algunas modidas t'eiathas a la de tos de esta
diocesi entre las cuales merece !ugar c! es.
tatuto que hizo con et capitulo para que &!os
can6n!gos que fuesen a cstudia)' a las Universidades se les diese entre otras cosas por cada uno de los docc Prepôsitos en cada un
aMfCKMt
boni
ano durante su ausencia, MMt<w
!MOHe~<c.
Fue csoMt't vet VWaoMos p<tMtc<c
to a t9 do mayo de ~95.
A este mismo pontificado pertenece un
breve del Papa Lucio que debe ser e! H!,
en que da coDat. Vérone X~ kal. <tM~Ks<t,
n)is!on al Arzobispo de Tarragona y al Obispo de Barcelona para que procedan en la
causa de haber admitido et Abad de San Saturnino en su iglesia a !os que estaban excomulgados por nuestro Obispo.
ïncterto es et ano a que pertenece la consagracion que hizo él mismo del a!tar de San
Salvador en e) lugar de la A~M~, en el cuat
Domini et M!«/~saM<!s
puso re!!gM!asc<co)'jM<s
retiquias ph<on<w war~ftfMt. Esto dice la
escritura, de la que vi un traslado en e) archivo episcopal de Solsona sino que esta
t'ota en el final de la fecba, de qutcn solo
,na~
i.
~n
63
VtAGE
UTE&A)UO
S6jec: WJJ./K~.tMt'CtttMMO
~.L'.AL'
Dia M de octubre de ~iU4 t)rm6una con.
cordia de poca impotancia con Raimundodo
Castolls y su ntugo'Mnnesinda. Y hago men.
cion de esto por sor !a ùttima mcmoria de su
gobterno y pcrmanencta en esta igtesia. Do
la cua! sc séparé, no por la muerte, sino
porque con la carga de sus afios pens6 en
retirarse at monasteno de Premonstratenses
de Be!tpuig do las Avettattas.Para osto pidio
la renuncia del Papa Celestino III, la
y )og)'<!)
cual pubiicaron Aguh're y la ~fc<t ~~)<!nt'c<ï,
como tambien otra carta del mismo Papa d
este cap!(.uto, dandoto facuUad para etcgirse
nucvo Pastor, y en caso de discordia, auto.
rizando para su nombrantientoal Arzobispo
de Tarragona y Obispo de Lenda. La data es
do 29 de marzo aftotV de su poatit!cado,
que
es puntualmentc ci a!)o 1195. Asi que por
la renuncia de este Prelado y no de ~er/t'ando de ~([n)Mf, como dijo equivocadamente
Ba!uxio(~)'c(f /tf~fM!M, col. 516) c!igi6 e!
capitulo y muy pronto a! sucesor.
A t.A8 tGMStAS
DE ESPAÇA.
63
BERNARDODECASTELLÔ,
<fc~c 1195 ~s((t H98.
Su oleccion se verinco tan pronto, que ya
en escritura que he risto del 21 de junio de
ose tnisn)oaftot't95
suena ya este nuevo
Obispo, aunquc con el dictado dee/eefo. Poco tiempo gobern6 esta iglesia y aunese
con grande inconstancia de anhno. Fn6 as!
que à pocos meses de obtenida la prelacia
la dej6, retirandosc al monasterio de Santa
Mana de ~sp~aHO, en la diôccsi de Etna;
y esto sin despedirsc de sn capilulo, al cual
MYtô desde aUi ta renuncia fundandola en
su insufictenoa y en cierta enfermedad oculta que le impedia regentar el oficio episcopal. Arrepint!ôse muy pronto de esta resolu.
cion y movido por et consejo de a!gunos
se rcstituyô à su iglesia antes que procedie.
son a nombrat'ie sucesor. En efecto, se ha*
Haba aqui dia 8 de mayo de ~t&6 en que
autorizô et arriendo de un mo!ino propio de
!a catedral y tambienà 30 del junio siguiente en que suscribtô una donadon que hizo a
la iglesia et sacrista de ella Bernardo de V!.
)amur, su sucesor en el obopado.
OA
VV
wnuo
Y)ACKLUMAMtO
~U.~
t~f
~ct~c
ti~mnnc
BC tt~ttm)
Httf) iftft
Pot' estos
ticmpos se babia suft'ido aqui ia
invasion do tos ttamados~i~oMps e<!J?M~MoMCifque aM!aron et pais, y robaron la iglesia
y sus bienes. Esta cra sin duda la catamidad
que quiso remediar por mcdio de las penas
espirituatM et ConcilioLatctancnse !H del ano
Aera'<!C!s,se
~170, en enyo cap. XVt!
BrabantionibusetArat~eto siguiente: «De
Rgoncnsibus, Navariis, Bascolis, Cotevellis
Met Tnaverdinis qui tantam in Cfx'istianos imMmanitatemexercent, ut nec ecksiis nec moMnasteritsdéférant, non viduiset pupillis, non
Mscnibuset pueris, ncc cuilibet parcantaxt.ttt
Mautscxui, sed morepaganorum omnia per"dant e). vastent, similiter constituimus ut qui
Mcosconduxcrint vol tenuerint vc! (bvct'int per
~re~ioncs, in quibus taliter debacbantur in do»minicis et aliis soicmnibus dicbus, pet HccteMsiaspubtice dcnuncientut' nec ad <~mn)U'
Mnionen) rccipiantut' Ecc!esi:c, nisi socictate
»illa pcstifet'a et ha*rcsi abjuratis.M A esto
atudc tambien c) Papa Inocencio m en la
carta de que luego babtarc; y mas ctaramente )a ({ucja fjttc diô al Arzobispo do Tarragngona, Hcf'nnnfo Obispo de Urgel (que es 0!
actuatôet succsor), la cuat ho t)a)!adoen
este arebivo esoita en papel do algodon y sin
fccha (f(~Ht(ïrM)
de la <J<M«), y dicc: ~0
A !.AS ~K~AS
BE ESPAKA<
ff
0
6~
7?.T~Ct~<e~M jf~MCOpMX
<7~C< CCM~MCfO!Pater Archiepiscope. ~e~.
~Mc~<f<M'e.sfrcR~
(le V< t~ P. de S~c~. CfMce,de M. Fpy.
rftn~'S et ~t~'tS/ir(!~OHCMS!t!M
MOMM<!
fj'!MnfM
7)oM!'Mf<
misit <'M
~O~'f) f~MOS
J~M~ A~~OHMm
.S!<d!'MW
de Cc)'f«t'«, ~<t cep<'nM!<
t'<
CMn~tsserMK~
tHi~tct Ec<<'s:œ~e C!<)~etc. (Este lugar de C«r~ esta en la Conca do Trempa
Signe refiriendo otros varios robos y daOos, v
concluye pidiondo que los ohttgoe con excomunioncs la restitucion. lIe dicho con duda
que este Bcn!f!r(!u es el actua! 6 el succso)':
acaso sera alguno de los otros dos que digimos S~M~ô /{o~
que atcanzaron ci tiem.
de
Concilio.
po aquet
Como quicra que esto sea, nuestro Obispo
volviendoa su primer proposito, y retiràndose otra vez at sobredicho monasterio, soticitô
!a admision de su renuncia del Papa Celestino tH, y por muerte de este, del succsor tnocencio III, sirviendo en e))o de mcdiancro
el Arzobispo de Tarragona. Todas estas idas
y vcnidas pasaron desde fines de M 95 hastn
1t98. AI cabo iogro b que pcdia, mas no
de la mancra que !o dcsea))a. Porque e) Papa
Inocencio !o cscribiô una terrible carta fccha
à 8 de diciembre, aftoï de su ponti~cado i 98)
en la cuat le ahsoh'iô à pon~c~! nnpt'e,~)'<TOMO
XI..j
j
M
Yt.M!HLfT!:ft.mt<J
<er M ftMtorc <~Kœ
MCt<H<tMM
{fOtKftOHCMt
ca?tOM
SMH<
H~ M<CCtK!«~<r~er SC?tOHtCftW,
p~SH(!a, s!C!<(tia mwMspt'ot'tJe ~(CM'e
satagebas <jfMt
o?Mf~~o-c~c!, ~«MoreM!
~<~re.
rc;ec<<f
<</<ere
M~<.s. Ha!)ase esta carta en la Colec.
coMda conciliosde Aguirrc, con otras dos dct
at capitulo de Ut'get, dandomismo Papa.
)c fucuttad para etcgir succsor. 2.' at Arxohispode Tarragona, mandandoteve!ar sobre
!<<concordta y paz de la eleccion.
Tan breve c inconstante pontiticado forma
época en la historia de esta iglesia, cuya
vida comun se disotvio con la ocasion de los
males y ruinas de la sobrodicha invasion:
viéndose prccisados sus individuosfi procurar
su sustenta con el cuidado pecu!iar de las tierras y frutos que desde entonces comenzaron
a seîtatarse a cada uno. Porque esta clase de
edificios, una vez arruinados, no se reparaban
tan fâcitmente.
Este Obispo es sin duda aiguna e! de quien
ttabta et nécrologie del monasterio de Serra.
teix, en este articuio escrito demano de aquet
tiempo: Vfïf ~Ks marc~ 0&n<JBctwn'tfMS
J~tSCOp:~M'~C~t, ~!<t, relicto CptSCO~)ft<M,
apud.
j)/~o~<M o& Mas ctaramente constan algunas de las cosas sobredichas del decreto
de eleccion del Obispo sucesor, y de !o
que
A).tGt.ESHSM!E.A~A.
C7i
'1.
en 6) dicc este capitulo al Arzobispo
de Tade
esta
mancra:
t'estt'amnon
Quonianf)
t'ragona
)'o'ef)imus latere discretionom angustias, tri.
»hulationes persequtioncs rcrum et possessio)'nurn ammissioncs quas UrgeHensis ectesia
)')tactcnus sustinuit ob insuit'ictentiamet dcsi~diam B. quondam Episcopi quieanidem
)'ecc)esiamdesolatam et fere ad extremamexi*
»nanitionem dcductam, fratribus insalutntis,
)'et Domini Papœnon expetita licentin, occul)'todinr)issit; singutorumnan'ationt, adpra?»sens supft~edemus. yo'um Sanctitati ve.
MStra)notiricandlim duximus quod adepta Do»mini Pupae per Dei grattam eligendi licentia
»et dict) Episcopi renunciatione ab eodemreMcepta et confirmata sicut per literas suas
))jam nobis p!cnc innotuit, etc.» Continùan
dicicndo que eligieron ut sucesor.
RERNARDO DE YILAMUR
<p
di99 ha~M~05.
Cosaes ciertamente para admirar, quesiendo tal la abundancia de documentes que se
cdnservan en el archivo de esta santa iglcsia
desde los principios del sig!o IX, no se baHenentre e!)os los pertenccicntes :')elecciones
TtAGt;UTE<U(UO
.).~f,);
ne
los Ubfspos anttguos, como se baUan en
otras catedrates. con to cual se ayuda a maravittata liistoria. Et primer instrumento do
esta cluse esctquebabta
de la eleccion de
este Obispo, y aun cse no esta aqui, sino en et
archn'o de la metropotitana deïarragonadonde
vi ia copia adjunta («), y es la carta con
que
pedian al Arxobispo la contu-macion. Por et
consta que et electo era Sacrista de esta
igte.
sia, to cuat vimos tambien en et articulo an.
torior, y que su eleccion fué a 20 de febro-o
dei ano de la Encarnacion lt98, que es et
'H99, lo cual digo, nosotoporque se que
esa cra la costumbre de contar, sino porquc
a no ser asi, resutfaria que la elcccion hahia
sido antes de la licencia que para etto diô ci
Papa que ya vimos fue en el diciembrcde
1198. En las suhscriciones bay que notar al.
gunas curiosidades. Et Pnor fo era et que
correspondis a ta canonica Aquisgranense: el
Abad to era de la iglcsia 6 monasteriode Sa~
Miguet: dos se intitutaban f/ecaMos,vesomi!}.
mo prueba que no cran to que despues se
significô por esta palabra, sino to que ttamamos
ahora Vicarios foràneos, que solian anadir
cada uno et nombre de su distrito,
y aqui to
(") Ap.nnm.XX.
Am fGLESHS
CEESPAÇA.
69
)1.Ï~O'nmn
nftomnen)
Pftnf de
~o ~«tc~o~
canan.
birman ademas
et FfMr
LwMM uy
el capellan de CamaraMt, los cuales serian
oMcios que cstarian anexos a) capitulo. Dé.
jo)o.
Etecto nuestro Obispo A los dos meses v
medio de haber sido admitidopor el Papa la
renuncia del antecesor, fuc conftrmada por el
Me~ropotitanoRaimundode Rocahe~t, a quien
pressé y juro la obediencia canonica dia 25
de julio del mismo ano, como consta de escritura original que esta en aquet archivo..
Tuvo un ppntiucado muy pero
muv
trabajado con las t'esuttasdc) anterior, y con
el despojo de bicnes que sufrio su igtesia. A
!o cuat utudia el citado Arzohispodo Tarragona en la carta que dirigio en 1202 a todos
los Obispos de su pt'ovincia, cxho~andoies fi
CCC<CS!(C
que (?.t:A!~Cf(t!<JtfSft'<<HtH
f~C~~Mt pt'Met ~'<!))<~(<tM!cs.
Por esta misnta
~(cf <u<~t<sfMs
causa sin duda, anduvo nucs~o Pretado tan
libérât con su clero, a quien absotvio de pagar al Obispo la cuarta parte de sus biencs en
caso de muerte: tuctuosa insoportabtc que
les habia impuesto 0! antecesor Pc(~ Bet'p?<</«o'. Fueesto a 10 de sctiembrc de 1201.
lie visto y copiado (f<)la escritura, en la cuat
(n) Ar. tu'tm.XX).
VAGH!.)'fEttAHt')
entre otras cosas que les concède, confirma
la facultad antigua de testar ita w'~c~o mury la de que los canonigos, parientes 6
nmigos del difunto a~ ;'<ifes~(t),dispusiescn
por el do todos sus bienes. En este documento, ademas del Abnd de San Miguci, (inna
tambien el de San ~<!W~, ambos
canunigot:.
Et ano anterior 4200 a 9 de diciembfe.
et Conde de Urgel Ermengol Vtt! consu mu.
ger A<t)<)'~hizo donacion à nuestro Obispo
0
del castillode As/a en la nho-a detSegrc,
para
cuya construccion habia dado licencia diez
anos antes el mismo Conde à Arnaldo, Vixconde de Castettbo.
Vivia todavia este Prelado a i4 de octubre
de 1203, en que firme un debitorio
que ho
visto original. Pero deb:6 morir dentro de
po.
cos dias, si se ha de creer to
que dice un
cronicon de Ripott de esta manera: ~~o
M.CC.NT. oi'ttttJB?;.
~e«ctM<sEp<eopMsgm
~oEcc~sttïSMMMx~Mhostium seo~!Ci'ei;s~encM~ o~Hcs devicit et <yM(c~<r)'s
e?Y<)~
ecc/es!t6. !W'~e<'t'ecKpe~). deun'e!MC t'<~(m
/tM~tt. Et necrologio de Solsona dice algo
mas de esta manera:Il. M. ~ce~. fwHoDnt.
~.CCJ/f. Berna~tts de V~MMM',~tsco.
pMS~cHensM, ~cncreKoM<s, mot'<6Ki!
deco~~Ks, c<Ofj'!«'Mf!f{
suos
prcd~Ms,qui (Mte.ceMores
A LAS)CH!S)ASDE E~PANA.
7)1
'Hf!f) ~tf).<:h~M<!
R/!L"«f f'tet M
.'esKftcnft~
ftusftfMS~CMSttC
tn nntW)tn<'M<!n
Oppr<MCM<tO,
et t)t ~ctxxceMd'o
deft'HccMs,
~<<(!~Mstt (t~tao
~<ce<'<K~J/e sM&c<M~ est.
PEDRO DE PUtGVERT
desde 1204 ~os~ ~30.
S&besoqueeraya0bispoa{inesde!anoi204.
De los veinte y seis quele dure la pi-elacia nos
quedan muy pocas memorias, aunque bi~n se
puedeinfenr, segun era grandesu picdad, que
algunosbienes debt6 acarrear a su igtesia, de
cuya clase seria la licencia que atcanzo del
Rey Don Pedro Il que cstaba en Cervera à
26 de noviembrode 1207, para construir una
fortalezaen ~n<eM. He visto la escritura
originat. Tambien hallo que en 1223 Geratdo
de Cabrera, Conde de Urgel ccdi6 a este
Obispoy & su igtesia la décima de la moneda
de Agratnunt en caso de. que se ahcrase 6
acunasede nuevo. De este y de otros documentosme servire en las JUonono. de estos
Condes, para desmenur la fabula do que Gerardo muriô en i2t5.
En i2i5 asistiocon otros sufraganeos u la
eleccion que hizo la iglesia de Tan'agona de
su Arzobispo S~srayo de Carc~, y subscribu')
YtAtiK
HTHRAtUO
!a carta con que se pidio la conftrmacion i't
Inocencioii!. Asimismo se baitocnetCon.
cilio de Lérida de 1229, presididopor et CardcnatSabincnsc.
Finuhncntc, sabemos que el rcmatc de su
gobicrno no fue por muertc, sino por rcnuncia obtenida de la Santa Sede. Et dia
y ta
hora y otras circunstancias constan en la escritura que se hizo de e)to y he visto aqui
donde dice: <(Patcntuniver~<6. 7f. Do~
»sis. quod nos Petrus Dei gratia Urgellensis
»Episcopus, a BeatisstmoPatt'e Summo Pon)'L'()cepostutavimus humiliter et devote quod
"nobis cedendi ticcnHam, conccdero dignarc"tuf. Qui nostris postutationibus inclinatns,
MvenerabHibuspatribus Dei gratia Terraco.
»nensi Archiepiscopo et Episcopo merdonsi
»vicessuas conissit, ut pontificaUdignitate rc*
»tenta, nostram rectperetcessionem, facta no»bis ab eisdem provtstono congrua, de qua
MvaieamusdebUo
ntoderamme sustentari. Quatre non coacti non circumven).),sed spon~tane! et devoti, in manu venerabitium Pa.
"trum predictorum sub anno raillesimo du»centesimo tricesimo, 111nonas aprilis, ante
Mtertiamccdimus regimim episcopatus Eccfe~sia}Urgellensis.» Fué, pues, esta renuncia
dia 3 de abril, morcelés Santo, del ano 1230.
t t
A t.AStGUMUii UHt-y.PA!
1
.,It
73
Los comisionados apostoticos,Spar:)go. Arxobispo do Tarragona. y Bercnguor Obispo<)c
Lérida le consignaron trecentos attreos de las
rentas de esta Silla.
Parece que esta rcnuncia se hizo va con ht
resolucion de hact'rsc mongo. Asi !ja)to que f)
Papa Crcgorio !X en su brcvc JH<. JLH~c~ott~
X~
~M~tt~ox~~ic.«n. MM~o~<mo
mando
at Ahnd de Pob)ct. y at Arce.
(t255)
diano y Prûpôsito de Tarragona que obti~asen at Obispo de Urgel Mpagar la pension
soiraladaa su ant.eccsot'PeJfo, con la cual nudiese satisfacer sus deudas y ser menas craïoso at monasterio donde ya hahia enh'ado.
La cgecucion de este breve es det Preposho
de Tarragona Ferrer de PaHarcs (primer
Obispo de Valencia), y de A., su Arcediano.
Los cuales en la carta dirigida ut Obispo (le
Urgel, Ponce de V~amMr, dicen que et antoccsor Pedro de P)<t<jfMt'(
habia tontado la en.
en
et
mona''terio
de
Cistercienses (Je
gutta
Santas Cruces. Conurma csto mismo el necrotogio do Solsona, quedice: 7ta<. j'KHf't.Ait.
t)o M.CC.L. obiit ~<?~'t;sJe Po~ot)!')'t'~<o<tH{
et n!or!ach)MSoncfarMm
L'r~e!<eMM
E~!Mo~M$
Ct'MCttM
noster.
Pero no se ha de cone~'a~e)'
fundir con otro Pedro de P)<ucr( que fué alli
Abad tiàcia et ano 1158. La renuncia de es.
74
Y).UjEU'ff.:t(.HUO
ta
nn nl rli~ filin ~n ,,1:;1'11
I~
te (liviwn
Obispo en el dia que se dijo es la causa
en
e!
de
concilio
porque
Tarragona tle i."dc
mayo dctmistno ailo 1230, no se ha)t6 et
Obispo Urgeitenso, que aun no cstaba ctegido
0
comose dira.
PONC)': DE V1LAMUR
desde 1230 h~tt ~5'7.
A los cuarenta
y un dias de la renuncia del
es a saber,
dia i4 de mayo, martes
antecesor,
antes de la Ascension,
filé clecto porescrutinio
Poncede
~tHM)'.
Era de ta famitia de ios Vixdel actua) Obis.
condes de Vilamur,
y sobrino
de
Lerida
de
?'<<, y tambicn
Ho'engucr
po
del de esta iglesia
le habia admitido
Ro'nardo
por
de Vitamur,
quien
su canônigo (a) cuando
(a) Cref) f(ue sea cs(<'mismo Ponce de Vitanntr el que
en J219 sttt'na S.icristMde Lerida a quinn Pedro, Ohispo de
Urgel canfinnn en la pns<"ih)n(!e !!<iglesia y vi))a deTremp,
cuyo scnorio le habin ccdido Uernardo Ohispo de L'rgpt, su
tio, cotne ho vi~o en escritura de ese ano en et archivo da
dicha vi))a. Envnrins c'icrituras (j))e he visto eopiadas en c)
Mfot'crf<fdc fa catcdral de L'!rida desdc los anos <2)2
2
h:)'.tn12~6 .<ucna.Sacrista (Met-x~f, yjun(an)entc Arcediano de Tremp, que cra uno de t'js de esta igtesin de Urgel.
!<os(?si ser.i n) mismo ~ooec et bac))ii)cren ciinones, a quiol
su maestro dedico un (ratado de esta lircultad que n enfa.
Mbtiotnca dei monasterio de Hipo)) (.Vt-.ff<~Siy. Jt'.M). !'jnpicxa asi f~ns.«MO /o ~MO«c .<ort') ~rcM~ Domino
PoM(t'o<!t: Villamuro, t'n t'MreMnon'co &a(/tQ«eno ca:<n(:
G. ~<:~on<e ~M(<at)o (f. A)un))ao)'.afuffm.
A
.i'
LAS
!(!LES!AS
DE
~t'AXA.
TS
.t~-i-j
apenas tendria cuatro 6 cinco anos de edad;
pues et Obispo Bernardo murioen ~205, y
Ponce fué clecto Obispo muy joven, que pasaba muy poco de los 54 anos. Acaso fué este uno de los motivos porque le disputecon
tanto ardor el obispado el actna! Sacrista de
la igtesta; pero prevateoo et respeto M)a necesidad que tenian sus intereses de un Obispo como este, que por la nobteza do su li.
nage, y los enlaces con otras familias principales del pais, fuese eapaz de recobrar cuanto el Conde de Fox babia usurpado, y de
resistir al torrente de heregias que iba inundando la diôcesi. Todas estas circuns~ncias
me constan del fragmento que hay en este
archivo de un proceso que se formo despues
para examinât' la legitiniidad de su cleccion.
Alli mismo se Ye que al tiempo de ella cra
todavia diàcono.
En una escritura do concordia de 5 de setiembre del mismo ano 1230 suena todavia
Obispo electo. Estaba aun sin conMrnMrà 6
de abril de 4251, que es la fccba del decreto
de su eleccion dirigido por este Capituleal Arxobispo Don Sparago de Barca, el cual he
visto original en el archivo de Tarn'gona. La
resistencia insinuada fué la causa de habcrge
tardado un ano en pedir su confirmacion. Oh.
7G
v:1.,
v)Af;EL)n:n.tH)()
1111~
tùvotasm duda muy pronto, puesto que en ci
t<;stam<'nto
que hizo la Condcsa de Urgel /iMa i 1 de agostodel mismoano, nomt'CMtt'Mi.c
bra entre sus atbaceas u nupstf'oObisposin c)
dic~adodec~o. Este fuu ci principio de un
ponLificado,que por !o ruidosod<'su remate
fû)')t)aépoca en los de esta igtcsia, como vct'emos en su lugar.
AI." de encro del at)o siguiente '!232 esta
fecha la cesion que hizo ai i{. ~e /~<~c~,
Pnor y Capitulo Lft'getensode las iglesias do
San Fetix de Arco y Santa Marin de la Torre
~C«)'y.ttMm.'t008~ documentonotab)cpo' la
facu~ad quejuntamente les concede y confirma de ponRt'cxcomunioncs,cntrcdichos, etc.,
en c))as y sus rectores. «Et iicet ifabeatis (df))ce), de generatt consuctudine ccctesia' Ur»gellensis potestatem int.erdicendi ccciesias
MYCstras,scu personascarumexcomunicandi
»et interdicendt cum culpa cxegerit; specia»liter tamcn autoritate presentis instrumcnti
wistampo~cstatcn), in sepe dictis ccetesiis vel
»roctoribus seu vicariis earum Yobisconce))dimus.aComo dcha entenderse esto, y si de
Mafacultad nnce el titulo de Pre~M que Lienen los canonigos de esta igtesia, to digimos
ya en los correos anteriores (f<).En c! viage
M\fo!)).]X.p:2')<.
A LAS )GU!S)Aa DE ESPAX.t.
7T
Mo
de Mattorcu
verâs tatnbien como et PapaGregorio tX io di6 en ~252 facuttad para etegir y
ccnsagrar c! primer Obispo de aquetta ii'!a:
cosa notable de que no pucdo habiar mas
por
ahora,
Tambicn dige(~ como este Pt-ciadoconfit-!t)6à
de mayode i254 la costumbt'oantigua en que va estabanlos sobrcdichos canonigos de testar tibrcmentede sus bienes, reservando al Capitulo su disposicion
respecte de
les que mot'ian a!)<M~a<o.
En t241 a 8 de se).ietnb)'cconcedio
pcrmiso
u l'a noble seilora Geralda de Portela
par:) nue
fundasc un monasteriodo monjas Cistercienses
en et )ugar Vattistam-a(VaHdaura), ~<t<~
(fecaH<!<M
MO~'O~er~!t!<«!!{
~<~ M!0)i(M<e?-MMt
<!cPoWe~t (deBenedictinos) ~~)')'oc~(?c
0~«w la abadesa debia prestar obediencia
canonica al Obispoy recibir de ét la eonfo-macion, crtsMtte<c<B<c)Y(o~c!'appMco;M~.
Existe
la escritura origind en c! archivo del
Obispo.
Quedan bastantos vesLigiosde dicho monasterio.
Tambien concedio en 1248 licencia para
fundar otro monastcriode monjas Agustinas,
M loco ~M~tC:(Mr~<ttC<H
~M
T«K~<dels
(n) Md.
78
V)AGEUTf:nAtt)0
<f~
,< Gra~
~) J'
/M<crnfon'oc~~
~~Mj En et dia es
de la parroquia do Guisona, cuya mensa eapitular so agregm'on las rentas det monasterio
cuando so suprimio época que no ho podido
averiguar. He oido que se conserva la ig!csia
antigua, aunque casi abitndonada.
!)ct mismoano nos queda original la escritut'a con que de consentimiento de su capilulo
conccdio at rnonasterio de canonigos Pt'emonstratensc!}de Hct!pu!gdo las AvcHanas, la
libre posesion do cuantos Icgados se hicieren
a dirha casa, dispensàndotcdepagar à )a
mensa eptscopat la cuarta parte, como man.
daba et dcrecho, e imponiéndole solo la obli.
gacion do pagar la décima ùnicamente de los
muebiM que adquiricse, a escepcion de las
camas, tapices, 6 pauos de purpura y bestiaa
de cuatquicra clase todo to cual dejaba por
entero al uso libre del monastcrio. En cambio
de esta conccsion, su Ahad Juan Cerdan con
todos sus canonigos admiti6 al Obispo y capi.
tulo de Urgel a la hermandad y sufragios de
]a casa. La escritura (que es una de las pr!.
meras de este pais en que se halla notado et
lugar donde se hizo) esta fecha <~Kd!~(Jcm
(Seu do Urgel) sc~t'MO ~M w«(~, ~MMO
~!<M. CC. ~M~Y~cM'Mooc~o. Ticne las
(u'mas originales del Obispo y de todos los
ALASMUSfAS
DEESPAÇA.
79
cuatcs !)ay
canontgos
'n'gos de LJrget,
una
Urget, entre las cuales
hay
<!eJMM de TonKeJ~ (y !o advierto para que
vean que este es apellido catalan los que du.
din'on que to i'uesc el pocta F)'«~ Anse~ode
Txftx~ft, del orden de San Ftancisco) hà.
Uanse en seguida las firmas originu!es de los
Obispos A~ y P<~ de Lrgio que confirmaron despues esta misma concesion et primero a 19 do mayo do 1258 y el segundo à 25
de marzo de 1270. Va copia do esta escri.
tura (a).
En et jueves despues de la octavade Pentecostés, esto es. dia 15 de junio de 1252, se
hallaba en ScrraLeit.puriticando aquella igtcsia violada por algunos honrncid!os, como se
dijo en aquel Ytngc(~).
De los Concilios provinciales cdcbrados en
su tiempo hallo que asisttô personatmente à los
de 1239 y 1~42. AI do ~24~ envio como su
procurador al maestro Ma<co (acaso el que en
la escritura c~ada firma )S!<j~. M. Pnort's GM.
sone et dec«!K~eMe!tJ:
at de 1248 envio
a B. de P~t~ts, Pfi'or (de dicha catednd). En
!os restantes intcrmedios no hay memoria suya. Tampoco la hay en el de 1255, tiempo en
'n) Ap.n.XXn.
\Totn.ViU.pag.j.)Oy274.
M
n.
VtACË)JTERAK)0
~n.
-t v
1 ..1 1
tjuu &Muunuua yu mcuuoen tostcrrtUtcs cuen.
tos doe perturbaron los siete ùttimos aftos do
su gobto'no, y de que voy à dar alguna razon
por los doctuncntos que he descubierto; que
aunque son tan curiosos como ignorados, mas
por estar cada uno sin fecha no pt'csentan et
enlace de los hechos que dcseariamos. Asi quo
para no cxponet' a que se equh'oquen los Icc.
tores los cxU'ac)ar6atstadamente, acomodando
a cada uno la época que tne parecc conveni)')e.
Fnc asi que este Prelado atcanxo tiempos
de gran perturbacion. La heregia de )os Albi.
genscs se derramaba por cstos paises, singu.
larmente en el vixcondadode CasteHbô, sujeto
at Conde de Fox. Yo no se si realmento este
Principe cra fautor de anueitos hereges pero
se que nuestro Obispole tratô comô tat, procediendo contra et con admoniciones, excomunion y dcnuncia juridica y pùMica del delito y de! castigo. Esta sentencia contra el
Conde fué en i257 de resultas de un Concilio
que se tuvo ese afroen Lerida, en el cuat fue.
ron comisionados varios inquisidores Dominicos y Franciscanos para procéder contra los
hereges dcl ~'tzcondadode CasteUbo, que cra
dei sehorio dcdicho Conde, et cual apctando
a) Arxobtspo e!ccto de Tarraguna GuiHermode
Mongri, dto scntidas qucjas contra nuestro
A!.A8MLEMA8MË8fAt\A.
T
v
a
v
8t
w
v
~r
Ut)!spo ~once, lascuales interprète dicho Netropolitanb con algunas postiitas. Estos documentas puMico ya la Historia de j~aM~~oc
( Tom.7/ prueb. CC..yX.
aunque oqu!vocando el nombre de nuestro Obispot!am&n-'
dote Pedro. Tambien esta a!tt mismo ~PrMe6.
CC.X~.JX.~ la absoluciondada à dicho Conde
por nuestro Obispo y la promesa de tenerle
pOrbuen catohco, fecha a 4 de junio de 1240.
Lo cuat hace ver que cierto el Condebabia
sido excomulgado. Pues estos cuentos con
aquel Principe fueron una de las causas de la
gravisima persecucion justa 6 injusta que padcctô el Obispo.
Otra fuéla ojerixa con que siempreJe miraron algunos individuos de su capitulodesde el
momento de su eleccion, a la cual re~tieron
con vigor, y cuya confirmacion retardaron
cuanto les fué posible. Estos pues, aprove"
chandose de las revueltas de los tiempos, con
verdad 6 sin ella, acusaron à su Prelado ante
la Sede Apostoticade crimenes horribles. Arreciô esta tempestad con el procesoque hizo a
Goraldo, Preposito de Sotsona el cuat sé que
apetô tambien à la Sede Apostotica. Guer.,
ras domésticas y estratias cuya causa solo fué
Mnocida de Dios, mas los efectospara su
mal esperifnento esta iglcsia. Aestos asunT. Il.
G
Y~GE
HTBttARM
t03 n«ft~n«fnn
t/Mt ~–
tos
perh'neccn los
documentossiguientes.
Ene!anoi343ai2dejut!ohizoei
Conde de
Fox extender !a escritura en
que
ape!6det juicio epiMopata !a Sede Apost~a
poniendo bajo la protecciondel Papa su
persona, sus tierras y amigos. MoUv6la recusacion en la Rotoriaenemistaddel
Obispoy sus
cargos contra 6!. en el despojoinjusto
que
sufnadesusfeudo., y en el riesgo que le
amenazabasi acud.a à la curia Mtcs.astica
de
Urgel, donde a pesarde!as treguas habiasido
tratada hostilmente su comitiva
y asesinados
dos de sus individuos.Va
copiade esta escritura, queexiste y vi en d
archivoepiscopal(a).
Carta en lemosindel
procuradorque
el Obispoenvié à la cuna
Romana,
fechaen
Porusala vigiliade Navidad. Documento
pré.
c.oso pero de diticit inteligencia en
algunos
puntos. Dicele que habia Hegado
a aque~a ciudad (corte entonces del
diez
Papa).
dias antes de las Carnestolendasde
Adv~t.o
(ast itamabanla abstinenciade este
tiempo
que solose le habiananticipado dos dias los),
tres individuosdel capitulo
iban ai!àpara
acusade ante S. S. Eran.que
estos Ricardode
Cervera,Arcedianode Urgel, Gu;!)ermoBer.
(a) Ap.n.XXff!.
ALAS
tN<E8tA8
M MPAHA.
~3
Ar<'«<Hnnh~
nardof)doF'txvta
deFIuv!a (6 ft~fo~MO~
Arcedian~de
deEcKa~,
~erbyArnatdo de Quefot, canônigo. Estos
tres ,cuyos nombresconstan igualmente de
la escritura que antes dije de! 1348 y de
otros documentos.acusaron &su Prolado de
homicidio, simonia,petjuno) estopro in"
cesto, falsificacionde moneda,malversacion
de tos bienoade la iglesia~ &qu!ëh ahadian
que era masperjudiciatqué el mismoConde
de Fox. Rettere que aunqueait pt'onto-nofué
oidani admitidasu quereHa, a! fin, apoya.
dos en el ~a!tmiet<todet Obispo de Vatent
c!a (a) y de los Temptarios y 'de tos Mtea
Prëdicadoros, iograronse le'se~alaseporau'
ditor à P. Capoci.Aconséja!eqùeporn)€tdio
de sus amigos sobrinos hagaot daAopbsiBIe
at mnestredel Temple G. de Cardona, que
habia tambien oscuto al Papacontra 61: que
pfocureconcordarse con ausettemigosy to<
tnaf luegoy enviarledos cabaltosbuenos que
habia promcttdoà un sobrinodel Papapara
que les ayudase.Siguc dandootras instruccio"
nes y pidiendoalgunosdocumehtos.Todo !o
veràs en la copia adjunta, y su traduccion
(a) No s~ de qué Vatencia séria este Obispo pcro es cierto que no era et de la del Cid, de quien no constt) que dejase
sutiitaporMtostx'mpos.
St
VMOB
UMMBM
~astaMana(«), que 'bc pt'ocarado ïtbstrar eon
atg~oas aotttas. EnUeadoqMo~tedbcumen"
te es deihtea dei aao 1250, 6 j(omas det s~
a !o menoBesain disputa antenor a!
~nfe;
ea
1353,
que sintio ya su efecto }a tastancia
d8!oscaB~nigosaouMdoMa,qucfu6et
S." Brève de! Papa ÏaocenCMIV, <~<.
f~'MM: t~t&!MtMC~MJiMH~C.<MMtO
!X. ~5
dando
comiston
& ~att
j~ MKtMO<&~2~,
KatOMadode Peaafoft y a! mtntatfo (prûvin''
c}a!) ~e los Meocres en Aragcn y Catat~aa
para qae inquieMn eh los de!!tos dei Ob!spt)
ttMes(M,'od!M!sM~MMMt,
de Ufget, aëusado~Mod!
e~tMtntbtts
<
Mfe!t<tM,
~MM
~c, <t!tt~e
coM<M?
~eJ~M~Eoc~esMB
<~«pM~ettor~e!'
.P~mlea ~tmudeMtËpMcqptM~~Ms
MMOWM~e~OMMM
$eM<~M!M~<!atM,xKfM~
~OM
tHMM
ttert~pro~MarepfestMK~
Be~~aM
O~MMMM'M«;CMMMtt<6reMM~ftKtd<t)M..HàUa;se .pubttcadooëte 'brcve en el BMM<!rto P~.
fKcadM'M~OM~ t.
204~. AUi:dtce ;ei
Papa axpresamente que tos aottsadores dei
Obtspo eran los tpes ya sobpedtohoSt y ade"
mas HaMmndo de Angutar!a (Angtes~ta) y
Arna!dode Muro, tambien canonigos de esta
igtes!a, à los cuales no hat[o expresados en
(a) A)).n.XX[V.
A!.A8.tCM9tA9BKtNBA!)A.
88
ta ni
nt tamnfK'f)
nn ta
otra parte
eoscntosen
ta ftCfrittt.
escritu.
tampeco anafritna
ra que dq6dp iS4&.
No parece que debio haceraeoon grandt*
ttgenciae~ta inquisicion, puestoque à 27de
noviembrode 1255 todaviaeataba por vérifia
cat'M,dtae!tqueatguQb6 canontgos de esta
igtesiaprometieronno separarsede sus corn"
paùeros por causa de ta inquisicionimpetra.
da contrael Obispo.Existia antes esta escri.
tara en et archivo comohe vistoen atgupaa
notas que la extractan. Asi que, 6 el breve
dei anoM53 no se pusoenegecucion, ô se
impetrô dira postectormente. Sospecho que
dicho brevû fué revocado, por io que dire
!aego.
4." Carta segunda en latin dei mismoprocurador a! Obispo sin feoha, pero postes
rior al d9 de abril (dia en que dice habersido
entregada al Papa en Perusa una carta del
Condede Fox, de que hego dife~os), ysin
duda de!mismo.ano 4252, porque habta del
citadobreve de S. S. como de una cosa reciente queél pudolograr que se reformaset
Lt~om, dice, quam j~<c<M'<!tM
de Ccn'«W<
CtMttenHtM
de F~MMp, AntaM~de Co<yo!
coM<fa
vos apud SedeMApos<oKc<MK
impetra.
e<~a~MMdMW
runt per fratremGuilledmuna
ordinisC<ttho!tCO!'MW.
foMsCMMMMt~deStttM-
80
KfAun
~ACE ).Ht.tAM<U
!ERAR!0
ttUt~ C~h ~MtM/t f~M~ ï~t
~t~
MMS<!MbM<tPttt'.Psp<sao<eMM'eM.
procurabant~Me~Chm~t~MMS .CM
fe~M<~t<t&!M.
Si et -originalno estuvtera aqui
rotoveriamosclaro le que solo podemosrastrearde !oque nos queda. ~Y cu&tera et ordo
Ca~oMcofMMt?
Yono to s6 par ahora. El pro.
eurador exhortaal Obispoa quetrate de corn'
ponefse con sus enemigos por ser la causa
que se ventilabamuy grave, que at fin habia
de parar en cortarcabezas (in gMaad dMMMM'
ttOMeMt
capitisa~M~. Pidele poderes en la
debidaformaconotras cosas. Sënatadamente
encargaque le romitiesen testimoniosde los
da~osy pepju!cio8que e! Condode Fox habia
causadoa la ig!esiapara poder asi desvane.
cer la Uùsionque pudo causaria sùpMcade
aquet Principeal Papa, cuya copial'iteral in.
serto, como!o veras en ta adjunta(a), y os
la' siguiento..
5.° CaMade!e<mdcdeFoxaIPapa,en'
tregada comodice e! citado procurador, a
19 de abril de (de i262) en Perusa. Eneïïa,
despues de quejarse de que e! ObispoPonça
(MTMs
pa<e~M<tMtM
ptMs)!e haceuna guerra
eroetYMet~M~eM~o~Me
gladiopeMeaM~M)'A
a
8.
S.
é intercéda con
queescriba
supiica
(a) Ap.n.XXV;
A LAStGLEStASDEE8PANA.
87
sa Prelado para que te admitiese&la concor.
dia que tantasveceshabiasolicitado,a juicio
de arbitrosc&mponedoros
nombradospor ambas partes. Es notable la especie del parentosco que el Conde dicetenercon el Papa por
descenderambos de ios Condesde Barcetona ( cutnde t~<MsMa~M!(M~Me
jjtcnertsCoM~M
Bat'C~O?!(B
ut ~es<nt<K,
descendit
~CHMS
MeMMt).
Los que tenganà mano el Chacon6el Oldoi.
no podrân ver si este convieneal Papa Ino.
cencio IV, que es &quiense dirigi6 la sùptica, scgun yo congeturo por to quo queda
dicho.
6.° Cartade nuestroObispoal legadoque
el Papa envi6 à las tierrasde Tolosa sin
dudapara amendery remediarlos da~os que
causabala heregia. Ni s6 quién era el legado,
ni el a~o en que vino, porqueni uno ni otro
noté la carta que va copiada(a), mas debe
ser muy posterior ai i25!, por la que diré de
su contenido.ïnformandbel Obispoai tcgado
de todoto sucedido con el Condede Fox !e
dice, que los frailesPredicadoresy Menores,1
y oLrosencargadosde la Inquisicionen ci territorio de dicho Condoy de su hijo B., le
avisaronque habia muchosbereges y faute(a) Ap.n.XXVL
S8
VtAUË UTEMfttO
a.. -Il--RI
res no
cuos en 1la villa de Uastettbô que ha.
biendo amonestado carias veces al citado
Condepara que los presentâra en
juicio y haMadotccontinuar en esto, le habia excomulgado ypubHcado despues la sentencia en que
}e denunciaba como tal por sef defensor do
los herogesysH fautor: que posterionnente,
a!!anundo8o c! Conde, permitioque fueso vi.
sitado su territot'io, y en su consecuencia entraron en él el Arzobispo electo de
Tarragona y los Obispos de Lérida y
Vique y otros
thnchos varones religiosos y discretos hallay
ron mas de sesenta hercges, los cuales en
presencia del Conde y de su hijo fueron condenados en juicio por Jos sobredichos Pretados. Anade que no sabia por que causa seguian comnnicando con el citado Principe los
Obispos de Carcasona y Tofosa y et Arzobtspo de Narbona, y Fray F. (de ~cn-M&ca) y
Fray G. A., frailes Dominicos, estando, co.
010 estaban, sabedorcsdeia excomttnion.
Por ùttimo, !e dice que si ei Arzobispo de
Tarragona hubiera sabido su venida, le hubiefa escrito antes de marchar A Navarra à
y
Castitia àvisitartaprovincia,y y que por si
acaso habia dejado prevenido so avisase at
Legado, que no procedicsc sin hu consentimiento a ta absotucion del Conde. La carta
A LAS fCLEMASDE ESPAÇA.
89
no tteno mas fechaque D(!<«win Sede (SeM
de Urgel)?7. ~sMitMjaMM«fK.
Mas hacien.
do memoria de un Arzobispoeiecto de Tarragona, que juzgoatosberegesdet vizcondado de Castottbo,hade ser ia carta posterior,
6 al 1258 en que fué electo ArzobispoDon
Pedrode Albalat, 6 al 1251 en que b fué
DonBenito Rocaberti (no hay por entonces
otras ôpocas de Arzobisposetectos); y yo
me inclino mas à esta segundo por el modo
de hablarde la carta. Masel Obisposupone
que fray F. de V~rM~~ inquisidorDominico estaba en dicho condado, puesto que se
queja de que no ~vttabala comunipactondcl
Conde, y por los documentossiguientes Ye~
remos que entendiaen et negociodeaqueUos
hereges por los aaos 1255 y siguientes. A
estas conjeturas, que Dios sabe io que \'atdran, obliga la costumbrede aqueUostiemtos de no poner en las cartas mas fecha que
la del mes.
T." A la historia de las cosas pasadas
que renere el Obispoen la carta anterior,
pertenecen las notioiasque da otra cartita
de San Raimundode Penafort dirigida a
nuestroPonceanosatras, à to que entiendo,
en que le da su didamen sobre el modo de
procedercontra algunospresos por hereges.
M
V)AGB
JUTEttAMO
V
la nM))tMtf!f)
debia !nftn~nn«tt4o
y ta
penitencia mto <toh!a
que
imponerles. Es
muy breve y no deja de ser cur!osa, y asi
va copiada(o).
En todos los documentos citados hasta
aqu!, no consta suspensionni deposicion de
nuestro Obispo. Ahtes bien vimos que en
1255 todavia no se habia verificado la inquisicionjuridica sobre sus delitos, y conducta personal y episcopal. Asi que tengo
por indubitablementeposteriores este ano
los documentossiguientes, que ya le suponen suspensodel obispado y tambien depuesto de e!.
8.' Carta del ArzobispoDon Benito de
Rocabertià San Raimundode Penafort y al
prior de los frai!es Predicadoresde Barcelo.
na, fechaen Tarragona a i." de diciembre.
En ella les dice, que debiondoreunirse en
Berga el dia de San Nicolâs con e! que hacia las veces del Obispo de Urgel para con.
cluir el negociode la inquisicion hechacontra los heregespor fray Pedrode Thencs, Dominico, a! tiempode partir de Tarragonapara
dicho punto, se le habia hecho saber de
parte de la iglesia de Urgel, que su Obispo
estabasuspensode la administraciondel obisXXVft.
(o) Ap.n<hn.
ALAStOLEMASDEMfAfiA.
M
m< tnMni~ttnntv
tfmnnra!<!a
de mndn
modo
pado entoesptntuaty tempera!,
que ni por si ni por otro podia entenderen
otto, segun constabadet trasladode la sentencia'que' le habian enviado.En este caso
creia el Arzobispoque ni 6t, ni el procurador del Obispo,podian procederen dichonegocie ni tampocoet capltulo de Urgel no
estando vacante la Sede; y que solo et citado religiosoque tuvola autoridaddetObispo confirmadapor et Metropotitanopodia
continuarto; pero que habiendo sabido que
su provinciatteinhibiôde entenderen et, suplicaba se le diese de nuevo et permisopara
ello ydigesen ademasque es io que se de.
bia hacer en tales circunstancias.
9.' Contestarondichos religiosos al Ar'
zobispo, que no solo era cierta la suspension dol Obispode Urgel, sino tambien su
deposicionverlucadapor sentencia det Papa
en el s&bado
1.0de octubre segun les constaba por la.relacionde algunostestigos oculares. Y que estando por coasiguientevacante la iglesiade Urgel podia et Metropolitano6 el capitule~6 ambosunidosproceder
en el negocio.Y que aun cuando aquel Prelado no estuvieradépuesto ni suspenso, po.
dia el Arzobispodar la sontenciatinaljunto
con les procuradoresde!Obispoô con su ca-
M
VtAGE
UTERAtUO
pttuto, pueMoque comoMetropohtano'era
juex ordinario, y en ella no se atcataba à !<t
autoridady jurisdiccion del de Upget;y.que
en esto podia intervenir fray Pedro de Thenes, por via de consejo, y no masen vit"
tud de la comisionque te ténia dadae! Obts"
po de Urgel.
10. Conformeal contenido~de est~oarta
escribiefonlos mismosretigiosos &~'o~Pe-'
dro de Thenesy ~y Fen'ef de ~!M<M'oy<!<
no
d~ndo!esuna respuesta clara sobre si deMan
ir 6 no Berga, sino dojandbësto &su arbitrio y discfecion, como tambien la restante
conductahasta la conctttsionde! negocio,en.
cargàndo!csque no se entroMetiesen à daf
sentencia, yque solo cuidasen por una par.
te que los-hereges no se es~apasen y que*
dase &salvoel négocie de ta fé ypot otra,
que asi ellos como la cirden.no quedaseh
comprometidoscon aque!!as personasnobies~
H. Segunda carta do San Raimundoal
citadoArzobispo,en que de nuevo !o exhor'ta à continuar su viagey cohctuir ci nego*
ciocomenzadode los hereges por dos fa'zones < E! metropojitanopuede egercersa
jurisdiccion en tossùbditos de sus sufraga~neos, siempre que estos fuesen negtigentes
en corrcgirtos, comoio haMasido et de Ur-'
ALAS MMSMa DE ESPAÇA.
9g
gel. x. begunensenaunaoptmonaoteone,
Sesun ense&a
unaoDinion
so~tMna.
esta es.corriente, aunqu6 el MotropoIHa~o
no deba entrometerseen juzgar & los sùb.
dites de iossufragàt)eo9;masst iohiciere,
su prooeso esv~Udopor ser et jaoz ordinartO
de toda la pMvincta.Aun~ueesto te ac<M)se.
ja que mo!o ven~w, sino en un caso su~
oiamente apuMtdoen que pe!!gpasela ?.
Va copia de estas cuatro cartas
(<t),q<)6
estan en el archivoiA<Pchiepiscopat
de Tarragona.
Estos soo ~odôs ios documentes que yo
decia haber recogido, relativosa la tribulacieh qu~ 'sobr~mc'a esta igtesia en tes ù!.
timos aaos d~'su Obispb'f~ce
~<m~:
De todos ellos oonsta, que ô sea la perver~
sidad de sus costumbres la oteriza y ma.
iignidad de'a!gunos de sus canôhigos, 6 la
prepotenciadeiConde deFox, 6 todojunto;
despues de haberporturbadosu gobiernopot
eppado de quincey ~nasanos, a! nn le oca~
Stonarôa Matenctapontiticia, con queciertamënte fuésuspendido de étyaun depuesto, segunaotiMasparticu!ares.
Esto es !o que oonsta, y nada mas por
abora. Cuando 8e descubran nuevos documentos, Mpodra ilustrar poncr en su ver(<t)Àp.n&m.~XVn!.
M
V!AMUTMAKtO
daclero puntode vistatodo este négociey et
remate que tuvo. Losepiscopologiosde esta
iglesia no dicen otra cosa sino que este Pre.
lado mûrie haciatosauos i257. Mas cons.
t~ndomeque en febrero de este ano era
ya
Obispoy reconoctdo comota! e! sucesor,es
précise decir si es quela Sede Yao6por muer.
te de Pottce, que muriô &fines del ano antenor.
ABRIL
desde~5'? hasta i269.
Era Arcedianode Salamanca.
y capeUan
del Papa AlejandroIV, el cualle e!igi6
Obis.
po, como consta de Ja carta que dip)gi6al
capituloUrgellense,tnandando lereoonociesen por su pastor, y tambien de la,
que
escribio al electo. Ambas puMico el Cardei
nal Aguirre (Co~. CoKCt~.~p.) sus fe.
chas son de ViterboIII. idus
ca<MsaMMO
M: que segun etAt<~<tpo~
modo,regular
de contar los anos de este PontiHcedesde
su coronacion, corresponden a ii de agosto
de 1257. Pero siendocierto que
este Obispo
estaba ya en posesionde su igtosiasiete
meses antes, como consta de la rosignacionde
una capGttaniade Gavarraque se hizo 7//MO-
A LAS MtMMAft M ESPAÇA.
?
..1- l '1':1.-.n
nas ~nMWt, ._s
ano de
la Encarnacion1256,
es
nuestro~57
que
segun veràs en la cosacadadel
pia adjunta(a)
original: siendoes.
to cierto, comoto es, se ha de creer, 6 que
en la copiaque Aguirre tuvo de aquellas
cartas habiayerro de fecha, 6 que los anos
de aquelPontificese contaronde otra manera.
Baluzio(?.
de Mar. jp&p.) conjetura que nuestro Obispo es et mismo que
habta en el dialogode Gaufridoy Abril pu.
blicadoporMabmbn(Tom.ÎV. AMa!ect.)
don.
de Abrildice
.M~ttt
lustrister quinque,nec«Ma
Mcn't~philosophia
meis.
Respondet
Papawco<M~spoteritrelevarelabores,
Et remouere
sitimfonteperenniso~<«B.
CredoquodurbisOpCtC,
MM<t'M<MM$
ille Ot~fKtM,
SiMecognoscal
MOK
t!eye(ista mihi.
Dtfa~co~,y«tpa«es sciunt,ot'rSanctus;et à me
FoMt<(tH
escuciet
OKMS.
pt~W)' M<«~
En algunasnotas del siglo XVIIhe visto
aqui que le tienen por francés. Lo que mas
me admiraes que Baluziolo creyese tam.
bien. Puesaun cuando no hagamos caso ni
del nombreAbril, ni de la dignidadde Arce.
XXIX.
(a) Ap.m')m.
S6
VIAGB
UTEKAmo
fn~t.~tntt
dianode Satamanca,nntt
masfavorooeo
que mac
para
que ~ea tenido por espace!, pudiera este
escritor nabër salidode la duda solo con advertir dos disticos dei mismo diatogo, de
quien copio los versos citados. Yo los pondré aqui tomadosde un oôd. manuscritede
Ripo!!(?;MM.
169). Dicen asi:
(ttanndHSittnmnnfa
Gaufrtdus
SederëUcta,
NuperapostoHca
Ïù patriamredittcuactapcractatcnens:
ObviatAprili&
yspanagentepro/ce~M,
Obviât,~quovicemverbasalutisagunt.
Para mi el yspana gentepro~ectMs
significa
origen de naturalexa6 nacimiento y masteniendo las pruebas quevoy arefenr, que
son las que va~n, aun cuando to dicho basta aqui nova!ga nada.
Enet archivode esta iglesia (Co~. BM.
be) se conserva una porcion de cartitas en
pergamino, dirigidasnuestro Obispo, originales, y tal cualél las recibiô. Las he leido todas, y de ellas resulta que tenia un tio
canônigo de Compostela,itamado A~/onso
Pe'
fe? (Petri), y alli mismo una hermana lia.
mada SanciaPelagii (Pe!aM).Tambienhabia
aqui un JohoM~sPelagii <7~eMeM.
~a~Mon.
Canonicus,et cual estaba en compania de[
Obispoen et monasteriode las Avc))anasen
A ).A8 )Ct.KS)AS M: tMfASA.
1.
1.,
97
l'ZM, y con et to'mo ath un pnvuegtû concedido à aquella casa. Hay tambien una car.
ta de P. Ap!'t!M, tesorero de Compostcla, v
otra de M. ~;)r~M. canônigo de ta misma
iglcsia, ;,Qu)en quita quefuescn sus ho'manos? Et ùtttmo de los dos se queja de f)uf
viva tan distante y separado de e!,
asi h'
dicc: Menant in terra t'esh'a assMMamtn~
in
!'e~in ~rchteptseopMm.Paiabras v
.EpiscopMm
cosas son estas, que bien consideradas con.
vencen que el Obispo cra natural de Caticia,
6 rnuy cerca de aquet reino. A esto mismo
alude otra carta de J. tesorero de Salanialica, que va copiada porque de ella adernas
se inucro que no vn'm en Roma, cuando tchicieron Obispo, sino en Salamanca, donde servia su arccdianato. E! bncno del tcso''cro no
solo se qucja de que ycpenHnantcnt.e le hubiesen arrancado de su compaùia a su
ami~o
d Obispo, sino tambien de que le hubiesen
como dosterrado a esta diocesi, y en
seguida ruega a Dios <j;tM(w«svos a~ portes islas
d~KctM'~'cdMcct'e,t'es tK epMcopafttm,sen ttt
archteptscopatMWa!tt«~ aMumett~o. ttabtotc
tambien de las casas que babuaha en Sa!amanca, y de su sucesor en aquotta dignidad.
Adjunta va copia de otra cartita del Ucnn de
la misma tg!e~a en que le participa el via.
TOMO\t.
7
~\(~UTHttAfUO
<<Ltf..t~H.ft~
de su
t*
gc
Obtspoi Homa, M'M~M'coM~od los
C<ï~o$, y !a sospecha de que iba a resignar
el obispado que habia logratlo
por ma)os me.
dios (en Satamanca se sabra a
que atude esto), en cuyo caso pidc nuestro Obispo que
se interese y trahaje con sus
amigos de Ro.
ma, ne (t~Kts estranens 7)o&M
!MMos(racec~csia SMpp~n<eh<r.Cônto es posible que tales
cosas se escribicran al
Obispo Abril si 6!
incra francés? Por ùttimo, va la
copia de
una carUta preciosa de su madré AMrcanK
Pères, en que le re{)crc sus cuitas y miseria en que vivia y le !tab!a de un Don A).
fonso que la trataba con durexa, que
para
mi es el padre dcj Obispo, miradas bien
sus espresiones y sof're el casamiento de
su sobrina At<rct!t)< à quien por ser!o
pretendian algunos (a).
A todas estas menudencias me ha
obligado
el dcseo de apnrar la pa~-ia de nuestro Obis.
po, de quien por otra parte debemos crcfr
que et nombre de Abril es apellido, como Jo
es de los dos canonises que cité de Corn.
postela y que Ja letra A. inicial de nuestro
Obispo a quien se dirigen las cartas citadas
no !o es de Abril, sino del nombre
que ni
(a) V.las[rMcartassobredichax,
ap.nùm.XXX.
ALASiGLM!A8PHES~A.
')<)
n mftttf~
t'tntn~c tftnfM'tt't&n
su
maure nim simgos
sé)gnot'at'tan,y acaso u~ria el de /M!M), cornose tiamaba e! que
yo creo que es su padre. Lomismo ha!!o en
otros documentos de su ticmpo; sin embargo en otros pos).eriores y hasta nucstros
dias es conocido solo con el nombre de
AM, y et mismo so llama asi con todas sus
ietras, cuando confirmo la concesion de los
legados que se hicieron al monasterio de
Bo))puigde las AveUanas, hecha por su antecesor Ponce de Vilamur en 4248, donde t)t'.
ma asi de su mano: j[\'osA~M ~r~ro~'o, etc.
Fue esto cstando en aquel monasterio a 49
de mavo de 1258.
SàhcsG que este Prelado cctcbro algunos
sinodos mas tamhlen se sabe que no existe
ninguna de las constituciones que hizo en
ellos. Dicelo muy claro un codice ms. de sinodales que vi en la biblioteca de Ripo!!
Coti(n~t. '!6'~), y empieza asi: Metpn<n<
xt~MtiOHes
st)!0<fa/es
e<M<(c
per DominosAprilem
et Petrum &oM(eMcntoWœ,
Eptsco~os<7~e!fcîtses. Sed est~cfKmquod Mx!~coMs«<K!!o
ffpen<H!'dicti Dn:. Aprilis. Lo mismo rcpitcn
varios codices de esta iglesia.
Con la estimacion que se mcrccia del Papa, logro de él la hula para suprimir el deanato de la iglesia de Tremp, quedando sus
~0
YU(iH DTHRAntO
_1_rcntas incorporadas
aL la mcnsa episcopat.
Existe esta bula en et ?. ll. Dotal.
22,
su pubticacion se hizo a 27 de enero de 4257
(1258).
De 26 de tnarxo del mismo aflo queda originat ta constitucion que hizo con su capitule en que se da a todos sus individuos facultad para t.cstar de la fM(t/<tpost mo~eM:,
rescrvando la mitad para aniversarios; estàbleciendo que en caso de morir ab !cs~fo,
et capit-utodispnsicsc por el difunto. Asi halio que se hizo poco despues en la muerte
del canonigo Pedro Draper en i2'!2 y en
otras ocasioncs.
En 12C8termin6 por concordia con el monasterio de San Saturnino de Taherno!es un
ruidoso pteito sobre la iglesia de Santa Cecilia
y algunas otras adjudicadas muy de antiguo
à dicho monastcrio. Una sentencia hc visto
sobre ctto en et archivo dct Seminario Episcopat, dada el ano anterior por Bernardo
Ilispano auditor pontificio. Et pt'oceso io vi
en el del monasterio de Bages, y de et totne algunos apuntes para la historia de aquel
tiempo.
De la escritura originat de eleccion del
sucesor consta que fué enterrado este Obispo A 22 de octubre de 1269. Por otra parte
ALA~MLE~ASCËESPA~A.
<0t
consta que vivta a ~u ue mono mes y ano,
cuando en sus manos y las de todo et capituio rcnuncio Bcrnardo de Toray)a 6 todas
las usurpacioncs (juo babia hecho en la villa
de E~tKS,(juo ora dcl sencrto do esta igtcsia. Con este es claro quo mut'io el dia 21
de dicho mes y afto. Vatuos al sucesor.
PEDRO DE URG (DE MC/0)
clesde~69 hasta 1295.
Era Arcediano de Prats en esta misma
iglesia donde fué etegido Obispo por acla.
n)ac}on uniforme de su capitulo, dia 5 de noviembre del mismo ano ~C9. Con la misma
feclia se pidiu la confirmacion al Preposito
y capitulo de Tarragona sede vacante, el
cual confirma la eleccion, v de su autoridad
fué consagrado el nuevo Obispo en aquella
metropolitana por et de Vique, Haimundo
do Ang!cso)a, a Mdel diciembre siguiente,
prestando al mismo tiempo ta obediencia canonica DotnMOMCO~M<)~'o
Ëxis~rc~<c~MCO~o.
ten alli y aqui las oscrituras originates de
cstos actes, en tes cuales c! Obispo consa*
grantc suscribio de esta mancra: Ego ~«.
tHMndxs
~'ceMSM/co~Ms g!<Kïxc<on<a<c~cc~-
(02
YtA'.Ef.tTERAKtO
sede vacante, pr(M!C<MM!
S:«' Pcn'OCMMMMM,
DoMîconsecra~'t, assM<cK(t6«sM)!M
JS'pMcoptm
nis A. DnrcMM. R. Derh<seK.~tscopM.
Las principales memorias que quedan de
su {;obicrno son las siguientes. Datiàndnsc
en e! monasterio de BcHpuig de las Avellanas conitrmo la donacion de todos los Ipgados que se hiciesen & aqucHa casa, cotno
va se la tenia concedido su antecesor Ponce de V~a~Mr en i~~t8. E! nuRstro <)rm6do
su mano en aquella escritura, dia 25 de marzo de 1270 la cual he visto.
Pocos dias despues comprô ciertos campos en el t.érnuno do esta ciudad à Berengucr Obispo do Etna, el cual los habia adquirido del antecesor en aquella Silla Bernardo de Berga. Fue esto en mayo de 1270.
HaUose en el concilio provincial de 'i~3,
y tambien en el de d2'79 en que se trato de
pedir y se pidi6 en efccto al Papa la canonizacion de San Raimundo de Penafort, que
faHoclô cuatro anos antes.
Dos sinodos ce!ebr6 nuestro Obispo, uno
a
de octubre Je d~7G, cuyas constituciones existcn, y las mas importantes se
hallan publicadas en el sinodo del Obispo
Victoria, 1747: y esto quede dicho para
casi todos los que citare en adelante.
ALAStGLËSiASDËMPAhA.
~3
Hi otroLt'A/.()<,)~t.f<0<'
fué a 21 de marxo de 4286, ~t
en el
cuat entre ot.t'ascosas diô facultada Jos curas para icstar de los bienes mucbies adquifidos <t!<uï<M
JMM«e. dejando al Obispo <h<os
(ïMt'cos,y uno a) patrotu dct bencticto en
)'cconoc<mien~ 6 derecho tie ~<c<MO~.
Ast
<{ni8ocorta)' rcspecto de los ccfesiast.icos la
con'upteta consiguientc a uno de los ma)os
usos Ilamado de ~o~tt'K, con et cuai los
Barones y domas seftores civiles se apoderaban de todos los bienes muehles de todos
los quemot'iansinsucesioH. Yeanse las Cons.
titucioncs sitiodales de varios Obispos Urgclenses puestas en el ùtUmo apendicc.
Et Conde de Fox Bernardo traia guerra
con nnestro Obispo sobre Japosesion dct va.
Hcde Andon'a, <juc se rcputaba como una
dependcncia dei Vixcondadode CastcUbo, de)
que era soùor c! Conde. La disputa ceso
conviniendosc en !o que sentcnciaron Jaz.
perto de BoLonac,Obispo devalencia, un caïtcnigo de Narbona y el Arcediano de Tan'a~ona. Estos arbitt'os dipron su sentcncia en
prcscncia det Rcy de Aragon, dia 8 de se.
tionbre de 1278, por la cuat Andon'a quedo del scnoriodctos dos litigantes, poseyéndolo aiternativamente un axo cada uno M
cuanto a las cxaccioncs, con tal que !as que
)0t
VfA(!EUTt:ttAfttO
Hcvasc el Obispo no pasascn de cuatro mil
sueldos rne!gorcses, y las del Conde fnosen
sin limite. Item que los Paytes que ambos
pusieso), administrascn la justicia de manconun, y de sus cmotnmcn~os la cuarta
pat'~e fuose dd Obispo y las tres del Conde;
v que este tuviora aquct scftorio como feude del Obispo, ttacicndotc por el homenage
lib. XX~ c. 50). De
Z~M<
(7/ts<.
el
seHorio
de
los
Obispos en Andon'a
aqui
de Francia, à cuya
con
los
Reyes
ahcrnando
de Fox. De esto
el
Condado
corona se uniu
ya se dijo.
A los cuentos del Rey Don Pedro tt! sobre
el reino de Sicilia se siguiô, como saben todos, la excomunion pon~Ucia de este Principe y de sus fautores. Kuestro Obispo la intimo en 1284 de ôrden especial del Papa à
los vasattos del Conde de Fox y del Vizconde
de Castettbô que alegaban la ignorancia de
esta sentencia.
Do los capitulos pascuaics a que asistio el
Prelado nos quedan varias constituciones. En
e) de 1287 se estableciô que en lugar de los
sesenta sueldos que pagaban en su ingreso los
canônigos para una comida a ).odoel capituto, se pagasen en adelante ciento para una
cnpa procnsionat. Enc! del ano siguientc se
.1:~
conccdio
A U$ K.i.tMf.t!) DE ESt'AXA.
u 1. ,x.
<05
tos can6nigos <)uequisiescn ir a
los cstudios générâtes de las Universidades,
la porcion canonicatpor espacio de diez anos.
Otras disposiciones ccouonncas y su.
yos (jttedandft aùo 12!)t, !o cuat todo existe
copiado on el libro antiguo de estatutos de la
igtesia.
Afto 1292, a 15 de rnarzo, se ha])6 en Tar.
ragona en el concilio provinciat qnecctcht'o ei
Arzobispo Don Rodrigo TeHo. cuyas consti.
tuciones vct'as a su ticmpo. Un auo soht'evivio el Obispo. He visto aqui original el testamcntoque hizoestando entermo a 12 de cncro
de 1292 (1295); ydebiô morir de aqm'Ha
enfcrmcdad, parque cuantas mcmorias me
han venido â manoitjan su obito en ese ano.
Dcscansan sin duda sus cenizas en una de las
dos urnas que hay at estretuo del cruccro de
la catedral a la parte del EvangeHo, junto à
la capilla llamada del S[t!uadM', la cuai me
consta que construia a sus espcnsas por Jos
anos 1284 y que do).6con escritura que lie
visto de 1.° de diciembre de 128G, fundando
en ella dos capellanias y su fiesta en el dia de
la Tt'aastiguracion; todo to cual se conserva.
Exprcsa en ella que )o hacia por sun'agio de
su atma y de la de su antecesor A~, cuyos
sépulcres supone que habian de est-ar aHtjun.
~06
YUGË
LH~AtUO
<~t<I7'~t~<F.tM~~t~~t.)~t.~t~ttt
tus. Efccttvamente, estan las dos urnas soix'edichas de piedra tevantadas en la parcd,
sin tctt'Rt'oat~uno y harto mattratadas perte.
necientes induda))!cmentc a cstos dos Pt'cta(los los cuales, con otro que !tay de! siglo
XV!, son los ùnicos que tcngan su entierro
patente y separado en este ternplo.
l~o se a que podra atudir un brève que he
hullado aqui de la Penitenctaria Homana para
absolver al Obispo Pedro, daclo en Viterbo
il 23 de febf'et'o, ano 1 del pontidcado de
Juan XXI (t2T7). Acaso pertcneceraatmismo asunto otro brève que se batia de Nicolao M!, fecha tambien en Yiterbo a 25 de
agosto del ano t de su pontificado (i2'78),
dirigido al At'xobispo de Tarragona, en que
le encarga que remédie conto pueda los males
quo padeciô esta diocest con las guerras del
Conde de Fox, saqueos y demolicion de sus
iglesias, irreverencias a la Eucanstia, etc.,
etc., etc.
FRAY GUILLERMODE MONCADA
desde i295 hasta 1308.
Muerto el Obispo anterior dicen algunas
notas antiguas que vaco la Sede por espacio
A LAS IGLESIAS DE ESPAÇA.
't07
)nrr
t
nu
t
t
<
do dos ahos. Mas
el Bt~no de la d<
Pr~tC(t(forM(foM.
p(i<j;.38.) dice que eu
ose mismo ano i2!)5 fue etecto este rctigioso
Dominico, y consagrado en et af)o signicnt.e.
Y yo no tongo duda en ct)o, puesto que en
esos aftosinmediatos te liallo a)jso!uLatucnte
nombrado ObispoL't'~c~se. Con esto no es
mènes cierto que tardo a prest,ar la ohediencia canônicaat At'xottispoRodt'i~oTd[o hasta et
de rtiarzo de ~98 (1290), porque
asi !o dice la escritura original de Tarragona,
a~are Dea~' rec~c.
y que juro SMpe<'
Et'a de la itust.refamUiade c8(,enombre en
Catatuna, y e) por su po'soua muy a propusHo para graves négocies. Asi o! Papa Honi.
facio Vm !o nombre luego su embajador a!
reino de Sicilia;hàciael aûo ~95 OdericoRainaldo puMica tres documentes tocantes !')esta
legacia. HaUabaseausente on el ano i296 Y
to digo por no liallarse memoria de e! en et
capitulo Pascuat de ose ano, como la hay do
!os siguientes. En et de 1~98 renovô laconstitucion de sus prcdecesores sobre to conce.
dido u tos canonigos que cursasen en las Universidades, mandando ademas que los Prepositos de febrero, marzo y abril dent ~e&t<s
DoMMttCM
loco<o<'roMMMt,
unxM!
g!(adra~eM!nt(!i,
n
ectariset
tM&M<a~
qM/<r(o))cm
t't~tt)<:
~t'o con.
<08
VttGt:UTEftARtO
~)<c<M.
En 1306 ordcno que se conservase
perpetuamcntc c) cirio Pascual que su habia
fabricado de cincucnta tibras de cera, renoyandose en él cada ano )o que se iba consuntiendo (ft). Ott'Hs mnchas cosas cstabtccio
tocantes at bucn gobterno de las preposituras etc.
La mas principal y dondc mostro su celo
y pt'udcncia fué la quo ))ixo para reforma
y dotacion de su c!ero. Estaban todavia en
pte las funestas rcsuttas de los robos y sa<)ncos padecidos u fines del siglo anterior;
de (tonde se origino la disolucion de la vida
comun. la pobrcxa de los ministres y otros
tnafes tacites de entender, Para sn remedio
hizo con su capitulo un nuevo pian â 2 do
agosto de ~99, que forma época en la historia de esta iglesia, En et quedo suprimida
la dignidad ù oficio de prior, que basta entonces sucna en varias escrituras, por no estur \'a en uso en las Cat.cdraiessecutares do
este pais, susUtuyendo en su lugar el Deat:f<to, cabcxa numerat y primera dignidad
del capit)]!o. ïgnatmente se suprimieron los
titulos de tos arcedianatos de At')'.s<o<,
Ce~t,
~)'s, ~0' P)'<t<s y la AMtft de San Miguel,y
(a) V.Tûm.V!ï,pag;.M).
A LAS MLESiAS DE KSPA~.
< Qf)
se trocaron
on en
en los
los de
de L~gL
~n~ot-m.j'.
~)<
soMa.Berga MM$ ~~M~t'ana,
o-igicndo
ademas el de Cet-t!af)ft
y consignandoa cada
uno, como tambien a todos los canonicatos.
las renias proporcionadas en varias
ig)csias~
Con esto. si bien se radico la vida
propicta~
ria ysecntat-, H)o rnenos
provoyoat dGroro
del c!cro y remedio su
poht-cxa'cn on tiem.
po en que hahia venido i) ser imposibte la
rostauracion de la canonica'antigua. A estas
disposiciqncs siguieron otras condticentes at
mismoobjeto.
t!at)abasc tambien aqui el
Obispo en 1300
cuando et Rey Don Jaimc n le escrihio
pro.
h)bi6ndo)e erigir cscucjas en esta ciudad
y
dioccsi, donde se cnsenasen la fitosona
y
otras ciencias mayorcs.
(lue podian pcrjudicar a la Universidadde Lérida recicn fun.
dada.
Nada mas sé de este
Obispo sino [jue
sitando su dioccsi, muriô en la villa de
Gui.
sona. que ahora es de !a mcnsa
dta 3 de novembre de ~508, v episcopal,
nue fué enterrado alli mismo.Habtan de c!
Diago(Ilistoria Prov. Arag. p~. 270;
Y Echard ~BtMto<ec<tscnp.0. Pred. 'irom. po~. 3'79~
HO
V!AGEL)TRRAtttO
FRAY RAIMUNDO TREBAYLLA,
~de ~509 ~.5<a1526.
Era bénédictine y sucna ya etecto Ohispo
en~509a21
todo
dcoctuhre.diaenque
el capitulo puso en sus manos la detiberacion y estabteciniiento de las constituciones
que debian hacerse para la reforma dol culto y buen régimen de los oficios divinos.
Ha mante Det gratia electo ecc!M:(p Urgel.
~~sts ac ex provisione 'Se~s Apos<o!!C(B
coM/!fM)«<o.Este modo de hablar indica que su
nombramien~ no rué dcl Papa. Existe el
acta de dicha comision y las constHuciones
que hizo en ~'irtudde ella, todo copiado en
un libro de aquel Uempo. Del mismo modo
se inUtulaba un dot noviembre inmediato,
y seguramente no se consagrô hasta el 50
de noviembre de i5i0. Digoto porque rcgularmente se hacia al mismo tiempo la con.
sagracion de los Obispos y su obediencia ai
MeLropotu.ano y esta consta que la presto'
nuestro Obispo en Tarragona SMpera~'e
~<M<œT6c!<B
en dicho dia, como he visto en
la escritura original que esta en aquet archi.
vo, la cuat acaso es de las primeras en que-
A).AS!CH!RtASnt:ESf'A!iA.
1
et tdtimo dia dei mes se Dama pridie ~o~n.
das, como antes fuese comun Hamarto se.
cxn~oMcn(!as.
En '!5H pubtico un edicto de indnigencias a favor de !ôs que contribuyescn a la
obra del pavimcnto de esta catedral. En el
siguiente hizo varios rng!amento8 y estatutos
para la de Tremp, de los cuales pubticô algunos fragmentas et padre Pascual (Dt'sertac ion de! obispado de P<!««s). Eue uno do
tos Padt'es que asistieron at famoso concilio
de Tarragona del mismo ano para el examen
de los Tcmptnrios del reino de Aragon.
Tambien se ha))ô en el de i5n. Queda me.
moria de su existencia en !os capitutos pas.
cuales de esos anos y siguientes basta et de
15~ en que renovô la hermandad de esta
iglesia con la do Palencia de que hablé en
!os correos anteriores (a). Ftnatmento mu.
riô a 25 de mayo (ô como (lice un necrolo.
gio dol monasterio de Serrateix à 42 de ma.
yo) de ~26 en la villa de Berga donde fuo
enterrado.
Ponia por armas una ala de ave al reverso del scUo, en cuyo anverso estaba la ima.
gen acostumbrada de Obispo. Sàbese que ce.
(a) V.Tom.)X,p~. 06.
<t2
VtAGt:
!.)TERAttM
tcbro uno 6 mas sinodos mas no nos que'
da noticia de !o mandado en ellos.
AR~ÀLRO DE LORDATO
<~dci32(Wt(M<<34i.
Arnatdo de ï.ordato, a quien algunas me*
morias anaden el segundo nombre de Gt~em,
fué electo muy poco despues de la muerte det
antMcsor, puesto que ya en abril de i 328se
halla que tovo sinodo en esta ciudad, cuvas
constituciones cxis~n y nada nos cnsenan de
nuevo sobre !o que se sabe de la disciplina
de aqnct tiempo (V6anse las constituciones si<
nodales de varies ObisposUrgetensespuestas
en el ntUmonpcndicc). Era Deande esta igtesia
en Si 3 y tambipn babia sido su sacrista, y
si~ndoto ba!)i:)acompanado a un Cardenal Sahinense, iegado apostotico en Ëspafta, en
cuyo scquito !tcg6 a Palencia, donde aqueita
igtesia le trato conforme Ala hermandad que
profcsaba con esta de Urgci. Y esta fué la
ocasion de renovar aqni el estatnto de fraternidad que hizo su antecesor. Con esto es tam'
bien facit de entender que su provision, 6 il
io menos su confirmacion en Ohispo, séria
obra det Romano f'ontince. En ci scticmhrf
A Ï.A8AGMËMA8
DE EWA~A.
«3
<l~
-A~ ~'NCht~t~
~t't
i
t
«euntemo
ano
t53o tuM constttuctOEt
sobre
et rHocon que deMa~obt~seet o8cK)wt"
Mor!<~M
Bea<<e
~r«p
~n et stg~tentei~c
hattô enetConpHioprt)v!nci~<;Me
c~bt'6 en
Tarragona su Obtspû p! P~riarca: Don Juah
de Afagoh. Entos fegta~os (Mat'ch~o ~pjs*
copat que(!<tntnuchas themorias~c su ~xtstcncta en esta sttta.hasH)et ano4558, en que
po!-otmcsdcju!)~ c~onsogfp
y Fiecibiô!o obc~
d;$nci9canonica <~ GutU~t'mo~e .Ro~~a,
otccto abad det mona9tefio de P~j'toUa,
por~m~er~de Bc~'nofd~AU!Ottsmoco~sta
~ae onel ano d953 Pager Bo~$p~ (~oh~e
~o ~p~,Mzoatgunasthps.t)!)<!a~s~ont~fa
e~ta
t~es!a qu~ oMigapoaat Obt~ar~
()p.Qstapi~dad.Por,de~graMafahan'tnu~has
bojas.ienetttbtQideespaces ~y~on.~HaaJas
))0~c.tas,6;gmente~
a~anoi538..Pefo ppE~aa
dp ta igtesia.de ~o~o~aconsta f~e f;)é,ifa~dado aHa.a 2 ~.o~ub{'ede/).541. Y ~ta <e~
)a..cueiotaf~e debe spgu)ts&mie~tras np
dentue~rcotra çosa. Sucediott:,
..)
,~PËpRQ'
(~
.J~
.H.a
Hict'on<ceste npptHdoporspt'hijo de~AtnatT~t.
8
~&
ïtAOBMM~tO
f!co, VtMOMcd&Nafbona/segundodoteste
nombre t can6nigby abad d&!a igtes!a de
San Pabto de aque!!actuddd;'scgun setee
en et
X~t ~e~)~ ~\L<<e~)<
Que este fuese s! tnmedt~to~nccaor de
tMt~o ~Cj~rda~constâ deuh ninodo quec~iebro ~n 't36~ et ObispoG«~MK) iAfMfMo
f~<<«,en cdyo exbrdtose tes que no se ha.
bian oMebrado~inodo&
desdotos quetuvo ei
c~doObtÈpo~oW~o, cbnserasi quedes'puesdè' 6~ gobernaron esta Silla ~fo~e
A~~wfj!, ~tec~ ~o y De~a~. Era ya
0bt$po a~Stde 'etterû dû~842, dia en que
concède c!ertas thdtttgenctashHt'a~yudafà
ta obfadel retabto de Sahta Maria de
î~oig.
cet'da. En
primierosdia~ de ~ù pont~ca~.
do'esd~btô a DoiftJà!me',ti!t<(noRey'de Ma.
!r&a, sobre !os inter'esë~'de esta tgtesia
acefca de la posësion de AMM~pMc
eh e!
oondadode Ro~ctton,~jë~bchtoncesa aqué!
Prinëipe. Quédanosy va c6p!ada(a) su ëohtestacion, en !a euat ademas de itatnar â
nuestro Obtsposu eoKM~Mttteo,
hay ta curiosidad deta '~ha/que ~s 'esta: Da(«ww
obsidioneprope ~MSM!a~,
M&tMos<ros
tenemus
inimicos06~0~ ~6sw~
ansc~MM6fts,
~)'n~[;
A LASMM~S!A6M ESPAÇA.
<<6
M~vr
~<'
t~Mû Una. ~.C'LC.AL.
<~MO. <–
Knias pocas
hojas que quedan de estos anos en el citado
registro de la Curia episcopat, solo hay morno'
rias de la existenciade este Prelado en el de
1344. Cuatro 6 cinco aûoa mas pudo vivir
y gobetnar esta igtesia, constando que en
1550 ténia ya sucesor.
NtCOLAS CAPOCI
ano 4550.
Era italiano y acaso natural de Pertisa.
Este Preladoes entcramente ignorado y om!'
tido on et catàtogo impreso, sin duda por
no hallarse memoria suya en el citado regist) o, en que fatta !o tocante desde el ano
1544 hasta 1554. Ayudô tambten à esta omt.
sion la brevedadde su pontificado, que fue de
muy pocos meses. Para no ser crctdo sobre
mi palabra, atcgar6 las pruebas que tengo de
su existencia.
l." En primer lugar consta de! sinodo
que cité en el articulo antecedente de i362,
donue comovisto se cuenta entre los Obispos que gobcrnaron esta Silla y que no tuvicron sinodo.
t.* Et sùcesor Pedro de LuMMcon(irm6
en ~56'7 los pstntotos pM'a <4t't'gnncn de bt
'«6
V<AGt!).)fERAtHO
tgtosiade 'PHi~ccnta,quc'hah!a hecbo en i 350
D<M!MNMS
A'tCO~tMS
7'tMCM~<MKS
EptSCO~M€<!<
<HMaKs.O~MBpMCOpMS
~e!<<M!S~.
3.° Estos mismosostatutos, comohechos
por et mi~mo Obispo ~co~asenet aRo 1550,
los contirmo tambicnet~hispoDon JuahPct'M Garcia de Olivanon 't557, cuyo auto
original he visto, en el archtvo episcopat.
4.° Consta do dos instrumenlos que hc
visto originales de'poëa tnonta, que a 24 de
abril y 21 de mayo de 1351 vacaba esta
Silla o&<!s.)«Mp~onetHîH
Card~a~~ Ep~co~t
?00~.
5.°
EtArxobispo de Tarrago~naDonft'ay
Sancho Lopcz de Ayerbo, mandô en unode
sus concilios provinciales que en (as Curias
~ctcsrast.iGasno se <xigi6sc pur dcrecho de
së)!o mas que !o que habiatt acoatumbrado
varios Obispos de la provincia coclaMoossu'
<yfyos, entre tos cuales nombra fi A~'co!aMs
HaHasoesta
constitucion
~e~exsM.
ya pubiicada at ~n de la coicccion que ordcna el
Arzobispo T<h'es, ontre tas inùtites, T<<.de
de!Car~eMH<A<jfMM'o~tCMVtcaWt(V.Co<ccctOM
fe, cdtMOMde Calalani. Tom. ~7. ~555).
Con estos datas no puede dcjar de tenorse
popcierta la existencia de este Obispo, y aun
c
conjcturoquefesidi~ensnigtesia.
A LAS K.UM)A8 ttE MUAMA.
t<7
ËM'apa Uementc Yi que te haûtu ereatto
in (e~MM, con sit.
Cat'denaL <)<.S. Vt<
war<M~ot!~<c. N~MOM (7 de
bula dat. M<Mtas
MM~ofk1351/ le diô un canon'cato en !a igt~
sia de L6rida, de! cual, corno vi en su archivo,tomo posesion à 20 de tnayo siguto~e.
A las t'entas do esta prebcnda pet't.cnecera
la apoca de cucntas que alli mismo vi dei
~3~4, firmadapor Capdevita Calvo al pt'ocu.
rador olim (dice) t'~ereHdtKWt ~o~onetHOt'~
DoMtHtCardinalis ~r~ei'~A't's. Esta raja se
ttevo de Espaça al tiompo do dcjar su aitta.
Mas en cambio y en memoria de haher!~
gobernado, dot6do$ becaspat'a ot-rostantos
pobres estudiantes oriundos de la dtocest de
Urgel en et cotegio quo. fund6 et) P~t'usaif).
titulado Sapte~tMfe!MS.Con&taesto en !a' Cu"
ria episcopat en los registros del sucesor
C<cM'«Mde ~'MoMOf~,dondo ademas se haHan los nombranucnt.os que con este objeto
hicieron el Obispo y capitulo de dicbos canlib. 7). Condidatos en 1390 y 1596 (V.
habiéndose
intertinue esta costumbre, y
rumpido por descuidoen cxviar los cotegia.
les a fines del siglo XVI el t'cctot' ô prcfecto de aque) cptcgio csct'ibiô al capitulo
con fecha desde Roma a 31 de abt'ii de IGtO,
cxbot'tandoto :) que ctija las dos becas $o-
V<AQEUTEMHM
oroutcnas. Lsta tacartacnestearctnvo (cax,
del B~e), en la cual se tec: Ntco{<tMs
Car.
dttta~s Ce~octKs, olim ~optCM~tN
veterisPerM<
sine ~nf?(t<or.
Oldoino y los demss que escribier<mdo
!os Cardenatos hicieron mencion dei obispado UrgeUensc del nuestro. Sin duda era
este et Cardenat de Urgel, por cuyo medio estando en AviOon se tt'ato de que el
Rey de Aragon enviaso una persona de autoridad que compusiese !os negocios de CerdeRa, de to que habla Zurita (Anal. M6. VW,
c. 55). Porque no aparece por estos tiempos otro que pndtesc Uatnarsé CttfdcMo!Je
Urgel; y es que conservé entre los narrâtes
de este pais et titub del obispado quo ya no
ténia.
FRAY t!UCO DESBACH (DE BAC/M)
desde 155t hasta t56~
Era benedictino y Ahad de RipoH desde
et ano ~326, donde en algunas escrituras se
Fu6 sin duda
Hama a si mismo f/M~Me<Hs.
en
esta
Silla
et
provisto
por
Papa que promo~!6 al antecesor. Mas no se hallan aqui
memorias suyas hasta el 28 de enero de
A M MM8M9
,t.);
M EMPARA.
< <&
,t~jt
MOT;ten que puonco un oecreto-oe
tnaut~
genctas &favor de los que contftbuyesen~
!a fabucade ta iglesiay campanariode Santot)oni!ngode Pmgcerda,En su seHoatrevorso de la :imagen del Qbiëpo, Msàdaen
tddos rôgutannente, ponia una concha 6pB-<
china. Hay algunas memoriasdo su extstencia y nadamas hasta 20 de febrero de t56t,
que es la ùttima. Debiô sobrewvh'maypo.
co, como aparece de la ointradadel sucesor.
GMLLERMOARNALDODE PATAU
~Jc ~56d Aos~1364.
¡
El Episcopologioimpreso omite 0! pri~ef
nombre de GjMMetWto,
de !o bua! naci~ a~
guna contuston. Yes asi que el mismoPré.
lado se îtamabà indtferentementecon las M'.
ciales C. 6 A. Pero tes dos nombres constan de' la carta con ({he e! capitula de. esta
iglesia !o pid!6 para su Obispo,al Papa Inocencio Vt, fecha a 4 dûnoviembre de456i,
la cual va copiada.(a). Por ella se ve que
fué sucesor de ?~0, y que era doctor en
dorecho.sy Dean de esta igtesio, y por Jo
(<t)Ap.nùtn.XXXtt.
VMCÎ:'UTEH.tttfO
ntMtno a)as a prop6sito para; c!
gobicr~ûj~
e! <t<toatgunos otros cstranos
que no coHOCtitRsu constihtCfon, y sus Mes
va! rc~
modio de c!bs. Hab!a sida tanibion Vtcari&
gcncfa! det ~bit;po MtoocsoF; y siendoto,
ppoce<H6junto. eon ~qutsiAor<to Valence
fray GuiHermoAngtAs en etaAû. i55i coM<~
~OMMHMK'
~atZttr~ttfcMm C<metftt~M~t.
!'<w<c~. Existe et procesoen et cûnven~
de n)i M'dohdo Barce!&na.
1'engo por cicrto que el Papa nombre at
postdtadc. CMstand&meque en ~3C2a y (!&
junio. unObispoifamado CMt~nMoce!cbrA
aqui s:noda, coyas eoosUt.uctoacs existen.
En su Gxordto, d&spnes de pcdir.et subsidio
car~a~vo ~~a<M ~c~-MM ctp~M~ <?<?.
ccs~ t~eM<MMs,.quo era ant4 décima,anade:
dicta cce~a Ho~ /MerMM<
oMen~eM~~MOfHM
c~ebf<!<fcsyHOtftà <etMpo~ DoMtMAn~Me
(do Lordato) &otKcMteMtoW(e
~tscopt ~'oc~StS, à quo tempore~M~M'MM<
JM~W <MHM,
~CC<j?OS<
D. P~MM ~'60.
tp.!M!K~<MseM<
6'at-d~<s ~)'<~eH..
M, D.tco~tt«!<jfMt~
sis et D. t~o, en consecuencia de esto mando que se tuviesesinodo todos to&anos. Sin
embargo ni e! mismo to cctebfo hasta dos
~'os despues
3 de abri!, ai cual anadio
'.)) tratado compter
~ocra~))~, que con
A LASMt.RM.M
CR E'PAfiA.
0<
tasconst-Huciones deambossinodos; existe
<'n un codico de esta iglesia,
y en ta biblio.
tcca de RtpoH, nAtn. i64. Véanse. las Constitucioncs sinodatcs do varies
Obispos Urge.
tcnscs puestas en cI uttimo apénclice.
Del mismo at)0~204 d 29 do junio es la
detibet'acion quo tomo con su capitulo de
trasladar et'corn'ento do Dofninicosdentro de
la ciudad. Estaba antes extramuros a la
parto del. norte, en el campo ahora dicho de
les Tombes, donde se temia que 'pudtesc
per.
judicar u la ciudad en las guerras que in.
iest-abanvanas provincias entre las ouater
cuentM ta ~t~Mo Occiana (el
Languedoc).
Et padro Mariaha (~.
cap. i8) habta
tambien de Jo mucho ({uerpor eatos anoa
suff!6 et condado do Urget CM.ta e)r<).rada
que en e! hixo el Infante Don Jaimc hijo
detûttimo RcydeMattorca. Resolvicron pues
cedor para ta nueva fundacion, la
igt~sia
parra(juiat de San Miguet, (juo era la canonica fundada por San Ermcngo), como
digi<
mos. AI parroco que quedo en
tngar dot"1
Abad, consignaron para sus funcioues ta
iglesia de San Pedro contigua a los ciaush'oa
de la Catedrat, mandando que solo durante
su vtda subsisUcse esta
parroquia, v en mu.
nendo él se incorporase con la de San Odon.
~23
VfACKUTEHAMO
't~~t~tCHA~U
Coaa que no se venucô. Va copia de este
documenter).
Muypoco mas t'tviô este Obispo',que ya
en el ano siguiente tenia por sucesora
Cfl~~
11114
nn.
on
V.
n.
Ah"
.n
PEDRO DELUNA
desde1365
15?0.
El catàbgo impreso to pone muy atrasado y con el desconcierto que acostumbra.
Suena ya Obispo electo y confirmado& 30
de junio de ~565 en un documentede poca
importancia, que ~i original en el archivo
de Dominicosde Puigcerda. En i36~ conurmôcomoya dije los estatutos de taparro"
quia de aquella villa hechospor su antécesor NMo!<ts
Capoci. Ninguna otra. memoria
nos qucda de éi mas que la de su muorte,
y esta la adquirtpor casualidadon Cervéra,¡
donde buscandocon no poco trabajo et seputcro deun Obispo titular del siglo XVI,
que segun tradicion estaba alli entorrado,me
encontrécon la inscripcion denuestro Pedro
LMita. Es pues una losa en et plano de la
capilla mayor de aquella parroquiat, dondo
(o) Ap.tu'unXXX)H.
AUS Mt.E-A8CEiSPANA.
223
estaba cscu!p)da la ugura de un Ob!spo y varios escuditos con média tuna,.quo son las
armas de su fanUtia. Atrededor se tcc entre
mil raturas !o siguionto: anno ~CCC~XX~tcessima.
~eCMt(MO&tHs
p6<n<S~B/N.
(!oc<or~'scopMs~e!<et!SM. c<~ cfss<<K.»
Con csto solo se v6 que es una fa<epM~Ms.
bula la especie qué atgunos quisicron
persuadirmo, que este Obispo fué et cétebre Pe.
dro do Luna, electo Papa en 1394 (a).
BERENGUERDRERIL
d~ei57i
/«!s((t4587.
de la Curia
Se~un consta en los registros
episcopat,
gobernaba
ya esta silla a i9 de
febrero
de i 571, y a 7 de octubro
proximo
estaba en su patacio de Puigcerdà,
donde firm6 et cartel de indulgencias
a
que concedio
de Santa Maria
iglesia
la
obra
dot hospital.
ayudasen
aquella
y
a
los
Tambicn
que
sé
(a) Posterionnente me ha hecho saber mi erudito amigo,
Don Josf! Vega y Senmenat, que con motivo de la renovacion de nquet tcmplo que se ha concluido en este ano
i82<,
levantada la losa sobredichn no se hat)u rastro alguno dcl
del
t'retado.
Yo
snputcro
eon;eturo que su cadaver dabio
d(!positarse en mcdio del presbiterio, de donde apartaron la
ocasionarian~us relieves.
Mpidaporfaincomodidadque
s~
*~4
VtAGtiUTEKAKM
VtAGEUTEKAKM
(1
.1~ .1.I~n
de ci~'K) Il.n.
à
que i9 do enero de <57C pagô a
la C~mara Apostottca 124 nonnes de oro por
si y por sus predecesoros Guillernto Pedro,
y
En ~5~8, a 27 de junio, mando que la fiesta
de San Odon, que se celebraba at otro dia de
SanPedroApostot, para que no se confundicse su sotemntdadcon la de aqueita octava,
se colebrase en adelante e! dia 7 de ju!io
~ey. cM~a'co <MM<Nada mas hallo de este
pontincado ni de su remate; solo se que le
dura diez y seis ahos, Degandosus providencias en el citado regtstro hasta e! 3 de mayo
de 1587. Le sucedio
..11'11
Il'U'
GALCERÀNDE VtLANOVA
~stfet~88~~m5.
Era Arcediano de Hcsatù en la iglesia de
Gerona desde el a~o 1375, y se ttattaba yu en
posesion de esta silla el ano 1588, como que
a 95 de mayo del mismo ano preste) personatmente el juramento acost.umbrado en la
entrada de los Obispoa segun I)c visto en la
escritura original que de ello se hizo. A t."
je junio prùxtmo le prcstaron c! homenage
que debian como vasatios tos de Urgel,
Tt'cmp y Cuisona. Con esto dicen bien las
A LAS tGMSMS
M'MMKA.
<8&
menMt'ias que quedan de su gobierno en jos
registros de la cnria episcopat desde etju!io
de ese mismo ano. En nna de ellas haco 6t
mismo mencion del arcodianato que dije. En
1396 au~'M con armasy dmoro &los Condes
do Pa)!as y de Urgel que se oponian a las
hostilidades de Mat,eo, Conde do Fox, que
espiraba a scf Rey de Aragon y Conde de
Barcelona por habep casado con DoRaJuana,
hija de Don Juan de Aragon de to oua! so
bablara en mis Contes de UfgcL DeLmismo
ano es la escritnra. que se hizo. conmotivo de
la entrega del misât que rcgato à su igtcsia:
codtce precloso que se, ccm6Crvocasi en et
mismo scr en que satiô de las manos de! bien'
hcchor. Puso en ta primera hoja el escudo de
sus armas, que son ocho escaques de oro
ati'avesados de una raja azul ios cuates siryen de orta a un escudo todo de oro sin insignia atguna.
EaiosseHos do sus pastoM!csno usaba
de estas annas de ~amUia sino de ta imagen
do nuestra Senorn y a sus pies en escudilo
pequeno la del Obispo con bacuto, segun ta
costumbre. En diclia escritura Hama à su
misât MM<o, de !o cuat ;a dijc tncscs pasndos («).
R6.
(n) V.Tnm.V).p!:p.
~6
YtAQK
UTEMARtU
En 1591, /t,)~
a iS de junio, consagrô en la
de
San
iglesia
Miguelde Cardonavarlos atta.
res ~d arnt. ooocM~. Trabajô en, el an'c.
g!o interior de la iglesia. que se resontia
mucho de las hostilidades sobredichas,
otros mates de aquellostiempos. Para eiloy
quiso suprimir atgunos arccdianato&y cano.
nicatosreduciendo sunuméro para tnas c6.
moda. dotacton do los que quedasen. Mas
nada pudotograrse por entonces. Rn 1400
halloque ojrdenôcon sa Capituloque la fiesta
de ta Concépeionde nuestra Se~orafuese co.
tenda por toda la di6cesi.Asisti6 al concilio
de Persan del Papa Luna en 4408,
y fu6
Une do los que suscribieronen los dccretos
originalesque existenen Tortosa. Tambien
se haU6en Caspe at acto de la e~ecc~ondel
Rey de Aragon, comoembajador del paria.
mento de Cataiuna. En i4d5 reno~ôen e!
Capitulo Pascual la constitucionde su ante*
cesor Fray RaimundoTrebayHa, en que se
acordo en(.regarmùtoamentolos malhechoros
que se refugiasenenlas villasdel senorio del
Obispoydtgnidadesdeestatgtesia.
He vistoac:) el testamento,que ordcno&8
deabrndc i4i5, on et cuat dispusosete
enterrase en la capillade la Anunciataconel
escudode sus armas esculpidoen la losa. No
~M~~Q~
A LAS KMStAS M ESPAMA.
< 27
existe en el dia memoria de tal cosa. Y'pof
otra parte se dice que fné entorrado en 0!
auta capitutar, donde tnstituy6 dos benen.
cios. Sabese cieftamente que muriô a 15 de
abril de ~415.
De este tiempo hay memoria de que Juan;
Obispo 0<~oMeMs~,aAo 1595, consagrôa!gunos attares en Guardia, tugar de~a C0ttc«
de ?feM!p,con ticencia del PrëpôsHo de Santa
Maria de Mur, y con!a de nuestro Obispo !a
iglesia y attares det tnonasterto de la t*MeM<!
de ~e< de esta diocesi, juevcs à 8 de agostd
dei391, sino queenestaùtUmamemonase
Hama'Fray Juan. El que desee noticias mas
cotnptetas de este podrà ver tos A~a!MdeF~
<M
MM~T<Mtt.2, /b~ 3~5, 590 y 408.
71
(OMt.
5; ~.68,
ZM~N/tow.2/o!.
5n,
78~. Le sucediô
-I~
i
FRANCtSCODETOVtA
De~e
~~6
h~d! 1436.
De su persona y catidades soto se que en
~396 ëfa va ëh esta igtësiaAt'cedtanb deCerdana, y que poco despues, en i 404, a t~
de fcbvero tomôposesidn de un cahoni~t,~
en ta Catëdra! dëLénda.'dondër~s)~ anos.
tM
VtAOELttEHAK~
adohmte, y que «btema otro co 6cFonades'
de et ana~406~ La primer memorta
que hay
de su ptm),i(<cadocsë! smodo quo cejobrô en
sa M)gresoai7demayode
~iC.
cunt
he ha!)ado postcno'meHte en un côdico de ta
igte~a -de Solsona cort este tHutc ~~no
M.CCCC.X~.
X~ A!a<M.Co~«<M<M.
~s~~odo~s D. Ft'onctsct,<7)'<j;e(!et!8tsRp<sccpt
w ~r<ma s~Mo~o~0' a;<wce~~w~~ !? ~a .p<~
COHC~S~HM
<(~e~(~, SC~
C~tt'K~ M~St(~KM
!tc~, J.MMsc~sp~o.P~He,
C~MM!eraM<c~~«0~ Mtecc~t'a; M~e~t~ ~OM./M~
cp~!)rata ~no~MS~~C~~tSStMO ~M et ~M:HO
DontttM GMt~rMO
tM6~9t'MC
reco~~ ~~c.
p0
4,<jfMO ~M.Fen<M<<M!Ht~UM~û~t~MO, c<c. Cuettta cabal con et scgundo
sipod<)que~cdpbro en ~64 CM~en~ An!<
do de PafaM, cuyo tratado, Jt: SocraM~'s
mandô nuestro Ohispo que tuviesen lodos,
junto con tafGotccciondcSinodates.
Muy pronto se ausentô de !:u igtesia, la
cual me consta que a 4 de. se~cn~t'e inmediato ya gobcrnaban por e) sus v!canos gencra!cs..Acaso acudioal concitto de Con$tanM, do.~de~c baHaronvarios de nuestros Qbis.
pos ncgada ya !a obcdtcnpiaaPcdt'o dcLuna.
En m8 cntendia t)~cstro Obispo con ci Aba,d
de San'Pcdro dcAgcr, como ccmisionadqs
At.AS)C).tS)A!!M!MPANA.
apcstoticos en la supresion de los arcedianatos de Prats Solsona y Llimiana y tambien
de cuatro canonicatos, to cual estuvo para
veriucarse, mas no se por qu6 se retarde
casi un siglo. Dot 1424 nos queda la constitucion que hizo en ci Capitulo Pascual, con
que con<irm6 la antigua de no admith' para
canonigo, si no al que fuere bachiller en de.
recho, tcobg!a 6 medicina, 6 del esLado miutar 6 noble iinponiendo a los primeros en
su tngrcso la carga de leer sobre atgnn punto
del decreto 6 del Maestro de las sentencias,
cosa (lue todavia se pt'ac~ca. En 1450, 22
do junio connrmô con autoridad dei tcgado
CardcnatPcdro de Fox, la cofradia (con sus
indulgencias) de la parroquial de Ivorra; y
en la misma iglesia le hallo tres ahos despues visitando et famoso misterio, como aqui
llaman del S«)t( DMpfc.Finalmente se que
muriô a d4 de abrit de i4S6. !)iceto asi la
carta que et capitulo escribtô a 50 del mismo
mes à un c~nônigo auscnte, cKandotc para
e!egir 6 postular el futuro Ohispo el dia 1 ."de
junio pr6ximo. Mas ni uno ni otro sc\ennc6
tan pronto y todo aquei ano suena vacante
!a Scdo, sin saberse cuàndo comenzo a gobernarta p) sucesor.
T.xh
9
t'-M
YtAGËt.m~.UU~
At~ALUU HUU~H UK PALLAS
desdeanles de i443 f(«~a 146t.
Era hijo de Hugo, Condo de Fattàs v Arcodianode Etnpurias, en la iglcsia de Gcrona,
et ano 14~0 cuando et Papa Martino V le
provcyo de un canonicato en la Catedral de
Lendu y de otro en la de Yatcnc!a, y tcnia
solo doce anos de edad. Dtcc!o todo esLo ht
buta pontificia que ~i en Lcnda. Ko consta
cuando cQmcnxô aqu! su pon~iticado ni tampoco cuando !o acabo. En los regisU'os épiscopales de su tiempo no se halla memoria de
él hasta et dia 5 de enero de i 443, y aun
entonces estaba auscntc de su igtesia (acaso
con motivo de los conci!ios Hasitccnsc y F!orentino), a !a cual por venun'a no ~'o)vi6bas.
ta los principios de 1448, que es cuando cotnicnza u sonar su nombre en los citados re.
gistres. Uno de los vicarius ~encrâtes (lue
gobernaron por c! en ese tiempo medio se
HamabaJuan Sotcr, canonigo de esta iglcsia
y Arcediano de Cerdana; el cual tcngo para
nii que es el docto Obispo de Barcelona, que
to fuc anos adelante. Tambicn es cierto
que
a
de junio de 1440 Gonzalo, Obispo titu.
A t.AS tûLKS)~
~E ES)'A?i'A.
<3t
<eMsc. consam'6de
do nuesnnf!
!arAM<yMy!'eMsc,
consagt'6 de licencia un
!a
tos
tt'oObispo
iglesia de
padresDominicoi!
de Puigccrda. En i~50, A 12 de marzo, conccdio a) capitnto et prh'itc'gio que !)nman de
~M~~h't'cs, et cual ))(; visto origiua! aqui.
Masno por cso din' (jnc estuvioso présente,
antcs me consta su auscncta de~dcet nbt'it df
cse afto !)asta todo el i~M. En el de ~~7
K<que ostaba en Napo!<~s.Diccsefjuc fnu Pa'
triarca de Atcjandria, y que n)unf''a
de
agosto de i4M. Estopodria acaso avcriguarse en el ~'<ens CJ'o'MfMMM.t
de Lcfjuicn otros.
Por ahornno tengo con ({uécon~'adccit'la ('poca de su muci'te a pesât' de que Diago~sf.
~?'ot'
/'o?. t~4.~dicc que Fray Miguc!
de Kpita, t)ominico, ttijode! couvent de Xaragoxa y Obispo de Urge!, muriô estando en la
corLedet Rt'y de Aragon à M do diciemhre
de ~5'?, como se lee en et noo'c)ogio de
aque! convento. Para mi esta es una cquivocacion no ya porquc en nucsh'as <noda!cs
fatta la mcmot'ia de tal Ohispo (que este no
me haria mucha fuerza), sino porrjueen docamento cicrto de! archivo de Urgft conpta
que el Cbispo Arnaldo ~'ivia pn Napoics en
mavo dn cse mismo ano i~37. Y cicrio, para
saho'sc aca Knmucrto posto'inr a ese mes,
cie~ir n~otro Fray Mi~uf!, Y n)f))'iren ~4 de
YtACKUTHttmtO
diciotnbt'citttncdtMtohav
nn~fttifmnn
n
diciotnbt-citttnediatohaypocoUempo.Du.
(las a cada paso que no
pucden soltarse,
fahando como fa!tan en la cm'ia
cpiscopat to.
dos !osrt'gistro8 dcsdo~55hasta~C~.
MioUt-as t)o)):);a pues ott'os documentos
mcngonic ta optnion comun de que c! sucesor det Obispo At-natdo l'ué
JA!)!R DE CARDONA
<~c~62
~M~ 14G~.
Despucs de haLer sido Ahad de Solsona.
Ohispo de Vifjoe y actualmente de Gerona
(a cuyosviagcs me remho), fuchccho Obispo de Ut'gci huciae! mes de febrero de 1462.
Dudo si antes de dejar la Silla de Gerona
ob(.uvo su dignidftd de Cardena). Lo que
aqui
consta es, que a 21 de marxo de i4G4 en
un décret de i)tdu!gcneias que concedio &
les conLrihuyentcs a !a fatmca de la
i~esia
de Santo Domingo de esta ciudad, se ))ama
C<)t-f!enat7~S.S. ~ft~cehttt
Petri. Tam.
Lien suena con el de San Pedro ad r!'ncM~<
a i! de ahri! de i4GG, cuando hixo con su
capitulo algunas constituciones que no merecen pa~icutat- niencion. DcnU-odel mismo
afto dia t.°dc diciembrc, rnut'io en Ccrvc-
A.LA-!)<Jt.E!;t.M
DE E~P.~A.
<33
ra, y tue depositado en et convento que los
padres claustrales de San Francisco tenian
recien fundado junto al hospital llamado de
C(t~c~<o;'<,donde hoy estan tes padrcs Minimos, ~coya fi'thrica hahia contt'ibuido mucho el difunto. Diccse que dcsdo alli !o tras!ad6 en los afios sigoictUes a Tan'agona su
dcudo el Arxobispo Pedro de Cardona, y
que to enterré en a<}uc!)acatedral en ta p)ttnera capilla, entrnndo mano ixfjuierdn. En
cfccto, en et comedio de las dos capillas de
Santa Maria Magdatcna y de taAnunciacion,
se !cen dos inscripeioncs pucstas pu)' dicho
Arzobispo a sus dos tios 7~ottJ«<n<ev Doita
7'tMtbor.Mas estos propiamenLe scran cenotauos porque el erdadero sepulcro de nues.
tro Cardcnal esta en Cardona, a donde fué
traido su cudaver, ycntcrradoatmismoticntpo que el de su soht'ino, primer Duque do
Cardona, y et padre de este, )'dt.imoCondo
dct mismo ).tt,u!o.Vése esto en el marUro.
logio an),iguode aqncHa colc~iat, que dicc:
JW. ~<!<&n<arK atmo ~.D.Y~
cof!cm (lie
0~< ~/M.< Joannes F~C/M~ ~/HMS DH.C
C(!t't~OH(c
ut(<r<M!a?n et secx~M~oraw po.~
tKerMtCtt!;~t< se~t(!<!Min Ecclesia j~sc~t~
)HOttf<s(et'<t
!Y. <e /ei''rM~t'<t./t<g!<cco~cw ~<c
<'<ca~~M~ora sc~M!t<c!<)i(, scilicet Cornes
~s':t.ttt:K.uuo
~«r(<fMfc~ef xt~t-«{!<f<t
C(«'(~/<fCM«~ftt)tt'«fh'~tf).~)\.
~<-t~j~n's.
Of(c;s, <-<
~OtfXSD«M.
J(t(;0~)(. (j'(; 6'<(~!«, (.'«f(~~f<~Set ~t~ttS
Su HCputci-t)
~~SfC~CHSM.
cst'h'0 antcs ~unto at attar mayor de la igtc.
sfa de Snn Yiect~u con c)
eitpeto cardcnaticio pendicnt.c. Mas convoUda en tbrhtuxu
nf}ucHaigtesia en estos ùHimos anos, debic.
ton scpu~arso aque))os cudavcres en
algun
vaso comun. Las cajas de su
dc~sito las vi
hacifia()as oi la o-mita de la Trinidad, entre las cuales qucda una, donde soht'c el CH.
cudo de armas se ye cn~aUadodo reticve el
~atero cardenaUdo. 7~)da (.ambicnsuei~opur
alli un capelo con un trozo de bor)a, ad(i.
y
mas un mantonde grana. Cosas
que acahan
de persuadir, (juc atii y no en
Tan'agona es.
ta su cntien'o.
Volviendo ahora a nuestra iglcsia de Urgc!, a tos dos meses de habcr tnuerto este
Pt'elado, cntrado ya c) auo ~G7 se juntaron los canonigos para degir 6 post.u)at'
Obispo sucesor. He visto la convocatoria que
para e!)oscdirigi6 nios ausentes; pero no
hc podido averiguar en que pararon aqncHos
deseos. Et catatogo impreso dice que la SiIla vacô siete anos y medio. Muchose acerca esto n la vci'dad, segm) veremos en et succsor. Otros cuontan que fué pt'ovtsto en ella
AL~M[.MfASPEE~Ai\A.
05
tk
f)) f«tn auos
de Hnftft
f)
adetantc t-!n~
vino
~o~
que t~na n<1n)~~)ft
u scrto de Carcctona. Aqui nada consta de
esta provisioil.
csasaher,)5dose.
Ertnstot.iempo.
tionbrc do t4<~) et capituto rcsohio que se
hicicsc unasotûmnc pt'occsionderogatiYa
por la ciudaft en todos los sabudos pot- la
tnaftann tM-otubicudoduranto ella todo gc.
nero de comct'cio y orando dicc, pro pace
et ne fCHtam«sH~ maHKstmM!'co)'t<n},
w<M;tme
~<tM~M!<sstmt Salasart (sic) ~t; nos ~o~'e
(f. odto) hahe( et ~M~nta;~in n<a~(!!Hpcr~M
presGHfcmc!t'<a<em. Asi se !ec en las actas
;)fto. Esto ahtdc siu ducitp!t.t))at-csde M<{uc!
da à las gucn'as civiles que habia entonces
en Catatnna con motive de las de'-avcnc))cias del !tey Don Juan H de Aragon con su
hijo et Principe Cùrtos. A las cuales siguiu
p) levantamiento de los colonos (n~t'cs (h
rcHten~t) contra sus seftorcs. Scgun retio-e
<'n su cronicon coetanco Juan Bnada, cura
do .Sant Iscle do Colllort (f(), ~node los capitancs que so hicicron entonccs tnas tcnfibtes
en las inmcdiacioncs del Tat)c de //ox<ofcs,
se Hamaba ~'c)'H<eMf.
Lo ho dicho por si era
el <}uc aqui Haman Sa~Ht'
tf~ff)
~t0(~o
(u) Este cronicon se pnbUcat.t en et t'tf~e fie GerotH, A
ttùntfc~frteneco.
Ir.i t
vj~cE HïEnAMO
i~n las nitsmas actas capitnlares se halla
Zambienmemoria de que en 1471 coma en
esta ciudad una moneda de o-o uamada E«.
'c/<, la cual por estar maicada solo valia de
<)ocea catorce sueldos.
Por uttimo es de advenir la
cqmYocacion
con que en et sinodo de Tarragona de) Arzo.
bispo ~Mas impreso en ~04 en el Cataiogo de varonos ilustres (pay. 4G) se dice, que
nuestro Obispo pas6 de la Silla de
Urgel a
la de Valencia, donde fué creado Cardena!.
Ademas de que nos consta que mûrie siendo
Obispo de Urgel, silbcse que la iglesia de
Valencia eshtYO got)ernada por
Rodrigo de
-t45H hasta 1492. Acaso
~o~dcsde
equivocaron nuestro Cardenat con et Don ~t.
Me de Ar~oM, que fu6
Obispo de Valencia
en el siglo anterior.
Tannbien qutero dejar aquf notado !o que
lei en un papel suelto de! archivo rca! de Ma.
Horca sin fecha alguna pero de letra de mitad del siglo XV, y son las instrucciones da.
das à Luis ïjuU aUas Baco, para
que tnformasc a la Reina, que no dice cua) es, sobre
los desùrdenes y guerra que los
Pagesos hacian a la ciudad de Palma en las cuales se
bace mencion de que sugobernador trato con
el Obispo de Urgel acerca de concéder at-
A).ASKiLMtASDE
1.111«-- J. 1
-]--
KSMKA.
t
137
guuas cosas a )os aescontentos, y que dicho
Obispo estaba en aqueua is)a. No se si esto
pertoneccra a nuestro Obispo 6 at antccesor.
PEDRO DE CARDONA
desde 14~ ~f{
t5<5.
Por i,'a)'iascasualidades y medios he con.
scguido réunit- una noticia hat'to complela de
este Prelado.
~o es o'oibte que sea este et Pe~'o de
Cardona. hijo de Juan HamonFojch de Carclona, el cualno teniendo mas que einco anos
de edad, to~rô en etdei4i8 un brève del Papa Marlino (juc existe en Lerida fechoXV~
kal. ~e&r)«ï)'t!,~oH<</tc.(M~o J. concediéndole que en Hegando à la edad do nueve anos
completos puoda obtener un canonicato en
Lcrida y otro en ~atencia. Porque de nues.
tt'o Obispo consta que en i5i5 pas6 u la Silia de Tarragona, donde mnno en 1550;
si fuere el mismo que aquel nino canoni~o,y
dit'iamos que mucio de edadde 117 anos: co.
sa de que, aun siendo tan extraordinaria, no
tenemos memoria atguna, como era rcgutar.
Lo que si consta de cierto es que fué hi)o det ù~imo Conde de Cardona, y hcnnano
t<
t\
V'~ËfJ~H~uO
–“.“.
f.'jn~uut
uttsmumuto. Utceto
-!uanHo!)anoTatnantcnsc entas notas quo
pnso a ioscpigrantastatinosdoMarUndo
!\a)i-a, de <)).<;
tucgo hahtarc.con estas pa.
)abr:tS:~«'< ~f)(.<~«wttS t~UfS Co/MM
.'ut
~)ft
ita dicatn) <fer~
o-ff~ cf<))fsm~o~M~t<.
f'M(u~ niL Yutgns)
C~on« M<t/.(0n<t!(
f~.
pcXart~Htim ~)-<~)te !-e~t'opssc:
~crc~t.
<f'n«. Tanthien le Hamn
~e! Cott~c Je
P~~ps et Cardenat Don
Bodrigo de Bot-jaen
una carta que cscribi6 desde
Segovia al Rey
de
a
2
de febrcro de
Aragon
Don Juan
H75, la cuat Tt originat et ano
pasado t807
en poder det scf.or !). N. de
Casaus. Ahad de
U)po)t, <te!acuat pondre ahorainspatabras
que haccn para fijar la epoca de este pontifi.
cado. t)ico ash .<S. M. ab humit recomen.
Mdaciopreccdcnt.–Ara en
afjuestpunt h6rc.
~)ndes )cU-cs (te Roma qnim
signifinuen
"nostre SnntPare ha U-ansferiLmoncosi
Mr~ma en Bisbe de Harcctona, c ha
nronmt.
"ciat D. Pcdro to fit) del Comte de Pi-adr-s
en
de Urge)t.
vostra
scions
Attesa
~shc
"t)a)))ascr)t, é dectarada sa intcncio a la Sua
")!catitud.
De Se.
(s~xeAinrMe~c~.
~ona a dos de tcbrer M.CCCC.LXXH!De
Mtat. dévot, semdor. n. Cardcnat
~'o~a
~Vatenhn. VtcecanciH. ctcctus.~»
A
LAS
Mf.E~H'}
!)t:
EaPAX.t..jgg
f0 l~nnmtmnin
i
l'or este
document n, se vc que Ï1.Don rtPedio
rué promovido a esta Sitta
por ci Papa Six.
to !Y A iostancias del
Iley de Aragon a filles
de) ano H72. A pt-incip'iosdei 1~4 csoi.
L'6 dcsdc Harcctona a este
cap~uto, nnunciandotc que cstabit para veoit- a su
intesi:),
y picliendo que t(! cnvinscn a~un auxilio do
gen~a io-mada con que podcr ttc~af u Guiso.
sona. He visto la carta. Damasc en dta c)ccto dictado unico cou que sucna
ttitsta nor
los anos 1495 en las pocas memorias
que
de ci nos t~edau. Una de cttas es c)
a
viagc
Castilla que cmprexdio desdc Guison!)el
aXo
1~9, como en~iado del Condt; su
padtc.
yara U'a~r con et Rcy Don Fcniando ut~mtos
négocies de su iantitia. De to cuat nad~ mus
he podido rash-car. Oh-a es un cabt-co
Ti en la cotegiata de Ba)aguer ttecho en (juo
t~i7,
en que consta que juntamcnLc era Ahad
co.
rnendatario del monasteno de
nidad que segun las mcmonas deLabaix, dig.
aqudia casa, disfrut.6hasta el 150~.
Mas notable para esta iglesia es ia consULucion que hixo en -H88, en
(jue venfico
la sup)csion de at-ccdianatos int,entada
inittihncntc por sus antecesores ~7«~M v ~'o.
f~, rnduciendo el numéro de dignidades
canonicatos al de 2i y estabieciendo ade.
Y'AOËUTËRAtUO
mas c! derecho de opcion. Este numéro
per.
sevem hoy dia, mas no suprimidos como
<)t)isoel Obispo los arcedianatos de Andorra
y Ccrdana en cuyo tugar dcbicron suprimirse dos i~a~n<M. Tarnbien sabemos
<[uc en
~4{)2 à 27 de mat-xo, estando en Barcetona
Mcnbtù al Rey sobre et derecho
que Uama.
han de ~Wf~e,
y que junto con el Obispo
de GoronayetAbaddeDages,
fuenombrado
por Inocencio Vt!t defoMor de los bicncs
que at~unos usorpaban a! ntonasterio de Santa Cecilia de Monso-rat,
cuyo Ahad era Don
Jaime FHe))a Deany cancnigo de Barcetona.
En su t.icmpo y de su ordcn se
impt-imio
un mis:)) propio de esta iglesia, <)<)ce! mis.
mo habia ordcnado y dispuesto. 80)0 Ire vis.
to de et un ejcmptar en et archive de la vi.
Ha de Tremp. Su epigrafe final dice asi: ~t.
~t'pss~ ~e<!<s D. Bern<t!'(/!H«sde Trt'f~'HO
Calminii Fgrrert't ~t-c~i't<ott. B~/M.
MyeMSt'i!
po~(w?Mapt<e~eWo Vi'r~Hts 3/Y.
die
~o'o Xr. MteHSts~MMat')'
Antes de esto haLia
\a puhticado c) Brcviario Urge))ense (me exis.
te en este archivo impreso tene~t's arte
<)ts~'<Andf'CfcJe ?7M)'~«Rtsde As)<~< anno
.U.CCC~.LM.YV~. (heX.
me)M<sj'!<t!M.
Ambos c6diccs lie registrado para lo de
ritos.
A f.AStCLERtASHK
ESPA?<t.
~t
i.)(:ftu)ut~nun)uuustuuuuofStt'un)Rpo &]a meh'ôpo)! de Tan'agona, y dicese que
esto t'ne &~3 demarxo. Lo qucyohti visto
en los registros de la Cn)':a episcopat, e&«ne
los podcres que 6! diô para notifiMr al capituto la renuncia de esta Silla est~n icettos
en Barcclona a ~6 de ose mismo mes y ano;
y que d dia 25 siguiente el capilulo como
<'n Sede vacante diô facuhad para ceiebcar
ordenes en esta catedra! à Don Juan Mat'ti.
nez (~fa~MM) canônigo déjà misma y Ohi!
po Ga))u)cnsc. De otro Ohispo titu)a)'de Hi)).
pona (aho'n que habtamos de ellos) Xamado
jBM'nardoSerrai, hav memo'ia que exista
en Tremp reconcitiando su ccmento'io con
licencia de este dtoccsano :') M de dicicmlire de 1482. T~mhicn cctobrô ordencs en
su tiempo y de su licencia en Solsona Don
Fray A'icento T)'i!)es, Franciscano, Obispo
nici'opo!itanoen)osanos 150'7,iS08v ~510.
Por atgunas memorias que se han citado se
yc que residia ordmanamcnte en Carcctona,
y del proceso o)'igina(del concilio que sicndo
ya Arzobispo cctebrô en aqueih capital ano
i5t7 consta que ~osptfct&M<t<)'
in 0)'<<s,<nvico )'«)))6~~«<!<M.Otrosdos concilios provincia!es cetebro, de que se hablarâ en su tugn)'.
Ma)Un h'arra, hijo del conocido ~acomo es.
<42
\'tAf!E!.)TE!tAXtO
cmor on ):)HtbXotecade Nicolas Antonio (de
f)t)icn se distingue con el dictado de <<.
~'o), cscnhio varias cpigramas latinos en etc.
H'o do las personas itush-es do principios dei
siglo XV!, !os('oa)M cspjicu con notas curio.
Ms.~f<n ~o~io ?'~M«)'~(?MM,
y pubticô en
H:n'C('!onaen ~t2 por Cartos Amoros. Mfe
disf'rutadoesta ohrha dcsconocida, y tomado
de ella tas copias y pxtractosque pucdcn ser.
vir a la historia y bibiiogra!iade a(jue) tiernpo.
h'at'ra tadcdicù à nucsh'o Obispo Don Pedro,
y cntt'c otras cosas, cxcusandose parque de.
dicn pocsias a un Ohispo, le dice con esta
ocasiot): Porfo < !/i~ecf( est ~«tw in jM.
latio )Mft)';<t'n!o
MUt'm!~(Roifano glosa n!fod
A<f~M!C<HKm
?H<<&'
~0?'~MA'Pe<!M</K~MM
~~aM(h'Mo/fM
~<M']f:«tHt
~<n')<f)(tn&'f<cp~t<M
~!M(!ccssMn'm~W!MM!'t!~
~xm, J'):M;'o~tcc!'s
f<t< ?t's(!'s~'on'a MtC!ts (Vicentc KaY;)rra, sco'etario de) Ohispo) ~!<tf~os ~'M Mo<
non a<ts co/<<anfra oott uliuncleMc~es~Me
o'os po<<!<
~o)tfM.Masadctantc en c)ogio det
Prelado y de sus jardines y hibHotecase balla
este cpigrama:
AD PETMM
CARCONtAKUM.
PompitiosChri~iNuma,necnot)Juti:)nrtffs,
m Regumgcous, et, Cardoniane,
nucnm.
At~S)G).t:"tASnEKS)'A?<t.
«!{
..t,
u~
a.
L,a.
Rnrcsuburbano
Pbœacumdespiciit
hurtos,
Atn'ca<juodnu))otemporcmatanegat.
cburnupapyro<
ScriaiaKitiacastntiOitnr
()omi.
Necpascittincasbi)))io(hucn
Htm),!'t't)'c,honossoletobtectaresodates:
)'aradocerctiros.
Uapcdidicittch'ieo-!
tantum
e
rrant
Et'gft
quibusinRensdicereCmsar
Qnum sit gratasacrosy)\aCapena~mniB.
Et objeto dct pocta fué haccr à nuestro
Obispo supct'ior i) Kuma y a César en huertos
y en bibtiotGca.La ~r« C~CH« scHamo asi,
por !:<proximidada la pno'ta C~eMMde Huma, la cual Numa habia consagrado ai )as
tUUSUS.
Pur ùhimo, de los mismos cpfgramas Ysus
notas consta que este Obispo fué tio de Don
Fernande de Cardona,atm)rantcde mar, ye
de Don Hnrtqnc de Cardona, Ohispo de Barcctona y luego Arzobispo <)cMomva).
Votvamos a la série de nuustros Uhispos.
JUAN DESPËS
(~c
~5~5 h(tsfa 1550.
Habta va sido Obispo de Gerona, Silla que
renunc!6 hàcia el ')508 despues de dos anos
de gobterno. De esta de Urge) me consta que
tomô posesion a 16 de junio de t515. Quedan
t4t
VfAGKUTtttMfO
de su tibendidad pastorat algunas memorias;
ta! es et aumento de las distt'ibncionesde este c!ero,cuvo fonde doté en't0,000!ibra!;
barcetonesas. Dio ot)'as2,000 à cada una do
las igtcsias de Sanahuja, Guisona y Tremp.
En los procesost)e los tres 6 euatt'o Concilios
provinciales quo so ceiebt'aron en su tiempo,
no hay memoria de habet' asi~ido ni por si
ni por procm'ador.Sabese por ùhitno que mun6 en ta villa de Pons, a iss doce del dia 24
de octuhre de 1550. Su cadavef fué traido à
esta cat.edrat, y deposilado en et crucoro à la
parte de la epistola en una arca de madcra
elavada en la pared, que hoy se conserva y
cubrcn en los dias ctasicos con un pano bol'dado.
En suticmpo, esto es, en 1522 halloexistentc en esta diocest a) Arzobispo do Tesato*
nica DonJuan Mh'ahcs, que tambien se fta.
ma canônigo y Sacrista de esta igicsia. Aeaso
era su auxiliar, con~o parece que despues !o
fué en la diocesl de Barcelona en 1550, se.
gun se dira en su iugar. La Sede raco mas
de ano y mcdto, y &H) de julio de t552, ya
se baMabapn posesion de ella el succsor.
ALASMLEStAS
OEESPAÇA.
~S
PEDROJORDANDE URRtES
desde1852
Su
brève
i835.
p~!)t)!)c.u~if)~
porque no Hegôà. consagrarse. ast Ha~o
en Reus,
que muriô con el dictado de e!ec<o
dia 10 de enero del aao siguiente i555.
Consta ademassu existencia por la bula del
Papa ClementeVMque trasiadoal sucesor.
FRANCISCODE URRiES
<!esdei534hasta t55i.
Era ObispodePa~t, en Stci)ia,con cuyo
ti~ulose hallaba en este obispado celebrando 6rdcnesen 1532. La bula de su tras!a-.
cion esta aqui original, fecha a 8 de junio
de 1554.
De los primerosafios de su prelacia nos
queda un Ordinariopropio de esta diôcesi,
impreso en Zaragozapor Jorge Coci ano
1536. De todoslosconcilios provincialesque
se celebraronen los diez y ochoanosde su
pontincado,soto haHoen los procesos ori.
ginalesque vi enTarragonaque asistieseeste
T.Xt.
<0
~6
fH~
HACE
t
),.“
.t~
UTERAMO
t~~ ~t~<Kt~
~ftf'
Obispoatos de iosanos153G y 1546, yaun
eso por procurador. Nada mas sabemos de
et sino que muriô en Mncscaa ~6 do octubre de 1551, y que la Scde estuvo vacante
hasta fines de enero de 555.
A esta época pertenece la memoria de
dos Obispos auxiiiares espaSotes. Uno es
fray Baitasar de Heredia, de mi 6rdcn, htjo del
convento de San Pablo de Sevitia, de quien
d!ec Br?~nd (~MMo! Ord. P~œd!.Tom.
que fué etecto Obispo Cirenenseà 24 de fe.
brero de ~535, y destinado auxiliar de esta
diocesi. Es cierto este dato, y tambien que
era Vicario gênera! de nuestro Prelado en
los dos anos siguientcs, como he visto en
un registro original que existe en RtpoH. Ht
otro Obispo tttular es Don J<M~Punyet, que
con c! mismo tihdo de Obispo Ctfencnseera
Vicario gênera! de nuestro diocesano en los
ùttimos dias de su vida, M à saber à 12 de
octubre de 1551. Esto me consta por escritura que he visto en el archivo do esta
ciudad.
ALAS
)C!.EStA8
DEESfA~A.
<47
MtGUELDESPUtG
<!M<~iSS5 ~<ai556.
Tomô posesion de esta Silla&fines de ene.
ro de 1555, y tuego ajusta como arbitre ele.
gido por el capitulo y los beneficiados, las di.
fercncias que entre ambos cucrpos habia so.
bre derechos funerales.
En ibM a 4 de junio tué trasladado a la
iglesia de Lérida
JUAN PEREZ GARCIADE OUVAN
des~ei 566 ~a
1560.
En las bulas de su promocion
que he visto le I!ama et Papa clérigo
CeMraM~MfaKO
asi en cHas como en otros documentes sey
omite el primer apellido Perezque
aqui le dan
comunmente. Tomô posesiona 25de]nn!o de
1S56. En 6t ano siguiente confirme los estatutosqueeni550habia ordenado para la igtesia de Puigcerdà su antecesorel Gardenat Ni.
colas Capoci. En el mismo ano 4557 mandô
tmprimir un Misa! propio de esta iglesia. Y
acabaronse con esto sus memorias. no
que.
VMGE
UTEHAMO
aÎJy~nnna
nlv,r.
L..1,
_a
dandonos otra
que lade su )nuerte acaecida en
Bataguer entre 6untro;y 6ihco!'dc ia tarde del
dia 25 do seticmbt'Rde i5CO, en la casa de la
crmita detSMto~Cristo. Fu6 enterrado delante
de las rejas del altar de la misma imâgen. Etl
registto de to actnado en su vacante, cotmcnxa
en 5 do octobre de ose.ano~ Uno
pMohasta qu!e tomo posesion d Ëucesor
:i
PEDRO DE CASTELLÉT
desdei5()i hasta ~'71.
Vo't'incose.su poseston a~S de setiombre
de 15C1. Era de famUia noble y canônigo
y Sacrista de' Tarragona, c"ohcuycs dictados
le hallo asisticndo a atgunos Concilios
provinciatescomo sindico de su capttutodesde
ettjue8ecdebr6oniM5.
Pocas memorias quedan de su prelacia. A
38 de octubre de i562:seha!JabaenBata.
guer tratando de la traslacion de tos bonoficios y oticios de la iglesia de San Sa~ador
à la rccien construida de.Santa Maria. Asisti6 .al famoso Concilio de 45C4 y sighiënte,
sobre ta admision de los décrètes de! Tridentino, yaotro que se tu vo enBarcetona en
1569 y dura los dos aHos sigmontes~.Esta
At-AStfHJJiitAitMtMt'A~A.
~9
tue f.,
ta ~t"
ocaston de morn' en .JI..
aquetfu capital
dia 1.0 de febrero deiuTi. Una~otacoeta.
nea que be visto at fin de ta consuota do
Santa Mariadel Mar de la misma ciudad, nos
conserve esta noticia puntual y tambien la
do que le administre el viatico el Obispo de
Elna, fray Pedro Martir Coma, Dominico, y
do que su cadavor fué Hevado al entierro de
su familiaen AttafuHa.Uàmate Don Pero{.
Kt Gitn~ Qh;ann f!c'F.!na: sinndo Prim' dct
convento de Puigcerda en AS66, compùso
en lemosih una obrita (que despues se traCMra<o.
dujo al latin intit,u!ada: D<rec<or:MMt
~tm) instancias do nuestro Obispo quien
tambien la dedicô. En la dedicatoria haco el
autor mencion de un sinodo tenido
pocos
meses antos pornuostroPrctado.en et cual
se a(ttnit.i6el Concilio Tridentino,
JUAN D!MAS LOÏUS
desde 15~
hasta ~TC. i
Entr6 en el gobiorno de esta igtesia a
do octabre de ~512, mas no vino aca basiaà
et febt'ero de ~5~4. Este consta en los rp.
gistros episcopales. Et concttioprovinciatde
-t5~ y t5~, le concedio licencia dia 99 de
<SO
VMCEUTERAttKt
TtMnMmn<m<u
abril de este uttifno ano para no residir en
su diocesi por espacio de seis meses, puesto
que segun doelaraban varios testigos, tonia
orden del Rey para estar en su corte (Pro.
ceso original d'e d!c~oConciliode
rarm~ona.)
Consta qno ;'a asistiô at que se tuvo à fines
de! 1574. En el registro 58 de los episcopales que decia, quedan fh'madas do su mano
varias y oportunas instrucciones que diô à
!ns viaitadores de su diôcesi. Continue en su
gobiernohasta et dia Rde setiembre (tei&~O,
en que fué trasladado à la Silla de Barcelo.
na. La nuestra estuvo vacante hasta el 28
de abril de ~5~8, en que tomo posesion el
sucesor.
MtGUELGERONtMOMORELL
fMei578~M<s~9.
Pontificadobrève en c! cua) solo queda la
memoria de habcr dado este Obispo el mo.
nasterio de los claustrales de San Francisco
de Puigcerda a los padres Agustinos y a su
Prior fray AmbrosioSicard, dia 4 de octubre
del mismo ano 1578. Esto sabomos, y
que
muriô en Balaguer en el convento do Santo
Domingo entre sicte y ocho de la manana dol
A LAS tM.ESU9 DE ESPANA.
1!H
dia 23 de agosto del aito siguiento,
siguiente, y que tue
enterrado en el mismo.
Las actas capitulares de aque!taco!egiata,
que nos conservaron esta puntual noticia,
anadon que era natural de Vatencia y le lia.
man Iliorônymo MiquetMore!
FRAY HUGO AMBROSIt)DE MONCADA
dMdei580h(ts<ad586.
Era de la casa de Aytonay monge Camaldulense. Tomô posesion à 9 de julio de
d580. Es reparable que en las escrituras que
se conservan en los registros de su tiempo se
Hanm&si mismo constantemente: JVosH«oo
Frater Ambrosiusde JMon<eco<h~!o
o ~e A&MFrater
cada, poniendoet
entre sus dos nombres. Esto mismo se observa cuantas veces
le nombra el proceso original del Concilio
provincial de 1584, à que asistio por procurador. Y en el cabezal de sus poderes, que
estan al!i originales, se tiama D~Ms. U~o
Ffa<er AMbrostMs
de Mo~cada. Y en la (inna
Frater Ambrosius Ep. ~e!!eM. Dos sino.
dos se encuentran celobrados por et en el
primer ano de su pontificado uno en Urget
y otro en Sanahuja. Sàbc&eCnatmcnte que fa*
< 52
YtAQE
UTEMAMM
ueecoa o (le utctemura ce t~st) en et tugar
del P~adeSoM Ttrs, distante una tcgua de
esta ciudad, cuando caminaha hacia Cer6s
para recobrar su satud. Mas de un ano vac6
esta Sede hasta que le sucedio
FRAYANMÉSCAPILLA
<f~(!eiM8hM(<t 1C09.
Fué monge Cartujo de Scala Dei, de quien
esCribencon el debido etogioNicotusAntonio
en la JStMtOteca
espaKo!< y el canonigo de
Tarragona José Vallés en la ~ts!oWade las
Ami solo me toca hablar
C~cs fFeEs~aMM.
de él como Obispo de esta iglesia la cuat
comenzo &gobernar dia i~ deabril de t588.
Puso tuego los ojos en la ereccion de un seminario conciliar objeto de la primera nccesidad en una diocesi, para to coat le ofreciô
la providenciade Dios nnaocasion oportuna.
Que como et Papa ClenaenteYttt tratase de
t;upt'imir varios monasterios de Catatuna que
babian decaido de su primitivaobservancia,
logrô de S. S. que gran parte de las rentas
det de San Saturnino de Tabernoles se destinase à la dotacion de tan ùtit estabtccimicnto. Asi se efectuo, fundàndose la casa. Con
ALAStCLEStASt
BEESfASA.
)u3
las rentas pasaron, como era consiguieute,
una buena porcion de cscrituras antiguas, de
las cuates me he aprovcchado a maravi!!a.
Hoyocupa el sctninario el colegio que fuede
los padres Jesuitas, c~a fxndacion tambien
se atribuye & nuestroObispo.
En 1595, a H de oc).uhre, dt6 :licencia a
los cônsutes de la villade Solsona y al cetcbre padre Fray AmbrosioSicard para la fun.
dacion de A~ustinos calzados en dicha ciudad. Nada mas sé de )os hcchos de este Obis.
po, si no que mufio en Sanahuja dia 22 de
septembre de 1609, y que fué enten'ado aUi
mismoen la capilla mayor.
Durante su gobierno parece haber sido invadida parte de esta diocesi por atgunos sectarios. Y de una carta que \i en la colcgiata
de Balaguer consta que en 1591 habia en Urgel grandes temores de los Lutemnos, que va
se habian apoderado de ArcHt'eM,iugar distante media tcgua de esta ciudad.
FRAY BERNARDODE SALVÂ
f:esde16t0~s(al620.
Era religioso de San Francisco. Durote d
gobierno desde 7 de julio de i6t0 hasta24dc
<&4
i'
VttGBL!TEMtHO
febrero de ~620, en que muriô en el convento de su ôrden )tamado de JesMs, cxh'atnaros de Barcelona. Ce!ebr6 dos sinodos,
uno en su entrada y otro en el ano i6i&. Le
sucedio
FRAY HJtS DIAZ AUX DE ARMENDARtZ
<!es(f046~h<ts<<ti~7.
Hra naturat dei Peru, de la tutu!a de !us
Marqueses de Cadreyta: retigioso Cistcrciense
y Abad dei monasterio de !a Oliva y poster!ormcntc Obispo de Jaca, de donde fué.trasladado a esta si!)a por et Papa Gregorio XV a
9 de agosto de 1623, y tom6 de ella posesion
à 20 del octubre siguiente. Del mismo aûo se
halla un sinodo que cetebro en esta ciudad,
de ia cua! y de ~odala dtocesi arrojo a !os ctérigos franceses que la inundaban, como tam.
bien vcras que se hizo en Barcelona por et
mismo tiempo. Era debido que los ministros
del altar se mantuviesen a espensas de los
fieles, à cuyo servicio se habian obtigado en
su ordenacion. Tras esto sabemos que fue
nombrado Virey de Catatuna, y ùttimamente
Arzobispo de Tarragona, de cnya silla no
pudo tomar posesion muricndo en esta ciu-
A LASt(~ËâtA&
UKE-$PA!\A. 45~
1 t'~T! 1t i~t~M n..
dadJ!-tÏ~
de Urget
de
enero
de 4(~7. Deposi.
&5
tùse su cadàver dolantc de la capilla de San
Ermongot, y & pocos ahos fué tt'astadadola
seputtura de su fomilia, enNavarra. 8ucedt6!e
à 3 de sotiembre del mismo aito 1027.
FRAY ANTONIOPEREZ
desde~62~ hasta i635.
t~ùcnj' B&tteJicUnù, c! cua! tu~c s~sodo
luego que en).r6 en esta ciudad, y otro en
Balaguer en 1650. Por décrète de este ultimo se recogieron las constituciones de los
cuatro Obispos sus inmediatos antecesores, y
se impnmteron en Barcelona en 1652. Fué
trasladado a L6rtda & 18 de febrero de 1653,
y despues a Tarragona, a cuyo At'cMept'sco.
pologio me remito.
PABLO OURAN
de!)<tel654 ~as<al65t.
Catalan, oriundo de la casa de Esparraguora, auditor de la Rota Romana, ton)6 po.
sesion de esta SiUaa 7 de mayo de 1654. A
principios de 1659 se haUabaen Lcrida con
~BC
VjAOE
UTEBAKfO
encargb del Rey para visititt-aquella Univ~.
sidad. En la entrada do !os Franceses de
4641 se ausentô de su iglesia, siguiendo e!
partido do Felipe IY, et cuat le doté con at~
gunas rentas y tuego le promoviô ai arzchi'!t.
pado de Tan'agona. Maspor el pésimo estado
de esta pt-ovincia en
aquetta epoca no pudo
tomar posesion de la nuc\a dignidad,
quedando privada la meh'ôpoH de un Prelado
T~ '"n'a tHmhinn ~ntitdo sn créditn en la
doch'ina y prudencia pastorat. Dospuosdo su
rosidencia en Madrid M reth'ô à !a'yi)tade
~'My de ~M~, diocesi de Urgct, donde
mut-ioa48 de febrero de i65i, y fu6 entef.
rado en ci pt-esbiterio de la igtesia do San
Martin de iamismaYitta.
Pot' causa de dichas guerras vaco esta.Sodé
nuevo anos. En cuyo tiempo, segun se )ee
en las Ac<<M
Ca~K~rM, vino a esta ciudada
las
funciones episcopales e[ Obispo
ejercer
de Orange a prino)piosde!ano ~658. Porque
tambien parte de los canonigos de esta iglesia
siguieron el partido francés los cuales en la
pax del ano 1652 tuvieron que ausentarse de
ella por ser rcputados enemigos de Espana.
Uno de e!tos se llamaba Loreitzo Bo'rMfeM,a
quien el Rey de Francia, cuando mandabacn
este pais, nombre Obispo de Ut'gc!, yidebio
A ).AS )OLE6fAS DE ESPAÇA.
i87
scf hacia et ano 465i. No so ~erinco esta,
como cs'fucHde entender, y compuestasMnatmente lascosas voh'iu a la tgtesia restdtr
su prebenda, donde en i6M opt6 el arcedin.
nato de Cet'dafta.Ymufi6'de a)Ha tres anos.
Ademashabiasido honrado con la dignidad
de Canf;it!erdeCatah)na. Todo esto consta
de las Ac<MC(!p<<!<!«res
de aquel tiempo v
de la insenpcion que se puso sobre su en~erfo il la entrada de la capUta de San Et'mengoi, qued) ce: H<cj«ce{~t~6!~«!<!fM
D. ~<tM!'en()Ms
BatTMteM,C(!Hce!ta<)<i!
Cat~a*
et
~'chMt«COMMS
C
oHMttCtM
~(MtfC,
CeWhtttMB,
ttfcnoM ~e C~r~tMtMMtMO
ep!~copt(sefec<Ks
46. a'(«<ts 65.
~HenMï. 06MtM Oc<Mb.
La vacantede esta SiUa duré hasta a~o
~660, en que à 33 de junio tomô de~Ha
posesion
FRAY JUANMANUELDE ESPïNOSA
desde~660 hasta 4664.
Sovillano, mongey abad de Monserrate, y
despues <jN)Oï!dde toda su orde!), durante
cuvo gobierno fundo et tnonastcrio de No~*
sbrrate <!f!Madt'id.En bs tres anos de su
pontificado mostrô su gran misericordiacon
~8
VtACBUTERAMO
los pobres con ocasionde las niovesextraor.
dlnarias que acabaroncon los sembrados.
Fue trasladado&Tarragona en el enero del
i664.
MELCHORPALAU
~s~i664~(!s~t6'70.
Natural de Mataro,Arcediano mayor de
Vique é Ïnqu!sidor de Barcetona, y despHcsArcedisMde ia misœa 'g!?');)~ duraB.
te ouyos empleos mostrô su talento
ficadoren las turbutencias que agitaronpaci.
este
Pnncipado. Promovidoa esta iglesiatomo de
ella posesionà 9 de setiembre de 1664. Que.
dande et dos sinodos celebradosen Urgel.
Une en d665 y otro en 16~. En el mismo
aao murioa 29de abril, dejando otras varias
muestrasde su colo.
DONPEDRODE COPOKS
<fesdei67i~taiCSi.
Natura!de Villafranca tomôposesion a &
de mayode d6?i. Luego tuvo sinodoen Ur.
ge!, y muriô en Balaguer â i6 de marzode
i68i.Sucedi6!e
t LAS M~EStAS DE EM'AKA.
)M
DONJUANBAUTtSTADESBACH
desdei68~has<<t1688.
Mallorquiny canônigo de Palma. Tomo
poscsiona t5 de junio de 4 682. En el siguiente tuvosinodo, y al cabode seis aOos,
visitando sa obispado murio en la vitta de
Arenya i6 de agosto de 1688. Quedandeél
varies s:Rcdcs.S''cc~t<'
DONOLAGUERDE MONSERRAT
JMdei689~<!lC94.
Fué cura del VHar, diôceside Vique,ar.
cediano mayor de Tarragonay Cancinerde
Cata!uha.Entre en esta Silla à 8 de julio de
i689. En cl mismoaho juntôsinodoen Gui.
sona otro tuvo alli mismomas adelante.
No es poca muestra de su celo ilustradoel
opùscuh que escribio sobre so~~d tx.
gilanciapastoral que de&en(eMerlos Obispos
e~ ofdeHar, publicadopor DonfrayGeronimo Blanco abad del monasteriode la 0.
Zaragoza.1693. Muho en Guisona a t9
de octubrede 1694, y su cadàve)'fué trasla.
<BO
à 1
1
VtACB UTEnARtO
'1
dado &la tgtesia de San Folipe Neri de Barcelona. Suceftiote en el mismo ano
DON FRAY JUHAN CANO
desde t694 ~s~
~7i4.
CarmeUta naturat de Vaidemoro, di6.
cési de Toledo, Cetchrô sinodo en 1696. En
tas torbtdencias sobre la sucesion de ta corona de Espaça, siguio et partido de Feli.
pe V y ausentàndose por e8).anxon de su
iglesia, fué trastadado &la de Avila a 47 de
enero de ni4. En el mtsmoailo le sucedi6
DONSIMEON DE GUtNDA Y APEZTEGUI
desde ni4
hasta ~57.
Natural de Esparxa, en Navarra, can6nt.
go de Ronces-vattes y abad de San Isidro de
Leon. Puesto ya en su iglesia, mandô imprimir los r}tua)es y otros libros para el régimen de curas. Fundô un convento de monjas para la ensenanza de las Dtnas de esta
ciudad. En n56 visnô la iglesia catedral,
cort!<icandosepor si mismo de la identidad
de los cuerpos Santos que en ella estan depo-
ALAS!GLES)AS
CEESPAÇA.
ICt
-t <t~)~<
suauos, y nananaose en et ano stgutente en
la villa de San Julian de Lorin dol vattede
Andorra en acto de visita murio dia 27 de
agosto. Succdiote
DON JORGE CURADOY TORREBLANCA
desde n58
~«~45.
Naturalde Lucena einquisidordcCrnnnda.
Promondo a esta Silla en 1758 la cual
dpj6
porrenuncia enn45con
retencion de mil
escudos de pension. Muriô finatmentc en su
patria à 5 de julio de 1749.
DON FRAY SEBAST!ANDE VICTORIA
ËMPARÀN Y LOYOLA
<~es~4~~a~~56.
Det ôrden de San Geronimo, promovido à
esta Silla despues de vat'ics cargos en su 6rden en 1747. A
de noviembre dei mismo
afio tuvo sinodo, en el cua) recogiô tas p)incipales constituciones de todos tus anteccsores, y las mand6 imprimir en Barcelona et
a6o Mgtuenteen un vo). en 4.°. cnn
un ancndice de varias butas pontit!cia' Mm'ioen CuiTHM~H.
11
t
~C2
\)AGE UTEMKtO
'i
sona à 2 de
octubre de 1750. Le sucpdio
DON FRANCISCOJOSEPH CATALAN
DEOCÔN
desde1757 hasta 1762.
Tomo poscsion en 6 de mayo de 1757.
Muriô&8 de seticmbrR de 1762. Enterrado
en Tremp.
DON FRANCISCOFERNANDËZDE JA.
TIVA
Tomo posesion en 10 de mayo de 1765.
DON JOAOU!N DE SANHYAN Y VAL.
DIVïESO
Posesionado en 7 de enero de 1772, y
promovidodespues ta Silla de Tarragona.
DONJUANGARCIAMONTENEGRO.
Por traslacion dcl antecesor al arzobispado de Tarragona, tomô posesion en 27 de
noviembre de 1780, pasando à esta iglesia
desde la parroquia de Santa C<uzde Madrid,
donde era cura.
A~A8
PKBf!PAS~.
Mt-MMS
<63
DONFRAY JOSÉ DE BOLTAS.
Natural de Oran, de la regular observan*
cia de San Francisco. Tom6posesionen 51
de marzodo 1785.
DONFRANCISCOANTONIODE LA
DUENA Y CtSNEROS.
??<*m"?r(? <M antf~fsnr !o 9Hcedi6. Y
tomô posesion en 29 de octubre de n97~
Es naturat de Villanuevade ta Fuente, v ha
sido doctoral <!eSatamanca.
Bastayade Obispos.Diostoguarde, etc.
CARTALXXXVI.
JVo<tc:ade cddicesde CaKOMMotrosmanus.
Cft<osmuynotablesquese consen'atten e<of.
c~tfode la iglesiade Urgel.
~it querido hermano Sobre cuanto he dicho en !os correos anteriores quédanle todav!aa la santa iglesia deUfget otras riquezas literarias, que asi por su anUgûedadcomo por su catidad, la honranno poco. Entre
VfAKKUTËft.UUO
ne u'U'
n~1"
.l
.h__1ellas es
nu)y conocido en el rnundo e! codi.
ce que posée-de coteccfon
de~Cer)ohë8..Apenas hay cscritnr de esta matcria que no ha.
ble de 6~, .mas ningunoda una noticia cabat
de su contenido, y de su mct'ito. 'fodos copian la descripcion que hizo de é! e! Arzo.
bispo Pedro de Marca, que à !o que yo entiecdo es et .ppimero queta puMtc6, diciendo que este côdice se divide entres partes;
en la i.' cont,tene los cuatro Conciiios gene"'hl.
'0" .1_.1"
FStCBty tCS
~inCiûfimuo
()Gi Crici)tc €ù« ~s
Afn~nos; en ta 2.° los de Francia, y en la
5.' tos de Espana (a). Es moy de estranar que
este ilustrado cscntor que ~iOcon sus
ojos
el codice, inciese do c! una descripcion tan
dimhmta y eqnivocada, que cierto ni se di.
vide en parte atg~na, y ademasde lo dicho
contiene las Décrètes desde San Dâmaso
has<.a San Gregorio Magno. Esta fa~a supiirà la noticia detcnida y circunstanciada
que
envio de io conLenidoeu este prccioso libro (b), y con ello me qoedara aqui
!ugar
paraproponer atgunaspenexioncs, sobre Jas
que ya te comuniqué hab!ando det codice de
la.misma materia en RipoH.
4.' Siempre han.sidosospechosas alos
(a)'f!.Md)-f.JV~.co).~S.
n~e
(t)
-p.n~n).XXX)y.
A
LAii
!<iHE)MA!)
DE
B~'AKA.
~6S
cnucos MfSGOtecc'onesUe
uanone&por tatn*
de !os canoneo apost6ticos de
sercion:
elorados como apôfrifôs por el Papa Celasio
en e! Concilio romano del ano 494.–2. por
tadc!as fatsasDecret.utcs a~eriot'cs al Papa Sit'tCto.–S. y por la de los cunonës dé
atgunos ConcHiosanterinres atNiconoyEtibet'itano, inventados en graO par~ lior nues'
tros fatsos' croniconcs. Los sabios han ca!I<~
naft~~pi)Df)'itf)~n )n<:fntf'Cftht'e r!~f!nnnn<
por lamayor 6 ntcnM autoridad, y tugar que
han tcnidë en eHasestos tres arUc~os. Se.
gun este, no puede dejar de formorse uit
juicio muy aventajado de ia purcxa de este
codice Uyg('Hense,dondeMs~ûhalla
ninguni)
de los canones apostoticos, ni Decfeta! at~
guna antenor à San Damaso,ni Concilio que
no son de los ciertos 6 indubitables, admiy
tidos unanimetnen~ pot todos. Este eg un
hecho de que cua!quiera ~c puede certincar
por si mismo registrando hojapôi- hoja ci
c6dice, que esta entero. Verdadcs que en fa
primera hoja se ha))a!a carta de SanCtc~
mente Papa ad J«eo~<m p'a~-CMDMt:
~e~!6(!tc~:o?!e
codons MH~tt~MC~M/t e< de
ord':Kaf<on3
~encot'
Pero esta es una hoja
sue!ta que no pertcoecc a) cuo'po do )a co~
t~ccion, la cual despues del indice 6 ~o'.
<M
VtAOE
UtEKAMO
comienzapor el Concilio~i~c~
p<ac<!HOtn<~
no, y sigue cscribiendo 6 ronglonseguido
los otros Concilios, hasta to que puede t!a*
marse ù)t.ima parte del libro dondc ostan
las Dccrotatcs de los PapasD~mnso,Siricio,
Zôsimo, Bonifacio Celestino Leon Hi)ario, Simplicio6 Shuptictano,Felix, Ge!asio,
Anastasio, Simaco, Hormisdas, Vigilio y
Gregorio; es dec!r, los quo ftorcoeron dosï
de et ano 5CO hasta 604. Parcccrà estra~o
que tan libre se hallede monument&sap6'
crifos un côdice escrito à fines del sigtoX!,
es decir, en un tiempo en qne la crhica no
habia aun descubierto los vicios y falsedad
de varios cànones yepistotasde Papas, quo
cran por consiguien~cveneradasy rccibidas
como las mas auténticasé indubitables.Mas
esto mismo es una prueba de que aun entonces existian algunos de aquottos côdices
antiguos escritos en el siglo VU, de quicnes
pudo sacarse esta copia: codicespurossin
las ahadidurasy corrupcionposterior. Pruebaasimismola santa y toitbtetenacidadcon
quenuestras ig!esias hastac! sig!o XHse ne.
garon â admitir las otras coteccionesadulteradas, que gencratmen~eeran recibidasen
otros reinos, gobornàndosesiempre por la
que formaron sus mayores.Siendo muyde
A LM MtMtM DEMPA~A.
<6T
ett un
mt uomce
c6dice escmo
ftuttnr, que
escrito
verosimil.
verostmttque en
mente aqu! mismo como se infiere de su
caractor, nexos y otras ch'cunstanctas en
tanta proximidad de la Francia, en un ticmpo en que nada ignorabamosde aquel pais,
at cabo de très siglos largos de sujccton a la
metr6po!i de ISarhonay asistencia à sus Concinos, sin embargo nada se halla en estelibro de aquellas novedodesy ncciones que no
tardaron en creer, y acaso inventaron nues*
-11,m#£Oitùs tM~inùa, y où!o
ccHtcngs !c3 m:sscs
documentes que contienen los otros codices
que se conservan escritos en to Intenor de
Castilla. Tan grande era el deseo de conserYar nuestra antigua coleccion, y tan cierto
es que la tuvimos propia y pecuuar nuestra,
cuando aun en los siglos bajos en las copias simples, nada se escribiô que no sea
conforme à los ejemplares mas viejos.
2.'
Y quien debi6 ser el autor de esta
coleccion? Cuestion curiosa es, y que viene aqui como nacida. Pero han tratado yaa
de eUo tantos y tan juiciosos literatos,
que
séria en mi una necedad repetir !o
dicho.
ya
Como viagère, me toca hacerto observai' eu
la descripcion adjunta de este codice,
que et
autor de la coteccion esta mostrundo de ntit
maneras que cra Espahoi. Porquc primera-
V'AHËHTËRAa~
1
1..
Mente desc.,be
todos nuestros Concitios.
solo nac.onatcs. sino
provincial tambien.
cuando de las otras nacioncs
solo copia los
mas tamosos y conocidos. 6
porJaLpo,
tMc.a d~ su objeto ô
po,- la concurrencia de
Ob.spo~ Asi es .,“<' ademas det Eliberitano
y
deto. lotcdan~.
se hattan el Vatentino.
Herdcnst., Lerundcnso. ~men~nse.
Tarraconcnse Ccsaraug~tano
ott-oscotebrados
poi' tes Oh~pos de una ~!a
provinc:a, no
cot~t-e~ados para condcnn<-h<'rp<r~c,
f.
sino para la reforma de la
dis~ipiiM'pe~
t'ar de cada provincia. Cosa
que siendo ex.
trangero et cotector, debiera omitirse
y co.
P'ar en su !ugar los de la mismac)ase de
nacian. Fot- otra parte satta a los
ojos la
exac~tud y puntuatidad con
se
quo
hallan
cop.adas las subsc.-ipcioncs enteras de los
Ob.spos asistentes a los Concilios Espa«oies
y hasta de los presb.teros v diaconos Y
nrol
ccres que se hattaron en e))os, siendo asi
que en los cxU-angero.ssolo copia los nouilires de ocho 6 dicx
Obispos por to reguJar
v dice: e< ccffc)-!
sx~cr~sen~t. Lo mismo
dfgo rcspccto de las actas v sinodicas
qt.o
se rehet-cn con mas extension.
Esta puntua.
'dad y esmero rc.specto de nuestros
Concii'os, md.ca en d que fo.-mo esta
coteccion
t
.v.
H!) tUL~tA!)
Ct! MPA~A.
469
.1"
}. t.
~Itoayo~'mstrucoton en orden a las cosas e )g)esius de Espana, que en los de fuera tic clla,
y tambien mayor intct'es en conservar su me.
maria. Cuatquicra de las dos cosas prucha
que e! autor era Espace!. Tampoco debe
omit.it'soque la mayor parte de las cpistotas
décrétâtes que copia, son dirigidas AObispos y Principes Espanotes et. particutar es
notable que de San Grogorio Magno solo se
haUen cuatro, las tres dh'tgidas a San Leanuru, <n/uuiapù ut; Sun!!ù, y !n nuùi~aa! n~
Rocaredo.
Acerca dei Uempoon que se fo~moet originat.dc esta.coteccion. si se ha de medir por la
época det ùttimo documento que iogirio en
ella, debemosdecir quefuea unesdel sigloVJt.
Las decretitles no Hcgan mas que hasta San
Gt'egono Magno. De los Conciliosci mas mo.
dernoe8,sinomecngano,etTo!cdanoXVn.
ano Vtl del Hoy Ëgica, era 732, afto de
Ct'tsto GM. Mas yo no o'eo que esta rcgta sea
muy ajustada para fijar la época en que se formé et cuerpo do esta coleccion porque bien
pudo sucodcr que a) trabajo dei aatorpt'incipnt
los amadoresde tan sagrudo deposito anadio.
sen los Concilios posteriorcs conforme se fueson cetebrando.
5.* Con este queda iuga)' para la du~a si'
<70
y~iE LÏTKHARtO
t < t
i n
~.t
sera esta la coloccion de S:)n Isidoro Hispa*
lense, que <!orcci6A principios del sig!o VU,
y muriô en et ano 656. Indiciode osto es et no
hattarse aqui los canones apostoHcos, ni aun
los cincncnta que Dionisio Rxiguo !ng!riô en
su coleccion, toscuatesestademostrado
que
el Santo Doctor tuvo por apocntbs. Vet'dad es
que no se halla aqui la prcfacion de San tsidoro, cua! dicen que so halla en un c6d!ce de
Toledo y del Vat!cano, mas tampoco se halla
la con~shschs de! utio îaidùrû, ni K<s!Toa!guno de las mercadecias adutteradas que nos
vendiô. Asi que la misma sinceridad de esta
coleccion, y el ser su.autor ciertamente E&paAot y del siglo Viï inclina bastantetnente el
antmo à creer que este côdice sea copiado del
que fortno San Isidoro anadidopor otra mano
anterior al sigto VH!.
Gran bien se scguiria al pùbtico si en !a
tercera edicion de los Concilios de) Cardenal
Aguirre (que muy juste fuera que se hiciese
en Espafia) se tuviese présente este codiceUrgeHense para la mayor exactitud, asi en et
texte de las actas y canones como en las suscripciones de los Obispos. Con un objeto semejante sé que se ha cnviado d Madrid por
dos veces este côdice una por Don Andres de
Simon Pontero, y otra de orden superior en 1
At.f(.HM)~t)Ët:t.fAM.
')7t i
dû~~t.).)~<'7()Ott)!)..t,t..A~n~n~.t~abril de 1799 at itustro senor t)on Pedro
Luis BJanco, bibtiotccario mayor de S. M.,
para que se confrontase con otros, y pudiera
asi ibt'marse una cotcccioh de los verdaderos
canones, siendo en ambos notoria ta generosidad do este sabio Capitulo, que se expuso a
perder tan precioso tibro por et bien que po*
dia rcsuttar &la nacion (~). Contiene este c6dice doscienlas noventa y dos liojas utiles en
pergamino. Vengamos ahora Mtratar de otros
itbros, que tos boy aqui respctabies.
Ta! es un vol. fol. ms. en porgamino en ci
sig!o X, que comienza por la cxposicion (b)
del Apocalipsi, compuestapor el prosbiteroEs.
paho! Beato, compancro de San Etet'io,Obispo
do Osma, en la guorra que hicieron a la hèregin de los adoptivosElipando, Obispode Toledo, y Fetixde Urgel. Parece inoeibte que
esta exposicionque digo del Apocalipsi no
se haya impt'cso, y andc tan desconocida en
el orbedcsdee) siglo VtH en que se escribic.
Et codice esta ttcno de grandes ininiaturas ttc
pésimo dibujo, en que so rcprcsentan todat;
las visionesde aquel libro. Su exposicion se
dividcen X!t tibros, escritos con cstitogMYo
sin citar escritor atguno postericr San tsido*
(a) Ap.n. XXXV.
(b) Ap.n.XXXVt.
<7~
T).K,f! DTEMRt"
FO.
ro. ËXtrnctitvn
Ëxtractaro !))M ft~
de <n)r<pnfftM~n
su
atgo
prcfacton, fruo
que co~
!n!enza asi: «Quidamqu{cdivors<s tdtnpoti»bus in vetorisTostamentt tibfis pvic~anciata
»sunt de nativitate DomihietSotva!o)'is nostri,
~sccundum deitatem, Yct de corporationc
Hejus, de pasionc quoquoet morte, sivède re»surrectione, rcgno atque judicio, pro vttibus
~scionttœmuntct'abitibus iibri.s, ct.SanctorHm
~patrum nobUisstmotum. brovit~& notata,
»pauca profercnda.
Qa~ta'
(pu.)~avi.
~men non a mo sed à Sanctorum pat rumqua!
~cxphnata repori, in hoctibe!to!nd:it,asunttet
~ttt'mat.nhisauctoribus, id est. Jhicrontmo,
MAugustino.Ambrosio, Futgentio, Gfegorio,
»Ticonio, thrcnco, Abnngtoet Mdot'Ot.
~Hmeego, Sancte patcr Ethcn, te petente ob
»edificationem studii ft'atrum tibi dicabi; ut
»quem consortcm perfruor religionis (ordM!'s
!ey6 NicotasAntonio, Bib). Vet. ) «quohaere»dem faciam et mei taboris.)' A esta exposicionsiguc la que Sari Goronïmo
compuso sobre
ci Profeta Daniel, escnta on ot mismotiompo,
y adornada con rniniaturassemejantes. En un
leve cotejo que las cit'cunHtanciasm&han pec.
mitido hacer be baHadoalgunas variantes notables. Y esto se dcbesuponer en todos !os 06dices, aunquc no se diga.
Lo tmistnose ha de crco' df tos vario!-tt'a'
A US )OLE8)ASCE E5MKA.
<73
.l
_t,t
tados que -4-contiene otro
vol. r.fol:membr.
cscnto aûo958, qwconHene: ptimero los dtàtogos de San Gregono Magno, es dccir, los
cuatt'o Hbt'os pubMcados, pero reunidos los
dos ùhinMM~n uno so)o, que es aqui el t!
compuesto de tOi capitutos: ci ùh!mo de los
Pacoatûs tiene este epigrafe: ~!<erro~a<tOMM
~MMBytpCtOfMM,~«a~ Je~CO in ~MMMM
in monasterio
<f<!M~MH<
JMor<tH!M,
JEpMCOpMS
Dumiensi. Nadie ptega que esta ùhima obritta
es <!çSnn Marttn Domionep )a cna) s<<«f)nf<!A
à la de San Gregorio en este codice (V. Fabric. Bib). latin. V. JMor<tKtM).
A rengton sedel
ùttimo
se
ha!!a
de letras
guido
capitulo
esta
curiosa
noticia
dei con)a~ùscu!asgoticas
dice Explicit MeyJËRONTtCON. Deo
~KM.Ego /S!dot'M jM'MMtOt'
~tKtM<M!MSqui
~MMC
liber sc~pM, «s~Mead ~MetKp~
per petitionem Gundise Abbatisse sub era
D.CCCC.~W.\
.ora 7/7.
JMjfAMs. A~fs., regnante NaM~a~tneM, fi.
lie ~(AamtMC~,Mepos7faoa<tM<anni regni
<gMSXXV7/M:0,
iMM(!~«odaff<6!Ce
MMMCCMpa<M!*
A~M~arraw. Tu me diras la énusa por qué et
amanuense dio estos Hbros de tes diatogos de
San Gregorio el Magnoet tituiode JeroM<M('M,
que en ningun cscritor es conocido. Ei acotaTaf aqui tosaftos de) rpihadodeAhderratioûtt,
7~
YtAGËUTEftAttfO
et côdiceso
côdicese esRey de Céfdoba, indicaque
queet
cribio pcra!)a, y acasoen aiguno de !oa mo.
nastcriosdobtes,doadc séria Abadesala Ct<M'
d<Mque aqui suena. A lodo!o dicho!sigueen
e! mismovoiumeny de la misma)etro «7HKO<
»mine JOM.incipit Epistola .Sa~aM~ ~Mt.
»nostri ~SM.CAWs<t
~tt Dei, qui in JeroMsotimis
cecidit, Micaetoipsamdeportabit.Et
"inventaest ad portamEfrem per manusSa.
~cerdotisnomineEros.Et ipsam cpisto!amad
~Emn ctvhatent dhectaest ao atium SacmBdotemnomine Lcopas.Lcopas vero direxit
~ipsameptstoiamad Cappadociamet tuneco.
"ttectisunt XV episcopusin unum, et tridua»num jejunium fcceruntin vigitiis et oratio"nibus insistentes,simu!queet emncs prcsbi«teris, diacones, derici, et omnespoputts,
»tam viris, quam mulieribuscoUectisuntlu
"unutn,et ptoraveruntubiinventaest, et à Do»minodirectamepistola jKcnssMMt
a<<.
»diteet <!M&scM«a<6,
etc. SigucAesto Ser.
mo S. AugustiniEpiscopi:Vere &OMMs
Dns.
fratres c~ansstMt,quia ~Mamcito peccator,
amillit, parent~a<!<MJ:M<?M
~ecca~KM!
occ?~
CMM
~anc<M==ZfoM:t<t<B
sex ad tnonao~<M~==:
Excerpla ex libro tM<tMtOMMM.===S<'nMO;S.
A«~<tMt de concordia~a~MW.===.Sermo
B.
~<~t!MHE~Meoptde J'igiliis.:==0)~K<erper
ALAS
tSLESUS
PKB~KA. <?!;
MMPMS
~t~NMdM.
~HM!<j;!M!<jMM<t
paMe MCMNCMS
ex
libro
ccMo<tOMMM
cat. = Sceptra(excerpta)
Pa<n<!R,conotros trataditosmenorcsy conocidos, anàtogosat Instit.utomonacaly escritos
todosen el mismoaûo 958.
Poseentambtcnuna buena Btbha dividida
en dosvoll. fol. max. ms. a ntcdiadosdei si.
glo XI 6 principiosdel siguiente. La mayor
parte do los libros sagradostienenotra divt.
sionde capitulosy mucho mas largos que la
c! .,zxltc,
ot:m«! eu UKuaa6 cacr~bcr;l
tcX{oscgue:Auu-SCgUids
sin
mento divisionninguna.
Delos siglosn)asbajos hay aqui una gran
porcionde librosde decretaiistas,y varias c6dices det derechocivit y edesiastico. Entre
e!!o8meparecequeno es muyconocidoet tratado de !Kst~Mt<s
et armisde Bartotomôde Sa.
xoferrato,cuyocpigrafefinalcontienela ncti.
cia siguiente ~MMC
tractatumde insigniis et
armisà Dno.Bar~o~œo de ;S<M;o~r<!<o,
exce~<ett<Ms~o
Doctore
legum
compoM~w,quem
credonon COMtp~'MM
pM~e<< port WO~C~t
ejusDttMs.AlexanderSKKs
~en<f,legum exceHen<<MtM!«s
Doctor, cum quodisputavit <jt«œsftonewprimamSM&
annoDtM.~.CCC.Z<F~f/,
die XX Januarii. Otro votûmentiene este titulo /tM~ SummasMper<<<M~
Dccre<a!<MM
à niagistroJo. ~tspano. t<a prcfacomposita
<76
VtME UTEHAtUO
n_l..
cion comienza asi: Pr(ec<6Ms
sooontM, et in.
stantia CMt~t'M~!<t,
et mandata DominiF. ~M.
strissimi A. quondam~M Legionensis~!<!tego
Magister Joannes /~(!MMSCompostellanusna.
ttone, ad honorem Sonctai ~o~OHtBJFce<fS!<B,
ac s(MJ<tt<MMR
«<~«a<eM,SMtnm<!m
super (t(«!ts
Decret<M(waggredior componcre, s~er operts
imperfeclione ~e~ta à !ec<onb!<s
pos<x~f<t.
En otro vol. esta un tratadito inédite de
regalia SoMt ewMM, que es !o que !t{)n)amos SwnMtMt.E! aun)t Ctttuiunds rszsn de
si mismo y de sus escritos en el prologui<o. diciendo: p(s!a~et'Mmp~ciM AatercMin
sepiilcro, «atsccre quidem t'eHew.
7~<Mr
ego Jaco&MSde C(~en'c<o(6 Catteyicio), Mtnimus <«r<~per!<MS
civitatis Vicensis WWC
residens in augusta et felici civitate Do'c~
MM~e,ad gloriam e< honorem totius cM)'<B
c<B<
lestis e< pro utilitate <o(tMsfetpMMtca?
Pt'M.
!a6oreM: t~eMMdirigo cM'ea
cipatus Ca(<oMt<B
SoMî
em!m,
processum
qui est allera ex so.
lemnissitnis et utilissimis r~t«t<tM Screnust*
tKt D~t. nostri Jf~tS.
et quia regualiam pt'OCCS~M
pMM
s<t<îsso~MpHttcr'cowentattt et Jo(«.
<r6M~<B
ot MM!poMMt(!o
DirectoriumtneuM iom dtfdxM
M
salis ~ro<u'e
publicatum
quo co)Mpof!M!jo
et ~<pnt)Mquam pO<Mtmaterias ~O'n~t.
BEESPAÇA.
A t.A6MtESMB
1),~n,"l..hlll'Jt'iNflI"n.¿JA
.n.nl
~7
f.
<wesmeaaMhMJen~o,
pro«<~tcere c<M~<~prMM<
et w~rwo Ma.
~(~MpnMto~Mad'oM~,
<nMt<MnocoMoc<!M~;
~ctrcc.etc.
La obra
consta de ocho capitules 6 dubios, E! autor os
de! sigto XV y Cata!an; motivo poMue ho
querido dccir todo esio para que se aprovechen
do ctto !o8 queeon et tiompopiensen en publi.
ea)' ia B~Ko(ec(!
de ~cr!<dresde este Principado.
De codices ULùrgicoshayaqui grande esca.
sez, que a cada pasomeob!iga àiatnentar les
n«<')at gt~fma nnnsinnnn A tns naiRnf!
)Tf<f))«Q
!imttrofcs. Ningun breviario se conserva de
esta iglesia de los antiguos mss. Uno hay impreso en Venecia en 4487, y dos mas del siglo XVI con uno 6 dos rimâtes prôximos a la
reforma de San Pio V: roliquias postreras de
la tibertad de nuestras ig!osias en el particu.
tar. De misales solo se halla uno M8. en
fol. y con gran !ujo; dadivahecha la igtesia
por el Obispo Galceràn de Villanova en i596,
como consta de la cso'itnra que para eHo se
hizo, en tacuat pinta estecodice con todas las
senates que hoy conserva. Llamale mixtum,
sin duda porque al orden romano de la liturgia,
conservandosu derecho, anadio gran variedad
de oraciones, kyries. gtoria, tractos y gradua.
les propios, y algunas pràcticas ceremoniaies,
en los
y digamos representaciones religiosas
u
T.X!.
12
<78
VMEUTEtWUO
dias de Navidad. Inocentes, SamanaSanta,
Pascua, etc. De osto y a dije con mas osten.
sion en las cartasde Vique. Despuesde es~o
ya no hay sino unaconsuetaen fol. vit. ms.
del sigto XV, donde segun la costumbre,se
conserva todoe! ôt'dende ios o!io!osectestàs*
ttcos, conforme!o practicabaesta igtesia.L!bro preciosocon que he enriquecidonotable.
mente misiegajosUtùrgtcos.Trabajf)ocu!t&y
no conocidopor ahora; pero ùtity agradabJe
al pùbUcoalgun dia, dàndoio Dios. E! {a
guarde,etc.,Urgel,etc.
~79
APËNMŒ
DE
DOCUMENTOS.
t.
ecc<M)'<?
S. S~ptattt
Acla eonMCMtMoMM
~~7A'(Vid.
p~.
de ()<'<«!,anno
&c atfto~f. tnarc/t. eec!. CekoH~n.
in eramHtesima ccntcstmaseptima décima, ab Incamattone nostri redemptoris crona mittcsima scptungceima noua,
de Adventu Domini ebdomada uttima, anto Nativitatem Domini die quinta, per beatiMinti apostoli Thoma: veneranda
MXempnia, orante ac supiieantedomnoveneraM)!, et glorioMssimo.aciHustrissimo consule UrgoUitano, et marchio.
ni Ermengaudo admodum ctarissimo in orbe terrarum toto,
unA do curia illius nonnullis famosissimis viris cum co,
necnon et capcUano Ermengaudo Utius equlvoco (a), et
Guilaberto Esctutc nato, venit domnus Bernardus sanctm
UrgeUensis eectesia: episcopus, katholice et non symoniace
in episcopali honore intronizatus, et à papa romano apud
Romam honoriftce ac strenue signatus etunctus, in casteHum Olivis, veneruntque nwttitudo copiosa cum eo innumerabilium virorum ciericorum seu laicorum. Et adfuerunt ibi
muhi nobiles viri, videlieet, domnus Petrus Guitermi et
AmaHusErmetniri, Miroquo Ermemiri, et BernardusGetberti, Reimundique Mironis, et Guilelmus Companni, et
ReinmndMSondredi.quierat
probus clericus illius loci, o.
mnesque imus viotnt et conparrccchiani, quorunt nomina per.
longa fuerant adnolari. Qui omnesunanimiter oraverunt, importunisque precibus iMumexoraverunt, quatinus Mnctinea(a) id est, et«<(!emttommM.
<80
At'HKMtCK
1.1
n'tur, et 1cnnscemrcturHbiUott'tnptumtn honore sanctimaftirif)
St<'p!)ani,)n)))inbi)tisctaba)iis)ide)i))UsDeomti)T)cntibus
pro animarum suarum rcmedio«'dificatun),atqHG A fundamento constructuNt. Kt ticct 'tti foret grave obus, tamen
prcdbu)) tn~torum proborum homtn'um, nt obsecrationibus
devietus, et conclus, ctrMotuit misericordiam,qua)no)im
sibi teeerat on'nipmcn'! Deus illo non [):)rva vatttudirtcdetentus et pem' fxxnhxatus, s.mcti martirissui Stephnni interccsionibus, et quomodo cius interveiitti meruil tune evadere
censura))) justN)uttionif.suA grntissitna sponte, utcunouc
tne)iu<<qmvit, retigiusicsimc consecravit ne dedicavit Domino ))p<),SMctoqu'' sno martiri Stcphano lemplum jam supra)!batnn), tidc)i))us hominibus pu)erc ne firmiter inibt
'<JUum in hunorp ne dilione prcnoninati sanctissimi teslis
xnMti Stcphttni. Qui postquitm aqt)& hcncdicta et sanctifict)tn,utn)Osest,aMuitp:<r)ete!!t(')npi),ciut)<nMj;init<tu.
tmn, et intrinsecus insignivit onme templum unctione xpisrni)t)!t, sanctificavit, et eonsccrnvitintusduo sanctissima
:(ttaria, unum sursum quod sptendet ac pollet in honore martiriexpi~ti Stephani.tcnetquc primatum totiusasiti.ct
attt-rum dcorsMmin eonfesione ln honore sanctissimi gtorio'.i'<in)if))[c Sepulcltri ~omini, et Sanctœ Marit); matris Domini. Et rite peractis, ut moset ordo exit;it, eunctis presentis .cenoph~ie myntGriis, ctsanctificatis ac detibutis aris
'-t'usionf.unctioneque xpismatis, et intrasanctaattaWa pi~nuribus sanctorutn sanctit'juc rctiquiis rceonditis, et proprio
stptto signais, ac super" nris imposilis, cohopcrtofiisque
indutis, et ut «rdo kalholicorum sancinrHmqueputram docet
ctmo'.acnormacxigit.cunctisnegotiisMu-idctnreicoMpetcntibus digne, ac taudahiiitnr, et ptenitcr celebratis et
consuntatis, idem pontih-x jam supMMus cceinit Missant
supra memorato attare sanctissimi marliris xpisti Stpphani.ct
ad eadcm Missam, post lectum Kvanffeiium, fecit isdcm
prMutverbum
'nMctesiftadpoputun~etpf'rhann
scripturan~dotis restauravit, et condo(avit at<(u'' relirmavit
ad pre)ibat!tm eceleslam, et ad prenotata atta'ia, ab iUo
nuper consecrata et sanclificata, cuncta omnia ()ua:cumque
olim a quibuscumque hominibus vel fcminis fuerunt illis
ftbtata, vel hueusque votive ac potentiatiter colinta, et traftitaiui!. rébus quibusfru~batu)'t'cc)c<iiai))a,nccno[t
et u)a
~u:e injuste vel quacumque modo hueusque fuerant. sibi
))t: M)t:LHKKT(M.
<8)1
hb):tta. Tune tempons posmuebat prcnootfuata MCtesMt'-rcium parte))) ex omni decimo, quudqumque ut)o mode Mtiit,
ab omni parrœchiasua, de pano, ctvino.cteafne, dctxtM,
et ex omnibus causis
et tino, cannaboque.actfgumino,
mtdeeunqae débet decimum cxirc. Kt simili modo utebatm' tnrcin parte ex omni decimo de euneti'i motondinis,
qnfe tntra porrŒehiam ittiu!! nxnt; et frucbatur omnibus
primiciis, el oblncionlbus ounctumn) fidetium, vivorum ac
mortuorum, et uno mo)fndino in casale, quod vocatur
Alzalictiamas, propter oteun) ad ittuminand:) attaria, et
duobM atii~ motendinis in caoate quod dicitur l'icamota,
tiimititer pro Mtuminandisattariis, et muttis peeiis vincaru'n
ac terrarum separatim n)utt)8/ irt toei), positM. Haie omnia
prememorala, et ea qme non BUntpresenti in pagina nominntifn exprexsa «um tamen sui juria sunt, nul prescriptM
nltaribus tradila quoetiiiique modo fuerunt, reddidit, ne reKtauravit, et condotavit iftdem episcopus Bfn'nardus prcfatf
ecctesite et pteseriptis nltaribus omnino perpetuatiter ad habendufn,f!)cut in sacris kanonibu'! contin<'tw. Et insnpw
adiecitac dedit prefate eec)csi:c, prcnominatMfjuu attaribus,
cum assensu et animo suprafati c~re~ii consuiis ErmcngMtdi,proci!))iterio totutnin ciMuKufttiusecctesia;, quantum infra XXX passos pedunn) eontinetnt', excepta ab tHa
cttma, qua eastettunt eonsistit. Mtsubjugavit itti ccctcsin:, ac
dédit OM)MsecH)HKias,q)ta:sutttaut erunt in omni diocesi
et fecicsiam
sua: id est ecc)<;siamSanetiJustidcJovatc,
SanctiMichabctis de Camp'-), et fec)es)an) Sancti Juhannis,
et occicsiam Sancti Pelri de Coco, et ecclesiam Sancti Hrtncngaudi, et ccclesiam Sanet:e Mariœ df Sussiads, <'t
fcetesiant Sanctn' Fidis de Anscresa, et cuncta omnhi, quaccutnque adquisivit tn die dedicationis illius, vct a)t)odo et
usque in ctcrmun ibia fidciibu'.obtata crunt.ibi dcdita''
condotavit el propria eonfit'mavit manu. Et non solum illos,
qui in prRteritit!temporibus obtutocunt Domino Deo, et prffatiBecetcsifc pro remedio nnimarnm suarum sua doia, vefum insuper goncratiter omnes homines quicnnquf ibi aliquidoptutemat, quod ad )aude)nctsuppte)nentumaanct:c
c<:<i)eai!D
ac si<!eripossitin futuristemp('nbui),benedixit,
gnavit, et auetoritato apostotorum Petri et Pauli Acunctis nexibus peccatorum suorum absolvit, et Christo Domino son.
disque suis ittos suispcccibuscotnendavit, quatinus ab o'
APKNMCË
Deo beoedfcttonam
mmpotenu ueo
mnipotenU
benedietionam
etemfnn n<
etemam
aceipere m.
mereantur
atque eum sancth omnibus sine âne JotMtur. Et contra
~os.qm )nstine()tdMbo)ico pcrsuasi. aut
acconsi,,aliquid
de supra tnetnoratis rchua, aut in futuro ibi
ooUatit, Me
tulorint, aut auferre quoqunquc inde modo
temptaverint, aul
conMnMnnt, aut <autorco vetpatratwcs extitennt
huius cr~
minis, secundum kannonicas Mnctiones
et
matedixit,
damprmvit, et ai cœtu ehriatittnorum di~unxit, et A timinibus
tanettc Dei eeclcsim ~questravtt, et cum Anania
et Saphira
eos percussit ac
contuncx)t,et)Mupcfanathomatisg)adio
vtncuto cxcomunictttionistnnodavh.donee
~tis.
taettonem humititerot non superbe venirent,adp)enam
et peracorent
'Ham, sieut habetur ot coatinetur in sacris kannonibus &
natribus sanctis statufam, et scriptam, atque
pturimis in Con.
ailiis taudatam. et oMeiosiMime
confirmatam, cunetisque
postens in faturo <radita)n.=Bemardus acsi indignus
cratM
Dei Episcopust.=Ermcn~audus
Dei ~ratia
num GtMle)n)iJMrni.=Sigr-)-"umArnaUi Comest.=:Siet.
Baronn.=8ifrtnunt
Guilaberti EsctM.~Si~m
Petri Guiktnu.~Sigtnum
ArnaU) Ermem)r).==Si~tnutn Mironis
Ermem)t-i.==Sirt-num
Reimundi Mironis.=Slgtnum GuMetmi
num Ponen Er)nemiri.==Lator tegb ae Companni.==Sigtjuris Ermungaudus
hancseripstt toeo scriptoris, et hoet'mpressit signum vice
jadicis in die annoque preQxo.
îf.
~MM<!<)(.B~M~oud. Comitis {/).ceHeM~ do CM~
~n<
anno ~M-A-A'(V.d. p~ C).
B
B<c oufo~)-. in <!)'cA.ecd. M'~M.
Anno Domini nostri Jesu Christi post M.LXXX, era miUessima centessima XVnt, indic<ion<-nf!. Omnibus
universaliter absque dubio sit notum mortatibus,
quatenus ipso M tem.
pore, que praesut Guillermus suorum manu peMMUtorum
est interemtus, istius antistis domni Bernardi
antecesMr,
WtsubttoadBeatM Maria; cannonicorum coOectionemCornes Ermengaudusvenim non distulisset, suplex eos humiliter deprecans, ut universorumkastroruni
<hct~ matris Domini sua) subiccrent ditioni, potMtatom pra;atquc traderent,
DE &OCUMKMT08.
483
rcosdem mKasu-ts
in kasths
vêt rcvêt
vim eisdem
aticuiux nnt<M<nt)H
neque :n<M
ipse nt~ttit~
potestattH vhtt
qula ne)iquo in honom Beato Marite presumefct retinere
Idcirco pMqoehabere debebat, neo unquam habuit. Sed
fatam kastrorum potestatem à cannonieis petebat~ ut eomm
exempte totMB conM)at«9 comitatus reliqui procerc': reUqua sibi subieerent, atque traderext hastc))a. Qua pctitione
ComitMSanctteMaciieCannonieiauditM, sibi fecerc ut votMit.Tati enimpaeio, ut! kastellis aliurum, ut supra dixi,
pftBphatus Cornes adeptis, statim potes)atentiUa<u,ab eiedem cannonicia kaiiteUorum Sanctœ MM'a: adquisitam,
omninodimitteret. His ita ordinegestis, et Comes potestatem de kasteUh, quam acceperat Meannonie'a, ut supenus
vel ex
dixi, penitus dimMit, et conBrmaMt.utnccipse,
eius proienie aliquis, sive aliqua in vice iUiua persona
sabtniBsa, numquam amptius ipsam de supra dictis ka~t.-janr')<"ttnt«m«v <ntnretictan) stbt pf~umerot vendicaro.
Faeta est enio) hsc eartula X. kals. novembris, anno X~fD,
regnante Philippo Francho~m Rege.
Suprafatuf Cornes Ermengaudus, et banc componcre prfBcepit scribturnm, et teatibus )e~i)imis eon~irmnrc j)ra*cepit.===Sig')'numMiMnieVicecomiti8.==8tE~j*numArnatti DaBrocardi Gui))ermi.=Sig-}'nu(n Pctri Uxaehonis.S~'J'num
Guillermi Ar)ardi.=S)-t-nu[nBernardi Trasvarii.=8)g-nun)
scolastieus, qui
naUi.==EtfnengaudesComes'GuitabcrtM
hane cartulam evaeuationia rogatus dictavi, et dictando taudavt.~OHv~ Sacerdos qut hano carmtam rogatus scribsi)
die et anno-j-quo supra.
0!.
)'M<)t«t<')nM
CA<tf<<t
/<tc<<pecctM'fB Caf~ooeMMà ft;<c~Mre
episcopo M'~HetXt, onno ~M0'7 (Vid. pag. ~9).
Ex autogr. mOMA. abbat. ~e<'<.C<tf<f~!M.~87.
l'ateatcunctifi
hominibus pre~entibusatquefuturis,
quod
Fuicho, episcopu~UrgeUensis, tdemqueVicecotnes Cardunensis, accepit unum mansum sancti Jacobi, qui intra
eedaatam saneli Vincent!' Cardonensis sUus est. Hoc autem
mansum est in tennuto Cardonc, in locum quem vocant For-
t84
n(tta.«<t.M)[fI.0~t.L~C*
APERCE
nch; quod GuiUehn'Ci abbaaS. tf!t: Vinecntii .tt.
ud tuminuriu
Sancti Jacobi dimisait. Hoc ttMMmnprsedictue episcopa~ in
fpfopiaexptndit.
tdcircoetMndatptiMoripto MMtoJacobo
H(ttuminaro Miticet ciu- hoc <juodidem opiseopus habet i«
motcndinis Cardesnarii, qui sunt sit! )n tocunr, quem vacant
Bimiasfn: ntCtUctnte~ 8ci)tcotcorum cum Mi~ aquatibus
et affontutionibM'}, oc pertitMntiie, ut Mmpef habeantut et
[cneantnr ad hottoron) Saneti Jacob), et ad lumen eius,
quousque idem cpiscopua atiud metiustnaneum pro hoc
pra"icriptoman<)0, quodaeopit,reddat.Partem
verohorum
MotendinofUtntutbeat SaMtm Jacobus sine utb qtterekmte~
StquifjVorocontM hancscripturam, thriosocre adveniens,
inquietaHoncm atiquam admovcre votuerit, anathemati sut
hiaecat, ac dcmum intriptocomponat.ActumMtheBoscri-~
ptura Vtt. kat. ]uUt, anno XXXVI.regni Philipi regis.~Fu~
chuno gru. Dei tJr~eixnsis episcopua.-pqui hutte xcfiptUtMMt
emendationisfacerf preeepi, ottestes Srmarcro~aYL'='S!g'{'
num Guittetmus Bernardi.=Sigtn)tm ArnattMs Guit)e)mi.'='
Sig~num Ermongaudt MiMnie.~Si~-num Gui))o)miPetri.=:
Bernardus Diachonus, qui hocscripsi, cmn titterie rasis et
emendatis secunda tinea, die et anno-j-quo supra.
tV.
/tMtttM<<o
cott/rattw in eccfMtOS. ~rf«) f.t<t<<!t).tf
per S. Of!«ttfM ~McopMW t/<-ae«(!nM!HaMno
~C. (Vid. pa~. 3<).
A'a:autour. <tt arc/t. ccc<.iy~e«.
Anno miUcsitno ccntcsimo trabcationis Christi, era I.C.
XXXVfn., tndictionc Vf))., epaeta VH., quintoque concurrente, die V. idus februarii, conveniente Prosute nobitissimo
venernbUique domino Ûtone Sanctesedis UrgeXitane, convenit
eliam non minima agrégatif) Metiunt in Chfisti nomine coadunata ad ceetosiam Sancte Dei genitrieis Marie, que videtur
esse fundata in vatto Lititcase. Videns autem idem Pontucx
mutturum virorum dtversi ~encri~ et otatis in pretibata ecc!e'
sia adesse presentiam, saniori consiHo fuitus, providensquo
in futurum candcm Hcctesiam attiori gradu ethonore A Christo, eiusquc génitrice subtimari; ptaeuit aninM i)t!us, ut
'psiusËcctcsiœ adiutor, ct<<peratort:xintere):quatenu9do-
M
MCUMEt<'f(M.
<88
mum DeiMtpt'apetra nrtniori t'un'iatan) turribus tirfxisMttti:)
premunirot, ut ah umnipotenli DeuretributictMm m future
exanime pro cotiatu sct'vitio iuvmtin't. tgitur ego prctibatu'}
Pontifex, Romane ecclesie exempta sequens, in Dei cterni
nomine, rogatus proindo ab habitatoribuB pn'fati toc), seilicet, Guittehno Bernardi Pnof'H, ai!isquc fratribus eodem in
)oco degen(ibu8, cotMtituo ut omnibus annis se omues coadunantes in ecdcsia prcscriptn, faciant, et peragalur karitas,
que vulgo dicitur fratoroa, et per quodque annum donet
unusquisque fM<rum, in yigitia attaris agenda, candelam
unam. Uamum vero inter otomoiiinam et eibutn quem haritativesimut cotMdent, douent stt)gu)i sextarimn frumeuti,
et sexlariurn ordoi et cannatam 1. de vino, 'uiseamque pro
omnibus Odetibus defunctif cantare faciant. Et postea ~imut
eomedentes, cum ga~dio ad propria revertanlur. Si quid autem res)<tut)ttttuent in pane el vino, in contitruct~one eiusdem !oci remaneat Et ego supradielus Pontifex omnibus
istis, qui in hae fratornitatc fucrint, de nunitcis peccatis, unde
penitentiant necepcrint, modiotatent indulgeo: et promitto
me pro omnibus ipsit fratribus vivis ac detunctis per unumquodque annum tttiseam unam cetebratufum. Unusquisque
autem do fraK'rnitatc, qunndo a)iquis defunctus fuerit, missam
proeocantarf faciat, Otnne.~quead sepuitutam fratris con.
veniant, et oblationes suas pro cius anima Christo offcrant.
Qui vero nostris monitis partterint, et ad iam dictam fratriatu
se immitere studuorint, sicut dixin)us, de minimis peceatis,
unde. penitentiam tenent, medielatem indurée. Deocto.vefo
viciis criminalibus, si penilentiam ex nu)Jo horun) acceperit, simititor ex nx'dietate sit a Deo absolutus.
Oto acsi indignus Episcopus '}' Su6«'~MMt)<«!'
nomina con/t-a<rtf<n.Datumper manus Gni!)ctmi notahi tnonachi, pt'ojcs
quondam Ama)ii,diBe( aono-j-prcfixo, scificetXXX (!)'<
certe ~JM~) regni PhiUppi Re~is.
~(i
At'JEMtCK
V.
~eefetMM Mf!M~H«<Mt)M S.
se e(<t<«nt(Vid. p~g, !i).
<Mo<M~pw~o
{/r~eHw-
~<t)'ch.ecc!.t/~H.
super proprlas oves, ne itUua
~uoniamunicuiquepastori
dmeerentar
morsibus, qui secundum apostolum Petrum sieut
tco ubique circuit querens quem devoret, invigitandum
summopere atqun studendum Mt ideirco Oddo divina operante cjemottia Urgellitanorum Episeopus, vidcnspastoraient
seadeptum curam cssc.rursumqtM co~ttoscenspM)thatt!n')
inifnicum suas undiqoc nmltis tnodis pMripere atque subtraitera uvHs, fuciu cmn'ftm itt sui Seuu Âtt;!tiu!!t<L.i.rNn'
oruniumque Candnicontm, Abbntum, ccetcrorumqMfere euœ
parro-ihtiBsaptentiorum ctericorum, excogitavit qualiter prtedictcBsui oves a diaboli Jaqucis suas tibcrare valerent animas, et adeternitatia tucem, que Christus cet, perveniro.
Tandem hme ptacuit mntontia divino inspirante nutu sibi
co'terisqxe seenm itthoe persi'itenttbt)!! connilio, quatenus
ad illorum animarum ['n'ptionon, ne uttërius inter inimica~
remancrent marius, singMtiquique omnium peccatorum suorum ab ipsa sui nativitate usque in presentem dicm commissorum veram facerent confessionem, veramque acelporent
pœnHentiam. Dchinc pro acepta vera pœnifentia, et pro
ittorum sustcntationc fragilitatis, statult ut unuiiquisquo ex
suis parrcechianis seeundum sui possibilitatem ad instaurationcm Bcatfe Maria: Scda)is Ectfsiœ, que pêne fracta videvatur, darent de suis rébus in unoqùoquo annosecundum
quod Mcrint; quiveropaupcriorM sunt,sa))im unummanchonem darent. Ipse autem Pontifex iiiis, qui ut supra diximus, vere de propriis cnlpis confessi funrint vereque pœnituerint, et ad Keetetiam restaurandarn ex suis bonis dederint.eonnsus Dei misericordia indulget duas partes illius
pfeniteniia:, quam corporaliter facturi erant, ex parte Dei
Omnipotent! et B. Mariz Beatique Petri Apo~totorumPrincipis, cuius vicem cuncti tenent sacerdotes in Ecdesia, prmcipuo tamen Pontifices. Sub bac vero conditione ut unusquisque in unoquoque anno veram confessionem facere, et
DE MCt.'MEt<T(M.
<87
ah illicitis, quantum potuerit Deo jdvitnte, 9e studeat cufitodire.
His igitur ita de duabus purtibus peractis, ne antiquus
hostis humani ~ftteris invidus aliquem in prtftaxatts subjectis reperiret aditum et ontnhnotJe a suis exduderetur finibus, itcrum sfatuit ad honorem Uci et ad ittorun) animarum satutem, et pr:cdictm Rcetesia* rcstaurationctn ut qui
sub uno paire spirituntidcgebant, vinculo ffaternitatis spirituatis necterentur, ac unusquisque pra'fata'Ecctesiic reformutionon uttum soxtarium ftumcntt, vel unam enunam
cumulatam frumcnti, et atiam sigitc, et unam kannatan) ptenam puro vino daret, et esscnt sotttf! secundum prfcdictutn
modun) de tertia residua parte poenitentite corporalis; et
simul omnpshiiquitn
haefKtto'nitatJsJMMtionejunctifuerint, in feslivilate Beati Ermon)?audi apud Scdem convenirent, quatenus in sequenti die pnetXMtus Anttstcs Missam pro satntc vivorum atquc dcfunctorurn in hac societate commaneotium canorot. Statuitque nt unusquisque Sacerdos sui cpiscopatus simili modo pro prtcdictormn animarum vivorum seiticct atque dcfunctorum satute Missan)
celebrarent.
V{.
0/!c)MM<H{esto S. Odonis (Vid. p~. 39).
~a) Breviar. ~ce<œ. ~W~M. Mj).ed. M'w(tf< 1487.
AD t)Mp.at!a. Jussa Dei. Ps. (!e/rt'a.=:C<!p'<. Optavi et datus est mihi sensus, et invocnvi Btc.=~. Ad tumulum PatrM.
HyMMus.
Paït~o tin~tm gloriosi
Pfœsutis ofacium
Et patroni viftuos!
Decanta preconium
Ut implores ciua prece
Christi patrocinium.
Hic virtuto ctaritatis
Fervens ex sublimium
Stirpenatuscastitatis
~S
APKMtXCK
1.1u.I_L.
Mxfmptarhmnittmn
NorntafHctutvanitatiti
Contempsitvostigtum.
Urgellensis civitatis.
Prœsuthiccgro~iua
Fit amator sanctitatis
Et virtutum ctarius
Scriben~ dogma veritatxt
Atquemormusepius.
Fulget in hoe sanctitudo
Cumctarascientia
Et virtutum mngnitudo
Cunt~fandictftnentia
Quodttignomnttnuttttudo
t's~'r:E?"x"'
Mngne Deus piotittis
Rex Christusregnantiu)))
Hunctocavitcumbentt"
!nregnoc:etestiu)n
Quetn roget ut nobis gratis
Se donet in prremium.
A)me)audpsTrin)tati
Resononus jugiter
Hac eiusdem unitati
PsaHanuts coneorditer
Quteen'tcsticivitatt
Junxit hune Micitcr. Anx'!).
Afnavit.==/tt Bp«H~(<o«jt«.=:0do, Sancto Pater, cui
plaudil regia mater, proten) natum de sydere tintcm nobis
cotisilia, tnedia génitrice MnrM.==Oro. Omnipotcns l'eus,
qui in M~no gtûri.'c [u:c H. Odonem confëssoron f'fum, atouo
potitifieem gtorificasii: concède nobisquMsutnU!! per omnipotcntiaot maicstatis tuœ ut ciu.'imcritis et pr~ccibusad g)oriam indeficien)! vita* pervcnire vateamus. Pcr.=Ad comEt
pi<(or. Cf<pf'<.Optavi.=~<!<f.Ad patris tumu)um.==C<!pf<.
tetatus sum in omnibus quoniam anteccdcbat me ista sapientiactif;norabamquonia)nomniu!n bonorum mater est.=~j/mttu!. Mai~ne Deus 6tM<e
tt<itMa9!(fop/t<Bex /t);n)MO~per.=
v. Sacerdos Dei.=~f!a. Vhgi<)itas.==0)'o. Ut supra.
tn die. //tM<<a;or<MM.
Laudcmus regem )ucemf)ttc dicrum:
"a.
OR MCUMKMOX.
na.. ,~a,
<80
'up)!)\'pnerana))suao<mext[pee)ore)0t('.
HïMfiM.
r
Odocon~ssorOmnintbMtus
Pri'ïtmprof'eMor)n))itarisstatus
Tandem possesor gradua pt:MutatM
Sttintarct'si.or.
Genere elitrus, fuit meinsuetus
Lapsif!ignarus,gratiarep!ett)s
Populis chorus,in a)Tatu)tc)u!!
Vita pr-ectarns.
Signa tcstanturtittdu'nvit-tutis
Morbi fu~antur munere salutis
CtEcUtetantursermomutisut
viduw
a.iu:uû..ï
Odas Odoni dantcfj gratutemur
Musici toni ut dono hBtcmur
Superniboni)aud''f{)om'n)m
Tanli Patroni.
Det Genitori laudes hic canora':
Jubilus chori paritorquo sonora.t
Dctredemptoriitidemdt'ccra~
Consotatori.Amen.
~) < A'o<'<.°
OM<t.Florentem nmrtdnn) pater Ododpspit'icbas maurorum rabiem cteti virlule premebas: Hce)esi!))n
Christi sub fiht'rtate regebas. P~. de rom. coM~Mor.=~tia.
Ne nos dfemonum prônât in domibus Baby)oni<, nos IlconQictu, pater, infauston) legionis cripo regnum fciiciscondition!9.=~Ma. Nil habuit proprium pator Odn dt-spioendo, divitiastidoi mundi snb tuco vivcndo, delitias ca'ti et cnemente
co)en')o.=~ Atnavit.?=j! jMtun<.=!neipitvihS.(Jdonis
conf<i<f.oris
Christi..SMMn~Mf 9 <?c< de vita eius, f<r''c~<<t
7 que h;H««n est de ~t'an<jf.Sint tu<nhicum OmeftoS. Greac"'<tPtpa?, omnes ut in &!nn<orc<t~cc/<f. /!a~A(t)onM.==
?.
Hodicrna sojemnitas Odonis reditutnenMriafnrevoeat.
Quia sacri prfBButis eejebratnr transitus omnis.
Luee sotemnigraUttcmnrtaudepnrhcnni.Ouia.i~.a.Adtumutnm
Patris venit eger lipis subactis. Pallaris oris Odonemctafnat
omnibus horis.
Quem vita Mspitcn' eognovcrat senlit ad
< 90
AP~NMCB
open). Pathris. i}. 3. Miiitia; tandemsub habitu refu~ittitbcm.
Consotator curie fuit et dcfensio juris.
Jam fruitur toto
Volo, tivoM mentis t'omoto. Consotator.f;t
2.° A'oct."alla.
ln cœ)o (otus, mundo mente remotus, pro patte justifia*
JHstitinm M)uit.=~<t<onfuitin
mundo, senquemmovet
nuster arundo; sprevit enim (torem mundi, popuiique favor<*m.==~~a. Mundi lucerna sueccnsuf. toce Mpcma, lucis
nd augntpn<ttn<~))inafet-n< Odo tatcntum propter hos aotu': fuit omnibus omnia fnotus.=i}. 4. Dum die quadam jani.
toraccenderctpaiam. Pfa'fuitamonitusc(Btestis igneus ~o.
bus.
ïnvotvens htmcn tuminosum reddcns accumen. Pra!fui(.==~. 'i. Montes PirineM (orna )rft))5cendit augHstos Pfa!sulis Odonis huius oceiduœ regionis.
Jam preee nituntU)
ciaudi quoque mut! toqm'ntur. Praesulis.
6. Extrema mensis die, dum Sol finem sitit adiré. Superno throno ~~nctorun)
cohtur Udo. Uf~eiii pra'Mf<eecicsiai ~.ti .tiofus ~up~iet-.
Superno. =~) 3.° JVo<-<aHo. De mirabi)i)jus patris bona
fama votando jam mare, jam terras imptet populis reeitan<io.==~tia. Affectus mentis fuit in fidei (Gg-umantiscomposult
mentis in deitate statum.=o~.
Pes ciaudis, oculus cœcis
cihus esurienti: nit tenuit prophutn: sic se dédit Omnipo~
tenti.==~.7. Quimnndo castns submerseras Do-monis fa.
stus. Aime pastorpic, fac nos sociare Moriai. Quos Adfe cul.
pa irruit morte perusta. A)me.=~. 8. 0 quanta gloria, quantvirtute reclina marmoreo condita: Refulget regio tota.
Cui lux erat, et cul tuce prseerat. Rofn!~et.=iij. 9. Ftagrat
virgultum sacro spiramine cuttum. Terris absque pâtre pra!dives in c<Biorégnât con) matre.
Ut ccdrut créait, virtusque putrescere nesci). Terrie.=:f<;a.
Apptausus hodio
tantus fertur ad ethei'a.=Gaudent cœti novum sydas qui vehia
tur ad 6ydera.=Mira dantur atque fanfurinsip)ia.==Coeei vident, surgant ctaudi grandi victoria.=Tua prece, pastor,
ergo sic locemur in gloria.=Ubi mira parte fuerit cum virgine eximia régnât cum matre.'=jP<. Te Teum.~fn <a«<j'tbus a~(t. Juasa Dei summi sanctus fuit Odo secutus jamque
peaHit per eumctaudue, ioquitur quoque mutus.='<t.
Ad
patris tumtilum venit eger ab orbe remoto: orat opem votis,
et sanat eum pius Odo.=~t:s. Nec mundo fallens, nec mundi gtoria peaOens abstulit Odoni gaudia vera boni.~tîo.
Quem Deitas fovit, nec mundi gloria novit; in emlo mente
fuit amande Deum.=~f!<t. Virginitas mentis et camis eum
UKMCUMENTO!
_& n~u!
!II
_1_1.1
n__
decorabat, et Mei pénis iHmneuper astra iaudabat.~Cop. fJptavi.
HifMtfua.
Jesu redemptor omnium
Perpes eomna praesuium
Magnificat egregium
Odonem cteri speeulum
Solis fruehs otsequio
Dum servit apostotico
Pondus commendat radio
Rvectori miffReo.
0 res stupenda ccetitua
Lin~na nova perdueitur
s
Et arefacta penitus't.,
Munua I!!<ptmtt~ujttmt
Gaudct huius insigniis
Aima mater Ecetesia
Cuius pollens retiqniit
Exultet hic eximia.
Bit Trinitati jugiter
Laua, satm individua
Quae nos tocet flnaliler
!n requie perpetua. Amen.
8acerdos.=='ftt E~an~eh'o <t~a. 0 lux pontificum, deCM' occiduœ regionis: respice defectus hutnaniB Mnditionis:
nos virtute Dei trahe de manibus ~abutonif. Oro. ut supra.=
Ad Primam et per omnes horas Q~«. de tat««tu<.==Cop.
Et tetatus sum in omnibus etc.==C<Bfe)'ode coat. cot!/eMOf.==
de CAn's<e.Quemsuperastra modo, sociat sanctissimus
Odo. Sacerdos. Oro. ut Mp<-a.==~t!Terciam C<tpt'f.Optavi
de com. con/cM.==~d S«ie<amCop~.
et datus. etc. !i!{~.et
Super salutem et speciemditexi iUametproposui ctc.==/<d
Nonam C<!p«. Et letatus sum in omnibus. CŒ<erade c(M)<n.
de Laudibus. Ps. de comnt. coH~.c='
Ct)n~.==~~e~pe<'M<tM<B.
0.
~oan~eHo aria,
Capit. Optavi.=BymMM ut supra..
Odo pater super astra sedens in )uce bea<a justis atque piis
justa pietate parata nos duc ad summi regni )oca gloriflcata. Ps. Magnificat. Oro. ut ~«pfa.f!
completor ut supra.
<92
APHNOCR
vn.
Vita et miracula Sancti 0<!on~&))'Mopt t~nMHetMt!.
(fiM.
~.40).
Ex Sanc<ofa/< ecff. Barcin, /pt. <80.
Fuit vir itaque ndnnNnd~ aanctttatis Mnctissinuf! Odo de
ctaro génère comitatuum Pataricnsium, et glorioso sanguine
Barchinonensium et mngnanimoru'n Aquitanim Comitum et
Urg''))ensium prosapiam ducens. Ipse vero no))i)i)ate gcncris, nobilitate Yit:c et morum, ornamento virtHtun] dccorabat. Cum vera adolescontulus e~et à genorosis parentibus
Artallo, pâtre suo Pn))arion'ium Comité, et nMiro sua Luciana literis ad crudicndmn traditu~ est. !))icvero tndiciuntfuturif strenmtatis tn eo npcnth. ~tad.tm Micmm !~u<;a:.a!h
forma dneoratus se virtutum amatorpn< ad virtutum fastipia
nsccndercostRndit. Dceorpm siquidcmprobitntis omnibus pr<
tendons qui quidem dux et mugister viam probitath et bonorum morm)) omnibus presig;nabat. Tatfm quippe Bcafu<
Odo se cxhibebat in c)aritato morum et generositate vitœ tU
quadam cxcetf'ntift virtutum omncs p)':Bc<*derf't.Cum verc
virile robur in se animi magnitudine ('stendcret, et jam ad
juveniicn) pprvenirot etatem, a parentibus suis militarem hahitum induens mititia* cingnto accinetus est; quod véhémente)
respueret nisi in eomitntu et honore parentûm justifia quodatnmndo suas amitere vires, et in loco justitim injnstitiam
re~nare \'idcr.ct pert'frsita!! et etiam viotatorutn ccctcsifBfurentium in ocetesiam et in fitios ccctcsia: regnum cectesiaedi'
sipantiun) et pauporps deprim<'ntu<tnad justicire exce)enUa<r
defendendam et ecelesite Ubortatem tuendam, et deeus ecciesiiB rctinendum et inimicos justitite in virtute Dei impu
gnandos iUumarma sumere coegit. Accidit autem eo tempos
quod quidam qui Ur(j;e))ensi Ecctesiœ praieratUpiMopuspra
vissimo languore detinebalur, ipse vero eoneiderans gravi.
tatem auae infirmitatis futurm mortis pra'nuntiam et suam il
episeopatu consecrationem a canonibus devjam, adveeato fra
trum et populi conventu, coram omnibus Episcopiou'iciun
et honorem et nomen descruit. De honore veropatrimoni
sui ecetesiamSedis Urgellensis magnitice ditavit. Illo deniqu~
defuncto ad ekctionem Episcopi clerus et populus et sumate
DE MOCLMEM'OS.
<03
mites PaOorienshtm
Pa))f)riensh)m c) L'r~'Hpxstf,
L'ra'cUpxsiset omno Yutpw
vutow
vin et ComitM
prom!MnisHfUf!convo)an), dMidnrantes haberc tn)<?mf)ui
fun~erotureisdon oticio patrie. MaRnatc.sauten) viri et Comités et senior et major et me!io)' pars cteri con'iijium de electionc Kpiscopi inter se'habucrunt. Tandem providentcs bona: indojis et n)()frn:cKcncwsitatis Odont'n) juvnon literatum, liect in )))iii<:u'ico))\'t'r.s:nKturhabittt, ''inKfjf.'tnJ';cc)f'sim
Archi'tiw~utn in fiectionc!)) cius hona int<)tiot)e animi an)t('):<nt'i, cmn Ursc~nsi .Scdi pMesc et pro(h'ss(; cxfjptabant,
oinncs iu bcatmn Uduncm honcsttnn et )ftuda)j))e<nvirufn piu
dfsidcriu !U)t<fi:)baot«'tiopntc'm f't contradic<'ntt'!nne se in-*
di~oum prùf')!tnMntctht'!)))iur)t,si))ifj))t'in pastnt'em efi~unt,
huxtattu' xc)'i);cf(;fitts fitcf-tio, n))p)nuditci ut )ev<'rcn'Jissh))o
patri cfct'ttt et j)oj)u)~s. tjua'da))) antem )M)s cto-i cni quodamodo gravis frat sua rnaKoanhnitas, et eius f,cn!))er e)ïtittons nobititas f-notiax'j'e sf'tt n)is<*)icordiasnlis favt'~attt, occ
nontradic<'bantc)''(;tiot)i ''h)s. (Jt~odset))i<'tM)niia*providet)tia! );catu<} <Jdo sen)))''r nnitatis concor(tian) f't ddcrtiorx'n)
sentpef diti~OM nec uofjnafn .'tvera unitate devians uu))i utiquam t-o otK't'usun) Msf; vo~'tM ad civitaton Kt~erniie qua'
Oarontuntis voeatur, p)'or<'ctus M), ubi ttmc ec)et)rab:t)(oneitiunt VL'ncrat)i)iset !jeat:c metuM'ia!Papa UManus secundus in cuinsmaan eh'ctione))) [Msi<!tm
dinussit Odo. Audicn!!
nutcm pater Utbanus tant:c huncstatis virum f)d';tt(~n, et
inmta~Ucm eius vita~t), inn'n Romm ire priecipit, ou ii)c
obtemperans .'t PapaUrbano et ab omni romana curin itûtjorifiee sosceptus pst. in to~a vero ttcLdomada qua- est ante
sotemnitaicm l'aschaton ad offieiumAiissic 'juaa) beatus cctebravitUthanus diaconat)). cMcium idex) SanftusÛdoadeo
dcvntc per<t ) ut ah otnnibuf: faadaretm'. J~'it~dc vcro in
Sabbato Pr<'sb;')'*r ordinatur. ))) die v<'rû t'aschœ in Kpiscoputn cf'nsMratur; jtostati'juaoio.sdief! a ))';atoPapaUrbano bonpdictionc suscepta cum omni rotnanm curia; gratta
pr:ectaris.<;in)us Odo rerncavit ad propria. Ouanto aphtaso,
Raudio animi ).(itia fiXf.cipitufKpiscnpos ()do, quanto <.tudio, quanta devnfione se totum dnvovit Oeo et in virtutc Spi.
ritus Saocti proposnit se et eceh'sian) sibi coniis'i:tm r('j!f'rc
Kratenim virprudcns, et simptcx, affa)'i)i'!a))ofp)io, amabitis a'pfctu, tcatpcrantia ctaru'i, perpétua; castitati'} custos
et rna~istcr. Rratsiquidon t(!n~p)un)df;)cctaMfnSpiri[ns Sanc)i spnciosns thfttanms v!rtntnm, nMtxio autf'~n rc~!s ytcrT
da
T. tf)
X).
~'{
t
At't')))Ct:
ni,anMrimnv<')hiU('is~em'ro)id.t~'m!~ti.rn'nr<t.)t.).
"i,anMrimnv<'r)tiU(.'i~en(;ro)jt).t)cm:~tt')'na)nt<i~pOt'att
K.'))<'ros!tutiprppM)pns, tutus iHmisGt-ic.x-'tia, totun in)it~rati hrR-itate, nihit proprium sibi relinens totum sa ';t sua
omnibus t.on indiH'L'nM
quam advenir exhitjebat, et eum quada)))in)mir:tb)tihi):)ntatt'pr:fM)ari~)th)s<mtes)Ctn)a'titia)n
anmtiihd.tndc
sua-!arpihtisdonaprH'~nanssi!)Mr:e
~~intisMjeraton !f)t<'n)io)~'n)ostcodebunt. Cunt vcrohcf.tisbhnu'i mutes'i')t-U(io)nt'ntptt)'!ua)!tr!)di~st))i!;jt)stit):t'ni~tttHn~ct ftt)t:orc virtutttm rnt~cntMn h:Acre (tctkmHtnun'Ht't totubms eiMs s~revit, rccu)-():u)smente di\'ina d<')itias
ca'!i,f')in<)u:«hms[)hitn~i.;iutn'c(r)e<!timngMdiot'um
spiritum sunut quiftftn hnhnt'e proposnit. Jmn ffa~rabat in
mcntuvirginci noris udorcm (tuto'di))'' cnius vivnt)) in co'to
tancti, cuius dutfpdinn rcnûruit~'nnshtunHnu~),
sicutdit'it Ps:t)n)istaiu nersona vctpris Ad:)) .hun renovata pcr ttnrem f~i cxiit d<!utero Vir~inis Maria' qui processit <~ radicc J'issfjntnnoi-cntis et dicentts: et rcnomit Mro mea.
Hi~<'))tuiu'!modtYirtuti)~spo)tensB(-{diMinM)sOf)oopM-<
doctrine, et tonna virtutum !nformans puputun~ J)ei post
mnHos tahot-cs post mutta certtunina ad recipiendunt cursus
sui hiwu!n ndsuseipicndntn prf;n)i<.<i;t;
sua!f;)u)'M)net cornnam h)si~ni< nthteta C!m.;ti ttn~n
ad Do;ninu)n. 0
tus phnetus omnium, onmis ~xus dofens, omnis etas quanphm~pt)-on)nisordo~fmct)<;p~a)txi['.ut)<npafrcm.()!)i:tv('ro
df; vitit et (t'anf.itn tntdi patroni pro parvitate
in~cnii nosh-iq~tthnn potuimus Dontinojuvantc di.seruimus;
nuoc ad
tniracuhteius dnce Spiritu Sancto transeamu'i. !\)irubi)isenhu
)h'us h! Sanct! <=!))<<
Sanct~m Odonem miratjikn) )uir:tcuht
pro<;iui!anx~re facif-ndoostendit. Jam multis )anKnnn))t)Kopprcsi ad Hcpukhrum patris Odo~M Ycniunt, vi~ihf)), nocHtan[nr,f-xor:u)t[)('rmeritaB.
Odonisdeca-tom<:di<:it)amrt
MavXfttemn l'co poscentem. Jam co-ei :i ûdono iitonxnan)t'r,J!)m mmitoqHutttur.jnm e)audinmbu!an),jatnaiii \nri'
tan~Mrps detonti curantur. Quidam juvenis I'ai)nrf;nsis mutus )i))!;nœofticio et etiam nativitate lingua car<-n'!ad ccKtcsiamH. Mariœ v':nit, ot pct-tota~ noetem<inmhnninari
suo ante B. Odonis tumutumvi~itando et orando
perman~it.
U quam adrniranda Sancti Odonis initia:
tin~uam sinr officio reddidit moto: quod donumadmiraMtf! (tratiit.Hf.i af
virtuti< per mcrimrn H. ()do))i~ p!ur!))u<!ad.nirnn'ihus innutmt. )p<" v-r.) i!)raeut]'U)s<;trudis
fm~uan) extierteni v<.cis
-P)
DKMC~MHKTOS.
-)9!*)
MM ft'peQnvit
tamen ))itbMM
~d))ru))rh).VM<'nt<')'tWt<'mnMettffpeQnvit ~dprupria.VM<'nt<')'tWt<'mpMetttf!scius,n)))ictctvi(:inir('madtn)randan))in~ua',ino))cios''
nrnmonent,rtanh)r,f''))np<')tn))tc'!mprf'pe)'an)eradscp))tc)tru))tH.<Jd<)nis)-f'dir<Adn)onih)srf'diitc(S.Udonis
nnx)~umdt'prf'ftrit)oftd<init.I'u)nv('rojnxtaKtaj?f)mu
A'p)i)'f't)'af)s!ret,!)spcxit)!.0dot)<'mtn<'diatttedi<'sihio)'Yia))tc))).ft!un)\'f')'Ot)t~'nuHnttcti't in hnc temporal vita
~id('iMtvivf~(')nctaw.'nMn<'tp")uitic!)tiintnt!t<t''t:<)t'ah)m"t
Rhovi),q)iovi<oo))<.t))pnit,tinnut.<J))))<i):t)iniaS.<)f!onppif'
satutatus fUtimum a«!)mpsit, <'t se mutum S:UM)oi'a)ri intertio
nt)endo:)~)a\'i).C(tf()autptnM('atMsi)))u<!Odf)cum
f.atutat'.ct, <-um iofjoi pr!('f;cpit fjoi mox B. 0<)')nce~!utatus ithnn )'f's!)tnt!n'it, et hoc sum vocis prhnordium fuit:
(juû facto M. Odf ex ocntis ciut! cyannit. 0 nova rcs: nova
tinK'M novMt) vocem prutxUt. Jam cantat !)co canticum ncvum fjuipcrsunm pontifieentOdonon novn mirac!))af<'cit.
Contitiuo juvcms novfe vocis ~imdio gnodons nd rf'rprfnft.i,
novits ~n)tia'! Ueo et Cptutrici su!p, et Sancto Rtmf'nffaudo('t))onHn()!;no))f'a<o()(t<)nipr<)p{'rant<'i'f)dS<)f)))v''nit
ubinntc tumuhnn B. Udoni'! ~nomodo, <)uati)pr<'f ~uan'
B.Odo fi app;u'uissct cnndis audic~ti~us GXt))L-)n)cr:K'f)itigfntcr inHnia\'it. AHttift)tt'svero adtnirmid.tm \'ixi<'))cm[audfs et j2'ratiarnm actionps rercrunt Deo ()ui mirat~i!! [".t in
Sanc)i'} suis et S~nctus in omnibus oppribus suis. ftundnni
die d«n) proférât")' ft janitor pcctcsiic tampadpn) cxiinc~nt
vf)tentaM'pnd''rp in cnnsprftu omnium f)uindM';)nti)!ni'!d(;
eœto veniez, tampadcm suMto snefendit. Idem vcro janitor
viso eccipsti i~ne nimis atonih)!, expavit, mpntem amis'-it,
tandfm vero in se rt'dicns et aninmm snm<*ns miracHhtm
accBnsa! hmpadif! fxposuit, Cuinsdam pnopcri!! fi!in<!adpo
membri'i sui'ifonh'nctis do)<'))at, f))!o()nec pcdfs 'iUfMmovfrc nccsfdfrp poto'at. Pa~'r vcrorondotpns ctcompaHcnss
super asinum fjntbusdfUt) corri~iis )iRatum (-um fjuihusdnm
sociis ad Sancta- Ma)ia<Sedis cectesian) tuiit, et ante sfpukhmm B. Odonis eum taerimis et orationihus posuit; pra–
cator PittM postutnt, Mat pm (iti().Cum pfr muUns difs nd
Mputehrun) contessoriK pMcantc paire pner Yi(!ih<ft, nt
jam pater defttii sanitatodMpfrarct, ad domumsnamrf'dirc
proponens, ante pn.'tam cf<')f.ti!c (itium ';uum pfx-sittimdimi-isit, et rcM'ssit pocr 'itatim nuttosustincntf tupcrpcdf";
sm~ ',tc(it et !td Sancti Odonis sf'puk-hrum tpndcns pfrvc-
t'~
APHS)))Ct:
1111.
Jllm Insltlla patl'i. v.'rlitur III~UlU1rU\1I
(!xulllli [lnle¡' dl'
(1
!~t.j!<nttristiti!t))atn'iV"rtitnrit'KM"i'um,('xu!tKtpiUef<i
~H.t)!<nttnst)tt!tpatn'iv"rt<tnrn'~atmtum,('xtumtpatefdo
MMitMtcfdii, ~n()cnt Mcii, ex"H!'nt «mnct venicntcs ad
adok'puentma()")i)'a))teatm)taint.ig)))a'niracnii.Quidam
McnsinpartibttaHispaniœconnooriUMme~tbnsK~ineun-'
traetus nuditi. R. Odonis fn~raeuhsin axchu suo ~'r nimii~n
a<pwitatp)nviarutnd())oMcotth'etusadScd'nL'tpc)tcnM'!n
[)M%'<'nit,ibiquo ntttc tttmutmn B. Udouis n~uitisnuctihu;;it).
vinitaviteurotacntttisimt~orntt-.auxitmnt.CnMMttctUjnhit
!mpRtt'as')pt,in!(;)tosn()re<ideus'H~t'('it.Cm))Vt!roM)k'))': df aqua f'jntis ttu:n de )n))c panhitim nuehat in )ocu
qui P)'~vhu)<:dMitur, potarn desidf'rat; d'))~ Mhcbat, ascHum
i-iuun fu~'icn(e!<)viftit, onmquM ~um scqui nuUo mudovntfK't, dotct, ~'imit, )ncrin)ah)r B. Odonis sf'))ukhrnn)jMnn
tftunma devotione et toto cordis nrectu deposcit auxitium.
«' <)<~n'))-p)nh) fccc coete~tistncdiuifta co:''T;
)~<tc MtxUiutn invisible et inndaMk tnedicuminf, jam ado)''sce))s divino vi~ore exta~sossm~it, m)it,cxu))nt, gaudrt, to~ie~tetn asinum [)rop''m))(er in~equitHf, m'e mora cc))tt asinum, et 6U:BsanihUi-iIJ<-oet Ucata' MiU'i:cet Bfato
(JonfessoriOdontinnumeras gratins egit.ct oxmi~s [juia<t
'!tnn v.dcndmnveoieb~tt, virtutemmiraeuti to-tus rceitant.
vm.
Hfa S<fnc<t0<)on«!J?pt'Mopt.(~'f!. yt!
40).
Ex ~Cti'OMrtOBCC<M)<B
{~C«(!M«.
~J'do sive Otho Ecciesi~ Ur~cHensis bcatissimus Rpi<;copus ex nobitissima Comitum Barehinottensinm ortus tioca et
ittustrissima Vaseoni:e in Kquitanix:, Urge)t:c in Cnthatonia
Principutn prosapia pt-o~cnihts, pntre!))habuit Artaicm Pat)anen'!G)DComiten) ft Lucinnnm matrem, ctarissimam fo'minam. Haocequidonsthpemct
geotem Mnctbshnus vir iftustravit praoctaribus vitic fascinoribus et !nirabiiiumopcratioM virtutum quas ohsfqnio fo'ticitnr (-xcgit. Cum er~o Odo
ad fBtatcm adotescentiie pervenisset et ini?enii riejicitatcn)
dfmonstraset, pater Comes n):)~istris <)octrinaciuris )M)crum
tradidit, Aquibns scientias ndificcrct. quas sic [".t pcrenitcr
adcptu!iutdoctissh))!)sintcccondiscipu)tM [.<;K)M'f;t,ita ut
quid in posterum fuiiiset ptofutumsf:)(;iiedcmustmret. Xtun
DH DMMtHK'fOS.
~7
eius \')tm canuor, et \n'tnmm cx<:cto)t)a )nt<'rcmterns condisciputos onitfbat \'<utht)cri(~ncs im)!t minores. Hine viriti
toga proeinctus miiitite agmitM, ut i)ta )t'r[')):u)ttonpora, insequidi''po'!uit,et utinjustitia; vires dfprhnt'ret, et a'qui"
t!)tisj~)'a,qu!e i~dominio pHtria'bc))o)'nm confusionc, et
temporum abonunntiono conf.picic~nntor cvcrs~ dcrcndfret,
et viribus protf~ft't't nusihns. )J!cc uti'jtu' htit viotcntior
causa quaSanctus vir HtmMcu~suttus Hrripuit, maxonceo–
gni<)M!i~Mpr"cprum~uif)on ''ec)<<t!)*!sn)t!rn in pnrentis
comitatu perspqui shtfteh:))i), ita ut ('ct'ipsiit'.tit'ns dinpM~nt
posMsioncs, st'd ctiatu c'at'um(itios oemjtf paupcrcs, quo-i
to'd:UncuM)onep['r(it..tci)crcr)mprim<)ant. l'ost hipe et'enit quod cpiscopus qui tum tctxporis fr~nOcnspm nmdembatureecteMMn gravissintaintin~itate d<rc<ins, \'it:<' pf-.
rit'ohtm cnntuenK, ck'rum et ))opu)un)nd c'ius co))'){'ctn)n
convocare pr!B(;ipicns, et it)i<!pr!cMntibu'. fjuatitcr t.e cc)<
siam i))am, et ('piscopatm)) contra juns ordinftï) et ~t-rnrum
canonum r'*gn)f)mohtinuisse, d~tf-xit. Tu!)(; ppiscopntus i))t'utns, nomenet honoron pnntiftciden) dimittcns ")))!)h(<.)<:(
cceteske vera pccnitcntia; eontritionc rctiqnit, et Yi):![ni)nptovit.~QuodeJ'unefo PnOntienscs et Lrppftfnspscu~ cjt'to
et populo ad novi pr.'nsutis c)cctioncn) eon~x'~tti taif-tn
vintm totis viribus etig'('r<:HOpifhantqu:dcn) tpmporurn )U)*gustia, ncetesiarum nccessittM et pauperum !ndi)!ntia dpposcfMt. Qnm postquam de f))i'p)orum sncprdotum vita et
morihus r!gidnm'pf'mK'iss''nt serutinium, Ûdonis cct'-brpnt
utdotcm méditantes ciusque insi;;nia facta r<Mt)<,(-n!M,))fcnonhum.'mitatnm mM)s!)('tt)dine ptnnam ft nohih'n) <.piritum una cum doctrina* c))mu!i-<,et taxdabifiurn pifrutn'juc
morum statu dc!))ir~nt''s, et dcnique q~od t'cticto ttidtco ).)'cn)!!rismititiip cœtcstis hahit~nu indtn'ifct ft t'c~f'.ifc t'tgenemis Archidiaconu)n a~crft, omnium <.uf)m~ii'!hcatiKsimu!! Odo itUus Sfdi'! Kpiscopus est cteetus. Ho iKitnrprfnsutata'ittabenas modfMnte, continua ccctcsiasticajur!) sccundnn) sacrorum canotnxt) snnntiotM'!totn pcetnri'. conatu restituit,sc'')pra)nr)tt))hominum pnsse-.ioHfK r'<;c)c-i!.irutnvi
capta' retinenlium insotcntias (rpnavit <'t ad rf'stitutiûncn)
Htarum mncron'' nxcomunication)'! fcctc'.i~tif~ con~ju))),
pauperom dcinde injuria*! A potentioribus injecta. ))agra)))i
soncitudinf:rcdcmit, poputi pravos )nor<M bcHorum utcf'tu
conhactos et tnititom tie<'n!i!tinduetfs ri~n)'ia .miniadvf'r"
)&8
.U't:Kt)M:<:
i.Mnccofrcxit, ctctt vitM pm'dece'Moris tndn)~ntin turpius
ctoanataMM cot'rectioniscxtinxit.ct
austfrita)isfat<'c )vMcuit. Siep)('beu)t'ak'))ussc<'icrmnr)))tifi)udinem:)cu!atMn et pMcatot'um onere opprcsatn ad v~'ri Uci cuitum et
in.signum fnci~urun) opt'ratiottc))) .sc~uxit, itn ut eo \i\f!nt(totft dioccsis vera Christi mbuks putarcttir. Xce sibi in
hiscc sanetissitnis excrciUis vit- b<~(us defuit, n:uu Rdco anima- ft ecrporisco)n))un''b:tt ~ctiuncs, ut non vitirretu)' sihi
ino))<')'cd'')it:cr~,()uudinh)iisYf'rborcj)t'en(tt'bnt.Ot'nti')ni
con(it)UU9et ))tO)'ti<iM:)ti"ni
<T:)t obttoxins f:tm<-)icispasctm
salubria punc et spnnone pMbebat, omnibus 'juw sua erant
continue )ustiii~- ):)nc<!condonabat, ita, u) ncu niiena appeterct, nec sua avants ('etitMft, sed manu tnrg'us propria discrctionn tnudfstissitoa dispensabat, non vero prodige dispo-~innnI'Wnrlnl,nli~lnnim,nnO~h\IHn"H
wor "10'h~'i f\n"r~nY. nv
eursufn Sf'Jcmrcsisset.a Domino coi sprvicrnt ('vocatus,
sanutissimam animam corporM o-gastuto tib~ram t'iden) tradidit coMna))d.\m nonM juHi :tnnol)omini MCXXt). Scttcrn
npo<!to)i<:a)ntcncr)(t' Innoc('ntioU.t'ontificf!i\tximo,<'t
Harcbinoncnsinm co!ni~)un) Haymundo Beren~ario jnnux
nutnints [U. Eut'! mors procuidubio adeo totius rc{;iot)h homimnn corda conmovit, ut de amisso pastore universi sixc
eotaminc dokrcnt. Tandem corpus in Baei)ica Urgetfensi tnmulatutu sarcophago hoccc appendit di~ticondevotio:
ttac theca jacct a)mi sanctum corpus Odonis
qui fuit U)'gr'n:e Pra'f-u), et Urbis honor.
Sanguine conspicuus ctaM de stirpe baronum,
quorum progeniem decoravit ovans,
JnutuEcetcsia: protcctorcm, prorsus ubique
advocat intrepidum quod sua jura rovct.
Jngcnio, sed etarus erat, quin moribus item
insignis cuUorretigionis erat.
Pupi))ispateret viduis quoque sepe maritus
aegrotisque satus, pauperiifusquevita.
M
DOCUME'W):
~09
fX.
C<w.)Mtf'n<Minter e~f.;copM~c~cM~m
anno ~/M' (Vid. pag. 43).
et Apocto-oe/~w,
/ta* OMt~gf. in arch jEpt'sc. t.f~cif.
T
An nontin~Domini nottn Jhcsu Christi: nctum sil on)nitms
))omi:)ib)i<, ~uc-d c~o WHte)mu'; Arctf'tt'mM Archicpiscopus,
et :))"'stoheM;sedisfef;atus, catn c~ttsitioComitun) t':)teat'cn.sium Amatdi, seifioet, et Artafdi, c) cum cnnsitio RMnbbf'tun) Upnedicti~'idctice), sant))undiPc()'ideHefU,f't
eti Saturnin!, et Ce)'cngahiil,:t\'icnnsis (-ectcsi:f, t'tinprcsenf.ia an:hidtacununnuL'rnc)!onsiun)Cira)d't,
seiticct, <'(
rctri WiMmi, ett'ooris ho)<:usis cct:!t;si~
E.,r,:
fi)ii,ctWi))ninuPc(rmotcnsis
.)f(;hidiacf)ni, et in cottspctu tnuttorum atiorum, tam Cifric'jt'tttt) quKWtaycorMO), latcmconcordinntft'ci in)fff'pi.c')p0!,)'c)rum,
'.eUh'ct, Cr~f))pn~en), c) GanfjedumRot'-ns.'ut df MetMih, qnM f.i~~
sunt in PateKrc))!,i,ct t~e~f'si
comitatu, quas predictu.;
G.turredusRo(Rnsispo<!sid~)~t,f-t l'ptrus t'rK'')t<'n'ii<Ht)eo
requiruM, quodparum msdietntf'mPetrus t'f~ttensis rceuperet, etqtuctHhidjeat, et possidcat h) vit~sua. Atian) ~cro tncdietaton G. Rotensis quicte &i)oi)itpr)K)bMt, et possi()<;at in nt:t s'
Factis inter eos cnn)pc(''ntiht)<idivisiooib'ts, smo utriusqnR pnrtis dfccptionf. f~c autcm coneordia tatiter facta est, ()uod l'en'u'i Ur~f~'nsis dfin<~)«
quamdi~ Yixct-it, C'anfrcdoRotcnEicpisf-npn, ncqu'))ii'))i
suecf'ssori suo super illis ecctcsit!. afifjMM)tift'm nn.nf.
SimUitcr G. Ro)<;nsis cpiscopus t'Htro L'r~f~pxsi, n~ua
a)i<;uisuMcssort suo (~incfps fjuafndhf Yixcrit super iHis
eMiesiisatiquam titpn) mM-f-nt. Post o))itnm vcro iitnntn).
utriusqtte succMsoribos )ibp)':t sit potestas h'tie concorftia:
stare, Yc)t)'*nuo inptficncia Dumini Pap!<'\'<[ )['p.')t) ~i)!t
)Ucmsu<.citnrp. Hicc est pnr-. divisioni!! hums, M)))infffn<:
ccctfsiae, vidc~icc(,Mnncs, nmnsi-.
~rgcUensicpiseopo,
ta! sunt, \'c) crunt in va~e qu:c 'tk'ifur \'aMs Scnnid c) j))
Vat)<*de Hovino, et ccctfsi~ Sancti A!artinido Arf)] eum sths
pottinenciis, et Mefosia de f}irbp)a cum snN pcrtincnc!i<, et
t)umc!i :t)im cectc.'f~ Pit)f'nrpn.si~ et L'f~cttcnsis (omik.tu!
200
At'~fXCK
'tu:);smttvM)cn):)tuUraf)un)<:tideXf.Miru).t.etdui!!ta
'tu;MsmttvM)cn):)tuUraf)un)<:tideXf.)!airu).t,etduhta
de Sar~u
parte ipsit!sftu)))i))M,Me)~iaSa:)c)tStep))ani
cum suis pertitMncii' Facta est ft~'e convcnieuti.t anno ub
Incarnaciona Domini MCXL,sexto nonas Maii.~t~o Cuitetmus
Aretatensis eccte-.im archiepbeopus, et A[Msto)ic:c sedis
tt~atus eonnrmo =[~.) t\.trn< L'rs't')sis cpiMf'pus hoc
<i~n"tc~n)h-!))o.=.Sis-nutn Amnidi Comilis P:))f:u'<'n',i!==
Si~-j-n~u Art.Udi &)n<i))!,P:)if:trcusi-==K!;o G~tttttdus tiar)K~trcnM.'iCc<;)esiM't)rei,ut,
et('xu)e"ntirnm.=Si!))umWith-tmi Pftri nrchidiMot)) B!)t-))as)r''Bsis.Si~t""M ~< Wi'
)!e)!niarehidiaconi Ut~o)tensis.==Sig-{- rtuauuodi t'etn do
Ca)M))icM
!ic)'it.==Sig'}'nu)))CofaHi arehidiacot)i.=~!S'i(;o)au.s
SaoetiHufittanc carton seripsit.Ht hoc sig~'norobomvit.
X.
t/ff«tg<!)''t ~'ptscopi ~MMï~ ad c~rMn) {,')-j)c~.pcc<.Mpf~
Morte ~</</<. Bp~copt conM<o<or«<
fpM<o~, t~a aHHo
<:<)'c<<<:r
~C.M~ (Vid. pf:g. 43).
Ex aMfosr. ttt arcA. ecc<. <eM.
v .MgMtia Eknensi$ Eecfc<B E;)iscopu9, Snncffc De!
Urj~ettensMEcetesia*uoh'er.'io Ocricocum conventui sa)u)cn).
Venerabitis conft'atris nostri et eocpiscot'.iPctn Bercn~rii,
viri bon:6 n)cn)on:Ede careere carnis exccssus ad nos pertatus, aurcs nostfassioistt-o runtorc v~ttocravit, fat-ion pavi tristitia dciceit, mc!tk')aduraa'Mxietatcc(]Ntur))avi(. V<
rum '[uoniatn ipsum jugo divinm scrvitntis mancipafum in
vinf'a Domittica usquo ad vesperao) tidE)i!prdeM)dns'!e cognovimus, de sum)))i patt')s)an)i)ias denario non débitante.
ptn~t dobris toterabitins .sustioem~s. Sfd fjttia eastissima
sponsaciu'), pra;scnpta. sci!icf;[ccctcsia, maritat! sotaciu \-iduata,qu!mtoarc~)sdikxitpra'sentcm,)an(0!)rdcntiu9
est, utipsaantc consuspirat('Uu~ctadcmptum,nfcessn
spectum co'tn'iti'! mii-cricordhoanimam suam in orntionihus
et gemiUbMhumiiiatam consternât, enn)f)uc (jui dicit, non
reHn~MMtnt.'osofp/<N)to;,suptici cordisaftcet~, c't ut itadicam meduHitns deprecetur, quatinus Sancti Sphitus t'aracttti unctionem de c(r;to intunderc, et <))i:esuœ tatrhnas mauu(crgioconso)!ttioniscxtccaredjgnetur. me quippe, qui ad
M DOCUHEKTOS.
Mt
'UN utspurstonts eonf~Tt'Ranftostnt'num, in ntorhcino nostr:p
carnis ttumitis uparnit, proprii ën'KMtutctam nuitn tp[t!poredct'chn~uif,ipsof)ip<nf<ot'ot;.<f!<MMWM))t))!)M)!t(.tM
sMfM~f.Attamcn ad\'<'r!,ariusnoster,
«~xc ad cMMMmoffOHcm
<an)qnarn leo n)Rio)s, q~~rens qupn) deYoret, frF.ternM;Fe'iitiftnis colillttior, vidNM cjtput t.uhtrnctum, cuius pruvido
rcpntinemntubt'a inuniuspacis vincnto chocrcbant.inopit)o )mpt;to in ovitc JDcitraudntotto' attentat irrm'rc, et sn<'rn'
suc!ct:)tMunitatcm dissiparp. Dccct ipitur vesfrnm prudentiam
vobis ipsis et uniMrMp-c~i cirounspcctis vi~iis providerf,
et Pastorcm Deo ~ratuin et homittibu* Pt
Episcopum ani'oarun) vestramm, 'tietnntc pratia Spiritus Sancti, prout
Sancti Patres dccrcvcrunt.omni ditationis occasione rceisa,
su))rogare. E:) propter imhtatt vcstrnc )na!](to consu!o et
laudo, quatinus supra firn)a)n petram, quac Christ)tSest, in
quoonmmm rermi)rK<;i';t'u~u~
txsrd:ntnm
<')wffonis vf'<ifr:cjactantc!, sohfm '.upcma- votuntatis exarnonsinccra intention''se')ui!;tudentis,t)('vidc)icGt';(;t)~)'i
veslros vcl odinn) in di~-rsa prc~ipitet, vp) anima g;ra)iaenimpiam amori'! et tavoris s~ducta, a vin tf-ctit~tinis cxorbitc't,
et sic in manus Dei peremptone judicandi incidatis. De c(B<'ro pM'sentian] nostram, Mnsiiinm, et auxilium nostrmn
vo~snccnratnf't diti~ntorexibebimut,
cum et vestra neecssi(a!i postutavent, et femporis oportunitas se nobisobtutet'it.=-=Va)Mtu.
XI.
~t)OceHM)~~7/.
~e<'e<Mpc!-e<<'ct)onecpMcop. t/)-ne«.,
a~tto circiter 3/M'U/
(Vid. p:ifr. 49).
Ex <~n~. )ft cod. ntim. 273. bibliot.
7!)'t'f;)oH.
servus scrvorumDei, ditectis fiiiis
I.nnowntiusEpiscopus,
n. Priori, P. Cnii)<itmi,archidiacor)o, n. Racris'œAbbati
Rivipollensi B. 8. Saturnini et AgKcrGnsi Aitbatibus, nt
universis clericis per Ur~ensen)
npisenpatum constilulis,
salutem et apostotientn bcttcdieti&ncm.
!<otu))<
vobis esse credimus, quam ncquitH' tJrgeOensiACome'i'K.in canonicoK
L'r~eUenstscceiesia! matris vcstrtc, nt electum eorunt oMaNoncciectioMis, quam sicHtacccpImusconcorditëret'can~.
302
APHNPMH
oiee fccptattt, \'io)fn(a! nmnus iniccpnt, et carceri atque
custodiodeputavent. Ctcricitt nutem K''ipsosr<)i'nere(:oa('[is,ct<'cttnnipsun~n!Mt.'raMiit('rincarccr<'t)p!inct,e'[ut
i!'iv)tam(inta(,t!ivet'si'icr))cia'ibu';ipsm))aff!i:?cn'stttdet.
Und)' nos quorotn pr:ccipuc )!)to)'f's[tantum sacri!<').:h)ntnoo
d~tt)iHp)chnpuninut), in pra')cr.t!) co'na I)o!)!ini prctittum
co~itct)) cxcon)!)nicatit)t)is vincn)o inno()avimu' f) in (ota terM ipfiu!) divitXt prohibonu'. <jrtn:it)cc!p))r!'ri, pra'(';('
babtistnutn pnerot-un)et ponitpntias ixorientium. !')<;i!'popcr
apost')!ica seripta vobis n)!)!)()antus, ft mandan'in pra'opimus, quatinushun dictitmexefonunicationis et mtcrdieti sentent!:uu p<'rparr'jchi:tsve'.()'i)'ipu)<)ica)'i faeiatis, <'[.&
à
s()Miti~<'M)ri.!o))<crvari Jir)n~crfa~'ia)is, tton''cdietus domin'ts ccde.ta' et ctcricis abtata restituât, et de (am gravi
iincriicK~ uixf~' sai~raci-n s~itun ')uu'! xi
!r.rc~r
extiterit, (ran~rc.sioncm et inobcdientiam ipsius xnpunitam
non pnetefiMmus. Dnt. Lato'aniH. hat. tnadii.
XU.
~r~ cn~M'fM~'OMM
7MMt(n S. ~ftWtttt' de 6'ar(<c.!iti Co'xth«M /'<!«Mren.!t, nnMO.VC~
(Vid. pag. 49).
~m OM<o~r.in arc~t. monfMt. Gfrrfn.
/~nno r'ominicfc tnfarnationi'i C.Xf.V. post M. Rra ~tihf"
sima C.r.XXXOf fndicion'' V)[[. Vfnit ttonuux Bcrnardnt
Sancti Spiritus ~ratia coopt-rant'' Ur~c))itan:f Hcph'si.-rKpit.copus in Pa)iare))<,it)m
par.(<f)tjfqua- dicitur Cnrdos
Dei vcrbum pra.'dicarc Christum df'sidcrantibns. tnf'htfn vcro
in eiu<;scnno))i))ns,)'of.av['runt
gaHdnntcs.taotf"!
!num ut consceraret Kcc)e:iam ir)honore Bcati.
Jof0, qui vncat!)r Civitas antiquifu' P<tntif';xha'~ue vidcns honunttn) prafdiet~vn)um,
satisMt pcticiûtti eorum. t'cria namf)!)cp<)<.)DominiCircmnckionen) tt. nnnas.
.vcni)
n')mnu<-l'ontiffx ad jam dictum !of!)m comitatus muttitudine Ctfricor~n) hac.
et ''onspera\ it
prfftihati~n K~tf-iarn in honoM )3fa)i Martini Confc'fxis et
reposuit ihi rfiiquias Sancti G''rmcni f.'( ~atotifen titf))i Homini no.itri Jesu Christi f't piusdnoi ccn!(! pan)!! 0 nHorurn
SancfW)))). Et qttoniattt pra!dicfa ecc)e.5i;test ~fjitans Pt pau-
!)RMC~!E~TM.
~03
t~'n<t!tfnun)!!Eh')h)t')tf.t:ftd<tf[':tnf~n~nnt~<t)t–
pert)dt)pr:<'dMt<cv!)t)'s))UMt!()'ws)nj<jc(;:t))tan()amcttnju)ni)t:))M)nmJ!ttndietamcecb'siaminM~runtt'cn)i!-iunepecctuuinumd<'nn!)(jUpqticpat')'"<'hiapertU)Uthqu<'ntqucat)nutn
p<*rsu)vuntquodin hne subscnptuni fit eartutH. Pan'f'chia du
t<i!jcm!.)n6din!nd(i)}iad.Smridimidh~n)u«d.,A!tnasct
r!oncs(an<n~d.,H'<(Mf)~Lnio(t.,C!tr<'i);ru.sdi)nidHt)n)))nd.,
(-thonlint'sdfAsnetroKaviti'o~nnust'Msututfftt'iantitton)
Hccte6ia!ncant!)r<'etit))uniinan':ptho))H!)<se<)~vc))cruntit:t
f!)eeresic~tKj)iscnj)nspr:t;ccpit.ïnta)ieon\'cntu,ut<')!!)iccts
de Sancto ttartin'~ so'viat ipsaft) P~ctMian) de AMM'tu, et
cu)))ipM3oMaei('nibnRV<')etf'rMsinbtru).f'r))p(K(;ctcsi:')n
SnnctiM!t~ini.Arns).mod.,Es)m'if.nx)'t.BGnnc)pgHne<starfn[.[n')d.,Lndru.<if.mod.,Scrra<'te<!(;r''(I.)))od.,Ladon'eI.tnod.,Botd)'!('Bu[disL.Anietdhnidinm,Ta""ndhaLcn
ttt-)cmt!.<d.i,??:
Y"
ypt habucfo Kutndquisifro u'-fj))'' nd diem murtis n)Metoturn
at) intpurumdooo cteoMf'do BeatoMartino, et haMtutoril,
bt)spra;dic)ituciif)nt!)rm!'«tT)ni(na'fattKj)is('-opi,idsnn(,
viaca! (ctTas, casns, nrtos. Omnia dono sicut .upt'mn s(;nptum est Sancto~tartiM,M.i'M)t)n:)ficna['pcrson!f. Rpr" sitjuidem Bcrnardns t)ei Rratia Cr~ettensis Epifinopus hit'c pr:ct)icta conecdo pr:Edict!c cectesia: et ibidem
))~bi<<infibu';
cierifis, et quid'juid <teinc''p'! rite ohtatnm f)tGrl
in eodetn !oco.Et it~rum concedo ut quisquis inda)genci:H
causa ad dedicationem huius ecctcsia; c~m huninaribus ndvoncrint, dn poenitenci~ unde digne eatisfcccrit, XX. dies Deo
Bernard! L'r~e))e))sisEpiiMtorecicondonanws.~Si~num
st;opI.~=Sig'}'tiumVitaHs qui hoc taodo.==Si quis inquietavcrit hoc in quadruptum componat, et nisi satisfeccrit excontonicneioni subjaceat.==Si};-}-nu[nGuiitcrmi de P)anedes.!==
Ato Presbyter rogatus schpsit et subseripsit die et anno quo
supm.
XJ!I.
r
y
Cet-ttar~MmSoHc<t, <y)-~Mfn.
t.t'«C!-<f'Eu~m't Pa~o' M.
an~pMC.06 oat-McftMtMt apud Sed. o))0!fo<.ac<t<M<t<m,
~0 ~C~M<dMt7M'.(Vid.pâg.
M).
1
1
Bo: arch. ~c<
T!?
I-)ius
~)'j~<!«.
Ep~eopn.'i servus set vufU'ttDei. Ypnerabiti ffa
APMNOtCE
APtiNOtCE
D.
tri
triD.U)~(.))Hn'!iKp!f!CM)n!h.t.
Kp!f!Mp(, s:,),,te, et atMsto)iM)n ),f.nf..)!
U)~t)HnM
..o~n.
'tcMeadofrah.ibu.t
coep'istcp
'“,
qn~ illo-sr<.),hen<ibi)es ost.nd.
nt,
tr
.n, no"P."
~i~
nos o .0
esse
sohc.to~. \e,,en.),.),s fM), n.,s)cr'<B.
Tc-.MMM,
A~h
cf~p~ad
n.nt.e,ia,
veni.n.a,)~~
<p
ter
dek.nsj.uc.n <.r,.o.i<proposui.. )'
.~c.pcArchidiaconus, et D.
<u<~rnn
s j?,"ue
t rtrc~
f'Mtri
,.).
su_
pcr crimiuc symouiur se accusrttnrrs lrrrsonam tuam
dixeqnm l3rrcunls 1
et
~cp.ratubu.
nostris i.npi~nntur,
“.“.<
,~t~
miHel'c non pussmnus,
nec tlrberitns causam il>saut cenerohili fralri nostro \V. F.bredun('I1.
Archicpiscopo Apostoliew Sedis Legato nurliendam,
discutiendolllqlle cOllullisimus.
Prœscnlium itaquo tibi anctoritate
marulatmus, qti~-atentiscilni
~,lJ t'Ùl~l:1Un,,ire nusiru iuerix
rvoc,uns, eius prxsrnliam
capitutis respondere poratns, Pra·te;r~ nichilolninuglilti
rf'a
mandanrus, ut en fjUI1~pOsl apill'ilatio.
pI li, prr te vel
='~sr"r~
tler
~s;
restituas.
tini XVI. Italenrlas nprilis.
XtV.
~'(M'~pa'/r.BMMf~f,
po~~h ipsius r~, <<,
m~f.(Vid.
p; 52).
7.n,\M,
'°'t'«/iMo
rom1;
Ex Nrf/t. ~cc~. ~.c~.
Adrinnus
Episcopus scrvus servorum Dni
fratri
S~
Iorn(>'¡¡,:li<Jm'm.
Nobilis vil' Urgellen~Çi-9
Comes, sieut ace.pimlls.
in se ipso, et eonVer511Sad
rOlllpUnl'tlis
cor hacem t('cum el concCJl'diall\
!Sfideliurn revocttn,
paratum se omnimcdi.! a~cY~ran~ vel
'cc.u~nqu~
cu~ Episcopo suo
stum fuf-n), mcdiMfi
exhiber t.bhtan, a d.qu~t,bu.= tiMjudicio,
sa..fa.,io~
ro qui eos ad conversionis ~atiam deh~u. d.
m~
.nv.tare p., pn.
““ “
t
!)EDW;UMH!iTO<
20H
!!uRiciCt)ti
MtttiOttfin
rnftnHS
fjoannus)!! -iu~cfCtftfMoffonon
v';ncnM))s ffafrift
f~fri.s t.f.rnHOtfsf<'t)fMtf!)if:
)Mstt'i H. !<a)'!)()ncnsisAr~hiopiseopi per pignora ve) «bsidfsab
cutk'rn CoHtitcde facicndit tibi justitih et satitifactionc pra:standu, pxhihit.t, !'t vincutooun excomunicaHonis absoh as,
ft pf)!.t!Uf)thnnnd pM-sentiiun eiusd<~nrratris nostri, et kari~sittti ti)ii fw.tff'iH. Harfhi))onc))sis Contitis, cm)) ub eis fuct'i~ vucMtux,acccdaii, et q~d ipsi ioter \'us judicuverint, suMcipiaspt o))scrvcs. Gratissitumn nu~n nohis cxi.stft pacine<'
Ri onm co potucrin convf'nht'. Ex hoc pnim ptcnior c( putior
int<-rvos poterit concordia fcrornmfi. Untunt Lat';ranni H.
idui'' <)cee)))b)is.
XV.
C<H'«tA'nn<'na'!t«!tCom<<M~e«. ~xa <<«na ~<co;)o)'Mnt
<<eccdent)MM
fMem /ccye;t<B mfi'in<K(« mftno'e p)-(tc<p)<,
HMy;aJ/t,7~
(Viu. j))i~. i)~.
/o Mro J'. Ooia<. J?cc;es;a-~e«./b<.
7. b.
? -a.n
notnine Omnipotentis Patris, et Incarnati Vcrbi (i)ii ciu~,
et ttb ntroquf proMdnnns S))iri(U!!Sancti. P:t(en( ennet!
pr:Mct)tihM at')uc futuris, quntiter cf~o Kn)tcn~u'[us,
ttci
d)spositiot)c, Cotres Uf~etti, pro reRtedioat)tttt~ m<Ke, ootdimino Ht')uc<'v.t<;u'j,et xinc
nimn'tueparcnhunnMormn,
atifjuo pt'nitus rctentu persoh-o Do~ninuUco, et atfna; Genitrici ciu'! M:tr!;[!Sedis Urf!-f:))iorrihitcm it)an), et nmfe con6netamrapin!)n),f)U!)m post (tcMMum Epi.scopormnScdi);
Ur~c))!injuste cxcerecre cuftf.ufycrunt prn'deees.-iorcs ntci if)
oun)i honore cpi.sehopati. T:t)i sci!icct tnodo, quod <-po, ticc
atiqui. Comespost me non hahc.nuus ticcnti~m, n~c potcstntcm ex ac om in antca dit ipicnf)!,si\ e inv~dcndii).)))a(.'r'
K<ensiu!n Hpiscoporum, nmMti:), sive itnohitia, qmtttdocufttquet'e) uhicu)))fjoc pr~()ic):cSM)is Pf)))!if)CM )nnri;u)tm-. Sed post obitus pormn, s~t\'t) et !ibera atqnc qui~n r.
mnncant omnia sua pra-tata; Kcd''si;f a)!p Cf-nitricis Oci
Maria: Sedis Cj~f.Hi sine atiqua i~qm~tatioxc Ct-gf-ttfnsiuft)
Comitum vêt hominum suorum. Vt'rxmptamcn quia po-.t
(iccGs.'ius HpMcopf)ru)n,Ppiscu;M)ia t-ns!)' .siv<; Yi)ta pr.'r<)ie): Sedis pro sccuritatf et dercnsinno ho~ris ]!fMt~ M:))'i:f u'i')nc :Mtdintï) fntur:e ctcctionis in m:mu t't'~e)tcusiun)
tm-l~ft~r.
At'KXOCE
g(~;
nichit ibi
nichit
ibi Comcs Ur~
eoMm-vcmnt,
eoMUfvcmnt,
('«tnitunt pcrmancrc
Ctonitunt
pcrmancrc nI _s
Xcnsis vethomincs suinceipittnt, nisi ea tnntmn qua- ~d
CHstodicnda ptwdicht cnstM bona tidt! sine ni:<)o infinie sccunduMt pruviderniMtn Canotncormn pM-diût~ Seftis sutf;cicnthnodonpMsMrh fncrittt. )'r;t;<!i(-fa:tt))G)Ucnst)-!),ftua'
intoant'Comitis pnstohitus Hpiscoporum eustoJx'ndaper- et
mM'-roMknt, sunt hwc: s<-i)ic(-t, Cas))um Sanau~i:
('a~rmn de Cissonit, of Castrun) <)c 'ion-cfrnctn et Vit~
die q'~ pf!
S<-()is,et Castrant de MnnU'crt-cr.Kx ipsa vero
t'ata Castra in mann Comitis <<.<' ineipi~nt, de redi'i~us <-(
ccns)b"s et cxptptiM, qU!<'de ipsis C:)s!)is oxicrint, pnf'nomin.ita Castra co-ttudiantur. i)o')o etia)n ad opcra B~(t:n
Marne C. tnorabctinos pcr nnmnqucfnq'tc anmnn de ipstt
d"
"mdiu ipsa paria perduravcrit. Si
,:).
intcrhn de ipsis Cicrici-, priedicta- Sedis ([m~nnn) )or~ohierit.rGs ipsiusderuncti i,ccnra's<')))p''r[)emMnMnt si))"
Comes \-pt hunu~'s sui
dirrptione, vt dintintttionc qnam ci
ctimnob rfttisartquo 'nodo (acerc non prH",umant. hxupcr
)nconntt')t"' parcnhttn M))))ia
sionempeecatonunmeorum,
nu!c](tt'isBcMt.~A)ari!ecsscnoscuntur,<'idc)H)natri'nc['!
Ur'i)ensiccc)''<~i!einpt'rpet<n""i~'t)('nd:t<:<'nc<'d(),taud('
~cta cafta n. htosjnnuantquc connrmo. Si~ois contm f'tc.
rii at)))') Moroinific tncarnationi'!M.C.~Xn.==Si~-j-n')m Er!)tdci:f- Con)iti'
nwnKaudi Comitis rr~;))(-nsis.=Sit;tnum
nromvimns, nrm:)ht)m!rn{;asa'qm < scfihcrc jt<<.<.it)~us,
ftf'ntnitis t'aUariensis.~Si~tnutnH.
vimus.=8~M
W.
t'"tc"nw
Vi':<'<;o))ntis.=Siy!-f)U!)t
)ii''iu'=-Siri'
R !t'nc<.Fa)t.=Si~-i-nt)'n <!o)n''a))i de Ribctf's==.Si!i:t)um
Bpr~nKarii A. <)c Ao~'erof;an''<'randidc S:t)cs.==Sin''c Bch'c~.=Si~tnu)n W. de E.ipun<jta.==Sig-iH. LaBertra')'))
df:
Va)fransa.=Si~nutn
dcr =Si~fnttn)
A.
de
Ponti))us.==8iKtmnn
I'.
Capettani
vanca~Sin-i-num
Capodccii=H. Subdii)chot)')!i so'iCo)nitis.=Sië-{'
die et anno.
ptor cxtUit et hoefhnprcssit in pr~ato
DE MCCMKKTOi!.
207
xvr.
S<«f«(Mn! '!<* ?t«M<')'0 C(!MOt)t'CO)-MM
eCC~f«' {/)-~e«MM(~
antM J)/C/Y/
(Vid. p~. se).
a)'</<.c~Mc.~'r;/<'H.
r~nno r)f)m)ni<t' tncnnMcionisM.C.LXtH. CC. prinm, )n<tictionfXttcnn)'~ii)t!ncrat)i)i'if!.Ro!ft;('riL'r~cttHnsi<iCj)i(.)!))ip'.f'Hf'vo'cnfhtsPontitcx
<iGupicomcnifn~'si!)f'))itu)o
f)))ameciamunh'cr-.i('i~'if~mS('di'iCano)ii<'i,u(uti)i)ati!)U't
solicite proY'idcx'nt,
Urt!('))('nsist'('e)<'si;c<'<'oh).))ir!)t)t''
post nutha de fjni~us se )U)icoccasio j)rnchu<'rat !<incet innem,fjU!0(unc [cmporis~t~ninfrf'viftchntur, et )-ctbrn)andmnno)'nis'.itnmnciusd('n)<cc)<i!Hstn)Mm!'tS!U~-tisP.)tri))H'iinstitn)twn,de mandate ['tvoh)t)t:)t<'))n~ditUHj)is~)pi.
indcmni~tftttft fid(')!tatGmcano))i~Mciusdfrn S<'dis,(!teti'.
sacros:tne)is Kv!tnf;p)iis unanimiter juravfr'
ne proprii':
!!u))<!crippionihH'!sif'utin'Mn)mc)))aHcof)tinc)ur,<)!)n)n!(''r
firmavcrc, id<'n)f)Hf t'ncif'ndum potiteris (Mnstniscrn: s):)tuontcst'tinvirtntuprp'ititijorisjtunndiinvH'c'xtpjonn~ntes, ac pcrpftno finnnm et ionnutabite for'' ccn'nt<'s, ut nu))!)st)n')U:)mfornm'jHii~('~dc)n<'t')fsia<'nn~ni<'n(i('uc)i!.t
nnt<tpr<'))('ndantac''ipcrf!prcsm))a), ttf'c !))i(j<)isPrfpMiton'n)cfH)<)nien)<'t))cit)Un)''i(r:)df)'f';u)dMt,d'f'(!d('in'!t<mnitntn c( n'tctitato c:)nonicc saeramentum puh~cf prebe:t).
Si \Rro contra ho: fncFrPprcsumscriot, pr<*bct)df)riussusc~pti
b''n<'fieiiindi~))t)sjudict'[ur,('tt'n'p0!,itusf<:c)t"!in.'iti''oh<jno~' privctur. S~nctontm cciam prf'cf'df'ncimn Putrun) vc'i)i!:ii<!inht'rcnt''<, pOtum')))'; satu~prrhna statutasc~unnics,
constitupr'ctf'<)dcmiHr'j))!(ndf)concorditf'rfirm:tvc)'c,~t
inMd(')nU)K'siE('e!iKpt'rpfh)Of'crtt)S)iu)nfr~s(':)nonico)'umn))<'nh))-idc)ic<'t,(jtmdr:)t;'hH!(qu!nf)'H'xMonastcriututn C~nonicis; OM
cep)is\'icif)nfu'nScdiumct
un')<Mmu.q~['in)it)c!~)nundi!di<juar:t(')t)tt('p)f)ixumcxin cadem ('cetera
c<!d'rctnHtucru))),np')U('!)ii')uis.)d!(-i~o
possit canonicari, f)on''c pr~scntps nd prctatum n~mfru)~
sin[rfdn''ti.i)fhrtf,f)uod!d)si(,n!ifp)f))cmp')r<;eu!Urah<
'tuinnc-. ciusdem
prcs'tntt'u)) fut'i),i))ir)'it'm)d<'dueatt))',
208
APRMCtCE
..u:t,hoc fccerint ;'t ntiniuto
McctMi.fCtpnci ~ui
usqne ad toaxinotât)!
ineurrKnt, et ['prpcfitttinf.tmw e(inMtnpcrimtt
eiuntMr. Statufcuttt insuppf,ct.sM)<oittsdt.'titsacritmff))i
YU'ttdeaHctU<fOeot(dixcre,ut)iitt))Mat)quo)et)){)ut'cDode adipisccndo canoni<:a)ici)m
ut~un)HjjiwopUtit< c)C:)t)0fti<t)s
trt(crrog'm'erit,t)))))ah;))))'iqnidin(k')acttu'itsit)t,cir(:spon')'tn!,Vf)!)<<'nM))natifjUMK))fr)iciendt('i))re))ca')tni',i
iofMUvitMtct'aM~t.QuodMfcet'ritttreipcrjuniar~oantur.
Si vero :t)n)ni~Canonifurt~t \et Prt'possitormn contra tcnnrcttpr<'s(itijuritjuramtt<tti~)!idc"~n)niMiso((Usp('ctn'iahitu)i
fucnt,rcquisitus!Ur:UrittUs in ea~itnfo '.ecundunt qtt0()jufitieiadictaverit cttnot)ic:Bsa)isti(ci:tt. ~«od si faccrc contemserit t)et)t'<:cioecetesiastico j)rh'et()t'.==Si~-}-nuf))Ucntarfti
Ro~eni Uf~eftettsi), K[Mi.cf't)i.=Sistnmn Gtuttcruu Saet'i.?.-=S:{'n""?
«'n~ni
Art'hidiachont.==Sif!tnu))) A. ArH. Ar<;hidi<Moru.==Sin-j'n)))))
t'. Arc))i<)MCf'ni.=:Si~'j'))unt
R. Archi()mcotu.=~Si~n~)n (;. t'riot))idmconi.=Six'i'
ris.=:S!frt<)mn Wi)te)mi Ca!)t')ris.=Si~')'nu<tt H. Hh~jstri
de Taus.==
SMtaMtU.=Si~nu)tt At<'x:u)dri.=SiKtnmn
Sig'n"u' A. de SHttcto S(e~!<<t! ~.Sis'i'ttutt) i\ Gir)<cf(i.=:
i\)ir de Us<ts!.=.Si~n)))))
SiKtnmn R. Ot)(:r.irii.=Si{;-i-<)M«t
Ma~i'itriJohannis.=!'ii~')'i)t))t) t'. dcBf<'dt's.=-:S)K'j'nnj)t P. dn
Co)))))a.=Si~-)-()mtt<j. de Cn))Hriu.=Sig'j-nnm K. (iuittprn)).
=Sigtnunt H. df F.)ia.=Sif;tt)U))) P. d'! Koe)]o)o,==Si~-j-ttorn )'. de Sanc)o Mie))ae)H..=Sif!nmn P. de V~:tnova.==
Sig-j-nun) A. Capct)Mi.==Si~-i'"M"'R- Gi[bGfti.=:Si(!)umt
H. Ca<tf)ion).==Sitt'num C. do Atb.=Sig'j*nunt R. de Portc)n.=:Si!i'}'mtm H. i'a!<f-=Si~M
~M"K.=:Sig'j'nam J'hnnnis.==Si)~))um Monta)tani.=:SJK-i-nffn) M. de
Abcta.=Sit;tnmn P. de Et)\'c~.==Sig-)-ttttn) K. de Ct)rb.=
Si~nmn W. SuecHntorM.=Sif;'}-nutt)Boncti.==:Sig-j'nu)))B.
de [Ut.=Sis;tnum H. de .Sanctat'cd.
XYtI.
ûe<)&e~<<*tMfamento cottdendtc!M)&us~r~e«et)M'&MS
concMsa, aMno Jt/CLA' (Vid. pag. Sf).
/E<tr~<.furf(eMcuf.f/f<yc~fn.
/&)tnoDominn:a! Ineartta)iom<At.C.LX.V. RM Bornardusa
&HDOC~RK'fOS.
209
ti:) n<?t
t~) Ure~')tpnt:iH
Huj~'rii gratia
Urgellensis If~nie~~noe
rogatu K'~t~nn~t.
hpiMopus, )'~<y~ht
Ermengaudi ft'atris MciCfgetteMM Comitis, necnon ft omnium canonic')rumSedisccnsi)io,atqm' omnimn hominum Viiitp Sedis
acfitamatione, et diutissima fifHa~itationc, seu Vitteo huius
adiectionc, utiMtate et subtimatione, dono hominibus Sedis
ft fœmin! atque concedo qui modo <ut)t, et in antea erunt,
quatcnus tiherntn habennt jtntcstaton per omnia temjfora de
nmni h'Mnrpsnoqucm h:)bfnt vc) tcnf'ot, <tut)t:)))uchf)tM'u
tenuerint, t'uecrovotuntatom suantcuminfantc
et sine infantf, in ~itMot in morte et post tnortem, excepto eterief
et milite,sah'o nx'i'meorumque suceessorum ccnsu. De mabili vero iiheram et ptenmn habennt potestaton vutontatctn
Mamin perpetuurn faciendi, et numqtmm in hac Vithtaicus
homo ve) fœntitM de ista hora itt antea st<'n<Mvocetur quod
vulgo dicitur ~orcA, ut hac occasione maligno secutari more
~t;t<
'<))~t
n't .“
tt.
t~t
t..<t4 .4. ~uMt.t.
~m~ tmf~<tm).tft nu~ t)tM, ~uuu
!)t)sit,oMent,sotutis8uis dRMtis, MputtuMquetraditis necessariis, in votuntate mei tnoorumquc ijuccessot-um,defuncti
residua remaneant. Sed hoc tantum inteOiRatur de parte mo~
bilium rerum intestati. Fititvero eius totum habeant honorem
censum facientes Dominosuo. Rt si filii non fuerint ei, praedietus honor revertatur ad proximos. Si vero proximi dcf))crint, in voluntate mei, meorumquf! HtcecMorumsit.Siquis
hoc evertcn' tonptaverit non vatcat, sod in duppto componat, et h:ce scriptnra omni tempore firma permaneat. Actum
est hoc VU ktttendas Juiii.~Si~fnmt) Bernardi Rogerii Epif!Copiquihoc).criptumscribGrejuMi, firmavi firmarique rocavi.=Sig-}-nu«t Guillermi Pfiohs.==Sig;-{-numR. de Authes
Archidiaconi.==Sigtnum Mag;istri Atexandri-~Si~num Petri
do Ën\'eg.==Si~-}-"um Bcrcngarii de ApMia.=8if;-j-mnnMagisthJohitnnis.B~Sig~num Guillermi ûperarii.==:Sig'j'numPortcii Sanoti Mchact.=Sig"{'nun) Raimundi Girberti.==Sig-j-num
Boneth.°=8igtnum Guillermi de Petramota.~Sig-j-num Bernardi de Casteiio CapeUani.~WiUetmm Bovarius jussuB. Capellani hanc cartam scripsitdie et enno-j-quo supra, et Viitt.
literas supra seripsit.
T.Xt.
)~
2)~U
A!'HKm(:t:
XVjf).
e<M-<<tit<<er<(tf<sf!<:e<ei<ta';S.
~<ft (<cPoM<<6t<.<~
ft<tnf)jW~<'
(Vid. p! M).
/<tfft.pM.)-~<.
Annonnm')Jon)ini~erttU)).si<c!))M()sq<todmu)):ecof!tcocioncs t'ucrunt inter Episcopos Urgeiienscs Bernardum sciticet Sancii, et BenMrdumHog~erii, et t'ntrumdePodioviridii
atque inter Arnaldum Urxcitenfion Kpiscopum poster et P. de
t'odiuviridi titium seilicet predicti Petri pro staMtinMntoKcctcsifpSancli Petri (le Pontibus et ttft'ngnncnrum ipsiusquod
j)ri<*d!ftiPetri seitiect Rater et tttius ad se pertinere assercbant. Tattdcnt P. de Podioviridi filius pro anima patris su
rccognosct'ns Injnstum esse qund Keciesia' per manum taicam etahi~irentur, atqne sub tit-anniea servitute delinerentur,
easdem Kcc)esias omnino in potestate A. Urgellensis Episeopi dctiberant, ot s)aH)i)))entum Ecciesia; Sancti Pet)'i de
t'ontibuHatque omnium sufraganearum eius tiberum semperii
pro votnntate sua, et o!<mium sueeessorum ciM p)'o;dicto
Episcopo dim)sit. Et ego P. de Podioviridi sicut superius scribtum est, Ecetesiam Sancti Petri de Pontibus et eius sufraganeas cum omnibus qMicad eam et ad cas pertinent pro remedio aninM'' patris mei dim tto e( trado francham et tibera'n
Sanet<c Mari:c Ur~ettfnsi.~ Sedis et Uhi A. eiusdem Sedis
Kpiseopo atque tuccessorittus tuia in pcrpetunm. Et habeatis
!;t!tbitintentU!n
ipsarum Eccte-iiat-un) tibprumsemper ad votuntatem vestram ita quo ibi ponatis vos et succefisoreffvestri
quales clericos voluerilis, et Rosdon f)U!)ndo volueritis pro
votuntate vestra eiciatis, et totum quod ad easdem Ecctcsias
et ad predictum stabitimentntn pertinct sit in arbitrio et voluntale afquc HbpradispaNeione ve.stff), et omnium sueee~sorum vcstrorum in perpetuum. Et istum ftnon) et hanc liheraoionem facio ego P. de Podiovindi per me et per omnes
suceessores )n<;os vobis et omnibus successnrihus vestris in
perpetunm. Kt manutcncho atque defcndatï) ~o et omnes qui
in hereditatc mea venerint post mn, et hnb['))0in baintia domum et posseftsioncs Sancti Petri contra cuoctos homines et
fœminas bona ndc absque cn~annn Ecctcsiap, exceptis Ur-
I~
hl-hucnccMKSW'
4
go)tetM)))t).'i
Ëpb'opis f'ontra qttfi'i f~u et on~fs ~uccc.iiorcs
!m;')f)uf)qt)antf'a<terend''n)u'! et.stattiqnod
Umninutt ftteus R. Uomcs Crgetii et Dtdcia Comitixsa uxf<r
''ht! et porofn tutus Ermengaudus et eastcXanus–sub x~'
suo in Castro de Pohtibu)!, ociticet, HuitiermusetArnaOus
:ttqt)eo[))nes!!ueccs')orea eorum, et omncs pnn'nehiiun.
Si ego vel aliquis dp KHCM'i'.oribus
.KceJesmrum.
!n<'Mf'f'ntt'ais)!un[)t'cd!ctnm)ihf'rtatcmvncrimu'tenMnt
se df hoc cun) Hpisf;opi.sUrg'*Hensibus et de hoc ahsotvo
eos, ft non de alio. Kt ego A. Urgellensis Kpiscnpus renipio
hanc Hherocionon snprndiet:e Eec)''si:f, et omnium ad eam
pprtmentium !'<te t' de Podioviridi, et propler istom tiborMion<*mut tirma sit et pennnncat att)ne t\ vo))i'i et ab omnibus f.ucecssonbus vestris fidcttter observctur omni tempo~fn
Rftittïo ~fnf~n Pf )i)n'"t~<tHnn<'
~"0
no! et ut hice mea dctiheracio et detinicto rata et firma
pcrpetuis temporihushahcatu)', ego presenti pn~ine propria
txnnu suhscribo, et Uomnt'm Ermen~audutn L'rge!)pnspmComitem, et Dukiam Comitissa uxorem eius, et K. (itium''0rmn subscribere, et hanc nteam de)inieiuhH!nratsm ac firnMm in perpetuum habero rof~o ac desideru. Aeta eat-ta de)ibcracionis Viff.X. kntendas juMianno f)ominic:e tncarna-~
tionis C.LXVtt. post Mi)tMi)num.==Sig'j-nurn
Petri de Podioviridi, qui ttMMcartan) detibet'Mionis fieri jussi, firmavi,
firmarique ro~vi.e=Sii~}'num Geralde uxorb eius qua: hoc
firmo et taudo sicut superius Mrihtum Mt.-==Sifri'numGuiIlermi de Pontibus qui hoc firmo et taudo.~Si~num Arnaldi
de Pontibus qui hoc firmo et taudo.==Sigtnum Pétri de Betvis qtti hoc firmo et taudo.==Si~-num Arnaidi de Zaguardin
qui hoc lirmo et iau.do.=8ig')'num Umiienni de Montfatcho
Guillermi Petri de Zaguarqui hoc firmo et )audo.=Sig')'
dia.==Si~fnutn R. de Ponta.'='Sigtnun) Petri de Fine.stres:=
Sigtnum A. de Caguasta.~SiKtnum GuillermiCuni).=Sig-{num Ugonis de Pnigv*rd.==8i~nun) Rnssei.~Si~j'num Berenguer Ksciav!na.~=Sig'{'numBenux.~8i~)'num Poncii de
Cagardia.
~t2
ttHStUCE
XtX.
.<rMMf deferMMM ~t'MO~t Urgellensis de )'e<'M Cct.'io~xnïM~~f~t~MM
fcp~w 7//<)M<o<of<ohtMno
orct~ ~C~~K.
(Vid. pa~r. 30).
A'a'arcA. Recl. </rj/cM.
)')anctissi)no Patri et Domino A. Dei gratin Summo Pontinci et universali Pap:e A. eadem gra)i:t L~'Ke))cnsisEpiscopus satutem et debitum rev~renttam et ohediontiam. Grates
quas possumus et si non possumus quus debemus sacM Patcrnitati fpstftB feterintos quoMiat!) per Jittems suas nobis
tnanttitvi), quod Cetsoxa! Prepostto nutta tmiuisenu quw
contra cettesiam nobis comissum cxistere crederet, et si eius
su~gestione deeeptus aliqua (ecerat per nos certii!catu<, libentereadct)) in irritutt) revocafet. Novet'it ilaque vestra majcstasdictamCt'i~oMa'.eecipsiamtam predecMsorun) nostrorum quam nostri spctiaif<n ne propriam cameran) semper
exlitisse, ita quod bonifepi-icopatibu!, fuitditataot in propno atodio ttoffro hedificala et adhuc est sita et u predecessoribus nostris fuit ordinata et in eadem preposittts ab eisdem semper efectu. et sub~titutus et ita censuale quod quolibet anno sex modios annonte et qua'datn al ia nobis perMJfGre tenetur. Oua; noMs foddet'e cum contendcret, et
quasdam ctotesias ot alia bona que a predecessoribus nos!n< habuerat non recognoscendo possideret, et super hiis
Preposilus ante presentiam bon:e memorim Hugonis VenerabitisTefracona'Archiepifiec'pifuis.'iet t'ocatut, antequa)))
coutroversiaperjudieiumvet
eotnposieioncm fuisset terminata, dictus Venerabilis Archiepiscopus de medio f-abjutus
fuit. Verum nos audienles quod vestra saneta disorecio Dominum Jacobum Venerabifem Cardioatew ad partes nostras
delegaretelus presentiam adientcs super predicti-! fuimus cot)qutcsti, et quod non potuit terminari in eius tfaositt), in
eius reversioneet consiiio quod Herda' ccfcbravit sperabamus
posse perfici. Sed predictus Prepositus nofoM eadem ad lucem vcnire vos tantum Dominutn et Patrcm circumvenire el
quidam fatsa suggere ausu nimis t<*t))erarioprosumpMt, af-
MEDOCHMESTO'
~3
mnuuo raMaetiortcm
nn.
A vow.:w,w
venerabiti
inpfc~tu
tmnnw
Archie~iMopo
$ilr.
1
ter nos et c_
ipsum fuisse fuctam et s)c privitegium A vobis
hupetravit, i))an) in eodem confirfnari faciens. Quod seriptum poeiu<}est ercdendum ah eodcm ['rf'poiiito falso fuisse eompMitun). qtMMAtanto ~iro nobis ignorantibuoips) esse
indultum.Testamur enim Deum etinm Mb oticii nostri pfriculo quodnumquam ittud f.crip)um vi<!er!nnu!idonec n"per
M'nave!tra presenlia venit ithutooMsustendit. Quodpurati sum'ficnm matori parte Capi)~)) nostri faecrefidem pre<.Htoofian)corporati aacramcttto quod ncc assensu nostro fuit
tOMposihu~, nec nobis vi~Mm m'Munquam conHrnmtum
vohtuditum.usquo dnn< pM nupRr prout dixirnus venit.
Quare humililer petimus ut eius tantf< prcsumptio et audatia
ita corrigatur, et nohis tateJusUtia: uompk'tneMtmuexhibeatur ut ipse de tanto excessu peniteat et ca'teti ttttcantur similin j'erpetrarc, et nos justes* patronum nos mven~se
paudeattt)i!i. Pt'etcMa Hum ad conqucs'ioncm nostram sepe
dMioTerrachon:c Arehiepiseopo dederitis in mMtMs, quntinus si t)erd~ Kpiscopos pri\'i)fgium il vot/M impctrassct in
quo quasdampossesiones quas ad se pertincre at)innab«t, pt
alias de quibus controvoreia erat feeerit inscribi, illud pnvilegium vestra* rcmitteret paternitati, et per aiias tUturas
eidem Arehiepiscopo perceptis ut causam qufc inter nos et
predictumKpiscopum super quibusdam ccctesiis Urgellensis
et Patariensis comitatuum, Rotensis quoque ccdc'iia et etvertebatur audiret et debilo line
ctesiisdetotaRipaïcurcta
mandatant cum jam super predideeideret.ëtadvestrum
ctis testes recepisset et morte preveniente Mntentiam dare
non potuerit. Rogamus omnimodis ctcmentmm vestram ut
presidenti Terraconm Archiepiscopo qui i))a9 testifjeationes
ptc manibus habet, pfecipiatis ut secundum attegata et testiucata sententiam infra XXX dies utraque parte aseita ex quo
VMtrae litteras receperit, proférât alias easdem ullegationes
et tcstifteationea sub sigillo suo clausas vestra; sancta; diseretioni renuttat tam nobis quam Uetdœ Ep4seopodiem assignans quo vestro nos presentemus sancto eonspectui. A d
h~c omntfarie depreeamur quatinus reliquas petitionps
quasM(t);ister R. deTotosa !)omini Jaeobi eterieut. et in
Christo dilectus Mua noster et vestne magestati et v~stris
devolissimus ac Métis ex parte nostra vobis pon'<*xerit andire et cxttudke \'e)itis. Viititatiotx'm \'cn) quam nostra par-
Il &
.t.I:
AfËM)t(:H
\'ita<iMs(r.uuMgftttudttnitt~nu))tdevutiuni.tt-atM)n)t!t
recipere dignemioi, nox quantum sit quod otïcrhnus sod t'x
quanta dovotione procedat perpeadeotes.
VateatM<cravestra xmiesta-! et vobis in tto'.trajtMticiaadef'-e di~ttutur.
XX
DMretMMtf'<e<;<to<tt.
/<o':fM)'f<t(<e ~'<H«M<)f)t<t ~«f~Km
{~-a<MenMO),Mtto.MC<K'/A'.(Vid.p~.<j'<).
Ex «fe/t. «.'c~. ï'afracoti.
L~itttetissitxo Pittri
P~ttriet
et Dotuitto
1)(igi~itioR.
R. fici
I)Pi dimtittiotx'
du
T!)rr:x'(nit')tsi Archiepiscopo et univcrso eisdem conventm tutm. t~ettensiscectesite cterus et populus Mhth'tn et débite dwofiuxis famutatun). Quonian) vcstmtn non credimua Jalere dist:retiotMM,angMstii(s, tributati~nes, perMeutiones rcrmxet
posesionuto mnissioncs, quas UrgefteMisccctcsia liactenus
sustinuit ob insuOeieutiam et desidiant H. quondam. Episcopi, qui enodem ecclesiam desotfttamet fore ad extremMnt
exinanitionon deductam, ft'atdbus insatutatis, et Domini
Pnpa' non expetita licentia, occulte dimissit, singulorunt
narrationi ad pnEficns supersedemus. Verum saoctitati vestrœ notiucandun) duxim))6,quodadeptaUomintJ['ap:e
per
6ei gf.ttiatn etigcndi licentia, Rt dieti Episcopi renunciatione
abeoden) rceeptitet con~mMia, sicutpnrHtterassuas jam
vobisp[eneinMtnit,co<tU)tnnivotoatquetotmsc)eript
populi cunsensu, invoeataSpiritusSancUgratia,
etegimus
novisinPaiitorcmet
Rcetoron H.Ur(;e))en.Sacri6ta))), vjrum ulique prudentcm, disctctmn, bene n)orig'cratutD, De~
ethominibns phcentem, quentaddi~nitatis veslrm cetsitudinem mitterc etpncscntare curavintus; pQKtufaotG.sunanimiter, et obsecrantes a vestra sanetttate ipsum inEpiscopmn
eonsccrar!,quatenus,
auethore Dco,sicut idoueus Pastor
etero et poputo sibi commisso prtesse va)fat et prodesse.
Ut autcfn omniumnoslrum vola in hanc ctectionetn eonvcnire nosentis, pr~'Mns Uco'ftnm prapri.'} mattibtt.ssubstnhendo tirnDavimM.Quod est .tctmn X. kafandas uMrtii anno,
.tbtnMrnationnUomini
M.C.LXXXXV))(.~Kgo W. t'rior
M:MOC)!Mt:NnM.
v,.
~Sa
yry.nuRiW."
47V
!I.
'1 1-.1- '.J
1
!!))btt;==!8i!}-nut)tB. At'chidia<)))i de Saocta )''«)'' ()).=-~
de
A.
B.
du
S)t!-)'nu<n
Saga Archidiaconi.==8)~nunt
Sa~a
de Planedis Pr:t'ef'ntor')s.~Sig'num
AMMt)s.°=Si~
C.de HipettitArchidhconi.~SiK'i'n" Magif)triPetri.~Si~'jt)U!!)Geor~ii frnlris eius.=8)K-)-num B. Nunonis.Sig-j!<. de Sancto StephaM.~Si~oun)
Magistri Bertrand).~
Sig~num Petri deCantuno.~Sitf-j-numK. tfcMontorn<'s.==
Sigtnum Martini CajtfiHani SnncH Potri.~Si~-j'num P. do
B. de Statxarit.Si~num
R. df CaCunezeto.<=8i~-)-num
B. de Argestus.c.
)!)ihu.=8ig1-num A. de t''ost.=:Si~'iSi~num Joannis de Vittaruba-~Sisinnm G. de Claneto
Prioris Guisson.c=E~o P: de Josa Archidiaconus f.utM.
Sigtnum G. de Peira mota.~Sigtnutn R. de Tost Capetiani
Mbs.°=~
SedM.=EgoB.de Jutur'iubs~~KgoA.Opf'rarius
Si~nnn) f}. Si<)rt.==Si<f~-num Annntf'nsts )!)jh! libenter.=Sig'j'num R. Capc))ani Sancti Mic)Me)is.==Sig'tnutn A.
DeMnt.=Sig'nMm A. Capethni de Cnmarasa.==8i~-j'
A.
de Cavanenis.~Sip-j-nHm Guitaverti.~SiRtnum H. de C)aret.=Sig~t)Utn (.. Saf!a.=Sig-j-num B. de Envei~Sig-}-numG. de S. Martino ==Sig~-numG. de Fost.=Sigtnum G.
de Pinos Uecani.==8i~num G. de Ripis.
XXt.
/)t h'i)e)'(< <est<!Mcn<(f
t'OHdcttdtcum a<t~ dot<a<)on~«<Caomtt'CM
tonceMa anno ~fCCjf.(Vid. pag. OU.)
t/)'~e«e;M)'<tM<
Ex Libr. 1. Dotât. Bcf<. ~eJten.
/b<.
t.
~noniam nichi) est in humanis rebus, quod magis debeatur hominibus,quam uttima; voluntatis liber stilus, ideo e~u
Bernardusde Vi!amurDei gmtm Urgellensis Episcopus eommuniomnium eiusdem eectesiie Cnnonlcorum assenau et ae~
damatione, rogatu et pHBeibus, renuneio cuidam pravœ et
périmai consuetudini, et eam per me et per omnes succès<Mesmeosabeadem ecclesiapenitus evello, et inperpetuum
cxtirpo, per quam pra'deccssorp'' mei quartam parton o(t) tnfMadMn. t]ot.tictubscribit;n.B.~e~aM/n~'<t~t~UM )ï<ten<f<c.
2tt!G
At'MUtCt:
)<)t)imnrtnum uniustibct Canonici dat'm'cti rapicbant et ceeupabant, tiMntht testandi in ii)a quarta parte dictis Ct)tM!)icif
MbantMeMoribus meis o<n))iu)odisdenegala. Ulilitati igittir
ctiibertatiecete~iie Urgellensis invif!ita)Met)a))oranf!,concedo et per )))eet per omoc-. successore'i meos constituo, et
in perpetuun) conftfmo, ut de eoftert) quilibet cterieus in Urgctte!tsi ecctcsia canonicatem occipien!) eibum, tiberam ofnnimn rcntm sutu-um habeat tfstandi ~'acuttatcm: ita titfxcn
quod sofuti); debitisde rcsiduo t.X. solid. urto rctinqxa'i, <'t
si intostatut (tecesscrit, seennd)ttn arbitrium sociomm suorum propinquorum Canonicorum, et si propinqni Canonici
deftx'rint a)ioru<n Canonicorum qui tamitiariores G) tuerint,
pfoanim~iiua, sicut melius expedire cognovofint, $atva
utititatcetffverentia
ecctesin', rebtts suis di<j)MM)))r,deduetis tamen nrius ortf* f.X. ~)Hdis <!))!))d<'t)itas<))n)afocrint. Ab hac aute~t tibertate excipiuutur Jaoiton's.
c~u t'cf aliquis successorum meorum oichi) itxpcdit'e vêt
contraire vel
attentemtts. Et siqois !)anc uti!cn)et
hooMtttmconsuntudinetn in aliquo eidem viotarc 'vel dhntttucrcpmsmopserit.iram
Deiineurrat,Gt excomunicationi
subjacpat, et pra-suatio sua nuttum haboat efectum. Hœe
on]t)iast)j)erhts dictn tirmac) JnvioiataMntper existant, i'rœterea magis tic magis canonican) Urgellensem accreMcro et
amptittcarc cupicntfs, comunicato tocius Capitufi.
comitio et votuntate per me et per omnes succossores meos
eidem canonica*dono, et in perpetuum concodo de meas
dechxasdc Hcscharan fjuas antecessormeus A. de Pcrcixens boM:mcmoriœ venefabitis nr cuios anima paradisum
possideat.
eius baiuto à Rahnundo de Caste)!is pro tria mi!ia
e( C. sotMi!)in picore accepentnt, et dictas décimas j)r:cdictos antMessor meus eanonicta Urgellensi assi~navit ';t
canmiM'
eoncessit.Pignusi~itur
ist)id,ctdpnari')so)nnc!!
Ur~e)ion!)i,sequens vesti~ia anincessoris mei, assigno, et in
pcrpctuum concf'do. Et si forte dictiB dccimtBa Raimuodode
Castellis veleius'.ucccs'ioribus venales unqumn exposi):e junrint, emendi iiccntiam habeat dicta canonica, et nutiu~atius.
Ktsiutiounquafn tempore rcdinMntur,eanonicainso)idut))
totantpceuniitjn babcnt. tosupcrrcddo eidem CMonim't'accas de pntis vatti~ Andorra:, quas at)tec''s!,or)'s mci injuste
occapavcmMtet abstntcrnnt. Pûrnas autc~n onines quas c<)'-
j
DE DOCLMKMU.
2!7i
xotttea )t)~'attoAndorra
~'attoAndorrn :t
:'tme
me exieehat.
nMonsu et exexigebat cum aiisonsu
pr'-ssa V))u')tft'eomnium Canonicorum)))ihiet excce'ifionhtM
meis retineo. Aetum est hoc nnno Christi M.CC.f.Htt. idus
MptembM.==8ig')'tmm B. de Vitamar Dei gratia UrgeUensis
Ep)83fpu< qui hoc jussi seribere et nn))avi, firmarique rogavi.~Sig-j-num B. deSuncta Fidc Ur~ei!et)sisSacrifite.~
Sig'-j'num G. de Petra moia Archidiaconi.~Sig-j-num P. de
Josa Archidmconi.==8igtnum G. de CttaretjArchidiaconi.~
Sigt'mm G. de Rihctes Archidiac~tti.~SiK~-num M. Pétri
de Maioboseho A)ohidiaconi.=Si~t"
H. de Sn~a Abbatis Sancti Michae!is.oSi~'}-num A. Mûris Gissonœ=
Sig-t-nam B. de Vi)ar.==Sigittum R. de Tust Capettani.~
Sigtnum G. Richard.~Sig-i-nutn G. de Pinos.==.Sigtt)umP.
Abbatis Sancti Martini.ctCanonieusUr~etiensis.~Si~'j'num
R, df Snnftf) !))'n)tnnn
~Si~nomR. Mirnni'i.~Sic-i-num
A. de !<as'a(ps.-=Stg~nnmP. de Cantun'i.–Sig-j'nmn A. de
A)'chavo) Op'?rarii.=Si~num U. de Tnst.~Sis-j'nun) R. Capellani Saneti Michac)is.==Si~)M)tnJonnoM de Vijtantbia.
G. de Saga.==8)t;-r'mn)
Si~num B. de Argestus.SiKtn"
B. de Vegt.=-==Sig-um G. de Sancto Marttno.~Sigfnutn
P. de Couced.~Si~t'
G. de AsG.Sig-j-num
naarri.==Sigtnun) U. de Ger, qui hoc scripsit.
XXII.
6'Aa)'<aepiscopi UrgfeM.in /f<MO)'em
moKatMftt de ~Mpu~ 'g
ordinis f)'<Bm<MM<fa<enM,
anno ~CCA'Z.~M fVid. ))!
6').
tir
tJntversissanttomatMecctesia! Htiis innolescal quod out
PoMtus
mMeracione divma Urf;eUensis Episcopus, cum
assensu et cxpressit voluntalo Urgellen. Capituti, reii~ionem, in qua Premonstrnlenais ordo mifitat, pariter attendexles, ob rempdium animarum nostrarum, consideraeione quoqm' obsidii tes.
quod con~entuset monasterium Bellipodii
Ordin. eiusdem nobis et Urgellensi Kccte).M'condam xntjtitnodisctMctiter impendit, ac scpe et sepius ad honorf))),
libitum et vo)untatf!nnostramimpcndern.
ponit.digoun)
et justum est, ut tuiciûtx' seu municione nostri pnvitejïii eoxventus et sucepsorcs einMion pcrj'ftm' ~aud'*a))tet t~tMttnt'.
3)S
AfHKMCH
lolnnrmr
vnhie
I:mri..imic
lilü.1
inf~h~ictt\
idpoquevobhiharissh)~
Christott~Mttatnicis,
Johann
i'ei gracia Abbatt et conventui !'t))cr!podii prwdicti, vpstrisque suecesohbus univorxsis, per nos ft nox~'s successorcs nostros de contuni detibpracionc et con'.itio, ac etiam ex
ccrtas('iet)cia,bona tide sinevcrhormn t'abittacionfctdoto
quicquid de defttttccionibtts sett tfgatis ()cr )o)Mmnostnun
dioecsim husquoin tticx) hodicmantatccpi'.ti!! vctvoMsdimiMum est et)))):t<<no-.trat)) vo)uf)ta<emnoHs satis):ic)un)est
competenter, liberali bcnignitaterenunnnns neeUamdonamus, et perpetue tMni(usindu)~emu.<. A (icnfps, pari fom)!)
donantes, eciam ronittentes, indulgentes ne bona tide pcrp)*tuo concodentes ~cM'! et succes-urib))),ycstrx univers)'! quod
de legatis sive dcfunccionibus vobis vest roque monasterio per
totinn nostram diocesini de cetero dimissis sive dintittcndis,
«cet (te jure cummum ~r:<.ttt po.'ic.i: t!rc 'en"
decimam partent (antumodo de mobitt~us ab hinc vos dare
teneamini. Imo omncs prt'dif)M defunceionc~ sive futura legâta intègre sine a)iqn:t difninuctone iut't: tt'~stfe d'noeioHis
et concessionis vos et sttccMores vestri habcati*!in perpctuum, recipiatis, tencati'), possideatis, f'texptctetitpatcincf'
''t potenler ad omnes vcstras Vt'strommquc votuntatcs perpctuo faciendas, sinoa)iquot)o'.)ro,s''t)
atiquorumcontr!)dictu. Retenta tamen mense episcopali nostr~ decinm parte
ut
nobis
et successoride niobitibus tantmo
dictum est; quant
bus tantumodo fidctiter trihuati' Lcctos autem et purpuras,
sive pannoe, seu fcian) nnit'ers!)s qunstibot bestias, de
eodom tibcraU benignitotc intc~reet sine diminucione seu
re(encione aliqua vobis prédictif v<'sfrfs<}t«'sHcepsonbosnichi)onnnusda)nus, ~jnccdinn~pt'rpf'titn pt'nitus.ct indu)gMnus. Addentes insupcrqnod <.)q'ta prcscnti pa~iof dMun),
quai nmM vel in posterum vobis \'et suceff-sorihus vestris
prodesse valeant, ad vestrum bonum ~'cstforuntquc Mnm))
intnHectum sinu dolo et dintinucionc ac except)onc a!iqua
apposita intetfigantnr. Excipimus (atnctt quod honores, po.<
AC~siones, predia mstica \'et urbana, nt quatihet inmobitia,
que pro nobis t.pecia)itcr tenentur vel possidcntttr, non po.
sitis recipere ab atiquibu.s vc) retiuerc absque nostm \'<'t
nostrorum successurun) ficcncia 'ipecia)i. Ut antotn Odes
plenior presenti cedule adhibeatur, candon propiis tnanihus
nustri )))U!)hnim' dnxinmsrotWM)nostrisfirmantcs,si~it(i
dam:=!<os (mton Ahbas «c))ipndii pr.'edictns, (utusque mns-
bKBOKtiMEMtM. ~)C
npn~;nl!lr"
t
1*.I,1.
dm)) tud H't'n eotu'i predictam e)emcsi))M) et (ibcrutem indutgeneiitntitctemeuttet dulcissima paternitale vestra, nobis nostrisque successoribus pie, et liberuliler impcnse, et
~ratftntef amptocientes, et Domino Deo, vobisque donatoribueuniversis gratiaamuUiptiecs hummUncfperagcntes, vos
Domnum Kpiseopmn totumque Ur~etfn. Capituium uc successores veslros in spirituates frittes et socios nostti muHasttrii spiritualiter suscipimus; et unicui'jue vestrum i't nussis, orMcionibus,jetunii: vi~itiis, affticciunibn! etetnositus,
ceterisque atiis bonis, que in nostro n~n.MtRrio Altissinio
'te cetero fient acceptahitia, sieut uni ex nobis porcionem
propriam indulgemus et annis singulis in Quadragesima, ut
in Kalcndario nostro scripium est, pro Episcopis et Canonicis
Urgellensis Ecc)esi:c derunetis proprium nnnitMsariutn, sicot ordo nn<tnr soiJRtnpnitc)' fact'rf con'.m'vi). promittinuM
pcrpetuo nos facturos. Dat. apud acdom septimo Uns Madiii
aono Dni. MCC. q'mdra~osimo uct!tvn.-=Sig*j'nnm t'<'n''ii
M'
) f~f)t<'r).Kpi.–Si~'j'
U~'h('r).==S)~-j'm)m t!.
'te Tntittn Uf~eH. i-incnstf.~Si~tnum RitM~i Archidiacont
Urgellen. et Rectoris Kcch'<,i;cftf Hatn~t[er.==Si(;')-numh.
<)cTodinano Archidiaconide in
E''c~)œ Urne))nn.==
Sig-j-nunt Hemardi de t''o)iano arehidiaconi de Gcrpin t'~cetp<!i!EUr~et(en.==S!t'nnfnn. dfBarbefano AN)ntis.'=8i~'i'num Petri de At~usia Pr!Be<'r)tori~.=~Si!rt'))um
R. ('atpt)i Canonici Hr~G))en.!==8i~j'numPétri Andrée Decanide VnJdcB. Butot);Canon. t'rtordacCanonieiUrgeHen.~Sig'i'nnm
Johannis de Tormeda Capettani San<'ti.
!?<')t<'t)si<i.=~Sif~-i'nmn
Urdonis.caSi~-j-numBencdict) do Pratis Canonict Uperafii¡
~rge)tcn.===S.Petri de Coveeto Canon. Ur~ft!Si~'t'nun) f!.
de Sorigera Canon.==Sigfnum A. de Quc)'o)Canon.==S)~-j-num Magietri Berengarii Canotue(.=.8ig'j'num R. de Spetun<:haCanonici.==S. Bernardi Boiga Canon.c=Sig~'num BerenKariide Villamtiro Canonici.=Sig~-num M. Priori!! nuisson~
''t Decani Ur~et)en.==8ig~'numP. de Sorigera Decani Urpe)).
==Sig-}-nt)mP. de Sancto Justo Cape))ani Ca'nara-ic qui hoc
iirmo.~Sig'i'nurn P. Xactusa Rectoris Ecetetia' fte Menar~i~
'(uiexcertascientiahoc
firmo.-=Si[;'j-nutn B):Mchon)i)i)i<
Sig-j'nutn Ruidonis de FrEX'.t.==Si~'j'nnmBcrnafdi d<' ('<'r''eto: Testium.
RiumundusdeMf)Htt')i:tno!<"i:o'iH<))))). Kpi. mandatn ip-.i))ss<;)'ipsit)t('<:t'tftp))osmtsu))m!-ij:'j-n«'n
di''ctn))nop.t'f.t!i'
2~'
A)'HM))(:E
Xos Aprilis Dei gratis UrgeUe)).Hpus. upud preditum «tonasteriun) Bettipodii constituti XIV Ka). junit anno Domini
M.CC.LV~fsuprft Mriptarobornn)Metfît'Si~nnmA.
de
Ripettis Urgel!. Canonici.==S)~tnum B. de Garri~osa Urgelien. Cf)nonioi.==Si~tnum Johannis Petogii Urgellen. 8alaman. Canonici fff.–NosPetrusmiseMtttOne divinu Ugellen,
Epus. apud predictum monasterium constituti Vtf! katpndas
aprilis anno Christi MCCLXX. supra scruta Ormamus et roboramus ff.
xxm,
~e inAppellatio Comitis ~'Ma'oMt's et< Sc~<pos<oKmm
~«nMtt&tafoMCt'ode WKaMMr~pMcopo ~MMMMK«a<tS,
anno ~CMf.~
(Vid. pa~. 82).
&r arch. ~)MC. t/f~M.
in nomine Uornim nostri Jftt'su Christi nofifiHcfurcuncfif
nos R.
pfesententpaginaminspecturissive
audituris.qucd
Deigratia Cornes Fuxi, et Castriboni Vit'ecomcs, sentientes
nos graves injurias et molestias infcrrl et sustinere à Domino
P. UrgctteMi Ep)!,copf),appc)tamusad Sedem Aposto)ieam
poncntea nos et terram noslratn et omnes consitmrios nostros,
cohadjulores, et dorensores sub protectione et manutenentia
Sedis Apostotiem. Causas autem, propterquas appellationem istam facimus, nominatim hoc mode dignum duximus
('xprimendas. Quarum una est quin Dominus KpiMopus est
noster inimicus manifcstus et notorius <'t quia assignat Mhis curiam ad judicandum confratre. et co~canonieos suo.t
et sibi stibditos et obedientcs, et nostros capitales inimicos;
et quia detinet nos per vinlentium spotiatos de feodis, et bcneficiis, auœ ab Hcctosia Uf~nHensi antecessores nostri tenuerunt, et nos tenere debemus; ot quia assignat nobis
locum suspectum et )ne(icutosmn vn)do quia quadam vice eo présente in suacunahominessuinos
etfanutiam nostram hostititer invaMruttt in civitate Urgellensi cum nnni~,
et de prcdicta injuria et invasione nuttant nobis fecit neri satisfactionen) et quia novitcr infra treugas nohis datas homines sui nos invaserunt et duos nostros homines neoi crudfliter tradiderunt. Priedi<:ti<-siquident causis et a)iit ~.tva-
OËMCfMESTOS.
M)
nunu)U<et dampnis,
f)Mn)pnis,quœ
quœ ton~um essetper
esset par singuta
sineuta nominoto, reouMmus curiam Domini Kpi~opi supradieti tanquam
ffMpec~m.et ad appcUationMstim'agiun) confug-imus; quia
(ristissintos solet habere exitus, qui apud suspectos et inimicos judices voiuerit vel attemptaverit titigare. Facta fuit hffc
appellalio HU.idus Ju)ii anno ioearnationio DominiM.CC.XLHf
mprosottiaet testhnonio Arn(tHiCra~iCapGHantBpoato)iet.
et Arnalli de Casatibus Sacftdotjs, et t'mtrif! S. Sacerdotis.et
GtliUet'mideVMfnota.et ttamundiSe~rii et B. eius fratM,
et F. Ftequerii, et Johannis Batdovini tabettionis apostoUci,
qui htec scripsit.
XXtV.
~~<o~p<'oc«)'<!<oW<D. PM)Ct<de rt«en)t<r ~pMcopt t'~
seHcMM, ~ue eum mon~ de crimirribus quibus apud Sedem Apostolicam <!e<tM<'o<M)':
annoc))-M<ef~CC~ (Vid.
P~. 63).
A.t onrad Pare c Seinnor en Ponz par ta gracia de Deu Bis.
po Durget de mi B. de Lirii humit servidor vostre sahtt e
amor besan vostres mans è vostres peus. Fem vos saber que
nos som sans alegre la merce de Deu h quai cosa volriem
oir de vos e mes de veer. t'en) vos saber que nos entram A
Perosa X. dies enans de Carnestottes davent. En R. de Cervora, en G. B. en A. de Querot noi foren sino II, dies enans
que nos. Entraren davant to Seinor Apostoti è davant totz
los Cardentdez ab )o Bispe de Valencia que xsne eneontra
aixi com pot en tôt segtf; els preicadors totz e)s templers,
e)sque aduxcret) futres <tetfats Archebisbe que <; mort, que
que deien que la sgleia Durgel ère en gran mat per faliment
de Pastor,
que iavie obs corretio on )o cap, en los membres e det Sagrista de Girona. Evingen luit davant Lapostoli
t sopHcaren quels ois, quels tees oir a totz los Cardenals
é quels asseguras que no pcressen mal per los vostres amicos de cort, el oils. K preposaren aixi com io us dire. Primerament dixeren que vos eretz nomicida e que cretz deé que aviefz pus de X. fils e quels hef)oratorvirpt)um
retavetz de la honor de la Sgteia, c que avietz feita moneda
falsa, <' que avietz mal mes detBispat ben la meitat, <-qu<-
2~
APKKDtCE
avtftxm~um!) v"str!tsor,t.ab\ostM
cossi))!) ~t'nnana: ¡.
dixeren que P. Gerau en' vostre (it!6 que tavistz heretat 'h')
Castct de Arches, c mettes affres coses; i fM.renpt'titi<'
rfenquisitio, e nots vot~ren oir, an'itosnegttatt det patmt
a onta<tament. Puis procura to Bisbe de Votcncin
agpssen oidor enpetrarcn m P. Caporixo to Cardenal que
c sapiatz
no
an
Mt
ni
t'aran
que cnquara
res,
daqui coant si Dcu$ f
vol o dcim vos 6 conseillant vos pcf bon conseil que vos
ans vos posselz ab (otz vostreseMmics, < que aqttMtzfa-'
catz anar ahonçadamcnt eque us percaeetz compuxatz servir ta cort < aixi venccn'n los totz c de tjo del Bispat meto:!
vos ne siatz honrat que non podetz
pcniora ça la.
taquir à vostres parentx. Estirs dei)n vos que facatz <aber an
A. de Mosset que si passen per Roseillo que no fa~e que no
sien près, c que perdcn tôt quant duran è si passen per la
iKtttt uct <~u)tt!uut: futA tj[UMft
esiit: u csquirtt 5. ue Vnaniur
e quels peceig totz que puix bon faron dret que aixi <'<
(p~t
fer l'Arcliebisbe de Bordel, cnquarano fenan dit mal, el
df'sM mans nocis–t. Ctcrge enquaracarchpbispc, eMosabcran Il. dn Vitamur, <!at Comte de Paillars si passasen
l'
lur terra <-non estorven per nuilla guissa. E si podetz ferper
fpr
nul a) Tempte aleu vostre amie que A facaiz quel Maestro
de) Tonpio en (j. de Cnrdonn escriso contra vos A)
vos avcti! parpntz t nobotz facen mal <-vo'i sofritAposto)i
jos cubertament que puix si siretz Bispe ma)gra( de totx vo<;(rc.<!
anumics entfemctet vos corn sirvatz la cort que pagetz las
monaders < que us ontremetatz de bels Il cavats que aven
convengut à 1 nebot del Apostoli quins aiudeaixi corn pot,
f vistes les )etres no foeatz sino tramptrc. Estirs dien
que
Mtx poriur: Estirs dit
que vos avestz feita sesio. Perestirs sapiatz quel Sagrista de TarragoM sen te a cab e A co)
ab vos de feit, &de parauta, en tal guissa que vos devetz
amar et les sues coses. E vul quen facatz sembtant at Prior
<on frare <-que) honretz en <;oque plixatz c tingatz lotz tosP
Canonges en pan: aquesta saon daraque sapiatz que nos
vos honrarom daquetz si Deus o vol. Per Mtirs Laniachf
de.
sen esta que à descubert non nul toc..
Estirs esta ab to Bispe en el (enim en bon cuit pprestirs to procurador det Biape de Zaragoza vostre nebot nos
Contran aixi com pot per nom P. G. A trametet ne tetrpf!
al Bispe de Zaragoza sis fa ab son cohsei). Rstir!!det feit def)
MKM(:L))H?iT"
W n.bJIGnim.
u1:
22:3
GL.)
C.dc.foven'nfenM aixi cumpodcm. Ei) nn J.Kanttrri pt'rl'
t.t_(tsttt ab vostres enemu: <' rcnnges a)) ch on nos vos
deunqueusprenatiizoquHCta~ascd.queaitatnbopkit
nus auren) aixi com aixi t'tramctet nos )Macteo()etp)eit
t)cn Jovorre è a que les den R. de Cprvera, df't Artinchotôt ~oquen
nal, cotnfocittat, ni corn donastascntentia,
fo que Maestn' Andreu )o vol tenir en cort )o p)eit. )':) fa
donan
prueurador )o DeRADurge),ct:t consci) ()'' vos,
vo!!perconsei)dret, que f!)Cftti!pM!)r)ot)efj'aa[))o Prior.
Estirs sapiatz que nos aven) totz dies VI. Avocatz 6 Macstrn
Andreu quen fa gran messio per vos ove obs que ))i em<
natz. K jo sapiati! que fui robut < perdi tôt quant portava de
tes letres en fora, e Maestro Andreu donam ço que obs me.
K an dit at Apostoli que maior mal a feit «n P. de Vita~nur
a la sgleia que no avic )o Comte de Foix, e votien enpctratr
eontra et, et no que nos !0! nestam ecrtz on el nos trantRtn
unit procuratio. EstirRnos trameten) letres at Prior c al fiaj;rista, &à los Canonges, que a'jnestx dien gran mat dcts
en cort corn so fan, pcrzo que mils se lingen ab vos, ('-\'istes les letres trametet vos vostra volontat. Datum apud Pcrusii in vigilia Natale Uomini.
Traduccion del <<ofMm<'t)t')
lemosin.
AI honrado Padre y Senor D. Ponce por la gracin de Dioss
Obispo de Urgel, yo B. de Lirii vuestro humildo servidor,
M)ud y amor, beMndo vucstrat manos y pies. Os hago saber que estoy sano y alegre, gracias à Bios, )o cuat deitcaria tambien oir de vos y mas verlo con mis ujos. Os ha~o
saber que Ue~ae APerusa X dias antes de las Carnestotenda.s
de Adviento, y fjuc sola dos dias antes que yo ttcgarof) n
la misma ciudud R. de Cervera, G. B. y A. de Quero). )':<)trie en la misma et Santo padre preeedido de todos los Cardenales con el Obispo de Vateneia que satiu a reetbittc comn
pado.junto con tosprndicadore!) y )os tcmptarios, )o5cua)e<.
trageron carta'; del fatso Arzobfspo que ya murM, en dondf
M!decta que la iglesia de Urgel padec~ mueho por ta fatta
de pastor, y que cnettahabia necesidad decorreccion en
la caheza y on los miembros, y tambien las traian df) Sacristade Gerona, yprcsentandose todos al Papa le supliearon que los oyese y que )os mandate ni)'de todoi!fos C<u-
824
A)'~0)CE
dcnate!
que )"s ase~urase conha el dafio q
~Utm"J!~)~m-M!t$UtMot.~UttUitt'tUit))Uq))~'UU~)Mtt
tfcibir de parle de vuestros antigos de ta corte, y los oyù.
Y en ta audicncia propusieron to que voy A decir Primor.tmcutc d~eron que \'o'. crais homicMa y t)~/)or«<«fOf~i<tM«t,y que tf niais <nas de X hijos y que los heredabni*.
on los hienf de la Iglesia, y que hahias fabricado moneda
fatsa y nmtbaratado la mitad de vuestra diocesi, y que habia~ dorn)ido con vuestra henoana y con vuestra prima
hermana; y dijeron que P. Gerau era vuestrohijo, y que
le habias het'edado ctt et castitto de Arches y otras muchaa
cosas. Y pidierou que se inquiriese sobre esto mas no los
quisieron oir antes los arrojaron de patacio con ignominia.
Po!<tcriormente,&soticitud
detOMspo de Valencia, lograron que se les senatasc auditor, que fue et Cardenal P. da
Cannixo. Mas sabed Que todavia no han adelantado un pado
nt en adetantc togranin nada con el favor de Dios, y os
digo y aconsejo, eomo cosa que debo aconsejaros que ganei!i la tnano à todos vuestros enemigos, y que asi los ha-'
gaM andar corridcs procurando atracros et favor de la
corte, con )o cunt )os vcnccreis. Y en to det obispado obraa
de ntauera en todas partes.
que adquirais el honor
de que nada podeis dejar a vuestros parientes. Tambien os
di~o que participeis !t A. de Mosset que a su transita por es
Rûi.pXoncuide mucho de que no le prendan ni roben; y quel
si pasa por la tierra det Conde de Fox que B. de Vilamur este fi la mira, y que les persiga, que despues ya nos
defenderemos; que nsi )o mando hacer ei Arxobispo do Bordel, y aun no le han dicho nada, con ser que et por sus
manos mat6 a un cterigo, siendo comoera Arzobispo y
haecdto igualmenle saber à P. de Vilamur; y que at conde
df Pattàs si pasasen por su tierra, no le causen estorbo alguno. Y si podeis haced algun dano al Temple por média
de vuestros amigos porque el Marstre det Temple G. de
Cardona eseribiô contra vos al Papa; y a vos no os faltan
parientes y sobrinos que hagan este dano sin que vos saqueis la cara. Y si quereis ser Obispo a pesar de todos vues.
tros enemigos, trabajad en servir &la curte y en pagar los
monederos y en adquirir dos hermososcaballos, por los cuales me he convenido con un sobrino det Papa que nos ayudar4 en cuanto puede, enviândolos tuego que recibais esta
carte. Tambien decian que sois perjuro, y tambien que habei).
nE COCtiUEMCS.
828
hccho renuneia. Pero sabed lambien que el Sacrista df Tarragona cstd firme en vuestra defensa do obra y de patabra;
da manera que debeis amar mueho à <i)y a. sus cosM. Y
quiero que hagais )o mismo con el Prior su hermano, honmndote en euanto pudiereis y manteniendo en paz a todos
los can6n!goB.
Asimismo vuestrosobrinoP. G., procurador detObiapoo
de Zaragoza nos es contrario, y eonvendria que escribieseis
at Obispo para saber si procède en esto con su consejo. Enn
cunntoa)')deû.
de Joverre hago toque puedo.
J. Danurri esta con vuestros enemigos y con ettos se ha acomodado por to cua) os digo que os apodereis de )o que estâ
en la Seo, que tan buen pleito tendremos de un modo como
de otro. Enviadnos et proceso det pleito de Joverre y la <
de R. de Cervera sobre e) areedianato, eomo fue citado. n i
como se dio la Mntencia y cuanto sucedio porque et maestro Andres to quiere lener todo.
N6mbrale su procurador el Dcan de Urget y ao os aconsejo que hagais que
se compensa dicho Dean con el Prior. Sabed asimismo que
nosotros tenemos diariamente empleados soi!, abogados, y
que et maestro Andres hace ~rnndes castes por vuestra causa; y asi es preciso que le envieis socorro. Y de m{ sabed
que me robaron y perdi cuanto ttovaba menos las caftas, y
el maestro Andrea me da )o que necestto. Han dicho al Papa
que mayor dano ha eausadoa. esa iglesia P. de Vilamur que
el conde de Fox é intentaron que se procediese contra él;
mas nosotros nos opusimos, y et nos ha enviado poderes.
Tambien escribimosat Ptior y at Sacrista y i los Canonigoa
sobre )o mal que e~tos otros hablan aqui de ellos, para que
de este modo se mantengan mas unidos con vos. Vista esta
carta enviadnos a. decir vuestra voluntad. Fecha en Perosa
en la viguiaj de la Natividad del Senor.
T.ït.
)~à
226
ApHNtnCK
XXV.
B/wttcm JtHertB ()(«&t«t, (j~cri})~ pftHUtm epistola Ce<));t«
f«Mf)~ ad 7!<Mt. Pon<)/ do ~MœWtMont'M
~Mos Aa~~at
adcersM.t ËpXco~Mm. t/<~e«., <'Mn)(<ft))(f<:a<)enf~
aumône!
super lite ctox p?-(fdt('<oComt'te; orco <tnt)«m ~CCU/
(Vid. pAgiM 80.)
~'a' arcA. e''c<. (/rsf«.
tlic est <enot tittcraruM, quas misit Comf); Fuxensis eon(ra Episcopum Urgettenseni. «Sanctis~hno i)t Chfisto et eictera.
MVcstra; sanctitatctn ctententiie rp~raciandam duximus de
"muhitudine gratiarunt, quas mihi vestro famu)o olim de
"mertt tiberatitate vcstra et gratta, non meis exigentibus
"meritis, manum )argiftua)n intpendistis, pro quibus totis
"visceribus \'oh)!iet v-stris ~) atc;! obsequiosius meus Mnimus
»est paratus, si facilius fdiquo tempore se offerret, quam»quam in hac parte rnihi vel mcis de condigno retribuendo
»servitio suppctcre non video facuttatem. Et utinan) mea vita
"comité locus et tempus congruum ad pnBdictit pcra~erc se
'tofetTent. Ductus tamen illius confidentia beni~nis'!imi Uo-'
Mminic(B)estis principis, cuius vices in lerra ~eritis, et con»digne, apudqucm in bonis pro facto votontas aceeptabitis
"rcputatur.'HtR totunt et mea omnia, ae arnicas et univcrsos
"ypstris omnino benepiacitis et bona gratis offero voluntate,
»et ad ex dcbito carnis prosapi: et consan~uinitatis iinoa!
Hreco~nosco fateor me teneri, cum de illius magnitudine geMneris Comitis Barohinona:, ut vostrum, descendit genus
Mmeum. Quare non modieum, immo multum vereor et connfundor, si quid vestrro auribussanetitatis de persona mea
"pthominibus terras mete insinuaretur sinistrum, videlicet,
»quod ego aliquid comittam erga Dei Ecc)esia)n sponsam
MVMtram, veiatiquaeius mcmbra, quod vobitvateatdis"pticerc. Vnrui! etenim, ac utinam pius, pater Dominus
"Poneius Episcopus Urgellensis non crndat suncere nisi
»plures exharadaciones meas et homines t<;n'!C rnea! injuMriose et detincat, et quia me et terram tneatn gucrris aflligat
"gravissimis et injustis me cogit huiustnodi suspicari, e)pro
M:nf)<:n));t<'ftM.
M?
a.v"i".r.
oeo quoa
me (njuste mroque gfauMpcrsfqmtur, dcncnsioni
Hintendo legitline terra: tnem, et quod guerrarum dicti epiHscopiet fortunii progenitorcs tnei et ego diffuse et injuste
ManM'.imus, quandofiusdctn urgente guerra, permittenta
xdivina.gratia, juste recupeM pautatinp quod totum de faxcih eostare potcrit vesitta* ctemeniifo per diversas treuga;!
))!tineinde inter nos inlias mutuo, et nb eodfn) et suis factas
ohominibus, non a)M(tuetnuiton<!ttstragc meoruot hominum,
Hractnetiam ab padetn et vio)a(ione, si die! ficcat, quod me
opudct, proprii juramcnt, quarutntrcugat'um transcripta sub
eoigiitis autenticis sigi))atis vestre tjcnignitatis dulcedini
oduxi trnstnittenda. Ideoque confisus de vestra; ctetnentim
)))i)jora)itatosanotitat<c
V('st[!c humititer suppticare non vereor,
"et dévote, quatinus tnihi et meo procuratori prœscntium
oportiton, ut pius pater ot bonus et Dominus more solito
xgraiiatn conKMtvxrudignontn), et tavorcm, ae eius Domino
»Domino Rpiscopo vestris darc titteri-! in mandatis
ut me
»admittr.t ad concordiam et ad pacon quam cidom obtuli
))mu)totip.ns,novit Deus, cum anime faciendi ad bonorun)
"virorum notitiam parti neutra} minime suspectofum; quod
Hadituo sum paratus facerc, et ut me obtuti vestris judicibus,
ant p'')'actavobiscostare poterit.adhue benignissimeoffero
urne.
mandet'mihi
vestriB ctcmentia' ipsiusfamuto
Mbcnfipiacitutn suumomne:paratus sumctenitn mandatum
aipsius pro viribus effectui mancipare. Datum Nonis FcbroaMni.')==0btat:o fuerunt titterfc ist<e Domino PapfB npud
Pcrusium XtV. ka)ondasMaii.==Ne vero per aduiationisastucias, ac Hcta mendatia et dotosa detrahi \'a)ea( juri vestro
super injuriis.dampnis castrorutn, possesionum occupationibus, vobis et terra*vestr~B et homitubus indebite irrogatis,
testimoniales proborum titteras contrarias rcmittatis, quam
cito poteritis. Consuio tamen vobis, ut priesenti tempore
o'meo potius componatis, intendentes sollicite vestris resistere adversariis viriiiter et prudenter pariter et potenter; nam
causa huiusmodi in qua ad diminutionem capitis agitur.
omnes causas excedet alias temporales, et ubi maior pericutun) vertitttr, maior debet adhiberi cauteia.Litteram vero
quam Ricardus de (Cervaria).
Guillermus de Ftuvianou
Arnaldus de Carrol contra vos apud sedem Aposto)iea<t)
impetrarunt per fratrem GuiUe)mum et Raimundnm Ordinis
Cathoiicorum Yobis consimilem destinamus sub Bulla t)omi-
2~
APH!<t)t(!E
.n Pa[u.
ni
Pap~-act.'tMrnnt.
act.~ornnt.
procurabant,
procumbant.qnMt
qncnt cor'H"~))um.)KMt)tte))tibns cf.proutiutunorceitMdetn
potehC'iptenittsiotueri, (fuem vobis mittin)us,inter(;ff)M)tn.
J-:tiide)))p)urMs tittemsdeflerentcs.
tnuhiptieitcr infanmrnnt de pturibua et de tnuttis, qua: taconda sunt
pottM ob
corumturpitudinem, quatnhtteris inthnanda.qum
dictw litteris habebaniuf, ût ipsM Domino Papa' ittpra'tttfems
obtuterunt, quarutn tenoron co~npfchendet-e nequibimus
exceptin illis litteris, qua} vobis sunt d!nei')f: destiMtn'.
Litteras vero Cuittermi de Jouverre vubis miltimus, que
u!ti[no!!unto))tf!tjt!e. Mirer tam<'t)<'t!«ttnira)ionedi~um
est,quodproeura)ionemve$h-.)))) et caj)i)u)i vestri solummodo tmnsmissistis mihi contre ému, ne processnm.
habitnm coram judicibus delegatis i-etinuisti~ penitm, et
caMtc mcrtta ntefito Ignorabam. Tanten c<n)Mfemittitur ad
jt:d:c:ni;n
!efa ~uxm :o
'b;
Mi'w"
et poMmn tnerito admirari, quia procuratorium in causa
Fuxenos Coatis no)) missistis sigillo vestro una cum
sigiHocapitnfisisittatmn)!) forma quamvo))isn)i~Mfam dm est
in quadafn sedo);), nam cum si~mutn habcat
ad agcndutn pro ipso cupituto non suf(!cit eapttutut)),
sigillum vastrum et lieet quand!)m sedulam vestram hahean) in qua oapHut)s~it)mndepende(,capifuti
si~Homsuspectum habeo.
Et ideo wreor.
quia vidctur fuisse nppc-sitmn viciose,
cum oxterion parte ccra apparcaUividior et ptanior, et in
colore peccaret, licet P. de Livi.
assererat eostanter sig)Uum fuisse impositum ab eo, qui eius habct custodiatn fidcliler, Et idcirco a)iquftntu)u)nnegotium rotardatur, remittentes procuratorium per quod procedi vateat sine mora.
Formam vobis mitto inlorius intcrctusam. Hem sclatls
quod
processum totius negotil Comitis Fu;<.ensi&restituere debeo
mercaloribus in obligationom in Jesto Beati Joannis
Baptittm
proxime ventufo.prout eis promissimus intefpoeitojurame))to de voluntate Fratris RaitnundL
!?
DMUMEttO:
929
XXVI.
&Ae/'ofre«'<e n!omw, Bp~ccpt <yf~!<fn~cpMM~a~
Cornet FHa;M.!t H«f)'&M<<B
ccr~e
<)a<Mnt<t<pe)-~ac<t)~fMf.!
~o~ne)' anno jMCCU. (Vid. pa~. 87).).
Rc afc/). ~rct. t/f~c~.
Venerabili in Christo Patri ac t)omino t)ci gr&tia Sacro~Mneta*Romanœ Eectesta) Legato in partibus ToiosMis, P.
per eandem Urgellensis Episcopus, satlutem in Domino Jhesu
Christo. Super adventu vcstro, quem futurum utitem toti
Keetesife Dei credimns, ot speramus, caudemus inDomino devotioni ot discretioni vcstriB pariter offerentes serviciurn et honorent et qn)cquidpo6s!n)us ad exa!ta)ionem totius Ecctesiw gpneratis. Et quoniam expedit vobis, et nobis
etiam, explicare que faota. sunt in partions istis contra Coignorantiamvel 1
miten)Fo!ten.,nepossit
vosdceipercper
errorem facti, duximus paternitat vestra* prsesentibuBtntimMda: breviter, spcrante'i quod Dominus Kpiseopus Totosanus et atii pnetati ittius terra;, quibus super hoc scripsimus,.magn5tndini vcstra: refferent ittud idem. Hine est
igitur quod cum per P'fatrefi Pnedicatores.et Minores, et
alios virM religiosos, qui ad inquirendum super facto hiBresis in terra Comitis Foxen. et R. Htii sui, qnae est in DioeeM nostra constitutu, nobis manifeste constiterit ptures
hereticos et credentes eornm erroribus, et (avente~, et celatores, et deOensore!)in Castrobonoet in tocis circumpositis
iatitare, qu:e quidetn toca sunt pr:cdieti Comitis nt (ttiisui;
nos cupientes, ad extirpandum semen it)ud nefarium de terra
ilta, proccderepru'ia ratione sepe dictum Comltem monitum muttociens, ut ipsos hercticos injudieio cxhiberet, contumaccm excommunicavimus, et pMtea. per aentent~m
enmdem denuneiavimus denensorem hereticorum, celalorcmpMiter et fauioremet excomfnunieatum. Tandem convenientibus ad tocum personaliler Dominis Tcrraehoncnsi
etecto, llerdensi et Vicensi Episcopis, et muttis n)iis viris r'
ligiosis et discretis, pernnsit dictus Comes inquishioMm
fieri in Ca8(robr)no ft in.locis pmedicti)!, pt inventi fueruntt
~0
APËNMCH
n~ile numn
( Y h~7.
..n 1..
ptu-i
qua.n LX hcMt.ct et credentes. Qui omnes, prwseutibus
~mtte et hfto~o, fuerepefDominumTcrraehoMnson
ft
ahos ]..ptseoposd«
hwosiinjndicio condempnati. Cumque
Homtn.iobsanoet
Domino
ntmo Arhtepiseopo Narhût.iB, CarchasMnensi.etetiamDoet fratri F., et fratri G. A. de
ordfttcPra-d.catcrum, ftti~.ft fwo omnta fesemta.nescimm quid vc) (jua)iter vct quare
eontigit quod dietus Cornes
nun vitatur :)b illis, sicut excommunicatus.
Quod vobk signtticarnus ideo, ut si qunsuntomissa forte perincurtam,
pervestram diti~cntMfn st)p)e.-)t)tttf,et ut
pos.oji.icomprenendere utrunt sepe dictus Con~s M tettebris
ambulat
htcen). Praiterea noveritis nos nupcr Tern.d.onMt vel ln
ivisse,
ot super hocDominmn
Archicpis<up).nt et
qu' Mpradictis omnibus intwfuefc, eoftst.tuis-ic.!'r:L-dicatores
Ex quortun
h..h.n.<= ..ot,f!t).n nnr.tt nm..in i~. t.).i< cxnnnfn.mn.
?(
ipse Dominus Arehiepiseopus, pergens in Nav'arrnntet Caste))am causa VtsitaUotus.Mripsisset vobis
supt'r hoc, si
Mvctttuut
MirumRcr atiqMfTtprcscivissct. Qui dixit nobis
quod ex parte sua vos rogrtremus statim cum veniretis, ne
in abM'ucione dicti Comites et facto
ipsius et Hiii sui sine
assensu eius et nostri, qui piuranovimus
ctinteiieximus
e«an) posf tatam sentenfian) in negocio
eorumdefn, que ad
pt-rnseMs in absentia Domini Arc))iepiscop; non possumus
vobis seribere, procederetis, nisi forsan
peraitaaminicuia
in facto heresis possetis procedere contm
ipsos. Ideoque
super praimtssM (iominationem vestram humitifcr deprecantes rogamus, ne moieste feratis
quiasollempnes nuncios vo.
M'inonmissimus;non
enim babemus qui audeant ire, et
credimus per latorem pt-a'scn(ium totant roi seriem secretius
nunciare. Datum in Sede IV. Katendas Januani.
XXVii.
S. t:a!/<M«nf<tAPeilafort epistola ad ~OKc«<ntde
Villamuro,
(.~e«cMem~)!CopMnt~Mpe)-/ac<o t'nqutMiionxt'K Aereticos c.ce'-CM(i<B
circa an A/CC~. (Vid. pag. 90).
Ec autogr. in are/t. B'ecf. Urgelt,
t
V cno-ithtif In Christo Patri P: î)pi gratia Episcopo rrge-
CE DOCtiMKSTO~.
23 <
ttfH!<iFrater R. de Pennaforti, satutcnt et orutiunei. in itutnino. Quid facietututn sit de R. de Vernigo), qui propter hf'rc),im dieitur MMcaptus, non Mtmeum prceipitareaentetttiatt). Cautum tamen vidotur, ut suspendatur negocium, el
custodiaturbeM miles, donccvideritis onnes tittcrM, quœ
Hupernegottofidei scripta: fuernnt M Sedo Apo.sto)ica Domino C. eondiun procuratori Tan'ach~npnsift Kec)e~i:e; et
tune secundum concitiutn, stntuta Dotnini Pap:e novitcr
cuntm hereticos promutgat~, et ittas fm-tnas poteritis, habito
diligenti eonellio eumpfeehtis, et a)iis Deum thnentibus, ac
fidei xe)atorihus,Mquod!,ihi et Kcetcsiif utitius, et securius fuerit, providerc. Deillis quoque, quiXatbertodeBarberano in sua fuga ducaturn, et auxhiumprestiterttnt,
quid
possum aliud dicere, nisi quod juxtaformam Concilii, et
Domini
pr:Bfata
Papa) stalula contra fautores heretieorttn)
édita, ta)n in ahMtueionc, quam in aliis procedatis, et postmodum, vel de eundo uHra mare, vc) in fruntaria contra Sirracenos, taxato ois tempore congruo, quo ihi debeant deMrvirevetsihoenon
poterunt, atiquidatiudjuxtavestrum
arbitrium poteritis talibus pro penitentia tmponere Mtutari.
lia tamencautc in omnibus procedentes, quod enormitas
tantifin'.in.o[isno)t renMnefttinpunita, et qui vere pénitent
ex nimio rigore desperationis laqueum non ineurrant. Orate
pro me.
Quod autem Odei ncgociun) prosequamint diligenter, et
R. de Josa qui pro negocio fidei molestias patitur, vestris
eonsiiiis et auxiliis quantum decuerit et licuerit, foveatis,
quia vobis ex ofticio pastorati ineumbit, et a)ias, nif-i fallar,
estis fidei zetatores suadere vobis aliquid super hoc supervacuum videretur.
xxvm.
ad
Bp)'<o<oD. BMed)c<tde Rocaberti Archiep. ~rracon.
Pf<ofe Pfc<t<Mt.~ofcAm. <t S. Raymundum de Pe):ftyb)-fj
eorum~ue fMpcMtOMssuper /«c<o /)(B)-e<«'on<mH~sMM!siumindioc. U)-ce!<MM~
cirM t:n!tj!fCC~.VJ.(Vid. pag. 93.)
NOTA.Fr. Pelrusde ThenisOrd. Pred. D. Pcncii de ViHamur
erat ha:reticot W«tdcH<ei
Epitc. Urgelleus.Inqoititor [teMequxttt!
mque ad villasde Puigeerda el B'r~f, a)')"e ad Baroniasde Jota
M*
SM
APKNMCE
APËNO!HE
et
da PittM.
Pi<)M
lie tmteot
ant~n
futtitt~
et de
tte
tdbnc i~f~~)..
et w~
infecta, ~t
Epiteoput~r 8e(t«n Ap«~toticam 4 ))MtitMt((ibo<
est mfpeot~ et tt)<)t)iti<or
A sooProyintixtt probibitus ae ten)entitn)in hzretico) ferre).liane circa rent
dubitaotit Arcbiep.et atiorumfMpotxtentiutnepjfto~~et-iantttr,quas
ad antt. ttït aot cifeitef adicriMmuscum Archiep.Tarrtcon. nc't
Bttim fine aoni t~~<. Settomtuotn aceeperit
r<sett(taut;UrMnen!,
autom EpiM~put anoo titS? vitatnOniwit.
t.
Epistola J?. Archiep. ad Fr. /'f<)'KMde Son PoM Pft'of~w
Conf. FF. /'f~(<)'c«<o<Ttfn
B<t)-oAtt). S. &Mmwx<Mmde
Perlafort.
jEie Tôt). Mtmt.D. ~M/ttepMf~t yotracoM.
Hpn<'t<:fh)t (tivinn nrfwif)c~t{a Af<'hi<*ni<i<'nm)i;
Titrraf'nncnMsVenemMtibus et'diteetis in Christo rc~ioois viris Fr.
Raymundo de Pennarort:, et Priori domus l'Mdicat. Barchin.
Balutcm et einceram in donuno charitatem. Signififamus vobis, quod eum Capilulo nostro, ctntiisvim religiosis, et
pturibua saptentibus, dehberationc habita ditt~enti, diem
Sancti Nicolai duximus issignandum
ut nos, et ille, qui
vices gerebat Venerabitis Fratris nostri EpiscopiUrgellensis,
ac a)ii ad hoc neeesarii, essemus apud Bergampersonatiter
eonstituli pro ncgotio Jnquisitionis contra Hereticos factm
per religiosum virum Fr. Petrutn de ThRnis in DioeeM Urgellensi, auctore Domino, prospere consummando. Veruntamen cum ex parte ccctesiœ Urgellensis noMs fuerit declaratum quod dictus episeopus itb administratione spiritualium, et temporalium episcopatus Urgellensis est suspensus, ita quod per se vel per alium nihil de bonis episcopatus, sive de ipso episcopatu debet percipere, seu etiam in
co ministrare secundum quod in translato sententia;
super
hoc tatse nobis transmisso, cujus formam \'obis mittimus,
plenius continetur; videtur nobis, et Capilulo nostro, et
pluribus sapientibus, quod in hoc easo itii, qui gcrebant viees Episcopi vêt Capitutum UrgeUense, eum non dicatur
Sedes vacare vel etiam nos procederc ad decisinnem dicti
segotii non possimus, sed tantummodo dietu: Fr. Petrus, qui
Msus estjurisdMtioneadicto Kpiscopo sibi commissa, et :i
nobis postmodurn con0rn)at«. fpi«; tamft) dix!)quod pfecc-
DEMCUMEMTOS.
833
ptum est sibi a vobis Fr. Raymundo ex parte Prioris Provintiaiis, quod non procédât super hujusmodi ncgotiis decidendis, aeideo sine tnand&to spetiati super hoe non procedet
ullo modo. Cum igitur si ex hoc dictutn negotium impediretur, non sotum seandala sequerentur, immo totumne~otimn
possbt destrui in magnum dbpendimn pturium animarum,
et fidei orthodoxie, diseretionon ''t devotionem vestram rogamus, hortmnut-i))t)omino, etmonctnus,
quatenus dicto
Fr. i'etro in sententiis super dicto negotio prof'erendis A vo–
bis p)ena licentia per spetialem litteram tribuator, quam nobis mittatia per prtcsentium portitoren), vestrum nihiioMinus
in scriptin salubre nobis super hoc consitium impensuri, et
nobis, ac dicto Fr. Petro dictas Jittera'}, et responsionem
transmittatis, i)a quod die Jovis mane apod Vmamfrancham,
ubi eam expectabimus, habeamus; quia atiaa secundum conaii,°_ h~hil:l~:
°~.a.c~
D!a~m
l.H~n:m.
Ut autem supar pnemissis quid agendmn si) ptcnius videatis, transtatutn commissionum dicti Fr. Petri et sententi:f
contra Episcopum tatfe ut dictutn est vobis mittimM sigilli nostri munimine interciasum. Dat. Tnrracona: eatendis
decembris.
~<!np<Mm Prioris, et Fratris Raymundi <<efen~o/(M'<ad
/ftmMm.&)t)w. Archiep. 7'arracon~.
Ex eod<H 7MM<«)'tO.
Hcverendi-isimo in Christo Patri Domino Bénédicte Dei
gratia Archicpiscopo Tarraeonensi, Fr. Petrus servus Fratrum PriBdicat&rumBMchinon., et Fr. Raymundus de t'ennaforli Mtutem et reverentiam dnbitam ac devolam. Receptis titteris pateriiitatis vestrœ tfrtiA feria per manus Magistri A., respondi ci ego Fr. Rnymundus quia mihi spelialiter fiOene tnittebantur, prout scivi, et potui viva voec,
juxta vestramrc\'<'rct)tiam, et honorem. Postmndmn feria
quintAeirca nonam recepimus alias litteras per quendam pucrum eursorem vestrum de quamm lenore mirati fnin<us,<'t
turbati, pro co quod adversarius veritatis intpcdinx'nta contra t')d<'inegotium mac~inatur. Hoc nutetn seitotc pro cerlo,
quod a qntndecitMdiebut <;itMj:<m tribus vieihm inleltexi-
234
APESOCË
mus a persuni!) pturibus (tdedigms, atiq~ibus )too uttsertione
tttdubitatA per Miteras referentibus, et atiis viva voce, qui
et tttteras reoeperant de euria et certitudittom per persono~
notas et iidedignas, qua* in facto présentes fuorant, et occulis suis viderant, quod Domiuus Episcopus UrgcHensh
fuit indubitanter dcpoxitus per scntontium Dumini Papa- in
pfinM sabbato octoliris. Audivhnus ûtiatn, quod ante sentontiam depositiouis (ucrat iata suspensiottii. sententia contra ipsum. Unde secundum hoc, cum constet Urgettensem
Ecctesiam vacare, potestisindubitanterprocederc,
vêt vos,
vel Capitutum, \c't sitnut, prou) vestra eireunspecta discre*
tio magis viderit expedire. Posito etiam quod non CMet)ata
s''ntcnt)K (quoft non credimus) videtur tajius quod vos, Pater, cum «ttis, tam eum procuraloribus Domini Episcopi,
~u~~t umu ~t~~)!un/, ~tj~
~d ~cjt!c:ttittnt pr~d~
pra'sertimc'unsiti'! Judex ordinarius, et nihil in pt'sejuditiumDomini Episcopi, vel jurisdictionis ipsius super pnedirais facere intcndatis. Et his omnibus cxequendis po')M:t
Fr. Petrus de Thenif, ticet prohibitum sibi fuerat a Priori
Provintiati ferre sententiam
pr~estare xnutn consiUum, et
asscnsu))) tantum. Vutere possnt autem rationi commixionis,
quam sibi fecit Episcopus Urgellensis. fjmc tta scripsimus
vobis de confidentia speliali et quia sic placuit vobis, quod
vobis nostrum consilium rescriberonus ) ne alias, si hac vicf
dcaeratis n<*f;otimn,ftdcs pcnctitetur in infannam, non soiumvesfram, sed ctiam Prachtorum.et tolius cleri, et iiiIl
perieaimn, ctscandaunn pturimorum.
('</'fa<)'M/{a~M«nd<de Pf/tyo/ort
A'pt~cio e/MïdpfHynon.
ad FfatroM Petrum de 7'/<MM,<;<~')'o<fen)fe~Mr~tm de
t~MarM~MOrd. Praedtcotof. eadem de re.
A'a:eodcm Tabulario.
v encrabiiibus et in Christo charissimis Fratri Petro de Titenis, et Fratri F. deViitarubea, Frater Petrus servus Pr<Bdicatorum Barchin., et Fr. Raymundus de Pennaforti, salutem in Domino Jesu Christo. Littens venerabitis Fr. nostri
Archicpiseopi, et veslris diligenter inspcctis mirati fuimus,
et turbati pro eo quia ininucu!)et adversarius vcritatis ma-
DE MCUNËMTOS.
23S
pervertat.
chinaturMiiidias, ut MeincgoOum perimt,et
Tamen quia non est propter hoc siout vobis vidctur, tantum negotium dMerendum,et ego Fr. Raymundus propter
graves inf!nni(ates mens non possum intendere prolixe responsioni, vel dietaminitittcrnrum respiciatia tttteras,et quas
graDominoArchiepiscopo juxta modicitalem nostram,
tiam nobb datant super hoc destinamus, et secnndurn leArchiepiscopo, et aliis procenoremipMrumcutn~f'mino
datis. Unde, si ipse Uominus Arehiepiscopus deseruerit ad
de
prœsens negotium oceassionc )ittet'arum f[ua<: suspensione Episcopi UrgeHen'.it!dicitur recepisse, utrum vos debeatis ire Bergam sine ipso vêt quid a~re debeatis c)aram responsionem nf)npos!fUtt)usinvenire,6edcommittimus
arbitrio vestro ut sive per litteras sive prssentiatiter, apud
ialVa11V4W.a i· !p:
r..m:1.
racius poteritis excusetis. Et si quid eonshium prtBter hoc,
quod sententiam non ferati! et ut Ha'rctici non evadant, et
tidei non pc)'ic)it<;t'tr negotium invenire poteritis, ipso inspirante, cujus negotium aptur, juxta datam vobis a Uco gr~.
tiam faciatis. Orate pro nobis.
de Pen~t</o~ e~o<o ad /MMMm.
Alia Fratris Aat/muM<<t
BomMMHt/<ret<ep)'<copMntea<<<'mquoque de re.
Ex eodeM Tabulario.
KeverendiMimo et eharissimo in Chrifto Patri Domino Bcnedicto Dci p-atia Tarraconenai Archiepiscopo, Fr. Raymundus (le Pennaforti salutem, et reverentiam debitam ne
et miratlls, qllod Diabolus,
devotam. Licctturbatusfuenm,
nnffc
verifafisetftdei adversarius, suisasfutiionachinator,
hoc ipso )a')iperturbât nd<'i negotium et confundat ex
licor, eonsiderans quod ipsum negotium, de quo agitur, ad
!)eihencp)aeitmn pcrtinet, apud recte inteni~entfs clarius
ciucfscit. Sane in fdiis litteris quax ffrifi quinta in sero
nuntio vestro Prior, et ego tradidimus, scripsi vobis atiquas
rationes, propter quas coMutcham quod itf-r vf-strum eotitinnarctisanimo nd dissipationem ha'retica:pravitatif:, .;)
adeonstimmationc'n ncgotii Mt-i, pro quo multum et pluries extitit )abora)um, quas ()))idctn rationes invenietis in lit-
236
APKKBtCE
cris «Hx.utuxw,
c<M
antedicti)). o)
et tHturm
refomt yums
vobis )!))w
htor priBSCttuum~xefuue
DriBsenth
viva voce. Nnne autem superaddo duas vel trea causas
(licet videatur for~tan eupervaeuun)) ad cautetam. Una
est, quia sicut nostis in canonibusest expfes~um, quod
in certis casibus Mftfopftitaout potes! excrcfrc jofisdictionem suam corrigendo et roformando in subditis suf!faganeontm suoft'm et hic est cvidcnter unua de illis onsibus,
videlicet, ncgtig'entia sutiraganci circa pur~andamsuam Kiocesim at)heretiea pfavi)at< Quamncg)i~cnti!)n)pfobantduo
testes omni exceptione maiores, sciticot, fama pubtica, et
cperis cvidentia, <jU!e ulique sunt noloria, et id<'o non exponn. Si dicatur fecit mn'ragan<'u)iille quodpotuit- retpondeo, non. Quia ut nec verbis audatia dptur, neeexorpto
pMdicavit sufticienter, nec verbo et idoo ibi, sicut ina)is~~ntn mt moftintex corrupteta~ A)tdpo
q'b"° p. '=.
igitur consulere quod ha!Csola causa suMcit, ut ~jure vestro ordinario procedatis nunc, corrigatis, reformetis, et sententiampr.oftratis, et quantum decuerit, et lietterit, exequtioni mandctis. Si autem aliquis dicat quod non fuit
negligens, dico quod ad hoc potestis procedere propter
quamdam sotemnMnopinionctn.quedieit, quod, ficctArchiepiscopus non debeat se intromittere dû subditis suffraganeorum nisi in certis casitjus, si ta<nen fecerit tenet
processus eiu'i, quia Judex ordinarins est totius Provintia*.
Non tamen eonsulo quodcxtendatm ioamopinionem, nisi
in necesitate, et pro ncgotio fidei, sicut in pr:e'senti casu.
Ha;c smmmatim seripsi vohi'i, rouans, et consutens, ut in
spiritu consitii, et fortitadinii:, omni ambi~uitate~seposita,
procedatis, et negotium in Dominotenninctis.
XXfX.
de Gavarra in Man« Domini ~pn~M
/!MS)'~na!<o
pa)'c6c&)<B
Episcopi Urgellensis oMoJMCC~!7/(Vid. pap. 6S).
Ex <tM<0{;r.
in arch. ecc<. t/f~cH.
Notum sit cunctis quod egoP. Ocricus et Capetianut de
Gavarra, nec vi quoactus, nec dolo ductus, sed hono mimo
ne Kpontanea voluntate renuncio ac reftdo et in prcsenfi di-
DE DOCOMBKTOS.
237
t)])UOvO'JtaHtUonuïUt<N~M~nttt~uc~m'f'ntt<uutL"'
nenti foeumDomini A. Dei grratia Urgellensis Episeopi ccclesiam do Gavarra eum suis suft-aganiis, juribus et teneotubt't,
qmm Dominus Poncius quondam Urgellensis Episcopus mihi assignavit, acbenenciavh: etiam penitus cum hoc prfsenti publice tnstrumento vobis dicto R. de Sotanf dictam
eocfesiam(raao, et in manus vestras et posse t-enunciando
cicio, et expoliando me denudo, tanquam in manus Don)))))
Episcopispelialiter et personatiter renurMiasem, sine aliquo
)Mo retentu, quod in hoc non fitcio. Ethocjuropcr
Deum,
et per Sancta tHL Cet EvanyeMa eoran) me présente posita,
hoc
1)).
Konas
et manu tacta. Actum est
Fe)<ru:triianno Domini MCCL et sexto.=Sig'nu)n
P. Ctedci Capellani qui hoc
hac firmo et testibM Otmarf rogo.c=8if;tnum P. de Cap de
Vih.==Sig'num B. de Cap du Vi)a.==Sig-)-num B. de Sol de
Yim.===Tc.siium
presemes F. Aiiu'Hr CupRiiunuxue Xaznanera.etP. Fust<'rdeGavan'a.==Eg;idiusde BuxoPresbytefet
KotariusdeZanMneraquihoc
scripsit et hoc sig-j'numhnpreMJtjussu dicti R. de Solans Capellani de Arches in cuius
manu M f)rma\'erunt.
XXX.
TA<MMn«')Sa<m<mt)MMMi!
ad Aprilem ~eMMïem
pum opistola. (Vid. pa~. 97).
Episco-
~tB autogr. in arch. ecf<. ~M.
Meverendo Patri ae Domino A. Dei gratin Urgeucnsi Kpiscopo J. Thesaurarius Salamanticensis hattenus suus in omnibus seipsmn et mannum osculum cum salute. Diiectioni
vestnB ae domtnationi de Domino Jhesu Christo quantum
possum conqueror, eo quod vos, in quemspcm meam,
consilium, auxilium, ac defensionem proponebam super omnibus Ame ita subito separavit, et quod mihi molestius est,
vos in exilium destinavit. Set quia pietas Dei in se sperantihusnumquamdefuit, cam humititer adimptoro, quatinusvot
ad partes istas dignetur reducere, vos in episcopalum, Mu
in archiepiscopatum alium assumendo, ubi vobiscum loqui
valeam congaudendo. Item sciatis, quod de dispositionc
238
APHMBMK
domttum ("ittWtHnCapituto Satamantieensi muttutn displicet
et si possctiiidejure aliter ordinare, ita quodpost Dominum
AndrcaMtArchidiacmunn ecc)esi:oSatamanticonsis pro anni\'ersario vestrulibere rcmanerent, Capituttttn SaiamanticeMo
ft antiei vestri pro bf'))" haber~nt. De rehus aulem vestris
Garsias, quando recesseril, vobis totatn CHrtitudiM~MportaMt. hem me et meu!i itt testfagratia rccomendo. Vatc(c.
HUM. tDEM.
D. Sa<)))<Kt(t'ceH<(xPc<'ont<mm~MepM<o~<t.
(Vid.pag.97).
&oou<<)p)-.March. Kc<. </f0e«.
tueverendo Patri ac Domino A. Dei gralia Ur~eUensiEpiscopo, D. Sa)aman(iccMis Ecctcsia: Decanus, eius humilis
Ctericus ac de\-o)us salutem et 6e pronttum ad eius servitinm
et mandatum. Pa<cfnitati vestrs pr:Bsentibus intimetur quod
Episcopus noster irrequisito consilioGaUecMum proponit romatMtncurian) Yisitare, et apud nos causa penitus ignoralur.
Vertun quiamatum habuitpnncipmm, sicut scitis.credifnus
ipsmn proponern rcsignarc. Quaproptcr vobis significo quod
niihi et vestris amicis yidetur quod vobis ecdat incommodum
operam cum
ethonorem.utincuriaromanadetisopemet
vestris amicis ne atiquis extranens nobis in nostra ecclesia
supptantt'tur. Et si hoc facere <'<))m')-his,seiatif!nos in hoc
vobiscum pro viribus laborare, et cum omnibus, quse habuerimus erimu! ad vestrum etvestMrum commodum et honorem. Lecta titfera rumpatur.
NUM. IDEM.
Epistola t)ta<Wf:/). Aprilis Episcopi Ufge~HM ad ~t'Mtn
suum. (Vid. pag. 97).
Ex aMto~. in or~.
Bec!. t7f~«.
ae Domino A.divinaprovi()pnt<t) UrgettpvMendoPatn,
Uens!Episcopo Domna Aurcana Pftri, tnafnr eiuscoram sux
))t:cf)ct.r'M.
239
quou
pcdib~ts se p(M)Mtamcufn fmvm jacnnMrut)).actat'
Jobannes Marranus duxit mihi X. tibras Turon. et quando
numi ad mf venerunt, et'at Domnus Alfonsus do]cns jam diu,
ctjaeebat in uno loco. bene erant trns 'nenses elaupsi, et pKriebat famé, et sic petivit michi et eis acomodato!), non
notui aliud facere nisi (tare sibi eos. Tafoenunus onnus ha.
bebut quod de suo mihi non dabat et modo ex quando
de me habuit numostotos vivit sine me solo in conctave
sua, nec catefieio do foco suo, et modo nichil habeo qu')d
mandueem, et teneo domutnobtigatuntJohanni Serpe pro
festum Paschte
X.)ibfi<i,etdebeoiUnn)f'xtrnho)'cusquead
Ressurrectionia proximevNttuntm. Etsic)nan<'n<;inonuft)ia
et aine domo. Et modo habco tnanutfnendi domuM de omnibus eumAureanasobrina vestra et cmnaneijfa in gtavi
anno tuliler quod manducnrem VI. numatas panis in die
per os meum. Unde veatrum dominatum duco humilité)' exorandum, quatenus aponatis mentes circa paupertatem meam,
et circn verba tnca et pt'ovidcatis mihi in paueM diebus quod
habeo vivendum nec forte mendicem ex alieno. fosupcr
oscuior manus et pcd~s vcstros pro Anrcana sobrina vestra
qnod défis itiam congugio. Hoc peto vos per bent'dictioncn),
ft per dchitun) nnturalem quod ibi babebis. Sciatis, quod ad
umbram vestran) et fidnciam muiti veniunt mitti ittam pcter[',etniM));cio
quod sibi dieam, nisi quod specto vestrun) nuxiliurn et mandatutn. Rogo vos pro ista so)a quarc
dutr) vivo ego, faciatis hoc.
itian).
XXXÏ.
/<!cotn'posirem) JM~'ortfarum reçMad episcopum f/f~fn.
<pt.«o~f!a<<tMMo~CCCA'M. (Vid. pag. «t).
Ex arch. et'«j!<<.
ecct.
T encrabi): M Christo Patri Petro de Narbona Episcopo Urgellensi nostro consanguineo carissimo.
Rcx MaiericfB.=:Consanguinee carissime Receptis vestriH
litteris, etearmntenore plene intellecto
respondemusvobis, quod vendidimus nobili Johanni de Sono Vice-Comili
de Evolo ditecto nostro conMtiarioet Me)i eertum jus no..
APKS&tCE
-.run) qnoft
~trunt
in
ln
toM
locoet
qnod
et
tet-minisde
term.nis
dt. Aqua thcpida.
L.
-( muhenbus
thcptda. M hon
homini.
bus et
eiusdem too habchamus
sine tamen le<"oncjunsvMtrietecc)p.ii6
Urgollensis. -VerunUamencum
vobis, ac ecc)esi!B vest~nuttum
velimus
si
judttmm,
hostcnderitis nobis quod atiquodafferrcpr.
pra'Juditmm illalum htern vobis seu \-pstra'
eectesiœ per venditionem pretactam, illud faciemns reduci ad statum
dehitun)
justitKt exhigente. Porro super absofutiono Caste)!a))i
dicti
toei vobis respondonus quod ad pt-ese.x!, maxime durante
exequtione quam faeinuts contrtt Petrum de Fonoloto ex suis
dcmcDtis et qui ex cuipa sua exemptus est a treugis indtctt<iinter Nos et Re~m Ara~onum non
dtetum Casteitanun) abaolvere u castellaniapossemus comode
pradicta. Super
vero sotucione salaril
dictiCasteJ[aniqu:adv~Mp09tu!a-.
tionem fuit Castettanus in
dictu loco constitutus, et cui proot
tntettextmuscertum satarmm sotvere protn.
uLicimus tenore pra-senctunt respondendum quod cum ad Nos
propreedictis certam miseritis personam parte atiavocata
et auditis utrinque eorumrationibus faciomus
super hiis quod
ratio suadebit.
Datum in obsidione prope lnsulam, ubi nostros
inimicos obsessos Iriccsima die soptembris anno tenemu<t
Domini
M.CCC.XL. tertio.
XXXtt.
Postulatio Capituli ~e;<en~
ad J'nnocMttMMPapom
<rec<«, ut CMtt~Mm ~MM«M de fafau
eidem ecctesto pr~ftat, attno ~CCCMT (Vid.JEpMCMMm
pa~. ~9).
Ba! <!tf<o<;f.
in afc~. eccl. <y~eH.
aanctissimc Pater et Domine, Vestram sanctitatem humillimi servi vestn, Capituiu.n vestrœ eedesife
UrgeUensis latore non credunt, quod dudumprmfata
Urge))nMisecc)esia
per ob.tumfeitctsrecordationis Domini
Hugonis, Urgellensis
Episcopi pastoris solatio destituta Vfnerabitem et circunspectum virum Guillermum Amaldi Patau, Deeretorun. Doetorem, deconumet de ~remio ecetesie
antedictM 'nrout eis
Deu. disposuit, in suum Episcopum
elegerunt virum utique
M DOCUMENTOS.
M<
gentibus Dioceeta, et totius patria) notum, ac regimini tpsioa cccfMJtB, quea in medio inimicormn suorum situata
existit, proeuidubio profuturum, in temporatibue providum,
et in spiri<t)a)ibu~circunspec<UM, cuius etectionem et decretum per prœmtssomm Capituli procumtores et spetiah 3
nuncios V. S. destinara et nuntiare curarunt, suppiieantes
eidem B. ut eundem venerabilem GuiUcrmum Urget)ensi eeelesim preOeeret in Episcoputn et pastorcm. Cumque ad au.
res Canonicorumdiota: ecctesia: perduxerit relatio ~iidedigna,
quod aliqui magni Domini instant pro promotione aliquorum
de gremio ecetesiec non existentium quibus status eectesiae et conditiones gentium penitus sunt i~nott, quod si,
quod absit, fieret in totius roinœ eectosiee cederet, et in
ipsius, et jurium eiusdem irreparabiie detrimentum propter gT)etTMet discordJM quas homines eeciesiœ habent cum
inimtds suo couette, et habucrunt actenus ab antiquo, ft
hoc aiiqui ex Dominis Cardinatibus Sancta* Romanse KeetcBiœnon ignorant. Igitur Capitulum memoratum humitiime
ac Qexis genibus V. S. iterato suppticat, ac vicibus repetitis quatinus pra6fht0m etectum dignetur eidem ccciesiic
praifieere in Episcopum et Pastorem. Speratur nempo divina disponente ~ratia, propter scientiam et atios bonus mores, qt;ibus eum Attissimus insignivit, quod erit per quam
utilis regimini ecctesiz preiibatM. Almam personam vestram conservet Creator omnium per tempora difatata feticit<:r
regimini EcctesisB sanctiB sure. Datum in nostro Capituio
sub sigillo eiusdem
die quarta novembris anno à Nativitato
Domini M.CCC.LX. primo.
XXXII!.
7'MM~t'O Coat~Mt/M~FF. Ilredicatorum 5et/M L')'M'M~,
anno ~CCCZ.K
(Vid. pag. <22).
.&c«feA.ettMd.CoMt).
i~overini universi quod cum guerre, (nbuMouM
et discorditB quant plurimum vigeant per universum orbem sic
quod gens insurg~it contra genteM et regnum contra regnum
in tantum qnod vix diabolo iMtigante pax invenitor inter
T. XT.
T.XT.
«!ri
<C
849
AFj~otCt:
n·hriufinnhtc
nrnnlnr
nnnrl
Inm romana
rnmnnn
nmr:n
'-hnstniotM pMpter
curia
quud tam
quam pMvtneia
ft in Lingutt Occiatm et quam etiam Fmneift necnon In
et
Cathelonin
Aragonia
quœMbet Civitas, Villa, Locus et
Castra volentes fatwis perioulis providcro proptcr gentium
paucitatem ordinaverunt quod hediticia extra muros antiquos
posita sive sinl Monasteria vêt alia hedUieia eulus conditionis sint sive status per qMe ipsi Civitati, ViXiB, et Loco
posset nocumentum vel atiad dampnam inferri destroantur,
reducantur ptaniciey, et totatiter dtruantur. Igitur eum Civitaa Urgellensis ait sub murts antiquis sub eertis olausuris posita et hodificala et redacta extra quos Monastorium
scu ConventusOrdlnis Ffatrum Pr~dicatorunt antiquitua fuit
hedificatum, et videatur quod si Monasterium sic remaneat
ipsi Civitati Uï~citensi noeumentum et )tMparab!)o detrimen*
tum pKBBtavittnucuMuutu ht mtutut't tnHxisiC ~u!K ciux
hediHtia adeo sunt mttris et vaUis ipsius Civitatis contigua
quod necessario habent destrui et dirrui, si dicta Civitas conservari vuit et débet ab inimicis et gentibu~ extrana* nationis quee ad debeHandum eam se parant, quod expenetttia
mostravit non est diu; ideo Reverendus in Christo Paler et
Dominus DominusGuillormus divina providentla Episcopus
Urgellensis volens vigitare circa utititatem comunem ipsius
Civitatis Urgellensis pnedict)B, et futuris dampnis providere
pro posso quia jacula qurn previdentiur minus ferire soient,
habito eolloquio ettnaturoconsitioet
tractatu, nodumsemet sed pluries tam cum vonerabitibus viris Decano et Capituto ae civibtw dictm Civitatis quam cum personis gencrosis et atiis circa tatia expertis, si propter dictum Monasterium si ibiuhi situatum est remaneret posset ipsi Civitati
parare nocumentum. Qui omnes concordes deliberarunt quod
utile est et expédions tam Civitati preedicta: quam Fratribus ipsius Monasterii pro eorutn conservatione aliud Monasterium intra muros antiques et clausuras antiquas ipsius Civitatis hedifticare et illud quod est extra muros hedifficatum
destruere et mutare cum alias csset pr~dictiB Civitati irreparabile detrimentum, si in loco ubi nunc est remaneret prout
pta'dictac!are.
présente dicto Domino Episcopo ac
presentibus Decauoet Capitulo Urgcitensi ao eonsulibus et
eonsDiariis infrascriptis ac etiam Priore et Fratribus dic~i
Monasterii subscriptis fueront rccitata, inpreseHtiameiNotarii puhitci el t<")timn subseriptornm ad haie «petiatiter va-.
DE MCUMENTfM.
343
cawrum. M"~re )ucm
idem Continu;;
ummnus p,pMCOpU)!
ordinavit de et
EpMcopM OMtMVH
eum consilio venerabilium virorum Raymundi Cervarie in
Pecretis Licenciât), Decaoi BernardiGonari.BergM, et Petri de Mornacho, Cet-ionte Arohidiaeonorum, Jacobi Miro,
Michaelis Fusteri, Raymundi Trebayja, Cuiitermi Hetiœ,
et Guillermi de Virateto Canonicorum euciesKe Urgellensis ad
Capitutn'Ttper putsationem campans!, ut maris est propter
hMcut dixerunt coagre~tofum, ac Petri de Sancto Andréa,
Bernardi Sartre, et Petri de Tavernotes Consulum Johannis'io Patheoctauso,
Berengarit Fabrichaer, Petri de AItariba, Geraldi de Aquitano. Ferrarii do Sanefa gracia,
Francisoi ArehaveUi, Bernardi de Arcegel, Berengarii SaUnes, Bernardi Quexans, Johannis de Artedone, Petri do
Ribeit, BomardiPicamotcs, BarthotomeiMagistri, RaymunfiuinTnnt fnneit!orif<rt~nf)i~t,~
d:TxreS'yR';<'h'Tr"h"y)!)
Civitatis pro utitttate comuni ipsius Civitatis et pro conservatione eiusdem quod Monasterium Praidioatcrum situatum
extra muros, et eius hedijïiciadintantur,
et quod Monasterium et eius hedifflcia infra muros construanlur et hcdifOeentur. Et de presMti assignat dicfus Dominus Episcopus
Religiosis F ratri Berengario de Torrenteyter Priori Fratri
Amaido Sacerdott, Fratri Gatcerando de Rupeforti, et f'ratri Arnaldo Montanerii convenlualibus dicti Monasterii preMntibus ibidem pro se et corum successoribus stiputantibus,
et reciptentibxs locum ubi valeant et possint Aïonasterium
hedifficare, videlicet ecctesiam parrochialem Sancti Michaelis, et etiam cimiteriutn eius et hospitale proborum hominum
dietm Civitatis sine tamen juris prejudjcio parrochiatis di.
ctaecctcsiœ.Et
promisit etiam dietus Dominus Episeopus
quod utterius assignabit toca auMcienter si necessarium fuerit tôt quct fuerit nccessarium ad eorum hedifficia construenda debite circumcirca praedictan) ecclesiam et hospi)afe prodictum. Et do presenti in adjutorium operis seu ))edifficii dicti Monasterii assignat dictis Priori et Fratribus
tertiam partem adjutarum diète Civitatis cuitMtibetanni ad
triennium n festo Omnium Sanctorum proximo future. Ua
(amen quod dicta tertia pars in alios usus preterquatn in
dicto opere non convertatur, et quod operarius seu persona
aliqua bona qui nomine operarii vocetur pottatur per dit;<o.
Priorem et ConMdos q<tinunc sunt seu pro tempère crut)):
())? quidem Rcr-iona ~p~~ca(~'feisdem Priori et Cun~uiibn~
APÉKOtCR
oeMtM) tcaucre mttonem quanuo et quouem ab CM tuer)<
requiititus. Et de prcdictis omnibus et singtilis prefatus Dominus Episcopus voiuit et mnndavit fteri unum vel ptura
pttM'eutn sive pubtica instrumenta in testhnonium pncmisMrum. Et prœmissa fucrunt iaudata et Ormata tam per<)!chttTtDominun) Episcopum quam per prcfatos DominosDeeanum, Archidiaconos et Canonicos, Ctipitutum ut dixerunt
Consuteset Consttiarios suprafacientes, oc ppfpra'~tos
nominatos, excepto (amen veneritbili viro GuillermoBordonelli, Canonieo Urgellensi Stators ac patrono dictie ecetMia}
parrochatis Saneti Michaetis qui ibidem priMens crat, qui
pM'dictis non coMenciit, imo expresse contradixit, si et in
quantum juri suo et dictm ecctesiœ prejudicare possent. Et
fuit etiam pfotestafus de jure suo et quod per huiusmodi as~'?~?
e'ttt~<u<tut)tpt.t d~Cî~ !)Gm~
Ep'?CCp*~m
Ï~C'
Priori et Fratribus prejudieium juri suo et parrochiati juri
ecch'skBSaneti Michiacis cuius patronus ut dixit existit non
valet g~nerari. Acta fuerunt hiee in domo Capituli dicta;
ge(!es!.ieUrgellensis die Sabbati vicesima nona mensis junii
anno « nativitale Domini miitMimo trecentessimo aexagesimo
quarto, presentibus ad ha;c pro testibus specialiter vocatis
Bonanato de Piano, Bernardo de Puicropodio, Raymundo
Johannis, Beneficiatis in e<;c)esiaUrgellensi, et Barthotomeo
Catdererii, Reetoreeectesia' Castri de Ciutat. Et subsequenterr
paulo post prefatus Dominus Episcopus prehabita aliquali
detiberation~ordinavit quod discretus Petrus det Ges, Vicarius pcrpetuus ccc)es!a' Saneti Michaelis praediet:e de tota
vit!) sua de cctero eclebret suum officiumet ministret sacramenta suis parrochianis in ecciesia Sancli Pétri eontigua
ctaustroecciesia: Urgellensis, quarn quidem ecoiesiamSancti Petri pro parrochiali ecctcsia Sancti Miehaetis Petro det
Ges, Vicario perpétue dictm ooctesiœ Saneti Miehaelis ibidem
prcsenti et recipienti assignavit de tota vita sua. tntendens
idem Dominus Episcopusut dixi de consilio sui Capituli ordinare quod dicta eeclesia Saneti Michactis post mortem dicti Vicarii sit unita capellano Saneti Odonis, sic quod non sit
nisi unus Rcctor parrochialis in eivitale antedicta, videlicet
eapcttanus Sancti Odunis oui uniet et incorporabit ecciesiam
antedic<amSancti Michaeiis absquc tamen pr~judicio dicti
capellani et etinm dicti Gniitermi Bordoneiii et etiam suoTum suceessorum, et absque etiam pnfJMdicioCapituli an-
DE MCUMESTOS.
246
<edicti,et etiamsue eectesiisUrgeitensis antedictœ u( int
ordinacionc quam super hoc facietidem Dominus Episeopus
Jatius continebitur et exprimetur. Qu:c sunt acia in domo
dicti Capituli die et anno quibus supra, et praesenlibus testibus supradictis.
Notarii puMiei civiSigtnum mei Petri de Villa
tatis Urgellensis auctoritate vencrabitis capellani S«ncti Odonis in ecdMia UrgptR'nsi qui )tK:cscribi, fec) et clausi. Et
constat michi de diccionibus supcrpositis videlieet in prima
linea ubi seribitur t'icc, et in sexta linen ubi dicitur w GAWtto, et in XVt linea ubi legilur ibidem, et in penuftifnn finoa
ubi scriptum est pf~Mdt'cto. Constat etiam de diccione rasx
et corrccta in tertia linea ubi scribitur et. Constat insupOt.
de alia diccione rasa et correcta, \ide)icet in VH!.tinea ubi
scriptum est omnes.
VYYIV
xxx'v
SeftM ept'~otamnt Romatisrum pon<~cum in codice Urgelt.
contentarum. (Vid. pag. <04.)
PfMuftfm nome/t)c<pt( tt«<Met~$PecretaMuM BpM(o<(!)-Mm
norum.
JDpistotiB Papae Damasi ad Paulinum Anlioeenum Episcopum.
Confcssio ndei eiusdem PapN ad Paulinum Eplscopum Aotioconum.
Epistola Syrieii PapM ad Eumerium Episcopum Terraeonensem.
Eiusdem Syrieii per diversos Episcopos missa.
Eiusdcm Syrieii per diversos Episcopos directa.
Epistola Innoeentii Papa: ad Keeontium Episcopum Eugrubinum.
Eiusdem ad Vicloricum Rofomagenscm Episcopum.
Eiusdem ad Exuperium Toiosanum Episcopum.
Eiusdem ad Fœficem Episcopum.
Eiusdem ad Maximum et Severum Episcopos.
Eiusdem ad Agapium, Maeedoniunt, et Marinum Kpiscopo$.
Eiusdem ad Rufum et cœteros Episeopos per Maccdonia)))
constitutos.
Riusdem ad Ftorentinum Tihurtincnsam Epi<copu!)).
ËiuadfmitdProhttnt.t.
~6
APÉKDtCt:
MuMctu Mu~mn-uum c< /\ug-u)iunum Atncanos Kpiscopos.
Eiusdem ad eundem Aureiium Kartagiaensem Episcopum.
Eiusdt'm ad eundem Aurotium Kartaginensem Epiecopunt.
Kiusdemad Jutianmn nobilem oxortntoria.
Eiusdem ad Bonit'acium Presbyterum.
Eiusdem ad Alexandrum Antiocenum Episcopum.
Eiusdem adMaximianum Episcopum.
Eiusdem ad Alexandrum Antiocenum Episcopum.
E iusdem ad eundem.
Eiusdem ad Achaeium Berofe Episcopum.
Eiusdem ad Laurentium Sinicnscm Episcopum.
Eiusdem ad Rufum et Eusebiutn cceterosque Episcopos.
Eiusdem ad universos Tofosanos Episcopos.
Epistofa Zozini Papa} ad Esiemm Episcopum Sotonitanum.
Eiusdem Papa; ad ciecum Ravennensem.
Epistota HonifaeitPap:c ad Honorfutn Augustum.
Rescriptum Honorii Augusti nd eundem Bonifacium.
Epistola Bonifacii Papœ ad Episcopos Gahim.
Eiusdem Papœ ad ltarium Narbonensem Episcopum.
Epistola Celestini Papae ad Episcopos per Galliam constitutos.
Eiusdem ad Episcopos Gaitiaeid est perVicnensem et Narbonensem provintiam constitutos.
Eiusdem ad Episeopos per Aputiam et Catabriam eonsti-.
tutos.
Epistola Leonis Papœ ad Euticen presbyterum.
Eiusdem ad Ftavianum et Conslantinopolitanum Episcopum.
Rescriptum Fiaviani ad supradictum Leonem Papam.
Leonis rescriptum ad cundcm Flavianum Episcopum.
Epistoia Petri Episcopi RaveneMis ad Euticen presbyterum.
Epistoln Papa- Leonis ad Eiîisinafn Sinodum.
Eiusdem ad Teodosium Augustum.
Eiusdem ad Puicherriam Augustam.
Eiusdem ad eundem Putchcrriam Auptiitam.
Eiusdem ad Martinum et Faustum presbitcros.
Eiusdem ad Teodosium Augustum.
Eiusdem ad Puicherriam Augustam.
Eiusdem ad Faustum, Martinum, Petrum et Manuetem et
coeteros.
Eiusdem ad Pulcherriam Au~u~ti)~.
DE BOCMBNMS.
~7
Eiusdem ad AnathoUum CoMtantinopotitanurnKfiscopun).
Eiusdcm ad Marcianum Impetatorem.
Eiusdem ad eundem Marcianum Augustmo.
Eiusdem ad Anathotium Episeopum.
Eiusdem ad Ahreianun) Augustum.
Eiusdem ad Synodum C~toidonense.
Eiusdem ad Marcianum Imperatorem.
Eiusdem adAnathotium Episcopum.
Eiusdem ad Marcianum Augustum.
Eiusdem ad eundem Marcianum Aug~stun).
E!mdent ad cundem.
Eiusdom ad Leonom Impetatorem BUbjunctt6te!'ti")0))ii!, p[e
re supra scripta de libris diversorum PP.
Eiusdem ad Turibmm Aatnricen~ent Episcopum.
Eiusdem ad univefeos Episcopos per Italiam eonsmuto$.
"~r Sn'i~sT!?t'<!
Emsdcsm~Ep'cMp??
Eiusdefnad Samnium et Picenum Episcopos.
EiusdemadJanuarium
Aquilegensem Episcopum
Eiusdem ad Rusticum Narboncnsem Episcopum.
EtusdemadAnastasium
TesatontceMem Episcopunt.
Eiusdem ad Nicelam Aquilegensem Episcopum.
Eiusdem ad Affrieanos Episeopos.
Eiusdem ad Theodorum ForojutieMem Eptscopun).
Eiusdem ad Leonem RavennettMm Episcopum.
Eiusdem ad Dioscoru Atexandrinum Episcopum.
Eiusdem ad Episcopos porCampantam, Samnimnet Picenum
constitutos.
Hylarii Papœ Synodale decretum.
Eiusdem ad Aschanium et ad universos Terragonensis provinciœ Episcopos.
Eiusdem ad eundem Aschanium Toraconenscm Episcopum.
Epistola SimpUcii ad ZenonemHi6p!t)onsem Episcopum.
Epistota Aehasii Constantinopotitani Episcopi ad predicjum
SimpUcium Romanae urbis Episcopum.
Epistola FfBiicis Papae ad Episcopos per Siciliam.
Eiusdem ad Achacium ConstantinopoHtanum Episcopurn.
Eiusdem adZenonem Hispatensem Episcopum.
Decreta Getasii Papae generalia.
Eiusdem ad SiciUenses Episcopos.
Epistola Anastasii Papœ ad Anastasimn Itnperittot'cni '<irecta.
St8
APÉNDtCE
t.p)6tota btmmacht Papae ad Cesarium.
Epii)to)aHormisdm Papae ad Justinum !mperatorem.
Sacra Justini Impemtorir ad Ormisdam Papam.
Epistola Johannis ConstantinopotHani Episcopi ad Ormisdam
Papam directa.
Epistola Hormisda' ad Johannem Episcopum Hiticitan~
Eccksia'.
Item Horntisda: Papa: ad cundem Johannem Rpisccpun).
Item Hormisdm Papa: ad Episcopos per Hiapaniam oenstitutos.
Item Hormisda; Papa; ad eosdem Hispaniœ Episcopos. subjunclis exemplaribus libelli Johannis, Confftantinopotitan'
Episeopi.
Item Horttttsdœ Pap!6 ad Epiphanium Constantinopolitanum
Episcopum.
ttem
Hoftuisuw
FMp«!
nd
S.K:un.
!sps!;nsc!n
Ep:
scopum.
Item Hormisdte Papee ad universos provintiœ Betic:e EpL
scopos.
Epistota Vigili Pape ad ProfUturum Episcopum,
Epistola Gregorli Pap:c ad Leandrum Hiapatensem Eptecopnm.
Eiusdem ad eundem Leandrum.
Eiusdem ad predictum Antestitem.
Eiusdem ad Recaredum Regem Gothorum.
Décréta Roman:e sedis de recipiendis et non recipiendis.
AI fin de e~<a<~?p)'~oto<Decre<a<Msigue: Epistota Leonis
ad alios Episcopos Bceticae Provintiaa sive Lusitanise direeta. En las ()-M«(ft'mas Ao~tM
se Aa«a~ algunos fragmentos de
t~MfmonM de San ~<M<tn.
XXXV.
Noticia de <o contenido en e! CMt'Mde eoteectOttde cdnonM
que se ~«trda eM el archivo de la Santa ~Mo de la ct«dad de la Seo de Urgel.
Es un t)o<- /b<. max. escrito en pergamino d ~nes del silos pWnctp~o! det siguiente, como
}(o A'/ y acaM a<e<!tM!d
se ttt~M indubitablemente de ~< caracter. Consta de 292 fojiM, <!crt<e<() dos co!t<mno<con (t'nptMa, pero t(n (~ de
DE MCUHENTOS
849
p~<eHecM ée cwM-po
mtntoftow
<m<'f«(Mde<«cc!eect'<'M.
cc!:oM! La< <hM
dos pf<mcfo<
primeras hojas
Ao~ no
~ertenecen al cuerpo de la colecclon. Precédela el indice de
los MiMMM(ttth'CMO~
divididos pof mot~ao y h'tros segun
co<<Mm&rey copiado por e<amanuense de los que correrian
en su tiempo. Solo contiene los onco primeros libros de los
dtM que se AcHonpt<&<)'ca~ox
por el Cardenal Aguirre. ~:<«n
<h'Ot<<MM
mxmos que se /tf<~att en su
por (<<«<o!
</ MM
Co<ec<:t'ott
de Concilios con a~uno <eu)'4-)')no
dt/erenoa en M<t
<!cada libro a~MMo~oM-M~mai itep~ra/M. j<c<W)paH«K
mados, los cuales f)o omtto'e en la (tMcWyo'ott<t'gu<e!)<<.
Aneipit)iberprimus.=Dein6tttutionibu9
Sanctorum. (edit.
C~)'t'<~nfm.)=Ti(u)u8 I.==Dc quibus non sunt Clerici ordinandi.==Tit. LX.=Quod nulli ticeat quemquam alienum Cfeti<:u)ttKtveiftouuchutn, iaycum vêt ovotn, tinerimn an seivuttt
in suaEcctesia ordinare vel retinere.=Incipit liber secundus.=De lnstitutionibus Monasteriorun), atque ordinibus pœnitentiut)).
Postquam sanetifico missos de cespite flores
Magna opere sacros distinximus ordine campos,
~Qno nunc ire jubés, aut quo me tramitte mittis?
Est bene quod pf~Sxa lenent loca sacra ministri.
Ad (~ ~.) nunc virginum soters dispone cohortem,
Adstringe viduam, poenitens det corde dolorem.
Nelasciva suis reddeat in montibus illa
Qu~ adhuc deticiis pollens est mortua vivens.
Nisu toto, si Dominus vult, ibimus illie
Quo nos magna jubet oris sententia vestri.
Tit. XXtÏ.=De proficientium castitate.
Compinxi turmam celebratus lumine futvam;
Qua6vesibi debent ordine cuncla dedi.
Siettt preclare solidatus virginis ordo,
Atquo déçus eios permanet inde Mcrum.
Respexi dignis pœnitentetn netibus omnem.
Curva viduam Icgibus ipse saeris
Estne placens inter viatoris cruce subaetum
Condigne. qt):e sunt ponderi dicta manent;
2.)0
AP~KMCË
«w~ w
Hœc
ad «Mco
fines tv
te <«mat
mittat tmeuuu
conotant-,
n fntentto vunstans,
Et posteris _Hn
sceptum Cngere sospes opus.
Incipit )ibcrtertiu8.==DoinstitutionibusjuditioFUM
bernacutis rerum.
etgu-
JussM postquam nostra luis Ee Hngua subegit
Hoc dieito citiut, famulatum mente paravit
ln qua cursi vagum tnittemus parte viantem
Aut comotum libravimus orbe regMssu
Enixo series usque nunc pro-Mt horsu
Ex hoc incipe juridicos disponere motus
Hos gutur tinguam labium acusantis obunca
Falsum non toleres indemnem vivere testem
Judicium jndex. addiscat promerejustum
h'ee tninimum vertat juris in pane iitvuri:)
Quisquis enim torquet teges torquetur ad ignes
Et parva magnus peneavit facta reatus.
Tit. ï. De retinendo suseepto rcgiminc et sollicite peragendo.=Tit. XHV. De quorumeumque libertis ecctesiiB
Kommcndatis.
Comptevi pra'ecpta sacris inpressa :toqucUM.
Adsportans qui quid pnceipis ipse tibi
Putansne recto tabuntur orura viatu?
Aut non alterno fallimur inde pede?
Dereeto vigulus mentem collisit iniquam
JusUtiaE teto callida cuncta secans
Pn)cro est infausto punilua crimine mendax
Ne fa)sum staret quod veritale periit
Veridico cunela congressa est orbita gressu
nullus in antratatet.==Exp)icit
Pergevigenserror:
ber tertius.
li-
Incipit liber qu.artus.==Dc institutionibus ofHciorum et ordine baptizandi.
Ecce jugi motu plangendi munera portans
Totum quod statuts implevi mente reclini
Ammodo qua: nostris sternetur semita ptanti<
M DOCUMEMOS.
Aut comttemus alacres per ctena recursus
Aetenus exerto verborum lingua cucumt
Ordine nunc compone coros reboantibus hynmis
Doce delleti sordes batttismate totti
Distingue templis attaria carminatara
Comptere tua concurram cito jussa citatus
Imperia que animis sacra portabo euperbis.
38)
Tit. I. Quod sibi tantum noeeant enm à matis bona min)su'antur.==Tit. XL. De inerguminb.
Altaris aram ritus et cantica tempti
Gaudio festorum concioncsque metos
Usus mensura legis sedesque sacrorum
Distincte motus rite dedit calamus
Patasne nostrie studio his têtus habens
Aut tibi quœ placeant emolumenta damus
Merefovent qua'cumque paras me tatia muicent
Misdelector ovans qua< mihi ponis opes
Det Dominus Omnipotene nostrum tibi passe pfaeere
Quod te deteetet nos refbvere queat.
Incipit liber quintna.–De divcrsitatibM nuptiarum et ecetera: flogitiorum.
Quidquid promut~aMe tuis fuit inctite jusais
Certatim tibi tota manus opera remissit
~ctesia
babtisma choros cantusque libravi
Post hœc pande viam qua noverit ysse viator
Ex hino dispone generosi seminis ortum
Nupta virum teneat vir nuptam tinpua recesset
Nascatur proies comuni velle perhacto
Ufent nuptus opera comuni veUe negato
Nobilis utramque repat sic vite parentis
Ut teneat ambos post mortem vitte pefhcnnis.
Tit.
De non execrandis nuptiis et dispositionibus nuDe discretiono abstinentim carnium.
ptiartim.=Tit.
~<M<o«~Mt ~dtc~ a< Ma! M !t~ue MM~'atomeoto e!
Concilio Niceno e<~fttnefo deesta coleccion con los XX ca}'t'<MfM
Antes de <'<f0!se ~ff.'
<:<!0~f<tM~<<0~.
2M
APËNBtCË
f<'<p/)a<t'o(a).==Conci)iurn Merum venerandi cuhninajuris
Condidit et nobis congrua (rena dedit
Ut bene fundatis justo moderamine possit
Intemerata gerens ctcricue ordo regi
Pontifices sumi vetcrum pr~cepta sequentes
Planius h~c monitis exposuere suis
Hine tidei nostM se pandit semita et omnes
Errorum dampnant dogmata sancta vias
Quisquis Dei fuerit famutus Christique Sacerdos
Hoc sate conditus dutcfa meUa nu!t.=Ex[)tici(.
los CCC~nW O&Mpo~por
~< ~n'<!fce que tttxcrt'&t'efOM
sus nomtrMt/proftHCta~. Sed pterique, atiade, sludiosi servi Dei nmKis curam gessere Orientatium Episcoporum nomittâ describere propter hoc quod Ucet<tensno~ iiuuitiict <«quisitionem de hfBresibushabuerit. St~xen algunas sabscripciones. AM<ose M~MM)
los demas Concilios orten<a<Mpor et
orden M'~t'm<e.–SyttodusAneiritana. Capp. XXV.-Concitium tertium Neocesariensk. Capp. X)U.= Quartum Gangrense Conciiiutn post Kicenum Synodum. Capp. XX.==
Quintum Concilium Sardiccnse CCC. Episcoporunft Capp.
XVj[.=Concitium Antiochenum sextum. Capp. XXV.=Synodus Laodiciœ Capp. 1,Vfll.=Synodus qua: facta est Conetantinopotim adversus heresem Maeedonianamab Episcopis
numero C.L. sub Teodosio maiore, Siagrio et Eucherio consulibus Era CCCCXVIII.octavus in ordine. Capp. VH.==Synodus habita Constantinopolim CLXJit Episcoporum extra
vicarios XL qui ad vicem suorum pMsufum subscripserunt
temporibm Constantini Imperatoris Era DCCXX.=Synodus
decimus Ephesina prima CC. Episcoporum habita adversus
Nestorium. = Undecimus Caicidonensis Synodus DCXXX.
Episcoporum habita contra hereses et maxime adversus
Euticen et Dioscorum, Vakntiniano septimo septies et Habieno consulibus Era CCCCLXXXVnif.=/ya«<<taqui <o<conctlios de! Oriente, en los cuales sc ~a«an por la wa~or parte sus
ae<as StoMtcas ~c. Pero con pocas ~M6c)'tpo'o')Mde Obisyos.=~tgMen los concilios ~/f)Mnos.=Conei)ium Cartaginis
Afric~ primum. Tituli XM.==Incipitgcsta concilii Carthagi(a)
Fdtti en et Cod.G.
TMCfHBNTOS.
253
CE
,.n<):ht.h!):
1,'Itt__M,.–
Yttt
habiti f~n
Era ffPfYWHf
CCCCXXVHÏ. Tth.):
Tituli XUL==Mem
nensis secundi
tertium habitum ab EpiMopis numéro XL VIL Era CCCCXXXV. Tituti XLVjtH.=tdem quartum habitum ab Epiacopie
numeroCCCCXnn.EraCCCCXXXYi. TitutiCV.=Idern quin(um habttum ab Episcopis LXXIII. Era CCCCXXXVf)!.Tituli
XV.==Idem scxtutn~Mtumsub Era CCCCLIIII. ab Episeopis CCXVII. Tit. X)n).==tdem scptimurnXViH. Episcoporum
gestum Era CCCCLVU. cui etiam interfuit pnedicta legatio
Romane Eclesia,. Tit V.=Idem octavum in Libitana Urbe
habitum CCXIII Episeopqrum, Era CCCCLX. Tituli XXV.
los concilios Franceses.
==Stj~MeK
Concilia Ga)iia:.=Arc!atense I. Tit XXH.=Are)a<ense U.
Tit. XXIV.=Aretatensc J)L Tituli tm.=Vaientinum XX.
Episcoporum habitum Era CCCCXIII. Tit. ntf.=: Tauriman)!)m f.~w E"'?''t"r"T:, T'
V".=r-R:nc';
LX! E,
seoporum habitum Era CCCCLXVH. Titui~ViH.=Aura.sicum
XVI. Episcoporum habitum Era CCCCLXXVUlf.Tituli XXVJ))I.=Vasonsc habitum Era CCCCLXXX. Titu)iX.=VaMMe
Jt. XVU. Episeoporum.=A~atense XXV. Episcoporumhabitum Era DXLIIII. Tituli LXVitH.=Aure)ianense 1. XXVni.
Episcoporum Tit. XXVJ.=Aurc)ianense tl. Tit, XXXV!.=
Synodus Paungnsis XXHIt. Episcoporum Tit. XXX.==ïdem
Carpentoratensis XV. Episcoporum.=:Ar\-ernenMTit.XVH.
cum Epistofa XI. Episcoporurn ad Regem Theodebertum.=
Aliud Arverncnse XXXVII. Episcoporum. Tituli XVI.
HucusqueGallite aeclesiasticarum ~estarum reguhc (a)dispositm sunt. Deinde sequuntur Hispanire regulz.=Concitinm Etiberritanum XVIIII. Episcoporum Constantin! temporibus gestum eodem lempore quo Niccna Synodus habita est.
Tit. !.==De his qui post baptismtun Idoiis immoiaverunt.
Tit. LXXX[.=De fa'minamm episto!is.==~<p)-)Mttpto ~e
los CtitiO~Mdiee: Iduum (&) Matarum aput Hciiberritanun). Al
~): Cutn cousedissenl sancti et rf'H~iusi Episconi in Eciesia
Hefibprritana, id est Fo'tix Episcopus ~cof~M (c).=ûsiu.<
Episcopus CordowM.<f!(f;).==Savinus f';piscopu<!Spa)ensis.=
Camerinus ËpiscopMTuecitan)ts.=Sin:tgiiis EpMcopus Epa(a)
~)
(c)
(d)
Hie wieotet tocit ex cod.Rcr. inci piunt.
EtMtMbtcnj)cio))e!t)pnt)ripiode )otCauonc!)t)Ccd.('
G. AtcHonus.
G. Cordoben!)!.
2B<.
APÉKNCE
~reM)s.=SecundittM Episcopus jKa~fofMtM(o).==Pafdu<t
Ep)6copu6MenteMnu9.==F)avianusEptseopus~H&e!')i~n<M.
(&)=Cantonius Ephcopus Corsittanus (c).=LibcriM Episoopus Emeretensis.=Vatenus Episcopus Ca:saraugus<anus.=:
BecentiuB Episcopus Le~ionen9is.=Me)anttus Episcopus Totetanus. ==.)Mu:)riusEpiscopus de Fibtaria.=:Vincentius Episcopus Ossonobensis==Qu)ntMnus Episcopus Ett)orens)s.=
sus
Episcopusde~eMocro/M ((!).= Eutinianus Episcopus Bastit&nM.=Patrie)usEpiscopus Mataeitanus.-==Re~UtuttM PnBaMter Elehepora (c). ==Natalis Prbr. Ursona.=
~a)-M<Q(~).:=BarbaMaurusPrbr.niturgi.=Lamponmnusde
tus de Adjungi .= Felicissimus de Ateva.=Leo Acinippe.
==Libera)is de E[iocmea.==Januarius a Lauro.==Ji)t)aaTianus
Barbe. ==Victorinus Hegabro. =Titus Av)na!.==Bt<e~aW«~
(tt) *S:p:=.=S:'VMUsS"gx't"n"'
–V"nr ï))ia.=:t.<'oncme))a.==Luxuriu9 Dedrona.=B«man<tM (h) 8o)ia.=:Eutices
Catta~inensis.=j!)nuarius Urci.=Tarrinu9 Caste(ona.==Emeritus Barta.–Ctcmetttîanus Ossigi.==JuUanusCorduba (t),
ConcUmmTetragoneuse, X Episcoporum habitum Era DLt!H
TH. I.==Ut etiam ad proximas snnguinis
cum testimoniovadant.~Tit.
X!U.==Ut Episcopus cMc!
DtoeoMnoBc~tcos (j) et quosdam ex laycis eonvenire litteris ad Synodum
moneat.=!n nomme Christi habita Synodus Terragona (<)
anno
TeodericiRe~is consulatu Petri subdi&VUI tdua Novcmbr!s.=SibscripcionGsEpi.copornm.=:Johannes in Christi
(a) <t.Ce!tf)!oMt.
(t) miherrittnut.
(c) Cortuttnut.
(<<) G.BtimroM.
(") G. <)eE))t)(/) C. de Carute.
(~) G.Huearius.
°
(A) C.CumMttiut.
(i) G.Cordtba.–t[:e[)0!)r<')n.t').tth!Criftior.e)<))i~f.co<7~m«//<!alio ordine Kribttntor m <
M G.Pkrot.
(~) f't'arramMannos<')(~TMt)orici,
DEMCUMENTO~
M&
în~ttttf:
TTt~F~~n~Me~tt/<t&f!c~)W.ttt~~A~
A
nomine Episcopus
ï~n'NpoMmM(a) eivitatis eonotitutioneaA
nobis (&)/«c<<MsubNe)'ipsi.==Pau)us
in Christi nomine Episcopus !)npt<ritana)eivitatis.<=-EetorEptscopuBKartaginensis
(<!)Metropoti 8s.Fronlianus Episeopus GetundensisM.~
~)'<M''M(d) Episebpus Barohinonensis s9.==0tûn)nts Episcopus E)iberfitat):ecivilatis ss.=VincenciU!! Episcopus Ctesaraugustonee civitatis M.c=UfSM Episcopus yM-<OMn(B
(e) civitatiss!t.=CinidiusEp)9Copus ~tMOM<B(/')ss.~NiMdius in
Chtietinomine minimus Sacerdofmn constitutionea Sanctorum Canonum Sancta: Eetcsitc Egarensis minister 6)!.
Conci~tutnGerundensoVII. Ep!scoporumha))itumEraDLV.
Ti(. Ut unaquiBque provintia in officio eec)esi<eunum
ordinem<eneat.=Tit. X. Ut omnibus diebus vespehiais et matutinis oratio dominica dicatur,=In Christi nomine Synodus
habita ap«~ Ge~txhtW (g) anno VII. Theoderici ReRis VL
M)Mjut)iiAgapes V. C. Consu).=SubsCfiptioneB Episcoporum.=Johannes in Christi nomine Episcopus subscripsi.=
Frontinianus in Christi nomine ~Episeopus 69.=Pautus in
Christi nomine Episcopus ss.=Agricius in Chnsti nomine
Episcopus ss.==Cinidius in Christi nomine Episcopus 8~.=
NiMdiusin Christi nomine Episcopns ss.=Oroncius in Christi nomine Episcopus ss.
Concilium Ciesaraug~istanum Xt!. Episcoporum.
Tit.
Ut ftBmin.Bfidelos A virorum aUenorum ccetibus
6ep:trentur.=Tit. VIII. UtanteXL. annos sanclimonialcs
vlrgines nonveientur.=(Deest in corpore.)
Exemptum eontentiarum Episcoporum concilii Ceesarau~ustani titt. Nonas Octobris Cœsaraugusta in secretario residentibus 'Episcopis M<a~«!==/M~no (/t)=Eu(icio=Ampe)io=:Augentio=:J!,«<to==~<!Ct'o
(i) ==Sptendonio=Vaifneo==
(a) G. Tefneenetxi'.
(A) C.eubKriptM.
(c) C. Cartasinctuit.
('/] &. Agricius.
M G.Dettosane.
~G.Au!on!tat)Cci\i).!)!<.
fy) C.Icruxdt).
(A) f:i)Mddio.ne)f)nn.
(i) f:.t.nfio.Stacio.
SM
nnL_1~k_
APENMCB
"1.
-=SnbMnpt)onM.~Ce).,iM8
in Christi nomine
h:cc constttuta subscripiii.==Justmianus in Christi KpiMopu.
nomine etc.
Ep)scopusss.=ReparatM
simiiiterEpiscopus ss.=8etabius
similiter ss.=Bcnagius simil.
ss.~AmpG)iu3 sim. M.==8atusttus ArcUidiaeonm Vicarius Domini moi MarceUi
Episcopi ES.
Concilium Toletanum I. XVHf!.
Episcoporum habitum.
r)t. L De pnMbytenset diaohonibus
si post ordinaUonem
Rhosgenuerint.=Tit. XXf. De regulis fidet cathoti~ contra Priseilianos.=Subscriptiones
EpiMopon)nt.=Patruinu6
Episcopus subscnpsi.==Marcettus Episcopus M.=f.Mcin!anuahptscopus ss.=8everus
pus ss.=Ortigius Episcopus Episeepusss.=.ttarinsEpiBeoss.=Lampius Episcopus 6s.==
Florus Episcopus M.==.E<M<ocMM
(a) Episeopus M.=Lampaututi E~Mupu~ '.t.–Arrodi::u: Et"?"Tp'
<:<:
–ondox
Episcopu9M.==Leonas Episcopus ss.=OHmpiusEpMeoous
ss.=At!turms Episcopus ss.=Serenus
Episcopus ss.==Leporlus Eptseopus ss.=Aurelianus Episcopus ss.=Exuperantius Episcopus ss.==~ pt-ttOpto de <o$ e<}t)onM
<<
Constitutio conciMEpiscopot-umToteto habiti
Arcadil, Honornque tcmpanhusEra CCCCXXXVUtt. subdieVH.Mmtm
beptembrium Stilicone consule.
Toletana synodus secunda.
Tit. f. De his qui parentes ab infantia ln
ctericatus officio
manoparunt si poslea votuntatan imbeant nubendi.
Tit. V. De his
qui proximls suis se eopulant ut u communione separenmr.==In
nominc Domini nostri Jesuchrhti Sinodus habita in
apud Monlanum Episcopum
~hd.eXVL
Katcnd. junii anno V. ~ni Domni nostri
~L,R.
(t) Era DLXV.=SubMription<.s Epi~oporum i
Montanus !n Chrisli nomine Episeopus his contitutionihus
adquievi, rctegi et subso-ipM die et anno quo supra.
(c)=Pautus
his
Episcopus
statutis, ctc.=Domicianus Episcopus similiter,
=Marracmus Episcopus in Christinomine
oh causam Hdei
eathohcœ in foictana urbe exiiio
deputatu-s
sanctorum fratrum meorum conslitutionibus interfui etc.=Nifridius
Episcopus in Christi nomine ecctesis cathotic~ Egfrenois hanc
(") G. Lustocius.
(A) G. A'n!t)arici.
(c) &. edlit. Ctnneniut EpiiCfput his stalutis,etc.
HR&OCUMt~i'C~
-f'~t-tn.–A
At
~n;)o<U)=.~ancr<o==(.t
tMat<o(«).=Ab
univers (i)e(uM
est n-eitentur Mntenthe. f.ucius Kpiscopusdix)t.=:&~fen <M
ffi/tOMM.
CoMitinnt Hih'rdf'nsf \'H!. Hpi-icoporum. (M
T".I.M<-hw(~m)ttnrioministr:mt;uths!)n~uinenmn)
a))stine!tnt.='fit.XVf. Si S~cffftos moritur, qnid df r'-hm
f'cc)c',M;o!.ser\-('[ur.=Syt)<)<Jus)KtMt.tinf'om-(.ntuHiierti<'nMnnno XV. M<'(f(~<c!' /<~i'4(<-) sub V))f. t..)n.! A))~utiti.=
8~)Mcrit)tionfs Hpis<))M)ru!n.==.SM-~)tM(f;)
in Christi nomine
Kpiscopus h:t<;constitncMnes Mcuodum quod n'~)is<:m)\tr.ttrj!;u8 nustris Dco itfspimntc contpt.n'ui)rett.) et
subsenp~.
=Ju!!tu8 in Christ! nominf. Kpiscupus h)is constitutionihus
intft-fmetss.==C.'tSoncius in Christi nomine Episcopus his
&t:ttutisinterfui et ss.==Johanncs in Christi nomine
Hpiseofitatutis interrui
p~his
Christinomine
etss.={'~emMin
t'.pt.scujtuf, (;.t~!t<
n.tt!.UtM.i!i MU~UtCtiHt M.
==M:u))'u!ioin Christi nomine /)ot-<oMM<B
(e) ccc)osi:e catho.
iiciBEpiscopus adquievi ci as.=~ftM).tM(/) in Christi nomine
Episcopus Mc';i:o Ag~rcHKis his <kmnitionibus intcrhi
et <.s.==<ri(tusin Christi ))Otnin<'Pt-e!ibitcr'Jtrcet))s:tDomino
meo Stabitib Rpiscopo his stntutis itjtcrhi et ss. (~)=FrebrtMrius ht Chri-iti nominc Episcopos Ecdesiai Hikrdensi!) his
con.stitutionibttsinterfui et s!<.
CoMitium VaUctftnttfn (/<) V[ Episcoporum habitum
Era DLXXXHt.
Tit. I. Ut Evangetium post e/)MMoM(<)!p~atnr.=:Tit.
'V[f. Ut etericum alienum nullus ordinct.necsit eteripM
()m non spopondcrit locum uhi sit df-)cg~tus.=Anno
XV. ~Mf!o)'t'c< (j) Kcgitj sub die if. )dM novemhris in notnminostnJhesuehri.stiVntJM
inMnciiiumcon~regati.
(«)
(t)
M
(</)
(<-)
(f)
(~
'~)
f')
f/1
{~.TJdacio.
G. Cod.add, em U.UX.~X.HH.
O.T<diRfg!
G. Sergi!).
G.f)crtosane.
C.'i'onrus.
Hite tnt)t<:ri))tio
Cr!Uit'bri. ttttifnolocopanitut in cod.G.
i. c. ~)/M<< (V. [-torexcn /'n/M<:<N.)
C.Apoitotm)).
G. Tt-udi.
TOMOXt.
11
2~8
APÉKPtCR
consti<ft)inn<T'ntpnn<fff<tnt)tnttt.a~ftt.~t!t't~t.
coMtit)t)ionM)consacerd')t))n)))MC'n))))inTo)t;t!)nnUfbc
haMtam cum post ntiquittthnn temporh aftvcnisMtn sut vit
Huctut'itateprii.cur[)t~);anonun)r''tt'~i,pro)M\'iptss.==)n
Ci!nstinumit)cJtti!tMH('e)c.s'i:f(';)jh«)i(w()r~c))i);tn;KpiSM))H<!han'(;tc.,<.hni)it<r.=S~)«'<<tf~;M(;(.j/o,
o<))o 7yt').pa<<'f)!c
Fratribos jitiisquc toritori Uimi.t.tani t/ 4
?'f)r<<'<o.
't'uk'tann Synodus )![. LXtt. Kpiscoporum h) qua Arnan:(
t)ere'!)sit)Hi<!))a!)!ncon[ifh)ji!)atur.
in nominc Domininostri Jc-inchristi anno r~Rnantc !nt gloriossisimo atfjue piis'.irao et Dco fittetissuno Oumr)nPicm~~o
VHt. htuumMuiarun)Kra DCXXVt), ).:M Saocti)
~) Rf~e die
Synode hnbita est if)civibtftn re;ti:un Totetnnam ab Episcopi'. (oUus Hispimi~v-f-) n.)ni:f- qui intta suhscripMsunL==
Su'Mcriptione! !j)isfopon)n).=U~nas Kpiseopns in Chnsti
damponta fidem t~nc sanetam )Mthoticant quam in E(?c)csia
kathotiea ycnMtM credidi manu me!) de )o(o corde su~scripsi.==Muri)ainC)!nsti ttomine Episcopus simi!itcr.=f/c~)'schM(<')in Cttristi xomhtcKpiscopus 6imi)itfr.=Suniia
in
Ctu-isti nomine civitatis Kj.hcsi Kpiscopuf! sitniti(er.==Gnrf!in.
~u'i inChrisU nominn civi~tis /y)/tM!M(,.) Kpisf-oposrpt'utans ered''n.<qu<'5in)iiit<-)-.==)if.ct;iita
jt) Ctn'i.stinomine c)vi<a(i<!
Lucensis Episcopusspcrncn' tcoensqtx: si)))iiitcr.==Arvittus
in Christi nomine tivitnti!; J'o);«~ftycn.«s (</)
Kpiscopus dampnans, an)p)<'ctonsquesimititcr.~t'rni'ictus in Cristi nomine
civintisDetorsan~ Episcopus (.xecrans dampnansque simihtcr.~Simititcr et n-!iqui Pracsbytcri ctDiachoni ex hfrese
Arriana eonversi subscripsfr!)nt.=Si~n))n) Cussini viri iOustri
prueeri ss.=Fonsa vir i!)m(er anathematixans M.t/~M;:
(e) vir iHustcrnnathcmatizan'! ss.~Aihvir )t!')s)cranathcmatixnns ss.~Etta vif iXustpr !ttM))t.fn;t)iMn'!s<.==Sifni)iterct
omnes seniorcs Cothtrom subscripsernnt ss.
Tit. f. De observatione priorntn kanonum.
(a)
M
M
j</)
M
G.Recharcdo.
<U!i)iBiK)us.
R.Tudenai!.
R.Por)ucitkn<i!.
f~.AMa.
M:M(:t)ME!<TOS.
g~9
U batjpmatif'ft
Ut
batjpmatiff't tumf":
cantici ht.f.)..)~):
tu~es Mn~n!
prohitx'ndi
sint insanctorum 'ioHcmpni)a)it)us.=Subscriptionf-'<.Kpiscopor(nn.-=:t'f:)vius RccharcdusRRx hune dctihpnttiofx'm quam
cum <anc)ad''finivitnus f.ynodo confirmons sn)f;<'fipsi.=M:
smm in Christi nontinc ccctcsiu: ca(ho)i''a! Etm't'itcn'.is
KniscopusMOropotitanus provintiu!Lusitan'):f-))is cu)js)i)utio))ibus ftui)x)!iin ut'bc 'i'o)ft:m!t intfr))0 nnnucns 'iubsmpbi.~
Kut'tmit)!) in Christi n~oinf; t'ectfsM' cu)))o)ic:K 'i'ut''t:)n:
Mf')ropo)i)anns Hpiscopus provint his t-te.'=t.catKter in
Chthti nominc. ('ee)nsiu' caUtuticMSpa~'nsis A!o(Mtp«U(~m~
KptscopM t'ro\-inU:H Hf-Hu~j- hi'! n(c.=t':n)tardus (A) in
Ou'hti HMmineecctc'.iœ cnthoiic;t' Bt'f'charcnsis
Âh')mpoii)anus Provi))ti:eGidtMMcKpiseopus his c&nxtitutiottihns
qui))M ht m-hc'i'o~tana intprfni annucns tam
pro me quam pro
t'ratre men Niti~iosio Episeopo <)f:civitatc Lucho Rs.=Mi"cf!<- in f'hr~'i nnmin~ \)r))nn~n<i< ~'r;.).i:r. A)f-')-r.nn)jt~.«!
Kpiscopus Gattife provin)i:K his ut supr;).=~).-)!i in Christi
notnino Barchinonnnsis Rpiscopns tns, ctc.=:Muri):t in Christt
nominc Vn)cntit):t'Kpiscopns cec'e'.i! hi< (-)<=rA))')onius in
Christi nomine eccinsia: Orp):))HfKpi'cnpus s~bscripf.i.=Scdalus ioChnst) nontinc Btio-Mnox (c) Ece)c';i:f
Episcopus ss.
==D<ttM)OtitM
('!) in Christi nominc PoscettMs (<-) ecctc).iu;Kpi~
ss.~Johnnnca
Mcntcsiw:)'
scopus
K~ctesia' Kpiscopus ss.=
Mutto Sptabihma: Ecetcsitp Kpiscopus ss.==Pctrus
Ossohcnnensi-! Kdcsb: Epi-icopu-i Ks.==S(<'phanue Tiras-.onfnsi'!
Ecctc'.iif! Kpiscopus ss.=na))inus ,0.tc/)OMM (~ Kcc~sia!
Kpiscopns ss.=\eufi!a Tudensis HccksitE Kpiscopna ss.=
Pautus Oiisihoncnsis Ecc)f":i:e Rpiscopus s<=Sofrf)nins
Kcarensis Kctesiœ Episcopu!. sf!.=Joa))))ps E~aijrcnsis Ecetesim
Episcopus M.=Uf:no)a(us U<cnpnsis Eccicsite Kpiscopus ss~
==Potibius Hitcrdpnsis KcctesKf Kpiscopus ss.=joanncs Dumiensis R~ctcsne EpisMpus ss.=Procx)us
Sc~ohriensis
EectesM; Episcopus ss.=Krmaneus ~oniott-eMM
~) EccleTHXXff.~o)
~XXff.(o)
(<) (~. XTHU.
~) G. M)(uhune <A'gec««.
(e) G. B~enenm.
(<<) G. rt)mtn;hx.
(<*) G. t'ac'!n<it.
(/) 0. Otkcnti.
~) G.!.i«)iu))t'<t):i<.
2!~
I.
Il!
A)'t::«))(:K
Il
s~'hi'opn'is<.=Sm)pfif;!)).]C:f-)MUK))',(nn;t'K(;<.ft~).
t'ortuMtcnsis HcctcsiœKpiscopUt!
Kpiseopus ss.=(\)nstnntiHs
ss.–Shnptichx
Hcc~<i!p Kpxcopns
<')~'<h<w(f;)
f,s.=rA)!teri-.Auc<'n<!i'!K(-(-h-K))ist-()))nftM.=:Aj;:<j)iusC[)rdo)~nf.i~
Kt'cksi!Kj)i'.cf'))~Ks'i.=::S~'ph:'n)~)ihf'rrh!)t):eR<'('!csi!
Kpi~~)(tss't'~iru<Art'!uih!M.nsi<esia't':j)isco))ns'-s.
\'ak'ntin:f
t';<;(:)<'si:<'K))isc')pus ss.~Juhanncs
r-V~i!!ctus
tictcnsis (~ t';ct<-Ki!cHpiscopus ss.~S~niht
ttesonsis Kcteshu
)-:pi«'op))'i s'=Mti)ipp))s
).!)n)if;Cf)<i.<!Kct;)'Ja' )':))'scoj)!!S<!t.=A')uitn)u'<Au'i')Mt)'<is)':cc)<t'pi~'('pus'.s.==t)0)ninict)M
Hhi'')M~
t':cctf".h' KjDscopns !iK.=Spr~is KnrchassonfnKis
Kcct''si!f H~i.<eo))us.(.==fi.-t<.i)j)t<
nittj«'n.sis'Kfc)<'si;f'
Hpi!)!!)man)icf'n'.is
M;"))t)s<s.=[~)))h<'riu'!
Kcc!('if)-' Kpiseopus
'==Rn)UiusMa<;rf')t.<t<
(r) t;(.'c)<'si: H))i-<'))u', ss.=Ju)inon-. t''T)hnsanns
Hpiscopus s'<.=t'r'))M(u? )-:))iscopMs ss.=:
H«'ottor<n
~H)"cfj)(t-t'iwH)!<)t!us
Kpiseopus s<.=U''c<'ik f.uHcnsi', Episcopus ss.=-.)'<'trus SeTud('n':is Kpiscopus M.
j~ohicnsis Kpiscopns s'=G:))'din~)s
=Ti~()ius
A~tUt~n'ii-. Hpi'iCf'pos K<=/<n/fo /~)';«~['))i;<-{
Acci(at)us K))iscnpMs ss.=Ce!si(t/) Rpis''up(tK ss.=),i)tiotus
nt's \dentinus
Rpisf'npu'! ':s.=Thf-n<)nt'))s Cas)o!onens!.s
T)!i)n~nis
Hpiscopus ss.=t!f'!a)us
Epi'.copus ';s.==-t'rotnj;<
nes S.)?')n(i:e Kpifcopu'. ss.=.)/Mwat<M
A'ff<acAo~<<«n~(<')
Kpisenpus s'i.-=Atit'it)sC''n)n<)''nsie
Kpiseopus ss.-=:Possidonixs Hminif'nsi'. Mpiseopu'; ss.~r-Tatarin'i As)oriccn';i'! Kpisco/«~<<M.! (~ Rpi.icopttf f'M~intim G.ittim
p~~ ss.~Atjripirnn
t,s.=Lit)iu)u<. /M~)<;f')npy).<f'.s'(s)
)';pisMpus<:s.=:C{))n)))t.<! A)chiprcsbitff
Rmpnri~nte Kc<-i''<iia-n~cos vic~n Domini tnci
Fruetnosi Kpi~opi.=-S''rv:u)(t~
f~nnH'! 'A~ti~i<!)H!p Eccfft.in! agens vic<nn Dontini mei t'cr~ts! Episcopi ss.==n(tf'min)s
Archipra"-b)~r
Anricn<<i<!)':ce)f",ia;npfnq
\'iccm))omitn
mf! Lopati Kp'~f'npi h'=(;crK'siu<;
in Chr!sti notnine Arehiftiaconns Eeeksi:
MnM)oncn<,is ftccns vieern t.'0!nini mn
(t) U.Lr~ithtan:)-.
(~) (;rrteV.!)t;rie!!iii.{\[)on'i'.fn~)~'rM)
(f) ~.tta)i<'t)it.
('/) Arj;it)W!ttt!<Partur)t!t~)<!<.
(f) MummiMCattthorri~ut'.
dl) O.t.~hthtt)!
(~) ~t~:t)njn)o))~tm<.
"EDUCMtt'STtM.
"EDUCMtt'STtM.
Qa -.v.,i.
~~MM~(~VM~t~~j~
~j,
'ceMs~eubconvt't'monctn~'ot~
9(}j1
t~~K~M~=V~w~~A~
.S«~<i,.hn.<hn.
Sy"od..<IV.-)<.)..tanaLX\TKpi.<upon.n!,a)-ita.
ht. ;=))« cn-tenti CHthoii~ji.joi y<.t'i):,t(~~LX~L~~c~n~n~
q~C~fi~
<C<
ci M~fM~ /,«<<“.,;M(.i
,<,M;(;o.(,s(~
S'h-
r/ rs-
~LXVL~
H~M~~(~uc~~i,
<o.n.no
principe 8i~n~)<- ~ir.nr!i.
nostr.~nos.hi.no
~c<ub~ in eMUCLXX[.=Su)~n).ti'n.s
t.:)~~),unnn ).
Cllristi ~i,).:cct..si..
ttis(.J.n
..dor~
'.n.n.s
),~e statua
N,.rh~.rsis M.tropoh~.us ).;pi.eo, s.O.~ri~i.L.Sd..
<.s.=St..phan.,s K.n<~
s
s<.=j.t..s
M.rop.;an~
Epis~f,~
'K<)..i.,
T<
Mctrop~~M,
.'«ns.s
Kpi~
.s.=Au.).x
Rcd~i,.
M..t.~<t,ms
msonens.s
Me)ropo!hanus K~i.<eopus s.s~nh~nus
A.,
son<-ns.s Ephcop~ ..s.=).~r~
/?~T~~
«,) Kpic<I
pus M=Aceutu)us !~).n~i.;Kpi~pu.;
s..=Jo,,if.<
Epi.copu.
=Catantn.'s R~-ntin~
Gc~nden~
K~<
pM M.=C)nr<-nt.<. Accitanus Epi.copu.s
<-s.=Vixihin~
f.stre~
Ep.c<,pn. M.=.S;
/M,.
M) 1
&.urio~is).i.cop'~
s.s.~t)
nus
,~cop~ .s.~ni.a
K),i~p~ s..=K~.),i.s
Ha.HbnM M~
~p~t<
).~ M.-=f,abHM)s~<MM
Kpisc<.p,s ss.==J<.).
n<
Ep,sc~~ ss.=Si<,is.)us ih.f~.si.
H.~pte,
Fp
rrr.it.nu.r.:pis<opns s.
,<.
scopus s.<.)ns
~h~(f))..p,~npus~).,h.nnMi.Rrtho.nn<rni-.
V.tcri.Mh t..pis~.pu. M.~L~d.
se<,p~
~.=i.~<.).<;
dus t.ord<.vnM!s
t.p~cnp~ M.-=.):.<;ho).u<i\)<').)<'<-u~).
Mopus ss.=Germanus
Oumien-.is Kj"M!s~.=~mu<-)
(")
(~')
M
('/)
(~
~)
R.Nemm~-tuit.
R.nftcrr<'mi!.
G. N<mni(!)s.
R. S.t~tf. Fn)).nrrs~nu'.
C..(;!)bhonit..))..f.
&
802
At'ENMC):
HinetMi.-tEpiscopus ff-=:rrofu)mus
HinetMi.-tEoiscoous
ff-=:rrofuhtrus Lamceeneii! Episeopus
Enise
ÏJci C7f<~a~rt<'WM
6'=Swos
(a) Hpi'icoptfs M.:=:Mo))t<*nbis t-~ithitnic!)'.i'iHpiscnpus ss.==/tcmft'f;yi<«$t\'fMf(HSM!)'<:
(t)
EpiscopHSss.=~Conf')r<)i«s Affuriecosis ttpiscop))f ss.=Hftn.u'ius (/rf)c«~HMU.<
(f) HpiscojUts ss.~Utt~tinms K~trenfis Kp!e~'pns s<.=[''forc<tti'tus !is!t)<itat))tsEpiscopu.t ).s.=-t'))fodi~'tus At'hctensis Kpiscupus s'<.=A))t;;)tius Asti~i):tn'[sEpif.eopH~ M. =/'u'w/ft'<« (f/~ A'ii<)o)!ensis Episcopua ss.:=
/&'M)t')'tt)!
~'ttt'<'r)'t<nt;«.! (f) Kpiscopus s<==At)nthuhus J~K<cfm.s)s (~ Hpiscopus<i.=F'n)(;[uMu'i
HitordensisKpiseopns
s<=I'(;t'so\'crn~tiu'! C:ts)Ho))cnsis Kpiscopus t!s.=:Mustacin!) VatcHtiftos Episcopus M. =: Yiarit-U!! 0))M)poncnsis
Episcopus s'i.==Antonins Egobt'iensis Episcopus ss.==An<iutfns Portug'aknsis Hpiscopus <=Sct't)cn!)nus
Jficitaoux
I<r'fn<,is
KR–
ss.==Sn:<<!<' C)'i.u:< .T:.–?.!?'.cp"
AnastasiutTudcftsis s'=7;7y'M;'M(~) Thtt'ns:')np')Ms ~s.==
Osdutfus Oscnssis ss.=Hrat)tio Ca'sarat)gust:mus ss.==Anscricus Scgohiensis ss.==tfdist)us Sc~ofithieosis ss.==Epnrcius HUaticensis ss.=:Laussu'; Bcsensis ss.=~/of<<;mM (/))
PaeensM ss.=:Hiccifa .SahfnafttieM'.is M.==!'«<Mn)[M (i)
Ln<:ct)si< ss.==)~i!a Uxumcmis 6s.=:Ccntawus t't'msbytcr
Vicarius Fidcnti Tuccitani Hpi-o))i ss. ==Hcnatu.s Archiprtcsbyter Vicarius Ermu))! 6'oHn)6rte/M!'s(j) Kpiseopi ss.=
Marehus Proesbytfr Vicario~ P/). (/.) ~m'icosis Episcopi
ss.=:Johanncs Pftcshytor Vicarius Severi Bafchinoncnsis
Epbcopi ss.==Domarius Archidiaeon'ts Viearius Cortct'i Archavicensis Episcopi ss..==S)cphanus Archidiaconus Vica–
rius Genesi H!a!~atottf[MisEj)iscopi ss.==Doone))u~ At'chi–
diaconus Vicarius SoHemnt Karcassonensis Hpiscupi ss.
(a)
(t)
(e)
(</)
(f)
(f)
(~)
G. Cotabricnsis.
R. RetneiarM)N't))a!.
n. Or6''))ctanu;.
R. t'emeoiu!.
G. Etcriu! E~iberr.
G. t.utihemi!.
G. DpUius.
(A) G. Mothriu!.
(i) G. VatcMU)!.
(/) G. Conifnhrie!)!.
(/f) David.
t)KDOCUMEKTOS.
~63
Tn)~htn)t)nV
~ni<:nnrt~tt.)tt~W T?~
T wm*
Lononumtfttotetanum
V. MpiseoporumXX.EraDC.LXXftiL
anno L Damini nostri Quin)i):)ni Rc~is.
T'f.==Dcinsth<)tiom:))o\'arumL<~aniarum.
Tit. tX.==De iavotc t'nncipis concUii ad ctan~tioMm con.
ee'!so.==Snb<ier)pHf)~esMpiscopornm.
Ego Hu~enius Uei ~!isHrutionRTotf'tantp Hecteshn provin')? Kitt-tttginenMSMe)ropotit:mns
his comu~ibus
Hccrett!, annuens sub~ripxi.-=f. f.:piscopns
Cot)anti.)!i SftMtm ~)e'.MP.ent)M6 Episcopus s)mi!itfr.=K~ Clarentius Aeeitnn)ts)-;pt'.copn<i!!tn)iL=:t~oBi~htnr)us
Bi~)--t!n',i-!)-'pitiCOpU!!SS.=)~0 ).;USf-bit~rn~tfnXtM (a) Hpiscù))USSS=
Eso t!it!<nu<! Comp!ute)tsh Kpiscopus .s'=K~o Murcettus
ArcttM~s Episcopus ss.=K(;o Moreneius Sitt.bi)anns
Fni.
scopus ss.==E?o Umniio Ca-sara~u-ihnM Kpiscopua s<==
Ego U)a /?afc/t))Mt)m!f!(&)Episcopus ss.=EM Hi~pidinsThiraM&nensts KpiscopM ss.==K;,u ruu.sti.ciu~ VaiM~it.u~
Lpi.
MopMSss.=[':i{o Viaricns 0!isipone))si-i Kp!sennu<!M =F"o
Jacubus J/t-fMa~tM (c) Episcopus ss.=KuMbius Vabricnsis
Episeopus ss.=S~rpentinus 7/fi()ft<«n(M(fi) Kpiscupus ss ==
huabda Ore(anu'iEt)i~opus!;s.==Am:tnntmt!s
Aucensis
Episcopus M.=Epih Oxmnensis Episeopu!! ss.=Ansericns
begobfcnsts EptMopus s.'i.=IJdi.sc)ns Sc~ontiensis Episcopus s9.==Anto~)ins Bmnionsts Episeopus ss.
in
Christi nomine pra'shiter «gens vice.n Domini==As)Mtim
mei Perscve.
r.m!t Eptseopi hn décrois ;)nnuens <!s.=PetfM
DIachonus
agens vicem Dominimei Antonii Episcopi
Coneitiu-n Totetanum Vf. univer..a)e in Eectesia S. Lcocadœ Martyre sn!)die V.
i(h)sja~tMdan.MK!orM'.irpKiset
tnumphatons i'tC))risto(;h!n)i))Mnisecundo pra DC.LX\ scptnxa.
'r!t.=))f.p)ct)i)udi)ieMpiM)l!<)ticœ.
Tit. XX.=:ne t;r:~iMmnnctioxibu-! m confirnMtioMMhcitit
DeoctPrtM)pidatis.=Sn)M.'rip~npMpisM)pcmn).
ËKftSctnvaftsiMi~nnsXar'Mncasi'iKpiseop!~
~)~
co~st~nttonibua a nobi~editis su))scrip~.=Ë!,oJu!ittn))sEcdMM BracharMsis Hpisc~ptts
Ho..o.-aH)s
'.imnit.r.='i.o
(a)
(~)
('')
M
0. ]h:(h<n~.
C..H.)t'cim)n<!t)<it.
H.'Ht-ftt.-Mn!
<Hi':it..n..t.
2~4
t.
1
APt';)SO)t:H
~pmco'.x t.-ptseopus s)n)!M«!r.=:)noontUM t'~mini <-poProtnsm-;sanet-Mprinw Sr'dis 7t'r)'<M)ff).<t'.<(n)Kct:ii:<' h~nx'ritu
67<~M(fM;<M.t'
Kj'iscopus K<.=t'
~) Kcctest.f t'.ticHtin: KpiSCOpt)!!
K))i~u))U. 6S.==;AcCUtuS'==rt'<~M;M. (r) Hi~!t'!trMJ)S)S
tns ))~h'npns)s Mpi-.c~pusns.~Joh.ox's He)<)))<'nsisKpiscopus
sK. = S<'«;M);s /mp'r' <V«ft(<<)t'~iscupus ss. 1= /.t'tt<<c/re(!M.f
(f) Cor'to))~)<,i<)-~)WL'o[)H'.ss.=)iuni)it C.xtt'i'~if Kpisco–
pus.=-:Kutc))it)sHa.<H)))~nn.s
Kp!(;~[)))K.==Hi!!)riU6
Cmnphttfnsis ~pisfopns.Ja(uht)s.)/e<<'f.HHM.<(Y) Kpiscu;)ns.==Juha))!)t's
))'')1')s:)Us Kpi<!copus.=:Si'.is(:h)-i t-'thorcnsis Kpisc')p))s.=:
i'iu Attr';smu'. Hpiscoj)us.=:t~j)idi))s 'i')<if.ts<;uf]etisis
KpMeo))us.==Us<)u)tusUt.ecnsw Hpi<n))ns.==Frnctuosus ~)7c)'dM.sM(~) Kpi<,<:opns.=Deud:UHsK~abrcnsis Kpiscupus.=t't'ofuturus Littniccnsis Episc<)pus.=Phncrfi))s Asidonensts Episeoj)!)e --R.-rt- n~i CitL't~riPftstSH))iscopU.=~<<t/0/My~K/t'<'MM<s'
(A) Episcopns.=:Snabitft Orctimus Kpisc«p))s.=A)onHchsis E~ibniensis Episcopm.=H<;i)a S:th)nMntief)).is Kpi–
scopus. = Asiu))u<! i'urtu~t)'
Kpiscopus. == Sorpf'ntious
tfeticitanM;.Kpiseùpus.==Hm[t)iu('tesantu~os)))'! Kpiscopus.==
Attscricus Scf{ohK*nsis EpiseMpus.== Viaricus Oisiponensis
KpMcopns.=:Gu'tu Tuccita~us (~)isenpt)s.==Anastasius Tu–
densM Episeopus. -=:Knit:<Uxomensis Hpiscopus.=i)disc)ufi
Sp~otiensis Kpiscopus.==)"<tM7«M/<~(;') Luccn'iM Rpisccpus
~').==Ëpartius Itaticensis Episeupus.=Henatus Chonimbriensis Ëpiscopus.==))unita Matacitanus Kpiscopus.=0scan(ins
Astnriccnsis Epi'.copus.==Justns Accitanus Kpiscopus.=!)omninus Ausont'o'iis Episc~pus.=Go)t)f<mf(ru.s t)'i''f)sis)~pi9copUB.==Fartnus Vesensis Episcopns.==0!a7~f<t'e/f)Moncnsit (/{)
(a) n.'ferraconensi'.
(b) R.Connntiu:.
(e) n.Yigitin!
j<<) R.5esi))t)u5j!tnpored.tn))<.
(<-) G.Leodefrcdn!.
(/) G.MenteMnuf.
f~) G.Herd<:))sn.
f/<) R.Anato)i"tLutf;))entit.
(i) C.Yatconius.
(/) G. sJdit:A'naMngt)!)Mn<h.
~) G.0)ti<tr<'i))n))t;n5i<.
2C~
DEMCME!<T()S.
)))))s.CKt'')f!<efH.(ff)t'ff".))yt<')'!tf;pns\icetnC'orot!)'.p~Mp))s.–:(.Ktt)ff).'<eftM(ff)t'ff".))y~).tf::('ns\)cctn(.M-ot!M(/~Kpiscop!Htnehtcn<!is.==(<t«"f(()l'inco)m!.(juict
!t)'us i~cns \'ieo)) Antonii Kpiscopi Sc~oMt'nsJ)i.==JJo)))f)rius )')'fshyt<'r :~ct)s vicon A'aWfrf ~'t'!c«;)t /i<'cAnt)'rc;)~j;
((<).=(;itroniU!!)'rc!.t)ytcr tt~ns vicem Cahini Kpiscopi A'o~(.<)-<;a«< (<').=:.S(');<'rj)nf.s'
(~ UhtMhUsMf;f'nxviccfn j\tust:(ci
Hpiseopi VatcntiuM'Ec<;)esi~
Concifixm Tofctanum Â'ff.r-tti famine DoniniSynoda!)'
i*ncrptun) in Toictana "rhe XXX. Kpiscopnrum CoMiiiu~n
Mstum itfmo V. c)pn)enti'imi JJomit)i n~stri Chindaxvinti
t<c~is die XV. Katend. novom~m om OC.LXXXtf.
Tit. ).=:!)<' refu~is alquo p''rHdMCtcrieit sive )<tycis.
*J'i(. Vf.=:Decotj~ieit)is Epi«;))pisi)) urbc regia coonnorandis.==8u))sctiptionGsKpiscopùj'tm.
Horoxtius in Christi nomine Suncta~Ecf'jcsiœ Emeritensis
!f:cu f!<(! d:
<~–f'f) /<n<'mi~)p<jii(!tt)u'.Kj)i.«;upu''
<oy!<n«.(~)f)<'in)iscricnr')hS:t))ct:EHispa!f'nsisEcctp!iiH!
Mefropo))t;«));<!npis'cnput ss. <;hn~iter.==En~cni~s Sanctn:
f'ect~Ki.'r'Tn)f)!)n! Kpi<:f;npufsht)i!itcr.=Prota.iusTcrKi~anc')!.isKccksi!cMetropo!t)anu<.simi~er.=Hi)ariusCon~))))t<'nsis Rpiscnpus sim!!iter.==Shist'tt)sEt~orensis Hpif.copus tiimt)i(cr.=:Ri(;inu~)!i D!)n)ifnsi'. Kpi'iCûpns sitDi)i)c)'.==Deodah)s
R~brcnsi'! Ephcopus simiiiter.==Hparcius //t'<«~'c<<t'4'(/))
Episcoput Mmititfr.=S(np))!)nt)sAstiRitanu EpisHopossimititer.~T~Konciu!! Vatcricnsi'i Hpiscopus sin)ititcr.=t'?i!a t.'a'umen.f~ (i) Kpi'icopu';<,imi!i(cr.=Anscncu8 S''Ko\'iett.i.< Episcopus si)ni)itcr.G't<tf/ert'f)<.<()')Sc~onticn~is Kpiseopus shni)itet'.=Wini))a! //)'<i'c<f<MtM
(t-)Kp!scopussimi!it<')-.=!<n)rusiu
Oretanus Episcopus simi!i(pr.=Es(ocius Abhctensis Episco~)
(&)
(f)
f</)
M
(/)
(~)
(/')
(i)
'/)
f~
R.-Gu'xiisctut.
C.Oronti.
R. Wamho.
f'.Cart<ri]!p!!COpiA)'MMcet)si!.
C.C!))<'j;orritani.
C.Sirctintx.
G.Antoniu.<.
C.Itfdicentit.
<0.<om<'ntn.
G. Wid.-ri.-u!.
~.Jtiri~n.
3t!6
APt~OfCE
pus aintititcr.
~t.–~u,.n, =Juhittmes ~<mu~n..tti
Cauricnsis Rniacnnoe
EimnKCf.==
[,p)S<:opU9c!m.!w.
Egeredus Satamanticcns~ KpisccpHs Rimititet-. =Servu-<Dei
Ca)a))rMn-<is~H)iiscoj)Us
!.itni)ttN-.==)~«MAoMj'M
(«) Lucensh
EpiteopU! s)t))iti)''r.=Co~Ht<t)-t)s //i/-tcfM~ (<<)Kpiscopus himititcr. = t'arnu! t'f.sMtMM(c) Kpiscupus sit!)ititer.=.Mottna Hrithanie~~i-i Hpi<icopus).i)ni)i(cr. = Cudeskus Aut-iensis Episcopu.; sin)i)i("r.V~i:trk-ns
Lt~MtensM Kpiscunu!!
sinutitcr.~AnMnius
[~itanus Kpiseopns s)!)titit(-r.=AdiMUt-us'i'ud..n'.i.< K))i..Mtm<..hni!i)'-)-. Anianus Va~n)inu-i
f~i-copu< sh))i!i((.)-.=UonU!n f)<'t KntjXHit.tnns Kpisconus
si)ni)i)cr.=Ht?o Vitt.-ntinhnus Ar<;hi))r:pshytf'r agens \icem
Domini mei )~ud'-frpdi Contohensis Episcopi hM'cstatuta de(inten-!subscripsi. ==Ctis))i~usin Chti~i nomine Abhns ngens
viccn) Don)i))intni Ce;t<<t<;[~t
/;pt.s-co;M'~fon'MMtï M) ss.==
Gni!ifsUsPr:);s))ytpr:)~ns \'iccm Uomin) mei Phneni Episcopt
Asidonensis ss.=Pa~ius ~ru-sbyter n~ns vic~'m Uornini mci
JVc~tO ~owno'.s (<-)Epi!!copis<=:\t!~tms Pm:st)yternpe))s
viccm ))f)<nit)im<t M~rciKpis';npi Castftonfnsi'! hacc statuts
definieji~t.~Con~aotiusjx-csbytcr
Domini mei
a);c~iccm
Teudercdi Episcopi Pacensis 3s.==Rf.paratus P~bvtf.t- n~fm
vicem Dontinimei C<B(/te)-f(/)Kpi~co[)iH"tibf!rt)taniM.==Ctent"n'! f.'Mco<u)'!
agens viM-tnDomini mci Jatmnnis Episcopi
He)ip)en<is s<==Ambru6ius Uiachottus nKen-! vicem Domint
mei Gitx'rici Epiteopi MentesMi ss.==E~i)a Diachonu!)n~cns
viecm Domini mci Bi~i~iniEpiscopi BiKa'.)t-en~is6s.=.t~~<tce<ttM(~) Oi.Mhf'nns ns-ens vic-m Donutu mei J9«wt<aHt
(/<)
Ëp'Mopi ~):():'citnn!REcctcsiif- sttbscripsi.
In nomine Uomini ~cs)a Sy;)od:)ti:t Ht. Episcopornm itt
urbo rcgia cetebra):) di'; Vt!. Katendarum Januariarum
Ero
fumo V. ()rt))odoxi atfjuc n!oriosi et \'crn c)c-.
mentia* d!~nit:t)c perspicm Rt'ccnsvinti Refri< ='H('m sub6cripHû))cst-:piscoporum.=Hofonth)sEmcri(cn'.i<Mf(rupoh(a(o)
(A)
(c)
(f<)
(<-)
(/)
(A)
(~)
f:. Vaschoniu).
f;. Rotomaru) triensi!.
G, ttfieniif,
(~. !te[ri()iO)!j)OKn!i!Ej)~rtipi.
G. Canjidati H()i<eoj)i
Aitork-nsit.
R. Hthet-t Kpiteop!)'!i)Krritam
0. MatttceUus.
G. f)'~tiht)ti.
DEMCUMEtTOS.
M7
nus Episcopus.=Antor)m~ HM~knsts Mctropohtanus KpiMopus.=Eug('niu'! rc~ht; urbis EpiseopHs.=i'[)tamius Bi-acharensis EpMcopus.=C:)M))Us Chataçorritanos Kpiscopus.
=:Epnrtius t)atit;['ns)s KpiseO))us.=Ani,pti<;m Scxobienstft
Kpiscopus.=/)Hm~<t (a) M!t!n':itat)H''Kpi'.copns.=-~< (<<)
Jcrundensis E))i-.copu<.=Stcphat)tts A~Uanus Hpiseoj)us.=
Ta~oncitts V;)tt'ric))si);Kpisco))us.=:Donum i)pi tntpuritaxus
Episco[)us.=Wi))ibat Hcticitanus K))!scopus.=Juhnnt)fs CttM.
t'icnsis Episco[)us.=rt''i'))'idius &'cj)r~tM.<).<
(r) Kpiscop)ts.=
E.~credut Si'ktnMXticotsis Kptscf)pu<==Mart:)jusCastc~oncnsis E{Mscopos.:=Gfo)'{fh)'!A~nthensif K))ist'opus.=\it)ccntius TncitanMs Episcopus.=Se)u<t K.~HaniensisEpiseopus.=:
t!uidericu<!Scgontinus Episcopus.=Candidatus Au.<fnriei<'nsis ~Ëpiseopus.=i)a()i)a Cump~'tettt.is Kpiscopu'i.=Athanasius Sf')abi)nt)u< Episcop))s.=:Goe)'icus An'.OMftsis Episcopus.=:Maurush)< UMH)!)nsEpi'i(;u))us.=Au!t-H:iu'< Ei~tcoM!,
Episcopus. =Fi!imirus L~micfnsis Ep!seopu<==SHMndus
Hctipp~nsis Epi«;opus.=Sih'fstf;r Carchassooen'ii'i Episco~
pus.-=:A'M (d) ))(')ibcmt:tnt)'; Kpiscopus.=~Va<]it:)Vfsfns!')
Episcopus.=Amanun~Hs Ahf)ensh Episeopu!=Af!'ot:t Ucrtosanus Episc')ptts.=:Adcodn(U!< t'a(;cns!s Kpiscopus.=BacaudaEgabrf'nst9 Hpiscopus.=:Fc)ix Vntf'ntinns Epxcopus.
==/'oMOfM(c) Cordnbcnsis EpisKOpHs.=/fo;ia (/) Ateotesanus Episcopns.==(!i))<'rh)s Bi~astrcnsis Episcc'pus.=!aurfUus Urf;t)i)anus Rpi<.eopus.==Krn)[*fredus
Lucensis EpiMopu<=:/)$c/)<!)'t[;! (c) Poif-ntinu!!Episcopn'=C'')cdf)nius KataMensif. Epi.copus.=f.itoriu. A~ccusis Episeupus.==Jntianus Aceitann)! Episcopus.=:Sonna Anricnsis Episcop)ts.=
Servus Dei Vastitanus Epi.sc')pu<i.==Si'M'))<'H'fM~
Co)')'n)6)'i'Msis (/t) Episcopus. =:'l'aio C)csarau~ustanus Episcopns.==
Ettscbius 0.<ee"sis Episcopus. = Batdui~ius Archavieensis
Episcopn<=Ucm
Ahbatcs.=FugUi\'us A)'~a.-=Anatotius
(a)
(~
(c)
(./)
(e)
(/)
(~)
(A)
G. Dunih
R. Taio.
G. Sej;o)trien!is.
&. Ai<.
G. Fotforu!.
&. Froiti).).
0. Â!M)')CU!.
C'. Sitihertus <~oni))!b)'ienti<.
~S
AfKSf)tCH
AMM.=/~t.tj'j;tM (~;) AMj!).=Si'hp)unius A).))a.==<Jtunacu<
Aht)a.=Joh!U)t)< Ab)N.==//iMpt-o;j.~M(/;) A!)ba.=t-;utu"rh)s
AMM.=Mor:trhtsA))ht.=S..cttndh)usA!)))a.=M:)rc'')!i)n)9
At'chtprestjy)<;t'Toie)~)UK.==:Sitic)~u'!t'rimieict't)!=0!idut'"sAtj).:tRicimititEf<i<c.)j.)P:(;if.sif.Kmf~M'~).~=ScrY<tndusArehipr''<hytpr\'h)ct.nti.KpiscupiK!r:)rcnKis.~Cudpsca)f-)t<iPrt".i.yt..rt~i)~niK[)i'.c<)pi(Jx'))nf.nhi<)ac~nuRpfcsMter S~nnn~i- KpisMpi Ht-ita~iensis. = Victorinnx
fresbyto'
~CM</t<-ft(;<) Hpisn~i 't'ndnnsis.=(jutcricus
Uinconu'iGan<~ton)EpisMpiHit<'rd''t)'iis.==Co)mncit)i!Di!(('<jnusM:)Ur<-t)i
E))iscopi D!nnfnsif;.=;/f<;j;< (c) Diapotnts \'it)f;i~iti Kt)is<-o))i
Hiri.isi.==Sat(aM))ua ))iacu))tM SahH'niniEpMcopt O'jMno)jct)8ts.=Hpm ex viris i))nstribus OH~ii t'.t)ntini.r=Hf.((oacrus Comes CubicuhfJKrmnet i)nx.=:0fiito Cotnps C.ibicutat-inno)) ft t)ut.=:A')n!fus Cotnfs Sr:notiaru)n <!<D)tX.=t!:()<ito C'~ncs et Procct-.=Astut)u. Contes et Pr(.M-r.=t;))!t Cun~M
et Dux.==Atautfu!. Comcs f-t Pfocc~=:u))m
Co)n<<uta)'ioru)n.==Ev<<ntiusCon~c'jSRantin)'iun!.==Htu~thts C~tnfs et
!'MMr.==Richi~ C~n''s Patt-it))u))).))U!n.=Afri):t Comes
8cantiarutn.=:V<!t)ed:trius Cornes S~ntiarum cl ])nx.=)''unfM)a ComcsSMntiMum et Dux.=Cm)iefrct)us Cornes
)iornm.~F).)i!a Cornes et Procct-.=:/MH<MM.<(,fh~ las8p;ttn~ehM
<<'M'f<0!.ff<:t~ft/.
Synodus ]X. XVf. Episeoporum in Toft'tana urbo
fiiem
Katcnd.trium novinthrium nnno VH. HpMns\'inti post
j'rincipi-)
in
BasHicaSanbf;
Htonosi,
M.ui:H Vir~inixKra UC.LXt)).==
Tit. !.==Ut ()c n-h~s )-;<;(:tfsi.~niKhj)
KpiMnpi fmh'rant, et
quntiter pro~inm hndf.toris K~i.-n~nnu ~t!icitu<tincfn nemnt.=:')'it. XnH.==Uth))p(iMtiJndci ';mn Ëpiscopo!- cp)c)))-(.-nt
di~fcstos.-=Su)M(;nptionM E))iscnpnrum.=Eugf-r)ins r<'tti:(i
urbi-! !c!ropo)it<tnu<
Epi-;Mpus.==T~it.Cœs!.r:u)fustnt)')sKpiseopus. =~)ascus Castptonensis Episcopuf!.==\i))ib!d KUei(anns )';pt-'Mp~f:)ti')f'ncu<
Sf~n)i)!)« Kj)!s<~j)))s.=-t)auriesus Oretanus Kpis<)pus.=nadit<) Comptutensi'i
Kpisco~) C.t)S!<-h)s.
~) 0.1)()ehn&u).
(c) G.Humicn'.ii.
;~) C.)iC!))i.
~i G.!)MMd,Mom.<Mr.;(.)!i
))~tnt'ftVin''ih)iK~iropi)ri(.tn)!i.
!'p.~ûpil;rcit!)ni.==Si).()~i!
".0 1.1: Il
t'EMCUMEKTO~.
«
2(!{)
?)).<.=)'ohx V.dcnttftus Hp)~-o[~)s.=.)~)fh)i~tt!, Acchavicct)sis HpisMpus.=M~t)M!~ns L'r~titanut.
Kpiseopus. = KusiciusS<ri')si'.iHpis<.opus.~=A(hanasiusSt!b))<)tannsf':pisf-upM'==Ruicrius !Msns))'nsi8 Kj)ise')))Uti.=.Vnh)K)t<;th<s
A)cntcsMUMKpiscopns.=:~)!~n;(t-in.4A'itanus t':))iscf,)M~=StcphnnM y:t)crifn.sis t':[)isf;o[)u.s.~ttc))) Ab~U<-s.t''UK~t\'tt'<
Ab))a.=E"'n<'rh)6 A)))M.=([Rtn Johan~p', AU):L=-:f)itttt.ti;)tsus AM)a.=-h)rarhtt; Abb:t.-=.M</)-cc</<M
(«) Tttich.nus Atri)iprMhy(<-r.=Si)i~t)h)s)'ri)))i)-)~)i))s~-));H)i..t
b~conus t!.n-cetti Kt)is<;0))iKcch;sM t'reitanu~t~.ux'x
viris ithstrihus
(jmcii Pat.tth)).=-:t'i)u)us Coux-s \uh))i~U)n.==.~h<'riusConM.<Cutw.u!arioru)n.~Kth)Cutt~'s et t'ux.r=t<ic!,i~ Cunt<-s
)'ntnn)o))iornm.=~; /;M <;f. ~t; (;c: Cr-nsunuth-ttumest
hoc MMtttm concitium die VtH Ki~fttdarHtnf)i(;i)))hnun):utno ut supr:).
..h,
.KM:
.i,.
Syuuuuh iftTuit'tMm) ~rucuic
K:)(';n')aru)nDcc!)))hrium, :tf)no V))f. Kimiosibominiet rftit;i')ssi).imiRi;censvin(i ['riocipis E)a tJC.XCni).='t'it t.~Df
eetebritittc iestivitotis Uumioic.c tnah-is.~Tit. \'t. ))e ))is
uu
in parva ctatc cr,r!Mnpart-ntitjus Mtigion~ hn~tmn knuMif.t.
==)nterfuer)tnthuic saneto Concitio Pontifjecs numero XV =SuhMriptionps Kpi.seopor[)n).=Ku~e)iiu!ir~iw urbis Meh-opotHMM h))tscopus.==Fu~itivus Hispa)f-nsis~<.)rop.)ii)atn)s
hp).eop)M.=Fr)tctHosu-! BrnettnrpnsM M~trupomimu-iEpiscopu'=MaMhus Castctoncn.'iis Hpiscf.pus.~H~n'ftM (&)
Scgotiensis Episcopus.=i\tauntsius0rehnus
GMttanM (c) RtencnsM Epi..cf)pus.=!)f.f)i)a Kpiscopus.–
Con.piutMsi~
EptSHf)pus.=~rcdusSa)amantict:))si!!Episcopus.==f)uiricu.s
Barc))ino))f!)SMr';piscopus.=Ccsar)Hs
OiisiponcMMKpiscopus ((<).==BaMniniusArchavicf-nsis Episcopus.~Ku-.hiu!.Segobriensis Epi~copus.~ Rrmer~dus [,uce!~is Kpiscopus.
M~nriu~ Accitanns Kpist-opus.~yit~xfiM! (,.) Asturic.sis
Eptscopus.=//M<m<M (f) HOture~MisMpi~~pus.=Stcphanus
VatcrictXMEpisKopus.=ria~ius i'urtt~abn.jis
Ëpiseopas.~
(a) 0. M.<rceUh)t~.
(/') fi. YidcricMt.
(~
R.
WhtnriM
f/) R. tdit; At.h);)!:n!Si(<tb!ta)m<.
(.-) fi. !)pi.!i.
'M(.t.t.
At'HSM*;
g
3?0
n.Í"1.
A.. LL~ t:I_
f?.
n.
~t.I~.H.
Ar~cfredusAbb~Egi~niKp)MupiOxomcn'ii'=M(tr)itM)!!
Abba \ddcfrcdi Epi<copiM';ntcsani.=:HRita t'nL'sbytcr Cttcttt
(n) Episcopi Kccteshf fii~astt'cnsis.~Agt'icins Uiaconns (tui.
niba)di Kpiscopi Ecetesim E)icitimœ.=:iJa))id Diacunns Marcpt)iEpi'!copiUrcitani.
ConcHi'tn) To)t'(at)nmX).==n<"it:t Synodatia Conci'U Toh!
<:mi Xt acta in urhnmpi~ a :X\')t. Episcftpia nnno(j'mrto
t'e~ni K~i"t )'rincipis Hmnnhnni'. sub die \'tt M~s Nu\'Pt.
brisKraDCCXH).
'fit. t. HctumuttnConcdium a~it<'(ur.==')'it. XV!.Det'e"
tutionn ~rittiiU'um pM confun~tione Coneitii.=S)t))schptio-<
ncs E[)hcoporn)n.==E~o Quirico'! urhis re~ife Mt'tfopo)i(anu8
Kpiscopu'! hn'c p:Mtn Sino't:t)!a:'tnoHt!tt<'tini)!(6s.==AthMnasiu!! Sitabitan~ E<;c)es)!e Episcopus htee p?sta sinodicn A
r:hic; flpnnUn ss.=:Artr'')Uttndus Urètre HMh'sife Kpi~co-'
pus simititfr M.==.)o))!)t)ncsBi~astrensis Mpiscopus s9.=7~M<)).!Cf;~)M(&) Oxomcnsis Hpiscopu!: M.=t.eai)der t)icit:u<us
Episeopus s'=:P!dmaeiu'i Urci~nm Episcopus ss.=:Concorfiin'i PatenUnus Kpiscopns ss.==/t:'</tcr<tM(() Vastitnnus
Episcopu!; ss.==AcMctus Comp~)(pn'!i<!Episcopus ss.Fe!ix
Diancn'iis Episcopus as.=RiKhit.t Accitanus Episeopus ss.==
Ro~atus Biac<:nsh Hpiscopus ss.=:Mcmorius Scgobriensis
Episcnpns ss.==KK<caSegocifnsi': Kpiseopu*!ss.=Gandencius Valeriensis Kpiscopusss.=-JuUaousindi~nusAbba
hœc
t~esta SinodaHa a nobis detinittt ss.=!nviotatm bf'i nutu
Abba ss.==Ani)a Dco miserante Abha ss.~Libcrtus Diaconns
agens vicem t)nmini mei Sisutt KcctesitC Sc<yo6)'tcnjf!(<f)
Episcopi his decreth SynodaUbtis annuens ss.==~Ma (e) [)iaconus ancns viccm Domini mei Mutnuti Arch~viennsis
Ecetestic Episcopi his dMretis Synodntibus annuons ss.
Concilium Totetanum X)f. anno t.Orthodoxi atqucSere.
nissimi Domini nostri ErvisH Regis in Basitica Sanctorum
~n 'K''e Consumalum est hoc sanotum
Apo'?totornm.=~
Concilium die VtH Katendarum Februat'ium anno rcg~ni féliciter primo Sereniisimi atquc ctemcnUssimi Domini nostri
(o) G.Riberii.
(/') G. Cudxct)~)!.
(c) G.Eto'iu'
(f/) G. Sf~obientit.
fy) G. Egi).
ftHDOCHMEKTO~.
87< t
"10r.
ror.nw.w.
.1
Emsii Hcgif) Era DCC.XVfUf.~Tit. L nn ognita et confirnNta pr!c)ec)io))e fusti~ii principa)i'==Ti<.X)t. De interdicto
tcmpori<i('oi)stitu)if)Hodd('))catC«nci)HU~c<)c))fa)i.'==htt('rfm'rtmt huic M!)ett) Couei~io t'ontifiecK nutn''roXXXV.==
SutMO'iptionf's Kpiscupurum.~t'~f; Jttti~nus ))ci toatiit Hiq)t!!itat'a' Rcctesiit' Kpiscopus t~cc Synudic:) in.fitu))) a nohis
cd!ta Kt<!Mcripsi.=K~' Ju!i:tnus indi~m-, ud)is )'~i:f Tufe~)M)iKpiscupu', Kin)itih'r.=~'uttt (<t) Brncharensis )':pi.sco~
pus ss.=:S)f'ph!)nus Knx't'itensis Ep~cnjtus ss.-=A!i)'a)iu'i
AM')f"sis Kpiseupus ss.=L(.[)ndct' J)it;i!u!msKpi<eopt)s ss.
c-PattuacHts Ut'cit:tttus Kpiseopus 'ss.~Cuheordius i't))et)tinus MpisMpus !<s.==niehi!a AHcit:tm)sKj)isc')pus.<s.=:Simpronius Arehaviccnsis )':j)iscnpns ss.==M['mf)ius S'~obr!en"
sis Episcopus ss.=S);«;«<eM!! (&) hatiMn-iis K))is''opus ss.~
Gela K!iptcnsis Episcnpus ss.==t'ru':(<nundus Hciboretx.M
t!.p!seopussK.=isf()orus Sctahttanus Kpiscopus M.=C:utdcncius V:)kri';nsis Hpiseopu. ss.==i'Hod.UusSf'<jfotften.<t« (c)
Kpiscopusss.==CFn~f't'tt.! (~) Tndcnsi'; Kpiscnpu': s!=Frof)ss.~)''p)ix~<fit'Mi.< (f) Hpiricust'orhtch~cnKisEpisc~pu'!
scopusHs.~=A)Uuninnns ~a~HMt'ï (/') Episcopus !;s.c=I'<ocu)us
Bij;i)strcnsis Hpiscopus ss.==Ata)a Cauricnsis Episeopus ss.
i~Reparutus Vesensis Episcupus ss.~t'rf~idcncius
S:ttnmanticensis Episcopus ss.=SMM-'af<)M(~) Tuccitanus Episcopus ss.=A'r~&of/M.! (/;) Ho~iberritanusKpiscopus Ks.==K)h
Segontiotsis Epif-copus s! == Sci-cn'anM (i) Oxomensis
Episcopus ss.==Johannes Pifeonsi. Epi~'opus s9.=Tcudu)fus Astigitanus Episcopus M.~Sumnc) Mahcitanus Episcopm ss.==Hund)dfus Larncccnsis Episcopus ss.==.Eutrasius
Luccnsis Kpiscopus ss.==7eM~er)'c)f.!(~) Assidottensis Episcopus sa.==Bntdefredus Abba.=Ftorencius Abba.=Gratinns
(<;) R.J.it)))!).
(t) G.Sperauden.
(e) &. Sfgobietma.
(</) G. GenetitU!
(<) G.It!<!«<i<.
M G.MMtitanut.
)y) G. SiMbodo.
M G. A.rgibado.
(;) r..S~['fiat)t)'
(/) C.'r)x'(«i<;Mri<
272M
4Ct:'<))«:):
~u))'a.rausn~us~)ua.–~tfu~)t)t!Mn)us)'r<'shvt''t'('!t
vief'))tL)o)))init'tt.'iCiMcn)h'iHpisc()piC<)tnphttcnsi<E<;(.')<'f,i!
ss.=E~oVincfntius['r:shi)<'r:t~cnsvice)nHo)ni!ti)))<'i)''<'tic)sEpi';e')pit)ianct)S)'iss.=':Aus[m'inKUMMonnsa~tMvit;m
Uspit.))i'.Kpi'<c"[)iDomini tnctV.ttuntini ss.c=Et;o&'f!.H~t;i;(«)
ha'cmstitutaqmbus'HncrtUiantntOtKss.~EtfoRcuhitrcdus
~iotititfr ss.=Kt<o Wtx:t ss.=t':j~o \intarsi!nit.
ss.==Hno
't'HUttih ss.=~E,ofJs)mttussh)ui. ss.==K~o8itht!nirus sirni).
s'==)~o T)'u<)ctredus ss.==KK" ~dfgisussimt). ss. (<')=K~o
A<t<;tiu))M
ss.~=K~') Akmhus M)))))ss.
GestaSynodatia habita in ~tb~'i'ototaoaitiKHkstaSunctot'um
A))OBtoiM'u'nt'otricH'authuu)('rc;;ni fH). cMetentissuni Kt'\'i~ii t'hn<;i))issub die pridie Non:)s Nu\'cn)bfis Kra ))CC.XX).
==Tit. f. 'Je reddito tMtimoniodi~nitatis eis fjuos pfofanntio it))idc)itatiscum:Pa)tto tMxit in socit'httc thir!)nnidis.='i'i). Xitit.
ttcretatMMRMtmrmn peracti Cottcii!t ut;u ci t''f)Hc!);i.–!nterrnerunt huic s~ncto Coneit!o t'ontiftocs nuntcro X~ViH.=r:
Su)MCn))eMnc!iMpisc')pormn.=:RgoJ~)innus indig'nus Sancta! EccbsifC Totctanie Metmpotitanus Kpiseopus instituta it
no))is de~nita susbcripsi.=Hgo !iuba Brachareosi~ et Dumiettsis Episcopus ss.=:Stephanns Etnefitcnsis Kpiscopns si)niiiter.==t'toreshtdns ))is['atf'nsis Episuopns .')in):h==:[.t!:u)der
!ii)ieitam)sEj)iscopus sirni[.=Pahnacius L'rcitanus Eptscopus simi!.=: ConcordiM Patentinus Kpiscopus simit.=.t/Hn)Mu<u.!(c)CorduvcnsisRpiscopu!; simit.==At)tunianns ~o!<i!<tKU.sM EpiscopuK si'ni). == ~'«dertOM(<*)Assidonenso
Rpiscopus KimU.=StereoriusAuocn8is Episcopus simii.==
Geta Ekptensis MpMMpMt simiL==Monetbnsus Egiditanus
Epi'icoptM<iimit.==Fro.uic))sPortnga!enais Episcopus simi).==
Gre~orius Oretanus Episcopus simit.=A~)'i<!ius Comp~tteniiis
Episcopus simit.==Pt-')cu)as Bi~MStrensisEpiscopns simit.=
Miru Conibf!ensis EpiMopus simit.=Crcscitut-us BitûrfCMM
t';piscnpMsimi'.==Cic)tin. DHiorsanus Episcopuf sif))ii.=
Etta Se;)o<ie<MM
(D Ep!seopus 6imU.==Sonna ~Oxomensis EpiAfchavieensis Episcopus simU.=
sinnt.=Simpro)tius
scopus
(a)
(/~
M
(</)
(r)
(~
G.Se!n)dtt!i.
n.;)')di'MVitu)t!4~))ti).
G.Xh).)o)'
G.Bastita')"
G.Tttdtracttf.
&.Segoutie!m'.
DEDOCUMENTAS.
273
Repnratxs VcsctMis Epi';cnpm sin)i).==.S)fnt'M~/<M<!
(a) ftaiif-ef)!<i'!EpiscopURsin)i).=A)!)riMAuriensisEpi',eopu.simi).=<,undutfus Luntecensis Kpiseopus simi).=Fc)ix HirifnfiiK
Kphcoptts si)ni).=;Bc)~itus Oxono))enf!)tEpJMOpus Rimit.==
EufritsiusBicennisHpiscopus.<.i)ni).~=JohannesPapcnsi'i Rpiscopus simit.=OppaTnde))sis Kpiscopussi;ni).=Asturi))!! SitnbHa~Uts
Epitcopm! .si!)uL=~)'n()!t)ns.Se~o))if'nsisKpiscopus
M)ML==-Trm:[c)Mun(t')s
HtttUMnsisKpiscopussimit.=:Sisci)!)<)o
Tnecitanu).Episcopus 6in)it.=Vinecn<ius ~ti~aionpn!-)!!Episcopus '!in)it.=(.)t)it(i';isAvcfcntis Kpiseop))ssimit.=Tcufh!tphus Asti~itaous KpiseoptMf,imi!.=:Crn)inus K~abrenfis
Hpiscopus sin)i).=8fu'n~a(:t Vn~'ntinHs Kpiseopus simi).==
OncmundusSatamM)tic''n)iisEpi'!copussimit.=Brnnditat.nmoiobrien-.is KpMcopussin)it.==F)orusMente.snnus HpiMopu'.
6itni).=0<<<'a (A) Sp~tfrienst.s Episcopus tii)ni).=Kurfd))s
ttxcrdcnsts bp~seopus ~)tni!.=Ara (Jtisiponpnsis Kpiscopus
simi).=AbsatiusA!)ha.==t"a)M(in~sAb))a.= Gahric) Abha.=:
Fo)ix Ahba.=Guis:mdus At)(M==CeroneiHs Abha.Cnstorius AM)a.=Sisi!)o'tns AU)a.=sGeroneius Ab!)a.==\'inf:entius Prin)ie!frius.=\'iear)i Episcoporum.=)'nccatun indi~nns
Abba agens viceni Suniefrcdi Narboncnsis Episcopi hicc instituta Synodalia uM interfui et subserips).-=Spans!)ndus Archidiachonus Vicarius Cipriani Episcopi Terragoncnsis <;s.=
Lau!fus/)if)conusBafcAt'noMM).!M
~pt't'fo~! S. (c) ss. ==St.!t&<')'<mDiaconus Ansemundi Episcopide ~M<<*r<!
(f<iss.=:Tf'edebadus Abba Vicarius Atderedi Cinsarao~ustartiKpiscopi ss.
=V<!rem~ndus Abba C~ffMe'MM(e) Episcopi !:s.=Gra(iann'!
Presbyter Johannis Egarensis Kpiscopi !;6.=:8isutdus Abha
Stephani Karcasscnos Episcopi ss.=Anderieus Pre-ibyto'
Hogati Biaciensis Mpiscopiss.=StconM (/) Abba Gauditani
Jn)puri)ani Kpiscopi f!s.=:Stabi)insAhba Jaeobi Gfrundensis
Episcopi ss.==BaroncctiusDiaconus Anteri ?'/taraMo/;enM'<
(~) Episcopi ss.=:Caiumuios(Mt)iaconu<:Samu<')M
Matacitani
(a)
(<.)
(c)
(<<)
(")
M
(~;
)
G.Cuttiu'fut.
R.t))ipa.
G.Diac.SidatiBarfbin.Epi.
G. Citebt'rt~.–Lote))).
C.Ct.triHfnct)!
f!.Scfn)i)t5.
t'.ThitMoueo.
X[.
).
274
Apt':smcE
Kpi~opi s&.==Cix!t!'rc!ibytorCttispfrcdi Ausmmnsis Episcopi
M.r=Johannf's Abba Aropinei Aucens! Mp!scopi!;a.=Fe)i!t
Ahba Arg'cbadi HotibcrritaniEpiscopi es. =S!)))W)t'ricshytcr
FcHcis)))MnfnsM Epheupi s!i.=Citronius Abba KufrasiiKata~orritaoi Kpiscopi t:s.== ))cxt''r Xhcon'M Prhni Af~ntensis
K))!scopi<is.==Vi)«;otna!))<))i:tconus ~t/t(;<<f))<
(<t) Episcopi
sa.=Audft)crtus AhbnGK)c<!c«(<')UsepnsiKp!t'a)))p.)t<<n!e
x'op) ss.=Lft)p:<rdus Ah!)aAureti AsturiccnsisKpiscopiss.=
Habih~sHiMCUtnttiPutcntitji H<jr['ccnsisHp~eupi )is.=Tncntinsi'nt'sbytcr Hichitani Aceitatu Episcopi M.==f''torentinu'!
J~'sbytpr Leuberici Uryc[!it:)ni Kpi<copiss. == Viocenthts
AbbaGaudentis Vnk'riensis Kpiseopi ss.==))cmex virisittu'.tribus officu Patatini.=0stmttus Cotnes h:c !nstituta ubi ink-rfuiannuens subscnpsi.==Va<)en)irusCornesScantiamm et
)))M.==Anrcnurus Contes Cubic!t)i Pt Dt)x.=Rccb!)redmCotnesSeantiarutT) et Uux.=t.!i;icu CornesScantiarutn et t)ux.=
isidoru!; fentes ;'i'h6saurnrmn et Dnx.~Sjscbntu'i Comes
Sfantianm) et Dux.==Va!dcricns Comes 'fotc(an"s.=-:Vita)is
C~ncs Pa<ri)t)Ot)ii.~Cixi).tC('n)MNotario)m)).=S)nr)'<'d)M
Comes Scantiarum et Dux.=Ciscta)nundus CornesStabuti.==
Witiitn~us Sp:tta)iMs et Com''s.==Ade)iu))us Cornes Seantia!i~rt!m.==Tco<.t)t:tProc(!('.=S!))n~)ifus Comes Seanti!))'nn).=
c)CoSt!)u)fus Cotucs CH))ieu)!)fior)))n.=Ni)!)MMSp:))at'ius
Cognes Spatariorurn.==AudernMndns Pro!~es.=Sevoinfs
r(.r.=Sisc!nirus Spatariu'' Conws et!)ux.==Tra'!('ricus Spatarius et Cornes.=Torresa['ms Contes Spatarius.=t<ccaut)'us
Proccr.
Costa Synodatia qua- acta sunt a Pra-sutibus Karta~inis
Provint!:)'adsistcntes eliam Vicarii! Pncsu)urn in t.'rbcToic)ana in Kcc)fsia Beittff Vir~inis MarifKsub die XVtff Kf))endasf)ecpm))ns anno V. ~fnriosiPt mcipisErvi~iiEra ))CC.XX)f.
=Tit. i. De prft'memoratiorn adpre~ati concitii, et re!ati')n~
principa)is cdieti '?)') vison) cstSy)K)dum a);it!)ri.='fit. Xf[.
t)f rptationc ~rntiarum ad Dcun) pro pfracto ConcHio.=:
Peraetu~n ConciNotn dif t~minieo X)!. Katfndis Pccenfbri'!
anxo quo supra.=:i(tteffu<'nnit huic S.~neto ConcilioPuntitices nuincro XV!).=Snbscnption("! KpiMopon)n).=Ju)ia))U)<
urba!r''gi:e Metropotitanus Kpiseopus subscr)p"i.=:Lc:tnd('r
~) n. Atti)!tnL
(/') (,. (:d~ch.
t)E OOCUMEKT08.
273
ss.~Ptttmaeius urcttanus
Urcitanus hpiscopus
Jticitanus
js Episcopusss.~ftttmactus
Episcopus ss.
caRichita Accitenuf!Episcop~ts i)s.==Haudf'ntiusValeriensis
Episeopus ss.~Rcgatus VmUensis Episeopus ss.==UMdatus
Segobiensis Episcopus ss.~=An)unianus Vastitanus EpiscoArchnvicensis Episcopus ~s.~K)ta 8epus s6.===Simproniu6
gociensis EpMcopuess.==Gre~oriu<!Orctanus Kpiscopu.) )!)..=
Agricius Comptutcnsis Episcopus s~Proeutus Bi~ustrcnfiis
Episcopus ss.c=F)orus Mentfsanus Episcopus ss.=Sonna.
Oxom<:))sisEpi',copusss.Mt)r<!i:tnuHPianict)sisEpiscf)[)us!!s.
=!Ûiip!tSe~obriensit Kpi~eopUKss.==Abbf)tes.==/«/«<«M(a)
Dei n)')u Abba hec f~esta cynodica Anobis f)<'ftni)ass.–F'')ix
Archipresbytersimititer ss.-Geroncius Abba stmi). ss.==G!)bn(!t Abha sitnii. M.~Ca'.torius Abba simil. ss.~Sisibertus
Abba ami). 8s.~ieariiKpiscoporum.==V)i)))HtH)S frzBbyter
a)?ens vicem Uominimei Cipriani Episcopi TerfaR-onenf.issimii. 8s.==Ar~ebadu. Ab))a Vicarius Cipriani Episcopi Tcn'agoncnsis ss.csJoh~nnes Abba Vicarius Sunierredi KpiMnpi
Narboncnsis ss.Valdemarus Dinconus Vicarius isdpm SunierrpdiEpMCopisxniLss.~MMitnus Abba Vicurius StephaniEmo'etcnsi'. Kpiscopi ss.=Boniba Abba Vicariusiadem
Stephani supratati Episcopi ss.-Requisindus Abha Viearius
Liubani Episcopi Braeharensis s6.==Gaudencius Abba VicaTiusFtorcsindtEpiscopiSpatenKis ss.=Gravidiua Uiaconut
Vicariui. Concordi Episcopi Patentini simil. s6.==Johannes
Piaeonus co~nomcnto imbotatus~'iearius SarmataniEpificopi
VatertuM simit. ss.
Synodus To)e)ana XV. LXf.Episcoporum acfa 1. anno serenissimi OrtodoxiEgieanis Principis sub die 'V. Mus Maias
EraDCCXXVt.=Subsc)'ipciones Epi.cuporum.=Unt)!! Jtdianus urbisre~xB Metropoiitanu~Episcopus ss.==Suniefredus
Narbonensis lletropolitanus Rpiscopus ss.==F)oresindus 8patettsis Metropotihnus Kpiscopnsss.=Faustinu<! BmchnrensM
Métro pot)tanusEpiseopusss.=Maximu)!Emercte))sisMetropoUtanusEpiscopos 6'==Hidn)ius Barchinonen'.is Kpiscopns M.
=Concordius Pa)<*n<in:t'
Episcopus ss.=Mnmotus Cordobensis Episcopus ss.==/ttcAi~a(t) Accitanus Episcopus s!=GûudcnctuïVa)['rie))sis KpMeopusss.=CeciHus DertosanusEpiseopus s!=-=Ueodatus Sc~obriensisEpiscopus ss.e=Ervigiu'!
(ft) G. Â~atm~.
?) C. ~ki!.).
27C
APKKBfCt!
Katabtiensis Episcopus ss.=MonefonM)s t~iditani.'f Epiocopusss.=:G)'e~on))sHor('(a))Ufi Episcopus ss.'=P)-ocu)us Bi~strenstsKpiscopussa.=-Sf'nnaOxmm'))s)sKpMcopt)s!;s.
Sarmata Vntentime Episcopus ss.~Mareianus DiatuenMs
Kpiscopus <;<! .Johanocs Avetensis Hpiscopusss.==Ga\inins
Arc!)aviccnsis Episcopus ts.Snmohet Matacitanus Kpi.wupusss.==Froancus!'orHMa)pn6h Episeopus ss.=nuifrcd)).t
Ausonensis Episcopus sH.==Hmiia))e!icitan:equi et Dotant
Sedis Episcopus !i.=Fefix Hirh'nsis Episcopus ss.~Kurmsius Vieensis Episcopus ss.=~~M<<et-<fM<!(a)
Assidonefxi-!
Episcopus M.~W)ticdeusf(a)acorri(anM<iKpiseopus !.s.=
Me~ocianus Trassoncnsifi Episeopus ss.=Cun)u(dus ItalicensisKpiscopus ss.!=Geta Me!iptensi!iKpMcopus ss.~Sterco-.
rius Aucensis Rpiscopus ss.==Basi)ius BastenetMis
Episeopus
s!=Gi)ttdiiaEmpuritanus Kpi<copu<c=Euredus Hitordensis hptseopus ss.=:Pacc<)tusëiterrpnsis Epi<eopusss.=:A))retiusAstoriceMisEpiMopu!) ss.==0nonundus Salnmanlicensis Episcopus ss.=Spassandus
Comp~tensisEpiscopus -;<
~Gundcricus Segonciensis Kptscopus
ss.-=JohMne!! Helibcrritanus Episcopus ss.=.Ab['UK Urccnsis Episcopus ss.==
Wiliefonsus Vesensis Episcopus. ss.=:S<!Mr<cM(&) Gerundensis Kpiseopus M.=f'n)e)ttosus Kituresixus Episeopus s~Antenus Segobtiensis Episcopus ss.=Ro~atus Biaeionsis
Episcopus ss. =Balderedus C~sarau~ufitann-! Episeopus s~AdcUitts Tudensis Episeopus sfi.~TrnetonundusEtborensis Episcopus ss.=Sisabado Tuccitintis Kpiscopus ss.-AtaiaCauriensisEpMcopus ss-~JohannesEpraronsis Episcopus
ss.==!sidorus SetaMensis Kpiscopus 6s.=Laudericn)!
0)i';i pnnensis Episcopus M.=Miro Chonimhrx'nsis
Kpiscopu'! ss ==
Vinccntius Dmnicnsis Episcopus k;s.=Fioncitis
).an)fcensH
Episcopus ss.==Johanncs Pacensis Episcopns ss. ~Constantinus Egabricnsis EpiscopM ss.~ttem ahbatc'i.=Absatn)s
Abbass.~=t'e)ix ArchcprcsbytGrss.==U<.ronti))s Abhnf:sr==
(.abrthct Abba M.-=Kast(.riMAbba ss.=Sisibe)'tus Abba ss.
Matins Abba ss.=Imbolatus
Abbass.=Af)e-)datus Abba
6s.=Wisandus Abba ss.~Missacius Pfimietcriusss.==Vicarii Episcoporum.=Sesu)dus indi~nus
Archiprf-b\'t(.r Abha
agens viccm Cipriani TcrrngonctM)!;Epi~copi ss.=!)or~nti(") G. Teuderac~s.
(~ G. Sabaticui.
M
Mf~HËKTOS.
277i
nus pt-msbytcr ageos vicem Lcubcricis Or~oHitaniEpiscopi
t.'i.=))nniet PnHsbyter Vicarius A~ripioOssonoLensisEpiscf)Abba Vicariux F)on Mentesani Episcopi ss.
pi ss.c=8c))iu))'U!j
=~t)Hsidernu!['RcsbyterViMriuf! MandarbiAsti~itani Kpisecpi'M.==Con)ites.=:Astru)ft)))Comes ss.~Wimar Comcs si)nii.==Vit)i(ussi[nit.==Tr.Mse)nun'tussimit.=Baittericus!,imii.
=;!<nustussHnit.==Cixta!iimiL==Cisehmundu'isimU.==S)sut<tussimi(.='t'audit:t t.imiL=:)on<~ ftimit.~Severinus fiimi).='
Ara sin)i).!==Trascf!cusst<nit.==Egn sinut.==Suniemirus 'iitnit.~Audnniundt's shnititer.
tu nonine Domini item Synodus To!etnna XVI. in Pnf'toriensi Basifica Sanctorum videlicet Pétri et Pauti, anoo Vi.
inctito .et Ofthodoxi Domni et Principis nostri Kgi~anis sub
die Vf. Nona)!Maias Kra KCC.XXXt.~ftem Subscriptiones
Rpificopormn.~K~o Fe)ix indiRnus Urbis rf~M' Kjtixcoptts
mec ticereta SyooOa~iaa noh<sédita M.~=Mgot'austinus indignus Hisp!()ct).'}isSedis Episcopus sinii).==-Maximusindi);nus Emeritonsis Sedis Episeopus si)ni).=Yft'a inditffuts Tert'aconpnsis Sfdis Rpiscopus simi).==t'cHxin Dpi nomine Brn~arensiii nique l)un)icMM Sedium Episcopus simi).==Gaudentius VaterieMis Episeopus 8ub6cripsi.-=Ftoru!i Mentcsitnu'i
EpiM;ûpuii ss.=:Krvigius HetoMcnsis Episcopns ss.=:FrMctuoMts Auretienus Episcopus 8s.-=Suniaj;iNsius t~anmiohrensts Episcopus M.c=Gaudi)~EmpuritanM Episcopusss.=
Bonifh Cauricnsis Epiftcopus st.=Arcontius Ethorensis Episeopus ss.=:Aur<'dus Herdenst'j Kpi.'Mopusss.==GunderioM
Segontinus Kpiscopus s'i.==Spanssandus Compiutensia Episcopus ss.=MarianusOfc)anu!i Episcopus ss.=Wi)tMh)s
VatcntimB Episcopus ss.==8onnn Uxomensis Rpiscopus ss.
==Gabinus Archahipa; Episcopus ss.==Zaccheus Cordobensifi'.Episcop~s s'==Anteriu'i Sepobrinnsis Ep'seopus Rs.=
Honorius Ma)achit:t)U)sEpiscopus ss.K=Ar\'idms Asti~itan~
Epi<fcopus ss.=Pappu)us Eiiptnns)!!Kpisc')pus!is.=t)('ce))*
)ius 8<*gohien!!)st'piscopus s<=Hahitus UrcUnnus EptscopM!iss.==)''o)ix Ca)a);orritnnus Episcopus M.=:ConstKt)tin~s
AuccosisEpiscopHs !is.=:Audebertus Osecn'ii'<Xpiscopus ss.
=A<teipMus Tudensi'i Kpiseopu'i ss.==~PpotiannsTirassom'nsifi «pMeopus ss.=PotentiMs Luecnsis Episcopu': !.).=Oppa micitanns Rpiscopus M.~Johanncs )'~MC))sisEpisMS~):UHati<n''i!;Epif.cnpus s'i.==\tt~'
pus sK.==Hum'mu)t<tus
r<'dm Cu!'Ktrau(.:([s(:utus
n<'[(us.t
Epistopns s<)t)\oti)tns
~78
At'KtSMC)'
nus Eptscopus !.9.==Ar~esindus KgitanicnsifEpiscopusst.
==<8idoru< 8etabitanus KpiMopuK ss.c=Johanncs A))c)et))!i!!
Episcopus f!==Theutt)Mtus Biacicnsis F~piscopns :is.=&(ftwHo.! («) ltaticensls Episeopus Hs.==Wif!ifreduBAttsonensit Episeopus ss.=L!Utit'usRarnhinonensis Kpi'icopu<:ss.=:
Emita Conimhhonsis Episcopus sK.e~Leubericus OrgcHtuMs
Episcopns s?.=:Siseh:tdo TuccHnnn') Episcopus ss.=therontius Atsidoxensis Episcopus ss.==:BKsitiusBasthnnus Episcopus )!s.=Fionim Lamaecnsis Kpiscopus 6~.==Gi)imirusGcrundensis Episcopus ss.c~Landericus Otissibonensis Episeopus 6s.=Johannes Paeensis Episeopus ss ~CenteritM Etihorritnnus Kpiscopu9[ss.==:Thom)ci'redu8 Vesensis Episcopus
<!s.==:Anretius Asturieensis Episeopus M.=Abba(es.~(Jabrictmiscrieordia Dei Abba ha'e décréta Synoditlia à nobis
<'ditn<!s.=Kuta)iusAbbass.!=!Cerv;)t)tius Abba. 6s.==Bt'aM)io
M.==Vicarii Ep)MOpormn.==Vi)uAbt)a8s.=t':upeniusAbba
lus Uiaconus agens vicem Domini mci Marciani Mianensis
Ecctesiœ Episcopi I;s.=Vine0maluq Maconos Vicarius MMciani Pampilonensis Episcopi !!s.=Crisoes Pru'shyter agcns
vicem Agrippii O~sonoboMis EptMop) M.=:C(<mit<=Vitutus vir inhtster Cnmcs Patrimonii et Dux ha'c décréta Synodalia A nobis édita ss.==Wimar Comes s'i.==Pau))us Cornes ss.=David Come<!ss.==Sisen)undus Cornes ss.=Theodohitus Cornes 6s.=E~ Cornes ss.==Dumi)a Comes.=Teudttlfus ConMs !M.=:TheudefteduK Cornes ss.===Requi8indus
Comea ss.==Ena Comes ss.=Bi~esvindu« Comes ss.=:AMta
Comes ss.=Audeniundus Proccr ss.='i'houdf!mundus Procer M.
ln nomine Domini incipit Synodus TotRtana XV)[. in
Ecclesla gloriosae virginis et conffMoris Christi Sanet~eLeocadias récurrente tmperii anno roM~iossishni ac screnissitn!
Domini nostri E~icani Regis VtL sub die V. Idoe Novernbria
E)-a DCC.XXXH.
Tit. Deobservandis ostiis Babtistcrii in initio Quadrag'es!)!mu'.=Tit. tX. De ffratiamm actione.=f«<(ott lus ifut~cnpCt'onMde~O&M~o: (6).=!Kxp)iciuntToietan<t Cou(,-ilia XVif.
Synodus 8ra<iharens!s VIII. Episcoporum régnante Domino nostro Jhesu Christu Era DVHtt. anno tertio Ariatniri
(o) G. Cuniuldos.
(4) ))e<u!)t«mm Htt;od. Ger,
))Ht)fM:)JMEXTOS.
279
__m;~ ).
1 g~~ 11~TI'u\"HI:HlI.
Mamrmn.=:Tit.
Regis, die Kaifndarum m"a.
)Jo(]ampn!))ion.)
8abetti)]:KetM!!cii)i.)n!hH'rMis.=='m.XX)H.Dc!,tabitit!.t.kanonumetd!(mpnationf'<'<)n)tnqnic<)svioi.)repra'sun)pserint.=Subscriptio))t;K Hpiii<;opon)tn.==Luer''tm!!Episcopus
subscr)p9i.==A))')feasKpiscop~)':s)!.=M:u'tir)ns Rpiteopos ss.
==Cor<«<!(n) Kpiseopus ss.~ttdc~rif;)) Kpifcopus s!<.=tA)ceeius Ëpi'.coptw st.='t'~noteus Kpiscopus ss.=-)tt)iciosus
Rj)iscnpus ss.
Synodus Cmcttarcnsi'!!t. XX. Kpiscoporum, t'egnnnte J)omino nostro Jhc~n Christo in iUctropf)tit:u~ ~facharpnsi Kcc)e<!):c
curfentf Kta ))C.X. nnno )t. Rpffis Mironis, die katcndarumJuniorum.
Tit. ).==Ut Episcopu9 nmbutft per Dioces')) H)am, f't
MnteXX.di''i)PaHe))!CatM:u'ninido<:<:at)turSi)nbo)uni.
Tit. X. Ut i'ficshyter po'<(eibHfnnon teneat Missam pro mofh[)s.==Sub'.criptionesKpis(;oporum.==M.trt)nt!sUr.')<)nrcn<os
Mctfopntitana' Kcctcsb' Episcopus his ~cstis su))scripKi.=Ramiso) Biscnis Kt'ctfsi: Kpisnopu~ his ~estis ss.=Lnefcins CctitnhrMn~is Kc(!!csi!MKpiscoptts '<s.=Adoriet( K~<
s)an:B Ecc)esi:c Episcopus s'==Cf(r(!)n«fiM! (<<)(~tniccnsis
KcctcsiM Episcopus ss.=Viator Magnet~nsis Hcctesi:e Kpiseopus ss..
Item ex Synodo Luecn6i.==!<itipisisHui Lucensit Metropotitanm Ecch'she Kpiscopus his ~extis ss.==At)drea.s Hfrfncnsis EcdesM Kpiscopns his f?estis <:s.=-inimer Auricnsis
Kcctcsi~ Episcopus Kin)i).==Ar)itaTndcnsis Kcctc'ii:~Kpiscopus fiimi).=PoHmiu<!A'.tmief'n'.is Hcch'siit' Kj)isecpns si)n'd.=Maiio~t) tMttt)!):)'KM~siif Kpiscopus ).im.
Sef())itHr Co)!cc)io Cannnun) M!)r)i~i!)umi''n!i)!i M)nnipsius
DePr:crati(.nc.=Tit. ). DerteetioneKpi-.copi.=')')(. LXXXHt.
pxcomu!nn)catM.
Con<'i)hnt))!rae))arpnsefV.qnnd titctum cstit) Hra(:)!ar'«i
urbe suh nnno quarto ~ioriosi ))nmini nostri W:n!!har)is !<<
Kis Krs !)CC.XHf.==Tit.). t)c fid(-.=)X. ['<*reetorM )-:<-<<
Mie plus prnpha quam ccciesiastiuajora iahnrarc intcn'tant.
===[ntcrtucranthuit: sa~H)u (.'onci!iu PontiHefs tnnnctu Xtf.
=Subs<;riptionexRpMcoporun).==Lt'fdc~tsh)sin ChristinftnitteKpificopus.co~n'tmcntoJotianus, jtas constttutioncs scct!<
ft) ft. Ct!t'M.
(A) G. SMditiiiri~.
2SO
1
datn
A)'t:K)'tCË
1.
quod no))i'i eût)) saxctis Co-episcopis mcis <pti[neemn
s~t'sct'ijMeruntUeo inspimntf cotnpiacui, )'c!t'f!i,e(<u))scrip!ii.
==Ccnftiust:cctesi:(;Tt)t)det)sist:phcopu(isin)itU.t'r.~=FruaritUK
PurtucateMisEuctesia- Hpi~opus sinu). ss.~UciaBritaniontiis
t.cc!cs)K'EpMcupu-sitni). ss.~fsidorus Astuticex!)!) Ep!Mot")ssi))H). ss.=:Ai:tri(;us Aurisi)). Kcctcsiu'Kptscopus simU.
ss.=H('ctn~et)is Lucfnsis Kpi~opus sin)it.s.=:Hidiutfns qui
t:OKnotniHorFetix,it'n't)si<Kpi.scopussi!))!).ss.
Item KpistotaEpiscoporunt de Concitiu Hi'.pntcnsi ad Petf:)sium Kpiiicoputn nn'-sa.dic ff.Xott.ûvoobrisannoU)).
)'<'nni ~briossisimi ))o<nni )~)'.)n Xcchat'fdi Régi). Era i)C
XX\fU.=:TiL]. I)<)ancipiisK('ctesiu' nb KpiscopOtn~tMt–
nHssis.='ii). hf. Ue c)Ht'ici'!<;u)tnjnibusnhttio'es eohitbitavcrinL =: Subscriptiottes Kpiseoporu~n. = Lconder Kpiscopus
Hcc!(;siMHispa~ensi~fn ))an': con-.titutione)!)()r~n:n'i el sub))Crips!.=:Johannps Episcopus l'~ahrettsis simi). iiS.=:Ap'upius
K)'M)es!a;sanct: Co)do))Hns;s Hpiscopus ss. =:S!ep))!))t')!i
KpiscopHf t)ciibc)'ri<a!)t)sss.=:Hasi)ius Kpiscopus Hctiptensis ss.=Veiatu'; t~)i';e"p~< Tncc!tanns )}'=Sinticio Episcopus Ua!ic<'nsist,s.P<')n)s Epi~'opns Accitanus ss.
=Synodusff. habita it) civitatn tti-.pati suhdieMn!)n)Ku\mbriu!n ann~ Vtttf. fanante fttoriossi.simo Pf'ixcipt'Sbehut~ Era DC.U.=='t'it. ). i)e 'l'endutH Maiactutani Kpiseopadversus rfti~uusEjtiscopo!:pro ((uihusdam par'j))!)L'!)tno))iis
mchiis.=:Tit. XH. De duubus in Christo naturis <'t uttapeMona (A'ttci cuffpo ~e<yN
a< MtiMero<)).=:Subscripti['))Cs Kpiitt Ch)is)i notnine HcciosM'Hispatensis
~<;o~r<r)!m.~=Ksidorns
Episc'jp~s snb'.cripsi.c~Sisinius in Christi nomine Kcejesiib
H';tihfrrHan!<;Kpiscupus ss.=Hu)i)U)s AsidoncrMis Episcopus
.ss.–i''t!~et)tins Asti~iinnus ):pi-.copu.s!is.=Cambra )ta)iecnsis )~pi~M)p!)s
'-s.=-t''idt'n)iusTuMitaHns t~pisMpusss.i~Tcu
d)i)n)s ~~ai:~c~n')-. F.piscupus ss.~H&uoriufii~ Christi no~
~s.
)ni)!~f~MtfsM'Cordnitcnsis t'~)!M:np))S
SytMd'ti *')' tfpsta RsUn Pronntia LusitanimnputurtjMn
<'ht'i dint~cit~rMse, XH. Episcopisin
Ktn'itat))<pM')))td
unttt't coHectisdicVf)!. t'!mitnKt'vu)))Mun)an)to XViU.Se)''ni<st!~i et pii-~imiHr'ccnsvinti Hc~is Kra UCC.)Hf.=='i'i[.J.
J)': f!)ciitM)itutiottC, cius()uc wdine.=Tit. XXUU. Confirmalio hnius Cun<ii.==-tntf;rtM~rm)thuic s:u";to ConeMiol'ontifirh~ ')H)'rn
Xt).SHbst:rip<i')nf-i Ep!copormn.=Pfo(ic!us
'<'i tui~'rAti'~K- Lu'nKf;
['t'ovmtiM'Sanct: ~meritensis
MMCt;MËNTOS.
S8t
If_J.u..I:'A"h
(I_.t!~.1.
n.
11
Hcc)Mi!M
Mctropotitan: Sedis Episcopus h:eegesla xinodatia
cnn) continitimis mois Kpiscopif, instituta manu mcn anhscripsi.=Kgo Schta IpidUamcCivitatis KpiMopospertincns ad
Metrnpotim E'neritenxem, bœc instituta cum Archiepiscopo
met) t'roncio A nobis dctinita f!s.=Adeodah)sin Christ! nominc !'ace!)si< Kpiseopus Mtni).==A'ifatinsin Chri'iti nominc
Avatcnsis EpMcopnsss.=='i'eodet')C)~s
in Christinomine Otisiponensis EpisMpus ss.==Teudi.sch)s Dfi miscricordia Lameccnsis Kpiscopu!.ss.=.:Justus Dei miserutione Snjamanticcn-sis Episcopu~ s!i.=:Cantabcr Dei gratia ConibrinnsisKpiseupus ss.~t'onatU!! in Christi nomine CauriMsi<!Kpiscopus ss.
-~Exarnus Dei otiserieordia OssonobensM Episcopus fis.=
Petrus Uei mispricordiaHelborensis Episcopus M.=Atoariun
indignus Chatabrensis McniMhc)';pJ9copusss.
Sententiif' qua* in vctpribus exemptaribu~ Conciiiorum non
habenlur, sed a quidam in ipsis inserta sontnuméro XAiti.
Aetenus digeslis Conciliis Sanctorum Potrun! secuntur Deereta Pra'st)hnn Romanorum pra'tatn.
Sedis apottotica*t'r:tsu)um eonstituta qMc ad tidei rc~ntam
vel ad ecctcsiasticam pertinent disciptina~n in hoc )ibro dilif;cnti cura cottecta snnt, ita ut singutorun) l'ontincum quotquoi a nobis repcrta sunt suit uninscuiusque epi.'itnho seeie
propriis titulis pra'notarentur. Fo rncdo quo superius pri"
schorum Patrum kanones nostro studio ordinati sunt quatcnus ea Iceloris industria faeiiiusintcUigere possit, du<nca'pitu)is propriis distineta intendit.
XXXVt.
DMet'f'~fOt)~e<f(i<!t'<'e
que confx'tie la explicacion del .4~0M<t~MM,Mcrt~porS. Bcnfo. (Vid. pâg. ~J).
Despuf"! de la dedicatona.=:PM<o<)MS
B. Hieronimi in «&fo7tpoM<<ps)n
Joliannis .~po~.=~em Domni. llieronimi in
fa:~aoo<toncApocalipsin. «Divcrso!;marina discrimina transMvadantes inver.iunt casus. Si turbo ventorum fuerit, vceHfnentior formido est. Si ter~a iaccntis cicmcnti modcratior
Hcrispaveritaura, pertimescunt insidias. tta mihi in hoc videHtur quem tnissisti votutnine, qui in Apocalipsinexplanatio~ne vidftur continere Viclorini: et est pcriculosum, et ob')tr''ctatormn tatrantibns patfns de egregii viri opuscu))!!in-
282
APKSNCR
'«.ficare.Kmx
et anterior Panias Cerftpnjjtps En
Mtfn'Mrt'.KHmetMtttet'iorPapiasCerapnjjtpsEpiseopusGtNeMpos in Ef~iptipartibus cpistofa; de mille annbru~! ita ut
')\'ictorinus seost'runt. Et quia me lilteris obfestatu.'i es, no"tui diferre. Scd ne sperm'rent dcprecantcm, tnaionun statim
Hiibrostfsoh'i: et qui (qua') in eorum cononentari)!) de mille
Mannornmreperi, Viclorini opuseufis .<oeim'i; :tb)tt)M
jndc quie
MsecundumHUcntn)ficn~'nt à prineipio jibt-i usque adcrucis
Msi~nut));qua- ab impwitis erant vitiata correximus: el dchine
xusque ad finetn votmninis addita esse co~nosce. Jam t')U)))
»est discernerc, et quid ptaccat rovorare. Si ntn vobiscontes
Mfuerit,tibi nostrum in hoc voltimine potissime sudavit in~cMnium. Anathnti k:trissimej)==Fintt («).=)nterpretatio )ihri
huius. SoM<S! /fO:<M,yM
cMnoun ana~MM~c< ~oco<t~y sin
tttttia <o(t(ft6«!/ea
S. Gefdmmo como fomMeM(o ~p)!)of<t.Ni
uno Ht 0<)-0M AaHtten sus 0&M~.AI /:n de M~ 0))tisfK;0dtCf:
~Xp.:Cl.
'Ct t~vt~C: ~.);t<~~~<~(u<p.~t&
!)~nun.
~tn?(!t'a<amen<e <)</<?<aoi'ra de Dealo nM.' Incipit tnctatus
de Apocalipsin Johannis in exphnatione sua A mtdtbDoctori))usctprobati!iimi',vifis))ustnbus,di\'er'.o()uide)n)iti)u
sed non diversa Mcinterp)ctatu< uhi dpXpo.,MgJM);t,et
Antecristo, et eius sig-nibuspfeniMune t'ec'j~no'!cas.=Pfa;fatio.==Bifor)n<'mdivine tf~is t.toriamdupp)if;acra)nNitimistcrio disserenda'n, non nostrœ humanitatis fmf;i)itas fditer
poterit ennrrare, nisi ab ipso auctore sua) )egis Dominonostro Jhu. Xpo. fnodum dieendi, et scrmonor) summat e)oquii. Unle Apucatipsin Sancti Jhoannis cxpositurus, habitaton'!n cius invoco sanctunt Spiritum, ut qui i)ti fiecrctonun
suurum arcana revelavit, nobis ifttcrioris intc!tce<t)'.ianuam
pnndat; ut possimus qu:e scripfa sunt incufpaMfitfr di'iscrpt'c
et vcraciter Dco [na~istrantc d'*promcrc. Initimn itaauc tibn
de quo a(;itur, ita dcscnbitur: ~poco/~Mt'.s~etc.
Lib. <.==Defitio ho)ninisctEg)csias=a.=I)'!
Ecdesin et
StnaRo~a, quid proprie dicantur, et quis in f)ua habitats Msc
dinoscitur pfenitsime icctor açnosca)i.==Pro!o~. <. ))e Ecc)esia'=2. De Sinagoga, yMe<<t:<ra<o de hœMsibus,sci(a) Bite prdtogoM deS. Gcroninto.pubticado en )oB;
PP., juote con el comentarioin ~MM/< de Victorino,Obitoo
Pictaticn!e. Mai el comentarioque<igueà esta cpittotadeS. Ce.
r6ni!<!0no es el Otitooque e) pubticoça dicba BibtiûteM,tinodift)'en)edel (udo.
))R Mc~mKfo~.
~83
ypnprf. ~Hï~MHf~
)~~nn~<;
las <M9*~s~~NM
varias clases ~t
las ('t~'onc.
Mnattt, H) gpnero,
<tp<tcanf)0d~.t
JLMf/odtrc: incipittibor sccun'tusBcptonEcciesitirmn. Hic
)ibec continet quatuor anitnatia, et quatuor cquos, nnunns intprfcctorum, quatior ventos et duo dcnanxtia. J'<M()nm~
habla en ~sfeh'tro 2.° de <<M
«'<? <f;fe!«!<!
a< /?~ ~o~ !</<
ffu/afMo QHatHoruna Recicsia stt, cum fieptem dicantur
apcrttMime, per area Noe dce)am)ur.=3.=Rt'capitutata
Xpi. nativitale eadem aliter dicturus, de (o mismo por la e<r'A'ton de la pue~a, <fono, iris, MntOfM.=4.=De septem sigi))is.=De quatuor an~e))is vento)-ufn.=Decenttttn quadmginta quatuor miuia==i!.=Do septem:tngc)is,ct tubis ctequis.
==(i.=De besliis.=7.=De septeman~eHset phiatis.==8.=Do
co(tem.==!).~Dcmu)i'!rc meretrice et hes)ia.==<0.==t)eeivitate Diaboti.=Fa~aft e~'M f/<'<<OypWnctp)ofM «.==0.=:De
an~eto stantein snte.~Deatiom~eto etctabem abyssi.!='Troni
':t ;mi:MSG;d:"r"!K.-=- cf<)~"iM)f'))ii)hn)i
dcnustodia sua.==
<2.=Do die judici:, et civitnteJcrusatcm, id est, Ecctcsia.==
Finis.=Expticit codix Apocalipsin duodenariorum Ecetcsiarum numero ita in duodenurio ordine iibrorum
distinctio.
NI'~MRROÙLTÏMO.
CO?!ST!TUaO!<ES
St?!ODALES URGELENSES.
Cott~~t~M<!onM Synodales efh'~ ~et' Doe< PefrttM &()?? wemor:'(e <7t'A~em
gellenses Episcopos.
Incipiunt
?!)<?
rx cof!. w ardt. ecdc. Ceko?).
Quod Mo<a<o''esBcciMtOt~ntet raptores &ono<'MM
ecclesiusticorum sint Mcontunt'Mtt.
An nomine Domini nostri Jhesu Christi kaiendis novembris,
anno DominiM.CC.LXX. sexto. KosPetrnsmiseracione divina Urgellensis Episcopus résidentes in Sanet~ Sinodo in
Ecetesia SftnctfeMnri:E Sedis Urgellensis ~uctoritate Domini
nostri Jbn~u Christi, et Bcatfe Maria; Virginis, et ;Bcatorum
884
At'ÉNOCE
Annafnlnrnm
.n.
Petri AI
et Dnul7
nostM rloh.n
eum asscnsu
A[Msto)orum n.¡
Pauli, et 111\1Jo
et voluntaie capitttii nostri et pr:Mentis Synodi excomunieamus et
anatttematixatnus omnes vio)at«fe.s, invxsofot.contbustiorea
ft vastatores, destcuctores sivcdcpoputatorea Ecctcaarun) seu
rerttm ci omnium ad eas pcrtinentiuni. Et atatuimus et ordinamus quod tales non absoh'antur absquc sath&ctione congrua, qui si forte in hom )norti-! aLsqueve) untc M'isthctionon
tucrint absoluti, ccctesia.'itiMcat'cant scpttftura.
Quod OB)H~c/crM f< MOK«<t jE'cc<M)«s
Ofcttpat)h's sint ca'comunicati.
Item fxco!nunican)Mset anathemafixamus omneectericos et
monachos qui auctoritate propria Eccjcsias occupant et in eis
administrant in Diocesi Ur~citensi sine institutione vêt )ieon'!X Hp:x~~i U) t;t:i!t:<)!ii'i
et qui CMoccupavprint et tatitet-delinent oecupatns, nisieos totatiter dimisscrint infra menspm a
tempore istius constitutionis.
Quod )~ pt~noron<e.< ~f< MMt~t<c.<orMomm/a MC~M~tto
f!<n<
C.BCOMMtit'M~
Excomunicamus et anathematizamus omnes elcricos seu
rectores qui Ecetcsias, poss~sioncs vel jura, libros vel oj'namenta ipsarum Ycndidcrint vel ntienavcnnt quoquomodo j)Mter quam Mcri canones permittant. Rt eos qui tales rscoporint
vel rccfptas cootf'ndcrint rctincm. Et hoc ad pMscntia, pretcrita et futura trahi votumus et mandamus, nisi infra duos
meuses a tempore ptomut~atiotus ittius constitationis indcmpuitati ipsarum Kcctesiarunf)duxerint consutcndun;.
Quod omnes cte~t'o, ~cr~/M
f~e~n/M <t'«eM! dt'~ac/onM
tint ca'comun)C(t<t.
Item excomunicamus et anathcmatizamn!; omnemctericun)
Diocesis Urgellensis vêt i'ti.tmciviktis qui iitteras diffidacionis \'<'tacuydnmcnti dietavcrint ne ctiam conseripserint contra Episcopum vel religiosas personas Keu cicrieos seculares,
aut Hcicntcr iUas duxcrint presentandas nt seu por atiquo~
fecerint presentari.
DE DOCUMENTO!
285
clerici ei re<t~OM«h')'«.~Me MjM« conc(<a7)<Mpe<Mf<~
<,)t<o(<
Ot ~)!COpMMM{ Bc<;<Mt'ttW
tA-~etfenSMt(!0<a<MiXpM-SOtMt!
M~Mt'o~x'a~ sint eaccomxnt'cctt.
Item cxcoMHnicamu! anathematizamus omncm ctencum,
~onachum vel qunm)ibct monmtcm Mu reiigio.'iam fpminatu
nostrœ Diocesis concitatcm seu co
viros potente' milites 80) aliog se~'utares homines contra f~iscopum \'ct
.RectnsiamUrgellensem vêt ccteras Kcc)esias aut personas rcetiam elericos sfcutnres.
seu
Quod ponentes partionarios in ecc<M)M
M'na licentia Fpiscopi
et fa~fnt sint exconiunicati.
Item cxcontunicamus ornnes clericos et rectores parrochia)ium Eeetesiarum nostra* Diocesis qui tenuerint au) fecerint
clericum ve) tayeum porcionarium, prebnndarium vc) canonicum in Ecctesiis sibi cornissis sine licenlia et mandate
Episcopi Urgellensis et Patroni.
Quod clerici Mt ea!'com<<M'<M<)'
qui lifteras et nuncios DoHtiot
Episcopi trreuerHtfer Mcepo-~tt.
Item excomunicamus et anathematizamus omnes ckficos
nostra; Diocesis qui fitteraa nostras sibi missas et nuncios recipere aut legere contempserint irreverenter aut etiam indignanter.
Quod nullus ~tMam celebret cum filio suo <«e~«tmo aut funt
indumentis non benedictis.
ttem interdicimus sub po-n~ LX solidorum quod nullus eum
filio suo it)cgitimo présumât divinn ofucia celebrare, nec cum
indumentis per Episcopum non benedic(i9.
Quod f~rt'Ct nota s<M<inM))<quod p)«')-<diu f<'M)af)<'an<
ad
tapttMH~MM.
)!('[<) nonsustinM))) .<<ecr'Jf'tcs
diu rctincantur
a paj-cntibus ttcn babtizati: et ne 'juot)ptn-i-i
propter unpenttatn laytoruiti
28G
APÈNMCR
.t
tH.n
l.l~4S..mmn
i:s.
cum necMitas imineat, pcr )aycos babtismmn licri conting!)t
ut freqaenter
bablismi
dticedat;
pra-cipimas
forma
ab'iquc
iononcant et hMtrttantpicbon suam ut hxne tonnam in tradicioM ipsius bubtismi studeant ob~-rvarc M)M ut infMUem
ter inmc~endo in aqua, si [nnta possit copiahaberi, sin .uttem
i'tbabtizantcha'c
superitthuxiendocum ciffo super infnntem te
vet'ba protterantur Petre vel Johannes, ego boptizo in nomine Patris et Fitii et Spiritus Sancti. Amen.
Quod /)a<'eH«s~K'~t'ont aliam non sucipiant ad cantandum.
Uem quod nullus habens Ecdesiam !))iam suseipiat nd
cantandum sine iieentia Episcopi Ut'gtiiiensis. Et si contra feccrit, propria spolietur.
/f0t'
Quod omne~ tM~CtoM tMfo'~MtomMt~M
Item quod Sacerdote.s qui in una ecclesia sunt bénéficiait
intervint omnibus horis tanr in proprin Ebdo!nada quam in
Ebdomada sui cori. A)ioquin pro non residentibus habeantur.
contra raptores rerum
Quod omnes cierici servent SCM<eM<MM
ecdMXHMeafttm<<t<<tm.
ItEmprecipimus et mandamus [omnibus clericis Rcctesiai!
habentibus vel tenentibus, quod sentontiixn iatan) contrn m(ide)i(erteneantet
ptores,invasoresrcrum Mctesi«sticnrum officialeinnostrum
observent in contincnti, cum per nos vel
vel cius locumtenentem super hoc mandahim fcc''pcrint, vc)
cum ipsis de rapina et invasione et atiis in constitutione illa
contenlis facti cvidenXa constiterit manifeste, vel cum infra
dccnnatum in quo ipsi clerici habent pcc)<"ihsseu tcnent hterint notorie observata, non spectata atiqua moniciono vel
mandato. Negligentes et desidiosi sciant se in beneficio proprio spoiiandos, nam cum constitutio publiée editur aut
promu!gatur, non opportet singutorum auribus inculcari.
<?«0(~A~Mo/t/M PpMcopum ocasione Mt)fen<)a-excotttunii'MM.<h<~ t'Mnf c.rfomMMh'a~.
('oft'CHM
tteut f'xff'municiuuus )ui)i)f;s f't Uarut~s et ctium atios
DE MCUMEKTOS.
~87
i,
.n.
n;
bonuncs nostr;c
Dioccsis qui n.ri.
excomunicati pro
<)uf)s<[um')Uf'
suis excesaibus ab Episcopo vel propfio t'ectoro ipsos auai
KacritpgodiffidafGvetuccuydarepresumpscrintprohac
causa.
Quod ~cc'efM, P~ntM et C~onf'co~/?cc<Mt<N
t.tMii;
ojxa~ti fefO'CH~
!-e-
Xcm pra'ei[)imu<!et mandftmus omnibus t'r~itxt)!!et etoriais ac Kccicsittfum rt'ctnnhns fjuod Pt'ctutos et MnottK'os
nostfiBEcc)esi!e Uf~ctteasis rceipiant revcrcnter et bénigne
et nuncios eorundefn.
Quod f)'<e<o(tet 7!M<or<'6;
<'c<~)MO~
~K~ne <;M)'H<<
fCftMfe
et raritative lractare.
Item mandamus omnibus Pr~tatis et Rectoribus nostra;
Diocesis quod Minores et Pra;dic:tto)'cs et !dio'i rc!igiosos
cum ad norum )oca seu Ece!fs!as eorumdcctinare conti~frit causa predicationis vel confcssionum audicndurum bfnigne et pro posse reciperc procurent et caritative traotarc.
Deot<a et /!Ot)M<o<e
ctenco~m.
A crftputa et cbrietate omnes clerici abstincant diligenter: officia vel cetera sceutaria officia vel ncgofianon exe)ceant maxime inhonesta. Joculaloribus mimis et instrionibuf!
non intendant, labernas prorsus évitent, nisi forte nccessitatis causa in itinere conatituti. Ad aleas Vf) laxillos non )udant, ncc huiusmodi tudis intervint. Coronan) et tonsuratnha~
béant'competentem; ctausa insuper deferant indumenta,
nimiaLrcvitatcvcDongitudinenonnotanda.t'annisrubeis
vel cendati!, seu viridibus non utantur aut vir~atis tunicis
aut superlunicis sic apcrtis ((uodostcndant fatem, sic strictis
quod femoraliadcmonstrent, necnon manieis vel sotuiaribus
consuticiis auriticiis pietis pileis sirico f:')bornati9, fibnlisattt
<;origiis anri ornamentun) hahcntibus, centuris siricis, seIlis quoque dcauratis, rrcnis, pcctoratibus deauratis ve)ittian)
supernuitatenthabentibusnonMtantu)-.
288
A)'H[<0)M
~M0(<nt~tM M)'ite< ««erM pro Vt'ndt'ctasa))j)'f")M.
Nuttus ctericus proférât aut dictct vel scrihat titteras pro
vindicta sanK"inis dcftinandas vel vindictam sanguinis
exerceat \'c) ubi exerccatur intcrsit.
et MMM<i<t:<nt
oo~fent t!)MN(<«
Quod ornamenta Mc<M)'<Mf)ca
.<!C)'Mn<t«'.
Pra'pipimtts autem ut Eeetesife et omnia ornatnfnta vassa
divinis mistct'iis d)?putaf:t, panni, pa~ia attaris et corporatia,
vc<ithn<'ntaministfriorttm munda et nitida consfrventnr. Cricma, otemn et Rue'aristia cautc scrv<'ntur ctavihn-;adhihitui,
!~n" ne«'r~ r·nwonrnlnm ~HI!1I~ Ct':lr\I.11'(I~Jllf,!I~
ad aliquid eorum dfprcdatoris manus tentcraria se ottendat
pro atiquibus nephandis exercendis.
Quod ËMcAan<(Mc«')t ~«m~c et compane~ct (!<ypo~e<Mr.
Sacra Eucharistia ad infirmos cum eampana et tuminn
honorifice deportetur, et ia sinRutis octo diehus renovetur
aqua benrdiehl CI Ellcharistia inframensem~atitcrtrans~ressores ad nostrnm arhitrium seu officialium nostrorum puttiontur, atiis statutis contra tales editisin suo robore duraturis.
Quod M<'«'(!otM /)-e~eM<e/' moncant popu~uM ad coH/eït'ooen!.
Sacerdotes fréquenter moneant poputum ad eonfes$ionem
facicndam, exponendo eis et districte servantes cunstitHtionem concitit generalis, videticet quod si quis ad minus scmet
in anno confetionem et cûmunmnc!n recipere ncgtexerit, et
vivens ab ingrcsstiËcctesiiC arccatur, et moricnseccicsiattica eareat sfpu)tura. Et ad mayorcm eertitudinem habcndam predictorum eonfitentium nomina anno quolibet in atiquo tibro papireo conscribantur.
)')! M(:t!.))K:nos.
28!)
()M()~c~t't''< m)/)~<(Mcio<jM
f/oMra/M Mt't.<peM<!<M
/«ctM<M
a/)iM'('MMtf/<ioatt.
ttcm cxeoMUfticamusPr:fia(os et c:mû')icos (am Kcc[osi!c
m's))'mf[uami)iuc(".iff('t('tifnna!i[)S(')c<'MU!if.pt;u):u'('s<;trc-'
~ntares facicntfs cnnjnr!)cion''<contra ccr);)'; ;f'-ot);fs v<')itt(!)'t;)s j<)t'r!Uitcr v<j)'!pcti!t)i)croncuttc .u ctia))) n~tnife-itc,
:t <juanon !'))so~'an~)r, nisi stttis~'cct'int dftmpnntn passis et
j)C)ii)n'*rinteun)'*tfcctu.
~/0f<<<t0 C0;t4<<<«<t0)<t)!
~M0(<
)'ef)~<e))<M«<<CHO.<
p(tf)'oeAM7)0tS<M<
(':t''OM«Mtf<!<t.
Xfmcufn invcn<'t'imt)S))crprf'!('Cf"o~'i
nostros eontra
ctcricos ntiois~rantcsscicntnrccctmiiastica sacran~ntu n~icnis parrochianis c\CMnu))if:a)ioniss(-nt''t))i!t))) fore tatom, f't
pcrcon.-ititutionf-tt)provincin~m incij)ict)t<'m:/<t'n)rMm f'ccff.<<'MftKf
&fftH)fnfa ftc (.'Jibus pcnafn it~jtonit~r dceftn a<tt'eorum n'; rpctorcs in t~qut'ofn itn:id.')t)tet pf'ricutum ex
'tictacxcomunicaHofMticntcntm.animarumcu~npftXBputius motit'ndic sint quam am[')ia)tda;, dictant constitution~i)
nmovemu!!et ipsafn provinciaiem pra:eipimus im'ioiabifikr
ohsert'ari.
<?MO~
ckrt'ft pMMfCc
<u<;f))tpsMn<e~-eo))))f)))ca<t.
Item fxeomunicnmus omnes cifricos nostrie DiuensM nncondiciunis cxistunt in sacri'. tamnn ordinihus
iuscu<n<)UC
constituto'f)ccc)<i!)stica))eneticinposidcnt<"i')uipu)))icf'
tuscrintndafRnsvetfnxitfos.
A'ectertft a~«f<im Bfo')n'M/<Y<ccM)'<'M<popMto ff~ ;~)nt.s<r<'n<
f'cc<Mta4ftC(t
.'ioct'amenfa.
ttcm st~tuhnu!; quo't nullus extrnneum aut i~notufh pcrtniH!ttinKcch'siM'iU.tCf~'h)'ar<'ftb''()UCJittf'ri.con)cnd:)ticiis, nf.c)) tu't'jhd'jnMhnohis se prcscntavf'rint et Ucenth~n
f~htinuM'int, i)i-,i turtc ps'-ft pf'rc~rinos \'ct viatof fj))i n"
)t<-tprn':ttitnf'xdcv<')i"!)f'f')fhrnrc.
T.Xt.
)U
290
At'ËSUtCH
f '~)<f«/tfm)))f('0)t<')'0f.'rct /)cca)tos mfftWtt </t t'Mt'faxdoc.rCt'f~)t(<!)f.
Subditotum ud nos sepins rcpetita qufercta [)frv<*ni(quod
AtchiprcsbitcriseuiteMttit'urattsnostrmDiocesi'i
Ur.cUunsis cum causa vi.sitatiuni.s ad ËectesmB nuhis subjc~tas
acecdunt, numerum personarum et cveecionunt in Lftt''t'a~)''nsi eoneitio stahttum cxcpdprc non vcrcntur non sine anhnarum pericntu~n et t;)'innim;
'.t~jKctut'un).Ra [)M[)(cr nus
contra murbum huinsmodi votantes rf!ncJht)n dt'bitmn adtttkero stat'thnns ut nullus ftc cetero nostr:t) hiocpsis Archi~t'oshiter, Dcc.tnm! t'urafis cum ad ccciesi.ts sui f)ccnnatus
c:msa visitatiunis e) rncipicndif prucmationix accpsso'it u~r:t
duas cquitatums et duas pec'.o)Ms pretpt cquites dncere juxt~'))ctmnconc))ium(:(.!it::(ttmmitmu')tnouitiu)tj)tCbUtit~
Kcc it)e decanus qui causa visitationis cum quinfjUH\'c) phtribus ad pardon cectesias ))cdi)ibu'!acccftcre eornucvh d<
cedcfc. uUra quatuor eodetn computato ducftc attemp!c(.
V<;tad hoc equitaturns acontudata!) mattutevaM \ct visfutn
vct ptacitum M die ~'isitationis ad huiustxo'ii oec)Min!;eausa visitandurutft ~r~vaminc axi~nare. Sed ncfjue fis ticeat
))M MMMnentis ecctcRia~Ucisuti sxneto crismate et otco Lnnedieto atiquid autcn) nxhi~prc v) recipcM an) qucvis in~enioasu))diti<icxtorf)n''r('cxpos[f!n't<.)adf;onsct'vandns
pias et ~audabites contittetudincs poterunt stthditos Kohcrc':re. Quod si forte prcdicti t'<'C!Wiin prcdictis contraft'ccriMt):rr:)vatiesnbdi)isetKf-.ctcsiisduj)tum)'Mti)uerGtencantur
<:t suj)di(i u!(n) predicfum nu!))['ru!neus recipere inpune
~'akant denegaro, nec predicta saf;rantcn)a itntc trodicio"
nem redimere. Kt cos nietutominu-i scntentias pcr 009 ac occasionc protatas in cterieus et ~'cc!~shtseorutfdctn dcccrni)<)us non tenere.
Lce!a et pubticata fuit prescns eotMtitutiode mandato t)ostri LtominiKpiscopiant~dict) per Arniddum de S<)t<;riot.
))onicumUrg<'t!ens('mpK~entibus vencrabifi nostrn capi'jdo
<'t Abhate de Serroffix et de PortcHa et t')~t ~ynodo congree;ataXt. apritititnnu Domini M.CC.LXXXVL
DE MCUMMTOS.
2j))
Comm<t<<tc<o
~Mfc }~f <-ons!<tt«<o/<Mt
~omt'ntSubinertsis impo.<t<<['c;cWeM
puMtcetWicxM/xn'i'Met M)-t0)tcoHCMMnM.
Cutt)o)im venerii~ijis t'ato- ))omi))u')otM))))c. Snhincnsis Kp~copu!! in p!(r(ibu<.
tspntmt. t~a'jionis ofncio
tur et Cfjn'rn ctericoscuttcu~inariM sttsjx'nfif)))). ft)n"Meifn~opt
cûncnbinas corum ''xc.jfm'nicationis M't~cntias
~'))eM)jfrr
prnmutMsset, (": ~uihus qttiftcm sctUf-ntns)te<.tob <!time)n
anifn'trunt pfo'fi~t.xtiJMscnt,
()))ia ~mcn nonsniu~cd
<hmpn!t trMjuentcr et pchcuta s'.tjm-~nturDonunusI'apa
vokns mnrbo hniu-fn~di Mtubri f<;r)~-dbproviftere Vf) subVMiromaminvit pcr Y<'))pr:)biicm~onu~un~ E~idium ftcn~
n)cmori:c H)uti Sanctorum C(<sm:['et ))!)tn!ani)'!acot<um <~rdinn)cn)cot)tra morbumprcdtctum tam
damnosutnetpcstit<'n!tneu~Vt.-tttt'u~~tttcu~ ..d!c
qt:: I'r.
in Horoann Cut'ia existcntf-ntibus di~iKentidc~ik'raUotK!
habita et tra~.Un comi'.H et tnan'iavit Archi~pisf-ûpit,, prc~pnj.
scopis et a!iis Pra-!itti!,)sj):ttti: ut pte.tidas ~pcusiunh.
f-xcuttutnicittionis !,e!)tt;ntit<sin ])cnas !t!i:Mcutnut~n-n) <'t
cirea suos suhftitns qui ex die)is '.cxtcntiis in
suspensioniK
<'texcumunicationis vc) in'<u!ari)a)is J!tf[uoo'!
antcnus inci(k-runt per at~otufionis e[ dispffjsKfionis' ~m))atn prout Mf..~ndem auctoribtc distric)iot)i
ntapcrsunantMf-xhiKcrt'nt,
disc~cion'' ))rcvi<! providerc cornrp))). ~fur Kos
Pehus
tniscruHûnc divin!) Ur~-tk-ns~ Hpiscopns cunt invox'rimns
ett'nct)-,
nMtrip
biocpsis
et
]<)urcs
civitatis c) corum co~ttt'in:tsin prédictif s(Mp..n<,ifjfji.s
't ''xe~))t))))Mtionis <!fn)f'ndis incMissc a)tpt)f)f))tcs()uod ex huiustnndi
fr(.npN~u'.
i-c-ntemiis nu!(us au) rarus fru~us :tetrnus
proY-f-ttit,s<'d
insti~ante hmn.un Rencris intostissinK) i))i!))ieo!(nit!)ahu<ipsisconfnsionis "t pt'odicionisj~ju~tsscpiMimc- p:n';))~h)r,
dun) ch-rici sic ti~ti nrdines rpcip.-te;)) et nicttitooii)))).,JjJ
viM onici:t cch'bramcs irrt~uhritntis vicio
sut.d.'rpntur;
atr<'etant''s insup.'r a!.im..Dnn
'pMnunpcrictdisproHtdtvi'.
na nobis nunistr.t~t t:rati.-ta'thihot.
s.ihttnrf;r''n))'diu)nMnu
non invfm-rinm'; pre'ii<;tas sGn[f-nHas
s~pc~sionis <.tc\comunMaUf.ni-iprou) cxpt'dit )M-t ntjfjt.cm predecesorcm ;,ustrtnn fuisse in p<;na-ialias Mon~tmtatas, auctoritatc
prc(iif'h
no'~tn hac ),artc 'H.tctuostrn..rdi.)Mia,
<)econsensu
cap~uh nosh-t sc!tto.!h.s .~nsp.-nsionis et px~nnmic~ionis
M2
At'KKtXCt;
~"·t~
v"
')).'tpredietui'o~i~
a)~).das \1.. quant ano).is<!tp)'f.dM-cMorihusnostris cun:ra f'ncnhinarios et c~ttn) cun<'))~t'iuas éditas in p<-n:)scommuta~ms inti.'rins imn'ttatt~.fn
pri"!isstatupnt(!s<(H<)d'.i')Utd.-ri~.ru)t)ch'itMtis(.-thioM"iis
~t.'i)e!)s)stucnnthtv'n)idi't;f't~ro(;uH(;uhinaspuMi('cd(-'tL's,.si
ben(:)i(;thabucrint<;um cura wt sine ema<;u)H
~st<'ncan)~rh)s!ru~œc-)\i)aace<)!)vcrsa''ion(;):t)!da))i)i
it)forn)nrH,()ut)tUj)<'t;t')t):tUt\'ui'umscnu\'enntin<:t)m~M.i
:u)tt'n)bfnctk'i.()Mthi(hm;)mti.('ttirts:)t;ri<ifueri))tor'iinibHsconstitutin~tMct'.ucepssorutnnostrorutnat'bitnopunMn(ur.Concnbinu!(-)opt)btit;!t!i))tcd!eturmnct('ncormn
))CtMfju!n(tHRnun.'on)tn(h~-('n)inutspnnit-n(hs.Predictas.
itm)t))'st)i:pe))'iioni'ict(!X(;()!nt'nn;ationis-.c!ttf'ntiasinpr<
non)it)ttt!)sj)('))ast.t!it(')'<'umnutt!U!t'.Cit!i(tetnpc))a'.suspt'n',)~ni~ntf*v~()t)tHni'ttf)n)~):tf'tcnfrin)Hf)t..)ttn'J.nftrtt
Sa))im;n!icn)K))i-!copm)ictDot<)inH!nAprii<mprM'j(:(.'ss()rt')))
t)u'tmn)etp('t'nospos)cait)n(~'a).t.()t)an)!!mn<)f!tk'os
civi):t)is<t)'i<.)<-<'si';L'ftft')bt)',isptfi)n~ncun<;n))ifj:)),pr)'s<'n)icon'!titntio)t''auctoritak'prc!nis'ia''t)m<tr:tcxpre'<f'e[
''xcerta),ci('t)ti:trcv')(;.nnu'hfecfn<nt<()rf'fh<'tMcicric<)s
f) ffjrum cotK'ubinft'iprp'tictis sxsjMn'iinnis et <*xeomunica(!onisscn(<'))hisif)po'.h'nunHû!t!i~t'i.
Lecta et pubtieida di<'Xt KM)cnft:)saprHis imno Domini
M.CC."ctuasesitno sexto.
frt't&tto't MOH
fe<ctM')~ftMt /)t'i<t4't-<'C<fof<')'tM(
OMOf<
.)/MfM(M)Mm
<'</')'t)~f;s).
o/i<!<'<'«m
Ht quia :'<H).tiori!)U'!ft di.~nioribus <) M~Nnhuu scntcntiam Prophétie htcoaodum t-t souper cum timorc et MWjrc
sita'isacrati<isinutmf.a<-tnm<;ntnn)rt'()<nptnri'ic')t'pori!tb(jmini nostriJtn-su Christi t't nouihutis n~aoi'A).,acecdcndum,
Yotun~s et mandanuts on~nih~s i'n'st;itcfis !)ostrn-t)i<K;<i.
t!tm))f't)('tfieiati'p)arnm<)[bt-~tjf,ic)ati'jnudntitefjuam
Matntinum '-t Prin~n rccitavcrint ~t dixcrin), .\tis'ifu)x'ctebrarc nuttatenus aud)'a!d v<'t pr~su~nant. Xrf; duas M!sas
u~!tdi)',tti~iit)e!)!ii!)Us!)jmf'<)np('s'.isam)(';t))tM-te!)r.<r(.
Qniv'['ruinv('ntifucri!Ud~!i))f))n.seuh):)i~di(:!)af;it)))t'h)))('i
U)nnipotenH-!f)t);tmipsusj)~'u)'t't're'hduu!)< !)un cxi'.ti), nostrc \'<~ su-t-ssurun) no~h'-rnnt ar~itrio a'M'.ptc u~oni sp<:
(;r:tt); et )<u'.crie('rdi:c puttiatur.
MHOCUMEXTOK.
9m
~o~tOf) et Ht')) ./t<~ /,f,~ c<r6Mt),)
.<{ “ ~o~ p~
tWf.s'~)f'~M-<'<ri/.«;M<t'nffMf;.
tt('m'jt)odnu)!nsd'-vint~~ixtn<)(.rt~t(,vf.)a(.f.)n<npM<!<')f(t<-)!)nstia)i!)t<)frnrit)a))-itici.t)un.ti'-si<na<.umforttn
n~)n.)n(.tc)r<-nk.in(~r(.~it.)~<.ri(.<.nnf)un.
non !.<);.)!t:mhu-.M)rnstr)m.;a~t'i-.w<)ir)ihnsf..)t;<.)in!)ia'tMi'f.t
~)ins!tnrase~)oni.s~r),c))if!isst<.))tin<tmi,(.(.nii~
~hn.))t)'rnK~!f.si:tmY..t..xtMpuh)icf.;t.)mwt)t(nhvco
n.man()(.ntd(.p;,o,-t:.r.()uivcM~r.tMriu.ut-~rit)),
)M)nq)))nf)Uc'.o)i<).)ntmrnf)))n~cumhi)is<n'.vcrintin<'ur'!t<ros.
.t-"
~M«!ce~c;cM{,Mc.
tt''mcu)ninnot)ntt)!i<!p..(rti)msnf,s))':ft'if;('Misu<us
u<o.d,natus~a~cra~h.o~U,.ju.).),juid.Hc~iMnt~
Mbunttate
o ficn d.sc)~pantc.s divinum otficiut).
proutfit in
matr.c..Ee~.sMCantcdra)H~;nMisKcch~siispr<.)c,
m.ttunt,cup.en)M ië-ituro,n,Msc)e.ieoset f,if.~)us cMUare
~~MhM~cd~s~t~
~n~~c~s~
Mt),<tra!.t.n~mig<.rit~.xm,n(..uhi)i~ti,i,mbi~i
~M-rc cncantur. R..n..))ieia~ vcM com.rantcs in
Mcnastc~sM~~M~n~n~m~M..p~u~
erct.hs)rtC(c.,M,):),.[~vcn<.M),i!iea),itubn.~ru~t'r.
n.cnonr.ciorih.
<-)ct.i.sunivcrsis
nos)n.).io.
8!sq'~)t.)MtSf;)M'MM)S).or.)th..))ris(ii)n!Hfi.)f.iP,-int;i,,u.hX)f
A))o~t.,run.n~ncr..aev.ra.,dis.h.,uruu,q~.)uor!Ya.)S'-hs.tanm.,(,u.tht~!u<.r)o.tun.mc.ru.n)..st..su)..h,npt.c.)nc.o.~n<!mncr.Jin.~i.n,.t.).j
Ms~n Summi Pontinciss~d~nt
dii~nti.i.nc Y~.rr
C.M.-fO~.MS.rcc;
<<T,<M;~
M,
!muto;MMrcc(~c<~ctencin<.stn..
~PP"msGph,.
'M~r~d,n,
~o~um,.(d.~tnn.s,i.ip~hu<.r~c.nf.r~
<)k.c.ism <r“.“ t.cn.jpl'esloit"rll:u
At'HNMCK
forum conrpHun<'m:tuttirc<')
Me ;.)MM,
t'orumconr(.Hun<.m:tudir('ctcM!'tpMC!tti.!intj)nbusn«n
est MtpMktt-cotMutcndu',ahsotvt're v:deat
cn~titutiutMSKnctorit~<-dMittMseonMdendum. prcMnUs
(~MOfi<<<'<)t'n(
M.t'ep!)<ftni <f<McrftmfMto fOM/t~nKfoonj'set
ta~M'~t.
Oem non nisi duo mascuti Y<-ttcutin:c, unus et una, nec
vir et uxor aimot fj))<'tnent)')))f
de Mcro i'ontevel in conttrmatione su~eipiMt: tutruvero pD-dictum numerum predictos ad-.
tMUentM pen-tm deccm ~tidurum tnotK-t:e curnbUis inC(n'rits<'se no\-Mmtipso facto, nubis vel (.ftieiati tMstruin)M
tnensem die fncti bahUsmi fths~uc omni spe rémission)!,et
«rati:e .o~'endorum.'nuun nisi sotvennt abs~uo ptiam requisicmH<'('otpMf-xcMnutUMtiexis(:)nt.C)erid\'(')htyeieontr:t
vuiummt.'m i)a!)nza~nis
se inn~t:'tics, nXM'H)mtit;.tiiu«M
~-ntenti!f;6Ub]!te(':mtij)!iofat)fj.
~'M<t/on<f< dcbcntesse monf!
tton quod fontesdchent cs.if: mundt <'tquod in eis atiquid
nisi nqu!! ad )H).)iMndnmrdi'juatcnus non pon~tnr ne (fncrentur cuin ditigcneia coo~etti, ne puh-is vel atie in'nunditiif'
ibicodant.
~fit<~t)<tM iMoruMf/t)i«Moci'nnt Mfp<M~omint dum ad <
/!rmo! poWotttf.
Hem iitis qui corpusChristi dum portatur ad infirmas MnM
de~tionisMcutifnerintXXti.diesdeinjnnctacisixdut~t-nti~ penitentia pro (juatihct vice fie Omnipotentis i'ci mis.!ricordi:f confisi ;)(-rf!rntiam SaMti
Spiritusindu~RnuxiXis
sp)ntua)ibus indu~nciis pcr nos ad hoc eoncessis in suo roborf:dur.ttnri!
ptto<! ont). r<'cto)'ut potse aften'usposstt tonchre (c$f<t)))er.fu))).
ftetn quod 'juiiikt pf.rrochiaiis ecc)Min; rector in
pos.sn
rM)ori5:t))criusMc.)f.itt!)]os!Mjdioc'i'!p)~ict)mMmod(!
hahcrc non po~risad condere testann-ntum
hoc (idc'n et
finnitatem pcrpn~') ha))ikn':un i):tcsi mant)p'-r
nofarii pnb)ic<:
css~t taettnf).
nHcocM)E!s'm<
2i)!<
(~t«)d<<crfft<.f)'n<~hrMt'<!<r<)«;ftt)nt)~f)~c)tf<c<'tft)(
t'f< <M/C«
or?Mm<'M~
~ro<OMM<!
))Mt) <j"od pm)oco)tun( (.<*u
tibros notuhtrum aut qumvix
a)):) scriptm'f), Vf".)im''nta\tqu:<"H~ntiaa(!qunnn;umqu''
<'ec)csiamv) f~nonicium spfc(M)(ium nullus effricus fionthK'ficiusvct fft~'M ittiu'. cuioKCxnfjuncof)di)ior)i<!
fxi'i)ot pro
s;)).iri" v) <)"f)\s cnu') alia, vêt )Tt!tt)H!nis<.orh'ntoris
Mc)osin- '.<')<hcnf'fficiati forundFm sub qnoqun')uc vp!n<t!incprop:i!)!tUctot'itMtcport!U(!.S(-ucx)rah('rcf)<'p!)rr~))i;))))o's)!))M)t).
Si')u!vfro))t'['.<!en'ista(ufum(')'e{;<'nt,eoi[)Mp(ctMthL.
snfithntnt tncttrr.it, <'tf)tc))i)ûi))intt$rcmi)).imin Mefi.'siasit-c
b';)te)')i<'io
iitu t'cducfre tcneatu)'.
~M0(<
!))C't<f(H'(
<«
;);<u
t.t'.t
.tu<'
xs.
;i'
)'Mftj'M.
He)))s)att)hfm')nod6)a)iquafcctcsia('sU))~rdit;tacn)p:t
p~n'ochianorun) 'ju')d ipsi pftrr.iehiHni ibi v' ati~i non :)dmittantur ad Dh'ina, et si quis eos scienter ndmist'rit &))m~rMsucccfesia'sit~uspcnsus.
~tif se~c<t?)'tfin fccfMMo& JTp)'sc<~)ot'nfprf~'ctf!.<:<fa'Mmtt!<!Cft<«.S.
ffent cum qnMam confm h'herfafcmcccfMiw et di'ieipfitM'
injon-un non modiMm )c!<!porninterdicti in cimfntetiis pr'
H~Mantcorpora scpf'tiirc dfjhnetorum statuhnus xt 'njicmn']ue<!Cpcti('rttit)iocisprfdic)i!;
(emporointerdictif'tfmi
corun) scpuHuris in)''rv<;nprintsint c\<;<j)!U)ni<'a(i
ipso f;tc(o.
Mntcnthe
fXMnmnieationi'i
no~afcntts )i)~crpn)nr,tn'.i
()))a
nd nrbitrittm safhfecfrifit ccc)n';iu.' qui injuria ex viohtciono
cimentcriifucntirrogata.
Quod 6')n<z(!e/yift)'nr);n) nfi'p)of M'f~M pfr maf)tfMi'))'C4'«t
('OMt!f)-~M/M;
~rOpftO.~<SM t<OM
!tem quod ontios manumM~or s<*t)quivis alius <'xcM)tn)'
atieuiusu)tifn:f'vo)[)n):~i'i!Mnarccfptaauc)oritatnf'i!)'if)cm
tnanmnMsuri: qu~' nd pi:)!!causas if~afa f)h;rin(in pr"nri'i-;
200
APH~tCR
usn'icon\'ertw'i(.'U(;tm:mn()nf)nu)))~rcs)'t)U<'h(".M)k
"st['icon\'enw'i'U(;utemnqnf)nuh)~rcs)'t)p<'hcs~)tt)n)di-
MtttcK-s).'tH)Ut)\'w!dioeoturcMm)stt))n(!)tk'nt)aMntt'actU!i
traders !K)pr~j')m(nu~it!t')ve)atteriu'tttO)]))rc.;t))natt)i'ii
<tit't'n)M'.u)~'riutn.tuti)it:<h'mcc()Mcttcs)u(uris.Siquis
Mutenth(H(;.st<dn~sci(!t)sfr!(udettmtit[Utdnadhitjm![it,
eu i[<so
nuvcrit se cxeotnunicaUonii,!.cntt'))H:fMbjaccrh.
/ft/)a HH)t«tt)et ti)ft~(t))m<(t!tu)n'stot'cs
(!<')'e<t('(fS
«t! pt'asMMMs;'a<<onfm)-<'<<f<f'n;h'HC(tn<M)'.
l'tfrnmco-.t'ntpostantMunadit'obiht'.tt'.sfatot'isvettemporfcxi'.tf~ti'ie'xtditM~i'ivctdn'iat~Msi~epmicgatQncr
(f~(at~'mn):u)m)i[ss.ur<'sYc)qui\'isH)iif.'xt'cutûrf"dicuins
uHiM:<!V())nta:((i'!t'xhn<!quM'adpm'!Ciux:t'.)c~~fu(;nnt
sf))vfrcinu'~r<')cncantut',eUt(~)istc)ufn(;i!t)in"!itroprout
<:t-u!L'.m~m.)ut~!nu~t-(Hu')t'm~!mt!(~t.t'iM)j)),,ij)un
f'u''rH)(rcfjnisit!,rationc!nK'ddcrctcnMtUur.A)ia'i'=npcr("<p<;n':i'-<:i''(ua':r~n)npnMnuntis~uri:C!,<'h'cis'<tixerim,nut)atnfi<)c~)v')tn()sndhi')cn.AdJKicn)["iquodt!<)f's[MstdiCtO!i
annmnet))K'ns('n)ip-,ot'~etosin((-xeomutuc:tti,6i)iumi~ati
adhoc!tdhnp!t'rpdis(~tfrint,po'ih;u:tn)pcfnos\-dofficif))cn(
no'.tru)H ftMrifUt'cquisiU.
<?!fodn)anu))!M.<ofM
de rt;<'x.<<M<«<o)'M
<t)MM<ant<m
/acere
<<'))('fMtf'<f-.
Si )nanu!nis'.nrcs de rf'hu~ )es(atori'; f)U!cad corum mnnus
pervenfrin! itncnt.trium pcr n);tnns pubtif;m fnccrcnon curavcrint, ipsi super expensis rat!onc manmnis'ioriœ quas aMc.tint M )':cis;n !diqnatft)us non crNJittur, :diis pœnis contre
tales injurcstatutis in suo robore duraturis.
Ot<o<!;!Mf.;t(MM'comtOttr't/fo/tt').'«';K' )MOMt'/<one
<fMr;!)<or<;
~')M/)Y)<«)'.
ttfmprf<cntist~hjh)nisf')if:t(),))tinfrn[nostjï)n)dioccs!nt
atiqui quibus de jur~ an) con'iuctndinc cou~p~tat ab.Mh'crf!
vf.-Ni!jan.in:di'pj.n.fn:di'pio.<;i))ffcncrc!,iv(;it)<,ppcic
<'xc')n)uni'd[()ni';<nh'f~i~n)pn)ff-r:t)~<in(".<'ri))t~,nm;)ttunch
ctiant ni.si h'~itimf) mo~itiouu pt'Mt'dt.'ntfcausam cf)tdi))onte
prop)<:rqu:t!nsil ff;r''nd~, :,(;t)tcnths ;ditcr fnt!)!;f;;)rt;rcvirifjm
dcccrncntcs.
MMCUMENTOS.
r t<&t
a.
off'cxt
?7
ttt.t .sa~'</ac<t'o con/!f(;M ad
())fod nott {td/M~sci"
fc.<!<<<t<ftMenttnat"yuo<MMtf!()'.
Hem cum non Mmittatnr pf'ccatum secundun) Apofitotun),
))it.ircstituaturabbtumint'irto,rapin!t,ussu)'!)ftq))af;u))t<)UcoMnpationcetrcten)imMr<'ya)i~'nfectun)t)id!t)npo!t!(;ntiu))cpr('ximi,8accrdutQscon)it''ntibusnMt)nissa''cantaadas,
née elemosinas faci<:n<hsubi inveniri p«<it po'tontt cui reslilutio fieri dchent, non omtione~, non jcjunia scd n'stitutionetn injungant.
Casus Domino B~Mf&pc't'et ft'tMo/t'c~~t )'MC)'t'a<<.
Htos ftuton qui pravioM pGMntn comiserint utpotc h:crpsi)n,))om)c~)a,vcnetic.:tttt:).\ht~s'L:t~
incendia,
Mnctoautcn!!n~te,<.ort!)<f.,M'!a(fstin)uni:t,
votaff:)cta,Ptmo'iq(hpm'riKin<))jtisn)f)dMt";s<:ri))t\)
Doumau(ciniiSan(:tos))ubti(;eM:'<itfcma\('rintM<tiHo';('tiunt
in casibns :'t jure exccpti<adnosvcto[)'iciak'.n'tr(~c<'f.santo tc~itimo hnpediutento rcmincrc tfm'antur, Sfdis apnsto!i[-:ereverentiit semper salva. Et i!)os qui pucro-! opprcMrin)
ad nos vel oHif;ia)en)))ustru)n pfHpriun) vel i~urn seu t))os
(lui jamsunt pcr nos dop'i~ti ad ha*c remittnre vateant, ut
<;stnt0)is.
pMud cxfe ar<it)M)'(tmn<Mexf'fMafft)'nisi « OoHn'xo~~co)<).«.
'('<«~t'fer sit C~M
~0 M<0//<CM<f
Dampnanda pr~sHmptionw intprobitM sic aliquos in ilIam
tctneritatcn) impcllit ut si :t jure iutfrdiuta noverinl usurpare
tenentur.Hinc';stq))[)dnonu)!ipr'bit<'rie()nducticiieta)ii
)am nostran) quam a)i''nan) diuccsin) in dicta nostra dioccsi
i'inobis)i(-'entianonohtenta inparr<~)ua)i))Uscecte')iis ''ur:un
animarum exffcerc presutnant improprie et p~rrochianorum
ipsat'un) ccctesiarum satutis dispendimn eum sit dampnati
umbram solam ostfndant in "père ventât! non autcm snheat
in efîcctn ~us i~itur pch';)dis anhtMnnn obviarf vû)('nf<
pt'cscnti Monsiitutium:statuimas ut nuOus rector parrochiatis
f!Cu)csi!f'nustfa'dioMsis \(;t fivitatis atiquos presbitcrf' eondn<'ti(:iusvf)a.)iu-i\'dhipsis<'ce)H-.iisb~'nfnciatifu~rmt.si\(;
Aft~BtCH
i.
"L)atMMn~uestatus!V('c<.ndi)iuniscxis):m(,inc(~~sii-.
suis p~'rtoiHantcunun ~erf'M animat'mn. Kcc idon
presbitot
'P''ai"x..rc<'rf.pr<.sut)Mt)t,nisicisv(.tinno<.(ra!d)Sf!ntiaab
"e'))Uo.ih'oemnissafuMint)wr)it~fas.,pf.ti;))t!s.Si~'ro
.Hqui pr<-dictu)-un)con'.titutiotti tmstM' tutiusmodi traudMM
ah.juam fpft'nnt in hae parte po-nam LX. xotidurum ineurmnt. Au))!os:ua<-<n (jHiinfUiquibusput'fochiatibus ('cctc'iii!,
(-nm)u animarum huiusmodi
sin" n~stm ticcnHn ante dicm
[)re'.t.is e.)t)s!im(Mnisexpt-ccrc Cfpcrunt, nisi infr:t mcnscm
post'iuam hujtismodi nutifia jtcrvcncrit M!coatk-m duxcrmt
df-tsk'ndun) et ad co< etiatn qui ad id pxtant
tpM.s ndmisuï)nt, prMcntf'in yoiumus con'iUhnioncm extundi.
c/fnctf:; (t~o-ftft' /)!'ocMMrcrt;)t«ij<)-.<;y)cMc)~
<?t<0f<
M«f;«.<
Domini ~txcopt vel Cf'<M
o/)!c<a;Mcon<ttt«cf)<~Bo'(«((.
ft<!ntstatnittuts quod atiqui-;de nostr~ Dioccsi non
cterieum niterms hioecsis in Sacris Mnstitxtum in recipiat
dinnia
officiisconUt)))efaciendi< nisi prinM preMn~teutxDotxi~o
Episcopu vct suo oft)cia)i, nec tunch recipiatur sine tittchs A
-MoKpiseopodunissonis. Kt quod primo cxamincntur si !)<t
curatn n~endan) assumi volunt ani!)Mt'u)n
super eecicMMticis
sacramentis. Et istud statuimus et mandamua
sub pœna Eupensionis e~'sesprvMndum.
~uo<! n);f;<M~ff/OM ta;')~)' t'e~ <)m)-<ai~c«t<( a D«M<~
<em~o)'n~
Cum cknci in sacris constituti .)Kcurntu nxintarum )~<i)C!)(ps, seu i.cnenieiati fontm jura, sfd necnon <'tcoatm institutioncs nnmini Sitbmet~Mac concitio Terrn~honcnsi, a'; sucrorutn ca!)onu<nurdinum et hencficiorum citra ncckcta )Mni))M, vicarias et pubticn secutarift officia u '.feutarihu'! \'nt
)a;'ci<;)(.cipf're cxcrccrc nuhatetm. non for~ldKnt; Kos )r&<erRayt))U))dnsHoigratia L'r~cUcn'.i.tEpiscopus do opportut)o rcmedM providcrc voff'ntM prpscnti constitutionc stattHmus ut predicti c)<.nciqui predictarom tucrint
trntM~rcsores
pœnan) ~onum sotidorum eo ipso incun~nt, ut <)m)sdivinus
timor nnn rc\'oca(, t(;!))pora)is saftim p(cna cohibfat ri
peccafu.
!)EMCH)E~TO'
M9
/'<))« ~().</i'maMM«m
/~xm <'c<fft(t SM/t;<o<
et <)ffif'yt:tttmm)
ft~ftt!C~</)«/4~)?fH~'o.!~Mt.
Si quiscterif;orHmintant:untc)))f)i)at<'mprorn))iperitut
ere!ttorG!nsut<mt'<)minn)))n<)strmnJt!CsomC!))is)un)\'t')c)o)'iosantVirpij)('!n)))a(n;mciu')utqucfH'j!!m.S!ttM)('rt)t)))in~'am)axar''puMtccp)psnmpsent,)~as)it;t)~shniu'.rn[)d)pn'na)H XX M)i()orum ipso facto deccmifuus ineurriMf. Quam
)titiin)t-at~ff):,onpf)stf)Uf)mp<'rofnci!~)p~))autnuHtiosnnstr('s(tu(ip'!in'!cf(i(;i:!ti'})u<'ri!ttr[;f}ui'ii)inonK';h'ft'in),ip'.<)',
<;x nunch t'xcon)Unit.'a)Mf)issenh-ntiam incun'rrc votmnux
ipso facto. Kt quia maxime propter tmtutn nonnuM in<!igantf
Dinbotu in tttasfcmiarnCrcatons, sicnt r(-y!nanif(".tahn'['vident ia, Kcpissimnprotahonfur; mm'f'rsis cif'rici-.cuiuscun)W)f;
s)nms, f)r'))nis, oi};tni.t'is .t.-u~uu.t.t.
f:h'
cxprf-ss'' nf ad htdos de ~r'h!t,
rit):), :t!t~vn, cnt)r:th'~h
<m<tant htd~'revct U'avpssarR puUiec, tx'c sortitp~ia, incant!)tlones vc) divit~tioncs )!)ci:)n(, m'c cnn) instf uuMfttisncr vi))Ks:u'ta)i:ttocad('d)t:antdf.n')(;tc)n')ar)(vc.)tripudMnt.
Qui vcro tjontrnrutm fpcerit, co ipso cxeotnnnicationcn) incurrnt. OccttUc \'c)'oh)df'n~;s ad h)do<isnpradic<ns, cum factum
exct'Cfant a jure prohi~'un, dccum so)idorum p0!f)atn se wvcrtntincurnsse.
';enf!fti )'<'<<mpt~;)07'f<
()MOf<nx~'<A'toMNccf'tMi'fMft'ca
t'~t mttfMt'MCO)ti;'«/M<
.t'M ~')Mf()
f<!M.!0
C<Ct<H)
Mtpft-iott.tMf~oWMc.
Hon cnn) sit sf<crisMrn'ni))ns insthntum quod nuOns ccd<!sinsticH)n')btint'ns))cn<')icitnnnisiin<:fr)iKcusi))u'!p(~sit
\e)~cheat~o!)aGcc)('<;i~s(ica\cnd!'rt'vct:dias'))))ignr<('t
pteriqun ccctcsiarumrectorcs datis fidpi jussoribu~ divcr'.itc'
!;n.(;asit)Us'.npMdicHscontM.n)u)uaincfK<nntcrbona bcnctticiorum aliter quam ex oDi~ando, proptcr quod .sicut «xpericntia docuit, <am in vita quam in morte eorum
ËcctcsM et tucef'.dcntes eisfinm contra tibcrtatpm pectesiasticam pnciuntur mdif)crcntpr pcr temporales Dontinf: non modiea)n Resionem, idenq~n huiusmodi pcricxtis el Mctesinrum
indempnhat'' et sMcndcntium cisdetn occum're cnpifntc' pt
dcee'tpntiu))) anim:tr"n< s~)uti pr<]\'id''rt' votpntcs. statuimu!;
et st'tcmpnitf'r ordioamus quod nnUus )'cc)~r, capetianus vct
At'~mCE
'[M'Yi<t~iuscut)<;)cnM)~),nfm..i.nnn.).
"ustj,.ncn.c)umw)..sia<;)i,.umo)-ti,w
~r.p.sun)atdati.tid.iiussorihH.
.t,,h~ve)
~M~~hc~n~<,M~~bn~mc~~MA~J.
~ehohan,msUacta~is~.tt.cia)ino.h~u~u~
'<-et
.tcc)arati.,nc.(j,,odp~~mutun.nin
n)i)i)atcn.v..t
'MMM.ate.u ov.dc.ttc~ F.).
v..) pc.s.m~ ?.““ dct.pa) v..)
c~t~rc.i.)itibnsctp~tihu..),p,)i~H.)<
~Y'~r<.sh,«.a.,tetn.stopr<.s~i,n<niH~t~s!t
P''c'-ntts.g<.nt.husa~s.'au..a.nfinMnt~~mi,.Kun
n.~rcc..pt~(,Mn~sinaib.qMm~prh,~conconverti.
Qui y,~ <;on~numfec..rit
~n.nt,~et )Mn.tnc.o sit
ofhtm
s~),(.nsu<, .fuonsq.).. indMnpnita). Mr.~'<trh,cti)M,nMti.<.rit
di)ig cnler.
â~!unr)
~vm«tt;Mruyjt
<(//t('M!K)-.
«();<;
t~)t
!ton cum Rtek.si~ w) a)(it)'cnisi ().' ))N-n)ia
MM nostra RditliK:.rinon de~cat vct construi nostra in <)i~spenndut.) )ccit'mM sanetionGs, nce tunch ctia.n nisi
prius <]ot..)urpt tahtnm
in reddtUbus assi~etur unde e)Miei i.)ii)i
..(.rvi~nt~
vivere <'teon~rut.m st.stentat.oncn. h~x-M; i<!c!rco no~iftt
vohunu.
et m<tnd:)t))us.[t)nd nutH dcriconun aHarc \'c) Kcc)c<,mm
cfti!)carc a~tcant vêt présumant, nec in KcctMiis
v~ parrochiis
M~C~~Mt~M~
stns hat.tt~ )~<-nt)aet ohtcnta. (~nivcro contranum
ff-ct-rit ad
'tùtattoMm ~-c)~i;f. vci aharis h).h)sn)f.di
ip~o tart.) ad no~~M~M~~a~c~
perst.Naubsquent.stm.spetiu)i)iMntiaad.sepu!tu.atnatiquatf.nus
:tdt))[ttatur.
<?MOt{
-V'M<tnon (e~trefu)' Mfrn Ecc;c.aM), ni.sj ,“ MM,<~
AtccoMfe~.
Cum Kce)csia domos orationis Mcr:c scr!p(~)r;f:tfittmonio
nonitx'turcttHip-aadurandumtkheanttidcte!
~ratiM coavcnifc.motcstc ~ra.tu<;()uo't in ~if)))ihu<par!ibt)s
M~.dtoc(.Ms.prRt<'rn~m))ica~ajust:tf(.sMnteMMs:f:)n(nt)!;f:icha)))<)o))iibu.it)m))ndisf.tinsûHdis
nnnc)) per ipsanno Kcetcsiafumrfe~orcs, nonch <).;ff.rutt) litcmtitt)cra)ioKe").;)H-iHjfnr.fdt-oqu.'t'utt.,idct'a~ksqnodi[)cn
t)f:))ocu.m:Mos.
:)())
f~t'<cu~:m.tm;t'<)u«m)ntt:tntt)!nM)(;r;m~ntt)tnfjt!U(t')M'
!tdcf!)ch)'am)umta))tt)!n')(;r;m~ntt)fnf)t!U(t<)M'
d''rc))tinprop)t:ttnst'<iKert-(.n)))!~usr<'ctorih!f')<;ap~).tt)!
<'t!t)iisctericii!nf).,tn)'ci\'it:t)w(!tdim;f"!i<,Mn))sct)WjU(-conditions et f.tatus existant ttistrietc prf'cipimus ut nmodo tafia
<mn ttttemptcnt. Qui v.-ro extra KceJcsif.mNi)sqn<nostnxpc(i:di)iHenthtprc~n)j)s''nt(~('bn)reet)(-(;)or''<)ftttt(-t)''(-ntia
<;tips<)U<entcnis)()('rphtvian.v.'())oni<f.nrit!.tc)nhc)]<-dicN).
doconccdin)Usj)u.-n!tn)vi~intiM)id'jru)f)~(j!UCon)t)i!.))<'
rcf)))Mtonisft
jfr.tti.'Hincurrant tratis~M.<(;Ms.
()««<<omKMrcctores [;f6m!t<M/ff; (;M~ mehiM j,) suis /~t.
.««.' )'f4't'(/Cff.
Item mononHsotnnr", tMtoresEcc)f'!J;u'um nosfrœ dincc'ii.'i
lit ¡off¡)duoq III(1n~~c
f'1ii'i:ll1l
t't)n)fi1t!))~~)<)r''T:nc)-~i:tH))'f~if(<)nf)-nntn~t-t.t,t.
l'O~irlj1!~H'l
i:r:;
j.'riis[:c')<'sii<(.~o<i!f'nd:(t)t<fisj[)R)i.sntif)n)SKr<ttiiunv<'):di!(m
justa))t(;nus:)minrfatiic(mht(;[npttsj)rf)p)er'u):)t)tadie):)r'"
s'ttcntia cxcuspxhtr. Atias ex tuoch I'ne!a(is <'(Canonich UrKf'Ucn',isKcet'sia'etaiii.<!rj(h(;a~s:tshKjiivetf!etpc<j:)!UiccntiaHostriEpisco()is)ntat)!,cntc<.(;xcc[)tis,cx())t)ct)it)nnn
rnsidcntesexcMnuniMtionisBentc'ntiamfcrimusinttiisscr.ptis.=:Dco gratias.
<'o/<j'/K~'o~e$S<of?a<M c~7<Bpo' JUonx'Mun)/<f//tCtptM<i<
xarJMMiB('<;/f(t<<at/t'He/).fCMt ~);t('n)~tm
/t.c cod. in /<)'c/f.A'ec<M.Ceho))(Vj.
Pro/fCMtMmet con/t)-ma'")op)'<'(/<f~)'Mm
per.<)to.<y))-c~'rMMffs cf~o'Mm.
C))msuppt-iorc<.f))'dhMti~t)Mctstn)ut;)(~h-t'nrrf'r!i~ncm
et rctfnrnMtionf'tn <)c)inf)U('t)C)Utn
instr~ccionem fj)):f jnot-nn~
inducunt L'tn)stip~rioribus (ju.')!n infcrioribu'. s;))t)brf";f't <~i)es')in().,<nt))r,id(.'ir'< Xo'.Arn.'tidus)).') f~ratia ~r~!tc!)sis Kpiscop~s in Synodtnn f)u:c a husi'.sih)is tf'mpwibus it)
Hpi'!cnpa~)Ur~H<'nKi])crnf)strospr(-<(;<-M()f('sdi)ata)upriot.cftchrari con\'oc.iri af asu!«fito)um saaftcnte utititatc
etcon'.ti())!iun('iit't<.tatu)ano\'i~'rordH)a!)<ine(:'t))rt;dcccsspribus nestri!! fd!tM consuitc con~irtnnndo,rryocando, corrt~t)()o\<'Nntnc!~)<fr''<onn.n!do('c)f))rnrf)')'('i(<'r<M)('nms, frcqucntibus et ussiduissuMitornn) ipsorum<'xci):t)i
~02
At')':K)HCE
ch)fnonb)t.<f'tiMtu(;ttu)<))r<'t!dis(~dit)t)ciu)tit)Us<'t
ch)fnonb)t.<f'tindu(;ttM)<p)'<'t!dis(~dit)t)ciunit)Us<'ts)a)u(is
))<rtot)~.un([is!im'kn)im;tnvK!dMNh)i'ind)!huu)psis~)d!tmi~nonn~vn'('mli))n'bctm't'thHnoribusdis(;ip)in:),qunmvisnon'vfrtMttu'iodnbiumforcncsoM~nisctdivpMoru!))
ne,;uHoru)n)n('<thon<'rcpK'j)c(ti)()s.t'"run')e)nsuM!tftnt)n
<;hunonbus aiiL'cttt piu ~t tx'ni\<~o'[csidcrio prout t)<:(umuK
)M))isti('<;tinmMitu'.tninii;t)'avit,cx:dto!;a)ist!)(;f['('cu))it'nt<'s
:dii=.tami)i!)ri))u'!n~'nM))s))n't~rH~M!shuiu;.nMdiot'din:ci~nn[n<'t<<t:tt'H')rn'na.<.urnL'j)d~t.)ht)r<iutf)Uu'tcmti)M ))i(criorMquant t'xtcrioriR corundcm sub't'ttonn[H))<'nti);u<:
pr'
pMcntHs,c[tMin'"<.trcn)t)<'Mm)nisim)icio6!)!))<))is('ort!!a
de hustt'b mnnibu'i ffqxh'atur, )'r<cn)~m Synf~hnn dnximus
Mn\'ociU)df)mit)')n!t:w'.istf!))i))U'.n<j))isv('ncr.)!;iiitMs)rocaKHtdoUrt;KHen'.t<t(bipsiu.aMcnsuHp))rohantei)<sa'iaht'.b!?;'no'io
)npt'itntsinnf)mift('Patris~')H!iie)S))it'itusS!)n('tiAn!f'~
(~n'-mutioncs ~Kd~coisocum nustrorunt cdit.'ts aUftui~us
:tdditK et xubs)racHsin m<'iin«[uercfon~atis, pront utt'nciuto
t~)stutatutiiita'<<'tt'(tuirittt'n;jwn'i')un)U:ts,ttuci!nu'.contirtn:~)da8. tnsupcr nti'~];)-. rrfA'incuttes f)U!c intct'c~ms
snbdiHsn("'tt')ssidn)'rt".cs'<t'invenittU)s(jU)husda)nMt<ti)!')
tnspn fccim'ts, ut !))f'ih)s tncntMhe t'u!n<'ndt'))tt)t'.Kt cunsctjncntt'r :dift)t:(sdu~han'. nu\'it''r ordinn~das prout init'nus
subseqmUm.
Dom~f''o.<xctt ~ttt'M- Mocc;;)j<
~«o~ <'HMnaf'' ffM <!fC.s'
t'ftOttHf peft'['t<('C!)<nf<tY/'/)MfCS< 4''<tf'0<t<hj<(jff<<(.'<!f;fjcs pM~ftce
t'n Ecch.tf.t ~(ft./ffr H;ifcq<Mt)tma~<MiO);Mt'tt/f;ct'c
~'cdf.W cc~'h'CMtm',<'< ~'M p'M~M))j'fHii"u.'f<<nrtf;);i ~iff'«';t'f.<Aff/ia&c<t<t'.
et !'rc')!n*nb)iK
C<unin!c))~x<?riouM
~t fjt)œr')sis ('t:<n)crihu~-u!t'ti(or~"in"trorm))f)uùdph~rat!t:th'in~))naihn<~tra
t)i<.)ecsitJrt;c))~n''is('p!)t.tt)h))'i\'mci.)))tu)"th'<)m'~t(i'
nt!rcf':ti't~i't'
ni):d<')n:eon))))tt('rnitatf'n)()')s(mn!rh~oniumt'h'b)'ttht
i[)s')'tH:tndo'jUf-t't i~vent.un ('xf)UO('x')u~)dnh)th)monnnt~)'tf'n)*nh~armn,ei!i;a'jua'(;\it;)nd:tno.s\i:;i!<'
tf'fM')n'n'.t'i<'o')"tatuhH'<H!;t!)nadcf'['t'')'<)))ttb)t<'('if)
Kcc~'siishO!itr:UK)c'i'ip''rr''<'('u'<f'h~'rnNttof:)t'
tM ''ditntur dif i'~n)ini';o Vf) f~stiv hu\m h'c!i"~UH~ un-
))Kt)Of:L'MKSTf)S.
;if)~
mah'itnonMin faci'' Kct'tesia' 'tdchtOjhn
t'qu:))n hWM'
s<))k'tn))n)t<'r,"t'~ fi nontribus bMnf)i'.R()itisfccointscucn!c!)n'n' prf'i~npsprint, ah ~fticiopcf(t'icnniunr)s!)SjM<nd;)f)tuj',
t't))Mhiton)inus prcdicti ckrKiqmtmhtftmodJ ttfstti statuti
)«;rinth'ans!<r('si.«ru<.j'<'))amV.)i!)r<tr))tTt<'CM'ni)Moin<;u)'fa))t,ut()HosD<'itit]Mr!)ma)onM)rc\'uc:tt,p('t)a-.aJtf'n)
)(!)nporn!iscah('['ceat!'t))cceato.
JT<'<7<Mf)f))t
f.'<f;M!t'7f<(')'t(J)'i<~)
~(;0<<)'<o!H<9rM
~)<Mi'f<'H;M)'
fMCMKM~M~
Titbet'nacntufn suum, bon c.f), Keetesinn)suam sancti)1caYJ(
~ttissimus et in p<K'e~icr!vo)U!tfocu~t)fins f;t nom''n ij)siu<
cst super
Olurll!nomMn,
um dcbila
nomen, ceum
cvcrcnquod
(Iuodest
super otituc
()<')<it:t
del'ola(IUe
dfvotafjuprl'C\'('I'elltia vcncmntur ibidem, et ne domus nc~feiaeionis fif'rft prnhtb))is'!ci))suntt:tbcn)a(;uhnnatcstatur.Quia\ero(j)to<.()an)
intan)a(em''rit:ttMau:tciapMruMp<;f'e)rcquf't)t<'rat)di<'itnus '}ttodc'tntug'icnk'sad Mcc!fsiamf'x inde vioktttf.'rMtra))unt,ctqttO(!inKcdt".iis,<('<)run)cinuntft'iis()ui<'adcn)
h)n)U))i)ategnu<)Grcct;nscnhn',)tomine'!percutiunt, vuino'ant,
et f[t)Hndoque~ravius quod est, intcdicimtt contro jura utriu.
')uo sfatnta, c't ccdosi.MtiMtntitfcrtatcm ex quibus K(;e)e.ia.<!
ipsas po~uin'e~tMnterftccidttet dciode (Jh'ina officia retarfhtri. Vofcntet' ig~itur cxeessus huiuMttctti sic pfrnit-iosus, sic
df')estaM!e<;cohe)'cf-fC!itatHimusqu')<ttatitt'rdf;)inrjUMtk"!
prctcr alias pcnas ihjuro stafutas, ('xcomunicationis senfcn<)amip.Mtactc'inct)n'aut,nquapreterqnaminntnrti'!articu)o minime absofvantur sed pubiiccntnr cxeomunicati (toneot) ad tnattdatufn nostrum HUiusjurisdictioitc!') oftexdunt
f,euonicia)imnno'.)rorunt('tEeR)e'ii.'['(]u.'t't)t!))itcr)<c)'un(
et nohisecu officia)! no.stMMti'.fcf'f'r!))),et ftiamdamj~nnn
pa'so p!out cu'p~ quatibs hoc cxhi~erit eotnpf-tfatt'r.
<<<) H'~Ci'/Hft'')fQuod .WC)t.ft'/;)t))ftN'MO.)
//f'M(~K«<~M)',
<7~<)f<«/f.
~'t pt'))f'<!t~Mr
y)n'~<.<
iM/i'yjM.!
Ucmcnm sttpcrcf'kbr.icift~f'sccu~dnnn)! nnpciarumf't ~n'))cdictionecM'undc)))))hnn's.'t<!o-.his.<i)))<')i)i-.andi\ni!s
)M'sitan, idcoquc hcsitationon ))uiusmodi vo!Rn)<*sau~'vre
fj)~np~rjtH'a')n)tmiar)'mn~<'nt)))'dq!)f)nktmjus<'n~nu)x'
p<;r:ttiq))osigt)"ratur;n)<:it'coi))su~!dec)a)a'n!~fo"'odoqH()
~04
At'HMXCH
sonu)t)l['\idMhe<!ti)un(t)m)!ieot)Vf)t:n)tt'<nftM'
'.t'qu)t)H')dMheotqu~d'm)!)cot)Yo)a))tc<nds<'('un<taR))np'-
t'iasabntiqt'nf'rps))itc)'uh('n)'diea))tt)r,<'thocsi\'cvirtut'rit
''h'pmnti['r.<ii\'<'unu-.f!i\'Gu(n<)U''t)L't)('di(:)i<t)crintctt'tf'sMtpri hunetticiat) qui secundam ix'ncdMtionemin matt'itMnit)tcccrint,st)ntsusp''))!s)ah<)!)iei'tt'tbfnf'fticiu,f!ttan)Mi
qu'.un isti ad scdon Apustoiieatu transtntHantm' sceundun)
K:t)m))i(.('.Mm(;)i~n<'<j)t'ua))soh)tionchabe))d:)('tnichitomi'
mw:Mta~'i(nmn~ostt'mn'uu)f'.ciath)mf)~stMnunpu))ipntn['t'onnatnpr''di<;tatnn.ons<-r~a)itM.Scdquia)b)'!nat)~)t
ofxtmUiw'ii
sMundisnnp':iisamti\'in)(Hd!\cr!iinwt)cin
d!)!nns~r;)):t! <)'); spqmtur,idc!icctquo't
observari,fis
totmn ordiftcrn Sciant Pr'hi)fti qua~'to cnnh'nhcn~s cnntt
nM!ftamh<)!)f)n'dic)i,sicutsinone'.<iet)t))('nedic)i,u'
quc ad ithm oraciuncm /ff)ted«:<M~tMW~«.< 7Mc/' et opte:'x')'"r"'t,<'ftn)!)mit!!i<i())!ndscquitnrqu:Bi))cipit
/<Med'c ~oMt!t)e/j0.</amu<o4 <««'!etc. et i!t:ttn()ican) et otnnia
alia usque ad tinH.ï) A)iss:M Mtah omnibus 0 ft icis nostre
Uiocesis in seeuttdis nupciis uniformitas obsfrvtm'.
«/<tMO<!«p<t'fto~Mo<!
CM~'c':t'<CM<<tc
.S'ac~mfn/)epM<(Ht(!M
tt<mt)0)i(fMc~<<tt'.
Item cHm i!)vcneri!nus !)cri< cnnonibus institntum quod
dampnandis ultimo supticio 'jMramcnton) t'oenitenthe si pcticrint non nc);<'hu idcirco mnncmus in ftomiao et ortnm'n'
Diocesi
omnestempora)cdontiniuminno'!)ra!!r~('))<'nsi
exercentcs ut ta!ibtts '.nct'itn~'ntnmt'œoitcnti~ non denpge~f
nec a suis subditis pcrmittant aiiquatcnus denc~arc Omnihus
ft sin~u!is nostris subditii. caRcHanis mandamu~. tinnitprpt
districto statucntt's ut quant cito comodepotcrunt, parrochianos snos tcmpot'ate domininm habpntcs rnonfnnt ne nmodo
tatcs ttttitno supticin dc~utandus hnpcdiant, née :t suis ~)hditisintpcdirnpprtnittantquominuspossintsiVt.'tnM'intPtcnitcntiMsacramentutn.
puod o/~ctaiM f< )'<'c<fjrf'sa~ obso'Mff'oncm rom<)<ui)0))K)<)
ccotra MpfofMct i'nfaMOfct'fdt'fai'HM
<(!tifa<t<tt)'.
h<-i()quo:)d -iotucionem dccimarutt)et aniversariornm qua'
:t)ias in atiqnibus partihus nn'itrœ Uioccs!),Pa'tiitentite nuncupantur.nMnon etjtH'h<))):t!ionHUquo~umcunque ccc!
DE BOCtJMHKTOS.
30!;
siasticorum et quoad indobitam rotenetonem lam eorundem
per taycos quam etiam pcr ciorieos quandoque iaetam sëu
ad faoicndatn, constitutiones Mcri Tnrrachonensh Concilii
qttœ incipit: C«M ttox J?MMfdui'et Dotnini Petri bonm me)T)ori:B,predoccMOris no)!)ri,qua* incipit: /? t)omt'wJ!)o!n!n<
etc. et etiam contra exigentes leudam seu man'iuraRJum à
ctericis seu pcr'ioois cccfcsiastieis nostm* Diocesis de bladis
suis propriisqua* habent sen adquirunt de suis propriis reddttibu)) eMip~iMticis et Vfndunt et coniioeverunt vendere
cum suis propriis mensuris prêter alias pcnas à {jurestatutas
contra taies extendi volumus et mandatnus omnibus officia)ibas et Mbditis no~tri)!, quatinus ipsas eonstilutiones tinnitcr
observent et taeiant pro viribus invioiabititer observari.
cum M'p~Mf~o'~ et atmttcftft
Quod omnes clerici de t cetero
<voW wu üw r* t
â4(i
wivllî.
lGIIGt(~/f4üY.
uJnVt4lii~e
Item cum tales decent esse ministres !)ci quates ostenduntur ex habitu idecque volumus et mandamus omnibus suh
pœnacxcomunicationis omnibus clerleis M-itra: )jioce<!isqui
ad Synodum eccicsiiB venire tenentur quod amodo ad dictam Synodum veniant cum suis sopfrpciiicis Muhirfctis
atcumeitindutis
bene ethooeste in dicta Synodo incedant
cum celebrabitur: alias ad arbitrium nostruin punientur transgressores.
Quod Barones e< milites et o<tt quicunque acuyJatjfM t'e~
(!t//?t&tf)<<
~Mcop«m Urgellensem, Mu n)a)-c/<am<;e<p~~or<t
facientes super /t)ts super quibus pf<a<
FpMfcpu! e< alii
y«M<itcit'ot)Mnceclesiasticam habentes sunt parati et o/~n<n<
se paratos vel eorum 0/y?<')'0<M
eis sets pt-OCMfatOfM
eorum
/ac<)-e&reMyM~<)<)<B
e<de
complementuni, sint ea'c<'m«M'ea<),
of<MyesMMM<mhic /)<efMr.
Hem cum quidam Barones quam milites quam etiam aiii
dicentes et fingentes se haberequa-stionem spudetnandam
contra homines eccjesiarunt Diocesis Urgellensis personis
ecciesiasticis mitentes literas Episcopo Urgellensi vei cius
~tficia)ibus,autaiii< jurcdicoionem temporatem habentes ut
c~s debeant r~ddere brève justitia* compiementum, et non
obstante quod ipse Rpiseopus vel pius officinlis ant atim perT ~w
nf~
T.Xt.
306
AtEKOCE
.saasboa,
:s,a:
MtMe eeoteMastiea*
habentesjufctticttonem 'h.Itemjtoratem spcutarem ad hoc oftCratitso parâtes ipsis conquercntibue, ~i oetcmuri de jure suo ad eum vcl oos venire vohfprint vct xufMcientem mittero procuratcrem, et (atos acuydaot vol fe
defbteriat de pignore vol moreha facicndia et postca pignorant seu marcham quandoquefactunt seu tacere procurant,
bona ipsius Episeopi et atiorum predecessorum et hominum
suorum et suarum fceiestarum invadendo et mpiondo Me
etiam usurpando indebite et injuste contra jos etjustiliam et
libertalem ecctcsiMticMn, non ndvertentes quod ordo juns
confunditur, si euique sua jurediccio non servatur. Nos igitur atteodentes quod si necgligenler obmtttimua qum a)) a(ib
indebite usurpantur, extcndendi vinm atii ceteris aperimus
jun sinodaticis de celeris super hiis inherenles, statuimus ut
qmcumqne tatia facem vel attemptarc presutnpserint va) facienlibus opem, consilium vêt auxilium pubticum vel oect))tum seu favorem quovis modo dederint nobis paratis et offleialibus nostris et a)!is pcrsonM pronominatis eomptcmentnmjustifia* reddere cttmenbotM scntcntiam excomunicationis iacurrantipso facto.aquaniMtfunortMarticuioabsqun
satisfactione condigna minime absotvantur, et niehiiomious
quod term eofum sit posita eclesiastico interdicto. Si qui vero in hora mortis fuerintabsotutiet non satisfecerint utett
dictum, eareant eoetesia-sticasepultura.
7!M~c<t. Isti sunt casus pro quibus est ad Episcopum reCMffMXiMM.
Primo simoniacus quocunque modo. Item clerici excomunicati maiore exeomunione vel interdieti aut suspeosi, si
ante absotutionem divina officia celebrant, sciticet missas,
cantando Evan~etium vct Rpistotam vel alias oMs canonieas,
dicendo et faeieodo in ccciesia principatiter officium suum.
Item cteriei per sattum promuti aliquo ordine pretermisso.
Hem cterici qui ationo Episcopo se feccrint ordin:)ri licentin
non optenta. Item incendiarii. Item ittos qui suos filios o<
cideruntstudiose, vol e)iamneg)i~ente)'. Item ii)! qui tractaverint in malos usus Eucharistiam Hivc crisma. Item qui facto, vetbo, consensu, vel alio modo homicidium pernctraverint. Item sacrUcgii et violatores f'cc)esiarum. hem qui luxuriam exercerunt cum maire, sorore vct ccosanguinea sua
CE MCUMEM'OS.
307
vol cum
cum Mnctimoniitti
vol uxore fratris,
'is, vel
Mncttmoniitt) consecrata
consecratavol non
non
eoneecrata. Item it)i qui tuxuriam in ecetoMucomiserint. Item
itU qui oum Judea, t~arraccna, vol bruto animait eoirc ausu
temerario, allas Mphario prMUtKpscrmt. Item mulier quas de
aduttcrio conceperit int'antem quem maritus credidit osse
suum, propter quem tegiUmi dnttaudantur hereditate paterna. Item qui mutieribus aliqui faciunt propter quod feeerittt
abortivum: mulier etiam si hoc fecerit, vel sibi procuraveht
f!eri tranamittatur. Item )))i qui contra aliquos fhtsum ttttcrunt
testimoniutn in atiquibus causi! Item qui eontraetis sponsatibus cum atiquibus prestito juramento et non dissotutis postmodum contt'ahunt cum aiiis sponsaticia vêt matrimonium
contra juramentum prius prestitum temere veniendo. ttem
Hti qui excomunieati vêt interdicti nominatim n quoeunque
judice ingerunt se divinis in ecctesia ante absotutionem invito
proprio saçerdote, neeh admonicionem sacerdotis volunt
exire de ecelesla, divinum officium perturbantes. Item clerici
qui scienter celebrant missam in eeclesia interdicta. Item qui
tn eiminterio ecc)fi<iasticopresumunt scienter excomunicatorum corpora eepeitire. Item fatillerii et divini et qui eos conautunt. Si vero predicti contitentes ad mandatunt <:tnwnioionem sacerdotis ad nos venire notuorint, in suis predietis peccatis et duricia rémanentes et peccata oeulta fuerint, eia à
sacerdotibus penitentia injungatur, et nichitominus postmodum ipsi saeetdotes eum potuerunt comodea nobis vêt oM-'
ciatibus nostris super hoc consilium habeant et requirant. Si
autem manifestum sit atiquem comissise peccatum aiiquod
de peccatis supradictis, ad nos mitatur.nech et ab aiiquopresbitero de mo peeeato manifesto penitentia injungalur sine nostra tieentia spetiati, nisi senexfuerit vel cotporatiimpedimento
detentus vêt in mortis perieulo constitutus.
Quod o/~cfa~M omnes et <!<ca!)tet clerici tMexceucione et otMrsaftone predictorum omnium sint ullcnti et t'tt/rc' quod
(emptt~ coptam habere e&~M~etn teiieantur, et de jKMXtnon
AatfHitMntet t)OMM~uanct«m hic ~<e<(~f.
Item volumus et mandamus quod omnes officiales et Dfcani et alii universi )am in exequtione quam in observatione
omnium predictorum, prout ad eos pertinet, sint sotiiciti et
attenti, cis districte mandantes quod de omnibus supmdic)i<
~S
APÉNOtCE
in~a tbstum
t~tum Natatis Domini proxime
copiam habeant infra
nroxtm AeM(m<,
atias ox tonch !n~Mum ocetesia) slbi novertnt Mtentietum.
Abbatea vero Propositi et alii curam antmarum habontes leneantur habere infra proximum feetom Beati Johannii Babtitte sub pena X. iibrarMt))ceferi
nichilominus qui in premi-)sis fuerint ttegtigentp); ad arbi<r:um
nostrum vol omciatiMa)
nostrorum débite puniantur.
de&MiMr~Mcopt't de <?< qui ~tef«n< <mM<<tm.
<?<«B
Item statmmus quod omnes manumissores et heredes rcetorum nostre Diocesis aut atiorum quorumcunque qui (tobiit
et succes~oribus nostris duos ntu-coi)dare et sofvere <enentur
ratione teslamentorum ipsorum o!ericofum et vigoro statuti
Dornini Petri bone tnemoria*, predecessoris nostri, ve) eomat
comunem extimacionem et tegatis Prcposito, Praetato volcanonico Ecctesiœ Urgellensis vol patronis aiiis ctencis qui in
eorua) eccieMisjoa habentpreeentandi unicum aureum Decano loci rurali aliquid in reeompotsationctn servicit
Mnodo dictos aureos nobis vol nostro cetero mandato et quod
successofibus nostris et atiM et aliquid dicte Decano prout eos
tangit infra mensem proxime et inmediate subsequentem A
die obitM ipsorum rectorum Mu ecetesiastieorum aliorum
quorum sunt manumissores seu heredcs, sotvere leneantur:
alias tapso dicto mense eo ipso sint excomanicati.
f«&«ea<<o<!tc<an<!n
constitutionum.
LeetiB et pubMcat~ fuerunt présentes consfitutioncs de
mandato nostri Arnatdi Urgellensis EpiMopi supradicti
Petrttm Lésa, rectoromecdesi~ deAdacnostrtodioeeaiset per
notarium nostrum publicum in plena Synodo in ecctesia Boatfo
Mari!6 Sedis Urgellensis, prosentibus venerabilibus et diseretis Bernardo, Del gratia Abbate monasteriiSanotiPetn de
Portella, BcftMfdo, eadem gratia Preposilo Cetsona-, Fratre
Jacobo de Buaufdttns, Procuratorc Abbatis B~ipodit et Bwnardo Torani, Canonico Cardona; et Procuratore Abbatis ciusdem et tota Synodo cougregata !tH. Kah-ndaa NoMmbm
Anno Domini M.CCC.vicesimo octave.
M BOCt)Nt!Mr09.
309
Anno tt M()ft<a<eDomini ~.CCC.MM<t<M<!o,<!t'o nexemenC<MMMf««MMS
SifiodalesD<MHtH<
«<~«n<<.jrfK!fp)«t)(
Guillermi, Bp<<eop<
t/t-~e«e<M«tin prima Synodo in quo t)««am
ttHam t)M~MM)<em/e<t<coM<<ti«i<oHMn.
Ex cod.
orcA. Bccfe.Celson.
R~verendusin Chri~toPater et DominusUominus GuiOerm~s
divina providentlaEpiscopus cetebravit de consitio et assensu
sui venerabilisCapituti sanctam Synodum it) qua interathppciit caritativum subsidium Apfetat~et eterieMcivita(!<et dioeesis UrgeMenaie,quod p'aciose et libentcr concessu)))ac per
eundem caritative rcoeptum fuit antedich'm subsidium una
eum décima oecundum tacxaxione<n consuelam, quam etian)
soh'eruntvoiuntarie et f;raciose elerieisimptice~simplicia benéficia sine cura habentes. Etin dictaSynodo attendentes quod
in dicta Ecctesianon fhit cetchrata Synodus n tfmpnre Domini
Arnatdi honiB mentonm EpiscopiUrgiiensisaquo
tempore
BtixerantXXnn nnni, licet post ipsum fuissent DominusPctrus de Narbona, Nicotatts qui fuit CardinatisUrgelli et Dominus Ugo, idcirco pro utititate diettc Eeetesi~ fecit eoMtitutionem sequentem in dicta Synodo et nullam nliam.
Cum ad ceiebrationem Synodi quilibetEpiscopus cum etero suo anno quolibet teneatur, in qua oportet Episcopum et
c)ernm eongregnri super evangelicis in meditacione et sollicitationc fieri divinorum et vivincoramDomini mandatorum
pro tanto ne anno quolibet oporteat Mniversumclerum UrgeHensis Diocesissingulariler ad Synodum congregarc; nos igitur Guillermus miseratione divina Episcopus Ufgetiensi!)de
consitio et aseensu venertibilis Docaniet Capituti nostri Ur-r
~eUensiaattendentes quod omnes Ecdesia et iocareligiosa sita in nostra dioeeai lege diocosana nabis de jHrc subosM noseuntur, sMuimus quod Abbatos, Priores, Prepositi )!ce)esiarum, shnp)icesque rectores et vicariiperpotui et quoeumque
alio nuneupentur nomine qui regimen habeant animarum ad
honorem Pontificaiis Kathedrm et matris Keetesia: Urgellensis annis singulis fcria !{H post dominicamit) Albis ad Syno.
dum adEcetesiam nostram Urgettensem venireet esse superpetticco teneantur, et ibi mandata salubria audiant et recipiant, etaMadisponant et ordinent qua-eis per nos vel suc-.
AP~DME
~.M.rM nostrosi~ng~ntm.
e~ores
nostrosinjttngcntm- ratio.,MqM
ratioxcsque nudiunt, si voluorintt
de expensis omnibus et t.Hii.
taHii<!q~
nu:f rationo
rnt.nn~ ).“
te~t.rum atSrum ~ttoru.n Romanm Sedis, et a~
q~umque~t~e"M~
iUo.
per
hoc
c Xtt deiiarius de consuet~iM qui fabf~tuerie depputati
antiqM
ccetJi. nopredt.~ solvere (.ncntur, et trndere eos operario dictm
teneantur,
et si
cctcbraMtur inde do..echt.n.ta ueritdieta Synode Synodus
etdat~ licentia minime
reeessuri. Alioquin si in predictis vol
causa cessante rationabiti de qua ~.Jur.Mqu.Mfum den-ecednt
Odetn per proeumtorcn) ydoneum Abbatcs, faeete legittimam
Priores,
conventus et .o)t.g.b
habite, centum, c~n~~Prepositi
etVfMr.tperpetmetquicumqucatiicumtt
ponam L.sotidt.rum dandorum erario nostro sint eo
ipso condempnati. Quam
penatn si M.n meurrerint infra monMm postdietamSynodMm
solvere teneantur sub excomnnicationis
pœnt. quam ineM
ST'~ in hiis
'"P"
eonstitulio
ut supra.
~p)'<MCMtMfaS~O<!<«MM)-a<«
tM~CC~M Urgellemi per
BoMMMt Gt..M&fMMm
BpHCCpMm
qMB~( ce<e&~<<,
anno
4 ~<«,h
Domini AI.CCC.L,17111post Dominicam~T
~9U<.c~p~~<~
~<.<,
~<
venerabilis Mp,<
<M<t.(,~M
sequentes.
?<: cod. in ~)-<-A.~-ccf. Cetsonen.
GmXermttsmiserationedivinaEpisc.pus
Urgellensis ditectis
in Christo octeroet populo oniversis
per civitatem et Diocesim Urgettensem constitutis Mtutem fn
Fitio Virginis glo)')os!B.SancttBUrgellensis Ece)esia:disponente divins
ticetinmeriti pre-itdentps regimini, curis so!)icttamurcontinuM et
meditattone urgemur asiduautjuxm nobis crediXe
disnoMciontsofnoum suhditorum eomodis in quorum
pmsHoritate
speramur, quantum nobis ex alto conceditur sollieitudinis prostudio mtendamus et animarum
petieula removeamus, ab ipsiB
lites quas hominum nMticiœcotidie
invenire
nuneh
novarum editione constitutionum prout nobis conantur,
est possibite re.
pnmm.M. Sane quia constilutiones Sinodales predeeessotum
noxtrorum videlicet t)ominoMm P. de
Urgio, Fratrh Ra:-
M!
POCUMEKTOa.
3)<
~Tk~~H~ A~~nt~t r*
T ~-<<~<î~
mu)tdtTMbay))a, Arnaldi G. de LordatoatcdiveMaa, si que ro"
perimut!, vagabundM quod tanquam interest per totum vacittabant, ex quo tnconvcnien~ sequcbatur quod aliqui per
constitutiones huiusmodi peccatis muHipticibne obligati, ati;
excomunicati a)Mvero suis beneMeiis privaU ignomotee penas, eententias et precepta qua! in predietis constitutionibus
continentur; idcirco ne quis prefoxtu igTMMntiœet cMi~acionu)n ipsarum et tardiBpublicationis (.ev~teat excusaro, ne
forte dicent eas in dissoetudine akiMa, ad utititatem, pacem
et t[anqui)tttatem Moeesie Urgnttent.is.ne tabi))!!ttominun)
tnemoria possit ignorantiam pretendece in futarum, eonstituOoneBSinodatct antiquas et quasdiim Provintiatef: quas tt'perire potuimus Mripto de eonsensu venembitis nostri Cnpitoti dignum dnximM conprehendi, et sigiOorum nostrorum
munimine robofari. Adicientes coostitutiones a)M'! et dubin
qum erant in prioribus dectarantcs et precipientes ut ab omnibus pro constitutionibus habeantur Sinodttibus et inviotaMUter observentur, nullis nisi quatinus in isto vo)nmine dictis duobus sigiUis roborafo constitutionibus pro Sinod~tibo!)
in nostra Diocesi Urgehonsi admiaM)..tn quo \'o)un)ine poni volumus tractatum quendam septem Sacramentorum
quem propter aliquorum curatorum ignorantiam ordinamus
divina &vente etemencia. tn quo tractatu inquam ad regimen eanB animarum pertinet et spectat spccutan poterunt
eurati qualiter eos in domo Domini opporteat eonvefMO'i.Datum ut supra.
J?<ocomMnKe))<t<)'
impodientes c<~<fones pt-ocM&M«m
Episcopi t~c! e«M o~(!M)(M,otgut o<ctt)<it<fat)tAa&«)H<Mrpfoct<tt<M.
Fidedignorum retatio ad nostrum deduxit auditum \'u));arisque fa)iMenotorium pubticum pubticat quod nonnutti domintum lemporale obtinentes ordinarc et slatuere non verentur, quod quandoque in eorum castris, villis vel )ocia
portaverint literas citatorias vel pubticacionis querumcun-'
que processum sive publicantes eos cnpiantur vel impediantur, elquod orribiHus est, interfieiantur. Propter quod frequenter
contitigit quod citari non possunt aut publieari qui
ab ittie justitia odgcntR citandi aut pubtieandi erant, et sic
rnuttorum malilia istorum pretextu remanet hnptmitM,pan-
3t2
rlilurenno.
AfËMtCE
""V"uU"'l.tL.I.L,
d)tuj'quef)(tst)s ex<:essibus}Mtici!B,tedtturcuKus etpecootores, cum matefeeerint, ~oriantuf. Nos vatentes buic
peati adttibeto medehn), hac Sineaati consthutione 8tatuin)U9
et ordtnamm quod quieanque ouiuseunque condicionis tuerit
vol stalus publice vol occulte verbo ve) faeto
ordinaverit,
statuerit vol mandaverit vel etiam ab alio ordinatum statutum nut mandatum ratum habuerit, quod cilalioncs vel
Micattonos sententiarunt vci processuum nostrorunt sive puof.
(tCMUumjam dictorum impedianlur vel retardentur quocumque modo, ipso facto excomunicationi'! Mntentiam ineurrant,
o< eorum castra vol vitta: ve) toca ecctesiaatico sint
supposita interdicto, quorum abMhtHonem vol retaxacionem
nobis pretjeMtibu~tn Diocesi nostra antedicta
reservamuo, nobis vero absentibus vicarto nostro eomittentes.
Pretefea volumus et ordinamus quod cum predtcta n~itia ex verisimt.
hbus presumptionihus apparcbit Tnanifieste quod i)te
qui
eKandos ve) puMicandos erat dieto impedimento CMBahte
in ecclesia no'itra cathedra): et ln duabus ccetesiis
pmxitnioribus )))!in qua falis citatio vêt pubticatio fieri debeat
edictis
vêt uno etsi opus fuerit peremptono ex tunch
pro citato et
publicato habeatur, ac si pet nos vol omda)em nOBtrumverbahter vol reatiter citatua ~isset, et citatio eundem
perMnatiter approndisset et processus qui ex Inde sequitur
mus reputetur. Quibus constitutionibus Provinlialibus tegitiet Sinodattbus contra impedienles jurisdictionem nostram vol
maliciose facientes quominus citari valeant éditas niehHominus temanentibus in sua firmitate.
/i~o<'at)<uf MMn<f(e
etMt)<)'&Ms
et mandatur sub pena
ca:cow<)HtM<<MM
quod omnes resideant pe~MM~e)- w/f~
~M dies in !'Me/c<M suis.
Sane quamvi6 in proxima preoedenti Sinodo ex causis rationabitibus revocavorimus dispensationes et titteras
restdentia non facienda ac monicionem fecerimas quodsuper
quieunquecuratus in suobeneneiocuratoresideret.vetetjam
non curato, si de statuto volconsnetudtne spetiaii residentiam requireret pefsonakn), quia (amen monieionee
p[edK
ctas plutes ex eis muUipiieiter contempserunt et contempnunt aliqui eorum ad ipsa benofficia minime redeundo,
et nonnulli M ultra quam debeant à dictis bcnetaciie absen-
M DOCUMBHTM.
3<3
etemosinant uu&~tmuHt~ttt~M~
tHnuv etreetdcnUam
testu~uutttH et utemustnMH*
frauhospitatitatetnqne uuu–
dandoin suarum pertcutum animarum. Nos attendentes quod
exMiit infraseripta dispendia notoria subsequntur, cultus videticet divinus in ipsis bonefnciis diminuitur, curie et regimini ipMrum'Ecctesiarum dctrahitur, pabulumque verbi Dei,
quo populus noscituf premaximc indigere, eidem populo minutrari obmittitur ac Ecetosia*et domus et edif)!cia carum desotuntur et ruunt et paciuntur co'nuniter ruynas, evidenter
ffaudontur insuper ut prefertur et fcsideneM et etemosina,
tollitur hospitatita~ et ipsis beneMefatis disolucionis et vaet fruelus et redditue et proventus
ganditnateriajtrebotur
bcnefftciorum extra to<mbenefficiorum ipsorum ad nnHam
seu modicam utititatem beneftioiorum sed ln usus at!os expendendi et eonverlendi tnateria tribuitur seu paratur, intervertuntur et occupantur indebite et in grave Ipsorum benefficiorum prejuditium, bona, poMesionesacjura eorundem rectscandatizatur populus, matnanentindefïenM.tnrbatur
evidentcr
teque rcmanet edi)t)catus,cu)t)cxpred)ctisvidet
main preinserta et inconvenientia et mu)ta alia dispendia
provenire. Ea propter omnee licentias dispensationes predictas tam per nos quatn per quoscumque predecessores
nostros seu aUos quoscumque auctorttate nostra ve) eorum
ex quibuscunque causis vol sub quacumque forma vol expresione verborum actenus concassas, donatas ve! taelas in
hac nostra presenti Synodo revocamus omnino et de cetero
habemus et habcri volumus pro revocatis et nuttis, niai fuerint concessœ residentibua ht Mfvitto Domini nostri PaptB
vêt Dominorum Cardinatium vêt etiam nostro. MonentM otnnes et eingutos benefUciatos nostras Diocesis ceeutarog et regulares cuiuscunque dignitatis, status, ordinis vol condicionis extiterint Ben existant quod infra XXX dies A tempore
publicationis huiusmodi statuti in dignitatibM et beneffieiia
infra nostram Diocesim constituti qui de jure vol consaetudine re~identiam persona)em requirant deinceps residentiam
peraonalem, ut jura vêt siâtutaProvtnciaUaac 8inoda!ia requirunt, sub pcenis statutis et ordinatis et editisà Provinciatibus et Sinodalibus statutis, et sub po*ne excomunicationis
quam~prediotismonieionibus canonieis precedentibM in contumaces'et rebelles ferimus in hiia scriptis.
3<4
4
a,o
.x..a:w.
F!Mms
non
o~~tp~
APÉKMCE
n.
1
M<a<~
J?~cop< pnMn<tM- be«f/~CtM.
tajunctw nobis debitum sorvituti~ expo<cit ut ad reformandos )n dero mores et actus, prout nobis ex atto promit<)tM)',M)cmpniterintendatnu8 et ibi precipue reformationis
tetnedium npponamus, ubimaiux pericutum inspicimus ymminerc. Sanf) ropefimus quod poriculosum exJstit quod a)i-'
qui Diocesia nostM in oMetodi);ni(ati$ vêt gradu ecotosias))co constituti, nobis vêt oMeiatibu s nostris non obedtcntibti,
sed summo obedtMtM bono à se imprudcntcr repuiso donfinh temporalibus obtemporent tnandata nostra va) ofCciatium nostrorum executtoni mandare Mouunt et contfadictmt,
propter quod eontemptus occtesiastie~ jm-edietionis orituf
et scandala mulla accumatantur. Nos attendentes quod compescenda est malorum ondatia ut sallem pene formidine retrahatur a noxiis, hM igitur nostrft Sinodali con~titutiono
statuimu~ ot ordinamus quod qMicuoque cumseunqm' condicionis ve[ statua existât qui mandata nostra vol of(!cia~
tium aostrornm contumMiter renuerit adimptere bencf!icii
privaeionen) incurrat ipsoCMto, de quo benefficio Episcopus
vel alius ad quem pertinet do eonenetudine volde jure libere, tanquam de vacante de jure vol de facto vatcat ordinare.
Quod fectofM pro crifmatenon ~<MaM<<!d ~<-<-<M~<
Cottfdro~m, sed quod o/jtict«<My<-o eo Mt«ctt)t et 4U&fM(t!
dis<W<~<wt.
Quoniam nostt-a honotabitis Dioeesis Urgellensis tata est
et diffusa, et laboriosum est rcetoribus et euratis maxime proptcr tcmpons brevitatem venire aul tnittore ad Ecclesiam Cathedfa~em pro sacro crismate et oleo cathccummorum et infirmorum quibus utunturfidelus, voiumus et ordinamus quod
isolumad dictam Ecdesiani nostram veniant vol mittant rectofes et curati qui suntin oMciatatti tMstra! Qvitatia et Diocosis Ur~eitensis et oniciatatuTift-:e. Rectores veroet aHicurati
omcMatus Ceritania adEcotesiam Deat:c Maria:Podil Ceritani
venire pro predictis vel mittcrn tencantur. Constituti vero in
«ffieiatatu Berg-a*ad EcetesiamBeata*t:u)a)ife Ber~ia: veniant
DE BQCUMEKTfM.
3)t;
û
vol mtttant. Constituti autem Cardonu: et Cetsona*ad Ecc)esiam Beati MM)MUsCardons. Constituti autcm in ofticiatattt
Senabug-iœ, Guisona-, de Pontibus et Acrunontis nd Feclesiant
Bea(:B MariéeGuissonts teneantur venire vel mittere pro prcdietis. Sane exbtente!; in omeiatatu Batagarii ad EectMiam
Béat) Bartholumei predieta: civitatis recurrant pro predictis.
Constituti autemin of!teia)atuTrempi et in toto eomitatuPallahensi ad EeetesiamBeatœ Maria!)'l'rentpi veniant pro predictis. Non tamen prohibemus quin si aliquis predictorum cuntorum pro predictis ad KcctoMamnostram Katedralem venire
vo)uennt, venire possunt et recipere supradictit. Sic tamcn
quod in vigiih PaMha!crisma et de utroquc oleo habeant hora
Misse ad facienduo)oMcinm fonti'tm, prout decot, Me quod
de novo crbmate dumtaxat et.non de voteri ex tanch utantur, et idemfat de oleis sanetis ut in traotatu septem Saerampntomm ln RMht'icade Ediremaunetione per nos reperient
ordinatum. Adicientesquod onieiatatus Podii Cûntanm, Vittte
Berg!e, Guissona!, Cat-donM, Baiagaru et Yiikc Ttcmpii
expensis nosfrispro predictis mittant personam ydoneam et
in sacris ordinibusconstitutam cum tittera propria qusc (idc)iter recipiat et portet dictum sacrum crisma et oica ante ditta,
taliter quod in vigilia Pascha: summo mane predieti ofnciatcs
dMtnbaant caieunqùe reetori sive curato petenli scnbcntes
nomina omniumqui pro predictis miserint ad eosdem. Volumus insuper quod nichi) pétant vel exhibant, nech etiam
oblatum recipiant pro predictis. Addcntcs ordinationi ante dictœ quod ei aliquis rectorum vol curatorum sanctum crisma
vol oleum Mtheeumittorum vol infirmorum aticui rectori vêt
curato vcl alioui nobiset Ece)es)? nostnc UrgeUensi non ohc
dienti et non subiecto dedcnt vel mutuaverit, quud ex hoc
excomunieationis Mntentiam ineurrat ipso facto, Aqua absolvi
non possit nisi per nos vel successores nostros Episcopos
quam nobiset successoribus nostris ipsam absotucionem duximus rcsen'andum non mittentes nobis pro predictis et ça
non recipientes dicta vigilia hora competenti pomaXXti. ).olidorum vo)unm6 incun-cre ipso facto. Et idem fiat quamvis
receporint de dicto crismate, si non rceeperint de oleoeathecummorufn et infirmorum, et sic debent portara Ires ampullas
vel mittere, et mittanteterieumsattem primam ctencatem tonsuram obeatem, alias layco non tradantur, cum inhonestom
sit taUa sacra per tayeos contractan.
316
Contra non p~M<
APEKMCE
otM'<t<(t<M!em
<t sententia ea!cotit«tttM<tO~)M.
Quoniam inveoimus in nostm Dioccsi Ur~e))en~ qui divinotimoré postposito excomunicationis sententiam per unum
annum et ultra sustinent antmo!ndt)rato, sequentes et deelarantes constitutionem nostrorum predecessorum statuimus et
ordinanma quod quieunque per mensem nominatim in excotnttnie&tionissententia steterit, pro quolibet mense unam libram
cenB solvat, ut quod divinus timor Amalo non revocat, sattem
temporalis pena cohibeat A peccato. Si vero quis ttttra annum stetent in excomunicationis spntcntia, contra eundem de
Hde catholica inquiratur, eum vertsimito sit quod in contemptum clavium tatis sententia sastinetur, pœnia allis contra
cierieos in excomunicationis sententia permanentes in suo
robore permansuris.
Contra cott)'«~Mante &eM<!<c<t'onent
nupcialem cota&)~a<M'
Animarum perieulis obviare volontes statuimus et ordinamus quod nullus noatfœ Diocesis Urgellensis cohabitare audeat cum uxore sua, ante quant benedictionem napciatem
receperit et in Ecclcsia sua parrochiali vêt in alia do iicentia
sui rectoris. Qui vero contra feeerU tam vir quam uxor excomunicationis sententiam incurrant ipso facto, et tanquam
excomunicatt per rectorct!et etorieos nnnciantur et evitentur.
Adicientes quod !!Uqui jam in domo eadem ut eonjuges tnorantuf dicta benedictione non suscepta, quod nisi infra duoa
menses post puhticationem presontem non acceperint benedielionem prefatam, dicta sententia ligentur.
et {ot;cospublice <M«!'<M
Contra e<eWco!:
eaxfCM~.
Attendentes quod MttMrum critnen utroque testamento et
utraquo lege est dampnalum statuimus et ordinamus ut quicunque de cetero in civitate vêt Diocesi nostra Ur~ettensi inventus fueritpuMicususumhM et manifestus, ipso facto excomunicationis sententia sit ligalus,
nec ad cectesiasticant
sepulturam admittatur, aonee dn usura ipsi< prout paciantur
fucrit ittiscquibus Onfacunateseiusdem.pienariesatistaetnm
BEMCMtENMS.
3<7
u<tca<rusmuttv
stifutio onn-ufuut,
antedicta, fucunaum
'iceundumqttOO
contineturin <)fquod CoMtnetUtin
<)fcretatiDeHKtfe. Ctwici vero qui in hoc crimine inventifuerint,
ultra predietam pœnam sortent et usuram admittant, sic
quod
ipsasorsornamontM Ecctosito Urgellensis appticetur, asum
autemre~tituitturdebitori.usuranus
niehifominu~ quod noutro arbitrio puniatur.
Contra C~'CO~ p«M<c<!
~<fo domum <n~<!)<tH~.
Cam incomposicie oorporis incomposicionem indicet mentis, et oceutas impudicus impudiei corporis est nunoius, statui.
mus et ordinamus predecessorum inherendo
ve~tipiisnostrorum, quod cterici in sacris ordinibus constituti aut fetigio!!)
quilibet publice extra domum aliquam tripudiantes po'nam t
solidoruin incurrant ipw facto, cum inhonestum sit
parso.
nis ecelesiasticis ludibrium facere Mi corporis in infamiam
tocius c)eri et scandatom layeorum, excomunicationis scnientiam contra tales per predeceMores )Mstros
promutg~am
propter perieulum animarum evitandum remaventes.
Contra cfM'tCO$
p«M!ce <M<t~tM.
Cum in conatitatione nostra Sinodali per
prcdMessores
nostros facta teneatur expresse quod etcrtci ludentes
ad taxiHostpsofaetosintexoomunicati.quiaexconstitMtionehutu!
modi reperifntts pt~dmos seandalizalos ac soper
ipsa moderanda seplus et instanter fuerimus requisiti, votentes
etiam
evitare pencutum animarum, ideo hac constituttone prespnti
in perpetumn valitura ordinamus, et moderando eandem
constttutionem statuimus et declaramus cam extendi dumiaxat ad ctericos in sacris ordinihMeonstitutoset ad bcncmcinlos et benemoia seu officia obtinentes, etiam si fuerint in tonsura clericali vel ttUor. minoribus ordinibus constituti, neenon ad religiosos et quoscunque in civitate vel Pioccsi nostra Urgellensi exiatentes. Contrarium facientes pœnam L. solidorum inearrant ipso facto, sententiam excomunionis
quam
incurrebant removentes.
Contra faycos pt<HMe cooc«ttt)as lenentes.
Quoniam peeeata facientibus, id est, fornicationis et adul-
~!S
APMOtCK
~n
wtgcttuoMMtut.Ktit t))ufovcnimu! putmlasse quod apud muitos quasi pro nuito aut minimo peceato
habetur, et sic aliqui pretextu ignoraneiee se excuMre frcquenter nituntur perieutose nos nttendentes quod poricub"
sius paratur cum ignoraneia pMeatorum tabitm- in <)e)iotnm,
hac constitutione Stoodaii in perpetum)) valitura inhérente!)
vestigiis p)'cdccet!sorun)nostrorum statuimus et ordinamut)
qund omnes Inyci qui concubinarii inventi faerint manifesti
et eorum <;f!)cubin!ecxeomunicittionis sententiam ineun'ant
ipso facto, et etiam per rectores et curatos exc&munieati pnbtieanuncientur, pœna alia peceuniaria contra dictas concubinas in sua firmitatemanente.
Quod M<Htt<
M/eWontM~p~copo Moa vet vestes d~M <t<~«<
depputata wnMcmf~ audcat, M'~t tp~ qui coM<MW«m
/efcrit est ipso /ae<o ea'comtM<ca<tM.
tntet- dispen~toreB Christi ut fideliq inveniatur jam quiBrit
Apostolus, et siia lemporalibus tiftcsdispcnsatorum exhi~tur 1
hahu~danciusexhtgaturindi.'ipens~torihnsministeriormneiM
quis ydoneos qua-rit ministres. Sane repefiuntur quidam
nudati conseerationis donc quasi cum hiis quos tet-raobsorhuit alienum i~Mm offerentes, calices, saccrdotatia etaiiorum
eecteMaiiticorum t.rdinmtt ornamenta vel vestimenta sanctifi.
cara etconsecrare vicio superbiio attcmptant, cum autem ex
oMcio ncqueantcon~'crarc sed prophanant
etpoHuunt consecranda, cum eonsectationis non habentes effectum cundem
dare non possunt, Nos igitur huie pestifero morbo oecurrpre
votentes in virtntc Mneta; obedientia*et sub tnnathcmatismatedictionis etemiB precipimus quod nullus in nostra bioceat Urgellensi audeat vasa nec tates vestes ccctcstaatiei ordinis ceteraque aitarium ornamenta MnctiMcare ac consecrafe, et quod nuUus in sacris ordinibtts constitulus tatibus ut premieetttn est consecret, sed potius profanata utantur. Quod si contrarinm fecerint tam consef-Mntcs
y)no venxs
profanantes quam utentes sic profanatis, excomunicationis
sententiam incurrant ipso facto, A qua absoivi non
nisi per nos aut per eos quibus duxerimus specialiter possint,
contittcndom.
DE MCUMEKTOS.
t
j
j
i
<3M
~<!men<oQuodMfHtM<a/on<m ~p~eopo de Mce<t<<!one
t'M<MMMt<<'M)f)'f<at.
Camtestamentontm exeeuHojoroufr')queadaud!etttiam
cpi.wopa)em pertinent et speetet, et absurdumsit si promisou)s aetibus eorum turbentur oHicia, si atii creditum alius
sobtrahit, statuimus et ordinamusquod nullus de tMtdmenforum exceutione M intromittut aut cognoseat, nisi nos aut
oueceaeores nostri nut officiâtes qui pro nobis nut ipsis ad
hwch'erint dppputa)i. Si <jui'<vero huius nostra! conslitutionis viotator extiterit, exeomunionis sententiam ipso factoincurrot, et quod ordinaverit tanquam ordinalum à non sttojudicehabeatur et caroat viribm et cffcctu. Adicientes quod qui.
cunque de casibus Episcopatihus de jure vel per constilutionemFrovintistem vetjudicaado de cisdcm (sic) quod si contra.
riumfcceritscntentiamexeomunicationis ineurrat ipso facto,
et nichitominus contra cundemtanquam usurpantemjnredictionctn nostram EpiMopatem tam per jura scnpta quant per
constttutiones Provinciales quam Sinodales procedatur: digtuxn est cnim ut qui in tantum presumit jus et nos otTendere, pœna muitipiicieastigetur.
QuodoperaW) sive SaerMto reddane M<tMem do edt))<t)tï<)'a<)0feper cosdem /o<'fa, quod layci oM<tmen<oM~M)<
~Mcat)OMteneant sed ~c<orM.
Qnomndam sacrilega a\'iditas rapiendi qua* Dec et sanetit
in Ecciosiarum operibus offert pia fidelium devocio, nos inducit at uti)itatibu&provtdcamu9ecclesiarum et pro posse pRrieulum ovitenius animarum. Statuimus igitur ac sub virlute
sanotieobedientiic precipiendo mandamus quod quilibet opcr«ri))s sive Sacrista sive alius quicunquc qui bona niicuius
Ecctesiie adnnnistt'averit qund omni anno semé) de administratis per eundem ralione operis vel sacristia: rcctori et duobus probis hominibu!!dielm Eectesim legale compotum et fidelem rcddat rationom. Et quod superfuerit ad uti)i)atent
Ecclesire per dictos rectores et duos probes homincs et non
ad usus profanos convcrtantur. Adicientes quod nullus tayeus custodirc ac contractare présumât eatices, Sanctorum retiquias, sacras vestes, nec etiam capas nec alia benedicta et
330
A~MtCË
.1:M.l.A
4I-u&
_m_
_n
_n..
_dMMtiMcata, scd ~i:
predieta tencant rectoree vêtaiii eurati vol
eteriei ad cognitionom reetorb et eonsutum stve probomm
hominum cuiustibet toei, cum mandato utrinsque testamcnti
prohibitum repenamus ne talla divine cdtui depputata )ay*.
corum manibus eontractentu)'. Providendo quoque circa pren)MM statuimus ad securatn vestimentorum eustodiam quod
rectores sive ouratt Ecetesiarum predieta teneant et custodiant et de eis pubticum faciant inventnrium, Et si per eorum
ineuriam scu negUpcntiam a)iquid amissum fucrit sou deperditum, ptenaric restituera teneantur. Nec ullegentpan'oohtani
tnftuMcienciamreotoris.eum absurdum siteis non comittere
temporalla quibus spiritMatia et animarum cura comitlitur, in
quorum eustodta et administratione maius periculum invenitur.
Quod rectores et &en~c~aK M<waM<Mt
JFec~omm non sint
in d)C<<t
Bf~tM cum enseet MMM<pe!'pe«<c)'o
et almutia.
Item statuimus et ordinamus quod ln Ecctesia oostra Urgellensi et in Ecotesia Beatm ManfBPodii Cprttanim, Beatte
Mariœde Thotano, Sanett Stephani de Bagano, Beahc EutaUtB
Berg~, Béate Mariae Ce)son<c,Beati Mtehaetts Cardon:e, Saneti Vincentiicastri dicta: vi)):t), Beata!Marie SanahogiiB, Beatte Marte Guiseonœ, Beatm MarifBOrganiani, Beati Petri de
Pontibas, Beatm Maria* AoinMntis, Beati Petri de Cubellis,
Bea(:BMari<B
de Camarassa, BeatœMariœvineTrempi, Beata:
Maria: de Arennio, Boatic Mariœde
Montemama, Sancti Satyatoris Balagarii, nullus rector ve) benemeiatus intret ve) ait
in choro, dum divinum officiumceiebrahitur ve) in processione exira Ecclosiam, cum cnse ve! etiam sine ense, sine superpellicio et aimucift nigra. Qui vero eontrarium fecerit, ensem
amittat et aplicetur ornamentis Ecciesiis. Nonportantes vero
soperpeUiciumet atmuciam non admittantur ad divinum oMcium, nec aliquod emolumentum pro i)ta die recipiant in Ecelcsia antedicta. Adicientes quod omnes rcctores et bcnef~ciati infra festum omninm Sanctorum atmucias habeant sub
pœna X solidorum. intérim vero birretum portent tcmpore
quo ceichrabitur divinum officium. Prohibentes quod nullus
nisi rector pnneipatisReetciiiarHmpredictarum atmueiam portet de variis fotratam, si camportare voinerit.
Sequitm Extravagans Dni. Johann. Papa; XXII alias Dni.
32)
DEMCUMRKT09.
et
remission.
Dnas.
G.
PsMfticti Xn de pœn<<en<.
quam
compevotuitpro Snodah constitutionchabefi.jMe~t!~
Mcn~o~efc.
Quoniam fréquenter ex simpticitate et ignorantia Sacerdotum ittorun) precipue quibus animarum cura comittitur, p)ura emergunt pericuta animarum in coitacionc Sacramontorum
et regimino animarum, idco nos G. miseratione divina EpiKcopus Urgellensis cum nostri eapituti consilio et assensu
nuœdam super hii!! dubia et necessaria in hoc fibro Sinodali
sub eompondio tradimus qum ante de jure divino seu cectesia~tico sunt consona ration) (juœ à eierids nostr~ civitatis et
diocesis sacris ordinibus eonstitutis, et maxime reetoribus et
habentibas legi semper et intccnpeMantis curam animarum
!)im, compet)) auctcriiatc precipimus et tnattdamus diligenter
<'t frequetttcr observari quorum transgressionem que inobedientiam induceret castigationem debitam, prout res exhigerit, severiter puniemus, nisi forte juri aiieui obviarent supra
statnere non
tunch
quod dispcnsare seu quidquid non statutis valemus,
haberi.
ea volumus et determinamus pro
Prelati, clerici, et sacerdoles et vicarii curam en'mamm ha.
an'
&H< <MCf!<U!'
personatiter venire ad Synodum «~«~
atiquem loco <!<
nis, <?<<n<t<et-e
Cum igilur Synodus Urgellensis in die Mcrcuri vel die Jovis
proximis post dominicam in atbis ordinaverimus cctebrari,
ptt'oipinMs ul ad dictam Synodum veniant ad civifatem nostram Urgellensem personatitcr omnes preiati, cicriei et saecrdotcs ao vicarii curam animarum habentes dictie nostra;
diocesis Urgellensis. Et si forte infirmitate vol alia inevitabili
nécessitais seu causa per nos vel offieiaiem nostrum approbanda, detcnti venire non pot'tfrint, mittant aliquem capellanum vol clericum in sacris ordinibus constitutum loco sui, et
nobis ve) vicario nostro generati causam sua; absente studeant manifestare. Tran~gressores vero huius precepti qui en
tiptri possint et debent, ipso transgressu pomm in nostra constitutione contentam incurrant, et nichitominus prout nobi'!
vol vicario nostro t'idebiturutterius puniantur. Vcnicntcsautcm ad.Syehodum prediclam in pundo vei revertendo vêt redeundo hone~te inondant et quacrant hospicia c! in eis honcste se habeant, ne statu-; eorum vertatur in opj)ro))rium pom.
21
T. rr.
M.
322
rinM
~t nnnlnmrilnm.
pnto et
tontcfnptnm.
AMNMCK
ininnnimua
nfinrrv nmniln
omnibus
Injungimus etiam
qui debent
psMin Synodo quod induti superpe));eiis stent in Synodis et
jejuttii, sedcant ordinate et sine strcpitu nudinnt et diti~cnti
mente intelligant satubria mandata, hnbcntcs in capite atmuciam \'el biMCtum.
Sacerdotes p<t~oc/<M<M«Mn<«f Aa&cre copiam ~<«M<Mc<
«MtffMMCCH~t'<«<)OWm
sub ~)<M)<S
hic contentis.
Ordinantes insuper quod quitihet pMTOchi!ttisSaeerdos hnbeat copiant istarum constitutionum et etiam omnium ittarun)
per predMossores nostros pditarum, neenon pcr nos edend~rutn et easdem constiUttiones personis ccoicsiastici!) ft
etiam laycis prout expedire Vtdcnt, et prout ad eos pertinuerit diligenter exponant, easdem constitutiones ad sing'utos Synodos eetebrandas defferanl, et coram se in Synodo teneant.
Kt si de eontentis in eisdem duMtcnt, nos in sequentiSynodo
consulant super cas. Et cum eios sit interprctMi cums est
condere, mandamus quod nullus in etsdem constitutionibus
sinenoslri licentia aliquid addat vel minuat, aut int<'rprete)ur
contra verum intellectum Te)mentem nostram, alioquin pœnam fatsi se noverit lncurrissc. NuUusque casus ad Synodum
advocet sive adducat qua) alio tempore coram nobis vel officia)i nostro extra Synodum possunt facilius et comodiuKexpe.
diri. Sacerdotes vero parrochiates qui vicarios non habent
die dominico Synodum precedenti inquirant diligenter et pubtice super suis Eeclesiis, si eint aliqui inûrmi; et si sint, antcquam arripiant iter veniendi ad Synodum, illos infinnos visitent etiam non requisiti, et eis dicant quod faciant quidquam
honi poterunt ad suarum salutem animarum. NicMtominUK
forum visitntionem fieri fncientes per presbiteroo in atiis vel
eadem Ecciesiis rcmanontes.
Cum vero cterasin Synodo fuerit congrcgatus ab Episeopo
vel atio cui ipse comiscrit, incipiatur tribus vicibus Ana.
&MM<Hnos Dom<'Me,et M completa a tota Synodo cam et
<~onft /'oM, et Episcopus nexif genibus cantando incipiat
hymnum ~'eKtcreator Spirilus. Et co compteto dicatar Con~rnM hoc De«s. Et Dominus oo&Mc. Oratio. ~cHoncsnostras.
Deinde Diacitonus dicat Evan~ciiom M~'< 7/<MM.<
Xli discipulos. neinde fat sermo titerafiter. Postea fegantar statuta
~inodatia vct pars ipsarum et a)ia qua* sccundon) cventus
temnoris Episcopus videbit expedire. In utroque vero die ex-
CE
MMMENT<M.
323
.<ncttrmnnf atoco
A toco ubi
))bi tenebitur
tfnehitor SvnOfttX:.
«*fm)t<tn<
Synodus, )nvni
ptetosermone
fayctexpettantur.
Secunda vero dieincipiat RpiMopuaCexi< gonibM cantandn
atta voce ~ntS~MC<<'Spiritus, et postea legalur Hvnn~etium DM<9"«f« ~CNM. Deinde fat sermo literaliter, et postea tegantur reliqua statuta sinodatia et alia qu!c pertinent
nd satutem. Et quia sa)usanima: secundum Au~ufifinum a Cde caUtottca recipit fundamentum, ideo de ea pritnitus est
videndum. Quoniam ut ay) Aposiolus ad Ebrco! impossibile
est sine /!f!e, etc. Hic incipit sacramentale quod omittituf
propter (emporis penuriam.
De f)<<'et honestate clericorum.
Ut etericomn) mores et actus in melius reformentur continenter et caste studeant vivere cterici universi presertim in
Mcris ordinibns constitnti, etenim necessario castitafent servare tenentur quam tacite voverunt Domino ordinem sacrum
asumendo. Oerici quoque qui stipendiis ecetesia~tieis sustentantur et qui non habent benelicium Ecetesia! tamen sont in
sacris ordinibus constituti, debent per septem horas Mtidip
dicere dh'inum ofticiun)diurnum pariterque noc(urnum,pMM(
dicitur comuniter in Etotesia Saneti Runt, et ut in bf<;viariis
continotur, seilicet, Pfiman), Tortiam, Scxtam, Nonan), Vcsperosque et Complotorium, nisi infirmitalis nceessitas cxcusoret, et non cum sincopa quie de medio tollit quod cplesis
nnget, sed distincte et cum intontiono sollicita et de~of!) )aodes Crealori nostro istis lemporibus super judicia justitiœ KM
reterendo, et si per compétentes horas non tuerint dicta:, tamen postea perso)vantur. Item in Ecc)esiis sunt dicenda: si
comode Heri possit, alias ubi neri poterit comode et honcste. OMcium vero Beatm Mari<Bnullus dieat inducndo vêt
caMando, sed alias dévote et honeste Sacerdotes moneant
ctericos sMa;parroehiae in minoribus ordinibus constitutos ut
singulis diebus saltem Beabe MaritBVirginis horas dicant et
commemorationem aliquam pro dcffunctis. A crapula et
ebrietate et maximein aniferMriis et a)iis conviviis, comencaelanibus supernuis et à confabuiiationibus illicitis omnes
clerici se abstineant, et vinum sibi tempèrent et se vino et
tabernas prorsus évitent, nisi forte causanecc~sitatis in itinero constituti. Ad atea!; et taxHiosnon ludanl, nec istis )udi<;
intersint, nec ad tuetas taycorum incedant. Mimmis et jocu-
3~
At'HftOtCË
)ator!b')R non accédant, coronam et sine pi)o dcfferant con~fuente'n, nec officia sou comereia oxcrccant McutHfia maxime inhoncata sed officiit ccctcsiastica et atia bona atudia
<"tcrceant ditigcntcr. Pannis rnbcis et viridibu). non utontur,
manibus consuticiis aut eotuhu'ibus rostratis seu eorde)ati!t
non u(antm\ Balistas, nrchus, lanecas et falcones outtutorios,
scu :d)a arma dcfïerant, nisi forte ex causa rationabili probabilis ttmofJ!) vct g"ert-a;, et vcntttionibns non intondat. Inhihctnns di~trtctc ne ctcrici feminas teneant de quibus suepicto
incontinentia: possct esse, sed nec rectores Eectosiarum ju\cnes tnu)icrM,[MtK"t,sotOt'cs~:)tnittMct
consanguinca*)
<ccum in domibusEectesiarum tencrepfpsutnant.Bed n)ibi,si
pauperes fuerint, eis potGmnt necemaria ministrare. Quicun'tue autem etericofum manifeste sccum tenucrit coneubinam,
Dfccntt) suo se noverit excomunionis sententia innodatum, et
juxta statuta Provintiatis coneilii, si habct bct)6f(!eiun), privetur
fodem, nisi ex cnusa probabiti secum duxerimus dispensandum. Item clericus bencfOeiattts qui per annum in excomunione perstiterit et in impetrandaabsoiutione negligens fuerit, per eadem statuta Rt suo benoticio privandua, nisi dincesanus secum doxerit dispensandum. !i)ios quoque ittigitinws
prcsbttcrormu, cicricorutn, bonpfieiatot'um nutriri in eorum
dontnibusjuxta Provintialis ciusdem concilii statuta sub poena cxcotnunionis ptohibemus. Distriete ctian) prohibemus ne
aliquis ctcrions tfuncatiftnem membrorum faciat aut dictet ferendam dictando sententiam sanguinis, ve) pt-ofcrendo vêt
scribendo. Alioquin irregularitatem incurret. Nec in aliquo
loco ubi talia fuerint vol exercentur, dum fiant, intéresse présumant. Ku)tus quoque clerieus in sncro ordine constitutus eirurgite arlem excreeat qua: adustionem ve) ineisionem inducat nec tabettionatus fun~atm' oMeio in curia seculari. Nutfi.
dMict benef!ciati ne in sacro ordine constituti procurationM
scn bujutiasvittarum seu castrorum acjadicaturassecutarium
personarum rectpcre seu tencre presumat, aut proeuratorcs
aut tutores seu curatores son
f-xistorc quorumtibettaycorum
advocati in curia seculari, nisi pro se ipsis et eejcsiis suis, et
personis miserabilibus vel consanguinei!! suis et universis rc-'
ligiosis et sacerdotibus. Precipientes ut clerici et precipue
f,accrdotes mercata seu nandinas ne fréquentent sine rationabiti causa, et tune)) incedant in habitu deecnti et honcstc.
Qui vero parroc'uatctn habet EccteMam non per vicarium sed
M
MCUMRKTM.
323
..A_
L. ~.l!
rper M ipsum t)h oorvtat m ordine quem ipsiut, Eccietim cut-x
in
ipsa
perMtMtitcr
t-esidotdo, sleut jura preeiptunt
ft-quitit
et requirunt, nisi oum etsex causa )-ationabi)i ab ips)s dMxeitnua diapenmndunt. Et tunch nf'bit, presentet vicaftos quos
non admittemus, nisi examinatione pfcmisM ipsos ioveneri-.
tnua vitN taudabitis et hones):f<cottversntionis, et qui sciant t
fonstracro et compotenter legere et cantat'
Hospi)a)ttatem
quoque in Ecotesiis teneant sccun<)u<nquod facuttates eorum
comode
poterottt
sustcntare, precipue eirea fratt-Gs ~tinores
et Pfedioatores cum causa prc'ticntionis vol utia qualibet ratione ad cos ipsos contigerit dfc)!n0)'e. Mos etum precipimus
ab omnibus presbiteris, reetoribus eeo)esiat umDiocesis UrgeUensis caritative recipi et beni~oe tracturi. Disitiete etiam
preclpimus nt deriei eonjo~ati qui tnmen non sont bigami
et ~audere velint privilegio cteficati tonsmatn et ve-,tes dctforant c)erica!es, vilia officia non exeMMmt, nec portent
vestes virides, rubeas seu vif~atas. Quidamcterici dono vêt
precio sibi cc<)ifaeiunt aceioncs ut advrsarios ad ccctctiiasticum forum trahant et en-) quousque cum eis contposuerint, fatigant laboribus et expensis quod omnino lieri prohibemus. Quilibet parrochiatis ~aeerdos parroduano*! suos diti~ataffeetione{!)ia)i,nec
sed
dampnoatiquoeoso)f)eiat,
ipsos dlligant verbis, (actis panter et exempUs. Et se eis
exhibeant pacientem et bfni~nmn ut per ipsini, Meerdotis
vitam )audabUem, et htttnititatis exemptum eos invitât ad
devocionent ofncii et confessionem peecatorum suorum et"
dem Saeerdott tibentec et securiter fociondam. Cum ex otileii nostri sit debita devotione cxcessus corri~eM su.bditoet anima dcnostt'is OMnibnsrcrum, nesan~isipsorun)
quiratur, et sepe PvenitquodctMiciareiori
pcrpctmcione
propter nostrorum abse~(ia!n mini'itrorun~ efu~iun) et evadunt et sua erimina remanent impunité sub cxcomuoicittiot~s pena districto precipimus ut si quis ctericu'i homicidium,
sacriteginm, ineendium vêt furtum vol aliquod detictum
quod eaptionom rcquirat, fecerit in nostra Diocesi Ur~eHensi
-vêt comiscrit vol ntiquem atrncitet- nisi se detfendendo vu)nemvcrit.eapiatur pcfArehidiaconum,
Archipresbiterum,
aut si quis (storum presens non fuerit, por Priorem seu Rectorem seu capellanum ipsius Eeetesice in cuius parrochia dicta crimina comissafuerint, et captus apud.
vol
iMStra castra propria proxima ad expensas nostras
per c)e<
326
AfËNtUCK
riuQNftdducatuf, adhibtto adhoosiopusfuerit
auxitiubretchiisecu)MfM,ntekncittbtttit!itisat'oeantur,etseandatumox
in presenciatitate eleriuorum detinquentiun) pmveniente evite<m'. Statuimut M ctencix detinquentibufi tides ptenas MU
tnutetas per nostros curiales cxbigi et levari in pias causas
et licitos nostro vol otUciatis nostri arbitrio exponenuas.
Pro hannis seilieet fructuurn anhstractorum, et pro enndo de
oucte sine lumine post tubre sonitum vêt campante, et pro
Kruetttatiunibuo et ictibus viotentis quates A)aycis in huiusfttodi casibus consnetunt est exbigi et levari per secutares
Dominos mDioccs).
seuatiM dequibusnobisveiofliciali nostro videbituc fnciendum, et niehiiotninus dampna
passis salisfactionem t'acero teneantur. Sitcerdote!) parrochialas bono zelo et non ex odiu de ctefiei!!suœ pan'ocMœ vicio
irtcontinentire seu a)iM gmvioribus erhninibu!) diffamatis
manifeste. Nos vol officiâtes nos)ros secrète certifficare proillorum celeriter oceunttmu!
eure<tt,ute('j;acot'rc<;tioncm
Et hoc in virtuto sanehe obedientia districte preeipitnus observari. Ittiautemctcrici quidimittunnoMuram
ethaMtnm
ckfieatem ex iniqnitato et malicia contra Dcum et justitiant
et honfstatam Dei urmis aeccptt!) ittverecunde crudeUtati et
ibi deprenduntut' etiant
etMrmitatiiiceto'urnseintttiscent.ct
nutta moniciono preunte qnousque se cpfri~ant. Hem clcrici
qui <'x kvitate et )asch'i:t vol nec~igentia tonsura et habitu
etprieati dimissis, aft))a sotum delferunt vol sceutaribus negotiis probibitis se inMiscent tertio tooniti desisiere notunt,
quousque se corrigant. Item goliardi qui sunt inveterat insua
golardin de quibus non est spes corrigendi, quousque se corfi~ant. Item bigami foro ecctesiastico et o<nni privilegio
ecctcsiastico vol ctericati sunt cx<i)usi:eteriei quoque qui non
dimisso hab~u ctericati ut layci mcreaturas et negociacionet)
de non preslanctencis prohibitasexcrccntcs,pt'ivi)e);iun)
dis lalliis et ulis munet'ibus taycaiibus post trinam monicionem amittun). ))istrict(!pfonibernus ne aliquis rectoriam seu
viuariMn aticuius Eectesia: huius Diocesis ab aliquo recipere nisi prius presentatus fuet'it nobis, et à nobis curatn receperit animarum. Nec aliquis curam seu Vicariam curre
animarum audcat recipere alias suscipcre vêt dirniHet'e noetra licentia non obtcnta, neo aliquis rccipiat duas curas, nisi
esset in Ecctesiis annexatis. Hem quod nullus ctericus juramentum sou pron)issi<.tnemaliquam faciat Patronis Ecete-
CEDOCUMEST09.
327
sitiionj;e.
6titrum,amoqua)n presenteotr
starurit)antoquaiti
prescuteitir propicf
perieuiuin snnonta}.
prol)ter peneunxn
Si qua: fucrittt bcne dicta in opuscutu predicto soti Deu
attribuantur; siqua! minus bene, ignorantia- proprim paratus corri~iet ctmmedocen, cort'cctioniSacrosanctM RomatMeEcctusta)subieiens o~nnia et singuta suprudieta.
Lice) ln tractai scptcn) s~crumentoru~n de atiquibus sequetttit)ushc!us habe~ur.ftHitt (amentemporihus nostris
gaudent brevitate moderni, ad <:rudi)ionctn curatorum et
etiantttiotum (jMOMmcunqucno~m Mo<'esis,f)uotUtn K:tpacitas ad mayora non asccndit, ignorance sefiptur!B sacra}
iacientes, eeqminttir (jUtcdam quie ad prudtCionf'm fuciunt
chnsHanorum, et ad satutern tenduntt~i'narmn.
Sequituf tubuta christituta! retigionh.–Dco gratins.
Postea eequitur Traclatus de septem ecctcsiasticis Sacramentis quem composuit reverendus in Christo Pater et
Dnos. GuiHermtMUrgetton. Kpiscopus ad salutem animarum
etad instructionem onmmfn8aecrdotum,et
maxime curatorum sua: Diocesis et habetur pro constitutione Sineduti.
J)em conetitutiones Sinodales revdi. m Christo Patris et
Dni. Uni. Ffancisei div. ntiserat. Urge~cn. Epi. in prinM
Synodo per cum celebrata anno il nativitate bni. M.CCCC.
XVI die XVU mensi.'imadii, in qua intcr aHn fuit eonccssont
caritativum subsidium à Pfctatis rcctoribue et cterieis civitatiset Dioee'iis UrgeMet). sciticet duos sotidos pro iibrasecundum tatx~ationentdécida: pro beneHiciis taxatis in atii!.
secundnm vaton'm, considérantes (juod in Ecctesi~ Urgcttensinon fuit cctebrata Sinodus à rcvnrto.Pâtre et Dno. Dut).
Guillermo memoria: recotunds Epus. UrgeHen. a quo cfftuverunt Mot quinquaginta duo, licet in cunstitutione Dni.
Guillertnipredecessoris nri. etc.
MO
t
"1NMCE
DE LAS COSASMASNOTABLES.
{
j
j
<
i
i
?
.Abri),obispodeUrge).94-nofueffMee9.9S.
Aguslinosde Sotsona:su fondacion.iS3.
Agati[inos:6ucoaventoctiUrge). <80.
Andorra:6enorioqueaU!tieoen los obisposdeUt'geh~M.
Apoea)ips!s:6)iesposicionhcchaporBeato.~71.
Aragon(Jaimede), obispode Vatentia.06.
Aragones quieneseran. 64.
Arnatde Moutfetfer(Guillermo),obkpodo Urgel. M.
Aurembiaix,condesadeUrget,6.
BarrutcU(Lorenzo):nombradoobMpodeUfget. iM.
Basilea(conciliode) aeaeoconcurrida ei obispo de Urgel. <30.
Beato:su esposiclonsobre el Apoeatipos.<<.
BeUpuigde las Avellanas(Monasteno). 78- 99-<02.
Berenguer(Pedro), obiapode Urgel. 49-69.
Bemardo,condede Fox. ~3.
Bibliams. de la Santa Igtestade UrgeL173.
Bottas(Fr. Joséde), obispode Urgel. i63.
Borja(Rodrigode), obispo de Barcotona.<3S.
–––––––Cardena).
i3S.
Brabanzones:quiètes eran. M.
BreviarioUrgellense. HO-otros aatiguos conservados en
estaigtesia. ~7.
Cabrera( Geraldo
de) condede Urgel. 7i.
CaUMMo6 CaUeyiMO
(Jaime') su tmtado sobre el Soma<en.i76.
Cano(Fr. Jutian): obispode Urgel. iM.
330
JtfiMCE
~MotttgM: auméntanse
CM)6t)iM6:
aumëntan6ehast!tcuaretttftvt..t)nn
hasta cuarettta y cinco. m
M-eetatutos
aeereitdelos que estudiaban er ,as untverstdades. Ci-iOSconcedesetM facutfad de testar. 77-<00-pn~a)Mn en su ingrcso eien suetdos, para una capa proccsiona). 104-nuevo
ptanpMaarfcgtodetcabiMo.
iOS-intëtttaMOtm.
i20OO-efectuasM. ~9.
Capii)a(t'['. A'tdrM), obiapodeUrgc). iS2.
Capoci (~ico!a.<),oMspodc Urge). ~S-Mhech') eardcnat. <n.
Cardona ( Jaitne de), obispo de Urge). i32-no fue
obispo de
\:dencitt. ~6.
––––(~cdfo
de), obispo de Ctgel. <37-trastadado à
Tarragonn: m.
Cari(at:quecosaet:3t.
Castetkt (Pedro de) obispo de Uf~e). (48.
C~teHo (Bernardo de), obispo de Ur~eL M-renuncia. 6!
Catalan de Oeo~)( Francisco José), obispo de Urgel. <62.
Cirio Paseuat dcMa conservnrso perpdtuafnenfe. <08.
C~rigos franccses an-ojados de la dioeesis do Urge). 04.
Codiee de cAnone-.t)o la igtesia de Urge). ~4.
Cofrad!as instituidas por S. Odon, ohfspode Urgel. 30-32.
Coma (t'r. Pcdro Martir), obispo de E)nn. <49.
Concepciott de la Sma. Virgon. fiesta de précepte. i26.
Co~'uf!t<'MconeedidosatcaMtdo. i3t.
Constani!~ ( C<Mcitiode) acaso coneurri6 d dt et
obispo-de
Urge). )28.
Copons(Pcdr()df-), obispo do Urgel. ~SS.
Curado Y 'forrebtaoca (Jorg~e), obispo de Ur~e). ~9~.
Curas MKeedësdes la facuttad de testar. i03.
DManos:qutene'!pran.
68.
j~
Cesbach ( Fr. Hugo) obispo de Urgel. ~8.
Juan Bautista ), obispo de Urget. m.
––––(
Despes ( Juan ), obispo de Urget. <-M.
Despuig ( Miguet), obispo de Ur~et. <47.
!)iaxAux<]cÀrmendariz(Fr.
Luis), obispo de Urge!. <S4.
Momitticos: tf:ts):i<).).s';
su convento dentro do )aciudad.
Ducua y Cisneros (Francisco Antonio de ta), obispo de Urgel. <C~.
'>
<o5.
))urM(Pa))to),oMspodoUrg'e).
Knhcb:t!)')):daf)cnro.
06.
¡'
j
f-
t
!j
j
DE LAS C03A8 MASNOTABLES.
Kf)M)t!KMmMndase en Ur~e). <60.
EpHa(Fr. Mi~ue)de) no fhe obispo de UrgeL <3i.
Kra )nt)dabaseen setiembre eon la indiccion. 23.
Kri) ( Berenguer de) obispo de Urgel. 223
Et'foengf'HV.condedo Urget. 6-7.
––––V.
id. 26
–––V{.
id. 4<-i8-.t9.
-.–––V[f.
jd. S2-~3-S7-S8.
331
–––VHt.id. CO-TO.
Espinosn (Fr. Juan Manuc) de), oMspo de Urge). <57-(fasii8.
iadadod'fnrragona.
Exoreh y exorquia, quu signiOcan. !!7-~03.
de Urget.~OZ.
FcrnandezdeJativa(t'rat)e)sco),ob)6po
Ftorencia (concilio de): Maso coneun'iô A él etoMspo de
Ur~et. 130.
Fulto, inti)u)ado obispo de Urget. <2.
Gareia Monténégro (Juan), obispo de Ur~cL ~62.
43.
Gaufredo.obispodeRodayBarbastro.
S. Geronimo su esposicion sobre et profela Dante). <7t.
S. Gfegorio M. su jibro de los fiato~os.
'73.
<.
Guitten(BerMrdo),obispodeUrg8).
<60.
GttitidayApeztp~u)(Sitnott),obtspodeUfget.
Hispano (Juan) su Sumn sobre las Decretales.
/~omoDonXw'ctM,que cra. 4i.
<?!
!ndu)gcneia ptenafia concedida por S. Odon, obispo do Urgel. 33.
Inoccncio Hf,cSt;ribe una terrible cart~ a) obispo de Urgct. C7
––––!V.
desecndia d': los condes de Barcelona. 87.
Ivarra (Martin): poeta. ~4i.
Jeronticon: nombre dado i los Dialogosde S. Creg'or!oJ\ <73.
JesuitasdeUrgct: snfundacion. <!i3.
Jordan de Urries (Pedro), obispo c)Mto de Urgc!. US.
t.Mida: coneilio cetebradu att! contra los hereges de Ca<tcttho: M-Krcccion de la Univcrsidad. 10!
iKDtCE
Lo)'da[o~Arnat<)ft<!«\fthi«n~~t~–t~i«,
Lordato (Arnaldo
de
de), obispo
Urgel. h2-)m<)ada(to n
fortoM. H3.
Loris (Juan Dimas), obispo de Urget. -t49-tra9tadado& Burcetona.lSO.
Luna (Pedro de), obispo de Urgel: i22-no es el
Anti- pa.
pa. ~23.
Lustros si son )o mismo que OhnpiadM. 7.
Luteranos en ei obispado de Urgel. <53.
enmendado. i6<.
Mafca(t'edrod<i),
S. Martin Dumiense. <73.
Mateo, Conde de Fox. <2S.
Mtsat re~atado ahigtesia de Urgel. ~23-~77.'
Misât Ur~ettense: imprimese. <40-it7.
Moncada (B'r. Guillermo de), obispo de
Urgel. <<?.
–––
(t'r. Hugo Ambrosio de). l5i.
Monserrat (Otagucr do), obispo de Urgel. <g)).
MoreH(Mig-ua) Ger6nimo), obispo de
DrgeL <SO.
~arbona (Pedro de), obispo do Urgel. H3.
~favaffa (Vieente). i42.
Obispos tjtu)areg.
Ao~wiense (Goni!ato). ~0.
Cirenense (Fr. Baffasar de Hefedia). ~6.
––-––(Juan
Punyet). «6.
Gabu)en$o(JuMMartinez).<4<.
Hieropolitano (Fr. Vicenie TriHcs). i4i.
Hipponensa (Bernardo Serrati). <H.
Otthonense (Fr. Juan). ~7.
TeMtoniceMe(JuanA}ira)tes). <44.
S. Odon ù Oton, obispo de Urgel: 20-su ca)ton!zacioo:
38 -su
ttesta. 224.
Oncio Mtn«)'«a<tï B.
Y.. «3.
0)ift)p)ada<: si son to mismo que Juatros. 7.
Ordinario Urgeuense: imprimese. <4S.
l'af;esos, sus desôrdenei! en la ciudad dePa~a. ~(i
Pa)au (Mctchor), obispo de Urge). <H8.
Papa, Otunascsuccsor de S. Pedro y S. Pabh. 2M.
l'.)!cuat (Jaime), autor de una Disertacion sobre el
obispado
dcPaHM. !)-H-.37.
M LAS COSASMASKOTABMS.
333
Patau (Guillermo Arnaldo de), obispo do L'r~t. «O.
Percxcns (Arnatdo de), obispo de Urgel. MS.
Pcrex(Fr.Antonio), obispo de Urgel. ~5.
Perez Garcia OHvan (Juan), obtcpo de Urgel. i47.
Perma: dotanM dos becas en su colexio para estudiantcn
pobres oriundo!!de ta dioce~isde Urgel. ~7.
Pulgvert (Pedro de), obispo deUr~et. 7i-74-RenuncM. 72.
S. Rainmndode Pefiafort. M-90-9< -92-<OS.
Ramon Berenguer !tt, Conde de Barcelona. 4<.
idem. M-H<.
~–––––––~JV,
Roger (Bernardo), Conde de Fox, persigue al obispo de ~r~t. ~3.
–––
(–––)
obispo de Urgel. M.
–––de
Pattas (Arnaldo), obispo de Urge). <30.
RoKanoTamariicnse (Juan): anotô ioseptgramas de Martin
Ivarra. <42.
SidamanM (obispo de): pasa d Roma a renunciar ci o))i<nndo.98.
Sa)asar(: quion cra. OS.
SatomonA)atzar, medicojadio. ~20.
Saivd (Fr. Bernardo de), obispo de Urgel. i!i3.
Sant Dopte. i29.
Santiyan y Valdivieso (Joaquin), obispo de Urgel. f62.
Sanz 6 Sancho (Bernardo), oMspo de UrgeL 46.
Saxoferrato (Barto)ome): su obra De insigniis et arM«.
Seminarioconcillar: sufundaeton. ~2.
Sofer (Juan). Can6nigo de Urge). i30.
Somaten tratado escrito por Jaime Callericio. ~7(t.
ThcMa (Fr. Pedro de). 90-92.
Tovia (Ffaneisco de ), de Urgel. <27.
Trebaylla (Fr. Ramon), obispo de Urgel. ~0.
Tremp (Arcedîanato de): suprimesc. 99.
Udajgario, obispo de Elna. «.
Urg (Pedro de), obispo de Urgel. ~0~.
Urries (Francisco de), obiapo de Urgel. <4o.
Verntelat, quién cm. <3u.
334
istHCE
do
Victoria Entparan y Loyoto(Ft. Sébastian d'),obispo
UrgeHOL
ViUamuf ( Bernardode ), obiepo de Urgel. 67-M
__–––(Ponce
de ), obispo de Ur~a) 74-os depucsto por
et Sumo Pontifice. 90.
Villanova (Galcoran de)
obispo de Urg-et. <Z4-osiste at
compromiso d~ CMpc. ~20.
Villaroya ( Fr. Ferrer de. 92

Documentos relacionados