FUE FUE FUE 501

Transcripción

FUE FUE FUE 501
FUE
FUE
FUE
501
panto. Proster culpam ac vox. || Impenetrable. JEratus,tentia, iostetotia, as; gravitas
peccüítun homini accidere a, um. ||fig.Poderoso, ¡nvce-atis. || Esfuerzo, conato, ímliáus, a, um. j| Vehemente. petu: Fuloieo, luctameo, inis;
nihil potest quod sit liorribile
EJfereesceos, íis. || Fiero, loctatio,
teoois. |j pl. La gente
ac pertimescendum.
fuera de, m. adv. Excepto si, naz en la jielea. Pugnax, acis. y pertrechos militares de alexceptuando si. Extra quam, — por su situación, por natu- gún soberano. Copia;, arum.
exíra quam si. || Además de raleza. Loco munitum. — en — del cuerpo. Forlitudo, iois;
que, además de, añádese á esto la caballería. Ab equitateefir-robur, oris; oervi, orum; vires,
que. Accedtí eo quod, eo ut; mus. M u y fuerte. Prcevaliclus,ium. — del ejército. La gente
pervaliáos, a, om; viribus más valerosa. Exercitus roproster quam .quod. — lo que
bur. — de la edad. sEtatis temestá determinado. Extra li- prceduru.s. M á s fuerte. Viribus
pus; confirmata cetas. — de
oum. — chanza. Seriamente. eáitior. Tenerse fuerte. Obsila ley. Legis arx. — de las paExíra jocum; joco remoto.— stere, resistere. Hacerse fuerlabras. Su significación. Notio,
peligro. Periculo eacuus. — te. Munirt; in tufo loco se cooois — de miembros. Artus,
toda esperanza. Cifra, prasierllocare.
spern. — de juicio. Mente la-fuerte, m. Sitio fortificado, etc. um. — con que se obliga á,
Preesidium, propugnaeulum, confesar á uno reo. Necessitas,
psos. — eso. Prasterea, prasier hcec. — demasía. 7níra mo-i; arx, acis. || La moneda de-atis. — del dios Marte. Nerio,
dom. — 1o que se usa. Obso- fectuosa por sobra de peso. onis, us. — de un olor. Odorüt
Pondos excedeos mooeta. \\ veheineatia, vastitas. — de la
lete, obsoletius. — propósito.
Haud, contra ostium. Hombre adv. Con fuerza. V. F U E R T E - enfermedad. Morbi poteotia.
fuera de sí. Aaimi, sui impos. M E N T E . -— de campaña. V. FOR- — vital. Vitalitas, atis. — de
fuero, m. Ley municipal. Fo- TÍN. En lo más fuerte del com- una proposición lógica. Prorum, i. || Poder, jurisdicción.bate. Media io pugoá; in positioois qoaotitas. — que
Jurisáictio, oois; jus, uris.ipso
|| pugoee arclore. En lo se hace para derrocar á otro.
Compilación do leyes. Leguro más fuerte del mal. ¡ograves- Sollicitatio, oois. — jiequeña.
eoiteetio.|| Privilegio, exención. ceoie malo; in ipso malí cesta.Nervulus, i. Fuerzas debilitaEn lo más fuerte del dolor. das. Ddibiíce, líbralas vires.
Prasrogativa, ce; prívilegium,
ii; prcecipuum jos. || El juz-¡oíer acer-bissimos dolor isFuerzas de tierra. Terrestres
gado. Forom, i. — de albe- morsus. Algo fuerte. Foríicu- exercitus. Con todas las fuerdrío; el derecho de juzgar por lus, caleotulus, a, um; iau-zas. Pro virili parte, partió oe; pro viribus; omni visu arbitrio. Arbitrarían) fo- íillum robusius.
rum. — de la conciencia. Con- fuertemente, adv. Con fuerza. rium, nervorum cooleoti'ooe;
summa. N o tengo fuerzas
scientia?. — exterior ó exter- Fortiter, valide, valcnter.vi||
no. Toda ley civil y eclesiás- Con vehemencia. Vehementer, para una carga tan pesada.
tica. Exterius. — interno. V. graviter. || Valerosamente. Par ooo sumfierendooneri.
FUERO, de la conciencia. — juz- Fortiter, aervose, streooe,Hazte fuerza. Animo impera;
te ipsum contine. Nada de eso
go. La compilación de las acriter, naciter. |¡ Á modo de
leyes de los Godos en España. atletas. Pugilice. M u y fuerte- m e hace fuerza. Nihil horum
me movet. M e es fuerza ceder
Juáicum
forum. — mixto. mente. Perfiortiter, preevaal que puede más. Mihi necesMixíum. Pueblos sin fueros lido.
propios agregados á otros. At- fuerza, f. Fortaleza, resisten- se est poteotiori cederé; me
cogit oecessitas validiori lotributi, orum. Á fuero, al cia. Duritia, coostaoiia, ce;
fuero, m. adv. Ex lege, juxta aaimus,firmamentum, i; clu- cum áare. Es fuerza el hacerlo. A/¿/i¿ hoc neeessario fialegem. De fuero, m. adv. 7c/.riíies,ri.\\ Robustez, vigor.
N o lo he por el huevo, sino Aoimos, soceos, nervus, i; eienáum est. Debilitar las
fuerzas del enemigo. Hostile
por el fuero. Noo áe re, sea v'eríus, utis; valúalas, atis;
robur frangere, debilitare.
de jure conteodo. Non ut priorvis,is; robur, oris; apes, um.
Probar las fuerzas ó las arlasdam, sed ut injuriam reta-|| Violencia. Violentia, ce;vis.
liem. Reconvenir en su fuero. |j El acto torpe que se ejecuta mas. V. P R O B A R . Quitar la
Apud proprium judicem ap- contra la voluntad de la m u - fuerza, for. V. ALZAR. Sacar
jer. Violentia; violatio, onis.
fuerza deflaqueza.Supra vipellare, vacare. Surtir el fuero, for. Proprio juáici sub- j| Virtud, eficacia natural de res aliquid tentare; fortitulas cosas. Virtus;ris.|| La clinem efifingere, osíeníare.
jici.
fuerte, adj. Lo que tiene fuerza parte principal y más fuerte Protestar la fuerza. Coaciiani
y resistencia. Firmus, a,um; de algún todo. Prcecipuum ro- cederé; se vi eoacíorn damabur; prcecipua vis. || Precire, testará D o fuerza viene,
foríis, e. || Robusto. Firmus,
robustus, validus, nervosussión, necesidad. Necessitas, derecho se pierde. Silent leges
atis; coactio, onis. ¡| fig. Proínter arma, nec se exspeelari
ferreus, a, um; foríis; corporis poíens. || Varonil. Mas, pensión, inclinación á alguna sinuní. Raíio noo prodest. ubi
cosa. Propensio, ontis; vis.vis
|| imperal. Jos sileí iater
aras; animosus, a, um; virilis,
e.\\ Duro, que no sedejalabrar.El estado más vigoroso de arma. Lex io maoibus. Cedit
Cruáus, a, um. || fig. Grave, alguna cosa. Vehementior rei viribus cequurn. Ubi vis impeexcesivo, terrible. Iniolerabi-síaíus. || La plaza murada ral, ratio non potest. Neceslis, e. || Temoso, de mala y guarnecida de gente para sitas carel lege. A fuerza de.
condición. Durus, asper, a, su defensa. Munimentum, i; m. adv. Con continuación y
um ; períioax acis. || Vigo-arx, arcis. || for. El agravio trabajo. EJficaeid, assidoo laroso, activo. Vigoratus,a, um. gue el juez eclesiástico hace bore, vi. |¡'C'on abundancia da
|| Eficaz, que tiene fuerzapara a la parte en conocer de su alguna cosa, como á fuerza
ó en no otorgarle la de dinero. Abunáantiá, copie?.
persuadir. EJ'ficax, acis. causa,
||
Entre los pía-teros y lapida- apelación. Vis ¡juris violatio.— \ \de brazos, de mérito, da
esgr.
El
tercio
primero
dePotrabajo,
fig.
fam.
Summo
lacon
peso
señala
exceáens.
de
ó
rios,
piedra
la
una
ó
se
voz
el
ley.
fi.
aplica
que
signo
|
In
en
|
Legem
mus.
música
excede
la
árepresentado
superaos,
la
nota
Elmoneda
fiortior
esfuerzo
enque
el Ensis
dos.
de
la
Tela
tela.
espada
las
que
Vestium
|capulo
|
costuras
Ardor,
se
hacia
pone
innuxa
oras
vehemencia.
la
de
en
guarnición.
los
el
firmaos
pars.
remate
vesti\\ —
y
bre
Sin
nue.
bore,
de
constancia.
excusar
de
manos,
Ajure,
bien.
vivafig.
trabajo
mérito.
fuerza,
Viri
Fortiter,
Con
boni
nifortaleza
—
m.
diligende
adv.
Jide.
strehom-
502
FUL
"M
ITN
da, adj. El herido fumigatorio., ria, adj. Se aplicia. Omni vi. labore, efiflt a fulminado,
ca á tos nistru
.ii que
<¡,á. ( ontra la fuerza no hay de algún ra > o. ¡uí ni i tintos, n,
se introduce el h u m o , ¿jas ó
um.
encía. Ir. V. DO FUERZA
aire en loa euerjios. Fomurri
H H I.I.KKI HO SE PIERDE. Dejior fulminador, ra, m. f. El ejue
fuerza, m. adv. y por fuerza. dispara rayos, t'ulminator , inspiraos.
fumorola, f. Concavidad de
m adv. Violentamente. Vi, per oris.
• ne dolenter. JJ Forzosa, ne- fulminante, p. a. de F U L M I N A R .
tierra (jue arroja h u m o de pielamente. M-eessin-ia. —
El que ó lo ejue fulmina. Fui- dra azufre. Terrte sulphur
de armas. Mana. Aquí m e mi naos, tis.
sfíiran.s Ii iotas.
traen por fuerza. /7uc- obtorto fulminar, a. Disparar rayos. fumosidad, f. L a materia del
eolio te-altar. Por fuerza no Fulmino, as. |j fig. Arrojar h u m o , turnea materia.
naré nada. Nihil ei me vi ex- bombas y balas. Id. — penas, f u m o s o , sa, adj L o qu.
torquebis; in cavea non canit excomuniones. I m p o n e r l a s . pide h u m o . Fumosus, J'urrwus,
luscinia. D e grado ó por fuer- Grarioris censures J'olmen J'umidus, a, um.
za. Vetos nolis. Faeies reí in- imponere, in//igere, intenta- f u n á m b u l o , m . Volatín. Fuvitas.
re. Y a ha enviado á la tierra ooroholos, i.
fuga, f. Huida. Fuga, ce; cffi- bástanle nieve y granizo el pa- función, f. Ejercicio, acción de
gium, ii. |¡ La mayor intensión dre de los dioses y, fulminando alguna facultad, empleo ii ofi(lealgimaaeción. Velieiiie.níiorcotí sus ardiente diestra rayos cio. Faactio, anís; mu•
vis. mus. Alteración viva de la contra los templos sagrados,
adminístrala). || Cualquiera
voz. Voris quasi fugientis in- aterrorizó la ciudad.
movimiento y acción vital de
sectario: eoncenius learmoni- .han mitt\ terne nu-O ñique direr
un cuerpo animado. Yitalis
lii-iinitiiiin intunit rater ct rubenle
eos cenciintus,rápidos. Meter
cutas, fundió. |j Solemnidad,
llt- i-tura sacra* jaiulatun arcan
en fuga fam. Incitar para que
It-.i-i-tiíl tatiam.
acto jiublico. Solemaitas, ce(HOR.)
se ejecute alguna cosa. ¡nipellebritas, atis. || Concurrencia
fulmíneo, nea, y
lere, incitare. Hacer fuga. Esde personas á comer ó divercalarse, tugara Jaeere, ectpes- fulminoso, sa, adj. poét. Per- tirse. Convirium, ii. || mil.
sere, arr-ipere, corripere, ca-teneciente al rayo ó que par- Cualquiera acción de armas.
pere. Poneren fuga el enemiga. ticipa de sus propiedades. Ful- Bellico, militaris acta). HaHostem logare, fuaáere et mioeus, a, um.
cer sus funciones, las obligafugare; in fiugarn averíere, fulleresco, ca, adj. Pertene- ciones de su oficio. \
ciente
á
los
fulleros.
Fruudueonjicere, aáigere, agere.
adimplere. Hacer la función
fugacidad, f. Corta duración, leiitus, dolosos, a, um.
de embajador, ele. Le gen i mubrevedad de una cosa. Fuga- fullería, f. T r a m p a , engaño que nus obire, exereere, gerere;
cissimus reí tránsitos. C o n se hace en el juego, liolus, i; let/ati muñere fungí.
fugacidad, m . adv. C o n fuga fraus, odis; teruscalio, onis; Funchal, f. Ciudad de la isla
dolosa collusoris caltitlitas. de Madera. Funcala, ce.
'apresurada. Fugaciter.
fugar, a. ant. Ahuyentar, po- fig. Cautela, astucia, arte con funda, f Cubierta, bofe» con
qu.- se engaña. Calliditas, atis; que se cubre alguna cosa.
ner en fuga. F"ugo, as; atli.ga,
is. || r. Fugarse, escaparse. astas, us.
'- _—
TI teca, ce - legt
fullero, m. Truhán, jugador de almohada.' Pulviwir, aris ;
Fu.gte se commtítere.
fugaz, adj. L o que con facili- que estafa con trampas. Aürut- cerricalis funda, ti-dad huye, inclinado á huir. scans, tís; teruseator, i/ola-fundación, f. Erección, estaSUS. collusor; argenti erlere- blecimiento, principio, origen
Fugaos acis.
fugitivo, v a , adj. Escapado. brooáles, is.
de una cosa. Prtínordium, ii;
Fugitirus, a, uro. |¡ L o que fullet, ni. Sierrecita para abrir origo, inis; Junáalio, constijiasa m u y pronto. 7c/. ||E1 eme el jiuado m e n u d o del peine. tutio, onis. JJ La dotación con
va huyendo. Fugitar, oris.\\fig.Párvula serra.
que se funda alguna obra pía.
Perecedero. Caducus, J'ugtíi- fullona, f. fam. Pendencia, Annui redditus. — de rentas
riña
con
veces
y
ruido.
Rixo,
vus, a, um. — de su país.
anuales para la subsistencia
noxa, ce; convirium, jurPrófugos, refugus, a, um. —
de alguna cosa.
Annuorum
á la parte del enemigo. Per- gium, ii.
vecíigalium assignatio; anf u m a d a , f. La porción de h u m o nuorum
.l'ii'ia, tránsfuga, ce.
reddituum attribufulano, n a , m . f. V o z que su- que se toma de una vez. Futio, constitutio, assignatio. —
ple el nombre de toda persona. IIIi tabaci /utustus, portio.
de un edificio. ^Edifica funfumante, p. a. de F U M A R , poét. c/ettio,fitinaa mentor um eolloQuídam, aliquis; unus.
Lo
que
humea.
Fumaos,
tis.
Fulda, f. Ciudad de Alemania.
catio , ponteo , constitutio.
fumar, n. Arrojar, despedir- Desde la fundación de Roma.
Fiada, ce.
fulgecer, n. poét. Resplande- humo., humear. Us. también P O S É urbem conditam, consticer. Fulgeo, es; J'ulge-seo, is.c o m o activo. Fumo, as. || T o - tuíalo; ab urbe eondita.
m a r tabaco de hoja. Tabaci fundadamente, adv. Con funFulgencio, m. n. pr. Fulgenf amane ¡uturire; ' iiicotiaiuedamento. A'on temeré.
tius, ii.
Juma ct'i-ebrum per Jone/ere; fundado, da, p. p. de FUNDAR.
fulgente y
fúlgido, da, adj. poét. Brillante, Jomo, as.
Fabricado, edificado. Candiresplandeciente. Fulgen* tis. fumarada, f. L a porción de rás, constituios, a, umf¡\ Funh u m o que sale de una vez. damentado, apoyado. Fundafulgor, m. Brillantez, resplanI'uiui portio.
. .d«r. Fulgor, oris.
tus, a um. T e m o no sentemos
fulgurante, j>. a. de F U L G U R A R . fumaria, f. Hierba medicinal.
principios mal fundados. VeCapnion, cápteos, i.
poét. Lo que despide resplanreor ne non bene proviso prindores. Fulgens, fulgurans, les. fumífero, ra, adj. poét. L o que cipia ponamus. N o está esto
fulgurar, n. poét. Resjilande- despide humo.' Funáfier, j'o- mal fundado. Aun- levi Jantla_cer. Y. FULGECER.
mi.Jicus, u, oto.
incitlo ¡toe nitttur.
fúlica, f. Ave. Fusca J'ulica. fumigación, f. L a acción de fundador, ra, ni. f. El que fi»fuliginoso,
fulminación,
.del
fkOSUS,
oscurecido,
rayo.
a,Falminatio,
um.
sa,
denegrido.
f. adj.
L a despedida
Tiznado.
onis.
Fuligi fumigar,
m
sahumar,
h
au rm o tumic
alguna,
a.
tumigatio,
Reducir
i,
sustancia
as. onis.
á ;gas
sahuó sito
da,
elitor,
constiliitor:
erige
r, Ji'indator,
oris.
y edifica
¡,arcus,
|¡ Inventor,
. Auetor.
institutor,
tis:
autor.
póC0O-
FUN
FUN
FUR
503
fundibularlo, m . E n la milicia eits. A m o r funesto, triste. 7)rt¡d. — de una ciudad. Urhis
romana, el soldado que pelea- ¡irohets autor. Fué m á s fugenitor.
fundamental, adj. Quod est ba con la honda. Funditar, nesto á los fugitivos. Major
¡le-stis J'ugieiiti/nts lu.it.
caput et stttiiiiut rei; id inoris.
fundibulo, ni. M á q u i n a con que fangoso, sa, adj. Poroso. Funguo res tata nititur. \\ geom.
L a línea dividida en partes disparaban jiiedras grandes gosos, a, um.
iguales ejue sirve de funda- c«m-tra las murallas, t'ustiba- furente, adj. poét. Poseído de
furor. Furihuiu/iis, a, uto;
mento para medir otras. A'or- lus,. i.
titn, ce. Ley fundamental delfundición, f. El arte de fundir júreos, tis.
estado. Publica; eeisiogulare tos metales. ConJIatura, ¡li- furia, f. Ira. Furia, ce, furor,
fiando/neniara ;conitnuiiis sta-sura,ce ; conflatíoA | L a fábrica oris; rabies, ei; J'urens ira;
en cj-uc se funden los metales. J'oriosus ine motas. || fi'g.
tus columen.
fundamentalmente, adv. Con Fusoriuin, ii ;J'usoris ofjicinu.Violencia de las cosas insenfundamento. Funda rnentali- ||impr. El conjunto de moldes sibles, c o m o el viento, el m a r .
y letras necesarias para u-na
Violentia, ce; furor, or-is. \\
ter.
fundamentar, a. Fabricar u n impresión. Libi-ariaruin ttfpo- Velocidad y prisa con que se
edificio. Fundo, as; pono, is, ruio appccratas; tgporom li- ace halgo. Rcipiditas, celadbris cuáenáis apparatus.
tas, atis.— déla guerra, belli
fundcuiientit jaeere. \\ fig. Asegurar, hace firme alguna cosa. fundidor, m . El que funde los ira. A toda furia, m . adv. Con
metales. Fosor, oris ; liquanái toda efica cia. Equis velísque;
Firmo, as; stabilio, is. .
tolo ímpetu.
fundamento, m . Principio, ci- ceris artij'extjusilis cer-is,J'omiento de un edificio ú otra silione ex tere opij'ex; cerasFur(a, f. Diosa. Fariña, ce.
Furias, f. pl. Las tres diosas
cosa. Fundamentum,
fírnia- J'aber. || El que cle'rrite ó liquida los metales. Liquatar. vengadoras de los delitos. Fuiiienttnn, i, initium, ii;J'unáafundir, a. Liquidar, derretir los rice, Dirce, arom;
Eumeninieri, inis; sedes, is. || L a razón
principal con (jue se afianza y metales. Liquo, as; liqucfia- c/es, um.
asi-euraalgo.7'u)ic/ameníu))t.|| cio, fundo, is. || Forjar, darfuribundo, da, adj. Furioso,
El fondo ó" trama de los teji- alguna forma á tos metales colérico, propenso á enfuredos. Traína, ce; mblcgmen, fundidos. Fío, conJTo, proflo, cerse. Furihundus, a, um.
subtemen, inis. ¡|fig.Origen, as; codo, is. — en cobre la es-furiosamente, adv. Con vioraíz, principio de cosa no ma- tatua de alguno. JEre, ex a-re lencia. Foriose, J'urialiter, J'uterial. Causa, ce; origo, inis; aliquem ducere. Arte de fun- ren.ter; J'uriasitm in modum.
dir. Fosoria ars. Molde ele furioso, sa, adj. Frenético,
..radt.r, iris ; semen, inis.-—de
privado de juicio. Lympliatialguna ciencia. Au ionio, atis. fundir. Fusorium vas.
furibundas,
— de la cuestión. Quiestíonis fundo, da, adj. ant. V. PRO- cos, furiosus,
vesanas, fanáticas, «ttonitus,
stirps. — de todo lo que se FUNDO.
trata. Frora, ce; puppis, is. fundo, ni. for. Heredad, pose- perritos, coneitettus, inficunmatus, a, um;prceceps, ijitis;
N o es sin fundamento ó moti- sión. Fundus, i.
vo. Haud temerarium est. Es- fúnebre, adj. Perteneciente aj furore «mens ; J'urens, tis; in
to se dice sin fundamento. Hic funeral. Funereus,
íunera- J'urorem actus, rersus. || C o rumor temeré in vulgits ema- rius, ct, um; Junehris, e. \\ lé rico, rabioso, enfurecido.
vesanas ; resanavit.
Triste, hl. Oración fúnebre. Furiosas,
fundar, a. Erigir, instituir, es- Mortui
laudatio, Junehris niens, tis. || Fiero, airado, arrebatado del furor. Rabiosas,
tablecer. Fundo, as; instituo, oratio.
i onstituo, is. ||fig.Edificar,
fúnebremente, adv. D e un mo- rábidos, a, um ; J'urens, ce/teconstruir un edificio. /Eáifieá do fúnebre. Fuucbrem in mo- mens, tis. || Terrible, dañoso.
Violentos, a, um. ||fig.M u y
fundamenta
jaeere, poner-e, dum; funebri modo.
locare, collocare; cedifiriiim.
funeral, aclj. V. F Ú N E B R E . || ni. grave, excesivo, c o m o furioso
laudare, sobsternere. || fig. Exequias, entierro. Exsequice, gasto. Ingens, tis. || Peri m e Apoyar en razones eficaces arum -fuaebrispooipa; justa, ciente á las furias. Furialis, e.
alguna cosa. Firma, confirmo, orum ; J'unus, munus, eris ; |¡ blas. S e aplica al loro levantado en sus pies, cuando
as; argumentes firmare. — •supr-eiru diei celebritas. — sunun hospital dotándole. Xeno- tuoso. Ampluin J'unus. — de está en la situación del León
nem (ondere, in.stituer-e; velos jia.rieiites. Parento/ca,ium. rapante. Tauros ereetis mactigálibus instituere, donare, Sacrificios y convites en los nihus in eiemmatibus genticmnuis redelitibus augere, lo- funerales. 7e7. Hacer los fune- litiis. Ser furioso, loco. Furere. Estar furioso. Furere;
cupletare, instruiré, — una rales de un muerto. De morciudad. Urbem poner-e, coa- too parentare; J'unusfienere, furor-e agí, tened, concitar-i,
incendi, in fíammari.
dere. — una fama eterna con justa solrere, persolv'ere; e.rsu ingenio. F'.eimo, ingenia sequias celebrare;funeri ope- Furnes, f. Ciudad de los Países Bajos. I'urnie, arum.
suo condere. — su opinión so- ram clare.
bre la razón y autoridad. Sen- funerala (á la!, m . adv. Fune- furo, ra, adj. pr. Ar. Se aplica
al animal fiero, sin domar.
tentiant suam ratione eí au- bri ritu.
Feras,o, um;ferox, -.-¿s.||fig.
etoritate firmare, confirma- funerario, ria, adj. V. FÚNESe dice del hombre huraño.
re, stabilire. Fundó una ciudad BRE.
\spcr, durus, a, um. Hacer
en la inmediación.
Oppidum
funestamente, adv. Desgraciafuro. fr. j>r. Ar. Ocultar m a ñ o in ricino cornliáit. ¿ E n ejué te
damente. Funeste, áij'eíiriier,
samente alguna cosa con ánifundas ? Qao niteris J'undafiunestum in modum.
nie_i de quedarse con ella. Clam
meot.o't Quo anclare id ossefunestar, a. Entristecer, hftuer
aliena retí/tere, atetillare.
ris? Fundarse enteramente en
funesta y desgraciada alguna
furor, m . Manía, locura, dealguno. 7n aliquem, in aliquo
cosa. Funesto, as; ca-d,
mencia. Yecordia,
insania,
omnia reponere.
•
riere
polluere;
redfundería,
fundible,
furvdi
fundirse.
res.
donde potest.
se Fusilas,
funde.
aclj.
f. Oficina
LOfijiciña
o e;
que
quod
ó puede
lugar
fusoeudifunesto,
triste,
|
dirus.
cliiosus
dere.
| Fatal,'perjudicial.
lúgubre
||ta,
funereus,
Atroz,
adj.fiunestum
Funestas,
cruel.
Melancólico,
otee,
Funestus,
Trta/ia,
lu-um.Jurar.
motus.
rar;
ce; turbo;
enojo.
tts
inleinpeiia-,
rabies,
Furia,
—|| de
Ira,
belli
ei;
la
ce;
guerra.
rabia,
J'uriosus
incendium.
ignis,
arum;
cólera,
AíarÍS;
error,
¡ne ¡o—
504
GAB
GAB
GAB
divino, ele (jue uno se siente fusilería, f. El conjunto de fu- columna sin basa ni capitelposeído. Pectore conceptum
sileros. Militum Sclopetis vel Truoeus, i. — cuarentén. pr.
numen. — poético. V. ESTRO. catapultis uistructorum mul-Ar. Tignum quac/ragintapalmos longum. N o es hombre
— repentino. Novus furor. titudo.
Con furor, con locura, m. fusilero, m. El soldado de in- de mucho fuste. Parum útiadv. Fanatice. Con ciego fu- fantería que no es granadero les, rebus gerenáis non adror. Casco Marte. ¿Qué ciego ni cazador. Caíapolíarios, moáum apj)OSÍtus homo.
fustero, ra, adj. Ad ephipfuror se ha apoderado ele ti? selapetarios miles; sdopetaQua: dementia ie cepil?
rius, iá — de montaña. Ca- pium pertinens.
fustero, m. V. T O R N E R O , carfurriela, f. V. F U R R I E R A .
íapullarius; levis armaturas
pintero.
furrier, m. mil; El comisiona- miles.
fustete, m. Arbusto, especie
do que cuida de los aloja- fusión, f. V. LiauíDACIÓN.
mientos, de nombrar el servi- fusique, m. f'ajita jiara sorber de zumaque. Se usa para curcio, etc. Síaíiooom mensor, el tabaco. In cucúrbitas for- tir. Cotinus r/ius.
meíaíor, distributor, designamam superius perfórala cap-fustigar, a. Azotar con varas.
Fusíibus case/ere.
tor. |1 En las caballerías rea- sula.
les, el que cuida de su pago fuslina, f. La oficina ó sitio fútil, adj. D e poco precio é
y provisiones. Sereorom re- donde se funden metales, t'u- importancia. Vanus, nugatogii stabuli custos ct provisor.
sorium, ii; of/íeina metallisrius, a, um; J'ulilis, e. í| L
viano, ligero. Inaois, e. || Défurriera, f. Oficio de la real funáenáis.
casa, á cuyo cargo están las fusta, f. Bergantín, chalupa li- bil, vano. \'anus;fiuíilis.Decir cosas fútiles. Nugari; aullaves y muebles de palacio, gera. Libarnos, lembos, phagas, agere;frivola, toepta eficuyo jefe es el aposentador selus, i; muoparo, anos. || La
mayor. Regii méíaíoris offi- leña delgaeJa ejue se roza de J'uíire.
ciutn.
los árboles. Igni aptee rama- futilidad, f. La poca ó ningufurtivamente, adv. Escondi- lia. || Cierto tejido de lana. na importancia de alguna cosa. Dícese regularmente de
damente, á hurto. Furíum, Lanea tela.
furíive.
fustado, da, adj. blas. Se apli- discursos y argumentos. Fufurtivo, va, adj. Oculto, he- ca al árbol ejue tiene el tronco iiliías, aiis. |j Debilidad, vacho á escondidas, clandestino. de diferente color que las ho- nidad. 7c/.
Furtivus, subrepiitius, a, om.
jas, y á la lanza ó pica cuya fútilmente, adv. Vana, inútilfusa, f. mus. Nota que vale la asta es de diferente color que mente. Fuiiliíer, nugaíorie.
futura, f. Derecho á la sucemitad de la semicorchea. Afu- el hierro. Variegaíus, a, urn.
sicalis nato; musicale si-fustán, m. Tela de algodón. sión de algún empleo. DesíGossypina, xglina íela; gos,- gnala successio, superstiti
gnara.
asserta possessio.
fusado, da, adj. blas. Se apli- sypinos paoous.
ca al escueto ó jiieza cargada fustanero, m. El que fabrica futurario, ria, adj. El que tiede fusos ó husos. Fusis or-na- fustanes. Telar-oro e gossy- ne la futura de algún empleo.
Monere sibi asserto fiunctuturn scutum.
pio íexlor.
fusca, f. Esjiecie de ánade. fuste, m. Cada una de las dos rus.
Anexéis genus.
piezas con que se arman las futuro, m. gram. El tiempo
fusco, ca, adj. Obscuro, que sillas de montar. Ephippio- del verbo que significa lo vetira á negro. Fuscus, a, um. rornfiolcra.|| El palo en que nidero. Futuvum, i; f'uturum
Color fusco, bermejo. F'usci- está fijado el hierro de la lan- tempus. — contingente, lo que
ías, atis.
za. Hasta, ce. || poét. La silla puede suceder ó no. Futuri
fusible y
del caballo. Ephippium, ii.\\ casus, eventus.
fúsil, adj. Lo que puede de- fig. El fundamento de algunafuturo, ra, adj. Lo porvenir,
rretirse. Fusilis, c.
cosa no material, como dé un lo que será. Futurus, ventufusil, m. Escopeta larga. Cadiscurso, etc. Fundamcatum, rus, secuturus,posthumus,a,
um; impéndeos, consequens,
íapulía, ce.
i; robur, ores. |¡ Entidad, susfusilazo, m. El golpe dado con tancia de alguna cosa. Sttb- lis.
fuyente, p. a. de FUYIR. L O
el fusil. Catapultas idus. |fEl síaofia, ce; poodus, eris;firque huye. Fugiens, íis.
tiro de fusil. Caíapulíce vel mitets, eoíitas, atis; vigor, oris.
sclopeíi explosio.
11 arq. El escapo ó cuerpo de la
CI
O, f. Octava letra del alfabeto. Garaandavid. Gabaan, indec. medad de las gallinas; m o G littera.
Gabaonitas, m. pl. Naturales quillo. Gallinar-ura piíuiía. \\
gabacho, cha, adj. Se aplica y habitantes de Gabaón. Ga- El defecto de los tejidos en la
á los naturales de algunos baonitce, arom. Lo que les urdimbre que por ley debe tepueblos de las faldas de los pertenece. Gabaouilicus, a, ner. Vitium, ii .áefecíus, us. ||
Pirineos y á lo que les perte- um.
mct. La carga u obligación
nece, y en el estilo familiar y gabardina, f. Casaca. Rustica con que se recibe alguna cosa,
vulgar á cualquier francés. chlamydula.
y la incomodidad que resulta
Gallus, i.
gabarra, f. Barco grande. Acu- de tenerla. Gravamen, inis;
gabán, m. Capote de campo. ris rector-ice genus.
onus, eris. ||fig.El error que
Rustica laceroa, pceaala; ru-gabarro, m. Enfermedad de se halla en las cuentas. Supsticanum gausape.
las caballerías en el asiento ¡lutationis vitium, error.
Gabaón, f. Ciudad de Palesti- de manos y pies. Jumentorum gábata, f. La escudilla ú horna, hoy lugar corto llamado podagra, ehiragrá. || Enfer- tera en que se reparte la co-
GAC
GAI
GAL
505
mida á cada galeote. Gabaía, ó vaca de cuernos inclinados de vestirse de varios colores
ee.
hacia abajo. De missis comí- alegres. Versicolor vestís.
gabazo, m. La cascara de la bus bos. 11El caballo m u y enfre-gaitero, m. El que toca la gaicaña de azúcar ya exprimida. nado. Demissiori colla equus.ta. Utricularius, ii; acames,
Sacchari caooce coníritce. || Se aplica al cuerno muy is; tibicen, iois. El gaitero
Gabe ó Gabre, m. Río de Fran- retorcido hacia abajo. Deor- ele Bujalance, un maravedí
cia. Gabanes, i.
sum incurvum corno. Som- porque empiece, y diez porgabela, f. Tributo, impuesto, brero gacho. Usque acl jroa- que acabe, ref. Dícese por los
contribución. Tribuíum, i; icm iriáucíus galerus.
que son molestos en la conveeíigal, alis; íribuíariapengachón, na, m. f. fam. pr. And. versación, y difíciles de enNiño que se cría con mucho trar en ella, haciéndose de
do.
gabesina, f. Arma antigua. Te- mimo. Blanáitiis assuetus rogar. Orooibos hoc vitium
geolia arma.
puer. || adj. Gracioso, atracti- est caotoribus, ut jussu nunGabiano, m. Castillo de Mon- vo. Gesto lenissimus; face- quam contení, injussi nunferrato. Gabiemim, i.
las, a, oro.
quam desislant.
gabinete, m. El congreso don- gachonada,y
gaitero, ra, adj. Se aplica al
de se tratan materias reserva- gachonería, f. fam. Donaire, que es ridiculamente alegre.
das del estado. Saneíius con- gracia, atractivo. Benevoleo- Ridiculos, indecore /oeosas.||
siliariorum principas concitía, re; blandities, ei.
Se aplica á los vestidos de colium. |j Pieza, aposento re- gachumbo, m. Nombre que lores sobresalientes y unidos
servado para estudio y nego- dan en varias partes de A m é - con extravagancia. Ridicolos,
cios privados. Pricatum cu- rica ala materia leñosa y dura versicolor vestís.
bieuluin. Pieza de ostentación de varias frutos. Cortex quo- Gaja, m. Pequeño río de España. Gaia, ce.
adornada con primor y gusto. rumáam J'ructicum.
Gaditano, na, adj. El natural gaje, m. Emolumento, obvenCubiculum ornatius.
Gabio, f. Ciudad del Lacio, de y lo perteneciente á Cádiz. ción. Us. más comunmente en
hoy Campo Gabio. Gcibi, orum. Gaáitaous, a, om.
plural. Prcemium, st ipeoclium,
Natural de ó perteneciente á Gaeta, m. Puerto de mar en ii; merces, edis. — del oficio,
esta ciudad. Gabinas, a, oro; Ñapóles. Cajeta, as.
empleo, etc. irón. Muacris ioGabioeosis, e.
Gaetano, na, adj. El natural commoáa.
Gabriel, m. Nombre de un án- de y lo perteneciente á Gaeta. gajo, m. La rama del árbol.
gel. Gabriel, elis.
Cajetanus, a, um.
Arboris ramos. || Una de las
gafa, f. Instrumento para ar- partes en que se divide el ragacel, m. V. G A M O .
gacela, f. Cuadrúpedo. Antilo-mar la ballesta. Uncus quo cimo de cualquier fruta. Tíape (¡oreas.
ballistce nervus intenclitur.
|| racemos, i. || Cordillera
mus,
gaceta, f. Papel periódico que Tablilla en la mesa de trucos. de montes.. Montium series.—
contiene novedades de difeUncinata íabclla in mcelleo-de uvas sin granos. Ucee searentes reinos. Statce litierce
rum ludus. || pl. Anteojos. pus.
rerum novarum nunti(e;epbe- fam. Conspicilla, orum. || Las
gala, f. Vestido sobresaliente
meris, idis; rerum gestarum manecillas con que se afian- y lucido. Festiva, pretiosa,
diariom. Estar ya para ir á zan los anteojos en las sienes elegans vestís. |l Garbo, bizavender la gaceta" Estar próxi- ó en las orejas. Sustentáculo rría, gracia en nacer ó decir
m o á cegar. Coscotirc, casco auribus inoixa vitris ocularialgo. Elegantia, ce; urbaniíieníem esse.
bus sustiaeadis.
tas, atis; lepos, orts. ||Lom ás
gacetero, m. El que forma las gafedad, f. Encogimiento de selecto de alguna cosa. Flos,
gacetas y el quo las vende. los dedos. Nervorum contra- oris. || En América, el obseEjilienieridum auetor, vendidio. || Lepra. Lepra, elepltanquio que se hace al que ha
tor.
tía, ce.
sobresalido en algo, dándole
gacetista, m. El aficionado á gafete, m. V. C O R C H E T E .
una moneda. Prcemium, ii;
leer las gacetas. Epbemeri gafo, fa, adj. El que tiene con- munus, eris. R o m p e galas.
dum studiosus. El que habla traidos los nervios de manos irón. Apodo del desharrapado.
frecuentemente de novedades. ó pies. Chirager, gri; ehira-Pannosas, laciniosits, a, um.
Epliemcritluru, rerum gesta-grá. laboraos; ómnibus, pediA la gala del Niño Jesús. Dícerum jactaíor.
bus raptus, debilis. || El que
se de los que afectando devogací, adj. Se aplica al turco, padece la gafez ó lepra. Le- ción se regalan y encuentran
moro y berberisco hecho cris- prosas, a, um.
en todas las diversiones. Retiano. Ad religionem ehrisiiagaita, f. Instrumento músico ligionis colare voluptatibus
nam conversus maliometa- de varias esjiceies. Tibia, ave- indulgiré. Hacer gala de alnus.
na, ce. || fam. El pescuezo ó guna cosa. Ostentare, ¡actagachas, f. pl. Puches. Pultis la cabeza. Collum, i; cervix, re. Hacer gala del sambenito.
genus; puls, tis. ||fig.Cual-icis. — gallega. V. FOLE. N O Sese áe ignominia jactare.
quiera masa muy blanda. Li- estoy para andar templando La gala del nadador es saber
quida massa. Animo á las ga- gaitas. A o n incliaat ánimos, guardar la ropa. ref. Qui aliechas, fam. Euge, maeíe aniut queméis c/clineam, illecena cura/, sibi caveat. Llevar
mo. Hacerse unas gachas, te- bris emalliam. Estarde gaita. la gala. Merecer el aplauso de
ner un gusto extraordinario Estar uno alegre y contento. todos. Primas tener-e.
delante del objeto que causa Jocari; festivum esse. Ándese
Galacia, f. Provincia del Asia
la pasión. Lcniíer eaplari, alla gaita por el lugar. Dícese menor. Galatia, ce, Gallolia, demolceri.
de la indiferencia con 'que se Grascia, ce. Lo que es de Gagachas (á), m. adv. V. k GA- miran algunas cosas popula- lacia. Galaticus, a, um.
TAS.
res. Sciticet id nihil euros
galactite, m. Arcilla muy jagacho,
gacheta,
inclinado
de
maton,
eus,
un las
muelle
incünaíus,
llaves
cha,
i;
f.
áoceulto
de
Entre
la
maestras.
adj.
las
tierra,
a,um.||El
Encorvado,
cerrajeros,
cerraduras
ris.
Auío¡ru-orbuey
gaitería,
gaitano,
scis,
est.
dare
la gaita,
Temjilar
ir-ittum.
is.
f
m.
.
fr.El
fig.
Pez
vestido
gaitas
marino.
Placare,
y
ó el
templar
Pimodo
se-galafate,
Galacz,
Subáolus
trabajo.
dra
Rumania.
bonosa.
preciosa.
óGalactitcs,
Bajulus,
m.
fiur.
Galaz,
Axiopolis,
El7c/.
||
ladrón
ffam.
.i.
Ciudad
kiis.\\
Mozo
is.
sagaz.
de
de Pie-
506,
(¡AL
GAL
GAL
galamero, ra, adj. V. G O L O S O . inis. || La cama del arado.n u rn, i. |¡ Vestido fino de cogalán, in. El hombre bien |iro- Aratri testudo. || Prensa de lor de gálbano. 7c/.
|>oi-c-ionado de miembros y ai- hierro en que Jos arcabuceros gálbulo, m . L a nuez del ciprés.
Cupr-cssiria reox.
roso. Venustos, comptos, pul- aseguran el cañón jiara barre-
tiiei-, a,une. ciegans, pi-a:slnoli
narle. Testani na tum, Je r re a>t< galeato, adj. Se aplica al prólogo en que se defiende una
corpore, egregio Jornia ¡tamo. prelum.\\ mil. L a unión délos
obra ele las objeciones que se
[| El que viste con aseo y com- Sacudo» cto muidlos soldados
urbanos,
postura. Politus,
por medio de la (jue- 86 guarele jiuedcn jioner ó se le han
munr/us, luculentus, eoiecire- cían de las urnia.s arrojadizas.
puesto. Gaicciius prologue.
nus, ornatos, excultus, expaMilitum sentís Jacta lesluila. galega, f. Hierba medicinal.
lilus, ce, um. || E n a m o r a d o .
][ El molde eu que se hace la
Olfá ¡nolis galega.
teja, ¡'egularum laiina, lt¡Procus, amasius, á || Cualquiera de los h o m b r e s que
pus. || Porción de m u s a de co- galénico, ca, adj. Lo perteneciente á Galeno, al que sigue
bra, etc., á distinción de la dehace jiapel en las comedias,
su doctrina misma. Galenicus,
oro, eiue se llama tejo. .Etis.
con exclusión del de barba.
¡ilunihi aut stanni massa. || a, om.
7n scena actor.
albañ. Pieza convexa de m a - galenista, aclj. Gaá-nieus, i;
galán, na, adj. V. G A L A N O , N A .
galana, f. Mujer airosa, pcti- dera, molde para hacer las bo- galena as medicinas firafessar, seclalor.
metra. Ornato, venusta., ele- vedillas de \eso. Lígriea testudo. || cir. Venda ele cuatro Galeno, rn. Sobresaliente progans inuliei".
fesor de medicina. Galenus, i.
ramales. Quadripartíta
JOg a l a n a m e n t e , adv. Eleganter,
SÍ ¡a. || vet.-r. Enfermedad en galeno, adj. náut. V. G A L E R N O .
continué. || C o n gracia. Elela parte delantera del casco gáleo, m . P e z de mar. Cantganter, urbane, polite.
eóla squalus. || V . P E Z E S P A L A .
de los pies y m a n o s de las
galanga, f. Raíz medicinal de
bestias. Jumentorum
podar galeón, ni. Bajel grande ó nau n a hierba de este n o m b r e (jue
vio de alto bordo. Grande nase cría en las Indias. Galanga,
gricus tumor. || M á q u i n a antigua ele guerra. Mililctr-is ma- vigium; prceliaris gaulus. ||
ce; acotos, i; raetix marantos
gaiaugie.
e/iina, testudo. || fig. Disimu- ni. pl. Embarcaciones grandes
galanísimo, m a , adj. superl.
lado, cauto, bellaco. Perfidus, (jue conducían géneros de comercio al Perú. Ve-ctarice,
de G A L Á N . Pulchcrriraus, elea, uro; pcllax, sagax, acis.
onerarice no,
gaotissimus, a, um.
Tiene m á s conchas que un gagaleota, f. Galera menor. Af¿galano, n a , aclj. Bien adornalápago. Homo
est cunctator,
nor trirernis.
do, bien compuesto. Caocioraále tedas.
galeote, ni. El que rema fortius.ornatos, sjieriosus,a, um; galapo,m. Pieza de m a d e r a con
zado en las galeras. Remex,
elegans, tis.
varias canales donde se ponen
igis; rema aááitus, cuíactus.
galante, adj. Cortesano, atento. los hilos ó cordeJes que se han galera, f. Embarcación de vela
Urbanus, munificits, a, um;
de torcer en uno. Ad riulentes
y remo. Langa naris. || Barca
civilis, comis, e. JJfig.Festivo,
contorqueodos
eanalihus eosin cubierta. Ap/irtatum.
gracioso, chistoso. Faeeíus,
vettom ligoom.
N a v e de carga del Asia. Cerfestivas, a, um.
galardón, m . Premio, recomnirás, i. || Cauro grande con
Galante, f. ("riada de Alemenn,
pensa. Palma, gralia. ce; gr-ci- cuatro ruedas, que regularmadre de Hércules. Galantlás,
tifieatia, remoiieratio, relri- mente tiene toldo. Tecto aswidis.
btttia, onis; apene jiretinm; cameratum
plaustrum.
La
galanteador, m . El que galanoperis iner-ees: preeiaáim, ii. casa de reclusión á donde se
tea. Obsequens, tis.
El galardón está reservado
condena á las mujeres. Meregalantear, a. Procurar grantrieom ectreer. |¡ impr. Tabla
para tos quo trabajan. Laboró
jear Ja voluntad de alguno.
nienes parala est.
para poner las lineas de leObsequia', eris. — á u n a m u - galardonador, ra,. m . f. Rcmn- tras que compone el cajista.
jer. Proco, as; proeone agere; nerettar, oris.
Tgpograpltica tabula.
La
iu'acebro&is verborum blanái- g a l a r d o n a r , a. Remunerar,
crujía ó fila de camas que se
tiis mulierem
áelinire; libi- premiar, recompensar. Remupone en los hospitales en medinasis lenociniis
molieris
dio de las salas, cuando hay
nero, as; remunerar,
aris;
animum
emollire; neallioriprcemio a /'¡itere, donttre, de-m u c h o s enfermos. Cubilium
bus liiutlum illecebris Jemince corare, ornare,
alterna series io nosocc
honestare;
hlttndiri.
|| L a división que se hace con
alicujus labores < om'pensare.
galantemente, adv. C o n galan- Gálata, adj. El natural de C a una raya para poner los nútería. Comiter, urbane, civim e r o s ¿leí cociente en la regla
laría. U s . c o m o s. Galota, ce.
liter.
n. pl.
del partir y otras. Linea uivigalanteo, ni. El obsequio que
A.sia menor.
Gallo-Greeci,
sum ce dividendo separo?..
Gal
se. hace á una mujer para con- oram.
pl. L a pena de remar á que se
seguir su voluntad. Obsequium, Galatea, f. Ninfa marina. Gacondena á ciertos delincuentes.
ii.
Ad triremes condemmitio, —
laica. ie.
galantería, m . Expresión obse- galatite, f. V. G A L A C T I T E .
de dos, tres, cuatro, etc., órquiosa y de urbanidad. Mun- Galaxia, f. astron. L a vía lácdenes de remos. Birernis. trit/ttia, ntonificentia, elegaotia,
tea ó camino de Santiago. Garernis, quadriremís, etc.. e.
lautitia, ce; obsequium, ii; ar-iterías, te ; ria leutea. || Y. G A —- de dos órdenes de remos.
hanitas, cainitas, concinnitas, I.A( rin;, jior arcilla, etc.
Dicr-ota, a?; dicrotum, i. —
atis; concinnitodo, inis. || L a galbana, f. fam. Desidia, pedel almirante. Pra-tona navis.
gracia y elegancia en la forreza. Desidia, ignavia, ce; lan- El comandante de u n a galera.
m a ó figura ele las cosas. Eleguor, lorpor, oris.
'frierare/tus, i. El general degartia,.-ee; nitor, oris. || G e -galbanado, da, adj. L o que es
las galeras. Trircmium prceiicriisidad, bizarría. Monifldel ColoE del gálbáiao. tutlbajectus, prcelor. Condenar, á.
ccníia, ce; liheralitas, atis. niini clore rejerens.
galeras. Scalmo, remigio adgalanura, f. El vistoso adorno galbanero, ra,'ad¡. Dejado, peque resulta de la gala. Nitor,
rezozo,flojo.Desidiosus, pi- ilaere: cal remoro, ad trirei-. sj,U'rid.or, oris.
mes áammirc.
ger. a, um.
galápago, ui. Especie ele tor- gálbano, m . Resiiui g o m o s a y galerada, f. L a carga que cabe
en una galera de ruedas. Plautuga, animal anfibio. Testudo, mediciiial. Gulbanus, galbastri grandiorás onos. ¡| impr.
GAL
GAL
GAL
507
La composición que se pone que lia dado. Quem sua fiaci-Galindez, m. patrón. Hijo de
en una galera, y el ejemplar norce praáant. >¡.> le alcanza- Galiudo ; hoy apellido de fade ella, qua se saca á mano rán! galgos. E.xjiresión conque ... .:¿i. Generes cognomen.
pasa corregirse. Typograpiri- se pondera la distancia de al- galio, m. Hierba medteraal que
cum castigando vel castiga- gún parentesco. Yalde d.estat.cuaja la leche. Gtdium ver.um.
tioni «.ptatum exempliar. Vayase á espulgar á un gal- galiopsis, f. Hortiga muerta,
galerero, m. El que gobierna go. Despedida (jue se hace á planta, Galion, galeabáolon,
lai galera y el dueño de ella. uno con desprecio. Ahí. in ma- i; galeopsis, is.
Plaustrarios, ii.
lum crucem. Á la larga el Galípoli, f. Ciudad del remo
galería, f. Pieza larga y espa- galgo á la liebre mata. Assi- de Ñapóles y de Tracia en el
ciosa con muchas ventanas. áoiiate optata attingi.tier Quersoneso.
meCallipolis, GalFeoestratum ambolacrum.. || ta. Buscar mendrugos en cama lipolis, is. || Ciudad ele Italia
- Camino para la comunicación de galgos, fr. fam. Pretender en los Saleniínos. 7c/. ¡j Otra de
y uso de los hornillos en las una cosa impasible. Tíetn val- Sicilia. W . || Naja ó Srcilia
minas. Subterraneum ambu- de diffecilem tentare. Galgo
menor. Isla del mar- Egeo. Id.
lacrurn. ¡| fort Corredor en que muchas liebres levanta á || Estrecho de Galíjioli. Hrilearco formado sobre fagina y ninguna mata. Dúos insequens spantUS, i.
tierra, con que se ciega el foso lepores oeutrutn capá.
Galita, f. Isla de África. zEc/ipara llegar desde los ataques galgueño, ña, adj. Lo que toca marus, i; Gállala, ce. ,
á la brecha. Vt'nea, ce; plu- ó es semejante al galgo. Gra- galizabra, f. Embarcación anteus, ii. || El puente más alto
cileolus, a, om; gracilis, e.
tigua. Celox, acis.
de lo nave. Agea, ce. || Piezagáigula,m. Ave nocturna. Gal- Galo, la, adj. Francés, el natuadornada de estatuas y pintu- gulas, i.
ral de la antigua Galia. Galras. Pinaeotlieea, ce; tabliGalia,. f. La Francia, reino de las, a, um:
num, i. || Corredor, paso para Europa ; comprendía varias galocha, f. Calzada de madera
otras habitaciones ó piezas de provincias, y se llamaban co- para la nieve ytodos.Liguen
de una. casa. Andron, ornát..-||
munmente las Galias. Gallia, cceleeamenta; calones, om;
Tribu romana, una de. las rús- ce; Galliee, arom. — Bélgica,gullá-ie, aritio. || Calzado forticas. Galería tribus. — abier-entre los ríos Cerna y M a m e . mado de tabla ó una rejilla de
ta, descubierta para pasearse. Bélgica Gallüi; Belgium, ii.hierro con pies de lo mismo
Pérgula, ce; amhulacrum, — BracataóNarbonense. Brac- para lostodos.Ferriti calohypodromus, i. Lo que está cata, Narhonensis G-allia. —nes.
dispuesto en forma de galería Céltica. El Leonés. Céltica,galón, m. Tejido fue ta y- esó corredor. Pergulanus,.a, um.Lugdunensis.—Cisalpina, des- trecho. Fasciola , ce. ¡| náut.
galería, f.
de los Alpes hasta el río Ru- El listón de madera que guargalerita, f. Cogujada ó totovía, bicón. Cisalpina, Citerior nece exteriormente el costado
ave conocida. Galerita, alao- Gallia; Insubria, ce. — Code la embarcación, etc. In tuirfest, os; galeritus, i.
mata. 7c¿. — Acjuitánica, la rigii lotere posita ¿ígnea tiegalerna, f.
Guiena. Aquitauica. — 'foga- rna.
galerno, adj. náut. Se aplica ta. Desde Placencia hasta el galoneadura, f. El adorno de
al viento suave. Lenis ventus. río Rubicón. Tagala citerior.galones. Fasciolis ornato texGales, m. Prrncrpado de Ingla- — Gótica. El Lang-iiedoc. Go- tora.
terra. Calabria, ce.
tliica. — Transalpina, ejue se
galonear, a. Guarnecer con
Galeso ó Galaso, m. Río de dividía en Bélgica, Céltica y galones. Tceniolis, fasciolás
Calabria. Galesos, i. || f. CiuAquitánica , exceptuando la exarare, ornare.
dad de- Italia. Gesceania, ce; Narbonense, que se llamaba galonero,rn. Fasciolarom venGescenium, ii. Natural de ó Bracata. Cómala, ulterior-,ditor.
perteneciente á esta ciudad. Transalpina Gallia. El natugalopar, n. Ir el caballo ;í gaGeseennímcs, a, um.
ral de la Galia Cisalpina ó du- lope. Tolotim eqoum incedegalfarro, m. El hombre ocioso, cado de Milán, ¡nsober, eris.re. Ir á grande galope. Equi
mal entretenido. Malefieriatus Pueblos de la Galia Narbo- cursufierrivelocissimo.
homo.
nense.Braiinovii, orum :Brao- galope, m. El movimiento del
galga, f. La hembra del galgo. oovices, uro. Perteneciente á caballo entre el trote y la caGalliece canis.11 Piedra grande,
los Celtas. Célticos, a, une. rrera. Equi cursus ; "taimaque arrojada desde lo alto de Galicano, na, adj. Pertenecien- rá seu (gradará c<¡ai ineesuna cuesta baja dando saltos. te á las Galias'. Hoy se usa sos. Grande galojie. IneitatisPra-c-eps, saltibus rué ossolamente hablando de la igle- simus vclocis equi curses, \
- saxum. |¡ La rueda de piedra sia y del clero -de Francia. galope ó de galope, m. adv.
del molino de aceite que da Galileas, Gallicaous, Gallas,
Con prisa. Festinanter.
vueltas de canto. Trapetum, a um.
galopeado, m. El castigo dado
i; olearia mola. \\ Especie de
Galicia, f. Provincia de Espa- á puñadas ó á bofetadas. Pusarna. Ad occipitium, postula,
ña. Gollieeia, Calléela, os. gnes, colap/tis verberaría.
psorct, scabies. |jprovin. El galicismo
fé, rn. Exjiresión ó galopeado, da, p. p. de G A L O retro en que se llevan á enterrar construcoíónsfrnncesada. Gal- P E A R y adj. Lo que se hace
los pobres. Sartdapiux, ce. |
|
lica
locufio, constructio. de prisa y sale mal. Pneceps,
náut. La ayuda que se da, al gálico, m. Enfermedad. Vené- i¡iitís.
ancla que está en tierra con rea, lúes.
galopear, n. Y. G A L O P A R .
unas estacas, para que no car- Gálico, ca, adj. V. GALICANO. galopillo, m. dim, de G A L O P E .
gue el navio. Aochorarium galicoso, sa,adj. El que padece El criado más humilde de la
fiulcltrum. La galga de Lucas. gálico. Venérea lúe infiedus.cocina. Lt,ra, ce,- entinará fafr. fam. con que se designa al Galilea, f. Provincia de Pales- lliólos; mediastinos, i; coquiejueInfiíáus,
falta,
enejue
la
ocasión
precigalgo,
galgo.
conocida
gus,
dor.
sa.
i.
Galileas
m.
Dícese
El
por
Perro
de
aig-ám
in
canis;
de
nos
una
fidelis
caza
vendió
persona
petardo
correvertahorno
elIgalináceo,
Galilea,
ceus,
neciente
perteneciente
Iceas,
tina. Geüüeva,
a,
ci,
lea,
,-ium.
cea,
la
om.
adj.
ágallina.
adj-.
ce.
Galilea.
Natural
LoGallinaperteGalide ó galopín,
fier;
Jí-r,
|
mado.
desarrapado
narios
! Desvergonzado,
sagax,
Cali
¡ra,
calo.
m. El
firym.
idus,
Panmis-us,
muchacho
acis.
rersulu'sfvajjStogaa
bribón.
roto,
a,vT(im.
'í
tai'r.-
508
GAL
GAL
GAL
galopinada, f. Pillada, acción galleta, f. Vasija con un caño una gallina con un pollo com»
torcido. Vinaria
galeota; otra con ocho. ref. Non minor
picara y sagaz. Falsitas, atis ;
atnytis, idis. || Pan de municura uni quam pluribusfiliis
sagaeis hominis vel co.J'ri It.oción sin levadura y dos veces aáhibeoáa. Triste es la casa
muncionis actio.
donde la gallina canta y el gaGalovay, f. Ciudad de Escocia. cocido. Bis codos pañis.
gallillo, m. Producción m e m - llo calla. Esíque sotateismus
Galliva, ce. \\ Ciudad de Irlanbranosa ejue cuelga de en me- si hcec vir et has multxr. Quid
da. Galluvce liiberaica.
galpito, m. El pollo enfermizo dio del borde posterior del pa- pejus domo ubi femina habet
is.
y mantudo. Debilis, hiemalis ladar. Epiglottts, epiglossis,imperium?
Remedio para curar la enfer- gallinaza, f. El estiércol de las
pollos.
galladura, f. El semen que medad que sobreviene al ga- gallinas. Gallinaceus fimus;
pone el gallo en la yema del llillo ó campanilla. Andro- gallioarum stercus. || Ave carniorn, ii.
nívora de las Indias occidennuevo. Ovi sperma.
gallarda, f. Danza y tañido ai-gallina, f. La hembra del ga- tales. Iodica gallina.
gallinería, f. El conjunto de
roso de la escuela española. llo. Jovenca, gallina, ce. || fig.
El cobarde y tímido. Timidus, gallinas. Gallioarum copia. ||
Hispaoicce saltatioois geoo-s.
gallardamente, adv. Con ga- ignavas, meticulosus. — ar- fig. Pusilanimidad, cobardía.
llardía. E.rimie, elcgaoter, mada. Gallina bien asada, en- Pusillanimitas,íimáltías,aíis
lardada. Assa gallina lardo in-gallinero, ra,, rn. f. El que tr
prcestiínter.
crostata. — africana, morisca fica en gallinas. Gallinarius,
gallardear, n. Ostentar desembarazo en la ejecución de ó indiana. Meleagris, idis. — ii. || adj. cetr. Cebado en las
las cosas. Dexteritatem os- ciega. La chocha perdiz. Ru- gallinas. Dícese de las aves de
sticola, os; gallinago, inis;
rapiña. Gallinarius, a, um. ||
le otare.
gallardete, m. Faja volante que rusticóla, rustica perdix. —m. El lugar donde se recogen
se pone en los navios, etc., de río. Fúlica, gavia, ce; lau-á dormir. Gallinarium, aviarus, i. — echada. locábaos rium, ii. || El cesto ó banasta
en demostración de regocijo
Aplustre, is; aplustra, aplu- gallina. — clueca. Glorieos,en que se conducen gallinas.
Gallinarius corbis. || fig. El
síria, orum; vexillum,signum glocitaos. — casera. Villatica, altilis. — chica ó pollita.paraje donde se juntan muchas
varíe in navihus usitatum.
gallardía, f. Desembarazo, bi- Pollastra,gallioula,ce. — q u emujeres, como la cazuela en
zarría en el manejo, principal- pone, que cría pollos. Matrix, los teatros. Mulierurn frequena, abunáans locus.
mente del cuerpo. Prcestantia, cis. — que ya no pone. Efifcta. — pintada. Guttata, nomi- gallineta, f. V. FÚLICA.
exeelleatia, ce. || Arresto, esfuerzo en ejecutar las acciones áica. — sorda. V. C H O C H A . gallinoso, sa, adj. Cobarde,
y acometer las empresas. Stre- Perteneciente á la gallina. pusilánime. Ignavus, timidusr
Gallináceos, gallinarios, a,
meticulosus, a, um.
noitas, atis; fortitoáo, inis.
gallardo, da, aclj. Galán, ai- um. El que ó ía que cuida de gallipavo, m. Ave doméstica
roso. Strcauus, venustus, a, las gallinas ó trata en ellas. de la América septentrional.
Gallinarius,
ii;gallinaria, ce.
Indicas gallos; meleagris galum; pr-cestans, elegans, tis.
\\
fig. Grande, especial, selecto,Cuando meen las gallinas, fam. lopavo.
como gallardo pensamiento, Ad calendas grcecas; cum gallipuente, m pr. Ar, Especie
gallardo jioeta. Prcestans, tis;muía pepererit. Esto no lo de puente sin barandas. Poncogen las gallinas. Rem to- ticulus, i.
insignis, e.
gallareta, f. Ave, Anatis ge- tora perdidisti. La gallinaGallita, f. Isla del África. cEgicantó ó cacareó. Cecinit gal- manos, i.
nus.
gallarín, m. ant. Multiplica- lina. Acostarse con las galli-gallito, m. d. de GALLO. || fig.
El que sobresale en alguna
ción de un número por otro nas. Lumínibus ooodum acceosis cubitum iré. Echar una parte. Qoi ínter costeros emien progresión infinita. Nugallina, ponerla sobre los hue- net, prcestat, ante omnes exmere antececlentis per subsevos para que los empolle. Ora cellit.
queotem multipllcatio.
gallarón, m. Ave. Tetras , iocubaoda galliaassuppoaere.gallo, m. Ave doméstica. GalAldeana es la gallina y cómela linaceus, ei; gallinaceus galatis.
gallaruza, f. Vestido montañés el de Sevilla, ref. Nihil utile los; cristatu's alea. || Pez d
con capucha. Peenolata chla- áespicieodum. Holgad galli- mar. Zeus, gallus, i. ||fig.El
mys, lucerna-. Gente de galla-nas que el gallo está en la ven- que todo lo manda. Rerum
ruza. Gente rústica. Rustica, dimia ó que es muerto el ga- agendarum arbiter. || El mallo, ref. Luc7¿ magistro abdero ó viga en que se afirman
rusticana geos.
gallear, a. Cubrir el gallo á las senté saltant poeri. La gallinalos demás que forman el tejagallinas. Galluin qallinis in-de mi vecina pone más huevos do. Prcecipuum tecfi lignum.
cubare. |! Alzar ía voz con que la mía, ó más gorda está Iránse los huéspedes y nos coamenazas y gritería. Minaei- que la mía. Fertilior seges estmeremos el gallo. Dimisto
hospite non evades impunis.
ier clamare. || n.fig.Sobre- alienis semper in agris, viciOtro gallo m e cantará. Alifer
salir entre otros. Pro príncipe numque pecas grañáius uber
habet. Omne alienum cupio. res se haberení; alia sorte
se gerere ,- primas sibi vincliMajor viáeturet melior vicinafroerer. Alzar ó levantar el
care, principaturn afi'eciare;
gallo, fam. Superbe eocemexin sois dominad; coryplieom seges. Aliena nobiliora, melloagere ; proscrito, antecello, rave
is. jodieaoíorpropriis. Viva iollere. Correr gallos. Divergallegada, f. Multitud de ga- la gallina y viva con su pepita. tirse matándolos. Jugulanclis,
llegos. Gallaicorom mulíeiu- Prasponcncla malis est rita trucidaaáis gallas luciere. Co
rvar gallo ó un gallo. Pasar
do. || Palabra ó acción propia opiata quibusvis. La vieja gallina hace gorda la cocina. Bos toda la noche ó casi toda en
de gallegos. Gallaicus mos.
gallego, m. En Castilla, se lassusfiortiusfigit pedem. diversión. Noctem diei ludenBuena
es ella.
lafurtiva;
gallina
que
otro
do
Hacerse
ó
ser
el
Gallego,
cus,
llama
pla
ó
Galtiecus,
lode
a,
perteneciente
el
Galicia.
om;
ga,
viento
adj.
Gallaici,
Gallaicus,
Caurus,
cauro
Elánatural
Galicia.
que
orum.
i.
Gallaisode pierna
cría.
N
da
esí
o la
es
relríbuíio.
Aquce
gallina
mucho
de
entera,
que
Donanti
Tan
á tú
quien
dulciores.
contenta
des
josía
una
te va*
vindicare;
Ir
c-tare;
ridad
gallo.
ácequare.
escucha
úSer
otra
pro
elcosa.
principaíum
principe
primero
gallo.
Primas
Iren
se
obserautosibi
gerere.
affe-
GAM
GAN
GAN
509
vando con cuidado si se oyegambaj, m. Jubón colchadogiversaníer. A la gana, gana, y
alguna cosa. Oceulte, lateoterque se ponía debajo de las ar- ala gana, pierde, m. adv. con
que se significan los dos m o inquirere, auscultare. Tenermas. Thorax lareeus lorióos
dos de jugar á las damas. Vinmucho gallo. Tener soberbia, superponeodce.
altanería ó vanidad. Supra cos-gambalúa, m. fam. El hombre ceoáosoríem assequi, vineenteros se efierre. Al gallo (juealto, delgado y sin vigor ni vi- áo perderé. De gana. m. adv.
Con intención y ahinco. Enixe,
-canta le aprietan la garganta. veza. Laoguidus, a, um.
gambeta, f. danz. Movimiento enixim, iníeníissime. N o m e da
Peliculosa nimis loquacita.s;
non semper coafessio salu- en la danza cruzando las pier- lagaña. Non libeí;nolo. Gana
tem dat. Cada gallo canta en su nas con aire. Volubilis io sal-tiene de ello. Iá appetií relíeme nler cupií; cupiditaíe fiamuladar, y el bueno en el suyo tatiaine croromjactatio. ||Moy en el ajeno. Uousquisque vimiento del caballo sobre las grai. Abrirse las ganas de copiernas. Equi ereeíás manibus mer. Cibi appetentiam exeigallus iosuo sterquiliu'io pluíari. Estar de mala gana. pr.
rimum potest. Domi pugna incessus.
gambetear, n. Hacer gambetas Ar. Estar indispuesto. Afgromore galli. Canis domi J'erocissimus. Atticus in portu. el caballo. Equum erecíis ma- /are.Tener gana defiesta,irón.
Escarbó el gallo y descubrió nibus gressus glomerare; ún- Dar uno motivo á que le suel cuchillo. Quod nolebat in- gulas ad numerum moveré. ceda algo que no lé esté bien.
venií. Daca el gallo, toma elgambeto, m. Capote militar. Iridiare, provocare. |j Tener
gana de jugar. Joc-urn appegallo, quedan las plumas en la Miliíaris laeerna.
mano. ref. N e quid nioeis. Elg a m b o ó gambo.,, m. Capillo tere. — de comer. Esurio, is.
gallo y el gavilán no se que- con que se cubre la cabeza á — decenar. Ccenaturio, ¿s.—
jan por la presa sino porque los recién nacidos. Puerorutn de casarse.Nupiurio, is. D e ser
buena no he gana, de ser mala
es su ralea, ref. Qut nocens pileolus.
gamela, f. Especie de cesto. dámelo el alma, ó según otros,
natura est etiam inscius aodicen: no se m e tienen los pies
cet. El que solo como.su gallo Corbis genus.
solo ensilla su caballo, ref. gamella, f. El arco de cada en casa. ref. que enseña que
•Qui oemioifiaveíquid sibi extremo del yugo donde el las pasiones y apetitos nos inipsi sperei? Quedarse como elbuey encaja la cerviz. Ju- clinan siempre á 1o malo. Ligallo de Morón, cacareando y gom, i. || Barreño grande, porbeotius io malum quam in
sin plumas, fr. Impoteoti pe- lo común de madera. Gaoa- booum ferimur. Donde hay
tha, ce; rudc labrum ligneum. gana hay maña. Omnia vincit
tulantiel póteos.
gallocresta, f. Hierba medici- || V. C A M E L L Ó N . ||Traer ó hacer amor. Amor acutí ingenium.
nal, especie de salvia. Salvia, venir á uno á la gamella. Re- Musicam áocel amor.
ducir á uno por fuerza ó con ganadería, f. Arte de criar gace; horrniaam, i.
gallofa, f. La comida que se arte é industria á que ejecute nados. Pecuaria, ai. || El tráfico en ganados.
Pecorum
daba á los pobres que iban alguna cosa. Coger-e, adigere.
•de Francia á Santiago de Ga- gazmeño, m. El gamo nuevo. mercatora.
Damos pullus.
ganadero, ra, m. f. El que tielicia. Pei-egriaanlibus ex Gallio in Compostellcan Opponigamo, m. Animal cuadrúpedo. ne y cria ganados. Pecuasólita ct'6aria.|| Verdura, nor-Dama, dorca, ce; dorcas, rios, pecorarios, ii. — de maaclis; dorx, oréis.
yor yerro ó señal. El que tietaliza. Olus, eris. \\ Chisme,
euento de poca substancia. Fa- gamón, m. Hierba medicinal. ne mayor número de cabezas.
Albucum, albueus, asphode- Pecorum máxime clives.
bella, narraliuncula, ce. \\
ganadillo, m. d. de G A N A D O .
Añalejo, directorio del rezo. lus, i; regia hastula.
gamonal, m. La tierra abun- Pecusculum, i.
De orcline reciíandi libellus.
dante de gamones. Asphoáelts ganado, m. Todo género do
11 Mendiguez. Mencliciías,atis.
animales que se crían para
Andar á la gallofa. Vivir men- abunclaas locus.
gamonito, m. d. de G A M Ó N . || utilidad del hombre. Pecuadigando. Tristi meoclicitate
viiam proáueere; sórbalo vi- El retoño de los árboles y plan- ria, ce ; armentum, i; pecus,
tas. Arboris germeo.
oris, uclis; pecu. indec. || El
cliíare.
/gallofear, n. Mendigar. Vagaragamonoso, sa, adj. Abundante conjunto de abejas que hay en
eí ioopem vitam agere ; vago de gamones. Asphoáelts ple- una colmena. Apes, uto. || fig.
ous, abunáans.
fam. Se aplica á hombres y
vitam clegere.
gallofero, ray gallofo, fa, adj.gamuno, na, adj. Se aplica á mujeres, y así se dice : ¡ Qué
Mendigo, holgazán, vagabun- la piel del gamo. Dama; pel- buen ganado hay! Prcedara
proj'edo gens. — churro. V.
do. Menctieus, vagabuoáus, a,lis.
gamuza, f. Cabra montes. Ibex,C H U R R O . — de cerda. Porci;
um.
gallón, m. arq. Cierta labor icis. || Piel delgada adobada.sues. — de pata hendida. Los
que tienen la pezuña dividida.
que se pone en el cuarto bocel Subacía pellis.
del capitel dórico. Architedo- gamuzado, da, adj. D e color Bisulcum , bisulcrs peáibus
de gamuza. Rupiea prce colorípecus. — capruno. Capríye
nicus capitella ciogeos ornasimilis.
oum. — en vena. El que no
tos.
gallonada, f. Tapia de céspe- gana, f. Apetito, deseo, volun- está castrado. Noo castratad de alguna cosa. Síuáium, tum. — mayor. Armeotum, i.
des. Cespiíilius paries.
— menor. Grex, egis. — m e gama, f. La hembra del gamo. ii; libido, iois; appeíiíio,onis;
nudo. 7c/. — merino. V. MERIDama j'emina. || La escala devoluntas,cupidiías, atis. — de
las notas de la música con que comer, Cibi appeíentia; esurt-NO. — lanar. Ovis, ¿s; probata,
cuorum; niveum pecus. —
se enseña la entonación. Mu- tia, onis; esurtes, ei; eclendi
pidiías. — de orinar. Urinasque bala. Balans pecus. —
sica, mu.sicalis scala; harmolibiáo. D e buena gana. m. adv.grueso. Levtuoi armeotum.—
oiea manos.
gamarza,
gamarra,
Gamaches,
harmula.
cíoria
cia.
que picotee
Camapajom,
fireoi
ff
..fel
.Correa
Hierba.
Ciudad
corrigia.
caballo.
i.para
de
Peganon
AstriFranevitar co«c¿¿t«te.
animo,
m.
inviíe,
Con
ngraie.
uoadv.
animo.
gusto.
sponle.
Sin
grávate,
||||j
Libenter,
voluntad.
Con
Con
Rehusando.
De
enemistad,
repugnancia.
gravalim]
mala
Aügre,
libenti
gana.
TerfniniArmentum,
guar.
Peeua,
pasto.
Hato
Abundante
que está
de
Cluiaum
Equinurn.
uum,ganado.
enen
el
i.
pecuaria,
ganados.
Los
parque,
pecus.
Pecuare,
— ganados.
vacuno.
—
en
Pecoorum.
yeel
is.
510
GAN
GAN
GAN'
vecho. Comparo, as; lueror, perder es ganar. Pra-stoí
rosos, iirmeulosus, a, um. Lo
que es de ó pertenece al ga- aris; lucrifico, as; obtioeo,(loand.aqoe tlarniiom, qoom
lucrum Jaeere. Ganar
.,.,.;... Pecuaria*, peruínus, es; lui-rifai ia, acquira, is;
compendium, qomstum, lu- der el pleito. Litem aut obtiimts, O, uro.Scparadodel
nere aut amittere. N o ganar,
ganado. Ahormeutatus, a, uní. crum faceré; in luems poaeGuardar ganado. Pecus ahi- re. || Conquistar, tomar algu- no adelantar cosa algiu
gerc. Elegir, escoger, entresa- na ¡daza. Exjmgoo, aceupo, otro. Niliili alrqua, apud ala
praji.t ere. Ganarlo hon||
car del ganado. Ábrego, us. as: tenca, es; odst.isco, is. quem
Lucrar, adquirir sin trabajo radamente. Hoiu'Slt: reEntre ruin gajiado poco hay
que escoger. Váiora semper y con poco pasto. Luerifieco,gen-; bonis artihus, nullius
injuria, áivitios parrare
as; liurt ¡acto. is. ¡| Aventanegligentia.
ganado, ganarse. Luja
ganado, da, p, p. de G A N A K . jar, exceder á otro. Vinco,
Adquirido. Pannos, a, um. \\ amello, is. |j Merecer por suLo que se gana regalando, se
Vencido. Devátits, a, um. — Ira bajo. Mérito, as; demereo. pierde corrigiendo. Obsequium.
amicos; vertías odium pasin trabajo. Lucrif actos, a, es; ile-mereor, eris. || Sa caídinero de ale-una cosa. Ex rtí. N o se ganó Zamora en
um. Ganada la victoria. Confiecta victoria. Lo mal ganadoaliqua re pecontetm. emereri. una hora. TVon statirn finís
presto se destniye. Male parto — de comer. Praprio Inliore apjiaret.
ganchero, m. Ligna perfurietum (¡un-rere. — aliados,
mide dilahuntu.r. Salís onus
amigos. Amicos, socios sibi men áucens.
linde eenertU illuc ahit.
gancho, m. Garfio, garabato.
ganador, ra, f. El (jue gana. ret/imere, náseísi ere,¡tarare;
Lucraos, tuerij'acícus, lis. gratiam a/md eos inir-e. — á Uncus, uneínus, kam
ganancia, f. Provecho, utili- .alguno con beneficios. Ali- liar payo, oois, inis. El pedad, interés. Pínula, as; bo- quem sibi benéficas emere. dazo que queda en el árbol
— á uno con esperanza de un cuando se rompe alguna rama.
lus,i; cotrijiendium, ii;J'ceous,
Imurvus, disseotus ras
regalo. Lin-gitionis spe alieris; fceneratio, onis; merces,
Entre los pastores, el ca
quem ¡iroleetnrc. — el pleito.
edi.s; qaeestas, us. — entrecomPeila.m, i.. |fie.El qu
pray venta,deuna mauoá otea. jui/icio r locera-; litem uuJ'erre. — la apuesta al juego.maña ó arte solicita á otro.
laterpr•etiam, ii. — rica, cuantiosa, grande. Opirnus, l'ecun-Vinco, is. — las voluntades Calliáus alleetar. • El rufián.
de los soldados con dádivas. Leño, onis. — que traba en la
áus quti'st-us. — corta. Lwellum, qwtmtieuius, i. Pertene-Mililum voluníaíes largitio-hebilla, Infibula. ee.
ganchoso, sa, adj. Lo que tieciente á la ganancia y lo (jue nc redimer-e. — los oídos del
ne ganchos. Redunr-ws, unnla proporciona. Qua-stuarius, pueblo. 7n aur-es j>o¡iuli ina, um. El que hace alguna Jloere. — la honra, el fa- natus, aá uncus, curvas, a,
cosa por causa de ganancia. vor, etc. Gloriam favarem, um.
Cauponorts, tis. Con ganan- etc. conciliare, parare. — lagandaya, f. V. TOMA. Esj>ficia ó lucro, m. adv. Quee- victoria. Vát.ariam reporta- cie de cofia. Calcmmtew gestuose. N o le arriendo la ga-re, rem obtinere. — otra vez nus. Andar á la gandaya, correr ó buscar la gandaya.
nancia. A'on ineá/eo sortera.un amigo perdido. Amicuin
La grandeza de la ganancia no reparare. — el premio. Prce- Ortos-e, ritióse, inuíiliter v
vere, vagari.
dejaba ver la del ¡)oligro. Lu- mium assequi, conseguí fierre.
cri magnitm/o ¡leni-uli ma- — sueldo. Stipendium ¡ace- gandujado, ni. Guarnición con
gnituilinein obscurahat. La re; merco, es. — por la mano fuelles ó arrugas. PVlimbus.
ganancia de un año será para á uno. Antevenire, antever-tegandujar, a. V. ENCOGER Ó ENti.Unios anni queestum in rem re, prcevertere; nuntium pneCORVAR.
tuom converte. Andar de ga- venire; alterius gratiam prceoecupare; pal mam
alicui gandul, la, adj. Holgazán, tunancia. Seguir con felicidad
algún empeño, etc. Prospere prceripere. — con malos tra- nante, vagabundo. Oráis
sutus, ragus, a, um.
tos, ¡oigáis artihus, ¡itirurn
res cederé, cerniré. Dar el dihonestes rationihus uliquiáganforro, ra, adj. Bribón 7mnero á ganancia. Pecuniam
probus, vagos, a,um.
oceupare, Jcrnerari, Jienari liit-rari, injusie comparare.
— la voluntad á alguno. Pre- ganga, f. Especie de perdiz.
da re.
ganancial, adj. Lo que es pro- eihus aliquemfice-tere;ejus Aleata tetrao. JJfig.Todo lo
que se adquiere á poca costa.
pio de ó pertenece á la ga- gratiam inir-e;'convivan) áegustnre. El que gana ó ad- Pretiosa res vili pretio emnancia. Qiui-stuarius. ct, um.
gananciales, adj. pl. Us. como quiere dinero para su se- ¡ita. Aquí no hay gangas. Hic.
.ñor. Vecfigalis, e. Habiendonon est prtestigiis ñeque ofiu
s. m. ¡n iiuttriinonio acquisipodido ganar impunemente riis locus. Andar á caza de
ta bona.
ganancioso, sa, adj. Se apli- diez libras de oro. Quum lu- gangas. Obrias qua-que mica á lo que ocasiona ganan- cran impone passet aurí pon- t-upari, eonsectari. Fuiste á
cia, óial que la saca ele algún do áci-ein. Toda esta cantine-caza de gangas. Inania tua
la tiene por objeto el ganar consilia fuerunt; irrita satrato. Qu.restuarius, queesiuo1o más que [Hiedan. Totnm is- gina missa est. Pensó coger
sus, lucrosus, a, um.
ganapán, m. Mozo de traba- tam t-antilemim ex hoc pen-ganga y cayó en la trampa.
jo, de e.sijuina, de condal, Bá- tlunt ut t/uam plurima lueri-Dum alios 't-aptat, ipse ca
Hombre que ha ga- ptus est.
jalas,.arigames, ttngarios, Jatiant.
genado muchas victorias. Plu- gang«rilla, f. Compañía antirolos, o,wm; gentío, e/ero, onis;
ninarum ¡icilmarom homo. gua de cómicos. Histriai>vm
locota cervir; ex trivio harharus. || pl. Mozos de esquina (¡ana jioco, sirve jioco. Par- societas.
Ganges, m. Río de la India ulque llevan cargas en.paloncas. vo (t-i-t-.rnerx't. Gano liastante.
Lut-rum miiii auppetit. He- terior. Ganges, is. PertenePlialusigarii, orum.
¡janapierd*,
ganar,
caudal,
perdur.
ut
•MI -ru-tnri
quea.Ludas
sacar
gana
Adquirir,
frictus
.el
utilidad
ita
.Modo
queaumentar
institutus,
pree.stet.
de
debería
y projugar, gratiam
in
mos
Tiene
mente.
Indos.
seganado
henerolentáxm
ganada
Gratasliiavií;omnium
Omnis
eollegii.
ellis
lapleito
voluntad
nostra
Tal
enteraallexit,
vez
de
est.
el
gangoso,
gangrena,
guea.
el
ciente
a, verba
um.Qui
á este
sa,
exeulcat.
naribus
f.adj.
rio.
cir.El
Gangetieus,
Corrupción
looquítur,
(jue gan-
CAN
GAR
GAR
511
e*i ?as partes carnosas. Gan- .gañir, n. Aullar el perro con rem partiro congelare vel
Sonido ronco. Nieto, gatinio,gloriare.
yrasna, as; earnis lethifiera
garapiñera, f. Vasija para heis. || Graznar las aves. Ratico
tañes.
gangrenarse, r. Apoderarse la sonó garriré. || Dícese de toslar las bebidas. Aptatum ad
gangrena de alguna parte del hombres enronquecidos. Gan- jiotianes glariandas vas.
garapita, f. Red pequeña. Renio, is; cegre vocem emittere.
cuerpo. Gangrceiio affiu-i, la|¡ Dar muestra los perros gru- ta-ulum, i.
borare.
gangrenoso, sa, adj. Lo que ñendo de haber olido la caza. garapito, m. Insecto. Striata
aotoaecta.
tiene ó participa de la gangre- Nielo, is.
garapullo, ni. Flecha adornagañón, y
na. Gaagrcená affectus.
Papyrnceum
ganguear, n. Hablar por las gañote, m. El caño por donde da ele papel.
narices. Naríhus verba excal- sale el aliento y voz del ani- spiculum.
garatura, f. Instrumento con
mal. Faucüim caoalw,
care, vocem emittere.
gangueo, m. El modo de ha- Gap, f. Ciudad de Francia. que se raen las pieles. Coriará raclula.
blar par las narices. Naribus Glanurn, i.
garabatada, f. La acción de garatusa, f. Lance del juego
verborum emissio.
gánguil, m . Barco grande. sacar algo con garabato. Uncí, de naipes llamado chilindrón
ó peehigonga. Chartarum lukarpaginis jados.
Piscatoria eyinha.
Ganimedes, m. Hijo de Tros, garabatear, n. Echar los ga- sio, in qua alter alteru.m in
rey de Tróade. Ganymedes, rabatos para asir alguna cosa. eurum áejioaitiooe pra'veuit.
is. Perteneciente á Ganime- Harpago, as. || fig. Hacer || fam. Halago, caricia. Blanrasgos con la pluma sin' or- clitice, illecebrce, orum.¡jesgr.
des. Ganymedeus, a, um.
Gannat, f. Ciudad de Francia. den. Male r¡formatos.litterasTreta de nueve movimientos,
ducere. ||fig.Andar jior ro- etc. Gladiatoria actio, quá
Gannotom, i.
ganoso, sa, adj. Deseoso, ejue deos en lo que se dice ó hace. quis adversariam veiriis ani. b agibles fierit.
tiene gana de alguna cosa. Circumeo, is.
Cupictus, avidus, a, um. garabateo, m. El acto y efecto garba, f. pr. Ar. Gavilla de
gansa, f. La hembra del gan- de garabatear. Uia-i, harpa- mieses. Messis muni{iulus.
garbanzal, m. La tierra semgiras jadui.
so. Anser femina.
brada de garbanzos. Sata cígansarón, m. V. GANSO. || fig.garabato, m. Instrumento cuya
El hombre alto, flaco y des- punta vuelve hacia arriba. Üñ- ceribus térra. Si preguntóos
vaído. Languidus, a, urn; de-cus, i; ¡larpago, onis, vel por berzas mi padre tiene un
inis. (
| Soguilla con una estacagarbanzal. Ac7 rogatum non
bilis, e.
ganso, m. Ave dem estica. An- corta en cada extremo para responderé.
asegurar el lino cuando se garbanzo, m. Hierba 3 fruta
ser, eris. |jfig.El hombre alto
y lánguido. Langtiidus, a,um; machaca. Cannabis fasciljusmuy conocido. Cicer, eris. —
le-agua. Medida de agua que
sustineiulis funis, [[pl. Las de
áeltilis, e. — bravo, Ináomitus, a, uto. Correr gansos. V.tras mal formadas. 7n /ornees, sale pon un caño del grueso
un garbanzo. Fluens per
iucóndilos litteras. \\ üg.de
Las
GALLO, por correr gallos.
ganso, sa, m. f. La persona acciones descompasadas con íubum ad cieeris magiiitta/i—
rústica y mal criada. Impoli- dedos y manos. Digitorum oero terebratum aqua.
menudo. Cicércula, as. — silinformes, inorclinati motus.—
tus; rutlis, e. |j Tardo, perezoso, descuidado. Segms, e; para colgar carne. Cctroa- vestre. Astragolus, i. Echar ó
rium, ii. — jiara levantarpie- poner garbanzos á alguno.
piger, a, um.
gante, m. Lienzo crudo que se dras grandes. Fórceps, cipis.fig. Echarle especies para (jue
fabrica en Gante. Lincas telasHumildad de garabato. Ficta, se enfade. Alá-ui offeiulá-ala
parare, objicere'. Meter el
simulata hutnilitas.
genus.
Gante, f. Ciudad de Flandes. garabito, m. El asiento en alto garbanzo,fig.Soltar especie
Ganda, as; Gandavum, i. El de las vendedoras en la plaza. con que otro" se engañe. Raptim, negleetim aliquid nd
natural ele y lo perteneciente Olitoria tu ruacella taberna,
Garamantes, tn. ¡il. Pueblos de deiipienclum áicere. Tropeá Gante. Ganáavensis, e.
zar en un garbanzo. Hallar
ganzúa, f. Hierro largo que Libia. Garamantes, um.
sirve para abrir cerraduras garambaina, f. Adorno super- di ti cuitad en todo, ó enfadarse
fálcala; fluo. Sujiervaeaneus, fotitispor todo. 7)i paleam ofj'ensin llave. Férrea
á-ere.
ac/ulteriaa c/ar/s.|¡El ladrón oroatus.
garante, m. Fiador. Fiáe fus- garbanzuelo, m. d. de C A R mañoso. Sai/acis-s-imus, oculaBANZO. Cicer-euta, as. | veter.
tissimusfiur. || fam. El quesor, oris.
Especie ele esparaván en las
tiene maña para sonsacar á garantía, f. Caución. Audootro sus secretos. Calla!us ritas, atis;fiáejussio,anís. pezuñas de las bestias. In jugarañón, m. El burro ú otro ani- mentorum pet/ihus tubercaexplorator, indagntor.
gañán, m. Jornalero del cam- mal destinado para padre. Ad- liim.
po, mozo de labor. Agrestes missarius asióos. El que echagarbar, a. pr. Ar. Formar lis
operarios, servan. Pierde el el garañón. Perariga, as. Sa-garbas ó recogerlas. Fa-su-es
gañán, porque los años se le lario para echarle. Eguimen- cnllignre, eolligere.
van. ref. (¡ue da entender que tatu, i; admissoras merces.garbear, n. Afectar garbo \
que con la edad disminuyen garapacho, m. Guisado. Con- bizarría. Elegantinm, venuSíotem jactare, ostentare
las fuerzas. Corporis vires dimenti genus.
garapiña, f. El estado artificialgarbias, m. pl. Guisado de bominuit cetas.
gañanía, f. El conjunto de ga- de hielo que se da á un licor. rrajas, etc. Der-ot-tum deinde
frixrrm obtanitun.
ñanes. Operariarum copia, ¡j Glories, ei; congélalas liquor.
La casa donde se recogen. |J Galón que s-e usaba en se- garbillados, m. Aechador de
gañiles,
gañido,
gañido.
cu
del
Ganni/us,
Operarorium
que
perro
se
Fauces,
m.
m. y
forma
pl.
as.
Gruñido,
cubiculum.
otros
Las
ium.
laanimales.
fauces
voz
aullido
ó en
el garapiñar,
Tejido
scia
encajes.
mente
micírculos,
secta
algún
especial
Rigen:
a.
in
etc.
líquido.
Helar
semicircalds.
en
Vitta
tela.
galones
artificialLiquoreí yfa-garbillar,
|
garbín,
garbillo,
lgrano.
Cribro Qui
teitm
cribrum.
purgare.
m.
m.
a.cribro
Redecilla
Aechar
Harnero.
purqat.
fe]
jiara
Spargrano.
la
512
GAR
GAR
GAR
garganta, collar. Monile, to/rcabeza. Calanthica, ce; capi-gargajeada, f. La acción de
gargajear. Exscreatio, onis; qoes, toruuis. ts.
tis reticulum, plagula.
garbino, m . Nombre de un sereatus, exscreatUS, us. gárgara., f. El ruido de 2a caíviento en el Mediterráneo, que gargajear, n. Escupir, salivar ganta cuando se detiene en
también se llama leveche, y con ruido y vehemencia. Serco, ella algún líquido y se arroja
el aliento. Gargurismus, l¡
corresponde al sudoeste en el exscro. as-, spuo, exspuó, despua, is. El que gargajea ó tose gargarisatio, onis; gargarvOcéano. Subauster, ir-i.
garbo, ni. Gentileza, gallardía, á propósito para gargajear. zettus, US.
bizarría. Elegantia, o;; veno-Screator, exsereator, oris. gargarismo, m. La acción de
gargajea, f. V. GARGAJEADA,
gargarizar.
Gargarizado,
stas, atis; ciégaos corporis
gargajiento, ta, aclj. El que oois; gargarizatus, us.\\ Licor
habitodo. || Desinterés, genemedicinal para hacer gárgarosidad. Magnifccentia, moni- arroja muchos gargajos. Exscreatione laborales.
ras. Gargarismo, aíis.
ficentia, ce; liberalitas, aiis.
\\fig.La perfección y gracia gargajo, ni. La fiema que se gargarizar, n. Hacer gárgaras.
que se da á las cosas. Gra- arroja por la boca. Congloba- Gargarizo, as; aquel, aliove
torn, spissum sputum. |j fig.
liquore fauces colluere.
tia, elegantia, <c
garboso, sa, adj. Gallardo, El muchacho ó muchada des- gárgol, adj. En alguna* partes,
airoso, bien dispuesto. Veno- medrado y de mala figura. el huevo huero. Urinura, i. \\
Vielu-s, langoiáos, fiacciáus,
carp. La muesca en donde se
stus, ct, om:elegans, tis. ||Liencaja el suelo y tapa de las
"beral. Munifieus, a, om; libe- male confiarmalus puer.
rtáis, e. Ser garboso. Ejer-gargajoso, sa, adj. V. G A R G A - cubas y barriles, y la canal
que se abre en los peinazos
citar la liberalidad con algu- JIENTO.
no. Comitati alicoi, esse. Gárgano, m. Monte de la Apu- pera embutir tos tableros. Tagarbullo, m. Confusión ele per- lia, hoy de Santángelo. Gaf- bularum, tignorurn incisio.
gárgola, f. Figurón en las fuensonas revueltas unas con otras. gaous, i.
Dícese especialmente de los garganta, f. La parte exterior tes ó edificios. Larva aquam
muchachos cuando andan ala y anterior del cuello. Collum, ore enálteos. || V. LINAZA.
inó garguero, rn. Las
rebatiña. Pertúrbala mixtio. i; guttur, urts. \\ La parte gargüero
garcero, ra, adj. Se aplica al terior del cuello, las fauces. fauces, gorja, gaznate. Br-onhalcón ejue mata á las garzas. Faox, ucis. || fig. La estre- cltus, glutus, i; aoimee cana
chura entro dos parajes; díce- lis. || Traquiarteria, caña del
Venatoríus Jaleo.
garceta, f. Ave. Árdea gcercet-se de los montes. Pilce, arum; pulmón. Áspera arteria.
||
rn. V. GERIFALTE.
tce. || El pelo de la sien quemontium angustia;,. fauces. gariflate,
cae á la mejilla. Anteriores La parte más delgada de las garifo, fa, adj. V. JARIFO.
cineinni. ||fig.Cada una decolumnas, balaustres, etc. gariofilea, f. Planta. Betónica, ce.
las primeras puntas de las Exild, gracilis colaron ce pars.
astas del venado. Priora cer- || pr. And. La pieza corva del gariofllo, m. El árbol qaeproarado, que en Castilla se llama duce los clavos de especia.
vorum corona.
Gardeleben, f. Ciudad de Ale- cama, fiara, ce; buris, is. — Garrjophyllan, i.
del pie. fig. Peáis íarsus, garita, f. fort. Cajón á manera
mania. Guardelebia, ce.
garduja, f. En las minas de i. La nuez de la garganta. de linterna para defenderse
azogue, la piedra que se arro- Gula, ce. La parte de la gar- de la intemperie de las centi
ja jior no ser de ley. Inutilisganta por donde se degüella. nelas. Specula, ce. || El cuarto
vivo argeoto extraheado la- Jugulum, i. Garganta apreta- pequeño de los porteros. Jada, cerrada. Obsessce fauces. nitoris cubiculum, specula. \
pes.
garduña, f. Animal cuadrúpe- Con el agua ó con el cuchillo El lugar común. 7n eíoaeez
do, especie d e comadreja. á la garganta. 7n summo cli- sea es.
Mortis genos columbis et gal- scrimine ; inter sacrom etsa-garitero, m. El dueño del garito. Aleatorii magister. ||E1
Unís infestum;fioina,iau- .'ei.ro. Hacer de garganta, fr.
Preciarse de cantar bien con que freucenta les garitos.
stela, ce. \\ fam. Él ladrón ratero, sagaz y disimulado. Do- todo género de primor v arte. Aleatorius lusor, aleaíor.
Voris prcestantiarn ac'Jle.rigarito, m. El sitio donde juelosas, sagax fiar.
gan los tahúres ó fulleros.
garfa, f. Derecho para pagar bilitatein modolcitam jactare.
tos guardas de las eras. Ve- Tener buena garganta, cantar Aleaíorium, ii; aleatorium
bien. Multum voee et cantu
forum. ¡| La ganancia del dueetiigal, alis.\\ V. G A R R A . Echar
la garfa, fr. fam. Uaguis abrí- valere. Seca la garganta, ni ño del garito. Aleatoria mergruñe ni canta. Con este re- ces.
pere.
garfada, f. La acción y afecto frán disculpan los bebedores garla, f. gemí. Charla, converde procurar agarrar algo con su afición. Fcconái cálices sación sin substancia. Garrilas uñas. Uogoiom idus, ja- quem noo Jecere clisertum ? tuáo, iois; garrulitas, atis;
gargantada, f. Vómito. Vomi- garritus, us.
ctas.
garlador, ra, m. f. El que hagarfear, n. Echar los garfios tio, onis; vomitas, us.
paro buscar y sacar algo de gargantear, n. Cantar hacien- bla mucho indiscretamente.
cualquiera parte. Uncos face- do quiebros con la garganta. Garrulus, i; blalerator, oris;
ré; uncís aliquid abripere; Vocem (aoenáo crispare; vi- loquax, acis.
brante voce canere; sonom garlar, a. fam. Hablar mucho
• uncís perlustrare.
voris tre/iiáatioiie, minariindiscretamente. Blatero, degarfiada, f. V. G A R F A D A .
blatero, as;garrió, obgarrio,
garfio, m. Garabato. Uncus, tione illidere, frangere, ciruncinus, hamus, lupus, i; cumager-e, versare'; firacta is; ougor, aris.
garlito, m. Red. Fascina, nosharpago, onis ó inis; harpa- voce modular-i. || Gorjear, hage, es; liar paga, ce. || Ancorablar ó cantar haciendo quie- sa, as. || fig. Celada, lazo, asepara asir las naves enemigas. bros como algunas aves. Gar- chanza. Decipula,o>; rete, ts.
y-rg-ajal,
•CÜj.
Nacalis
tiene
áncora.
um. garfios.
Anchoras
uncus.
m. Sputis
Uneinatus,
||dens.
El
plenos
dientedel
Lo que
loa,gargantilla,
garganteo,
la
modulatia,
tio.
rió,
voz.
is.
Variata
m.
vibratio,
f. Modulación
Adorno
voris ioftexto,
t'repidade de
la ciáere.
ha
volaptatásin
Caer
laqueum,
armado.
en
en Coger
la
el asechanza
garlito,
in
Illeeebris
eseá
á
áecipulam
una
áceipi,
fig.
en
que
el
fam.
capi;
irle
gar-,
teneri
se
GAR
GAR
GAS
515
lito. Sorprenderle en alguna neas nml formadas. Varia, de- garrulidad, f. V. C H A R L A . Gar*
rulitas, tis.
aicctón que quiere realizar forráis linea rum, l.iite.raruut
gárrulo, la. Hablador, adj. Diocultamente. Improviso oecu- exaratiOy cieeumj/exio.
garrar, n. náut. Cejar la em- cese también de las aves que
parc.
barcación cuando el ancla no
gorjean. Gárrulos, a, um. E n
garlocha, f. V. G A R R O C H A .
castellano se da también más
garlopa, f. carp. Cepillo. Run- hace presa. Navem retrocederé.
extensión á esta palabra, como
cina,ce; lecigatorium, ii; instrumentum quo ligna levi-Garro, m. Monte en tierra de la prueban los siguientes versos de Kioja :
Labor. Galticaous moos.
gailtur.
¡ Cuan callada que pasa la- mentarías
garnacha, f. Toga, vestidura garroba, f. V. A L G A R R O B A .
talar. Senatoria toga; latusgarrobal, m. Sitio sembrado El aura ri-spií-andi, mansamente I
¡ Cuan gárrula \ solíanle entre lascarías»
clavus; ehlamys, yáis. || Elde algarrobas. Silie/ais consigarulla, La uva desgranada y
que la viste. Tagalos senator. tus ager. || Plantío cíe algarrode desperdicio. Soluta uvarum
j|' Comjiañía antigua de cómi- bos. Ceratiis eonsitos ager.
f. Astillas del ár- copia. ||fig.fam. La gente
cos. Histrionica, societas.garrobilla,
||
baja cuando se junta. PlebeHebida. V. C A R R A S P A D A . j| bol algarrobo. Afgyptiee siliaula, ce. Campar de garulla.
quce
dissectum
lignum.
Uva- roja de Aragón, y el vino
Ser uno atrevido fiado en la
especial que se hace de ella. garrobo, m. V. A L G A R R O B O .
gente baja que tiene de su
Viotoeea uva; violaceum vi- garrocha, t. Vara (jue- tiene en
una extremidad un hierro con parte. Infimcr ¡ilebi.s auxilium
num.
gancho.
Püum, spiculum, i. jactare.
garó, m. Pez marino. Garus,
garza, f. Ave. Árdea, ardeola,
garum, i. || El.licor que resu-|| La vara larga para picar los
os; ¡terodius, ii;lier-odio, oni
da la carne ó pescado que se toros, Id.
— rea). Cinérea árdea ;.araecha en sal. Garum, i.
garrochear, a. V. AGARRO- mus, i. — estrellada. Especie
Garona, m, Kío de Francia. CHAR.
de halcón. Asteria», ce.
Garumna, ce.
garrochtín, m. Lanza con quegarzo, m. El hongo llamado
garra, f. La mano ó pie de pican átostoros los caballeros
agárico. Agaricum, i.
uñas corvas, fuerte y agudas, en plaza. Lanceola, ce.
garzo, za, adj. Azulado. Aplícomo la del león. Aduncos garrofa, f. V. A L G A R R O B A , por
case á los ojos de este color
unguis. |(fig.La mano del el fruto.
y aun á las personas que los
hombre. Adunca manos Cin- garrofal, m. V. G A R R O B A L .
tienen así. Gluucus, ccesius,
co y la garra, fam. Expresa garrón, m. El espolón de las
cceruleus, a, um.
ejue algunas cosas sólo cuesta aves. Vetus uoguis aduocus.
garzón, m. El joven gallardo,
el tomarlas. Manu arripe, || Cualquiera de los ganchos
bien dispuesto. Elegans adosubripe. Caer en las garras. de las ramas colaterales de
lescensfjueenis. |j En el cuerpo
In alicujus manus incidere otra
;
principal. Ampútate romi de la guardia del rey, el ayusub alicujus manu esse. Echarírunculus. Tener garrones, fig.
dante por quien el capitán cola garra. Unguibus arripere. N o ser fácil de engañar. Exmunica los órdenes. Prcetoris
Sacar á uno'de las garras de pertum, cautom esse.
regice eoitortis legatus. M á s
otro. Ab aliena potestate ligarrotal, m. El plantío de oli- vale al garzón ser cola de gato
berare, eripere, subsirahere.
vos. Oltvetum, i.
que cabeza de león. Malo in
Echarle á uno la garra, co- garrotazo, m. Golpe dado con
oppidulo esse primus, quam
gerle, prenderle. Camprehen- garrote. Fustis idus. Dar á
in civitate secundus.
aere.
uno de garrotazos. Fustera garzonear, a. Cortejar. Atnagarrafa, f. Vasija. Phiala, ce; alicui impingere, enfriagere,
torie obsequi.
turbo, anís; vas cilreum reinfiigere; fuste
qoempiomgarzota, f. Ave. V. G A R C E T A .
Jí-igerandis liquaribus.
pereutere,fierire,verberare,|| fig. Plumaje, penacho. Plugarrafal, adj. Sobresaliente en muldare.
maía crista; cornus, i.
su especie. Aplícase á cierta garrote, m. Palo. Fustis, is. ||
gas, m. El cuerpo que combiespecie de guindas y cerezas, Suplicio. Siraogulaíio, oois.
nado con el calórico toma la
y á los árboles que" las pro- || La ligadura fuerte á la que
forma de aire. Gas. indecl.
ducen. Ingens, ícs;prce'/anái.s,
se da vueltas con un palo para gasa, f. Tela. Védele rara, et
e. ||fig.Lo que excede de que apriete más. Contorto fiteoe
sabttiis tela.
los términos ordinarios. Enor- astrictio. || La ligadura fuerte
Gascón, na, y Gascones, sa,
mes, e.
que se da en los muslos y adj. El natural de y lo pertegarrafiñar, a. fam. Arreba- brazos oprimiendo su carne.
neciente á Gascuña. Vasconvtar algo, quitarlo con violen- Brachiorum
aut femorum
cus, a, um.
cia. Rapio, subripio, is.
conlorlis funibus astrictio. ||
garrama, f. Contribución que mont. de Burg. Cesto. Corbis,Gascuña, f. Provincia de Franpagan los mahometanos. Ve- is. Dar á uno garrote. Aliquem cia. Novempopolania, ce; Novempopolaoa Gallia.
ctigal, alis. !!fig.Robo, essíraogulare; gulam alicui gasendista, m. Gassenái sytafa. Dilapiclateo, spolatio,
frangere.
stematis sectator.
direptio, oois.
garrotillo, m. Hinchazón de gasón, m. V. YESÓN. || En algarramar, a. Cobrar el tributo las fauces. Faucium iofiamgunas partes, el terrón que no
dete.garl-ama. Veda/alia col-matio; angina, ee.
quebranta el arado. Gleba, ce.
ligere. |]fig.Estafar, hurtar
garrubia, f. V. A L G A R R O B A . gastable, adj. Quod consumí
con astucia. Spolio, dilapido,
garrucha, f. Polea para mover potest.
as; subdole rapere.
y levantar cosas de mucho gastadero, m. fam. El acto y
garrancha, f. fam. V. ESPADA.
peso. Trochlea, ce; recha- efecto ele gastar. Dis-pendium,
garrancho, ni. El ramo desga- mus, i. Echar la garrucha, fig.
ii; consumptio, onis.
DICC.
ESP.-LAT.
jado. Dissectus raneus.
33
Necesitar do especial auxilro gastado, da, adj. Debilitado,
garrapata,
f.
Insecto.
Ricinus,
para
disminuido,
borrado
garrapatos,
garrapatear,
concinas
ciendo
inordioate
rieinum,
garrapatos.
i.
litteras
fcircuía.Jicote
.n.
Las
. Escribir
letras
exarare.
Litteras
óhalíre;
Igarrudo,
pediendum.
garra.
negotianun
Magna
tenses,
in- salir
Adunéis
patulis.
indigere
da,
de
impedimeatis
adj.
algún
unguibus
De
adnegocio.
sese
mucha
exexce gastador,
uso.
con
um. exceso.
Qhsoletuf,
ra,Dtssipator,
rn. f. attritua,
Elcon
que gasta
oris¿
el a.
fj. .
GAS
GAT
GAT
ímpenáiosus, áispendiosus, a,liberar. Deliberabundus. El ciosa, astuta y simulada. 4-íum ; eansamptor, oris; in im-(jue gasta más de lo que tiene. totia, solertia, ce; simulat
pensas, in surnptum efifosus, Sumptuosus. Lo que se gasta onis.
profusus, a, um.\\ Despensero.en recoger los frutos. Quod io gatafura, f. Especie de torta.
fructus impeo- Libe genos.
Promus, córala?;, cellarÍUS,redigenáos
i;
sum est. El que gasta sus bie- gatatumba, f. Fingimiento. Sipenuarim celtio custos, curaíor. || mil. El soldado (jue se nes en borracheras. Lustro, mulatio, onis; ajfedus simúajilica á los trabajos de abrir onis. El ejue gasta la hacienda lenos.
trincheras y otros semejantes. ajena. Arrosor, oris. Lo que gatazo, m . aum. de G A T O . || EnAggeribos et fossoris incom- se gasta con un amigo es ga- gaño que se hace para sacar
nancia. Inamico queestus est,dinero, etc., á alguno. Fraus,
betis miles; apera, lixa, ce;
fossor, oris; calo, onis. \\ quoá
mil. sumitur. N o gastará por ais; dolus, i.
Cualauiera de los soldados el un maravedí. Cassü nuce, gateado, da, p. p. de G A T E A R
destinados á franquear el paso glaoáe, cgatho non cioerem. y adj. Semejante al gato. Feen las marchas. Síernenáis N o ha gastado por él un m a - lineus, J'elinus, a, um.
ravedí. Are teruoeium quidem gateado, m. Madera muy comvas áestioatus otiles.
gastamiento, m. El acto ó insumpsit. N o se gasta la mer- pacta de América, con varieefecto de gastarse ó consu- cadería. Aton expenduníur dad de vetas. Variegatum limerces. Gastemos ó pasemos gnum.
mirse alguna cosa. Consumeste día alegremente. Hilarem gateamiento, m. El acto y efecptio, oois.
gastar, a- Expender, desembol- huoc dieta sumamos. Derro- to de gatear. Pedibus monisar, emplear el dinero. Erogo, charon su patrimonio, gasta- busque incessio.
as; impeodo, iosomo, is. | ron su fortuna en golosinas. gatear, n. Andar los hombres
Hacer gastos. Sumptifiacio,Patrimonio sua profiuderuut, en cuatro pies. Abrepo, perrefortuoas suas obligurieruul. po, is; repto, as; pedtíius mais. || Consumir, disipar. Confirió, consumo, dependo, is. ||Los que gastan su vida plei- oibusque iocedere. || a. fam.
Arañar el gato. Felem cutem
fig. Destruir, arruinar. Con- teando. Qui ceíatene io litibos
leviter sauckxre. || Hurtar, ro
cooteroot.
sumo, destruí), is; vasto, as.
|| Consumir con el uso. Aáte-Gastinois ó Gatinois, m. V. bar. Furor, aris. ||Trepar,subir gateando. Abrepo, perregro, attenuo, as; altero, de-SATINÉS.
gasto,
tero, consuma, confirió, is.
|| m. El acto y efecto de po, is; repto, as. La acción de
|| Echar á perder. Vitio, as;gastar, y lo (jue se ha gastado gatear, de meterse arrastrando. Perreptatio, onüt. El que
corrumpo, is. — frotando. y gasta. Impeodium, ti; coa
Tero, detero, is. — los díassumptio, oois. ||Coste, expen-gatea ó va á gatas. Aáreptctns,
enteros cantando. Longos can- sas. Itnpensa, expensa, jaetu-serpeas, tis.
gatera, f. El agujero por donde
tando comiere soles. — exce- ra,ce ¡impendiólo; onus, eris;
sivamente. Insanio, is. — es-sumptus, us. —excesivo. Insa- entran y salen los gatos. Focasamente. I'nigcditer surn-nia,ce; efiusus sumptus. — deramen, inis.
ptum faceré;sibi in sumptibus escritorio. Scrinii sumptus. gatería, f. La junta de muchos
parcere, temperare; angoste, Con poco gasto ó costa. Paolo gatos. Feliurn, copia, turba,
sumptu. Perteneciente al gas- caterva, concursus. || fig. fam.
stricte impensam ager-e; parce pecuniam expenderé; .sum- to. Sumptuarius, a, um. N o La reunión de gente soez. 7"urr
ptibus moderan. — el tiempo perdonó á gasto ninguno. A on ba, caterva, ce. ||fig.Simulamal ó en cosas inútiles. Tem- sibiio sumptu temperavit. En ción, engaño, humildad, halapus tereré, frustra consume- esto vence el gasto al prove- go para lograr algo. Fá-tio,
re.— bien. Hoaesteimpeoáere, cho. Plus aouttiturio iisquam onis; sirnulata humilitas.
gatesco, ca, adj. Perteneciente,
traáucere. — el tiempo en ha- etcquiritur. N o hagas más gasblar. Diceodo diem eximere, to que lo que sufre tu hacien- parecido al gato. Felineus, teextrahere. — en escribir his- da. Prout faculíaies ficruní, linus, a, um.
gatillazo, m. El golpe del gatoria. Otium io scribeoáo hi- sie surnptum J'aeito.Surnptum
tillo de la escopeta. Clavis castoria consumere.— los vesti- tibi ex opibu's defioito. Hacer
dos hasta (jue se les caiga el el gasto,fig.Mantener la con- tapulice relinaculi idus, re
pelo. Defloco, as. — con algu- versación, ó ser la materia de eessio. Dar gatillazo,fig.fam.
no. Regalarle. 7n aliqoem ero- ella. Coloquiis, sermooibus Spern fatiere,frustrará
gatillo', dim. de GATO. || Instrugare. — mucho. Profánelo, is.materiam prcebére.
gata, f. La hembra del gato. mento para sacar los dientes.
por debajo. Subtertenito, as.
Felis femina. || La nubécula Dentarpaga, oáontagra, ex.\\
— mal la hacienda. Fortunas
Suas proáigere, consumere; ó vapor que sube por los mon- En las armas de fuego, la pieza
patrimonium projuna ere. — tes. Montibus serpens nubé- en que estriba el pie de gal.)
el dinero en cosas inútiles. cula. 11 Máquina antigua de- del arma montada. In catapultis, clavis, ut clicitur, seu
Inutili impensá ees consume-guerra. Testudo, irás. || V. GAre, proáigere, expeodere. — T U Ñ A . — parida, fig. La perso- cijiis guie sito em tcnet retí
sin duelo. Boves immolare, na flaca y cxtenuada.7?,#íenuti- naculum. || La parte superior
la jiescuezo de algunos aninon parce surnptum ¡acere. tos, a, om; debilis, e. Hacerdel
— en golosinas. Ligurio, obli- gata muerta. Homilifatcm, males cuadrúpedos. Superior
simulare.\\ Ágatas, occipitis pars. || arq. Trabagaría, is; Itelluar, aris. —moáestiam
el
dor de hierro ejue asegura una
tiempo en balde. Eo: arena m. adv. A cuatro pies. Peáifuniculom
nectis. Lapidan hus ac manibus incedere. Sa- ju'eza con otra. Yeetis ferreus
lir á gatas,fig.fam. Librarse trabibus sustioencUs. || Rateelixas. JEtltiapem lavas, dealbas. Littos aras. Arenas con dificultad de un peligro. rillo, muchacho ladrón. Furas
puer.
mandas semina. In aquel se- d-lgre, díjficolter ses a periGatinés, m. País de Francia.
mentes facis. Aquilam volare culo expediré.
mucho
raspar,
doces.
i.
su
largius
caudal
Soldados
-.íempo
La
limar.
sua
á acción
loUBI.
que
grande!
óDeírimeníum,
tarda
El
han
deque
gastar,
Milites
gastado
engasta
de- gatada,
fam.
pentina
nus fugientis
cessus.
mulado.
La fde
acción
.Subáolum
|Regate,
|la
Hurto
liebre.
ó leporis
palabra
fiurfitm.
astuto
parada
Rej)eotigrayreretro|si| gato,
marsupium,
se
Caites,
is.
Gastinesium,
guarda
||m.Lacelurus,
Animal
bolsa
en¿t.||El
ella.
ii;
ycuadrúpedo.
Casdniumfi
el
i;
ladrón
Bursa,
dinero
fieles,
raos;
que
feli
GAU
GAV
GAZ
515
de la superficie que no está á LÁN. || El pico corvo que tiene
tero. Subáolus, simulatus fiar.
||fig.Elhombre sagaz y astuto. nivel. Declivís, e.
lahoja de la alcachofa. Achangaudeamus y gaudete, m. Voz te acóleos.
Sagax, cis, subdolus, i.|| Instrumento de hierro para agarrar latina que significa en caste- gavilla, f. Haz de sarmientos
alguna cosa. Asíricíorius un- llanofiesta,regocijo. Dies epu- ó cañas de mies, Manipulus,
cus. j| náut. Instrumento para lís eí scypbis lasíissima. fascículos, i;fiaseis,is. ||fig.
levantar cosas de mucho peso. Gaudo, m. El territorio de la La junta de muchas personas
Navale ponderibus leeañáis Tierra de Labor en Campaña, y comunmente de baja suerte.
que es fértilísimo. Laborice, Vilis plebecola, turba, caterinstrumentum; vedis, ts. || Instrumento de tres garfios de ace- arum; Laborini, orom; La- va; nebulorum grex; sceleraro para examinar el alma de boris Ter'ra.
torurn,fiacinorosorurnmalas piezas de artillería. Belli-Gaure, m. País de Francia. ous. — d e vagabundos. FeriaGarites, um.
cis tormentis exploraodis tritorom ,ioertioro choros. Hacer
áens. — de agua. Ratonera. Gauro, m. Monte en Tierra de gavilla. Conjurarse contra alAquatilis muscipula. — alga-Labor, hoy Bárbaro. Gau- . guno. 7n aliqoem coaspirare,
lia.. Animal cuadrúpedo de rus, i.
sese coojorare.
Asia y África. Viverra zibe- gavanza, f. Laflordel gavan- gavillero, m. Maoipolis conzo. Cynosbati fios.
thus; odoraria, oáorata fieles.
gerenáis locus.
— de clavo. Especie de gato gavanzo, m. V. ESCARAMUJO. Gavino, m. n. pr. Gavinus, i.
montes de Extremadura. Sil- gavasa, f. Meretrix, iris; progavión, m. mil. Cestón de
vester Jelis. — montes. Agrestituta mulier; scortum, i. mimbes lleno de tierra para
stis, ferus, immansuetus, silgaveta, f. Caja corrediza de los defensa de los que abren las
vester oslurus. Ata el gato.escritorios y papeleras. Scri- trincheras. TerrafiartuscorNombre del rico avariento y oii capsula. || Talego, arca, vis, militi muoimentum prcemiserable. Parcus, a, um; cofre para guardar el dinero. bens. j| El sombrero grande.
tenax,ris.Como gato sobre Fiscus, i. I| pr. Mur. El anillo
Amplior galeras.
ascuas. Quam celerrime. Estánde hierro ó lazo de cuerda que gaviota, f. Ave jiarecida á la
como perros y gatos. Biíhus hay en las paredes de las ba- cigüeña. Gavia, J'utica, as; fucontra Bacehium. Syri aáver-rracas de los gusanos de seda lix, icis; cliomeáea aris.
sus Phcenices. Exeerninos para asegurar los zarzos. Su- gaya, f. Lista de diverso color.
curo Pacidiano. Hercules etsleníaculum canoas craíásolas
Fascia,ce. || Insignia de victosimia. Vitis et brassiea. Perperiaque se daba á los vencequa bombyees aluniur.
tuo dissiáeoí. Frequeos iníer
gavia, f. La jaula en que se dores. Victorias laorea. || Ave.
eos rixa esí. Ir, correr, pasarencierra al loco furioso. Fu- V. PICAZA. — ciencia ó gaya
como gato por ascuas, fam.7?a- riosis detlaeadis, coerceríais
doctrina. La poesía. Poesis, is.
piim, fugaeiter elabi. Vender
cavea. || El hoyo ó zanja paragayadura, f. Versicoloribus
gato por liebre. Fucum alicui plantar árboles. Fossa, ce. ||fasciis ornatos.
fiaeere. Aáulterium pro legináut. La vela del mastelero gayar, a. Versicoloribus fatimo suppooere. Hasta los ga- mayor de la naves. Llámanse sciis ornare.
tos tienen tos ó romadizo, fam. también gavias las velas de los gayola, f. pr. Nav. V. JAULA. ||
Aíienís negotiis sese quídam otros masteleros. Carche- pr. And. Especie de choza. Tuimmittunt. Lo más encomen- siom, ii; velum quod circa gurium, ü; casa, as.
dado lleva el gato. Óptima malom priocipem expaoditur gayura, f. Mata medicinal.
quceque scepius male abeuot.in nave.
Uva ursi.
Cuando en casa no está el ga- gaviero, m. El marinero que gaza, f. náut. Pedazo de cuerto, extiéndese el rato. Ovium
cuida cíe la gavia, y registra da de cáñamo para colocarle
nulla utilitas si pastor absit.
desde ella el mar. In navi spe- donde convenga. Laqueus e
Mures absenté fele choreasenlatar.
fione naotico.
ducuot. Gato escaldado del gavieta, f. La gavia á modo de Gaza, f. Ciudad de Palestina.
agua fría huye. Timet naufira- garita que se pone sobre la Gaza, ce. Natural de ó pertegus omne fretum. Animus af- mesana ó bauprés. Parva spe- neciente á Gaza. Gaccticos, a,
fectus minimis offenáitur.cola.
om.
Gato maullador nunca buen gavilán, m. Ave de rapiña. gazafatón, m. fam. Disparate
cazador. Initio coafidens in
Pernos, i; prcedo, onis ; accigrande. Cacopliatum, absurfiado iimidus. Prcemones ve-piter, tris; hierax, acis; radurn, i. Echar un gazafatón.
naíum. Canes. íiroidi velier
ptor, oris. || El rasguido final
Ab.stirclum, absonuin quid
meoícr latrant. El gato de de algunas letras. Ltíterarum e/futiré.
Mari-Ramos halaga con la co- ápices, áuctus. || Cualquieragazapa, f. fam. Mentira, emla y araña con las manos, ref. de los dos puntos de la plu- buste. Mendacium, iá
Perfiáus asseníaíor. N o echesm a de escribir. Calami tem- gazapatón, m. f. V. GAZAFAel gato en tu cama ó no lo peran et bütulci alteruter unTÓN .
acocees después de echado, ref. uis. || Cada uno de los dos
gazapera.
Madriguera de coneTurpius ejicitur quam non ierros de la guarnición de la
jos. Cuniculorumfiovea.||fig.
aámittitur hospes.
espada que forman la cruz.
Junta de gentes en parajes esgatuna, f. Hierba. V. G R A T U Ñ A . Ensis vedes. || pl. Las flores
condidos para fines poco degatunero, m. pr. And. El que secas de los cardos y otras
centes. Occulta ac inhonesía
vende carne de contrabando. hierbas, que también se llahominum congregatio.
Carnium ioterdictarum ven- m a n milanos ó vilanos. Volagazapina, f. Vitium hominum
ditor.
tica fiorum lanugo. || Garfios
congregatio.
gatuno, na, adj. V. G A T E S C O .
de hierro con que los antiguos
gazapo, m. El conejo nuevo.
gatuña, f. Hierba medicinal. aferraban las naves. Ferrei
cuniculus
;
Spinosa
gaucho,
gatuperio,
Inconclita
fig.
áolosa
denada
fam.
cha,
rei
de
ononis.
m.
diversas
Embrollo.
implicatio.
adj.
r-erom
Mezcla
arq.
materias.
coogeries.
Se
desorCollusio,
dice gavilancillo,
quejan
etiam
desemboza
i.
que
||El
esnolentes
gallo
por
su
|| El
ralea,
la
ely
hierro
m.
presa,
arado.
elleeáunt.
ref.
d.
gavilán
con
de
sino
Rallurn,
Maligni
que
GAVIno
porse Parvus
dis.
i;
fig.
calulus,
grande.
hombre
Callidus,
laurix,
—fam.
Mendacium,ii;fraus,
disimulado
pequeño.
cat.ellulus.
El
iris.
versutus,
embuste
Lepusculus,
y astuto.
ócuniculi
a,
mentira
||
um.
fig.
||
E
510
(il-.M
GEN
GEN
regular ium ordinam oreesul
gazmiar, a. Ser goloso, andar mido del hombre. Querulus.
uauleralor. OPÍS (| mil. V. G E •eei.ii.-iiili. golosina». Liganti, i/emebundus, a, um.
NLKALA.
aclj. t nncrsal, eoGéminis,
m.
Signo
boreal
co/., yulósum esse.
m ú n . Géneratis, is; ceeumenig a z m o l , m . Granillo que sale rrespondiente á mayo. Genucus, universos,a, um, eammuá la-s aves de lupina en la nus, a, um. |j Emplasto. Genis, e. |( Perteneciente á un
lengua y paladar. Tubereuni inum
emplastrum.
cuerpo, república ó c o m unitum aeetpi.tris liaguam et peeg e m i r , n. Suspirar, Gemo, mdad. Corrimurtis,ad omnes perla i -i m infestaos.
qemo, ingeme.sco, is.\\ L a m e n - tioeos. J| Lo,qiLe «inviene á la
gazmoñada y
tarse, quejarse con gemidos. m a y o r parte. Cammunis, gene}c7. fig. Aullar algunas anigazmoñería, f. Zalamería. Virralis, e. — d e la artillería.
males, sonar algunas cosas Bellicorum tormeretoruru tn«Iritis simulatio.
inanimadas con semejanza al gister, prcefeetus.—de la cabagazmoñero, ra y
gazmoño, ña, adj. Hipócrita. gemido del hombre. Gemo, llería. Equitum magister; lux- Virtatis sirnulator,aJfectafor. tinnio, is. — con otro ó cer- par chus, i- — de caballos liconge- geros. Levis eqoitatus; legaznápiro, ra, adj. Palurdo, | ca de otro. Adgemo,
simplón. Rasticus,
fatuas, nio, eougemisco, is. El que
¿tum, alariorom, cele turo
gime v suspira m u c h o . Gestiiltus, ct, um.
equiíom magister, prcefeetus.
titehuodus, a, um. El q u e — de la frontera. Limitum
gaznar, n. V. GRAZNAR.
gime, se lamenta, se queja
gaznatada, f. Golpe que se da con gemidos, ¡ágemeos, in- costos, prosfiedus. — de las
galeras. Triremium, classis
con la mano en el gaznate. ijcmiscens, tis.
Pugnis nut manibus m fau-genciana, f. Hierba medicinal. dux, prcejectas. — en jefe.
El superior de todo el ejércices petitio; impacto gutturi
Genfeaoa, ce.
to. Imperator, oris. — de inctlopa.
genealogía, f. Serie de progefantería. Peáitum, peáestrium
nitores y ascendientes, y el copiai-om prcetoi>•; pedilaius
gaznate, m. V. GARGUERO.
gaznatón, m. V. GAZNATADA. escrito que la contiene. Geimperator. Generales de la
|| Fruta de sartén enfigurade oealogia, prosapia, proge- ley. for. L a s tachas de derenealo'gia, íheogoreia, ce; stir- cho. Testium generales exgaznate. Tagematce m forpis, pis;progenies, ei; genus,
mam gutturis elabórala.
ceptiones. En general, m.
eris; descriptet cogncetinnis
gazofia, f. V. B A Z O F I A .
adv. V. GENERALMENTE.
gazofilacio, ni. Lugar donde series; stemmcuis per stirpes generala, f. El primer toque
reeoiiían las limosnas, rentas áescriptio. El que no tiene
de las cajas para lomar las
v alhajas del templo de Jeru- genealogía, padres ó abuelos
conocidos. Agenea
lagetos, armas. Classicuio, i.
salén. Gazop/iylaciom, ii.
generalato, rn. El oficio ó migazpacho, m . Sopa ele pan re- agenialogitus, i. Hacer su genisterio del general. Sununa
nealogía.
Suum
steinma
demojada en aceite, vinagre, etc.
prcetora; summoe preeturce
scriben-,
exjjonere,
explicare.
Oljte geoos pane, oleo, acegrados; nummi preetoris dito, sale et celtio conditum. ||genealógico, ca, adj. Pertegnitas. 11 El cargo de general
pl. Migas que hace la gente neciente á la genealogía. Gede u n a orden religiosa. Sunealógicos, a, um. Árbol gedel c a m p o de la torta cocida
prema firatrurix regularium
nealógico. Stemmu, cetas.
en el rescoldo. Ex tórrida
audoritas.
genealogista, m . El que estuplacenta miece.
generalidad, f. Universidad.
dia
y
escribe
genealogías.
Gegazuza, f. V. H A M B R E CANINA.
Uoicersitas, ati*-\\ La calidad
ge, f. Nombre de la octava le- nealogus, i; stemmatum, co- de la noticia ó discurso ejue no
gnationum
interpr-es, explatra del alfabeto castellano. G aator, explicator, enarratar. se extiende á referir las cirtittera.
G e n e c b , r. Villa de Armenia. cunstancias, lodistinda reí
G e n n ó n , m . Valle cerca de Je- Nicopolis, is.
oarratio. ¡(pr. Ar. L a contrirusalén. Oelicooa,'Geeona, ce. frenerable, adj. L o ejue se puebución que se adeuda en las
Gela, m . f. Río y ciudad de de producir ó engendrar. Ge- aduanas. Vectigaliee telonü.
Sicilia, (udas, ce.
|| pl. Generalidades. Discursos
oerabilis, e.
Gelasio, ni. n. pr. Gelasius, ii. generación, f. Producción. G e - q u e no se contraen precisagelatina, f. V. J A L E T I N A .
oeratio, oois; satos, us. || mente á la materia de que se
gelatinoso, sa, adj. L o que Casta, género, especie. Genos. trata. Géneratis, indefinita
abunda de gelatina. Glutinoeris. || V . N A C I Ó N . L a sucesión raiiocinatio.
sos, a, uro.
de descendientes. Proles, so- generalísimo, m . mil. El geGelboe, m . Monte de Siria. boles, is; propagatio, onis; neral que tiene el m a n d o suGelboe, ea.
posteritas, atis ;posteri,orum; perior hasta sobre los oficiaGeldres, f. Provincia de los progenies, ri. || Nacimiento. les generales de un ejército o
Países Bajos. Gueldria, Gelarmada. Sapremus
mil i tice
Génesis, is, eos. || El acto y
dria, ce.
c/ux. || El prelado supremo en
efecto de engendrar. Geuüugélido, da, adj. poét. Helado, rct, ce; geoeratio, progenerctlas órdenes regulares. V . G E m u y frío. Geliáus, frígidas, tío, onis. || El conjunto de los N E R A L , por prelado.
a-, um.
ejue viven. Hominum
genus. generalizar, a. Aliquid cornGelonos, m . pl. Pueblos de la — hecha á un m i s m o tiempo. al une reddere.
Escitia europea. Geloaes, um; Congenitura, ce. — d e las generalmente, adv. Con geneGelani, arum.
ralidad. Genératela, gem-raabejas. Bugonia, ce. Los diogemela, f. Flor del jazmín in- ses que presidían á la gene- liter, cat/icáce. unieerse, omjerto. Ex viola et citra fias. ración. Genitales dii.
nino. || Sin especificar ni ingemelo, m . Mellizo, nacido de general, m . El aula donde se dividualizar. Getierotiin. mun parto. Bignus,
geminas, enseñan las ciencias. Gymncit/eterminate.
gemellus,
a,
um;
1
generativo,
v a Ge
, adv.
adj.
em genstatiene
sium,
Igcuutm,
nt/iencenm,
i. genéticamente,
virtud
gemidor,
ggemelliticus,
gemelli,
\\
iunt,
iutio.
mens-,
e m iLdo
oI:
,que
tis
onis:
m suspirium,
.
iarum.
rr..suena
Suspiro.
El
ejernebunéSus,
gumitas,
que
c ogime.
ii;
m us.
oLamenlatnenelGen,
geum.
ejército.
Prcepositus,
tos,
lado
rator
mil.
i;
en
géneratis
prcelar,
las
El
Prcefeetus,
órdenes
jefe
preejectees;
oris.
Ve¿
principal
religiosas.
prceposisupremus
\\ El
modedel
predrar.
generalmente.
lis,
unicer-se.
geaitabilis,
Fetifieus,
de producir
a,
generaoilis,
aer
umQ
yCuoaliter,
;engenú n y e.
GKN
GEN
GEN
5L7.
genérico, ca, adj. Géneratis, del nacimiento de alguno. Ge- s de dos especies de cosas. Miruniversales, e.
nethliacum, i.
tos, a, um.
género, m. Lo que es común genetliaco, ca, adj. Pertene- Genova, f. Capital de la Liguá muchas cosas, ó las com- ciente á la genetlíaca, ó á ria. Genua, ce.
Íirende. Genus, eris. || Natura-quien la ejerce. Genethliaeus,Genovés, sa, adj. El natural de
aza, cualidad, clase, natía, a, um.
y lo perteneciente á Genova.
onis. || El modo con que se
genial, adj. Propio del genio. Us. corno s. Genuas, atis;
hace alguna cosa. Modín, i; ion alus, a, um., Genial inclina-genuensis, e.
ratio, onis.\\gv&m. La división
ción. Naturale studium; Índo-gentalla, f. V. G E N T U A L L A .
de los nombres según su sexo les, is.
gente, ('.Pluralidad de personas.
ó terminación. Genus. || com.genialidad, m. El háhito ó cos- Gens, tis. | ¡Nación.Popu/us, í;
Mercancía sobre que se trata tumbre conforme al genio de natío, onis;geos;genus, ert*,j|
y comercia.. Merx, cis. — hu- cada uno. ¡ndoles, ts, consue-Tropa de soldados. Cohorts,
mano. XA humanidad, los hom- tudo, iois.
oxiletum capia. ||fam. Familia,
bres. Mortalitas, atis. — degenialmente, adv. Conforme al parentela. Familia, te;proles,
mostrativo, ret. Dernonstrati- genio de cada uno. Suapíe na- is. — agreste que se alimenta
eooi genus. — deliberativo, turá.
de robos. Bagaoáa, ce. PerteDeliberatirune. —judicial. Jugeniazo, m.fam. Genio fuerte. neciente á esta gente. Bagnuáiciale. Lo que es de dos gé-Áspera conditio, índoles.
áicus, a, um. — baja, común,
neros ó de dos sexos. Amhige- genio, m. índole, propensión, vulgar. Infimi ¡tomines; Ínfinus,a, um.Demuchos géneros, inclinación. Natura, as; ge- ma plebs; imi subsellá; p@de varias especies. Multige- nios, iá\| Gusto, humor. Stomapuli aphia. — de armas. Omnus, o, uto; multigeneris, chos,
e.
i; geaius, genium, ii.nium
|| armorumgeoere amata
De todos géneros, suertes, Ingenio, capricho, disposición gens. — de bien. Honesta. —
modos, especies. Qmnigenus, jiara alguna cosa. Natura, o:; del bronce. Voluptatihus e-t
a, um. Del misme género, de ingenium,ii; animus, i; indoloáis e/edita. — bestial, brula misma especie. Congener, les, is. — dócil, que se presta á
tal. Stupida, plúmbea plebs.
eris. Caer debajo ele algún la enseñanza. Culturas palíeos
— de capa parda. Rusticana
género ó especie. Estar com- auris, índoles. — retirado. Tíegens. - de á caballo. La tropa
prendido en ella. Ejusdem ge- candita natura. — tratable. de caballería. Equitatus, uej,
neris esse.
Pairo ingenium. — severo. equites, tum. — d e carda ó de
generosamente, adv. Con no- Ati-ox animus. — mal, ridí- la carda,fig.Los valentones
bleza, con generosidad, con culo, intemperies,ri.Contra y rufianes. Sicarii, male fui,
liberalidad. Liberaliter, lar ge,
el propio genio ó inclinación. "orum; nebulones, urn. — de
proláee, mwiifice, cumúlate;
¡ovitá Minerva. De su propio escalera abajo. Vilis, sórdida
máxima largitate; generóse.genio, por sí mismo. Suo gens, plebs. — de gallaruza.
Valerosamente. Viriliter, aniMarte; suopte ingenio. Según V. D E C A P A P A R D A . . — de la
móse, fortiter; magno, ex- el genio de cada uno. Prout garra, fam. Furtis dedita
celso, j'orti animo.
cujusque ingenium erat. El gens. — de modo ó de traza.
generosidad, f. Nobleza, mag- genio de cada uno. Naturas V. DE B I E N . — d e plaza. Otiosi
nanimidad. Generositas, mo- Deus. Tiene un gran genio nomines. — principal, ilustre.
gnaoímitas, atis; aoimi celpara la elocuencia. Apíissi- Patricii, pnmarii, lionánes;
sitas, excelsitas; meegoituda.
rnuro coi eloquentiam inge- magna oamioa; proceres,urn.
celsitudo, amplituda, iois. nium
[| oaetus est. N o es de'mi — cíe pluma, la que tiene por
Liberalidad, desinterés. Mani- genio. A'on est mei slomachá ejercicio el escribir. Scrilne,
ficeniia, beoeficeotia, as; libeGenio y figura hasta la sepul- arum; notarii, orum. — de
ratitas, beoignitas, atis. ||tura,
In- ref. que enseña que no pelo ó de pelusa, fig. Dirites,
clina cii'má anteponer el decoro es fácil cambiar de genio. Ut urn. — de á pie. La tropa de
á la utilidad é interés. Gene- quisque natura comparaíus infantería. Pedites, um; ¡u-dirositas, atis. || Valor, esfuerzo,
tatus, us. — de toda broza. V
est ita moritur.
magnanimidad. Generositas,Genio, m. Dios, bajo cuya tu- G E N T E BAJA. — ele trato. Mee
magnanimitas;animi magni- tela nace y vive el hombre, se- catares, negotiutares, am. —
tudo, robar. — del vino, sugún los antiguos. Genius, ge- de catervas-ó pelotones. Caterexcelencia. Vini generositas.nium, tt.11 Buen genio. Nombre varia geos. — del gordillo. La
generoso, sa, adj'. Noble, de
con que los Fenicios y Egip- más baja del vulgo.Plebisfex;
ilustre prosapia. Generosus, cios adoraban á las serpien- quisquilice, rom; sine nomimagnaníin.us, a, um; clara;tes. Agathodasmon, onis.
ne, gregalis turba; vulgos, i.
indolis vir. || Magnánimo de
genital, rn. V. TESTÍCULO. ||adj. — del jiolvillo. fam. Las ofinoble ánimo. Strenuus, ma- Lo que sirve para la genera- ciales de obras y materiales
goaoimus, aoimosus, a, um; ción Genitalis, e. Partes gepara ellas. Ceementarü, or-umfortts, e; animo largus.\\ Linitales. Gemíale, is ; genita- — de la cuchilla. Los caruioe*
•beral, franco, dadivoso. Muni- lia, iom.
ros. Lana, orum; lardones,
ficus, a, om, beaeficus; libegenitivo, m. gram. Genitivos, um. — de la vida, airada. Per
ralis, e.|| Excelente en su esditissiini ¡nimínes.—de . ii.-n
i; interrogativus, genitivus,
pecie. Generosus; preestans, patrius casus.
ta, distinción, Suposición y catis. — con los buenos. Bonis
genitivo, va, adj. Generativo, rácter. V. G E N T E PRINCIPAL. —
munifictis.
lo que tiene virtud de engen- de seguida. Los bandoleros.
Génesis, m. El primero de los drar ó producir. Genitivus, a, Latrooes, grassatores. — ' <de
cinco libros de Moisés. Geoe- om; geoitalis, geaitabilis,pelea.
e. Milites. — perdida. Vasis, is, eos.
genizaro, m. Soldado de in- ga, peroiciosa, seel.erata. —
genetlíaca, f. La ciencia su- fantería de la guardia del Gran vividora. Rebus sois prospipersticiosa de pronosticar la Turco. Turcarum priocipis eiens. D e gente en gente; esto
genetliaco,
m
ce,
mala
día
Geod/iliologia,
a y
ú
es.
¿hora
oración
buena
m.
enSe
fortuna
que
enaplica
ce;
celebridad
unogenethliapor
al
nace.
poeel genizaro,
aut
indígena
stipalor
padres
rios,
vicissim.
prostorianus
dera,
ct.
diversa
satelles;
adj.
entera
||fig.
nación.
Elmiles.
hijo
Mezclado
prassidiagentíos,
Ex
de nación,
tudo,
liomimim
es de
A
ncm.
generatíone
generación
turba.
Mucha
gente
frequentia,
D
ógente.
e
io
en
pueblo.
una
generación,
gen'eratiomisma
Magna
Genmulti-
518
GEN
GEO
GER
tilis, c. Gente de esta es- ciente al linaje ó familia. 7e7. m e á las reglas de geometría.
pecie, calidad y condición, de gentílico, ca, adj. Perteneciente Geomelrice.
este e-arácter. 7c/ genos liomi- á los gentiles. Geníilicus, a,geométrico, ca. adj. Perteneciente á la geometría. Geoménis; genus lioc hominum ¡ejus um.
tricos, a, um.
generis nomines, Gente loca gentilidad, f. y
coméis de mi rabo y no de mi gentilismo, m. Falsa religión Georgia, f. Región del Asia
boca. ref. que condena á los de los gentiles ó idolatras. entre el mar Caspio y el Ponque murmuran de los ausen- Ethnicismusji; eíhnica impie- to Euxino. Georgia, Iberia, ex.
tes. Mordaces et timidi estis ías, gentilitas, paganorum Georgiano, na, adj. El natural
detractores. Al modo de gente religio. || El conjunto de todosde y lo perteneciente á Geordel campo. Tosca, grosera- los gentiles. Gentilitas, atis;gia. Georgkinus, Iberas, a,
mente. Rusticcetirn. Gente depaganorum congregatio.
um.
paz. Respuesta del que llama gentilizar, n. Seguir los ritos Geórgica, f. Libro de agriculpara que le abran con seguri- de los gentiles. Falsos gentium tura. Geórgica, orum.
dad. Amicus adest. Le vi en- rilus exereere.
geranio, ni. Hierba. Geratre mucha gente. 7n turba viái.gentilmente, adv. Con garbo, niurn, ii.
¿Qué gente es esta? Quoá gecon bizarría, con.valor. Stre- Gergenti, m. Monte y río de
nus hoc hominum ? N o trates noe, egregie, || Á manera de Sicilia. Agrayas, aníis. || f.
con esa gente. Noli ejustnodi los gentiles. Ethnice.
Ciudad de Sicilia. Iá. y Agrihominibus versari. Ahogarse- Gentilly, f. Villa cerca de Pa- geníum, i. Naturales y habide gente, fam. Plebis orgeri rís. Gentiliacurn, i.
tantes de esta ciudad. Ayriconcursu. Derramar la gente gentío, m. Gran concurrencia geníini, orum.
de guerra, de armas. Licen- de gentes. Hominum
magna Gergentino, na, adj. Natural
ciarla. Licere militibus; exerde y perteneciente á la ciudad
J'reqoeníkt, molíiíoáo, íurba.
citum dimitiere. Hacer gentegentualla, f. La gente más des- de Gergenti. Agraganíinus,
para la guerra. Militum dele- preciable de la plebe. Plebis a, um.
dum habere; milites cogeré,J'ex.
gerifalte ó gerifalco, m. Ave.
conscribere; exercitum con- genuflexión, f. La acción de fEsalon, buíeo, onis. || Culefiare; copias comparare.
doblar la rodilla en señal de brina antigua. Bellici formengentecilla, f. d. de G E N T E . || Lareverencia. Genuflexio, onis. ii genus.
gente ruin y despreciable. 7n- genuino, na, aclj. Puro, sin Gerión, m. Rey de España.
fima, sórdida, vilis, ima plebs.
mezcla ni artificio. Gcnuinus, Geryon, onis; Geryones, ce;
gentil, m. Idólatra ó pagano. proprius, germanus, a, um. Geryoneus, i. Lo que le perGeotilis, is; ethnicus,publicageodesia, f. mat. Parte de la tenece. Geryoneus, a, um.
nus, i; idolatra, ee.|| adj. Grageometría que trata de la me- germalo, m. V, CERMALO.
cioso,galán. Grcetiosus, a.'om;
dición de los terrenos. Geoáe- Germán, m. n. pr. Germaelegans, tis. || Grande; y así se
sia, ce.
ous, i.
dice gentil disparate, desver- geodésico, ca, adj. Lo que germanesco, ca, adj. Pertenegüenza, etc. Prcemagaas, a, tiene relación con la geodesia. ciente á la germanía Germaum; grandior, ius; ingerís,Ad geoácsiam pertinens.
oicus, a, uro.
tis. Gentil humor gasta. Hilari
geognosia, SB, f. V. GEOLOGÍA. germanía, f. El dialecto ó modo
ac prompto ad focanáum in- geografía, f. Descripción de la particular de hablar de los gigenio est; Gentil despacho por tierra. Geographia, ce; ierras tanos, etc. Grassatorum, procierto! Prasdarce expeeliendi áescriptio.
fiigaíorum obscuros sermo. \\
ratio!
geográficamente, adv. Según
V.'AM A N C E B AMIENTO. ||La junta
gentilhombre, m. La persona las reglas de geografía. Geode comuneros que se levantaque se despachaba al rey con grap/iice.
ron en Valencia en tiempo de
noticia de importancia. Prce- geográfico, ca, adj. PerteneCarlos V. Popularis Jadío.
clarus nuncius. || El que en ciente á la geografía. Geogra- Hablar en germanía. Hablar
las casas de los grandes acom- phicos, a, om.
de modo que no se pueda enpaña al señor ó señora. Comi- geógrafo, m. Profesor de geo- tender. Peeuliari laíronunt
íaioi áeservieos nobili.s Jágrafía. Geographus, i; geo- sermone loqui.
mulus. || El hombre noble?, bien graphice profiessor.
Germanía, f, País grande de
nacido. Nobilis; nobili, illugeología, f. Ciencia de la naEuropa. Germaoia, ce.
stri gente, genere, familia turaleza y generación de las Germánico, ca, adj. Loquees
natos, ortus. — de boca. 7?e-partes de la tierra. Geología, de ó pertenece á Alemania.
gice mensas et comitotui de- ce.
Geraiaaicus, a, om.
serviensfiamulus.— de cá- geológico, ca, adj. Aá geolo- germen, m. Semilla, principio.
mara. Regios cubicularius. — giam pertinens.
Germen, semen, origo, inis.
de la casa. El que acompaña geólogo, m. Geológico profies-|| La prole. Germen. || Los
al rey después de los gentiles- sor ; geologías studio áecli-frutos. 7c7. || El botón ó renuehombres de boca. Nobilis fia- tus.
vo de las plantas. 7t/.
mulus. — de manga. Regáe in-geomancia, f. Magia. Ex ier- germinación, f. la acción de
Jáotis custos, síipator. — de
ra áicinaíio.
brotar. Germioaíio, onü.
placer, fam. El bufón. Scur- geomántico, m. Ex ierra ái- germinar, n. Brotar, echar bora, ce; mimus, i.
vioator,
tones y renuevos las plantas.
gentileza, f. Buen aire, garbo,geomántico, ca, adj. PerteneGermcao, pullulo, as.
bizarría. Corporis prcestaa- ciente á la geomancia. Aá di- Gerona, f. Ciudad de Cataluña.
iia; véaoslas, orbaoetas,atis.\\
viaaíioncm ex ierra perti- Geruoáa, ce.
Desembarazo, facilidad en la oeos.
Gerri, f. Villa de Cataluña.
ejecución de alguna cosa. Fa- geómetra, m. El que profesa Acerris, ¿s.
cilitas, atis. || Ostentación,
la geometría. Geomeíra, geo- Gerundense, adj. Perteneciente
gala,
adorno.
Elegantia,
as;geométricamente,
gentilicio,
ciente
eenustcts.||
Cainitas,
Gentditius,
á lascia,
gentes
Policía,
orbanitas.
a,
adj.
um.
ó urbanidad.
naciones.
Pertene|| Pertenegeometría,
írice,
meíies,es;
medidas.
ce;
Geom
i
lioearis
'.geomeíer,
Ciencia
dría,ce;
adv.raíio.
de
Conforgeomeid.
las gerundiada,
"chada
erudición
qoeníia,
done
venustas.
y ridicula
ce
éGerunáensis,
¡importuna
ingenio.
Expresión
para afectar
Vaniloin
hine.con-
GEV
GIM
GIR
519
-gerundio, m . gram. Gerun- güedoc. Gabaleosis, is. || Sus
gimnástico, ca, aclj. Perteneáium, ii.\\ El que habla ó escri- uehlos. Gabales, ium; Ga- ciente á la lucha y á los ejerbe con estilo hinchado afee:ali, orum.
cicios de gimnasio. Gymnasíitando erudición é ingenio. Va- Gez, m. País de Saboya. Ga- cus, a, um.
niloquus, futilis conciooaíor.
sum, i.
gíxnnico, ca, adj. PertenecienGes, I. Ciudad de Francia. Ge- Giarea, f. Una de las islas Es- te á la lucha de los atletas y
sten, ce; Gesium, ii.
pórades en el mar Egeo. Gya- á los bailes en que se imitan
gesolreut, m. Primum musi- ra, ce; Gyaros, i, us.
estas luchas. Gymnicus, a,
cale sigooro.
Gibel, f. Ciudades de Siria, um.
gestero, ra, adj. El que hace Fenicia y Arabia. Gabala, as. Gimnosofistas, m. pl. Filósomuchos gestos. Mima, ce ¡mi- Gibraleón, f. Villa de Andalu- fos de la India oriental. Gymmus, i; gesiiculaíor, oris cía.
; Ooovalisíuria, Ooova, as;aosop/iistce, arum.
gesluosus, a, um.
Gibraleo, ooüt.
gimotear, a. fam. frec. de GEgesticulación, f. Ademán que Gibraltar, f. Ciudad de Anda- MIR. Llorar de continuo. Consignifica alguna pasión ó afec- lucía. Heradiea, ce; Calpe, es.tinuo, J'requenter plorare.
to. Geslicuíatio, onis; gesíos,
Giesi, f. Villa de Italia. yEsis,
gimoteo, m. El acto de llorar
us. 11 El acto y efecto de hacer is.
continuamente. Coatiaua, asgestos, ¡á.
gigante, ta, m. f. La persona de siclua ploratio.
gesticular, n. Hacer gestos. estatura desmedida, grande. Gindes, m. Río de MesopotaGesíiculor, aris.
Gigas, «n/¿s.|| El que excede á mia. Gyoács, is.
gesticular, adj. Aá gesíiculos otros en cualquiera cosa. Por- Ginebra, f. Ciudad de Suiza.
pertinens.
íentum, i; proáigiuoi, ii. GiAllobrogum colonia; Genera,
gesto, m. Movimiento, ade- gante en tierra de enanos. Apo- ce. j| Lago de Ginebra. Lacus
mán ridículo del rostro y aun do del que tiene poca estatura. Lemanus. Perteneciente á esta
de todo el cuerpo. Mimóla, ce; Homuucio, oois; homuucu- ciudad. Genecensis, e.
mimos, i; actio, onis ; gestus,
lus, i.
ginebra, f. Instrumento parahaactus, us.\ | La cara, el semblangigantea, f. Hierba. V. GIRA- cer ruido. Ligneum crepitacute de cualquiera persona. Os, SOL.
lum.\ jLicor m u y bueno.Liquor,
oris; J'acies,ri.Con muchos
giganteo, tea ó gigantesco, oris. || Juego de naipes, esgestos, m. adv. Gesíuose. Tie- ca, adj. Perteneciente á los pecie de medlator. Chartarum
ne buen gesto. Apius, com- gigantes. Giganteus, a, um. ludus. ||fig.Confusión, desposiíus, iáoneus, coneinous,
gigantez, f. Eximia magnitu- orden, desarreglo. Perturbavenustus, coogruens ejus ge-clo; proceriías, atis.
tio, confiusío, onis. ||fig.Ruid
stus est. — mal gesto, ¡acompogigantilla, f. Figura de pasta confuso de voces sin que ninsitus, iñconcinnus, in venude miembros desproporciona- guna pueda percibirse con cía
stus, ioeptus, ináecorus, indos á su cuerpo. Giganíis ridad. Vocum eonj'usio.
comptus ejus gestus est. Másánaguncula lusoria el riáiginebrada, f. Hojaldre. Cibi
había con los gestos que con culce. || Mujer regordeta y degenus.
la lengua. Gestu et sigáis plo-baja estatura. Obesa rnulier.Ginebrés, sa y Ginebrino, na,
ra exprimit, quam sermone. Gigantomaquia, f. La batalla adj. El natural de y lo perteEstar de buen ó mal gesto, de de los gigantes, poema de neciente á Ginebra. Gcnevenbuen ó mal humor. Hilarem Claudiano. Giganiomachia,ce. sis, e.
eel trástem se vulto prodere.
gigantones, m. pl. Las figu- Ginecópolis, f. Ciudad de EgipHacer gestos, fam. Hacerse ras de gigantes. Giganium si- to. Gynascopalis, is.
señas los enamorados. Amo- mulacro. Echar á uno los gineta ó geneta, f. Animal cuarem ouíibus indicare. Hacergigantones, fam. Decirle pa- drúpedo, parecido al gato algestos á alguna cosa. Despre- labras duras y fuertes. Acri- galia. Geooeta viverra, ce.
ciarla. Despicere. Hacer mu- ter objurgare, vel repreheagingidio, m. Hierba. Giogichos gestos. 7n gesiu nimium áere.
elium, ii.
-esse; gesticulará gestiri.Giges,
Po- m. n. pr. de un gigante girada, f. Movimiento en la
ner gestos. Mostrar enojo. y de un pastor. Gyges, ce, is.danza española. Saltatioois in
Frontero coatredtere; subirctLo que les pertenece. Gigceos, unius peáis cúspide innixus
sci. Ponerse á gesto, fam. a, om.
gyrus.
,
Aderezarse, componerse, etc. Gigonza, f. Villa de Andalu- giralda, f. La veleta de la torre
Fucari; fucum agere; ad ali- cía. Segentia, ce.
enfigurade estatua. Por anqoid accingi.
Gihón, m. Río de Sogdiana. tonomasia se entiende la torre
Getas, m. Pueblos de Dacia, Oxus, i.
de Sevilla. Statua veotorum
hoy Moldavia. Geice, arum. Gijón, f. Villa de Asturias. índex.
Getas, f. Provincia de Tracia. Gegio, onis.
girándula, f. Rueda de coheGetas, arum; Daci, orum.
Gill'o, f. Isla del mar de Tos- tes. Vortex ignitus arte faGético, ca, adj. Lo pertene- cana. /Egiliom, ii.
ltos. [¡ El artificio que en las
ciente á los Getas. Geíicus, a,gimnasio, m. Aula, lugar de fuentes arroja el agua con dium.
enseñanza pública. Ggraaa- versión. Rotula perfiorata mi
Gertrudis, f. n. pr. Gerírudis,sioro, ¿i. ¡| Lugar destinado á la
Jontis /'nuces apponi sólita
is.
palestra. Palasstra, ce; gyrn-quam salieres atina vade luGetsemaní, m. Huerto cerca nasium, ii;lycceum, et'.||ÉÍ lu-da t.
de Jerusalén>< donde Nuestro gar en eme se juntaban los girante, p. a. de GUIAR. L O que
"Señor Jesucristo oró antes de atletas. Ceroma, atis. Maes- gira. Girans, circumiens, tis.
su jiasión. Get/isemcine¿cía tro ó jefe del gimnasio. Gym- || m. V. NOVILUNIO.
rura.
uasiarchus, i.
girar, n. Redondear, moverse
Getulia, f. Provincia antigua degimnasiarca, y
alrededor. Gyro, as. — letras
África. Geíolia, ce.
gimnasta, m. El que se dedi- de cambio. Syngrápitas reGétulo,
la,
El
que
es
de,
ca á Gimnasticus,
los
ejercicios
gimnástiGevaudan,
Gétulos,
África.
ó
Geíolus,
lo perteneciente
Getuli,
mgetulicus,
.adj.
m.pl.
País
orum,
Pueblos
á
de
Getulia.
a,
Lanom.
de gimnástica,
lucha
cios
ars.
cos.
del
y otros
cuerpo.
f.juegos
El Ggrnnasíica
arte
i.
y ejercide la girasol,
oois.
ce;
del
moverse
mitiere.
vértigo
heliatropium,
m.alrededor,
ó
Hierba.
Elvahído.
acto Soliseqoa,
de
hablando
ii;
Gyraíto,
girar
solago,
ó
520
P.LA
GLO
O LO
, y á la fierra Ccd'stis,
Pie-venda.I..- \as-opm, ó con celaterrssírtris •<//•<lr,-i pi eciosa :
--ii la da Mil visera. Andábala, te.—
fílieva 1 . l.l I); i -1 .J Solí* gemina.
que salía en lugai del q u e n a W a globoso, sa, adj. I>e figura de
muerto Secular, aris. — q u globo. Globo
nudas,
giratorio, ria, adj. Y . O I U A N T I : .
procuraba quitar al contrario el s¡i¡ia-rá U.s, a, USU.
Giret, f. i 11111.i • I de P
glóbulo, m. dim. de GLOI».
|.ena.-Jj.) del yelmo. J'ir
Geejra. ,e.
Globo, lióla pequeña. G
pus, i. — q u e combatía con
girifalte, m . V . OLKII-ALTI-:.
lus, i.
otro á medio día. Mee'alt
giro, m . Itoi.i.i.íii, movimiento
i. Pi-.il.-sión y ejercicio d( I globuloso, sa, adj. Con
circular Gyrus,i; nnmin
ceglóbulos (Jájbosus, a, urn.
do, onis; rerligo, ioi.s.l I < ll'eu-ela.liator. Gloi.liai.ui a, a
lacnni de las letras 4 e cambio. # a del gladiator alquilado. Glocester, f. Ciudad de Inglaterra, e Uaatliocestría.a
Syngraplu.t' translatia. ¡J Ean- I'dtiduitoctam, ii.
dia castre, orum.
faiiuiiada, a m e n a z a , bravata. gladiatorio, ria, adj. Pertene
Mime, arum. — del sol. Satis cíente al gladiador ó su c.jer- gloria, f. F a m a , esplendor,
(;lailiatorias, o, om.
bueu.'i r.-jiutación.
aitjraatus. H e c h o en foririí..
-. atíl;
(Ígnitas, a, um. Turnar otro gladiolo, ni Especie de espa- s;ilrndor, oris
lux. uti-; tinejilitvda, inis;
.giro, m u d a r de intento. Ad alia daña terrestre. Gladiolos, glactiolum. I.
nitor, oris; glorio-, fortuno;
áirertere.
giróvago, ga, adj. V. VAGA- glandifero, ra y glandígero, altitudo; nomines splt
ra, adj. L o q u e produce bellosumían
dignitas;
na-niaHUNDO.
tas. (dandi fer, ce, um.
rnrn lama. Hiena venturanza.
Girtona, f. Ciudad ele Mac.-íl.,glándula, f. Carne esponjosa
jEíernce rita- gaudium; sumnia. (iyrtan, onis.
q u e se halla debajo de las quima heatarurn mculiuin teliGisors, f. Ciudael de Francia.
jadas y otras partes del euercita-.
Gn-to. jilacer veheGisariutn, Gisoríium, ii.
]>o. t'flandula, ce. \\ pl. Cuer- m e n t e . S u m / n " volt)
gitanada, f. L a acción propia
pos esponjosos que sirvan para ctat'a,, ar us. L o q u e ilustra ó
de gitanos. Vagabundee
genlis actio digna. || fig. A d u l a - purificar la sangre ú otro lí- ennoblece alguna
ción, chiste, caricia,engaño jia- quido, t iá indulté. — de la gar- me/uuiti. i: decus,
plendor, magnificencia, i
ra cuiLseguir algo. Asseutatio, ganta. Faueium cuiiygtlalir.
tad. Magnifícenlo,
sa, adj. Lo que
palpalio , onis ; blanditieeglanduloso,
,
tiene glándulas. G/andulosus, dar, oris.' Tejido de seda m u y
arom.
delgado y trasparente. S
g i t a n a m e n t e , adv. C o n halago, a, om.
exilis, translúcido
Glaris,
f.
Ciudad
de
la
Suiza.
c o n gitanería. Asíuíe, calíale.
tel abarquillado con una masa
gitanear, a. fig. Halagar c o n Glarona, ce.
dulce en el centro .Irr-.
zalamería para conseguir al- glasé, m . Tela de seda tejida
atis. | pint. U n rompía
go. Allicio, it; /ilantlítiis co-con plata y oro. Sérica tela
del
cielo en que se pintan ánargento
et
auro
texto.
piare.
gitanería, f. Caricia, halago con glaseado, d a , adj. Parecido al geles, resplandores, etc. Picta
beaíorum seu-,
»t. \ glasé. Ad seri'-am telum cirzalamería. Asseutatio, onis ;
H O R N I L L O , en que por Ja.:
genleam
vel
aur-eam
pertiblanditias, illccebrce, arum.
leña q u e m a n paja para i
nens.
gitanesco, c a , adj. jEggpíinrum proprium'; ad JEgypftos glasto, ni. Hierba ele jugo azul. lasollasy calentarse.7'un— pequeña, ligera. Glm
Isatis, is, idis;(glasttllll,i, \\
pertinens.
ir. — ol iscurecida. Attonsa gloPastel,
hierba
q
u
e
tiñe
el
vigitanismo, m . El conjunto de
ria, fama. — accidental, teol.
gitanos. /Egyptiorum
copio, drio d e verde. Vitrom, i.
glausio y según otros glaucio, El gozo que sobreviene al
multitudo
bienaventurado de alguna cogitano, n a , m . f. R a z a de gente rn. Hierba, especie d e celidoidenglaucium, sa q u e le per;
vagabunda, q u e se cree ser nia. Chelitlonium,
teftis. Digno de gloria y fama.
descendiente de los Egipcios. glaucion, á.
Vagahundi qui apud
nos glauco, m . Ostra. Ostrect li- Gloriandas, a, um.CAosra vaca
florece y n o grana. Et súbito
ceggptií habebaníur ac diee-mase.
gleba, f. El terrón q u e se le- casuquee ealuere ruunt. Estar
bantur; abactores rapto vivevanta con el arado. (Haba, ce. en la gloria. Estar m u y contenre assiieii; cegypíiani, orum.
||fig.El q u e tiene gracia y Adicto á la gleba. El siervo to. Gauc/ere; voluptati rucare.
(jue cultivaba u n a tierra y no Estar e o sus glorias, fam. Haarte para ganar la voluntad
cer algo con gran placer.
podía separarse de ella a u n de otro. Us. en bueno y en mal
Summa
áelectatione fruí.
sentido. Blanditláos, a, um ; q u e la m i s m a cambiase de
C
o
n
las
risas
se olvidan las
dueño.
Ser-vus
terne
addietus.
allecior, oris.
voluptas
Gitones, m . pl. Pueblos de la Glesarias, f. pl Islas del m a r m e m o r i a s . Summa
Sarmacia europea , h o y la del Norte, donde se halla el oinnkn sibi cural. parat. /*»tnemor fortuna priorum. N o
á m b a r gris. Glesscuin-, arum.
Prusia. Guiñones,
um.
puede
haber gloria sin trabajo
gliconio
ó
glicónico,
m
.
V
e
r
Giula, f. Ciudad de Hungría.
Grceci Troja potiti
so latino de tres pies. Glgc,,. Conanda
Julia, ce.
ignavia immoroium, t/lgt onicum
metruin. sunt. Nema
Giustandil, r. Ciudad de T u r talis
J'actus
est.
globo
,
ni.
C
uerpo
esférico.
quía Acridus, i; JustiniaGlobus, i: orbis, is; spJxera, gloriarse, r. Preciarse, jacna, ce.
glacial, adj. Helado. Glarialis, ir:- M u n d o , universo.Orbis, is. tarse d e alguna cosa. Gloríor,
— de fuego. Flommarum glo- aris; de re, in re aliqua gloe.
reari, jactará || Complacerse,
glacis, m. fort. V. E X P L A N A D A . bus. — q u e aparece en el cielo en figura d e u n a tinaja. alegrarse m u c h o . Lector, aris;
gladiador y
Pitheus, i. — d e la luna. La- gaudeo, es. — delante de algladiator, m . El que peleaba
guno. Apud
aliquem,
ahcui
na'
orbis. — pequeña. Globuctin otro en los juegos públicos
romanos con la espadañóla. lus, i. E n globo, m . adv. P o r gloriad. — en el Señor, dándole absit
alabanzas.
In
Deo
Gladiator,
nizaba
peleaba
cicio
Bututirius
las
con
eu
exequias
juegos
gladiator.
Rouia
aris.del
de
—á su
que
muerto.
caballo
— ejerque
solem-||_pl.
tá
tropas
mirioi'nu.
mayor.
impreso
L ai's,Siimmat'uii,
dos
pelotones.
Plo
obolas
r
perteneciente
globos
en
indiseriGlobatim.
qvu e
por
al
es- bis;
riad.
ríettia,
gloriarme.
El acto
onis.
ver
Absitfnctantiaverde
haN gloriarse.Gloo
invidia
dign
esto
; glocitra
por
inis; la-latiitl, us om, us.
GLO
GOB
GOH
52(1
arragantiain ¡toe dá-o. Algu- mismas notas ó solfa sin suje- atrbi proefieetus. — en las conos se glorían con los nombres tarse á eilas. Músicas notas lonias ¿> municipios romanos.
Iict-urio, onis.
cariare.
de. sus antepasados. Quídam
nominibus veterum ,jb,,riun-glosario, m . Diccionario que gobernadora, f. La que por sí
exjiüca pala.bras obscuras y .gobierna un reino ó -estada.
tur.
Guheriaiirt,.--, modera.trix,,
glorieta, f. Sitio en los jardi- desusadas. Antiquai-ium lexiverti-ij.-, icis. |i-La mujer doi
nes, cubierto de fábrica ü en- cón.
rejado, con diversas plantas glose, m. Anotación en los li- g(ibernador./'i-0)''-í//)i((,ce;,_crc)que hacen sombra. Urnhracu- bros ó cuentas de alguna cosa regás uxor.
que deba advertirse. Annota- gobernante, m . fam. El -que se
lum, i.
mete á gobernar, tjuhernat'ioglorificación, f. Alabanza de tio, onis.
una cosa- digna de honor y glosilla, f. d. de G L O S A . |j impr. nein usu.rpaii-i.
estimación. Glorificatia, oms: Carácter de letra menor eiue gobernar, a. Comandar, regir
laos, dis. 11 L a acción y aféelo la del breviario. Minutior ltí- con autoridad real. Regno, aa..
|| Guiar, dirigir, arreglar, Temde gtoriftoarse. Laudatio,onis. terarum earaeter.
gloriflcador, rn. El que glori- glotis, f. anat. L u abertura su- pero, guheriio, accuro„ rej¡o„ ,
perior de la laringe. Glottis, dispenso, administro,
fica. Glorifiecttor, laudtitor,
procuro, as; dirígo., eonstiidis.
oris.
glorificar, a. Hacer glorioso á glotón, na, m . f. Comilón. Glm tua, geni, is. — una provinalguno. Glorifico, as.\\ Ensal- n'ce, arum ; gurge*,es; ganeo, cia. Provincia' pra-esse; proriiiciinn obtinere. — la repúzar al que es glorioso, ala- helluo, glut'o, güilo, onis; cogerere,
barle. Magno hooore, gloria rax, acis; venid golee dedi- blica. Rempuhli'-am
administrare, tractare, gualiquem afiicere; glorifica, tus; abdamini suo notos.
decoro, as. || Gloriarse, ser glotonear, n. Comer mucho, hernctre, curare, regere, mar
glorificado. Glorificar, aris. aprisa y desordenadamente. áerari; reipublá-u; (iavumíe-tractare,
gloriosamente, adv. Honrosa- Devorabas; belluor, aris; glu- nere, gubemacula
mente, con honor, fama y ala- tío, ligurio, is; cupediis indul-regere, mod era ri,- ad rripobllcos gubemacula
seáere. —
gere.
banza. Gloriase, preeclare.
glorioso, sa, adj. Honroso. glotonería, f. Voracidad, ansia una granja. Milico, as. — el
de comer y beber. Gula, as; hel- m u n d o , tetras torquere. —
Pulcher-, chra, ('hrum. |¡ Famoso, digno de honra y ala- luatio, onis; voraeitas, onis; m á s en derechura. Guiar m á s
derecho. Diré'tius guhernare.
banza. Gtortosus, prosclarus, ingluvies,ei; insat.uraliile ab— bien la familia. Familiain
inelytus,a, um; illuetris,e.\\domen.
El que está gozando tle Dios. gluten, m . Substancia pegajosa. arcere. El ó la que gobierna.
ti-s.Y .C,OB\:RNADOR,
a
Beatus, gloriosus, a, um. ¡| Glutinum, i; gluten, inis. \\ L Moderaos,
Jactancioso, que se alaba de- cola y todo lo que sirve para R A . Elquegobierna los caballos
en la -carrera del estadio.Curmasiado. Jactabundas, ela- unir una cosa con otra. Iá.
sor, oris. L o que ha de ser' gotus, a, um. Echar de la glo--glutinosidad, f. V . G L U T E N .
riosa.Vanagloriarse, jactarse. glutinoso, sa, adj. Pegajoso, bernado. Regendus, o, um. El
viscoso, que tiene virtud para que gobierna y combate desde
Gloriad; e.etolli.
un -carro armado de hoces. Coglosa, f. Explicación, interpre- pegar. Glutinosus, giv.tinc.etitación. Gtos.s-", ce ; commeola- vus, traduosus, a,um ; tenax, vinarius., ii. Nación á la cual
rium, Sícholiutn, cornmenta- ees. M u y glutinoso. Reglutino- gobiernan las mujeres. Ferninis regnata gens. Gobierna á
sus, a, um.
rá(s,ii;c(.iui m euta tío, intevpoGnido, f. Ciudad de la Dónele estribor. Prurnrn in undá obsiíto, expositio, interpretatia,
onis.\\ Nota, señal en (os librosen Caria. Gnidius, Cnidus, i. torquet. ¡, Por qué te dejas goPerteneciente á esta ciudael. bernar de este hombre'.' ¿Cur
de cuenta y razón, etc., j>ara
te huic homini dedisti? G o advertir cosa notable. Glossa, Gnidius, a, um.
nota, ee.,1 La nota ó reparo queg n o m o n , m. El estilo ó varita bernarse bien. Sesuaque bene
se pone en las cuentasáalguna que señala las horas en los gerere; rem suam recte adrelojes ele sol. Gnomon, onis; ministrare, perperam curare.
partida. Aníinadcersia, ohjectío, onis. || poét. Amplificaciónlioraiuin índex. |j cant. V. ES- Quien mal se gobierna, á m e del sentido de algunos versos, C U A D R A . — movible. Lapidi- nudo se duele. Semper agiíur
im prudens. Omnis stultitia
poniendo al fin el que se glosa. bo-s quadrand/s norma.
gnomónica, f. L a ciencia que laboral fastidio sui. La inexVersuum interpretatio. | j mus.
L a variación sobre unas mis- enseña el m o d o de hacer tos periencia de la temprana jum a s notas -de solfa. Notarum relojes de sol, de conocer la ventud debe ser gobernada \
musicarum varimtio. Se ejer- diversidad de climas, eleva- regida jior la prudencia ele los
citaba en ha/;er ídosas todos ción del polo, etc. Gnomónica, ancianos, ¡in-untis a-tatis inseitia senum prudentia condías. 7sse in guotidiaii/s com- ce; gnamaniee, es.
g n o m ó n i c o , ca, adj. Pertene- síiluenda et regencia t-st.'Y te
mentationibus exercehot.
glosador, m . Intérprete, el que ciente á la gnomónica. Gnomo- exhorto á que todo lo gobiernes y dirijas con la jiru.l
nicas, a, um.
glosa. Interpres, etis; eommentator, explanatar, expli- gnósticos, m . pl. Herejes del que te caracteriza. Teque ¡torsiglo II, cuya expresión común tor ut amiiiii guht-rnes a, ino
cator, oris.
glosar, a. Interpretar, explicar, eia : Todo lo sabemos. Gno- dereris prudentia tilo.
gobernativo, va, adj. V. cu• comentar, Interpretar, com- síici, orum.
meotor, arts; commentceriis G o a , f. Ciudad de la India. IILRNATIVO.
gobierno, m . Manejo, conducexplicare, expla.nare. \\ Poner Goa, ce.
notas en algún instrumento ó gobernación, f. V . G O B I E R N O . ta, dirección. Dut-tus, us
i; moderattteu,
libro para advertir alguna co- gobernador, ra, m . f. El que deramentum,
rector, regente. Rex, inis. |¡ Gobernación reglamensa. Animen/rerto, (ihfieio, is. gobierna,
|j
«ia,
Hacer
«ententiam
Poner
7c7.
tid..|poniéndola
|
d>-poét.
variaciones
reparo
algún
ainptifiu.-are.\\míis.
Amplificar
verso
en
alfin.
las
sobre
ócuentas.
Versuum
sentenelunas
sen- nator,
egis;
Prorex,
cuida
tar,oris;
atas.
regnator,
—
detemperaíor,
de
egis.
alguna
rectriz;,
una
||cosa.
rector,
ciudad.
Guarda,
¿CÍS.||Vinv\-.
moderaCastos,
Urbis,
guberel que nador.
to,
empleo
euratio,
nar.el (,'larus,
moderiitio,
orden
Pr.setura,
} oniS;
dignidad
de
temperatio,
rei/imeii
regir
i;
te-,
del
vguliernalio,
goberpraetartis
prvtfi/s.jj El
$22
GOL
GOL
GOL
vir, nullus cir. Una hirunáo
parte superior y una conveximunus.|| El distrito ó territorio
n an fucit ver.
en que tiene jurisdicción el dad en la inferior. Plicata golondrinera, f. Hierba. V. CEfimbria,
architecloqoceáam
gobernador. Prcetoris ditio. ||
LIDONIA.
El tiempo que elura el mando nicus ornatos.
golondrino, m. El macho de
goleta,
f
.
Embarcación
pequedel gobernador. Preeturce lenela
i.golondrina. Hirooáo mas. ||
pus. j| Administración, juris- ña. Navicella, ce; nacigiolurn,fig.
El que anda de una jiarte
golfán,
m.
V.
N
E
N
Ú
F
A
R
.
dicción. Diaicesis, is; ordiá otra sin ocupación. Vagos.
golfín,
m.
V.
DELFÍN.
natio, aáministratio, procugolfo, m. Brazo de mar que se || V. G O L O N D R I N A , por el pez.
ratio, oni's.jj Sujeción, imperio.
|| cir. T u m o r debajo del sobaFrenum, i. || Comandancia, entra por gran trecho en la co. Subter axillam cancretut
tierra.
Gurges,
itis;
sinus,
us.
presidencia. Provincia, ce. ||
lornor.
Mayordomia. El acto de m a - || Toda la extensión del mar.golondro, m . Antojo, deseo de
nejar y distribuir el dinero. Di- More, is. || La extensión del alguna cosa. Desiáerium, ii.;
mar m u y distante de la tiespensatio, aáministraíá),onüs.
cupido, inis; aviáitas, atis.
||Estado.Respublica, ce.—de la rra. Iá. — de penas ele des- Andar en golondros, fam. Anciudad. Su policía. Civiíatis dichas, poét. Abundancia de dar desvanecido con esperaníemperaíio. — del mundo. estas cosas. Mrumnce, arum; zas inútiles. Vaoá spe pasci.
Monái moáeratio. — de la re- laborum multituáo. Pedir fie- Campar de golondro, fam. Al
pública. Clavos, i; gobernacu- ras al olmo y cotufas al golfo terios impensü vivere.
ó en el golfo, ref. Impossibilurn, i. — del navio, del timonel
golosamente, adv. Con gula.
ó timonero. Gobernatio, oois; lia seriad. Ab atino lateara Golose.
queerere
;
hircom
mulgeie.
naris ministeriara. — de cieGolfo arábigo ó mar Rojo. golosear, n. V. GOLOSINEAR.
gos. Ccec¿ prcescriptio.
golosina, f. El manjar delicado
. gobio, m. Pez. Gobius, ii; go-Arabicus sinos. — de Alicante que sirve más para el gusto
España,
llticitaaas.
—
de
en
bio, cobio, oois.
que para el sustento. Delica, goce, m. El acto ó efecto de Arcadia en el Pcloponeso. Cy- íos cupeáia; cibus; delicoliagozar ó disfrutar alguna cosa. parissias. — de Bayas, de Ña- res escás; luxuríosius exstruPossessio, oois. — de algúnpóles, de Puzol. Bacanas. — dos áapes. ¡| Apetito, deseo de
bien, con título de propiedad. de Bengala. Gangeticus. — de golosinas. Cupedice, arum;
Usufructos, us; oteoái firueu-Comidia. Astacenus. — de cupeáia, orum. || El deseo de
áiquejus. — en cuanto al solo Corinto, de Patras ó do Le- cualquiera ce)sa. Cupiáitas,
uso, sin el derecho de vender panto. Corinthiacus, i. — deatis; appetiíus, us. || Delicia
los frutos. Nudus, purus usus. Dantzick en el mar Báltico. en el come*-. Subtile, luxurioEl que tiene este solo goce. Veneticum ruare. — de Egina. sum gutie irtgeaium, fastiUsuarius, a, um: oudi usus Antheáon, onis. — de Engia áium.\\ lig. Cualquiera cosa
possessor. El que tiene el goce en el mar Egeo. Saxonicos más agradable que úíiJ. Decon título de propiedad. Usu- sinus. — de Finlandia ó de lei tabilis, grata res.
frucíuarius, a, um; usus aá Bosnia. Finnicus. — de Guer- golosinar ó
mes en el mar Adriático. Fiafructus possessor.
golosinear, n. Comer con gula.
. gócete, m. Pieza de la arma- maiieos. — Jonio, parte del Ligurio, is; cupedias in cibo
dura antigua que defendía la mar Egeo. — Jonium mare. J'astiáiosius aáhibere; cupe— de Larta ó de Ambracia.
cabeza. Galea, ce; cassis, iáts.
"áiis luxuriosius vesci. Subti
• Gocia, f. Nación ó región de Ambracios sinus. — de León. lisfiastiáioscequegula; deliLugduneosis,
Gallicus.
—
de
los Godos. Gothia, ee.
cias io cibo sectari. \\ Lamer
gocha, f. La marrana. Sus fie- Miíaso en la costa de Capado- los platos. Cotillo, us. La accia.
Jassios.
—
de
Negroponto.
mi oa.
ción de golosinear. Catillatio,
gocho, m. El cochino ó puerco. Euboicuoi mare. — ele Persia. oois.
Persicus. — de Salerno eri
Sos, uis.
golosmear, n. V. GOLOSINEAR.
Godo, da, adj. El natural de y Ñapóles. Pcesfanus. — de Sa-goloso, sa, adj. Dado á la gula.
lónica
en
Maccdonia
en
el
mar
lo perteneciente á Gocia y á
Liguriior, áegttlator,oris;cu
los Godos. Gothicus, a, um. Egeo. Thermeeus, Thermai- pediarom appetens; lautitix
Godos, m. pl. Pueblos bárbaros cus. — de Santa Eufemia. Te- assecíaior. || Comilón, tragón.
de Gocia, Dania, Suecia y la rinceus. •—de Satalia. LyciuroVentee popa, gulosas. || Lame
parte septentrional de Germa- mare. — de Venecia en el mar platos. Caíalo, oms. —.del
nía. Gothi, orum; Guttooes, Adriático. Illgricus sinus; dinero. Pecuniarum accipiter.
uro. Ser godos ó hacerse de Aáriaticoro, Aáriaoom mare. Lector goloso, que nunca se
los godos. Ser de nobleza an- — de las yeguas en la costa harta de leer. Gulosus lector.
tigua, ó blasonar de neble. de África. Gatiíanus sinus; La mujer golosa. Cotilla, as.
Nobili geoere ortum esse; de oceanus, i.
golilla, f. Cierto adorno que Ser goloso. Gustar de manjaprcedará stirpe gloriará
res delicados. Ligurio, is. Pide
gofio, m. Harina de maíz tos- circunda el cuello. Colli orna- el goloso para el deseoso. DIIDI
meníum
carbaso
sobjeciom,
tada. Zeas fariña torr-ej'acta.
alus peto, mea cornmoáa eu• gofo, ía, adj. Ignorante, etc. causarum judicibus eí patro- ro. Cupiáus non alíerius sed
nis
usitatum.
|
|
m.
fam.
El
Stultus, inscius, a, um. || pint.
sui caosos queeriíat.
Se aplica á la figura enana. ministro togado que la viste. golpe, m. Choque, encuentro de
Togalos jodex. Ajustar á uno
Homuoculi imago.
la golilla,fig.fam- Obligarle dos cosas. Pcreussura, os ;per'• gola, f. V. G A Z N A T E . || Pieza de
cussio, onis; idus, pen-ussus,
la armadura antigua que de- á ejue obre bien. Corrigere; us. Jl Infortunio, desgracia. Inad
meliorem
firugem
redigere.
fendía, la garganta. Gulas, gutfortunium, ii; adeersus caturus munimen; colli oraa- golillero, ra, m. f. El que hace sus; súbito calamitas. || vy
compone
golillas.
Collarium
menium. || Insignia de los ofiLATIDO. || El pestillo de alguciales de infantería. Militaris artifex.
nas
cerraduras que cierra la
f. Pájaro
m uUnus
y coJ'auoes.
la
íorques.
désele
los
tiene
distancia
flancos.
una
la plaza
||
concavidad
de
Propug
arq.
fort.
los
al baluarte,
Moldura
ángulos
La rece
entrada
en de
la
culi
ejue
ó golondrina,
don,
drina
nocido.
Tr-igla
onis;
noHiruodo,
hirunáo.
hace
aíihis,
verano.
iois;
Una
idus.
goloneheli|| Pez.
neros,
se
deos
abrirse
puerta
plantan
pessulus.
el
de
sin
número
modo
en
llave,
unque
|hoyo.
¡mpulsu
|deEnde
no
pies
puede
Planque
jardico-
GOL
GON
GOR
523
Gong, f. Ciudad de Tesalia.
4arumfiaseis.|| Entre jardine- ictibus púlsala pars. \[ El ruiros, el novo en que se pone la do que resulta de continuados Gonft, Gonni, orum. El natural de y perteneciente á
semilla ó planta. Io plantario golpes. Coniinuaiis iciibos exGong. Gonfiensis, e.
locus. || En las obras de inge-riiaíus fragor.
nio, la parte más primorosa y golpeador, ra, m. f. El que dagonorrea, f. Enfermedad de
graciosa. Eleganíior operis repetidos golpes. Pulsctíor,flujo involuntario del semen.
Goaorrhcea,ce. || Enfermedad
pars. || En el juego de trucos oris.
y billar, el lance en que se golpeadura, f. La acción y grave deflujode materia acre
fanan algunas rayas. 7n glo- efecto de golpear. Pulsatio, por la vía de la orina. Id.
González y
ulorum ludo sors, idus. || percussio, oois.
En los torneos y juegos de á golpear, a. Dar repetidos gol- Gonzálvez, m. n. patr. El hijo
caballo, la medida del valor pes. Pulso, as. || Herir, sacu-de Gonzalo, hoy apellido de
de los lances entre los que pe- dir. Verbero, as; percutió, familia. Gundisalvi filios.
gorbión,
m. Cordoncillo con
lean. Soríás in equesiri ludoquaiio, tondo, ico, efffliyo,
is.
pretium. || La portezuela que — mucho. Pereido, is. — fuer- que se borda. Resticuli genos. || Especie de tafetán listapa los bolsillos en los vesti- temente. Occiclo, is. — una
dos. Vestiuroperus superposita
cosa con otra. Applodo, is. — tado y labrado. Tcxti seriei
opercula. || Admiración, sor- las puertas. In portas arie- genus. || La goma del euforbio. Euphorbii gummi.
presa, impresión que hace una íare.
gordal, adj. Lo que excede en
cosa.Aámiralio, oois; vis, vim,
golpeo, m. V. G O L P E A D U R A .
á vi.\ jEstocada, cuchillada. Pegollería, f. Manjar delicado. gordura. Crassus, a, um;pinguia, e.
titio, oni's.|| Contusión, herida.
Mellifluce dapes; cupeáia'; inúgordana, f. Aceite de Jas caLotus, us. — de fortuna. T-'or-tiles et superflui cibi.
tunatus eventus. — adverso,gollete, m. La parte superior jiaduras de los novillos, que
terrible. Foríunce fulmen. — de la garganta por donde se usan en Indias para los tejide mar. Maris uncía fiucíibusune á la cabeza. Colli sum- dos de lana. Indici olei gecestuans; decumani fluetus miías. || El cuello estrecho de ous,
impressio. — de mar al des- las vasijas. Collum, i. || El Gordiano, adj. V. N U D O G O R cubierto, donde no hay abrigo. cuello del hábito de los dona- DIANO. || m. n. pr. GoriliaApertus mares ímpetus. — de dos. Collare, is. Estar hastaous, i.
pechos. Ceremonia cristiana el gollete,fig.Estar cansado gordiflón, na, adj. Demasiado
en señal del pesar detospe- de sufrir. Summe injuriis gordo, de muchas carnes. Obesus, adipatus, a, um;praspincados. Pecíorás lunsia, perprococaíurn, lacessiíum esse.
cussio; posniieniice sigaum;
|| Haber comido mucho. In- guis, e; aáipe J'artus; sagina
gravis.
plancíus, us. — de pluma. gur-gitalum esse.
Elegantior litteras ductus.
gollizo,
—
m. V. G A R G A N T A , por Gordio, m. Rey de Frigia.
Goráius, ii.
que hiere y ofende. Plaga, ce. la estrechura, etc.
gordo, da, adj. Grueso, corpu— dado de corte. Cassa, as. —golloría, f. V. GOLLERÍA.
de agua. Nimbus, i; aquce ím-goma, f. Licor viscoso que lento, abultado. Crassos, obepetus. — en la cabeza. Capiiisdestilan algunos árboles y sus, opimus,a,um; pinguis, e;
percussio. — de gente. Turba, plantas. Gummi, indec. Gum- ingens, tis.\\ Pingüe, mantecoce; multituáinis cursus. — que
mis, commis, is. |j El tumor so. Crassus, pingois.\\Lo que
hace ruido. Plausus, us. Gol- que sale en la cabeza ó gar- exede la medida y corpulenpes del ánimo, que dan á co- ganta y en las canillas de los cia regular. Crassus, robustus,
nocer el carácter de la per- brazos y piernas. Tumor, oris. o, um. ||fig.Seaplica á las cosona. Plancíus, us. De golpe. — adragante. V. ALQUITIRA. — sas no materiales cuando son
m. adv. Repente, cito, abrupie.
arábiga. La quefluyede una excesivas, como mentira gorA golpe seguro, m. adv. Tu- acacia que se cría en África. da, etc.Magnus,a, om; ingerís.
||fig.fam. Poderoso. Dícese
íissime. De golpe y porrazo, Arabicum gummi.
-de golpe y zumbido, m. adv. Gómez, m. n. patr. Hijo de del rico y del que tiene muPrecipitadamente. Inconsulto.Gómez, hoy apellido de fami- cha reputación en la repúbliDe un golpe, de una sola vez. lia. Generis eognomen. || n. ca. Póteos, lis; áives, itis.
Uno eodemque ictu. Dio el pr. Lo mismo ejue Gumersin- Algo gordo. Subpinguis, e.
gordo, m. Grasa, sebo, mantegolpe en vago. Vires in cen- do. Gumersindus, i.
tmo efi'uáií. Caer de golpe.
gomia, f. V. TARASCA. || V. GLO-ca. Ae/eps,pi's; pinguedo, inis.
fig. Súbito ruere, repente ca-TÓN. || Lo que consume algu- — da tocino. Arvina, as. ||adv.
dere. Dar golpe una cosa. Aá- na cosa. Dissipatio, consum- m. Fuertemente. Audacter.
Hablar gordo. Audacter, nimirationem moveré. Descar- ptio, onis.
gar golpes. Herir, dar de gol- gomor, m. Medida de los he- mis eanfiáenter loqui.
gordolobo, m. Hierba medicipes. Idus infligere; puqnis breos. Gomer, indec.
casáere. Errar el goljie.'fig.Gomorra, f. Ciudad sepultada nal. Verbaseum, phlomos, iSpernfiallere,frustrar-i; aben el lago Asfáltite de Pales- sitiarais, pytoitis, idis.
gordura, f. Grasa, sebo. Aáeps,
scopo aberrare. Dar golpes tina. Gornorrha, os.
á la puerta. Llamar. Janoam, gomosidad, f. Propiedad de ipis; pinguedo, iois; arbilla,
J"ores pulsare. Cerrar la puerlas cosas gomosas, pegajosas. ce. || Robustez, exceso de corpulencia ó carnes. Piogoeáo,
ta de golpe. Januam Ímpetu Gummosce rei natura.
claudere. El golpe de la sar-gomoso, sa, adj. Lo que tiene crassitoáo, iois; opinatas,atis.
tén aunque no duele tizna. goma, parecido á la goma. gorfe, m. El remanso profunScepe io oceursu rerum sioe Gummosus, gummcus. || Lo do del río en que las aguas
vuloere leedimur. Imputati que echa de sí goma. Gum- hacen remolino. Voraeyo, mis.
cruninis soráes etiarnsi ctimatus, gummeus, gummosus. gorga, f. cetr. El alimento que
luantor, semper aliguid ficegumrninosus,a,um.\\ Se apli- se dispone á las aves. Accigolpeadero,
se
reí.
saxum
tur
an golpea
roble.
quercus.
Un
excavat.
sólo
Multes
mucho.
m.golpe
Assktuce
Laictibus
parte
Coníiouaíís
no derriba
donde
stillo
deficigóndola,
gonce,
as;
ce,
ca UTO
mas
áscapha,
la
ó m.
;persona
tumores.
f
tomoribus
.
V.Barco.
cymba,
G O Zque
N EGummosus,
.padece
Combula,
laboraos.
as. go-'
i gorgojo,
gorgojarse,
pitrum
remolino
rroe
Vértex,
laspabulum.\\pv.
semillas.
m.
vortex,
que
r.Insecto
V.
hace
A cis.
GfEruca,
O Rel
ejue
G Oagua.
JAr.
A coR Sas
El
E
524
GOK
GOR
GOT
a-rugo, irás: giirgulia, cur- cantus; garrulitas, atis; voris
, tato, ,,,ns. ciin uliiiiiculus, modulóla,,
i,
laoilal.aiiicn. L a sM A M i
dita. || fig- El imio (') m u c h a -articulaciones imperfecta» en gorrona, f. La mujer p
Scortum,
prostibulum
cho p0C<í medrado. Graeili, la voz de los niños, ¡ulani ium
logucia/i tonatus. — de las retri./:, in* jj V . PASA.
minuta, siittitrii ¡mer.
gorronal, m . Guijarral. Letubgorgojoso, sa, ailj. (iurgulio- aves. Murmur,
uris.
ne cori.iofsus.
gorra, f. V. G O R R O . — de gra- dosas, saxosos, prirasus, silo ¡inis sa.lcbrasus lacus.
Gorgona ó Medusa, f. Nom- nadero. Miltiuris infiula D u ro de gorra. El q u e aguarda gorronazo, m. aum. de GObre de mujer. Gargo, GalR R Ó N . || V. PEDRADA.
gón, onis; Gorgona, ir. || So- que otro le haga primero la
brenombre de Palas, por lle- cortesía. Ad urhanitatem lar- Gortina, f. Ciudad de d
var en su escudo la cabeza áus. Andar-, comer, meterse de Arcadia en la Grecia. Gorde M e d u s a . 7c/.
de gorra. Acostumbrarse áco- tyo, inis; Gortyne, es; Cortuna, Gartgriia, ce. Natural
G o r g o n a s , f. M e d u s a y sus dos m e r sin ser convidado. Alieefe ó perteneciente á Cortina.
hermanas. Gorgon.es, um. \\ nis mensis se immiseri-e,furIslas en el O c é a n o Atlántico tim se mi/erere, se inferné; Gortynis, dis; Gortgniacus,
Gartynius, a, um; Gortyni,
inviiatum
y en el C a b o Verde. Gorgo- con viviis non
nes insulte. Perteneciente á aáesse. Hablar-e de gorra. orum.
las Gorgonas, y en especial á Hacerse corte-ía y no hablar- gorullo, m . Bulto pequeño de
Medusa. Gorgoneus, a, um. se. TVon verbis sed piléis oot- partes unidas que antes estaGorgonio, m. n. pr. Gorgonius, loqui. Quitarse la gorra. 7n. ban su--ka-, corno en la lana.
ii.
alee-ajos obseqoiom
capul Clobtilus. i.
gorupo, m. mar. Nudo al regorgorán, m. Sérieae telas ge-aperire.
vés que se da á dos cabos
ous.
gorrada, f. V. C C I C E I A O A .
gorgorita, f. V. UUIÍUL'JITA.
gorrero, m. El que hace go- gruesos . Rudentes tortuose
lig a tí.
gorgoritas, f. pl. fam. V. GOR- rras. Pileorum opifex.
GO RITOS.
gorretada, f. Aper-to capite gota, f. Parte mínima de cualquier líquido. Güila, guttula,
gorgoritear, n. Hacer quiebros salutatw.
con la voz. Vocem infice-tere, gorrín ó gorrino, m . El puer- stillo, as; pseeas, adis. jj
modular-i.
co que no llega á cuatro m e - Grandeescasez dealguna cosa;
gorgoritos, m . pl. Modulacio- ses. Porcellus, i. || El puerco cuando se usa con negación.
nes ele la voz. Vacas, inflexio- ó marrano. Porcus, i; sus, Defeetio, onis. ' Enfermedad.
Arti( ulalia, onis; articulares,
gutturts uis.
nes, modulationes;
murmur.
Hacer gorgoritos gorrinera, f. pr. Ar. L a choza a rti( id a a us morbus; artículocon la voz. Díducta voce mi- en que se encierran los cer- rum dolar; arthritis, idis.—
en las manos. Chiragra, oe. —
ourire.
dos. Suile, is.
gorgorotada, f. Bocanada, por- gorrinillo, m . de de G O R R I N O . en tos píes. Podagra, a. —
ción que se bebe de u n golpe. || Puerco de leche. NeJ'rens, coral. Epilepsia. Epilepsia, x;
comitialif, herculeus, caduHaustus, us.
ais.
gorgotero, m . El buhonero que gorrión, m . Pájaro. Passer, cus, sonticus morbus. — sevende cosas m e n u d a s . Mino- eris. — con vareta. Brevis rena . Privación total de la
ruin mercium vemlitor.
¡ionio longo glaclio iostructus. vista sin lesión sensible en los
gorguera, f. A d o r n o del cue- Por miedo ele gorriones n o se ojos. Glaocoma, ce, ó atis. —
llo, de lienzo plegado y ale- dejan de sembrar cañamones. que cae ó destila. Stilla, ce.
chugado. Lineus colli' ami- ref. Neeessarium, etsi pericu- — que destilan las vides y
otros árboles. Laehryma, lactus ,- cwsitiicia colla ornando losum sit, agenáum est.
linteoluui. || Parte de la ar- gorrionera, f. fig. El lugar cryrna, lacrima, ce. Gota á
madura antigua que defendía donde se recoge y oculta gen- gota. m . adv. Stillatim, gutel cuello. Colli
armatura, te viciosa. Latebra,
spduoca, tatim. Gota á gota el mar se
apoca. ref. que enseña que
munimen. — de reclamo. Afu- ce.
liebr-e callcere.
gorrista, m . El que frecuente- todo se acaba á fuerza de jagorguz. m . Dardo, saeta. Afts- mente c o m e á costa ajena. ciencia. Quod guttatim déficit
sde telum.
Parasitus, i; voluntarias et. tándem perii. L o que corre
gorigori, m . V o z que remeda assiduus conviva;
alienarum gota á gota. Stillatitius, a,
el canto de los entierros. Lu- mensarum
ultroneus asse- um. N o dará una gota de agua.
gubrem
cantum
ejfingens ctator; gratuitorum eonvivio- Sórdida illiberalitate est. N o
vox; pl-eheculas roces lugu- rum assiduus ac perpetuos veo gota. Ccecutio; omnino
Y.
nihil video; lumina me pebrem cantum effingentes.
ventilar.
pecialmente al estudiante que nitus áeftciunt. Ni siquiera
gorja, f. V. G A R G A N T A . Estar gorre, m . Bonete, birrete, casen las universidades comía á
de gorja, fam. Festlcum, hi- quete para cubrir la cabeza. una gota he bebido. Ne gutcosta afena. Cceoarum expi- tulam
qoiclero, nec minilar ero esse; lcetitia ajjiri, ge-Píleos, apenulum, i.
lator. J| Espiga recia de m e gottam liausi. N o questire, exsultare.
gorrón,til.aum. de G O R R O . || mam
tal, quicial sobre que se m u e - dar gota de sangre en el cuergorjal, m . Vestís sacerdotalis
G O R R I S T A . || Se aplicaba esve alguna cosa. Cardo, inis. po, fig. Asustarse demasiado.
collum cingens pars; sacrum
!l El guijarro pelado y redon- Metu exanimari.
Sudar la
collare
do. Rotum/us, ooo asper sí- gota tan gorda, fam. Costar
gorjeador, ra, m . f. El que
lex, lapis. || El h o m b r e per- una cosa m u c h o trabajo y
gorjea, ¡n.fiexá voce moduladido y viciado en mujeres de afán. Multum
in alicujus rei
tor.
mal vivir. Seortator, ¿ris.|| El assecutione exsudare.
gorjear, n. Modular la voz, hagusano de seda que por enfer- gotas, f. Adorno de arquiteccer quiebros con ella en la garm e d a d deja el capullo á medio tura del orden dórico. Guttx,
ganta. Vocem canendo infilehacer. Ob áebiltíatem oliosus
ctere.— las aves. Aves garriarum,
ré; golt.ure moá.ulari. || r.
goteado, d a , adj. Manchado
gorjeo,
en
ba
Gorjearse,
la voz
tiestire.
la garganta.
el
m . ruño.
El
empegar
quiebro
Infantem
Gárrulos
ádeformar
lavervoz,
gotear,
lo,
áa,
con
gota.
um.
exstillo,
gotas
n.
Distillo,
Caer
ó pintas.
as.
lo ||fig.
líquido
stillo,
Guiíatus,
Da
gota
destiá
r ó
hamhyx. || V. C H I C H A R R Ó N DE
GOZ
GRA
GRA
525
recibirápausas. Sensim, cegre zamos de tu presencia, tu cui- ción del que se hace en hueco
largiri, aecipere. Lo que godas de nosotros. Ñeque nos ó en fondo para acuñar metea. Guttans, tis; stillatitius,
te frtu'mur et tu nobis curas.dallas y sellos. 7n ame ccelaM e alegro y gozo mucho de que tio, inseripteo, incisicr.
a, um.
gotera, f- La continuación de apruebes lo que he hecho. grabador, ra, ni. f. Escultor,
gotas de agua que caen en lo Meum prohnri ñ te irinmpho cincelador. Sculptor, coúator,
Sculptor, aris.
interior de tas casas. Stilli-et gaucteo. jj r. Gozarse, tener
y alegría de al- grabadura, f. La acción y
cidium, strieidiurn, ii. ||complacencia
La
hendedura ó paraje del techo guna cosa. Guudea, es; de- efecto de grabar (.'(datura,
scol/itura, ic,
por donde cae el agua. Stilli-lectar, aris; gaiu/io cifiici;
pera. Imprimir, señalar,
cidii foramen. || El sitio y se-tietitiáperfrui; voluptctte grabar,
ñal que deja el agua ejue cae mulceri; laetitiam capere, esculpir, cincelar. Cáelo, as;
¿e las canales. Decide o r / s haurire, percipere. Mil añasincida, imprima, inscribo, irequltie locos, veMigáem. || Late goces. Perpetuamtilácon- sculpo, is. — en el ánimo.
Animo, in anima scribere, íncenefa ó caída que cuelga de jogií leetitietm opto, lángaro
los doseles ó cielos de cama. beatamqoe vitam com conjo- seribere, iin/u-imere, consige exigen.
gnare, alte defigere. — en el
Pensiles laeeniu. |j La acción
de estar cayendo un licor á gozne, m. Bisagra, instrumento corazón. 7c/. — en hueca ó en
gotas. Stilláidium,ii. Es unade hierro sobre que se mue- fondo. Esculpir en un troquel
gotera. Se aplica al que con- ven las cosas que se abren y unafigura,,de modo ejue imtinuamente pide. Importunus cierran, como puertas, venta- primiéndola en lacre ú otra
est efil a gil ato r. La goteranas, etc. Vertebra, ce; verti-materia, quede.de media reliecava la piedra. Refrán que bulum, i; cardo, inis. — conve. Sigillo-, as; dcaglyphiee,
enseña que la constancia ven- que se traban y doblan fas seulpere, ctelare.—en cera,
ce las dificultades. Gotta ca- máquinas. Verticulce, arum. en oro ú atrai materia. In
gozo, m. Alegría, placer, de- auro, etc., aliquid fingere,
ven lapidem, non bis, sed scepe
cadencio. Quien no adoba ó leite, complacencia, júbilo. effingere. — las leyes ea bronce. Leges in ees iaridere.— en
quita gotera, hace casa ente- Lcetitia, ce; gaudium, ii; cleleetameotom, i; delectatio,monumentos públicos. In mora. Pdneipiis olisíce, sera mejuperscribere. — veráieina paratur, com mala ottis; voloptas, hilaritas, numenti»
per langas invaluere moras. euadtias, atis. [[Aplícase á lasos en mármoles. Carmina in
goterón, n>. Gota grande de leña menuda y á la llamarada marmoreccedere. Grabo., niño.,
agua llovediza- Inyens gaita. que levanta- cuando se quema. en tu corazón esta.s paJaibras.
Gótico, ca, adj. Lo pertene- Axbuscuáe, arum, ramusculi, Aábibe puro pectore verba,
ciente á Gocia y á los Godos. sarmeota, arum. || pl. Com- puer.
posición métrica en loor de la grabazón, f. El sobrepuesto de
Gothiems, a, um.
Gotinos, m. pl. Pueblos de Virgen y santos-. Pii poematis obras gradeadas. C os lat o m ,
Germania, hoy Silesia. Gothi- geous. — excesivo. Profusa superpositum opus.
lcetitia. N o puede contener su
gracejar, n. Chancearse. Locani, orum.
Gotinge-n, f. Ciudad de Sajo- gozo. Suum gnuciere gaudium rá. |j Decir gracejos- ó chistes.
non potest; suam ipse IcetiFaeetiará
rna. Gottinga, ee..
gracejo, f. Chiste, gracia., doGotland., f. Isla de Sueda. tiarn capere non potest¡ pros
gandió vix se ipse capit. Casinaire en el haW-ac. Lepar, leGothlandia, ce.
gotoso, sa, adj. El que pade- estaban fuera de sí con el pos, oris; áie.tionisfestivitets,
gozo que tenían. Vix prce urlianitas, sapor;
dicendi
ce gota. Artbriticus, ctrterigaudio compotes erant. N o ca-sal.
rieus, articularías, a, um.;
ber de gozo. Imriotenti lcetitia
gracia, f. Don de, Dios, ordechirrtgrá, podagra laboraos;
ul artieutorurn dolores ha-efferri. Saltar de gozo. Gau- nado al logro de la bienavenel
Dei gratia, divina
et; qui podagn.e doloribus cteo exsttltare. El gozo en turanza.
cordel, jj volat. Se aplica al pozo. Rapta anc/torá; spe áe-gratia-.jjDon natural que hace
agradable 'á ejiuen le tiene.
ave de rapiña torpe de pies eiái, áejeetus, depulsus sum.
por enfermedad. Arthriticus.Cretensesacrurn. ¡ocurso ca-Grati*. ce ; venustas, atis. \\
Dan, beneficio., favor. Gratia;
— de manos. Cluragricws: — dere.
de pies. Pociagrá-us, a, um;gozosamente, odv. Can ale- beneficium, ii; faenr, om». ||
gría, con gozo. Ovanter, léete.
Afabilidad, buen modo eu el
podager, gra, grum.
(Sotónos, m. pl. Pueblos de la gozoso, sa, adj. Contentísimo, trato. Humantías.,sumoitas,
Sarmacia europea. Gothunni, alegre, regocijado-. Hilaris, e; affabáitas, atis. Ú Gallardía,
leetus, a, um; gaudeng, tis,
garbo, despejo en la ejecución
Gothyni, orum.
d« alguna cosa. Elegantia,
Goura, f. Ciudad de Polonia. gaudio perfusris, cersultans.
— ron el buen suceso. Succes- ce; venustas,, nt/v. Jj Benevo(¡airarais, ii.
lencia, amistad. Ht-nceolentiu,
GovaMar, f. Ciudad de Asia. su oraos.
gozque-, m. Perro pequeño. amicitia, ce. || Chiste, donaiGobiüeorhem, ii.
re, sal. Lepa», lepar, sapar,
gozar, a. Tener, poseer, ser- Got/ticus canis.
dueño de algo. Teneo, possi-Gozzo, f. Isla de Afriea. Gau- orí*. |.|. Belleza, hermosura,
los ínsula.
adorno, elegancia, de-, lascólas
deo. es; p&tior, iris; J'ruor,
grabado, da, p. p. G R A B A R , y
corpóreas. Ltetu.i.a, a-: arnoeri».. — entera, completamente. Perfrmor, eris. — sólo deladj. Impreso. Fixus, a, um. meafum, i; tutor, dacar, aris;
nombre o título. Titulo tenas || Esculpido, cincelado, ltici-venus-tas; venus, cris; sal, alis;
uro.
nt-um ; órnalas, os.
J'nngi. —de'una opinión ade- susí, incusas t-adatas, a, J'act'tiic,
lantada, de buena fama. Borne |j Adornado de figuras. Signi- El nomine dé cada uno. P -ofier,rigihlatus,a, um.
prium cujiis!¡iie ñamen.— de
famas preesssmptionss ¡¡cegrabado, m. La obra de gra- Dios. fam. Kl pan. Pañis. —
fruí.—
de
lo
uno
desea,
fructos
mos
gue
paiz.
Ojnctíis
Gozar
potiamur.
el
Visteamos
yodio
gozar,
perpolín:
mutullo.
y que
gorem.is
Aunque
hoi-au-inu
odium
'apiris
Venzano
¡ita
degoJausuemI mi.
grabar,
ce;
ceelamen,
estampas.
bar
cualquiera
scttlpturiv-ars;
y eíCcdatura,
arte
El
materia,
inis.
que
que—se
seiüptura,
enseña
ádulce
hace
distinrrelalum,
en
ó
á dede
data.
cho
Pueri
decir.
tia;
i;
niño.
que
nri,u,tite
Don
Dicendi
lepnr,
excede
fam.
ijuce-utede
Kl
venustas,
sal.
sudicho
nriun.
capacidad.
—gratis
toda¡
ó he— grala
en el
52t">
GRA
GRA
GRA •
¿ N o ves cuando acontece
facultad de naturalalcza para ve, lepide, venuste, facete,Turbarse
el aire todo en el verano,
utilidad del prójimo. Gratis belle. || Sin premio ni interés.
Kl dí;t se enneíie
Sonla el {¿allego insano
data gratia. — original. La Gratis; gratiose. || AlegreY sube nasla e! cíelo el polvo vanof
que infundió Dios á nuestros mente. Comire. |j Con gracia,
Y entre Jas nubes mueve
primeros padres en el estado con gentileza. Venuste. || Con Su carro Dios Jibero y reluciente,
Y horrible son conmueve.
de la inocencia. Originalis,is.risa. Rieticule. ¡ Qué graciosaT r e m e la tierra, humillase la nents:
— natural, no afectada. Non mente, con qué, con cuánta
LEÚ.N.
adscitus lepos. — picante. Sa-gracia! Quam facete !
gradado, da, adj. y p. p. de
lina, ce. — de un discurso. graciosidad, f. Hermosura, A G R A D A R . Lo que tiene gradas.
Orationis conáimentum. Las perfección ele alguna cosa que
Gradatus.
gracias son la sal de las con- deleita. Lepor, oris; venustas,
gradar, a. pr. Gal. Allanar la
versaciones. Omnium
ser- lepiáiáas, coneinnitas, atis.tierra con la grada para semmonum facetice. El que nogracioso, sa, m. f. El come- brarla. Occo, as.
tiene gracia ni dulzura. Acha- diante que ejecuta papel chis- gradería, f. Conjunto de graris, ce. Confirmado en gracia.toso. Mimus, i.
das. Gradalio, onis.
Preservado de pecar. Gratia gracioso, sa, adj. Bello, lindo, gradilla, f. de G R A D A . || El
confírmalos, áe edema feli- deleitable á la vista. Lepidus, marco para fabricar ladrillos.
gratas, a, um. |j Agudo, chiscitóte securus. Gracias por el
Lateribus fíngendis forma,.
beneficio recibido. Grates. toso. Eacetus, festivas, salsus,
tgpus.
(sólo se usa en el nominativo lepidus, scitulus, ridiculus,
gradíolo, f. V. GLADÍOLO.
y acusativo de plural). D e a, um. || Oportuno. Scitulus.
grado, m. Escalón, peldaño.
Inclinado
áhacer
gracias.
Grafracia. m. adv. Gratis. D e su
Gradus, us. || Clase, estado,
ella gracia, m. adv. Sponte tiosus, benéficos, a, um. || Lo
puesto, graduación. Locus, i;
sua, hbeníer. Sin gracia, m. que se da ele valde ó de gra- ordo, inis; gradus us. || En
cia. Gratuitus, a, um. || Por
adv. Sin chiste. Irridicule, 'enlos parentescos, el número de
fócete, frigide. ||Desgraciada-antífrasis significa ridículo, ex- generaciones que hay hasta
mente, lógrate. ||Sin cultura. travagante, fuera de propósito; cada uno de los parientes, conInvenuste. Con gracia, con como graciosa respuesta, cuan tando desde el abuelo común.
do incluye un disparate. Insulchiste. Scitule, festive. Tiene
Cogoatioois, consanguinitatis
gracia en esto. Acl hoc natus, sus, injucundus, a, um. || En-gradus, ordo; consanguineeffidus á aaturá viáetur; iotretenido, divertido. Urbanus, orum mutua propinquilas. (j
hoc ejus ingenium maxiroe lepidus, a, um. M u y gracioso. En las universidades, el título
elucet. ¡Qué gracia! Dícese Perlepidus, perfacetus, per-y honor que se da al que se
irónicamente para denotar al- urbaous,perveroustus,a, um. gradúa. Acaáemicus gradus.
gún despropósito. Quam belle! Algo gracioso. Venustulus, a, ||fig.La medida de la calidad
Caer de la gracia de alguno. um. M á s vale caer en gracia y estado de una cosa. AfenAlicujus fa vorem, gratiam que ser gracioso, ref. V. GRA- sura, ce; gradus. \jgram. Caamittere. Caer en gracia. CIA.
lidad en la significación de
Agradar, complacer. Alicujus Gracos, m. pl. Familia roma- las voces como positivo, comna
célebre.
Gracchi,
orum.
gratiam inire; alicui gratám,
parativo, superlativo. Gradaamabilern esse. Dar gracias.grada, f. Escalón, peldaño. lio, onis; gradus; gradaría
Gratias agere, grates habere.Gradus, us. || La reja y locu- progressio. |JE1 estado de una
N o estar de gracia ó para gra- torio de monjas. Monialium
causa. Status, gradus, us. \\
clathri; clathra, orum. || La
cias. Atrá bilí corripi; fastimat. Cualquieradelastrescientarima con peldaños que se
dio, tceclio ofifici. Decir dos
tas v sesenta partes en que se
gracias, decir algunas clarida- suele poner al pie de los alta- divide la circunferencia del
des. Objorgare, verbis puo- res. Altaris suppedamentum, circulo. Graáus, us. || pl- Las
gere. Ponerse en gracia. Pee- scabellum. || pr. Gal. Instru- órdenes menores que se dan
cata expiare; in Dei gratiam mento con púas ó ramas para después de la tonsura. Minorediré. Dando gracias por allanar la tierra arada. Rares ordines. || De grado ó de
agravios, negocian los hom- strum, i. || pl. La gradería quesu grado, m. adv. Libenter,
bres sabios. Cede repugnanti, hay en los teatros debajo de sponte. Mal de su grado, m.
los aposentos y los tendidos
cedendo, vector abiois. Beneadv. Con repugnancia. Invitey
ficiis inimicum vine-ere so-en la plaza de toros. In spe- coacte. D e grado en grado.
pientis est. M á s vale caer enctacotis gradus. |[ El conjunto m. adv. Porpartes. Gradattm.
de escalones de los edificios
gracia que ser gracioso. MaEn grado superlativo, m. adv.
gisfiortonaprodest,
qoam grandes y majestuosos delan- fig. fam. En sumo grado, con
gratia. Non tamfiaeetomio- te de su pórtico ó fachada. exceso. Nimis admodum. Deterest esse qoam gratiosum. Subáiales gradus.— superior grado ó por fuerza. Velint,
A quien da tarde, ni dado ni del anfiteatro que le rodeaba. ooliot. Por grados, por susgracias. Gratia qoce tarda Balteum, i. Las catorce gra- pasos contado. Gradatim. Ni
das destinadas en el teatro
est, ingrata est.
grado ni gracias. TVon esí
Gracias, f. pl. Las diosas de la para el orden de caballeros. quod gratice aqantur. Más
belleza. Gratice, arum; Cha- Equestria, ium. Hecho, dis- por fuerza que de grado. Aíetpuesto en forma de gradas.
rifes, um.
gis necessario, quam sponte.
graciable, adj. Inclinado áha- Gradatus, a, um.
graduación, f. El acto y efecto
cer gracias, afable en el trato. gradación, f. mus. Período ar- de graduar. Graáuum áimenBenignos, a, oto; afijabais. e.l|
mónico que sube de grado en sio. || División en grados.
Fácil de concederse, Quod Ja- grado. Músicas graáatio. || ret.
Graáuum divásio. || Dignidad,
díe concedí poiest.
Figura en que la oración as- calificación, condecoración de
graciadei, f. Hierba m u y amar- ciende ó desciende por grados una persona. Dignitas, atis;
ga. Ophioctonon, i.
hasta llegar á lo sumo ó á lo conditio, onis. || mil. El grado
Gracio,
graciola,
graciosamente,
tittB,
cia,
Ofiicinalis
con
ii. m.
chiste.
f.Poeta
Hierba
gratiola.
adv.
Sctíule,
latino.
medicinal.
Con graGrafesti-acis.
ínfimo. HGraáatio,onis;
gradación
e :aquí un ejemplo
climax,
de graduado,
que
das;tiene
empleo
no
dignitatis
tiene
que
cada
adj.
en
corresponde
individuo.
mil.
propiedad
ordo.
El oficial
Graal
el
GRA
GRA
GRA
527
grado que goza. Ad graclum vale comer g^rama y abrojo, tre, gran turco. Magous, prievectus; superioris gradus que traer capirote en el ojo. mus, a, um; princeps, cipis.
honore firuens.
ref. Mclior est buccela cüoi Gran copia de gente. Magna
gradual, m. El verso que se gaudio, quam domus plena manos.
Gran concurso de
reza ó canta en la misa entre cum jurgiis.
oyentes. Frequens senatus.
la epístola y el evangelio. gramal, m. El terreno cubier- Gran parte de la noche. MalGradúale, grádale, is. — de to de grama. Gramiaosus, ta noete. Media gran diferenla misa del oficio ambrosiano. gramioeus, a, uro. |J Pertene- cia entre él y tú. Iníerjecíum
Psaltnelí, orom.
ciente á la grama. Id.
est magoom
intervallom ingradual, adj. Dividido en gra- gramalla, f. Talaris vestís aa-ter te atque iUutn.
dos. 7ti grados divisos. \\ Puesíijuis osiíata.
grana, f. El tiempo en que las
to por grados ó que va de gra- gramallara, f. pr. Gal. V. LLA- plantas producen el grano.
do en grado. Id. || Pertene- RES.
Semeataadi íempus. || La seciente á grado. Gradarías , gramar, a. pr. Gal y Ast. Dar milla de las hierbas. Granum,
a, um; gradalis, graáualis, e.
segunda mano al pan después i. || Paño de color rojo. CocSalmos graduales. Graduales de amasado. Massam iterom cioetis pannus. || La excrepsalmi.
subigere.
cencia que forma cierto ingradualmente, adv. Por gra- gramática, f. El arte de ha- secto en la hoja del árbol cosdos. Gradatim.
blar y escribir correctamente. coja, ejue exprimida produce
graduando, m. El que ha de Grammatica literatora, ce;
el color rojo. Arbusculce inrecibir algún grado. Gradu grammatice, es; litterarom cerentes granula || Cochinilla
académico intíiandus, inau- scieotia, cogoitio. ||E1 estudio
con que se tiñe de color de
guranc/us.
de la lengua latina. Latioa p ú r p u r a . Coccus, coecum,
graduar, a. Dar á una cosa grammatica. — parda, fam. ostrum, i. || El color con que
el grado y calidad que corres- La habilidad y destreza natu- se tiñe el paño llamado graponde. sEstirno pondero, as.ral de cada uno. Solertia, ce ;na. Coccíneos, coccinos, coc1| mil. Dar á uno el grado de rerum agendarum peritia. El ee color. || Semilla del romacapitán, coronel, etc. Ae7 gra- que sólo enseña los rudimentos rino. Cachrys, yos. || poét. El
dúen elevare, promoveré, efide la gramática. Grammati- color detoslabios y mejillas.
ferre; graclum eonferre. \\sies, ce; liíterator, oris; Coccínea
prilabia. — del paraíEn las universidades, dar el moris grammatica; magister. so. V. C A R D A M O M O . — quergrado y título de doctor, ba- Hablar según las reglas de gra- mes. Agallitas medicinales
chiller, etc. Us. como recípro- mática. Grammatice loqui.
que cría la coscoja y sirven
co. Doctoras, etc., gradum,
gramatical, adj. Perteneciente para teñir de rojo." Grana
titulum eonferre. || Señalará la gramática. Gramrnaíi- /termes. — de sangre de toro
los grados en que una cosa cus, a, uro; grammaticalis, e.
ó morada. Sobobscoros color,
se divide. Gradus indicare; gramaticalmente, adv. Con- coccineus. Cosa de grana. Cocalicujus rei mensuram op- forme á las reglas de la gra- cinos, coccíneas, cocccus,
tare.
mática. Grammatice.
ostrinus, a, urn. Ropa dé
gráfila, f. La orlita del anversogramático, m. Maestro de gra- grana. Coccurn, i; coccioea,
y reverso de las monedas. mática. Artigraphus, gram- ostr-ina,purpurea, cóaehifiiaMonetce limbos.
maticus, i. ||*El que estudia yía vestís. El que trae vestido
grafio, m. El instrumento con sabe ó ha estudiado la gra- de grana. Cocciualu-s, a, um.
que se dibujan y hacen las la- mática ó escribe de ella. Gram- Dar en grana. Dicese de las
bores en las pinturas estofa- maticce professor; grammati- plantas cuando crecen tanto
v
das ó esgrafiadas. Ccelum, i. cos, i.
que solo sirven para semillas.
grafioles, m. pl. Melindres en gramaticón, ta. aum. de GRA- Semina taoto.m prodocere.
figura de SS de masa de biz- MÁTICO. El presumido de gra- Granada, f. Ciudad de Espacochos y manteca de vacas. mático, ó que seilo sabe gra- ña, capital del antiguo reino
Cupeáice, arum; retorta belmática. Grammatista, ce.
del mis m o nombre. Gránala,
laria.
gramatiqueria, f. fam. Cosa ce; Illiberi*, is.
grafito, m. min. Lápiz plomo. que pertenece á la gramática. granada, f. El fruto del graGraphites, ce.
Ad grammaticam pertinens. nado. Granatuin, i; ponieom,
g r a f ó m e t r o , m. Instrumento gramatista, m. El mero gra- puniceum malum, pomurn. ||
materna tico. Dimetiendis an- mático. Grammatisla, ce. \\fig. Bola incendiaria de cargulis nmtlieiriaticum instroEl profesor ó maestro de las tón, bronce, vidrio, ó hierro.
mentom.
primeras letras. Grammati- Igniaria, ignífera, glans;
graja, f. Ave. Moneáula, ce. sla, grammaíisíes, ce; primo-igaij'cr globus míssilis. — alNo entiendo de graja pelada. ris leíteraturce magister. bar. p. Mure. La que tiene
fam. 7Vi7i¿/ mea referí; nihilgramilla, f. Instrumento de los granos casi blancos. Pumihi curce; dolum, firattclem
madera que sirve para espa- nieuin malum cilbidum. —
prceseotia.
dar el lino. Ad linum deter- cajín. pr. Mure. La que los tiegrajea, f. Confites muy menu- genáum tabula.
ne'ele color carmesí y un sados de varios colores. Sac- gramíneo, nea, adj. poét. Se bor agridulce. Punicum machari cooditi granula; sae- aplica á las cosas hechas de lum purpureum. — real. art.
charo incrústala, minóla grama, como corona gramí- La (jue se dispara con morgrana.
nea. Gramíneos, graminosus, tero. Ignifier globusglaoáior.
g'rajero, ra, adj. Se aplica al a, om.
La telilla'que sopara los gralugar donde se recogen y ani- gramoso, sa, adj. Pertene- nos do la granada. Ciecum,
dan los grajos. Graculorum ciente á la grama, ó la tierra clissepimeotum, i. || f. pl. Frunálus.
que la cría. Gromineos, gra- tas de granos ó pepitas tiernas.
grajo, m. Ave. Gracus, gra- roioosos, a, om.
Apyriaa, orum.
grama,
panieum
Anthoxantunt
grainen,
ctelus,
Unióla,f.daclylon.
ce;
i.
inis;
Hierba
assefolium,
odoralum.Más
agrostis,
medicinal.
— de olor.
ii;
is;
gran,
Prcedarus,
silaba
tantivo,
guna
DE. || clase,
Principal
adj.
áecomo
antepuesto
Grande.
cerno
a, ó
gran
uto.
primero
gran
Pierde
|empeño.
|al
maesV.
enalsusGla
R A Ngranadero,
granadera,
-granadas.
los
mayor
servía
granaderos
antes
talla
Pera,
fm.
.que
para
LaElce.
los
llevaban
bolsa
arrojar
soldado
demás,
engralas.
que
de
y
.128
RA
GRA
GRA
grajrde. Crecer. Graadcsco. NEA-R
is. y adj. Lo (jue está redunadas á maao al enemigo.
i grano. Granatus, a, tan;
Igniariaram glaralium vibra* Hacer á uno grande. Aliquem
granatim digestus. \f¡ Lo qu
lamí tribus ornare, auget e. del'cr, Itbrator, ¡aculular.
granadilla, f. La Hor de la pa- corare, cumulare, ((molifica-está, salpicada de. pintas. Mnsionaria, ¡fias, (.11 ts
re; inter magnates allegerc culosus,, a, um; maculis digranadino, m. Árbol. Indica conscribere. Varón grande stinetus.
nt-box.
por su ánimo y esfuerzo. Vir graneador, m. Instrumento de
Granadino, na, adj. El natu- j'ortis et aarU antiu mayn.i- acero de ejue usan los grabadores. Scalprum cursum el
ral de y lo perteneciente á que. Grandes escondrijos y
Granada. Us. como s. Gr-aoee-rincones tiene el alma huma- ecltinatum quo ceslatores
te.osis, e.
na. 7n animis lioiniiiitm ma-utuntur.
granear, a. Sembrar, esjiarcir
granado, m.. El árbol que pro- gnas sunt latebras, magni r-educe las granadas. Púnica, eessus. Grande y mato. fr. la-, semillas. Semen spargere;
ce; punáa, gránala malos. fam. Se, dice de las personas semino, ees. || Entre grabadoLa uoi: clud. granado. Cytious,en que ei ánimo no corres- res, llenar con el graneador
aiupollagáem,, ii.
ponde al tamaño del cuerpo. de puntos m u y esjiesos la
plancha para grabar al humo.
granado, da, adj. Lleno, abun- An itdiam germen.
dante, cargado de grano. Gra- grandemente, adv. Mucho, m u y Curvo et echinata scalpro
níj'er, granosos, granatus, bien. Magnopere, vehemeater, punctim acolare.
granes g.ravidus, fetos.\\Prinmaximopere, valde, máxime, granel, (Ai. rn adv. Sin estar
cipal, ilustre, escogido. Pri- imprimís, curo primis, appri- ensacado, sin orden. Acervatim.
mas-, ctti$; electas, pr cedame, eximie, upprobe apprirus, a, uro; priestans, lis. ma. || Bellamente. Luculeote,granero, rn. Panera, cámara
granalla, f. Granitos, limadu- luculenter. || Con grandeza. donde se recogen los granos.
(rr-ntiariurn, farrarium, tí
ras de plata ú. oro quetosen- Grcetic7¿íer.
. ei; panasayadores ponen en el cimien- grandeza, f. El tamaño exce- Itorreum.
to real para afinar más fácil- sivo de alguna cosa respecto ría cello.' > fig. El país muy
mente. Aurí, argenti ramen- de otra, del mismo género. abundante de granos. Abundóos, frumento, frumeotiubertut.
Mcegnituáo, inis; granditas,
granar, n. Irse llenando el gra- atis. || Majestad, autoridad, B Orima, regio. — para guardar
no en la espiga. Grana erces- der, excelencia. Pr (estantía, legumbres. Lacus, us. El que
sescere; in grciaum emicare, excetientia, ee; magnitoáa, cuida de un granero. Harrearías, ii.
M ccerere.
ainplitudo, inis; dignitas, sugranévano, m. V. ALQUITIRA.
granate, m. Piedra preciosa. blimabas, atis. || Elevación.
gxanguardia, f. mil. La tropa
Carc/iectonius, ii; granatus Granditas, atis. \\ La dignicarbuneulus; cepgrotos, apy- dad de grande ele España. de caballería apostada á mur-otus, i.
Proceruru, incegoatoro, opti-cha distancia de un ejército.
xcuiias
granatín, m. Tejido antiguo. matum in Hispaniá dignitas. Ante exc
Texti genus.
|| La junta ó concurrencia de ágeos turma.
granazón, f. Madurez de las los grandes de España. Pro- Gránico, m. Río de la Troade
Grana us, i.
semillas. Granatus, os.
cerum cejetus. — de cuerpo, de
grande, adj. Lo (jue excede á estatura. Granditas, proceri-granula, f. d. d« GRAFA. || El
granillo que deja el caño por
lo común y regular. Ampíeos, ías, celsiías, excelsitas, atis.
. mco/oos, vastus, irnmensus,— en extensión. Amplitudo, el revés. 7e.e-£i ictnei lanugo
infinitos, a, uro; ingens, tis;
magnitudo. inis. — de ánimo, ex adversa relicta.
granáis, e. || Excelente, ilus-de ingenio. Superbia, ce; mce-granillero, ra, adj. pr. Maneh.
tre, magnífico. Magnas, pne- gnctnimtías,atis; animi magni-Ajilícase á los cerdos. Porcia
clnrus, summus, eximias, a, toáa, amputado. — excesiva, glctadibus, quce sponte exciuio;illustris, sublimis, e; exenorme. Maxirnitas, immani- áunt, ruitritos.
granillo, m. d. de GRANO. Gruc-eüens, prcestaas, tis. \\ tas,
M u -immenstías, vastitas. alis.
miilus, granulum, i. || fte- La
ch,o vehemente, Impensus, a, — proporcionada. Josía maum. \|jInmenso, extraordinario.gnitudo. — de una casa. Su utilidad y provecho de alguna
Ingens. {[ Alto, crecido. Grao-magnificencia. Domus digni- cosa usada y frecuentada. Lucrum. emolumentum, ¿. j|Tudis.JlSuntuoso, magnífico. Dá tas.
rnorcillo en la rabadilla de los
patieus-, a, um; dt.palis, grandilocuencia,
e. ||
f. Calidad
Príncipe, principal. Summa- que constituye elevado y su- canarios 6 jilgueros. Pústula,
ce.—de las uvas. Vinaceum, virius, iijsuttunus, primas, atis.
blime estilo. Magniloguennaceus, ei: vi/iacea, ce. — de
|.j Desmesurado, extraordina- tia, ce.
riamente grande, ¡rnmensus, grandílocuo, cua, adj. El que los higos. Cenc/ircuniáes, am.
vcestos, a, um; immunis, e. habla
||
en estilo sublime y ele- granilloso, sa,adj. Loque tiene
Disforme. Vegranáis, e. — de vado. Grandiloquos, a, um. granillos. Granatus, a, um.
España ó de otro reino. Los se- grandillón, na, adj. fam. aum.granito, m. d. de G R A M O . Grañores de primera nobleza.. Dy- de C H A N D E . Desproporcionado. nulum, granulas, i. ¡| Piedra
berroqueña que forma como
oastee, arum; magnates, pro- Justo grandior; enormiter
éranos. Gránala petra. \\ pr.
ceres, optimates, sommates, granáis.
um. Alga grande. Grandieu- grandiosamente, adv. C o n Mure. El huevecito del gusano
de seda. Bomhycis orum. — de
lus, grandiusculus, a, um; grandiosidad. Prasdare, mauna granada. Punid mali e»
subgrandis. e. M u y grande. gnifice,splemlide.
Plurirnus, roaxirous, permagrandiosidad, f. Grandeza. pitutom. Echar un granito de
sal. Añadir á lo que se dice
•rimus, prcernaynusr a, um; Maqnificeutia, ee; splendor,
algún chiste, jiara dar viveza
oegrccrulist per granáis, e.oris.
Tan grande como. Qneintiisgrandioso, sa, adj. Grande, y sazón. Sale,fiaeeiii»rem
candiré.
cutngue,
tacumque,
tumcuminatrnífico,
suntuoso.
MagniAdunde
yor
que.
bet,
ves,
que.
tumds.
L
turniibet:
o más
magnas.
Quaníteslábet,
Bastante
grande,
quantuscis,
Hacerse
lo
grande.
mataligrandor,
graneado,
ficas,
inis,
deza
la(le
granditas,
splem/itlus.
las
m.da,
cosas.
El tamaño
p. p.
Magnitudo,
atis.
de
a.
y granGRAum. igranizada,
granívoro,
menta
cae
Qui de
groáis
una
de granos
f
vez.
ra,
.a litar.
Eladj.
Grando,
granizo
ó Que
semillas.
se
que
inis;
ali-
GRA
GRA
GRA
529
•grandinis turbo. ||fig.La mulgranjero, ra, adj\ El. que se cie tiene ó forma granos. Gratitud de cosas que caen en ocupa en granjerias. Ús.como nosos, o, um.
abundanciay con continuación. s. Mercator; negotiator, or-is.
granuja, f. La uva desgranada.
Ingens copia; confiuentia, ce;
grano, ni. El fruto y semilla Separata, dispersa ovee graillovies, ei.
de las mieses. Aeínos, gr-a- na. || El granillo ó semilla de
granizar, impers. Arrojar las ourn, frumentum, aeinum, i. de la uva y otras frutas. Granubes granizo. Graadinat; j| Pepita de toda fruta de ra- num, i; semen, iois.
avit, are, ||fig.Arrojar algo cimo. Aetna, ce; acinus, aei-granujado, da, adj. V. G R A con ímpetu y menudeando. num, 1.1| farm. El peso de un NOSO. Usase como sustantivo
Crebro, violenter projicere.
grano regular de cebada, vi- masculino.
Graniza. Graiu/inat, de cedo gésimacuarta parte de un es- granujo, m. fam. Tumor que
granclinat;gránelo caáit. Gracrúpulo. Granurn. \\ La por- sale en el cuerpo. Tumor,
niza terriblemente. Degranái- ción ó parte menuda de cual- oris; vari, orom.
nat.
quiera cosa, como de arena, granujoso, sa, adj. V. G R A granizo, m. Lluvia congelada anís, etc. Mica, a>; granom,gra N O S O .
en el aire, que se llama pie- nulurn, grumulus, grumus, i.granulación, f. quím. La acdra cuando es gorda. Gránelo, [| Cualquiera cosa pequeña y ción de reducirse á granos
inis. ||fig.V. GRANIZADA. ||redonda cuando forma con cualquiera masa. In grana
Nube de materia gruesa que otras un agregado. Granum. fiormatio.
se forma en los ojos entre las || Arena gruesa que se halla granuloso, sa, adj. V. G R A túnicas úvea y córnea. 7n ocolo en las piedras. Arenco mica, NILLOSO.
nubis instar macula. Saltar particola, granum. || Tumorgranza, f. V. RUBIA. || pl. Los
como granizo en albarda. fam. cilio que nace en algunas par- residuos y desechos de las seSentirse con facilidad y necia- tes del cuerpo. Vari, orum; millas eri badas. locero iculu ro,
mente de lo que otro dice. 7ra- tumor, oris. jj En las armas dei; acus, eris; excreta, orum.
-cuode, violenter aliqoid ferfuego, la pieza que se pone en || Los desechos del yeso cerré; stomcichari. Que abunda el fogón cuando se ha agranda- nido y las superfluidades de
de granizo. Granáinosus, a, do y se vuelve á abrir. Tormea- cualquier metal. Residuum ,
um. Semejante al granizo en la ti bellici j'oramioi aptatus purgamentum,
i; quisquilice,
eufigura y brillantez. Chalarius, neus. || Peso perteneciente al arum. Mientras descansas maa, um.
oro y plata. Aurí, argenti chaca esas granzas. Pro otio
granja, f. Casa, hacienda de ponderis mínima pars. j| La et quiete molarn me versare
campo. Villa, villula, ce; sucuarta parte de un quilate en jubes; grave mihi ouus impoburbanum, arcanum, vicus, i;las piedras preciosas. Mínima ois. Modo oo cesses laborare,
horti, orum; ager, eris. — lapidum poaáeris pars. jj En quiesce.
amena. Arncenum rus.
las pieles adobadas, la flor. Granzebain, m. Monte de Esgranjear, a. Aumentar el cau- Coriiflos.|| Entre zapateros, cocia. Grampius rnons.
dal. Paro, comparo, as; ac- la división, arruga ó ampolla granzones, m. pl. Los nudos
quira, is. — el afecto, la voque hace el cordobán ó ba- duros de la paja. Palearum
luntad con halagos, con obse- queta. Pellis ampulla, ruga. áurior pars; excreta, orum,
quios. Conciíio, capto, alleclo,
granzoso, sa, adj. Lo que tie— de escarlata. Scolecion, ii.
invito, prolecto, as; colligo,
— que se ha limpiado cri- ne muchas granzas. Acerosus,
contraho, allieio, trabo, ático,
bando. Excretnentum, i. — de a, um.
attraho, ¿s; venor, aucupor,racimo, Uvce aeinum, acinus;grañón, m. Especie de sémola
velificor, conceptor, aris.vinacece,
—
hecha de trigo cocido engrano,
ce; vinetceus, vinaun enemigo por prestar su di- ceum, ei; vinaecus acinus. —ó el mismo grano cocido. Sinero. Argento inimicum eme- de anís, de mostaza y otras milce genus.
re. — la voluntad de los su- semillas menudas. Granum, i; grao, m. Voz lemosina. Signiperiores. Viam muñiré. — la semen, inis. Grano á grano. fica la playa que sirve de des•opinión ele los hombres. Ho- ni. adv. Granatim. Grano á embarcadero. Littus aecessu
minum rumusculos aucupari. grano hincha la gallina el pa- Jodie.
La virtud se granjea la amis- po. Elumina collectis multigrapa, f. Instrumento de hierro
tad. Virios contrahit arnicique sirve para unir y aseguplicantur aquis. Contralle de
íiam. Si de este negocio hu- raultis, granáis acervus erit.
rar dos cosas. Nexos, us; férbiera granjeado algo para su Racimo lleno de granos. Aci- rea cotnpages. || veter. Llaga,
hacienda. Si ex eo negotio ían-oosa, acinus eooj'erta uva.úlcera en la articulación de
tulum in rem suarn conver- Peso de dos granos, la sexta las corvas de las caballerías
ílsset. Alejandro se granjeabaparte de un óbolo. JEreolum, i.que les impide el movimiento.
con dones la benevolencia de Ahí es un grano de anís. irón. Urcus articulare in bestiis.
los macedonios. Alexanáer fam. Expresión de que se usa grasa, f. Manteca, unto, sebo.
benevolentiam Maceclonum para denotar la gravedad é Aáeps, ipis; pinguedo, inis;
largitione consectabaíor. importancia de alguna cosa. pingue, is. || Gordura, sustan. granjeo, m. El acto y efecto Gravis non clespicienda rescia oleosa de los animales, '¿irde granjear. Acquisit'io, com-est. Con su grano ó su gra- bus, i; pinguedo, iois; aáeps,
|
paratio, onU; queestus, us, nito
lu- de sal. Con prudencia, ipis. V. G O R D O . || m. La goma
crum, i.
con madurez v reflexión. Cum del enebro, que en las boticas
granjeria, f. El beneficio de las satis mica. Ahogarse el grano. se llama vernix. Juaipcrigum|
haciendas del campo y venta N o prevalecer por las hierbas mi. || La porquería que queda
'
de sus frutos, ó la cria de ga- que nacen junto á él. Semina pegada á la ropa del continuanados y trato en ellos. 7üe¿ perire, suffocari. Apartar eldo ludir de le carne. Soreles,
familiaris cum queesto ad- grano de la paja.fig.Vera a ium. || Cierta masilla
M que se
ministratio. || La ganancia y
hace para escribir. Scriptofialsis discernere. Ir al grano.
•.firucíus,
da
emolumenlum,
utilidad
cosa.
granjero,
de una
Lucrum,
que
granja.
us.
ra,
se saca
m.
compendium,
i;Villicus,
f.de
qucesíus
Elalguna
que cuii.
,rranoso,
ta,
proáesse.
fam.
attingere.
cosa.
adj.
Ad
Sacar
Lo
sa,
rem
que
Sacar
yprovecho.
venire,
en
granugiento,
su
grano
superfiscopum
de
Remunaderrite
varse.
riurn
la
V. lana
GRASILLA.
atrameutum.
GEsypum,
al
ovejuna
fuego.
|| Porquería
antes
i.
Liquamea,
\\
— de
Resma.
quelade
se
530
GRA
GRA
ORE
maturitas. — mezclada a
inis. VA que vende grasa ó se- reconücinsiento. Grate, gi-m,,.
afabilidad. Comitate eanak
grato,
ta,
adj.
Gustoso,
agrabo. Pinguariu , ii
gravitas. — majestuosa. Magrasera, f. Vasija donde se dable, que da gusto. Gratas,
jestnti juncta cum (//grátat
a,
am.
|
|
Acepto',
bien
recíbelo.
echa la gra»a.. Vas ungüentoLeetas, a, um.\¡ Amado, favo- gravitas.
num. || Utensilio de cocina
recido, (jiutiosat. || Agradegravedoso, sa, adj. ant. Cirjiara recibir la grasa. Coquicido al beneficio. Gratus, be- cunspecto, serio. Cireomspenaria lana; ca/ipi assarum reneficio rom memor; erga be- t-tus, a, um; prudens, lis.
eipiendo.
néficos gratus. M u y grato. ant. Altivo, vano. Superbus,
graseza, f. Calidad de 1o graPergrat'us, a, um. Para te- n, am.
so, tu-assilas, atis.
nerle grato. Ut i/rntiitm I-JUS
Gravelina, f. Ciudad de Flangrasicnto, ta, adj. Untado, lleretíneos-, ut cum gratum erga des. Graveara, ee.
no de grasa. Incrassatus, a,
te lia heos.
gravemente, adv. Con pe
um; pingáis, e; pinguedine
gratuitamente, adv. D e valde, gravedad. Graviter. \ Can ausorditlus.
de gracia, sin interés. Gratis, toridad. Grari cum dignitute.
grasilla, f. G o m a con que se
gratas, grati ase, gratuita; | fig. Con enormidad. Énormi
estrega el papel para que no
'sine mereede; nulla pretio. ter, graviter.
se cale al escribir. Vernix,
gratuito, ta, adj. Dado de val- Gravisca ó Graviscas, í. •
icis.\\ Resina olorosa del enede , de gracia, sin interés. nia romana de la Etruria. (
bro para barnices, etc. JuniCratuitus, gratis cancessus;trisare, arum. El natural de
peri resina.
gratuita, ultra trihutus.
ella y lo que la pertenece.
graso, sa, adj. Mantecoso, que
gratular, n. Dar el parabién á
Grovisco.nus, a, om.
tiene mucha grasa ó gordura.
uno. Gratular, aris. i! r. Gragravitación, f. La acción y efecAdipaíus, crassus, a, om; pintularse, alegrarse. Sibi grato de gravitar, impendens gragáis, e.
tóla ri.
vitas.
graso, m. V. GRASEZA Ó GOR- gratulatorio, ria, adj. Se ajiligravitar, n. Hacer peso un
DURA.
ca al discurso ó carta en que cuerpo, cargar- sobre otro su
grasones, m. pl. V. GUISADO. se da el jiarabién. Gratolato- gravedad, ¡mpcmleo, es.
Condirnenti genus.
rius, a, um.
gravoso, sa, adj. Molesto, pegrasura, f. V. G R O S U R A .
Gratz, f. Ciudad de Alemania. sado, intolerable. Laboriosas,
grata, f. Instrumento de plate- Grecia, ce; Grecium, ii; Gra-operosas, molestus, arduas,
ros para bruñir las piezas so- tacitirt, i.
a, um; dijficilut,e.htv gravobredoradas, lustro rn cotom gravamen, m. Obligación de
so á uno. Mol estum *
pagar
algo.
Onus,
cris;
ablíioauratis vasis perpolieodis.
esse: aliquem vexare.
gratamente, adv. Con agrado. gatia, onis. ¡| Molestia. GrccGray, f. Ciudad del Franco
vameri, inis.
Grate.
Condado. Graiom, ii.
gratar, a. plat. Lustrar las pie- gravar, a. Cargar, molestar. graznador, ra, m. f. El que
Onero, gravo, as; tcedío, mo- grazna. Crocitares, croeieiis
zas doradas, darlar color alemanisco, bruñéndolas con las lestia afficere.
dan gens, tis.
gravativo, va, adj. V. G R A - graznar, n. Dar graznidos.
gratas. Peniolio, is.\\Limpiar
las piezas cíe jilata ú oro con V O S O .
Clango, is. — el cuervo. Cngrave, adj. Pesado. Gravis, e, cito, as; eroeio, is. — el ganla grata. 7c/.
Grati, ni. Kío de Calabria. Cra- is. |¡ Grande, de mucha enti- so ó la grulla. Gíocito. as;
dad. Dícese de las cosas no
this, is, idis.
gdngrio, is. — el buho ó la legratificación, f. Recompensa, materiales, como negocio, en- chuza. Cucubo, as. — la
beneficio. Priemium, ii; grati- fermedad, tirai-is, ooo levas,
neja. Cornicor, aris. Grazna
magni piini I eris et mornenti la corneja. Canil corm-r.
jícatia, retl-ihutía, onis; gratice eollolio. || Sobresueldo.res. ||fig.Severo, serio, cir-graznido, m. El grito ó chilliUltra pactara niereedem do- cunspecto. Censorios, circum- do de las aves. Clangor.
specíus, pontlerosos, serios
norn.
||,fig. Canto desigual, desagraa, um; gravis; prudens. || Se dable al oído. Inconcinas cangratificador, ra, m. f. El que
gratifica. Reinunerans, retri- aplica ni discurso ó estilo m a - tus. — del cuervo. Crocitatw,
jestuoso. Gravis. || Enfadoso, onis; croeitus, us.
buens, compensaos, tis.
gratificar, a. Recompensar, re- molesto. Molestus, a, um; c/if
greal, m. ant. V. GRIAL.
munerar, galardonar. Compen- fidlis, gravis. || Arduo, difícil.
greba, f. Pieza de la armadura
\\
so, remunero, as; r-etrihuo,Aiduus, a, um; difiieilis. antia-ua
desde la rodilla hasta
mus. El sonido bajo'y hueco. la earganta del pie. Ocrea, x.
is ; gratificar, aris; gratiam
eonferre, impertir-i; gratiaGncvifi tanu-s. Algo grave.greca, f. Adorno de listas paSubgravis,e. M u y grave, m u y ralelas. Quadratus et inter se
proseqoi, obstringere, afficere. || Complacer, dar gusto. serio. Pergravis. Hacer del cequaliter distantibas ln>ea
Placeo, es; obseqaor; eris; grave. Gravitatem affedare. facía, tecnia.
gravear, a. V. G R A V I T A R
gratifi'cor, aris.
Grecia, f. Región de la Eurogratil, m. Mar. Orilla de la gravedad, f. Pesadez de los pa. Grceria, Achaia, ce; Helcuerpos. Gravitas, aíis.JI Mo- ias, aclis, arlos.
vela. Veli ora, limbos.
gratis, adv. m. Latino. V. GRA- destia, compostura , circuns- Greciano, na, adj. Propio de,
])eeeión. Modestia, ce; gravi- ó lo perteneciente á, Grecia.
TUITAMENTE.
gratisdato, t-a, adj. Dado de tas, ciuctaritas, atis. || ConsGramos, Grcecanieus, a.
gracia, sin mérito.'Gratis ela- tancia, firmeza de ánimo. grecisco, adj. V. GRECIANO, NA
Cansta.ntia, u-, || Severidad,
tus.
|| Se-aplica especialmente al
gratitud, f. Agradecimiento. austeridad. Tristitia, re; trifuego inventado por los Griestituda, inis; tristities, ei.\\
Gratitiu/a, inis; gratus anigos para quemar naves y que
mus; grata mens; grata he- lig. Enormidad, exceso. Enar- arde en el agua. Grceeue.
ntis.
11una
fig.
Importancia,
oeficti
memoria;
aeeejitae
caeiieus.
o,Modo
un).
fica
gratia'
mos.
cimiento.
ni.
niuni.
adv.
tío,
JJ Testimonio
iiidici'um.
memor;
Con
testificatio,
Grati
agradecimiento
animi
gratus
de
Con
reconosigniánigratitud.
testimay mítas,
dad,
do,
discurso.
les :itn'.s;
de
como
unde
O-ationis
negocio.
de
cosas
t/i-avitos.
noMagnituenfermemateriamajestas,
- dgrecizante,
grecismo,
Grceea
semejante
Grceee
e un seiens.
locutio.
m.
al
p.
a.
de
de
los
de
QRECIZA*.
griegoshablar.
GRE
GRI
GR1
531
grecizar, n. Afectar el hablar — de artesanos. Universitas,Grecia llamada Ausonia. Auel griego, usar de voces de atis. — de asentistas y arren- sones, om. Mujer griega ó de
dadores de reutas. Publica - Acaya. Aehaios, adis. Pertenorom ordo. Los que son de neciente á los Griegos ó hecho
grecolatino, na, adj. Escrito un gremio. Collegee, arom; á su modo. Gra;canicies, Achí-.
sociales, tributes, contubernavos, o, om.
en griego y latín. Grcecotiitiles, ium.
grieta, f. Abertura larga j annus, a, um.
greda, f. Tierra blanca y pega- Grenoble, f. Ciudad del Deto- gosta. Scissara.ce: ¡datos-, as.
josa. Creta, ce. Perteneciente nado. Grcenopolis, Gratín no-11 La hendedura ó abertura del
cutis. Fissora, rima, ce; r/iaá la greda. Cretarius, a, um. polis, is; Acusium, ii.
Dado con greda. Cretatus, a,greña, f. La cabellera descom- gadia, orum.
puesta. Soluta coma; in.com- grietado, da, adj. Blas. Lo que
um.
tiene grietas. ítimosus, a, um.
gredal, m. Terreno gredoso de positi capilli. || Lo que está
donde se saca la greda. Cre- enredado y enlazado con otras grietoso, sa, adj. Lleno de
cosas. Iavolutissima et nimis grietas. Rimosus, á, une.
tifadina, ce; cretáceos locus.
implexa res. ¡(pr. And. La por-grifado, da, adj. Se aplica á
11adj. Se aplica al terreno que
ción de mies que forma la cierto género de letra. Littcparticipa ele las calidades de
parva. 7n área messis. |[ pr. rará characteris genus.
la greda. Cretáceas, creteus,
And. El primer follaje del sar- grifalto, m. Culebrina de pea, um.
miento, y el plantío de viñas queño calibre. Bellii i tormeati
gredoso, sa, adj. Abundante de eu el segundo año. Prima vi- geous.
greda. Cretosus, vel creta-tis folia. — del león. Juba, ce.
g'rifo, m. Animal fabuloso.
vetes, a, um.
León con greña. Juhatus leo. Grypltus, i; gryphis, is. || Ave.
grefier, ni. Oficio honorífico Andar á la greña, fam. Reñir Picus, i.
en la casa real de Borgoña. tirándose los cabellos. In ca- grifo, fa, adj. Se aplica al caReglen clomus tabularius. pillum. involare.
rácter de letra que inventó Algregal, m. El viento entre Le- greñudo, da, adj. Descompues- bo Pío Manucio, desterrando
vante y Tramontana, según la to, con greñas. locotaptus, la
a,forma gótica. Üs. como s.
rosa náutica usada en el Mem. Litterarius ab Albo Pió
om.
diterráneo. || adj. Lo que anda
Maniuio invealus cluirctcter.
junto con otros de su especie. greñuela, f. pr. And. Los sar- || Se dice también do tos camientos
(
j
u
e
forman
viña
al
Dícese de los ganados. Gregabellos enmarañados ó enredarias, a, urn; gr-egalis, e. año de plantados. Nova sar- dos. Contorti, implexi crines.
gregalizar, a. Declinar hacia mentó. ,
grifón, rn. Cañón con llave aguLevante la aguja de marear. 7n gresca, f. Alboroto, zambra, jereada para que dé el agua
gi-cecum verbi.
bulla. Rixa, ce; jurgium, ii; c u a n d o se quiere. Fontis
gregario, ria, adj. Se aplica clamor, oris; strepitus, us.fístula.
al que está en compañía de greuje, m. Queja del agravio grigallo, m. Ave. Tetrix teotros sin distinción, como el á las leyes ó fueros que se da- trao.
soldado roso. Gregarius, a, ban en las cortes de Aragón. grilla, f. La hembra del grillo.
um; gregalis, e.
Violati juris reclamatio, acGr-yllifierrana. Esa es grilla.
Gregoriano, na, adj. Pertene- tio in legum Ar agonice infrafam. Cuando no se cree lo que
ciente á Gregorio : se usa ha- ctores.
se oye. Nugas agís.
blando de los Papas de este grey, f. El rebaño de ganado grillarse, r. Entallecer el trinombre. Gregorianus, ct, um.menor y mayor de las aves, go, las cebollas, etc. Ca ulero
gregorillo, ni. Lienzo con que de los hombres, detosfarsan- emittere.
las mujeres se cubrían el cue- tes. Grex, gis. \\fig.La congrillera, f. El agujero donde
llo, pechos y espaldas. Hume- gregación de losfielesbajo sus se recoge el grillo en el camrale linteum; muliebre lintel
legítimos pastores. Eccleiia. ce;
po, y la jaula en que se engeous.
fiáelium grex. || Clase, condi-cierra. Grylli cavea.
Gregorio, m. n. pr. Grego- ción, naturaleza. Conáitio,grillero, m. El (jue echa y quita
rios, ii.
onis. N o es de nuestra grey. los grillos á tos presos. ('unígreguería, f. Confusión de vo- Nostrce fascice non est. Hapedes eonstringens, soléeos..
ces. Indiscreta;, iniermissee
biendo sido de nuestra grey, grillete, m. Arco de hierro con
voces.
de nuestra naturaleza y cos- un pasador que se pone en la
gregüescos, m. pl. Especie de tumbres. Cum nostrce farince garganta del pie á los |iresicalzones. Femoraláx, ium.
Jiieris.
diarios. Ferreus cotnpee.
greguizar, n. Imitar el dialectogriego, m. El idioma griego. grillo, m. Insecto, (iryllug, i. |:|
griego. Grcecisso, as.
Grcecum idioma. En griego, I1 El tallo que arrojan Las segremial, m. Paño cuadrado en lengua griega, m. adv. millas. Caulis, is. Andar á
con una cruz en medio, que se Grcece, groecaoiee. Hablar engrillos ó á caza de grillos fam.
ponen los obispos sobre las griego, hablar de materia su- Ocuparse en cosas unibles. //;
rodillas para algunas ceremo- perior á la inteligencia del que aere piscar-i; f uti lia agere.
nias cuando celebran de pon- oye. Ea laque qiue audientis
grillos, m. pl. Prisión con jue
tifical, ¡nfulo, ce; episcopomentís et rationem exceclunt.se aseguran los reos, i-'ereei
r.im .supparum. j| adj. Perte- Si se derivan del griego (las com pea es; ferrum, i. ¡| fig.
neciente al cuerpo de persones voces ó palabras; hay que mo- Todo lo que embaraza el mode un mismo ejercicio. Us. dificar algo su desinencia. St vimiento. ¡mpedimetUu.tn, ,obcomo s. por caeía individuo. grceco Jante cadant parce de-síaculum, i. Echar á uno los
Collegiarius, collegiatus, torta.
a,
'
grillos. Aliquem compeclibus
Griego, ga, adj. Perteneciente viocire, eanstringere.
um.
áy natural de Grecia. Grtecus,grillónos, m. pl. aum. de.GRUgremio,
m.
Regazo,
seno
donde
grex,
m
Collegium,
Gremium,
xos,
de
las
o personas
madres
ejercicio
us.
e-gis;
|¡ acogenii;
La
que
ii;
y
tribus,
reunión
sinus,
tienen
sodalitas,
ordenanzas.
á sus
un
ócextus,
complecuerpo
hijos.
misatis;
Griegos,
jos,
|
Aduri,
um.
Grecia
Grcecanicus,
|us,
LosI
Pelasgus,
yPelasgi,
naturales
sus
m. pl.
naturales.
Los
JEllaclius,
Pelasgius,
de
Achivi,
jiueblos
la Grceci,
Magna
orum.
deGraa,
grillotalpa,
grima.,
por,
grgllataipa.
miento,
LLOS.
tremor,
Y fdesazón.
.GRILLOS.
Horror,
ni.oris.
Insecto.
Horror,
estremeciDar,
Grillos
meter,
stuesté idioma. Grcecisso, as.
greco, ca, V. GRIEGO, GA.
532
GR1
GRO
OKU
poner grima. Causar miedo ó voceador. Clamaíor, obturter; pingui Minerva, ¡j Bárbaespanto. Terrere; horrorem, bator, vocifierator, oris. ramente. Ojnce. || De un modo
gritar, n. Vocear. Persono, despreciable. Mócale. Grosemeturn incuteré; horrore, afi
elatro, quirito, as; vociferor,
fiíci; horrificare.
ramente concluyó su negocio.
Grimoud, f. Ciudad de la Pro- ar¿s.|| Implorar favor ó ayuda. Crassofiloperoravit.
venza. Sombrada, ce. || Golfo Jubilo, as. ¡| Llamar á vocesgrosería, f. Descortesía. Imá las armas. Ad arma con- polilia, ce; stupiditas, íaráide Grimaud. Sinos Sambraclamare. — amenazando. Aí¿- tas, inurbanitus, rosticitas,
cileeaus,
grímpola, f. Insignia militar nas jactare, intonare. — á atis.
antigua. Vexillum, i. || náut.uno al oído. Aurem alicoi grosero, ra, adj. Tosco, basto,
La bandera larga y angosta personare. — frecuentemente. bárbaro. Obíusus, barc/us,
que hace punta, y se pone en Redamito, as. — juntamente. slupiáus, verrucosus, insrius,
los topes de los navios. Navale Conclamo, as. — contradicien- opicus , imperitus , tañáis ,
do, ojxmiéndose. Redamo, as. ferus, plumbeus, ce, um.\\Imvexillum.
grinalde, f. Máquina antigua — como los niños en la cuna, político, inculto, descortés, etc.
de fuego artificial al modo de ó como los gatos cuando riñen. loscitus, injácetus. rusticus,
las granadas, incendiaria ma- Obcagio, is. — con toda la inurbaous, iucultus, a, uro;
fuerza. Tolo pecíore excla- agrestis, rudis, inrivilis, e.
china.
Grinio, m. Castillo del Asia. mare. El que grita. Clama- Algo grosero. Subrustious, a,
torios, a, um.
Grynium, ii.
um; subagrestis, c. Grosero
griñón, m. Toca de las beatas gritería, f. Confusión de voces sois en porfiar. Rusíice sane
y monjas. Rica, ricula, ce; desentonadas. Multorum vo- instar.
iacoaditce voces.
|| adj. m. Se aplica al tat^'lctmeo, inis. || Ingerto de eij'eratio;
algroso,
baricoque y melocotón. Arme- Aclamación de los vencedores. baco no m u y molido. Crassus,
i; rudis, e.
nicum pérsico iasertum ma-Ovatos, us.
grito, m. La voz sumamente es- grosor, ni. El grueso ó densilum.
gris, adj. Se aplica al color forzada . logeos, validus cla- dad de algún cuerpo. Crassitas, densitas, atis.
mezclado de blanco negro y mor; vociferatio, oois; quiriíceazul. Leucophceus color. || Se lus, us. — de la voz del hom-grosura, f. Sustancia manteaplica á los halcones de color bre. Voc¿« ioteotio. — de ma- cosa. Spatium, ii; pinguedo,
rineros ó remeros para ani- crassitudo, inis; pingue, is;
gris. Leucophceatus falco.
gris, m. Animal cuadrúpedo. marse á la maniobra. Ce- aáeps, ipis. j| V. G R A S A . || Las
extremidades é intestinos de
V . CHINCHILLA. || Ardilla, co- leusrna, atis. Lleno de gritos
madreja ó marta parda. Sciu- y clamores por todas partes. los animales. Extrema anirus, i. || fam. El tiempo frío; Circurnclamatus, a, um. Al- malium mernbra; intestina,
y así se dice : hace gris, para zar, levantar el grito, fam. orum. — del vientre. Abdoponderar el frío que hace. Levantar la voz con descom- men, inis.
postura y orgullo. Vociferare,grotesco, m. V. G R U T E S C O .
Frigus, frigiáus aer.
griseta, f. Género de tela de inordinate clamare. Poner el grúa, f. Máquina para elevar
seda con dibujo de labor m e - grito en el cielo, fam. Clamar cosas de mucho peso. Tronuda. Floribus iotesta tela quejándose. Validássime qui- chlea, ee; tractoria machina,
ritare, conclamare, conqueri.architectoniea grus. || Máquisérica.
grisgris, m. Especie de nómina A gritos, m. adv. Voceando. na militar antigua para el atasujiersticiosa de moriscos. Clamore. Asparse á gritos. que de las plazas. Bellico
fam. Llorar á gritos. Ejulari; oppugnandis orbibus machiMaurorum bulla.
na. || Cigüeña para sacar agua
Grisón, na, adj. El natural y vehementi vocifierctiione inlo perteneciente á Recia, país lerpellare. A grito herido, m. de un pozo. Tolleno, oois. La
de los Alpes. Acl Rhcetiam adv. A grandes voces. Vali- maroma de la grúa. Ductarius
áissimo clamore. Estar en un fuois. San Isidoro cu sus
pertioeos.
Grisones, m. pl. Pueblos de la grito, fr. fam. Quejarse sin Etimologías habla, como de
Suiza. Grisones, um. || Los cesar, sentir dolores agudos y cosa m u y corriente en su tiempueblos de Recia. Rhceti, continuos. Incessanter con- po, del artefacto llamado enclamare, congoeri.
tonces ciconia, de donde se
orum.
gritón, na, adj. El que grita formó el nombre español cigrita, f. Clamor repetido, conmucho. Ciárnosos, a, um.
güeña, que por cierto no figufusión de voces desentonadas,
Grodno, f. Ciudad de Lituania. ra con esta acepción en la
vocería. Convirium, ii; clamiGroána, ce.
xu edición del Diccionario de
tatio, vociferatio, oois; iocooGroelandia ó Groenland, f. la Academia Española.
diteevoces. I|cetr. Lavozqueel
País cerca del polo ártico. Grudios, m. pl. Pueblos de
cazador da al azor cuando sale
Groelandia, ce.
Brabante donde hoy está Brula perdiz. Aucupii aá accipigromo, m. Y e m a de los árbo- jas ó Lovaina. Gructi, orom.
trem clamor. || La algazara ó
les. Gemma, ce.
gruero, ra, adj. Se aplica al
vocería con que se alaba ó viGroninga, f. Ciudad de Frisia. ave de rapiña inclinada á las
tupera. Conclamatio, onis;
Gronioga, ce.
grullas. Gruibus infensus acplausus, us..—toral.El llagropos, m. pl. Cendales, algo- cipiter.
mamiento que se hacía en Aradones del tintero. Atramen- gruesa, f. El número de doce
gón á las personas que tuvieíaria lómenla.
docenas de cosas menudas,
sen que alegar en pro ó en congrosca, f. Serpiente venenosa. como botones, etc. Duodenatra en un proceso. Juáicialis
Venéfica serpeas.
rius in se ductus nurnerus. ||
cocatio. Dar grita. Burlarse
grosella, f. El fruto del gro- La renta principal de cada
de uno, insultarle con oprosellero; su jugo es medicinal. prebenda sin inclusión de las
bios. Sibiles, contumelias aliGrossularux, ce; ribes, ium.distribuciones.
Prcecipuus
quem
vexare,
exagitare,
abifriíador,
gere;
voces
alboroto,
moribus
aliquem
edere.
ra,
exploáere.
vocería.
m.exsibilare,
f. Vocinglero,
Inconáitas
|| Causar
clagroseramente,
grosellero,
sería,
ter,
impolite,
rubrum,
mestice,
sini.
urbanidad.
m.
imperiíe,
Arbusto.
adv.
inurbane,
Con
PioguiRibes;
inciviligroobtuse,
grueso,
proventus,
spatiosus,
abultado,
reááitus
tus,a,um.
sa,
portio.
|gordo.
;corpulentus,
máximo
adj.
Espeso.
Corpulento,
Crassus,
Grossus,
annui
vege-
GRU
GUA
GUA
533
grupa, f. Las ancas del caba- Guadalquivir, m. Río de A n crassus, concretus, opimus, a,
um. || Basto, ordinario. V. llo. Equi coxa, clones. Volver dalucía. Bcelis, ts.
GROSERO. || V. GRANDE. || fig. la grujía ó do grupa. Tergo Guadalquivirejo, m. Río de
España. Salduba, ce.
Oscuro, confuso, poco agudo. dar-e.
Dícese del entendimiento tar- grupada, f. Golpe impetuoso Guadalupe, f. Una de las islas
do. Hebes, etis; rngenio tar- de aire y agua. Procella, ce; de las Antillas en América.
Guadalopa, ce. || Villa de exdas. — como el puño. Pugil- tempestas, ata:.
grupera, f. L a correa que sale tremadura. Aqoce Luppite.
laris, e. El ejue se ha jiuesto
m u y grueso. Obcsatus.a, um. de la parte posterior de la guadamacil, m. Cabretilla con
El ejue tiene los pies gruesos. silla, y se afianza en la cola figuras y labores estampadas
de la caballería. Postileoa, con prensa. Pictoratos, inauCrassipes, eclis.
grueso, m. Corpulencia, cuerpo a;; ephippii postica mora; ratus, pelliceees tapes; peda
de alguna cosa. Crassamen- posticom retinaculum. Ir á la elahorata alota.
guadamacilería, ni. El oficio
7/i pastilená seclére,
tum, i; crassitudo, iois. [| grupera.
La
de fabricar guadamaeiles. Elaparte principal y más fuerte ce/n.
de un todo como de un ejér- grupo, ni. El conjunto de cuer- borataram alutarum opificium.
pos unidos. Cumulus; coacito. Preecipua, validior pars.
m. El que faEl
¡| El espesor de alguna cosa. cretio, onis. || pint. y esc. guadamacilero,
Crassitodo, pinguedo, inis. conjunto y agregación de figu- brica guadamaeiles. Elaborain pictura tarum alutarum opifiex.
El grueso de un dedo. Trans- ras. Irnagiaum
guadaña, f. Cuchilla corva que
versos digitus. El grueso ele compositio.
tres dedos. Tres digitos eras-gruta, f. Caverna, cueva entre sirve para segar hierba. Messos. En grueso, m. adv. Por peñascos y riscos. Crgpta, soria, J'enaria fialx.
junto, por mayor. Acervatim. spelunca,ce; spelceum, i. guadañero y
gruir, n. Gritar las grullas. grutesco, m. arq. y pint. Ador- guadañil, m. El que siega con
no caprichoso de bichos, qui- guadaña. Feniseea, ce; fieoiGrúa, is.
grujidor, m. Barreta de hierro meras y follajes. Frondium, sex, eris; falcarius raessor.
guadapero, m. El peral silvesmonstrosarum
de que usan tos vidrieros. iasector-uru,
Vitris perpoliendái ferrum.figurarurn implexu pida, in- tre. Silvester pirus. || El mozo
grulla, f. Ave. Grus, uis; sculpta encarpa. Obradegru- que lleva la comida á los segruís, is; árdea gris. El pollotescu. Musceurn, museum, i. gadores. Messorum adminide la grulla. Vipio , oois;guacamayo, m. Ave. Psiíiacus ster.
guadarnés, m. El sitio donde
gruinus pilllus. Lo que per- oeacao.
tenece á la grulla. Gruious, a,guacia, f. El árbol llamado se guardan las guarniciones
um. Grulla trasera pasa á la acacia y la goma del mismo. de las caballerías, y, lo perteneciente á la caballeriza.
Acacia, ce.
delantera. Festina lente.
Guacocingo, f. Villa de A m é - Ep/iippiorum repositorium. ||
grullada, f. V. GURRULLADA.
El que cuida de la caballeriza
grullero, ra, adj. V. GRUERO, rica. Gucexocinga, ce.
y
de los aderezos de las cabaguachapear,
a.
Golpear,
agiRA.
grumete, m. náut. El mozo que tar el agua detenida. Aquam llerías. Ephippiorum custos.
pulsare peáibus. || n. Sonar Guadarranque, m. Río de Ansube á las gavias. Nauticus alguna chapa de hierro mal dalucía. Cartejanus fiuvius.
tirunculos, opentrius.
Guadiamar, m. Río de Andaluclavada. Sonó, as ;striáeo,cs.
grumo, m. Gorullo, parte de guachapelí, m. Madera, Indi- cía. Menova, ce.
lo líquido que se coagula. cum ligoum.
Guadiana, m. Río de España.
Grumus, globulus, i. || Lo que
guácharo, m. Enfermizo, hi- Ana, Anas, ce.
está apiñado y apretado entre drópico. Languie/us, injlatos,
Guadiaro, m. Río de Andalusí; racimo. Race mus, grumos, hyáropicus, valetudinarias,cía. Barbcsula, ce.
i. || La yema, el cogollo en losa, um.
guadijeño, m. Cuchillo. Aceiárboles. Gemma, ce. || El tegucharrada, f. La caída preci- ta ñus pugio.
rrón de cualquier cosa, como pitada en lodo ó agua. Pros- Guadijeño,ña, adj. El natural
sal, azúcar, etc. Grumos. || ceps io aquam casus, lapsus. de y lo perteneciente á Guavolat. La extremidad del alón guadafiones, m. pl. Manea, dix. Accitanus, Guac/itanos,
del ave. Alcerum extremum. maniota, traba para las caba- a, om; guaáicensis, e.
grumoso, sa, adj. Lleno de llerías. Bestiar-um manicce.Guadix, f. Ciudad de España.
grumos, de gorullos. In gru- Guadajenil, m. Río de Anda- Accis, is; Aceitana colonia;
mos coagulatus.
forum Augusta
lucía. Singylis, is.
gruñido, m. El sonido de la Guadajoz, m. Río de Andalu- g u a d r a m a ñ a , f. Embuste.
voz del puerco. Grunnitus, cía. Salsum flumen.
Fraus, uáis; dolus, i.
us; suis síridor. || El de los
Guadalajara, f. Ciudad de Es- guadua, f. Caña del Perú. Inanimales que parece se que- paña. Guadalaxara, Caraca, dica aruodo.
jan. Querela, ce.
Arundinibut
ce. || Otra de América en la guadual, m.
gruñidor, ra, m. f. El que Nueva Galicia. Iá. De Guada- abundóos situs.
gruñe. Gruooitor, oris; gruo- lajara. Caraceosás, e.
guaje, amer. Mej. Especie da
niens, lis. Vieja gruñidora.Guadalaviar, m. Río de Espa- calabaza. Curcubitce geous.
Criminatrix anus.
ña en Valencia. Dudas, fu- gualatina, f. Guisado, salsa.
g r u ñ i m i e n t o , m. El acto y
rias, ce; Setabis fiuvius. Ex malis, amygáaliao ereefecto de gruñir. Grunoitus, Guadalcanal, m. Río de Anda- more et aliis c'onáimeatum.
us.
gualda, f. hierba. Lateóla relucía. Coríicaía, ce. || Isla del
gruñir, n. Formar el puerco el Océano. Guaáalcanalis ín- seáa.
sonido de su voz. Gruadio, sula.
gualdado, da, adj. Se aplica á
gruooio, digrunnio, is. || ImiGuadalentin, m. Río de Anda- lo teñido con el color de amatar
la
voz
del
puerco.
Id.
(
|
gruño,
Rosiicus
vestre
dientes.
as; adfiremo,
Refunfuñar,
y
m.Mussito,
la
prunus.
pr.
fruta
Gal.
is.del
hablar
Ciruelo
murmuro,
mismo.
entre
sil-, Guadalmedina,
Guadalete,
cía.
lucía.
dalucía.
Chrysus,
Chrysus,
Malaca
m. Río
i.
m.
fiuvius.
i.de
RíoAndalude An- gualdrapa,
gualdo,
rillo,
líelas,
turas
lore tioetus.
de
da,
a,
las
gualda.
fadj.
.
um.
ancas
Mantillas,
Amarillo.
Pallido
de las
coberPalc4co-
53-1
GUA
GUA
GUA
da los bosques, especialmente
b&llerías. Sei a um aui laneum gito en los vestidos. Sede prereales. Sultuaruu cusios; rei
ggui apa -intentum. || El ea- tiosit reste jactare.
saltuarice con,
¡andrajo sucio que cuelga de guapeza, f. tam. Valentía, ánim o , resolución en los peligros. guardabrazo, rn. Parte de la
ja r.j.a. Detritus, letceratos,
armadura que defiende el brapéndulos, ¡ion nos; áetritce \ iritis, tis, slrenuitas, unizo, ¡inulta ai-matura.
mosítas, atis. || Ostentación de
testís lacinia'.
guardacabras, rn. V. C A B R E R O .
buen
gusto
en
los
vestidos.
Órgualdrapazo, m. El golpe que
guardacalada, m. Abertura en
en tiempo ele calma dan las nalas, US, volutas, jia-tcttia,
los tejados, ¡mbricati lecti
telas de un navio contra los ár- onis.
feaestra.
boles \ jarcias. Veloram icios guapo, pa, adj. Valiente, aniguardacartuchos, m. náut La
moso,
resuelto
en
los
peligros.
in naváias.
caja de madera donde te congualdrapear,a. Poner una cosa Strcaaos, magaaaimas, a,
servan los cartuchos. Ignifiejunto á otra encontrada, como uto; J'ortis, c. || fam. Galán,
rarum telorum io oaei titeen.
pies con cabeza. Ex cedreiso bizarro, lucido en el modo de
guardacostas, m. El bajel ó
vestir.
Pulcher,
ct,
um;
elecollocare, locare.
soldado destinado á guardar
gualdrapero, m. Lleno de an- (¡aiis,tis;í/t asteo tatiooemeompósitos. || fam. El galán quelas costas. Prcesiáiaria nadrajos. Pánnosus, a, um.
ris; r-ifiar-ienses, io.ro.
guanábana, f. I-rula america- festeja á una mujer. Llámase
guardacuños, rn. El que cuida
así
en
el
e
.
s
t
i
l
o
picaresco.
na. Aniiann mui-icata.
de tos cuños y demás instruguanaco, m. Animal cuadrú- Amasias,tí;procos, i.
mentos en las casas de monepedo de la América meridio- guarapo, m. Bebida. Dulcctcida. Manetalium sigillorum
áa
potio.
Menear
el
guarapo.
nal. Huancteus camelas.
CUSIOS.
guano, m. Hierba. Zurnia pu- fr. fam. Ponió, is.
guarda, interj. de temor ó re- guardadamas, m. Empleo de
nida.
la casa real, cuyo ministerio
guantada, f. Bofetón, golpe que celo. Vce, absit. || Voz que
consistía en despegar la sala
advierte
á
otro
se
aparte
del
se da con la mano abierta.
daño (jue le amenaza. Heos; de la reina en las funciones.
Alapa, te.
Palatinos nobilium reginee
guante, m. Cobertura ajustada cace. Guarda en este caso es
ac/stantiumfieruinctrumcuel
imperativo
del
verbo
guar' á las manos. Chirotheca, ce;
stos.
dar.
miníate, arom; manus vagiguarda, m. El que cuida y tiene guardadamente, adv. Con senci,indumentum. [| fam. La misguridad, con cuidado. Custom a m a no.Manus,os.||pl. Grati- á su cargo alguna cosa. Castodite, adhibila caotelá.
dia,
ce;
costos,
odís;
curator,
ficación, agasajo sobre el preguardador, ra, m. f. El que
cio de alguna cosa. Ultra pre- oris\\ La acción ele guardar
guarda ó tiene cuidado de algo.
' líiein munus, donum. Adobarv conservar algo. Custodia. \\
Custos, odís: serrator, curaCumplimiento
e
l
e
algún
mánlos guantes. Gratificar á altor, oris. || Observador pundalo
ó
ley.
Ohsercantia,
ce.
I
I
guno. Remuneran;
donum
tual de la ley. Observator,
targiri. Arrojar el guante á La monja que acompaña á los
oris. || El miserable, mezquino.
otro. Acl singulare certamen hombres que entran en el conDeparcus, sart/itus, misellus,
vento,
para
que
observen
la
provocare. Calzar ó calzarse
a, um.— de prendas. Sequelos guantes. Ponérselos. Ma- debida decencia. 7n monachaster, tri, tris; pignaris custos
• nicas manlbus optare; maní- rum cieno/riis elaustri custos.
g u a r d a i n f a n t e , ni. Tontillo
cas incinere. Descalzarse los || La carta baja que en el juego
¡)ara ahuecar los guardapiede
naipes
reserva
la
de
mejor
guantes. Quitárselos. Manteas
ses. Ampliar palla ¡arcuatum
deponere. Echar un guante. calidad. Minar dtarta majovolumen cyclcidi suppositum;
Recoger entre conocidos algún rem io ludo reservaos. Cada
cyclaá'es tumor acl pompam
una
de
las
guías
ó
varillas
dinero para un fin piadoso.
grandes del abanico. Exterio- femineam.
Stipem per t-apita petere, obguardaja, f. V. GUEDEJA.
sece-are. Poner á uno como un res ¡labelli virgulee. \\ Cualguardajoyas, m. Scriniarius,
quiera
de
las
dos
hojas
blanenante, ó más blando que un
ii; scrinii magister: regiocas
del
principio
y
hn
de
los
guante. Facilem reddere, connun monilium custos. ]| El
ruó ere. Salvo el guante, fam. libros. Extrema liln-orain J'olugar ó armario donde se guarlia munimenti gratia. \\ pl. En
Ñon nudtttie. t/e.rterce, quam
dan. Celia, ce; repositorium,
las
cerraduras,
los
topes
que
alteri porrigimus, comis ri
impiden pasar otra llave que scrinium, ii.
urbana petendi formula.
guardalado, m. El antepecho
• guantelete, m. Pieza de la ar- la propia, y en las llaves los
de los puentes. Pontis lorica.
huecos
por
donde
pasan
estos
madura que defiende la mano.
guardamancebos, m. pl. náut.
topes.
Serce
repágulo,
óbices.
¡•'cerca maná ce.
Las cuerdas que van en torno
guantería, f. Tienda, oficina — de ganado. Armentarius,
de las velas y de las vergas
donde se hacen ó venden guan- ii. — del templo. El sacristán.
para atar éstas con aquéllas.
tes. Manicarum ojficina, ta-AZáitimus, i; ceáituus, ui. —
Funes aelminieulatorii.
del
secreto.
Exactitud
en
guar• ' berna. j| El arte y oficio de
y
darle. Taciturnitas, atis. — dguardamangel
e
guantero. Sartorio ars.
guardamangier, m. La oficina
'guantero, m. El que hace ó vista. Oculalos cusios. — de
la espada. Tínsts scutula; eo- donde se guardan las viandas
vende guantes. Manicarum
ó provisiones para el servicio
• opifex, 'sartor, remlitor. eltlea capularis. — de una
de palacio. Penaría, promguañín, adj. Se ajilica aloro armería. Armameotariu.s, ii.
ptoaria reqiee domos, celia. \\
-.' bajo de ley. Electrom Jbssile,— puesto por autoridad púEl jefe qué cuida de recibir y
blica.
Publice
custos.
Guardas
aot fariiciam.
distribuir las viandas. Penaguañ'ir, n. pr. Ext. Gruñir los del campo. Agrario? excubio',
rue cellos prcefeetus.
cochinillos. Granáto, grun- statiooes. Falsear-las guardas.
guardamano, f. La guarnición
Sobornarlas,
engañarlas.
Cu' nio, is.
de la espada que cubre la
corrumpere
,que
eolluadv.
fam.
Con
"guapear,
• guapamente,
guapeza.
lentía
Foi
Hacer
iiindincmostentare.'fiara.
valarde
animo
n.
Strenüe.
fam.
de
en gusto
Ostentar
los
peligros.
exquiva- guardaalmacén,
,stodias
guardabosque,
e/ere.
da
Horrearius.
de géneros
m.El
ii.
almacenados.
m. El
que
guarcui- Guardamar,
mano.
tan!.
cia. Laguntica,
Capuli
f. ensis
Villa
ce. de
ornamenMur-
GUA
GUA
GUA
535
guardamarina, m. Portitor, as. — cuidadosamente. Asser- qué guardáis ú ocultáis vuesaris; portoom curator.
vo, as. — la casa ele ladrones.tro parecer como si fuese algo
guardamateriales, m. En las Domum
a furibus tueri. — la vergonzoso'.' Cui- eelatisquasi
casas de moneda, el que está costa.Maritimam oram asser- lurpe aliquid senterttiam veencargado de la compra de vetre; littoraprcesidere. — los
strant! \\ r. Guardarse, premateriales y demás ingredien- debidos respetos. Rerum dicaverse, recelarse de algún
tes para las fundiciones. Mo- scrimina servare. — las fies- riesgo. Caveo; sibi earere. ||
netalis mátense costos, protas. Ferias eustodire, obser- Poner cuidado en dejar la ejevuíor.
vare. — la puerta. Juouee tu- cución de alguna casa. Aliqua
guardamayor, m. Cosiodum .telam gerere. — lo ejue se hare, ab aliqoa re ahstinére, se
prceses, dux.
adquirido. Qucesita repooere. cihstiiiere, sibi temperare —
guardamonte, m. La pieza de — las palabras en lo íntimo mucho. Discaveo, es. Guárdate
hierro en semicírculo, clavada del corazón. Verba reeanele- ele tocar y mirar aquello. Ab
en la caja de las armas de re. — el orden; mantenerle, illa re manos, oculos obstine,
fuego sabré el disjiarador para observarle. Ordinem consercoritine; cave illial attingas
su (iefensa. Catapultie fiouleevare. — rencor mucho tiempo. aspadas. — de hurtar. Manihus
muainien.
Plúmbeas iras gerere. — una temperare; manus ab aliena,
guardamujer, f. La criada de obra mucho tiempo antes de re absíioére, continere.. Se
la reina que seguía en clase á publicarla. Aliquiá io nonum
guarda la palabra de una parte
la señora de honor, y era su- aanoni premere. — silencio. y otra. Utrinquefidesconsijieríor á la dueña. Pedisequa- Silentiumfiaeere.— el vino stit. Haz que sepan que son
rum regina; femiaaruae se- para ejue se haga añejo. V¿- guardados y defendidos por
cunda custos.
nurn in vetustateni servare. ti.
— Fac ut se cebs te custodiri
guardapapo, m. Pieza de la siempre la misma conducta. atque observari sciant.
armadura antigua que guar- Sibi ómnibus rebus, per om-guardarrío, ni. Ave. Alcedo
daba el rostro hasta la barba. nia consooare. — la justicia. hispidos.
Faciem legem galece pars.
/Equum et bonum caleré. — guardarropa, f. La oficina y arguardapiés, m. V. BRIAL, zasu palabra. Fidem servare; mario para guardar ropa. Vegalejo.
promissa faceré ;• protoissis
sliarium, ii.[\ El quecuida de
guardapolvo, m. El resguardo stare. — templanza en todas esta oficina. Yestiurn custos. |j
que preserva del polvo. Oper- las cosas. Medioeritatero tue-El armario donde se guarda
eulum, i; opertorium, ii;pro-ri. — modestia. Modeste se la ropa. Vestía ria m, ii.
teclus, us. 11 La pieza que está
gerere. — s u puesto. Ordinem guardasol, m. V. QUITASOL.
unida al botín de montar y suum obtinere, tenere; digniguardatimones, m. pl. náut.
cae sobre el empeine del pie. tatero, graclum servare, tueLos cañones que se ponen á
Ocrce loriea pedibus tegendis.
ri. — el ganado. Pecus po- una y otra banda del timón.
||pl. Los hierros de los coches seeré, custodire. El acto de ¡Selllca io pupis laleribus colque van desde el balancín guardar, de hacer repuesto. locaía tormenta.
grande hasta el eje. Ferrece Conditio, oois. Guardado, reguardavela, m-náut. Cabo que
rhedam monientes virgee.
puesto. Conditus, condititius,
trinca las velas de gavia á los
guardapuerta, f. V. ANTE- a, om. N o guardado. Incasto- calceses de los palos para
ditus, a, um. Lo que se puede acabar de aferrarías. AdstriPUERTA.
guardasellos, m. Supremo re- guardar sin perderse. Coudi- i-torius veli funis.
tivus, a, um; serrabais, e. guardería,
El
f. El trabajo y ocugis cerario pr-eej'ectus; regias
que guarda y guía ganados. pación del guarda. Custodia,
signaturce princeps.
guardar, a. Reservar, cuidar, Pecuarias, ti. El que no puede cu&todis munus.
tener ó poner algo en custodia, guardar un secreto, ¡limosa guardia, f. El cuerpo de solcustodiar. Asserco, observa, auris. Siervo que guardaba en dados ó gente armada (jue detos baños la ropa de los que fiende algún puesto. Militaaelservo, conservo, ees; reporis custodia. \\ Centinela, cusrto, recomía, custodio, is;se bañaban. Officia.sus, i. Casa
destinada á guardar ungüen- todio. Custodia, ce; custos,
tueor, eris ; sub signo habere.
|| Vigilar, tener cuidado de al- tos y perfumes. Nartheeium, odís; statio, onis. j| m. El solguna cosa, como campo, vi- ii. Camino no guardado de los dado ele los regimientos de
guardias de S. M . Regia- cusña, etc. Cura, excubo, ees; enemigos. Iter ¡tostibus inettuturo. Los lugares en que se todios miles. — de alabardecustodio, is. || Observar, cumplir lo que cada uno tiene obli- guarda silencio. Mota loca. ros. Hastotorutii co/tors. —
gación. Serco, as ; i ustaáia, Guardas la casa. Ni di no ser- corps ó de la persona del rey,
is. || Conservar, mantener, re-vas. Mejor es guardar silencio Scurra, ce; protector, oris;
que hablar. Prcestat tacen-, latero, oois; prcelaria i olior
tener. Conservo, ees; tenca, recrucero loqoi. Dios te guarde.
regii céleres, custodum corpolinea, cantineo, es. ||fig.DíFórmula de salutación. Salve; ris turma. — de honor, mil.
cese ele las cosas no materiales, como guardar rencor, etc. salvos sis prec.ar. Deas te Honoris causa tinta custodia.
Esto guárdalo para ti. — de noche. Yigáarius, ii;
Conserco, as; retinea, es. |aniel.
|
á
oris. — avanzada.
N o gastar, ser miserable. Sor- Hoc tibi luilic. Guardárselaprocuhitar,
- didum, raeserum, te nace ni uno.fig.fam. Ultionem ad tem- Pnetenluro, te. — de vista.
Sudar, speetator, oris. —
esse. || Precaver, preservar al-pus (/¡¡fierre. Guardar á uno.
pretoriana. La que acompañaguna cosa del daño que le Tenerle en custodia. Aliquem
sey hacía la guardia al jirepuede sobrevenir. Caveo, es; sti/iare, cingere, septee ; ba
ptum tem're; ar mutis mili tihus
tor. Prietorátua ephors pr-cedefiendo, is; toeor, eris.\\Poner á cubierto, en seguro. Ab- rircutiidari. N o guardar su torium milites. Perteneciente
dignidad. Ab statu suee dign'eá la guardia de la persona ó
clo, is. || Esconder, cerrar m u y
adentro ó segunda vez. Re- tntis recedere. Quien guardadel rey. Protectorius, pr-cetohalla.
Magnom
veetiged
par—
sideo,
bubuleitor,
cer,
bueyes
vendo,
con
estar
es.
ó
is.A
frecuencia.
vacas.
de
||Defender,
guarnición.
Guiar,
aris;
Bubuá-ito,
Observito,
bubulcio,
conducirguarnePrceas; is.
cimonin.
mansa.
la
la
in esj)ada
meliieiii/a
vagina
Gorgite
Guárdate
enrecondidit.
la vaina.
sub
roi-aga.
del
Irni
Gladtum
agua
fal¿
Guardó
Poi-guardia.
se
rianús,
tor,
rium,
centinela.
hacoris;
ii.
lCustodia,
a
a,guardia.
Estar.de
Stationem,
um.
viga,
El que
is.
guardia,
E.rcubitote;excuestá
Sitio
excubide
donde
de
536
GUA
GUA
GUE
La guarnición es tan poca.
guarin, rn. El lcchoncillo últibiat, vigilias, custodias, vigemamente nacido de una cría. Pni-sáiii tantum est. Estarde
liam, cu.s-tiidium agere, obire,
guarnición en un jiuesto. In,
agitare; esse in custodia, in Debilior porcellus.
Vigilia ; e.t-cubitorem agere.
guarismo, m. El número 6 nú- slcetivis, in aligoo loco esse.
Poner guarnición en una jilaHacer la guardia. Id. Montar meros jtuestos en orden para
la guardia. Entrar de guardia. señalar determinada cantidad. za. Pro'siáium in urbe colloStationem, ad excubias in- Numeralis, artilmiélica nota ; care, eanstituere; urbem prcegredi; ciistodiam suscipere.iiumerorum scrijitio. N o te-sáliis fírnuire, instruere, muSalir de guardia. Be statione ner guarismo. Ser de un nú- ñiré, rincire, deduciré.
mero excesivo. Moáum exce- guarnicionería, f. El oficio y
accederé.
tienda en que se hacen guarGuardia, f. Ciudael de Berbe- deré.
a. Adornar las ro- niciones para caballos. Pítalería. Siga, ce; Sigapolis, is. |guarnecer,
|
rarom ofiicina.
Ciudad de Portugal, ¡dígita, jias con guarniciones. Orno,
guarnicionero, m. El que hace
as;
instrao,
is.
¡
|
Engastar
diace. || Villas de Galicia y Casmantes y piedras en oro, etc. guarniciones para caballerías.
tilla la Nueva. Guardia, ce.
Pltalerarom oplfex; sonaguardián, na, m . f. El que guar- Geminas argento vel aoro inrorn, sonarías faber.
se.rerc.
||
Destinar
á
una
plaza
da ó cuidado algo. Costos, aclis.
guarniel, m. Bolsa. Marsu|| rn. El .prelado de la orden tropas que la defiendan. Muido, is; prcesidium in arce pium, ii; follis, is.
de san Francisco. Minorum
guarra, f. La hembra del guaimponere prcesiáio consítíuefreurum prcefeetus. \\ náut. El
rro. Sus J'emina.
re.
||
cetr.
Poner
cascabel
al
ejue cuida de las armas y la
ave de rapiña. Acripitri si-guarro, m. El cerdo. Sus, oís;
bodega. Armorum custos.
porcus, i.
guardiania, f. La dignidad de str-uro quodelamaut lorum ad
Guástala, f. Villa de Italia.
collom
appooere.
—
las
muías
guardián. Prcefiectura, ce. \\
Guardastaliom, ii; Ya. si tiEl tiemjio (jue dura. Prcefe- y caballos. Eqoos phaleris inlia, ce.
cíurce tempus. \\ El distrito ystruere, — con franja de oro
¡guay! int. ant. V. ¡AY! Tener
territorio señalado á cada con- un vestido. Auro vestís oras
muchos guayes, fr. fam. Anvento de frailes franciscanos tirtgere.
gor, eris; crocior, aris.
jiara pedir limosna. Fratrum guarnecido, da, p. p. de G U A R guaya, f. El lloro y lamento
minorum preefecti áictio. NECER. Fortalecido. Muoitus,
por alguna desgracia ó cona,
oro.
||
Orlado.
Prcetcxtus,
guardilla, f. V. B U H A R D A . || La
tratiempo. Gemitos, plancíus,
habitación contigua al tejado. a, um.—de piedras preciosas.
us. Hacer la guaya. Ponderar
Suprema concameratio. || En- Gemmeus, gemmosus, ct, um.
los trabajos y miserias que se»
tro costureras, la labor con — de un anzuelo ó hecho á
padecen. Queri, plangere.
ejue adornan y aseguran la cos- manera de él. Hamatus, a,
um. Toga, ropa guarnecida. guayaba, f. El fruto del guayatura. Ornatus soíoram roboPr-cetexta, ce. Vasos, tazas bo. Guayaba, ce.
raos.
guayabo, m. Árbol de las Inguardin, m. náut. El cabo con guarnecidas con piedras predias de tallos cuadrangulares.
ciosas.
Gemmis
áistiocta
paque se suspenden las jiortas
Guyaba, ce; pirifierum pside la artillería. Funes in na- cota.
áium.
vibusfienestrorum foribus su-guarnés m. Pieza donde se
guardan las guarniciones de guayacán y ,
speoeleoáis. \ | náut.'Él cabo que
guayaco, m. Árbol de las Anse pone en la cabeza del pin- las caballerías. Epliippiorom,
tillas. OJjiciaale guayacuin.
zote para sujetarle cuando se phallerarum t/ieca, repositoGuayaquil, adj. Lo ejue es de
riom.
El
cable
enroscado
al
gobierna. Aá guberocteuli clarededor de la polca y destinado la provincia de Guayaquil en
villo in navibus Jareis.
el Perú. Guayaquilensis, e.
guardoso, sa, adj. Se aplica al para izar. Funium circutnvogubernativamente, adv. Por
que tiene cuidado de no ena- lutiones.
vía de gobierno. Guhernative,
jenar ni desperdiciar sus co- guarnición, f. Sobrepuesto, oradmiotstrative.
sas. Par-cus, a, um; prudens, la, bordado, adorno. Fimbria,
gubernativo, va, adj. Pertetis; parcimonice studiosus; ce; prcetextam, i. ||Engaste de
neciente al gobierno. Admioi—
sumptui assitlue petreens. oro
|| ú otro metal en que se
Strativus, a, om.
aseguran
las
piedras
precioMiserable, escaso, mezquino.
sas. Emblema, atis; metal- gubia, f. Formón de media
Par-cus, miser, sordiclus, a,
lom cui gemoice ingestee eel caña. Subtilius scalprum. J|
um.
Aguja enfigurade media caguarecer, r. Socorrer. Prote- iosertie sunt. |j La defensa que
ña para reconocer los fogones
go, is; tueor, eras. || Conser-se pone en la espada y armas
de los cañones de artillería.
var, guardar. Servo, ees; cu- de esta clase para preservar
la mano. Ensis sculula; ca- Exploraríais tormentis acus.
stodia, is. || r. Guarecerse, acoGubio ó Engubio, f. Ciudad
cogerse, refugiarse. In asylorn pulus, eapularis- coehlea; capulí ornamenturn. || L.i tropa de Umbria. Eayubium, ii.
conf'ugere; in hocorn tututnse
que guarnece una plaza ó for- Gueber, m. Reino de África.
recipere.
Guberum regnum.
guarentigio, gia, adj. for. Se tificación. Subsiáium, prcesiguedeja, f. El cabello que cae
dium,
ii;
preesuliarii,
prcesiaplica al contrato ó escritura
á mechones. Cincinnus, ciren ejue se da peder á las jus- clia, orom. || pl. Los arreos
rus, i. — del león. Su melena.
ticias para que le hagan cum- de las muías y caballos. PltaLeonis capilamentum. Tener
lerce,
arum.
—
al
aire.
La
que
plir. Chirographum de pecuestá sentada sólo por un canto. alguna cosa por la guedeja.
nia statira solvenáti aot re
Pensilis lacinia. — de casta-N o dejar escapar la ocasión..
traáenáá.
Occasiooero arripere.
guarida, f. Cueva, espesura, ñeta. La que hace orlas alterguedejón, na y
nadas.
Follicans,fiollicularis,
resguardo de los animales. Laguedejoso, sa y
tebra, ce; refttgiom, perfu-fiolliculis áúitincta lacinia. —
guedejudo,
da,
adj.fy. El
qufr
de
unlimbus,
vestido.
Prceíexlus
veperfugium,
gium,
frecuenta
Amparo,
de
El paraje
algún
ii;
ó
mucho.
asilo
daño.
receptaculum,
parajes
ii; asylum,
para
Secessus,
Refiugium,
quelibrarse
alguno
i. ||fig.
i.us.
|| stís
áiarii
dados
fensa.
la guarnición,
de
Prcesiáiarius,
milites.
guarnición.
instructus,
presidio
Perteneciente
Prcesióa,deus.
um.
SolGueguera
Güeldres,
ácincionatus,
tiene
Etiopía.
muclias
Meroe,
f
ó.Neuve,
Ducado
guedejas.
cirratus,
es.
provinIsla
Valdréa,
de um.
GUE
GUE
GUI
537
cia del País Bajo. Gueldrice guerra. Proditione ooo justes stiles agros populan, clepoáucatus. || Ciudad capital de armis. La reputación lo con- piilari prcedare; prendas ex
sigue toda enla guerra. Fama hoste agere. Salir á la guerrieste ducaelo. Gueldria, ce.
güelfos, m. pl. Los que seguían bella stant, constant. En lalla, ¡re prcedatum in liostili
el partido del papa contra el guerra importa más que todo térra; in hostiles agros ad'
maxi- preeáaodom excotere.
emperador Federico II. Guel- la reputación. Fama
mom in bello utic/ue momen-Gugernos, m. pl. Sicambros,
plu, orum.
guermeces, ni. pl. Enfermedad tuio. Los sucesos cíe la guerra pueblos del Rin. Gugerni,
que padecen las aves de ra- son inciertos, incertus est éxi-arum.
guia, amb. El que encamina, y
tos, et anceps fortuna belli.
piña. Ulcerosce io ore et eolio
enseña á otro el camino. Vice,
Communis est, et anceps belli
accipitrum erumpentes púitiaeris dux. ||fig.El que enMars. Armar en guerra. Nastula?.
Guerandia, f. Ciudad de Bre- ves predio aptar'e. Dar gue- seña y dirige á otro para harra,fig.fam. Causar molestia. cer ó lograr lo que se propone.
taña. Guerandia, ce.
Dux, ucis; ductor, studii fax.
guerra, f. Rompimiento de paz Infiestissimum esse. Declarar,
entre dos naciones. Militía, publicar la guerr.a. Bellum ire- |[ f. El despacho y salvoconc/icere. Estar en guerra defen-ductod el que transporta génepugna, ce; bellum, ducllum, i;
siva. Illatum bellum defen- ros. Telooarii syographa. ||
pr'celium, ii; certamen, inis;
Dejar la guerra. Ab ar- Mecha delgada para conducir
Mars, Mavor-s, tas. || El arte deré.
y
profesión militar. Militía, ce;mis discedere, recedere; ar-el fuego á la parte que se
ma deponere, abjicere. Juntarquiere de los árboles artificiabellico ars. \\ fig. La oposición
entre dos cosas. Conírarieías, gente de guerra. Milites co- les de pólvora. Io igoiferis
geré, cooscribere, copias pa-machinis myxos. j| El sar
atis; opposilio, onis. — abierta. E n e m i s t a d declarada. rare. Tener la guerra decla- miento ó vara que se deja en
Apertom bellum. — civil. Ci- rada con alguno. Sese invicem las vides y árboles. Vitis materia; tradox, ueis. || Pez que
vile bellum; eívilia arma; ci-contradicere, contrariará
Ahogar la guerra, extinguirla. va delante de la ballena guiánvilis clise or di a; domestica
Bellom eonjicere, comprime- dola. Piscis cete doctor. || El
dissensio; intesíinum, do
palo de la noria donde se ata
mesticum bellum — conclui- re, restiaguere, delere, absolel ramal de la caballería. Anvere, tollere, profligare, terda. Pérpetrátum bellum. —
casi acabada. Affectum et pe- minare. Ir á la guerra ni ca- tliceguberoaculi clavus. || Fune confieetum. — galana. La sar, no se ha de aconsejar. llería en los naipes. 7n pagel(jue es poco empeñada y san- Nulli militiam, nulli connu- larom luáo fraus. || Cualgrienta. Belli t citio, onis;bio suaáe. Quien no sabe que quiera de las dos varillas
es guerra vaya á ella. Exper- grandes del abanico. Exteriolevis, non infesta pugna, jj
náut. La que se hace con el tis credite. Las leyes se ca-resflabellivirgulce. ||amb. El
cañón sin llegar al abordaje. llan en tiempo de guerra (es que en tos juegos y ejercicios
Levius navaleprcedium. — s o - decir, no se respeta el derecho de á caballo conduce alguna
cial. Soeicde. — viva, sin in- como en tiempos normales). partida. Ductor, oris. \\ mus.
termisión, sangrienta. Acer- Silent leges inter arma. El La voz que va delante en la
bum. — incierta, con varios que quiere la paz debe estar fuga. Ductrix io música vox.
sucesos de una y otra parte. preparado para hacer la gue- || min. El terreno ó señal de
la jiroximidad de una veta, ó
Communis Mars; aacipiti rra. St vis pacem para belque indica su abundancia. MeMarte gestum bellum. — de lum.
gran peligro, ele muchas des- guerreador, m. El que guerrea. talli veoce ináicium. || mil. El
soldado, cabo, etc., que se coventuras. Magnum, perieulo- Prceliator, bcllator,oris; puloca de distancia en distancia
suro, telerrimum, áurissi- goax, aris; mavortius, bellien una fila, para que salga
mum, calamitasum, exciíia- cosus, a, uro.
le, horrificum bellum. — deguerrear, a. Hacer la guerra, bienalineada. Dux, e¿s.||pl. E n
corsarios. Piratieum. — de estar en ella, pelear. Bello tos tiros de muías y caballos,
que van inmediatamente
mar. Navale. — de los gigan- milito, belligero, cirílico,los
pietes con los dioses. Ccelestiagao, certo, decerto, depugao,delante de los del tronco. Bijugis in rheda pjro.rimiores
bella. — Dilatada, alargada. as; belligeror, pro-liar, aris;
equi. || pl. Las riendas que goLongius provectum, pigrum bellum agere, gerere, fiaeere,
biernan las guías en los cababellum. — muy cruel. Faedis-cooficere; armis eoáfiigere.
sirou.ro bellum. — que se hace
11fig.Resistir, contradecir. Re- llos, que se llaman jiendón en
las muías. Habena, ce. || Lasdelante de las puertas de una sisto, eoatraclá-o, ¿s. — por
plaza. Aritarium bellum. A mar. Navale bellum gerere. dos varas más gruesas que
guerra abierta, m. adv. Pa- En cuyo ejército guerreaba arman las cotillas. 7n molielam Marte. En buena guerra. Tirón, hijo de Catón. 7n cujus bri íhoraee crassiores, prcem. adv. Por medios lícitos. exereitu CaloréisfiláisTyroeipuce virgo'. — de forasteros.
Librito que contiene los nomNon vi, sed cía et ratione. Elmilitabat.
que no es á propósito para la guerreramente, adv. Á modo, bres de tos que componen tos
guerra. Militicr. malus. Apa-en forma de guerra. V¿ eí ar- tribunales, oficinas, etc., del
reino. A su imitación suele
ratos de guerra. Belli appa- aos.
ratu, comparatio, instrumenguerrero, m. Soldado. Miles, haber guía eclesiástica y otras.
Tribonalium et' officinarum
ta. Cosa perteneciente á la gue- itis.
rra. Bellicos, a, uro; castrenguerrero, ra, adj. Belicoso. V. notitiam ajfierens, refierens l
bellos. — de la danza. Chorasis, militaris, e. Hazañas de Gla
UERREADOR.
guerra. Bello prcedare gesta ;guerrilla, f. d. de G U E R R A . || gus, i; pra-sultor, pra'soltaeximia, illustrüi bellico J'aciPartida de tropa ligera, á ve- tor. A guías, m. adv. Equis
oora, fado. Gentes de gue- ces compuesta de paisanos, rheclam veheotibus ab equile
Por
hostium
de
rra.
guerra
castrenses
los
traición,
Milites,
tuvo
enemigos.
clade
fin
(tomines,
no
debellaíum
tum;
conpor
Perpetua
lamilitares
derrota
buena
vid.
esí.
Larompe
zas.
naipes.
que
agros
dam.
hace
Velites,
Hacer
las
excursus.
Chartarum
primeras
lasladescubiertas
guerrilla.
um;
||ludus
escaramuJuego
in hostiles
Hoquíy
de guiadera,
soluíis,
equorum
Echarse
guías
quem
opprimere.
y todo.
con
eí
f
sessore
. El
las
afig.
instrumento
posleriorum
guías,
Verbis
guberoatis.
ó con
alico»i
538
GUI
GUI
GUI
qnc s.- gobii-i na algún artificio. guijas. 7c/. || fig. Duro, empe- guindar, a. Colgar, subir á lo
t,itlieriiOculiiin, i. |[ pl.
Los
dernido.
Acerbus, o, onnáiJU- alto alguna cosa. Funibus allatiere, sorsomfierre,i fam.
dos pies derechos ejue sirven
i dis, e.
Lograr una cosa dejando á
para que la viga del lagar ó guijo, m. El conjunto de piemolino de aceite conserve siem- dra . menuda. Lapillorom cu- otro sin ella. Prceripio, subripio, is. ||fam. Ahorcar. Laqueo
pre una misma dirección. Tor- mulus, copio.
t alará preli repcegula lig nea.
guijón, m. Insecto. Tinea, ce. suspendere; in furearn agere.
guiador, ra, ni. f. El que guía.guijoso, sa, adj. Se aplica al guindaste, rn. náut. CuaderDux, cis; ductor, oris.
terreno lleno ó abundante de nales de patos gruesas en los
que se jionen las roldanas.
guiar, a. Ir delante mostrando guijo. Calculosus, scopulo.su?,
el camino. Prceeo, duco, is; glareosus, salebrosus, a, om.Quadratce trabes quibus tro¡It I ceje io oavibus afjiguot
v'ue (lacera esse; viam indi|| V. GUIJEÑO.
care. ||fig.Dirigir á uno enguileña, f. V.PAJARILLA,planta. guindilla, ta, f. d. de GUINDA.
un negocio. Dirigo, regó, is.
guilla, f. Cosecha abundante. || Pimiento pequeño que jjica
mucho. Ioclici piperas genus.
(
| Conducir, llevar, ir al frente.
Abooáaos messis.
Ago, doeo, áeduco, ts. El que guillame, un. Cepillo estrecho guindo, m. El árbol que proguía, conduce ó lleva. Redux, de que usan los carpinteros. duce la guinda. Prunus eerasus; aciáula eerasus. — grieucis; sedarius, a, um. La ac-Aogostiar roncina.
ción de guiar la danza. Prce- Guillen (San), f. Villa de los go. El guindo garrafal. Prcesultura, ce. Lo que sirve paraPaíses Bajos. Gislenopolis, is.gronde cerasum. — pequeño.
guiar, llevar ó conducir de- Guillermo, m. n. pr. Guliel- Chamecerasus, i. Subirse al
guindo, fr. fam. S U B I R S E Á
lante. Preeáuctorius, a, om. rnus, i.
Cada uno guia el agua á su guillote, m. El cosechero ó MAYORES.
molino. Sibi quisque amicus, usufructuario. Usufructua- guindola, f. náut. Plancha
triangular que sirve para reear'us est; ipse se quisque áirios, ii. || adj. Holgazán, descibir las cargas y otros usos.
ligit. Ni con ciego te guies, ni
ajdieado, desarrapado. Desicon necio te aconsejes. Ñeque
diosos, vagus, pannosos, a, Triaogolom oceoticom fuaiccecum áocem, neqoe amenom. || Bisoño , no impuesto en hus instructum levaríais poatem consuliorem. Guiar el las fullerías de tos tahúres. áeribus.
agua por la heredad ajena. Candidos, lusorice fraudisGuinea, f. Gran país de África.
Guinea, ce.
Ducere aguam perfiunáurnal- imperitus.
terius. Si los consejos ó amo-guillotina, f. Suplicio en que guinea, f. Moneda inglesa. Áureos Anglorum rtutaraus.
nestaciones de los dioses no se corta la cabeza. PatíbuGuineo, m. Baile propio de los
guiasen ó llevasen á los homlum, in c¡uo capul absciditur.
bres á adquirir ese miedo. Ad guillotinar, a. Cortar la cabe- negros, de movimientos y gesquem meturn si áeorum moza con la guillotina. Copal in tos ridículos. sEthiopica chonitis non áucerentur.
patibalo see-uri obsediere. rea. || El tañido ó son para
Guiena, f. V. AOUITANIA.
guimbalete, m. náut. La pa- este baile. sEthiopicus soous.
Guienés, sa, adj. El natural de lanca con que se da juego ai Guineo, nea, adj. El natural
y lo perteneciente á Guiena. émbolo de la bomba. Navalis de y lo perteneciente á Guinea. Afthiops, opis; jEthiopiIn Guiena natos, aá Goienam antlice manubrium.
pertinens.
guinchar, a. Picar. Stimulo, cus, a, um.
guiñada y
guija, f. La piedra chica y pe- as; poogo, is.
lada. Glarea, ee; calcólos, laguincho, m. Pincho, aguijón. guiñadura, f. Seña que se hace cerrando con disimulo cualpillus, ser-upas, i. || En alguStimulus, i.
nas partes, el tito ó almorta. guinda, f. Fruta del guindo. quiera de los ojos. Niclatio ,
Phaseali genus. Ser de jaocas Ac'idalum cerasum. |¡ náut. Laonis; nictus, us. |j náut. EÍ
guijas ó tener pocas guijas. altura de los palos y mastele- movimiento del navio obedeGrieeilem, iiiacrum esse.
ros. A7ait seu arboris ociéis ciendo al timón á un lado y
guijarral, m. El terreno abun- altitudo. Echarle guindas á laá otro. Naris hac illac condante de guijarros. Lapá/osus, tarasca, fam. Vencer con fa- versio.
saxosos, petrosas, silicibus
cilidad cualquiera dificultad. guiñador, ra, m. f. El que
guiña los ojos. Nictans, connisale/irosas locas.
Etiam dijfic'elliiiia vio cere;
guijarrazo, m. Lapide ioepa- millo obste/calo impetliri. ven s, tis.
ctus ictus.
guindado, da, p. p. de GUIN- guiñapo, m. Andrajo, trapo
guijarreño, ña, aclj. Pertene
D A R y adj. Compuesto con viejo y deslucido. Detritos
cíente á los guijarros, ó que guindas. Addalis cerasis can- pannos. || Andrajoso. El que
anda con vestido roto. Pannoabunda de ellos. Lapidosos, áitom.
salebr'asus, et, uro. ||fig.Basto,
guindal, m. El sitio plantado sus, lacioiosus, a, um.
ele complexión dura y fuerte. de guindos. Aciáulis cerasisguiñar, a. Hacer señas con los
ojos. Nieto, adnicto, as; conInurbanus, durus, a, um;iaconsitus locus; cerasetum, i.
eivills, e.
|| El guindo. Acidula eerasus.niveo, es; oidor, ares. 11 náut.
guijarro, m. Piedra lisa no guindalera, f. V. G U I N D A L por Mover la proa del navio á uno
y otro lado obedeciendo al tim u y grande. Sílex, icis; silíel sitio, etc.
ceas lapis; siliceum saxurn;
guindaleta, f. Cuerda ó cuero món. Hoc et lilac navem converteré, federe. L a acción
terree intestina. Lugar empedel grueso de un dedo. Candrado de guijarros. Silicatos nabinus ,ti-actoriusfionis.\\de guiñar. Niclatio, oaut.
locus. Fábrica de guijarros. El pie derecho donde los pla- guiño, m. V. GUIÑADA.
Aíqocito sílice structura; orteros tienen colgado el peso. guión, m. La cruz, pendón ó
dinaria sílice parles; silicece
Bilaacis folcrom.
estandarte que va delante. Si' structoro.
guindaleza, f. náut. Cabo grue- gnum, vexillum, i; insigne,
guijarroso, sa, adj. Se aplica
so de cien brazas para difeis. | ¡ El que en las danzas guía
rentes
usos
•guijeño,
á
Lapidosas,
raleza.
scopulosus.
guija,
Glareosus,
ña,
ó que
salebrosus,
adj.
a,
tiene
de
um.
Perteneciente
guijarros.
calculosas,
su
¡| natuLleno
ct, de
um.
guindamaina,
sájanm.
cuadra
e
tlens,
le amistad
átis.
otra.
el
en
e una
fAmicos
.la
náut.
nave.
naveclassis
Señal
óTüues- zontal-puesta
soltalar,
enseñay
áoctor.
cboragus,
cuadrilla.
va
||oris-.
i;
delante.
ort.
C/tnrearum
prcesultor,
alLa
fin
¡ rayita
t
Dux,
íidel
g. El
clux;
etais;
renhorique
prcegu
GUI
GUR
GUS
539
glón cuando se divide la pala- com/niuuent/'im molleas. Es-gurbión. Filis séricas- contorbra. Ortographiee signum ín- tar bien ó nial templada la tis elaboratum opus.
ter duas verbi medietates guitarra,fig.Estar de bueno gurdo, da, adj. V. NECIO, TONpositum. || mus. La nota ó se-ó mal humor. Lcetum, rn.ee- TO.
ñal puesta alfindel renglón stum, esse; lcetitia aut fastigurrar, a. náut,. Huir el enpara señalar el punto en que dio afiici. Estar una cosa pues-cuentro de una nave apartánempieza el siguiente. Musica- ta á la guitarra, fr.fig.Estar dose de elle.
lis nota seqoentem vocem in- juicsta con primor. Bene coa- gurrufero, m. El rocín feo y
dican».
dune, se habere.
de malas mañas. Dejormis
Guipúzcoa, f. Provincia de Es- guitarrear, n. Tocar la guita- cabaláis, egnus,
paña. Iposcoa, Guipuscoa, ce.rra. Ch.elyn pulsare.
gurrumina, f. fam. ObedienGuipuzcoano, na, adj. El na- guitarrero, m. El que hace, cia indebida- y couteiuplaei.'.n
tural de y lo perteneciente á compone, vende guitarras. Ci- excesiva á la mujer jirojiia.
Guipúzcoa. Guipuscoanus, a, t/tararum opij'ex, venáitor.ilidehita axori, suhmnsn,.
om.
guitarrero, ra, m. f. V. GUI- gurrumino, 111. fam. El marido
guirigay, m. Lenguaje oscuro, TARIUSTA.
que obedece y contempla dede difícil inteligencia. Ohscu- guitarresco, ca, adj. fam. Lo masiado á su mujer. Uxorieus
rus, intricatus sermo.
que pertenece á la guitarra. marítus.
guirindola, f. Chorrera, guar- Aá citltanint pertinens.
Gurgistán, m. País del Asia.
nición de la pechera de la ca- guitarrillo, m. Tiple, guitarra- Georgia, ee.
misa. Anterior subuculce or- pequeña. Acutior eit/tara. Guriei, f. Provincia del As-ia.
natos.
guitarrista, m. El que por ofi- Guria, ce.
guirnalda, f. Corona abierta cio toca la guitarra. Cit/tarigurullada, f. fam. La gente
tejida deflores,hierbas ó ra- sta, ce; citbareedus, i;ficlicen,
que ancla en cuadrilla. Amimas. Laurea, lauréala, corol- inis. | j El aficionado á tocar lacorurn caterva.
la, ce; sertum, i. Hacer guirguitarra. Citharista; cithar-cegurullo, m. El bulto pequeño
naldas. Serta texere, con- das. || La mujer aficionada á ejue se forma uniéndose algutexere.
tocar la guitarra. Cáhari- nas jiartes sueltas. Glahulu«, i.
Guisa, f. Ciudad de Picardía. stria. ce.
gurumete, ni. V. G R U M E T E :
Guisict, ce.
guitarro, m. V. GUITARRILLO. gurupa, f. G R U P A .
guisado, m. Vianda compuesta guitarrón, m. aum. de GUITA- gurupera, f. V. G R U P E R A .
y aderezada. Conditura, ce; RRA. ¡| fig. fam. Hombre sagaz gurvio, via, adj. Lo que tiene
obsoniorn, ii; eondimentum, i;
y picarón. Yersotos et perfi- alguna curvatura. Aplícase reciborum conditio. — de carne, láis ¡tomo.
gularmente á los instrumentos
pan, etc. Canelaulus, i.
güito, ta, adj. p. Ar. Se aplica de hierro ú otro metal. Curguisado, da, p. p. de guisar. al macho ú otro animal de aos, ineurvus, et, um.
Estar uno mal guisado^ fam. carga falso. Sterno.e, neis. gusanear, n. V. H O R M I G U E A R .
Estar disgustado. Fastidio ,guitón, na, adj. El vago ejue gusanera, f. Llaga ó parte
teedio afl/ci.
no quiere sujetarse á trabajar. donde se crían gusanos. Verguisandero, ra, m. f. Cocinero, Yagus, mendicus, cagabunrnietxlosum uleus. lie-, y fam.
ra. Coquus, conáimealnrius, c/us, ct, um.
Pasión que se apodera del
ii; ciborum condiior; culinaguitonear, n. Bribonear, an
ánimo haciéndole sufrir sin
ria ministra.
darse á la briba sin aplicarse cesar. Animi tet/eitiido en qu'i
guisante, m. Legumbre redon- á trabajar. Vagar, aris.
tlem qua unusquisque pn.eeida m u y conocida. Legunánis guitonería, f. La acción y efecto pue laboral.
genus eicere minutius.
de guitonear. Xagotio, onis. gusaniento, ta, adj. Lo (jue
guisar, a. Sazonar la comida. guiscar, a. V. E N G U I Z G A R .
cría y tiene gusanos. VermiCondia, is; cibis suavitmem gula, f. El exceso en la comi- culosus, verminosos, a, um.
afferre, clare; condánentis da y bebida, y el apetito des- gusanillo, ito, m. el. de G U S A coociliare. ||fig.Componer,
ordenado de comer y beber. NO. Vermiculus, i. || Labor m e
ordenar alguna cosa. Coordi- Gula, intemperantia, n-; eácenuda en los tejidos de lienzo
no, ees; dispono, is. — anteseitas,
ó
atis; ingluvies, ei: pray otras telas. Ver-miculata
de antemano. Pro-comlio, is.fiusa esas; abdomen, inis. jj tela.
V.
Propio para guisar la comida. B O D E G Ó N .
gusano, m. Insecto. Yermis,
Concinnatorius, a, om. El gules, rn. pl. blas. Color rojo. is. J| lig. El hombre humilde
acto ele guisar., Conditio, onis;
Rubcr colar.
y abatido. Abjectus, despicacooditus, us. Éstos guisan elegulosamente, adv. ant. Con bais liamo. — de la conciental suerte toda clase de legum- gula. Guiase, oville.
cia. El remordimiento de haber
bres que no hay nada que sea guloso, sa, adj. Entregado á obrado mal. Qo-nseientiee stimás agradable y gustoso, ¡sti la gula. Gulosas, ti, om.
miilus. — de luz. Y. LrciF.itherbas omnestíacooáiuot ut gullería, f. V, GOLLERÍA.
NAOA Ó NOC'líi UI.A. — (le san
nihil possit esse jucuat/ius.
gulloria, f. Ave. Cassila, ce. ||
Antón. Cochinilla Oniseits
guiso, m. Sazón, salza, modo V. GOLLERÍA.
asellus. — de seda. Necgdade componer las comidas. Con- g ú m e n a , f. náut. Maroma
los, i; bomhg.e, ais. — reeolditura, ce; eondimentum, i; gruesa. Rut/eos, tis.
ti'ui, que roe los pámpanos de
eonditio, onis. Buen guiso,gumía, f. A r m a que participa la vid. Canvolvutus, i; volco.r,
sazonado. Conelitum jus.
de daga y puñal. Pugionis acis. — de quien trae su origuisote, m. Rusticum condi- gemís.
llen el gusano de seda. Bommenturn.
gurbión, m. Tela de seda ele liulis, is. Hervir de gusanos.
gypsuoi cordoncillo. Sericus cu: con- Vermino, as; vermiculor,
guita, f. Bramante. Cannabi'na
restis.
forto filo ¡ictiinus, tela. ||aris;
La vermicu/is siutere, sectguitar, a. Coser, labrar con el goma del euforbio. Euphorbii turire.
guitarra,
moler
hitovihuela.
r-esti
co,
ee;
chelys,
llamado
el
sucre.
f.yeso.
Instrumento
is.
guita.
Fidicolce,
Aá
\\Cannabina
Maza
músicithara,
para
gurbionado,
gummi.
guarniciones
se
lumhace
sericum
con
|| Torzal
el
da,
ycontorluiu.
torzal
bordados.
adj.
grueso
llamado
Lo que
para
77- gusarapo,
gusarapiento,
aquaticis
mundo,
dus,
tiene ¡nitridiis,
gusarapos.
corrompido.
m.
abundans.
ta,
Insecto
adj.
a,
Vermibus
am.
ImmunJ
Lo
que
Jfig.
que
seIn-
540
GUS
GUS
GUZ
sapor. jubeo. Hablar al gusto ó al
cría en el agua y parajes hú- en ellas. Acutolos
medos. Típula, tippula, ce. gusto, rn. Uno de los cinco paladar. Hablar al deseo del
Gusurate, f. Provincia del im- sentidos corporales con que se que oyó ó preguntó. Asseníaperio del Mogol. Gedrosia, ce. percibe y distingue el sabor ri, adalar-i. Hacer el gusto
gustable, adj. Gustus ajfieien- de las cosas. Gustus, gustet- de otro. Darle gusto. Alterius
tus, os. || El sabor de las vian-voluntaíi obseqoi; morem alidi poicos.
|| gerere; acl ejus nuíum et
gustadura, f. La acción de gus- das. Saliva, ce; sapor, oris.cui
Percepción de los sabor es .S'ct- volunlatem se fiogere, aetar. Gustatio, degustatio, libatío, onis. — de aquellos man-poruto intellectus. |j Deleite.commodare. Hacer algo con
jares (jue se sirven antes de placer, alegría, de alguna co- gusto. Libeníer aliqoul cxseía comida para excitar el ajie- sa. Prothumia, libeotia, ce;qui, cum voluptate /aceretito, y los mismos manjares. áttlceáo, iois. |j El deseo yTener ojos de buen gusto,.
complacencia de alguna cosa. tinos, conocedores. Eruditos
Gustatorium, ii.
oculos habere. Al gusto dagustar, a. Catar, probar, sen- Voluptas, atis. || Arbitrio, detir el sabor de las cosas. 73e- terminación, voluntad jjropia. . nado lo dulce le es amargo, ó
' el gusto dañado juzga lo dulceArbitrium, ii; voluotas, atis;
í¿6o, gusto, degusto, libo, as;
íaogo, altiogo, is. || Tener arbitratos, us. ||fig.Seme-por agrio, ref. /Égrotaati omcomplacencia en alguna cosa, janza y resabio de alguna co- nia amara. Qaisqoe jod'uat,
proot est aJJ'ectos. Sobre gustodesearla, quererla. Cupio, ap- sa. Sánilitudo, iois. || Buena
elección. Judicium, ii. || De- no hay disputa ó sobre gustos
peto, is; rei gustu aj'fici, capi,
licadeza,finura,conocimien- no se ha escrito. Tralut sua
oblectari, teoeri. |¡ Agradar,
parecer bien una cosa. Placeo, to, crítica. Patatos, palatum,queinqoe voluptas. Leve fil,
i. || Antojo, capricho, diver- quod benefiertoronus. Por-arrideo, es; rei gusto afifiíci,
sión. Oblectatio, onis. — tatur leviier, quod portal
capi, oblectari, teoeri. —• antes. Prcegusto, as. — el pri- amargo. Astrictus gustus. — quisque libeníer. Onus non
mero ó antes. Prcegosto, as; áspero. Austerior. — suave, est, quod sponte suscipitur.
prcelambo, is. — otra vez. Re-agradable. Pinguis sapor. — N o hay mejor gusto que aprengusto, as. — de oír cuentos. fino, delicado. Eruditum, clo-der algo. Dolceáo concia inFabularum auditiooe áuci. — cturo, subtile palatum. — ex-telligenái omnes soperat soadel estilo, de los escritos, del celente, exquisito. Pretiosos vitates.
modo de escribir de alguno. sapor. El buen gusto ó sabor gustosamente, adv. Con gustoAlicujus manum
aoiare. El de lo ejue se- come ó bebe. Sa- Jucunáe, placóle, suáviter,
acto de gustar ó probar. Gu- poris acorneo. Manjar de gus- hilariter, com voloptote, fieto picante. Acotus cibus; acu- stice.
statio, oois; gustutus, gustus,
gustoso, sa, adj. Sabroso al
us. —segunda vez. Regustatio,leati saporis cibus; aculeatos
oois. El que gusta ó prueba sapor. Hombre de buen gusto. paladar. Sapidus, gusto juantes. Prcegustator, oris. — Erudito luxu homo. — de cunáees, a, um. |¡fig.Alegre,
de bailes y músicas. Choricus, m u y exquisito gusto. In omni contento, regocijado. Lcetus,
a, uto. — de ver derramar judicio elegantissimos. — sina, om; hilaris, e. |¡ Divertido,
sangrc|. Sooguioe gaodens. gusto, sin cultura. Adversus apacible. Jueundus: || Grato,
Lo que se ha gustado muchas gratice homo. A tu gusto, m. agradable. Jueundus, gratus,
veces. Regusíatu.s, a, um. Lo adv. Arbitratu tuo. Con gusto,festivus, a, um; suavis, voluque se ha de gustar segunda con placer, m. adv. Prothy- ptabilis, e.
vez. Regustauáus, a, um. mie. Con gran gusto y con- gutagamba, f. Resina. GuttaGustar m u y .su|>erficialmente sentimiento de todos, m. adv. gamba, ce.
alguna cosa. — Primoribos la- Libentissimis omuibus. M u ygutiámbar, f. G o m a del color
contra gusto, m. adv. Por del ámbar. Sirve para ilumibras degustare, libare, acabare, attingere. Si por nosotrosfuerza. Perinvtíe. ; Alabo elnaciones y miniaturas. Gummi
mismos no podemos alcanzar gusto! irón. Para notar la geous.
ni aun gustar estas cosas por mala elección ó gusto. Egre- gutural, adj. Propio ó pertemedio de nuestros sentidos. Si gie .profecto! Belle! perquam neciente á la garganta. Guttuipsi hcec nec attingere ñequeóptemel Tiene el gusto rela- ralis, e. Gutural pronunciasensu nostro gustare possu- jado. Ei palatum non sapií. ción. Perplexa ex gutture
mus. N o á todo el mundo Sigue ó nace su gusto. Arbi- proauntiatio.
gustan ó agradan los bosques. trato suo ducitur. Piensa queguturalmente, adv. Con proArbusta non jucant amoes. en eso m e da gusto, ¡o eo nunciación gutural. Ex gutGustarás ó probarás el género gratiam meam inire potat. ture. || Con sonido gutural. 7c/.
de ejercicios á que m e entrego. El ha de hacer su gusto, ¿ qué Guzmán, m. El noble que serDegustabis geous exercitatio-te cansas? Quid cum illo agís, vía en la armada real y en el
cujus voluotas pro ratione ejército de España con plaza
oom mearoto
de soldado, pero con distinción
gustillo, m. d. de G U S T O . || El est ? Melius, pejus prosit, obde tal. Privilegialus miles.
dejo ó saborcillo que queda sit, nihil videt, nisi quod lide algunas cosas, más pene- bet. Éste es mi gusto. Hoc
trante que el principal que hay placet, hoc libet; sie voló, sie
HAB
HAB
HAB
541
H
h, f. Nona letra del alfabeto estos nichos. Ciccum, i. H a - la que, ó para desecharlo, sino
castellano, aunque según los rina de habas. Lomentum, i. porque... Quid aliud causee
gramáticos es sólo una aspi- El tiempo de coger las habas. est, cur repudieiur, nisi
ración que sirve para dar fuer- Fabalia, ium- Potaje, guisado quod... Muchos cuidados hay
za al sonido de la letra á la de habas. Fabada, ce; faba- en el imperio. Multa coree imgina, fabacea, Jabeáis pols. perio inest. Hay que pasar
cual se junta. 77 littera.
ha! interj. Sirve para explicar Cosa perteneciente á las habas. por los espinos de Santa Ludiversos afectos y acciones Fabarius, J'abaeeus, fiabagicía, esto es por grandes dificon que se amonesta y avisa, nus, a, um;fiabalis,e. Esas cultades, prov. Perqoe enses
anima ó alaba á alguno. 77a.' son habas contadas,fig.Pla- perqoe ignes oportet irromheu! lid! vce! ah! ¡Ha, mal- na, maoifiesta res esí. Echarpere. Habíanse engreído de
vado! Ah perfide! ¡Ha, qué las habas. Hacer hechizos ó verse con mando. Extolerat
miserable soy! 77eu me raise- sortilegios. Auguriuox capere. ánimos insolentia dominatus.
rum! hei mihi misero! Mise- D a la fortuna habas a quien Había otra causa mayor. Surum me! Vce mihi misero! no tiene quijadas. Mopso Nysa berat alia causa toajor. HaHa, ha, ha. Exclamación de clatur. En todas partes ó en bía tenido gran éxito en la
risa. Ah, ah, ah. Esta inter- cada casa cuecen habas y en guerra. Prceliis usus eral sejección se usa más hoy en mi casa á calderadas. V. CAL- cuoclis. H e ó tengo resuelto.
nuestra lengua con la h pos- D E R A D A .
Mihi áeltberatum est. Hubo
Habana, f. Ciudad capital y un gran concurso en la ciupuesta : ¡ A H !
ha, Tercera persona del verbo puerto de mar de la isla de dad, logeos in urbe orbis
haber. Est, suot. Un año ha, Cuba. Habaoa, ee.
futí. Esta ha sido la costumy más. Annus est, et eo am- Habanero, ra, adj. El natural bre, se ha usado, acostumbraplius. Muchos años ha que, etc.de y lo perteneciente á la Ha- do. Consuetudo tenuit. N o hay
Mullí anni sunt, curo, etc. bana. Habaaeosis, e.
tres días de diferencia en la
Quien malas mañas ha, tarde habano, na, adj. Se aplica al edad. Tricloom astatis non
ó nunca las perderá, ref. V. tabaco y otras cosas de la interesa N o hay negocios en
Habana. Habaaeosis, e.
HABER y MAÑAS.
el foro, en los tribunales. Conhaba, f. Planta y fruto muy habar, m. El terreno sembrado ticescuoí lites forenses. N o
conocidos. Fabo, ce. jj La vai- de habas. Fabis eoositus lo- había nadie, ni un alma. Nema
na de esta planta con el fruto cus, ager; Jábetum, i; fiaba-uous erat. jjNo hay nadie
lía, ium.
que encierra. Conchis, chis. \\
aquí? Numquid hic nenio ? N o
Roncha defigurade haba. 7n haber, a. Poseer, tener alguna hay remedio. Confectum esí;
||
Jabee Jbrmam vivex. || Tumor cosa. Possicleo, habeo, es. confiedle
res esí. N o hay que
de sangre cuajada en la boca Auxiliar para conjugar otros perder fiempo. Non esí eunde las caballerías. Rana, ce; verbos en los tiempos de ac- ctancti copia. N o hay miedo
tumor, oris; in jumentorum tiva, como: había amado. Auxi- en decir la verdad. Conviene
líogua phlegmone. || Cada una liare verbum. || impers. Acae-se diga la verdad sin miedo.
de las bolas blancas y negras cer, sobrevenir. Acriáil, eve- Reverentia vero absit. Haber
para hacerlas votaciones en las nit. || Ser ó existir. Sum, est;ó tener á uno por confeso, for.
comunidades y cabildos. Suj- existo, is. Hay muchos poe-Pro eonfiesso habere. Habertas. Est poetarum
copia; las ó habérselas con alguno.
firagiis designanáis glóbulos,
Mullí poeíce existunt. Muchofig. Curo aliquo coateadere,
ceeleulus. — de Egipto. Planta,
lo mismo que colocasia. Cibo- tiempo ha. Diu. Poco ha, poco disputare. Haber á las manos.
rio herba. — de las Indias. tiempo ha, poco hace, añora fig. Encontrar, hallar lo que
V. JUDÍA. — de san Ignacio. poco. Nuper, ooo pridem, du- se busca. Obtinere, ineenire.
Simiente de un árbol que se duto. N o ha mucho tiempo, Haber diferencia. ínter est,
cría en Filipinas. 7gnatía, m u y poco ha, hace m u y poco fiuit, esse. Haber de sufrir una
tiempo. Nune. ¡Cuánto ha? pena. Pevna teneri. Haber la
amara, Sancti ¡gnettii fiaba.
— panosa, pastosa, que se em- Quam áudum? Muchos años de Mazagatos ó la de San
plea por to regular para ali- ha que, ó desde que. Multi Quintín, fig. Haber una gran
mento de las caballerías. Eqo'e-aooi suot cum. Hay quienes. riña. Rixari; snrmnis utrimtio. — pequeña. Fábula, ce; Suot qui. Hay ánimo, espí- que viribus áeeer-tare. M á s
jabulum, i. — que se traía ritu. Auimus suppetit. Hay, á vale saber que haber. Si sapara hacer sacrificio por la Dios gracias, de donde ó de piensfiueris,Cra-si superaÍirosperidad de tos bienes de que poder hacerlo. Est, Deo veris aurum. Quien ha buen
uude hcecfiaat. Hayavecino, ha buen amigo. Cui
a tierra. Refiriaa, rej'riva, gratias,
ce.
— cascada, molida. Fressa silencio. Pax rebus sit. Hay bonus esí vieinus,fielixillubaba. El tallo de las habas. un auxilio grande en el dine- ceí dies. Quien ha mal vecino,
Fabalia, iom. El grano. Fa- ro. Magoom in pecunia prce- ha mal amigo. Noxa esí mabulus, fabolom; Jabee oscil-ski ium est. iQué impedimen- lus vieinus. Fuliginosa vicilam. La señal negra á modo to hay? Quid vetatl ¿ Qué hay nia. Aliquiá tnali propíer vide bigote del grano del haba. además? Ccelerum quiá? Mal cinum malum. Quien lengua
fiabaginus
miam,i.
eulus,
tera
is. Nicho
coni.La
sujde
jlobus.
vaina.
corteza.
La
cada
tetilla
Siliqua,
La
haba.
Conchis,
que
haba
Valdivide
enw;haya
¿Qué
hombre
homini,
otra razón
yo
diferencia
á
vir
si...
hay
otro?
viro
Ne
porQuid
hay
prcestat?
valeam
quede
óhomo
por
si...
unQuépedís.
ha,
mañas
re
mare
comitem
á oportet
Rha,
Viam
o m atarde
sibi.
va.
qui
amnem
Liogua
ó Quien
oescit
nunca
queere¿lux
malas
las
ad
t>42
HAB
HAB
HAB
en alguna orden regular ó miperderá, ó lo que en leche sepaz y apto para alguna cosa.
m a m a en la mortaja se derra- A¡itum, idooeum declarare, jjlitar. Religioso hubitu insigniri. El hábito no hace al
ma. Quo semel est imbuía re- Proveer á uno de lo ejue necens, serraba, adorero testa cesita. Proiigdu.m, expeditum monje. Scepe tegit nequam
tliu. Lupus pil.iun mutat, non
aliquem faceré, reddere, ef- lata cocolía capot. Barba
nonfiacitphilosop/tum. || m.
mentem. Mthiops ium albe- ficere; necessarío alicui suppl. El vestido talar de los eclescit. Natura expelles ¡urca,
peditare.
siásticos y estudiantes. Talalamen usque recurrei. || r. hábilmente, adv. Con habiliris vestís. Ahorcar los hábiHaberse, portarse, proceder dad. Scieatrr, ¡lerite, eroáite,
tos, fam. Ecclesiasticcts aut
bien ó mal. Bene vel male se intelUgenter, celeriter, expéscholastieas vestes deponere.
gerere. Se hubo blandamente late.
con él. Perliutnaniter illumhabitable, adj. Lo que se puede habitual, adj. Lo que se hace,
habitar. Habitabais, c; qooá padece ó sucede con frecuenaeceplt, blande trtu-tarit; micia ó por costumbre. Habitúatins eu.m illa egit. Húbose- j'requentari potest Íncolas; ubi
excitad jrequentia. potest. lis, e; usu eontractus. Enbien. I'riuleuler se gessít,
fermedad habitual. Diuturna
¡inriinre se ¡uihuit.
habitación, f. y
haber, mi Hacienda, bienes. habitáculo, m. fam. Vivienda, Itahitii insitUS roorbus.
Bonn, orom ;fiacuítales, tum.cuarto donde se vive. Habita- habitualmente, adv. Con frecuencia, por costumbre. FreTener muchos haberes. Rem
culum, domicilium, ii; habitaex more.
ampiam ¡inssulere ; bonis, tlitío, onis; domus, us, i> i. —(¡uenter,
de
vitás abundare, affluere. Te-hombres sin comunicación con habituar, a. Acostumbrar, hae-er que uno se acostumbre á
ner pocos. Fartunis, J'aeulta-las mujeres. Anc/ronitis, iáis.
ti/nts caiere, indigere.
habitador, ra, m. f. Vecino, alguna cosa. Us. como r. Assueseo, consueseo, ¿nsueseo,
morador. Incala, cu ¡ola, ce;
habichuela, f. V. ALUIUA. Jusuesco, is. Habituarse al tradía.
habita tar, cultor oris. — del
bajo. Se labor i assuefacere;
habido, da, j). je de H A B E R y
cielo. Ccelieola, ce; ccelites,
assoefleri labore.
H A B E R S E . Tenido, poseído. 77a- um.
hitus, a, um.
habitante, p. a. de HABITAR. El habitud, f. Relación que una
hábil, adj. Inteligente, capaz, que habita. Us. también como cosa tiene á otra. Relatio,
etc. Catas, versutus, aptus, s. Habitaos, tis.\\ adj. Vecinoonis; respectus, us. — del cueridóneas, a, um; solers, tis;
de un lugar ó casa. íncola, ac- JJO. Corporis habituáo, canstitutio; habitus, us.
habilis, e. || Vivo,fino,sutil.
cola, ee;sessor, oris; hcebitans.
habla, f. Pronunciación, lenCallidus,a, om. — para la gue- accolens, insidens,tis.— de
rra. Bello ¡i a bilis. — en el
laribera.Riberiano ó ribera- guaje, expresión. Loque/a, ee;
locutio, eloeutio, onis; loquen
manejo de los negocios. In re- no. Pifiarais, ii. — de las ribus gerendis industrius; re- beras de un río. Amnícola, ce. ái facultas; ¡iroj'atus. ejffarum gerendarum peritissi- Los primeros habitantes de un tus, os. || El idioma ó lengua
mus. — en las ciencias. Peri- país. Aborigines, um. — de en que se dan á entender las
ius, a, um; intelligens, tis;
un edificio de madera. Aátu- gentes. Liogua, en; sermo,
doctrina excultus; omitís anbernalis, is. — de un conti-aois. — con otro. Allocotio,
tis, disci¡>lince gnarus; prrenente. Abaris, is. — de un lu- onis. — del extranjero y sus
clara eruditiane ornatus. Elgar. Alicujus loci popularis,modales. Peregrinitas, atis.
más hábil ó:sobresaliente en un is. — de las cercanías ó alre- Conservó el habla hasta las
arte. Artis ontistes.
dedores. Circumcola, ce; cir- últimas boqueadas- lingual
habilidad, f. Capacidad, buen cumcolens, tis. — de las sel- usum aá extremum usque
spiritum retiouit. Noo prius
tálenlo. Salertia, sallertia,ce;
vas. Servicola, ce, servieulíllum vox, quam vita dej'ecit.
habilitas, otas; idónea ad alitrix, icis.
qoid eont¡iaratio. JJ Destreza,
habitar, a. Vivir, morar, resi- Estar para concluirse atoún
negocio. De re aliqua oyere;
maña, gracia para ejecutar al- dir. Habito, in/uibito, as; áeNegar ó quitar el
go. Solertia, industria, gra-go, calo, iocolo, accolo, is.incltoare.
—
tia, ce\ dexteritas, calliditas,
cerca, en las cercanías ó alre- habla á alguno. N o hablarle.
atis. || Suficiencia.. Scientia,
dedores. Circumeolo, is. — en Alicui rei'ba negare.
peritia, w; erialitio; onis.
|
su |casa.
Aptiá se, in suo, in hablado, da, p. p. de H A B L A R .
Proferido, pronunciado Affafig. El sujeto hábil, idoneus, sois cei/íhus habere, habitare.
aptus, a, um. Tanta era la Tierra, país donde no se puede tus, a, um. — inútilmente.
Blateratus, a, um. — entre
habilidad de La\ínia. Tanta
habitar. Terra ómnibus nein.dol.es in Lacinia eeat. Hacer
gata. Los que habitan países dientes. Mutitus, a, um. Bien
sus habilidades, fam. Suas en que la atmósfera es densa. ó mal hablado. Comedido ó
arles et dexteritatcm adhi- Qui térras ineoluat ubi aer descomedido en el hablar. Mobei-e.
crassus est. Veo ya á donde deste, decenter, inmodeste,
iadeeeriter loqueos.
habilitación, f. La acción y
ha de ir á jiarar la envidia y
efecto de habilitar-. Aptitudi- en donde ha de habitar. Video hablador, ra, m. f. El que haois declaratio, habiátatio. jam
\\ quo invidia transeat etbla mucho con molestia de
otros. Lioyulaca, ce; loeutuEquipaje, provisión de lo neubi habílatura sií.
cesario. Commeaíus, us; pro- hábito, m. Traje, vestido de leius, ii; locutor, oris; multi
visio, otas. — de un magistra-los eclesiástie-os. Hábitos, os; quax, acis; largiloquus, garrulus, a, um; cithara loquado que iba con gobierno á las vestís, is. || Costumbre, habijirovincias. Pr tebaida, ee; tuación, facilidad nacida de la cior. || Locuaz. Dicaeolos, a,
preehitio, oois.
repetición de alguna cosa. Con- om. — grande. Loqoox, ríieax,
acis; garrulosus, a, aro. Los
habilitado, m. En la milicia, suetudo, inis; mos, oris; usos,
habladores no tienen manos.
el oficial recaudador de los Itabitos, us. |j La insignia ex>n
intereses del cuerpo que le ejue se distinguen las órdenes Loquacibus vis et robur in
lingua
est;
fortes,
habilitador,
habilitar,
curator
nombra.
habilitai tor.
á
Rerum
miles.
a.otro.
ra,
Dar m.
legioois
á Aptitudinis
uno
f. El
por
(jue
proca- stris
militares.
algún
nitencia.
Reatos,
tentice
delito
ordinis
us.
babitus.
El
Insigoe,
que
ó
Tomar
pecado,
trabea.
se—lleva
el
is;
dehábito
Pa-nilos
— por
equede
reos.
pehabladuría,
hablar,
manu
laquocitns,
Vanilogoentia,
ignava
a.
Decir,
f.linguO.
garrulitas,
Charlatanería.
ce;
proferir,
indocta
aratis.
HAB
HAB
HAB
5*S
ticular las palabras. Loquor, bero córele /ahnlari. — conaire. Inanes voces jactare. —
eres; sermorinor, prce for, gracia ó chiste de alguna ma- cosas que dan jilacer al que
ans; vocero oiittere, edere;teria. In aliqua re carillari. las oye. Loqui ad voluntatetn
respondeo, es. ||fig. Discurrir,— con palabras blandas. Blan- alicujus. — frecuentemente
tratar jx>r escrito. Exigo, is. dís adire sanes; benigne di- entre dientes. Mussito, as. —
|| Manifestar, declarar, expli- cere. — con perturbación, con fuera del caso, de proposito.
car su sentir. Promo, is;pro- oscuridad. Orationem ejlun- Prceter rem loqui. — gordo.
loquor, eris. || Platicar, condere. — con propiedad. Pro- Amenazar. Arraganter loquü
versar con otro. Consermoci- prie loqui. — con apacrbilídad — gorjeando, como el quehaice
oor, eonsermooor, aris; ali- y suavidad,ó fríamente. Lente gárgaras. Gargaric/ia, as. —
cui effari; alloquar, eris. —dicere. — con demasiada li- largo. Detenerse demasiado en
por alguno. Rogare, in alicu- bertad. Lie eolios áicere.— conla conversación. Looginqoíini
jus J'avarem toqui. — alto. reserva, con moderación. Par- logoi. — mal. Injuriar. Ob loExplicarse con libertad y eno- das dicere. — con m á s re- quen; eris. — mal de uno en
jo. Vocem attollt-re, cootemleserva, con más moderación. su presencia. Os alicui laere, intendere, efferre; ciato,
Costaditius dicere. — con másclere. — mal de un muerto.
contenta voce,'date, ampie seguridad, con más satisfac- Alicujus manes lerc/er-e. —
loqui. — muy alto. Detoncit,
ción. Porreetiore fronte lo- más copiosay adornadamente.
abat. — á tontas y á locas. qui. — con sinceridad, en con- Fusá/s disputare. — mucho y
Hablar disparates ó descon- ciencia . Boma fíde dicere, sin sustancia. Loquítor, aris;
ciertos. Efi'utio, is; inepxe garnarrare. — con un muerto. loquaeito, as; polcare dicere.
riré. Muchas de esas cosas Hablar inútilmente. Cum mor- — necedades. Fatoor, arüs. —
son claramente ficciones y de tuo verba jeteen-. — con va- jjor boca de otro. Aliena linotras se habla sin ton ni son. nagloria de sí mismo, alabán- goct. dicere. También se dice
partim ficta sunt dose. Gloriosius de se ipso vulgarmente : hablar por boca
Quorum
aperte partim effutitar te-prcedicere. — oon mucha ve- de ganso. — por incisos, por
meré. — de antemano, ó el hemencia. Poteotissime dice- miembros cortos. Ccesim diprimero. Pnelaquor, eris ; re.—con gran aplauso y gus- cere. — por inspiración divina.
prcefor, aris. — abriendo mu-to de los oyentes. Loqui ad Dívioo spiritu afi'uri. — ronco
cho'la boca con áspero con- voluptotetm — contra algu- á fuerza de vocear. Ravia, is.
curso de las vocales. Hioloe no. Hacer invectivas contra — recio, con entereza. Iatreloqui. — al oído con alguno. él. In aliquem invritere. — tille loqui. — según el tiempo
Immurmuro,
as; in aurem
con más erudición e.ue los
o pide. Apte ad tempus diinsusurrare; alicoi ad au- demás. Litteratius quam cecere. -- sobre un asunto. Io
rem accederé. — ante el juez, ten' laqu.i. — con mucha estirem aliquam dicen-. — saen su presencia. Apud judimación de alguno. Aliquem
biamente, muy bien. Pal, ¡n-e
cem dicere. || Defender en jus-honorificentissime appellare.
dicere. — temblando, tintando
ticia la causa de uno contra de corazón, sencillamente. Ex
los dientes de miedo. Corusco
otro. Apud judicem pro ali- animo dicere. — de jirisa y
pro? tremare J'abulare. —
quo, de aliono re, cootra vel
atropelladamente. Properanveinte y dos lenguas. Duarum
adversas aliquem dicere.—á ter loqui. — descaradamente.
et vigioti(gentiumore loqui.
alguno en lengua púnica. Ali- Osee loqui, dicere. — de meAsí hablaban en lo antiguo.
quem punice appellare. — á moria, de repente, lo primero
Sie alim loquebantur. Haldas
uno aparte. Aliquem solom que ocurre. Inconsulta , íná quienes satren tanto como tú.
prehendere: o/xluetuiii in seconsiclerate loqui. — de cosas
Nolis, ¡inedicits. Hablo cosas
cretora alloqui. — á «no porgrandes, bajamente. Grctm/ia
bien notorias, bien sabidas.
cartas. Aliquem per epístolas,minute dicere. — de veías,
Nota laquor. Habla mejor,
scripto adire. — á tiempo, encomenzar á enfadarse. A^.gre
oon más modo. Baria verba
su lugar, á projx'isito. Loco ái-ferré, ir-asc'e, — de vicio. Ser
queeso.Parcius isla. De estas
cere. — bien, comedidamente. hablador. Loquacem esse. —
cosas habla Homero. Hee-c
Comiter loqui. — bien de al- en común, con todos. Indefiapud
Homerum oanuntu.r.
guno. Alicui heneríicere; ríeaite loqui. — entre sí ó conSi quieres que nadie hable,di
aliqua ore rotundo loqui. — sigo. Meditar sin pronunciar.
la verdad. Taceri si ris,
brevemente. Absolute dicere, Meditar, neis: st'cum agere.
ríicíto. Las Ligrimas m e imad summam, in summa, 'pres- — entre dientes. Murmurar,
piden hablar, ¡'ra: lia i
te laqu.i. — baja. Obmunnura,gruñir, ¡tnmtirrriu.ro, remurlac/iii non possum. Y para no
as; vocem demittere, suhmit- rnuro, musso, mussito, as;
hablar de otras, ligue
tere,ríeprimer-e;suminissá, emutia, is. — elocuentemente,
tacearn. La cosa misma haáeprsssa poce uti. — con más con armonía. Elaquor, eris;
bla, 1o está diciendo. 7iV-s tpsa
atrevimiento. Confic/cníius ríi
roto mi o ore, diserte, capí ose,
loquitur. Habló pocoy modecere.— claro. Decir su sentir oroate loqui,ríi.cere;eleganti
rado. Paiu-a et. miidica dissesin adulación. Aperte ex ani- sermone uti; puré, saluie, itiruit. Se puede hablar 1
ma loqui. || Pronunciar clara tiríe, tiple, ctmgrueriter, commente. Lingua li/ierlan
y distintamente. Verba expla- pacte fui irle, dicere. — elopetit. Sólo habla de gui
nare. — con circunlocuciones cuentísima mente. Plenissime
Meriim liellum loquitur.. Haó j-ierífrasis. Círc-umlaquor, dáere. — el primero en el
bló claro. Fxperlitc /o/máuas
eris. — como joven con poca pleito. Priarc loco causam
est. Hablaré claro. Non ol>reflexión, con poco juicio. Ju- dicere. — en pro y en contra.
scure ngain. De ti se habla
vmar, aris. — corno los Ate- Aliquam rem, ad aliquid, de
en cabeza de otro. Mutatn nonienses, afectando su modo. re aliqua, circa aliquid vermine de te fábula nnrralur.
Attáisso, as-. — con elegan-bis in utramqoe partem, io
Hablemos ele otra cosa
cia, Laute, puré, eméndale contrarias partes disputare;
monem
alia
trons/'eraimis,
franqueza.
demasiado
loqui.
tadas.
trmsseInfracta
— dicere.
ccon
ovulgar,
Libere
n estilo
expresiones
loqui.
—loqui;
tenue.
¡nquinate
con
— corSohestilo
con
li- ptare.
verba,
res.
minos
contrarias
re;
alloquar,
Minados
demasiado
rcr/oun
— enin
público.
fiar-ere,
dicere.
partes
eris.
amenazadoOro,
——
tliscehabeenal
as;
tér-liaetenas.
Sed
7n
esto
concertamos:
et
serinaneni,
orí
luce
bastante
alia
haetenus,
Mal
renuimiis.
hemos
mtítaiinis
in
se vituperettiohabla
hablado.
sed de
Pero
de
larc
¡itit
teil.e
Í
«44
HAB
HAC
HAC
nem aááuceris; omnium ser- pace leones. Fortes in tabula.haca? ó ¿qué haca morena?
mone vapulas; pessime, male Mal para quien habla, y peor fam. Dícese jiara despreciar
audis. Mucho se habla de para quien calla. Crimen ex si- una cosa que se junta con esta
expresión. Quiá booi t
esto, todos lo dicen. Hac de lentio, ex voce. Si loculus Juere multus, celebérrimos ser- ro, non quiescet dolor nieus;hacanea, f. Caballo chico mamo est, habetar; in ore est eí si íacuero, non recedet o yor que las hacas. Britanniomni popólo. Y a no se habla me. Habló Roldan y habló
cus, tolutarius eqoos.
de eso. Evanuit hujus reí me- por su mal. Ascáxm ipse suishacedero, ra, adj. Factibilts,
moria. N o oímos hablar de peáibus illicit. Ipse sibi pere; fado facilis.
otra cosa que de tus infamias. niciem accersivit, molitus est.
hacedor, rn. Administrador de
ganado, etc. AdmiTui's crimioibos aores oostrceSuo ipsius laqueo captus est. hacienda,
JJ
calleot. N o se habla de otra El acto de hablar. Locutio, onis.
oistrator, ares.
cosa que de ti. Multum est — entre dientes. Mutitio, onis.
hacedor, ra, rn. f. El que hace,
nomem tuum; in omoium ore El que habla. Fans, loquens, causa ó ejecuta alguna cosa.
Aplícase únicamente á Dios,
versaris. Habla en fin como tis; vocalis, e. — con oscuridad
quien es. EJfemioatorurn y ambigüedad. Flexiloquus, diciendo el Supremo Hacedor.
etiam oratio cjfeminata est.a, um. — bien. Disertus, do- Factor, doctor, creotor, oris.
Es hablar por demás. Frusta, cíilaquus, a, um. — con li- || Eundador, inventor, autor.
vane loqui; surdo canere. N o bertad. Libera lingua. — con Cooclitor, effedor, áoctor,
oris. \\ FA que trabaja y obra
se hable más en ello ó de ello. suavidad y dulzura. Mellicon agilidad. Vivirle, prompte
filuus; mellífluens,tis.— neSatis jam áicturn, nullus ultra sit sermo. Hablaré sin re- cedades. Sfultiloquus, moro- agens.
hacendado, da, p. p. de HAbozo. Aperte, simpliciterquelogus, i. — perfectísimamente,
loquar; aperto pectore, aper- con el mayor primor. Io diCENDAR y H A C E N D A R S E y adj.
ceodo perpolitus. — suave, El que tiene mucha hacienda
tis tibiis Ubi loquar;áe plaustro, e quercu, ad quereum, dulcemente. Suaviloquus¡sua- en bienes raíces. Divítíis auá petrá tibi loqoar. N o ha- viloquens,tis.— de los astros.ctus, ceffluens; prceáiis, fia
blar, callar. Obmotesco, is. Astriloquus, a, um. — simple- áis abundans. ]| Rico. Dives,
Estar hablando una estatua, zas, tonterías, frioleras. Tnalocuples, etis.
una pintura, etc. Imitar per- oiloquus, a, um. — con juicio.hacendar, a. Dar, conferir el
Graáarius, a, um. — con dul- dominio de bienes raíces. Prcefectamente al natural. Gestu
spirare. Hablarlo todo, no ca- zura, con suavidad. Mellifiuus,ctiis, fundus dotare. || r. Hallar lo que se debe. Ne ta- dulciloquus, dulcioreloquus,
cendarse, hacer hacienda, comeenáa qoidem proster•mittere.a, uro; mellifiuens, tis, — claprarla. Rem faceré, augere;
Hablar por hablar. Hablar sin ro, que dice con claridad 1o prceáia eomparare.
sustancia, sin venir al caso. que siente. Planilaqous, a, hacendera, f. Trabajo para
Nagas, inania garriré. Ha- urn. — con demasiada con- todo el vecindario por su utiblárselo todo sin dejar hablar á fianza y presunción. Confi- lidad común. Communis lalos demás. Indesinenter verba dentiloquus, a, um. — expli- bor.
/unciere. Ni hablar ni pablar. cándose. Prolocutor, oris. — hacendero, ra, adj. Aplicado,
fam. N o chistar. Ne mutire con otro. Colocutor. — bien y que procura aumentar su haquidem; obmutescere. N o ha- obra mal. C/irestologus, i. El
cienda. Laboriosus, seáulus
blarse. Apartarse de la comu- ó la que ha hablado. AJI'atus,operator.
nicación con otro. Verba irei- loculus. La que habla ó hacehacendoso, sa, adj. Cuidadoso,
hablar. Elocutrix, icis. Aquelsolícito en hacer las cosas que
smicitice caosa negare. Ir á hablar, á ver, á buscar á uno. con quien se habla ó trata. le convienen ó de su cargo.
Aliquem adire. Cada uno ha- Conversans, tis. Cosa de que Actuosus, strenuus, operosus,
bla como quien es. fr. prov. todos hablan. Omnium ser- solláitus, a, um.
Efif'cemiaatorum etiam oratiomone celebrata, in omoiomhacer, a. Producir, dar el priauribus posita res. Aquello mer ser á alguna cosa. Fació,
•efifeemiaata. Qualis vir Ialis
oratio. Cada uno habla ó cuen- de que se puede hablar. Fancooficio, oj'fieio, tfl..j| Fabr
ta, de la feria según le va en áus. Aquello de se que ha de car, formar alguna cosa. 7c/.
ella. ref. V. FERIA. Habló el hablar, lo que ha de ser fa- || Ejecutar, efectuar, cumplir.
buey y dijo mu. Stultus stulta moso y celebrado. Loquendus. Prcesto, pairo, perpetro, as;
loquitur. A.sioo fabulam nar-Aquello de que se ha hablado fiado, confirió, ago, gero,
•rabat qu'espiam, et Ule move-mucho. Prcediccetus. El queáegero, ejficio, Jácesso, is;
•bat aures. Hablando de tejas ha hablado primero. Prcelo- perseqoor, Juagar, eris. \\
abajo. Quce supra nos, nihil cutus. Orador que habla en Ejercitar. Obeo, is. ||fig.Dar
aá nos. Hablen cartas, y ca- estilo tenue. Demissus orator. el ser intelectual, concebir algo
llen barbas. Tune caneot agoi, El que tiene facilidad en ha- en ¡a imaginación; y así se
cum taeebuní gracoli. Quien blar. Volubilis, e; precipiti
dice : hacer concepto, juicio,
celeriíate dicendiánimo. Coocipio, ejfingo, is.¡{
mucho habla, mucho yerra. quaáam
Culpantur multum qui gár- homo; qoi celeriter verba volConstruir, levantar. Prceduco,
rula multa loquuotur. Noo vit; qoi celeriter orationemis. || Dar, conceder lo que se
est ejusdem et multa et op- fundit; qui volubiliter verbapide. Dono, as; largior, iris.
portuna dicere. Quien no ha- fiuodit. El que no habla de || Contener, caber; y así se
bla, Dios no le oye. Oceullce otra cosa que de armadas. A'¿- dice: esta vasija hace tantos
musices
nullus respectus. hil oisi classes loquens.
cuartillos. Capio, is. || Causar,
f. Rumorcillo, patra- ocasionar, como hacer un daScire tuum nihil est, ñutí hablilla,
te
ña, cuento, mentira. Fabella, ño, un perjuicio. Suscito, as;
sciresciaí altor. Amyclas per-áiáií sileníium. Hablar de latabella, ce; rumusculus, ser-afif'ero, ers. |j Disponer, ade
muoculus , i. Esta hablilla rezar, como nacer la comida,
mar y estar fuera de ella. E
ierra specíare naufragium anda por el pueblo. Hcec fa- la alforja, etc. Prceparo, as;
•talanquera.
xellare.
bonum
specíare
quilibet
est.
fiureníem.
Atlieus
gubernaíur.
Tranquillo
Neptunufn
in
Hablar
portu.
procul
Lingua
mare
deIn
habón,
haca,
árls
estatura.
bella
\
tumor.
f.
omoium
m.Caballo
Ronchón.
Mannus,
implebit
de Prcegrani,
pequeña
¿Qué
aures.filcio,
y
perfeccionar;
conáio,
esta
así
pipa
seis.
áispono,
hace
dice
||ybuen
:Convocar,
hacer
asíis.
vino.
se\\
gente.
dice:
Perjuntar;
Mejorar,
HAC
HAC
HAC
544
Confio, as; cogo, is. \\ Acos- miuiseor, cris. — ó criar ca- res esperanzas. 7n
meliorem
tumbrar, habituar, enseñar,
llos. Calleo, es. C u y o ánimo
inducagitatíeniem aliquem
crió callos con la costumbre
c o m o hacer el estómago á un
ce-re. — la c a m a . Lectum sterce.mo las m a n o s con el trabajo.
alimento. Us. c o m o r. Assueoere; foros emnnire. |¡ M u fiacio, is. jj Entre jugadores, Quar-um íanquam manus opellirla. Suhsterno, is. — un ca' asegurar lo que jiaran cuando re sie animus «su , aneaioit. mino. Abrirlo. \iam sternere.
—
el ejército m á s animoso
no lo ponen de presente; y así
— la jirimcra camjiaña. 77rodicen : hago tanto-. Sponsiocada día. Exeroitum cortfiri inium ¡itiiiere. deponere. —
nem suü fií/e ¡acere. || n. Im- matiorem in (lies el lucré. — c a m p o , apartar la gente. Camá uno infeliz. InJ'elicita,as.— liutn reiterare. — caso de alportar, convenir. Attineo, perá uno el honor (jue se le debe. guna cosa, estimarla. Aliquid
feneo, es. || Aumentarse, creAlicui lionorem persolrere.—:
cer; y así se dice : hacen los
magni ¡iciulerc, faceré, cestiabrir los oídos. Aures retoárboles, los cerdos, etc. fremnre: — poco .-as.., cuenta ó
aprecio. Á'egligo, jia.rvíríuco,
sco, is; ceogeri. |(Existir actual- reo-e.— alguna cosa con ayuda de la fortuna, ¡'amulante
¡larrifacía, Jiarvipendo, is.—
mente alguna cosa, c o m o hacreer y persuadir. Firíem j'acer frío, lodos, etc. Existo, fortuna aliquid agere. — aleei-e. — ó formar causa á uno
is; sum. es, esse, fui. |¡ C o - guna cosa en daño suyo. Mala
soo aliquirífia ere. —alianza, de pena capital ó sobre intererresponder, concordar, decir
sociedad. Luirse. Soeietctteni ses. Aliquem, in aliquem, de
bien una cosa con otra. Quaeonjungere; aliquo, capitis, capite, de cadra, as; convenio, is. || C u m - i oiré, e/cerras
dexíram ríe.circe j un g ere,
¡i'tte, pecunia anquirere.
—
jilir, llenar el número de una
cosa,, como- hoy hace años. commtítere: Jtrríusetun alájoa oélebre, famoso, ilustre. ConJ'erire, iccre, pei-cotere; la- celehra, ilarirha, claro, as.
Compleo, exjdeo, es; campa— centinela. Exc-uha, vigilo,
no, is. || Junto con los infiniti- dero, as. — alianza ofensiva
y defensiva. 7n eomuálitiortt
as. — un círculo. Beeircino,
vos de algunos verbos es obliasciscere. — amigo uno de
gar, precisar, ó lo que signiees. — cosquillas. Título, as.
otro.
Adhos¡¡ita,
as.
—
andar
— cocer m u c h o . Diseoquo, is.
fica el infinitivo, c o m o hacer
grundire.
— comercio de las vidas. Anivenir. Cogo, compello, is. ] de prisa. Gradum
m a s oegatiari. — c o m u n e s los
Con nombres de oficios y la — andar en vuelta, en giro al
caballo. Equum cir-cumcigere.
empleos, las honras á los jiapreposición D E es hacer ó ejer— antes de otra cosa lo que
dres conscriptos y á la ¡debe.
cerlos, c o m o hacer de porteVoe«)'e ¡amares in
cammone.
ro, etc. Fació, geno, ago, is. || se lia encargado. Mctaríatis
— comparecer en juicio. 7n
Junto con la preposición Á y pra-verti. — aplicar el oído á
alguno. Aures alicui arrige- jos áec/ucere. — concurso.
algunos nombres significa esre. — almoneda.
Aoctiooem
tar dispuesto á recibir lo que
Foro cederé. — concurso de
los nombres significan ; y así Jeteen;. — alto. Pararse. Sisto, acreedores. Qreditoribus dese dice : hacer á todo. Parais. — augusto y venerable á coquere. — con otro. Con Jaturn esse. || Junto con D E Ó SÉ, uno ó á alguna cosa. Augusto,
cio, is. — con voluntad, con
ó con los artículos EL, L A , L O , as. — avergonzarse á aiguno.
afición. Ex animo faceré. —
es fingir lo que significan los
In rubor-erorícer-e.— á dos confesar en el tormento. Crunombres ejue vienen después,
j)alos, fam. Duabus seáis seciaiu con lessioncm e.i-juimec o m o hacer del bobo, hacerse
deare. — á uno todos los bene- re. — confianza ele alguno.
bobo. Otras veces significa
ficios posibles. Aliquem
omFiríem al'aiii .arhitrari. —
ni bos benéficas pros equi. —
confidente ¡i alguno ele u n a
, blasonar ele lo que los n o m bres indican, c o m o hacer del
á uno un beneficio doblado. acción mala, in cansdeníiatn
/ieneftct'uin alicui eani/upli- feteinoris aliquem as¡ iseere.
hombre. Fiogo, is; sese jactare. IJ Junto con los artícuciii-e.— beneficios jior interés. — cónsul, nombrarle, crearle.
los K L , L A , L O , es ejercer, y m á s Beneficia Jn-nerore. — bando
Consulem juberc. — correrías
representar lo
apante. Secessionem
faceré.
en las fronteras de un país,
comunmente
que significan los nombres, — bien, beneficios. Benef'ctcio, en la tierra enemiga, ¡ocurso,
c o m o hacer el rey, el graciois; J'rugem Jai-ere. — bien á ¡lersulto. as: eritmpa, e.reurso, etc. Reprtesereto, as; ago, muchos. Bene de nuiltis pra- ra, is; fim'hits eegionis perJingo, is. || Junto con la pre- mereri. — brillar, resplandecurrere; in tigra ¡uistiti percer c o m o u n relámpago. Prceposición POR. y los infinitivos
sa haré. — corrillos. Circular,
significa cuidar de la ejecu- Julguro, as. — buen tiempo.
aris. — la corte. Visitar c o m o
(.'(insereno, as.— burla de al-pretendiente. Soluto, prelwoción de lo que da á entender
guno. Aliquem
sibi lut/ihrio so, as. — u n a cosa á su tiemel infinitivo, c o m o hacer jior
ludiere; lutlum, ludt,s fio-ere. po. Die aliquid facete.
escribir. Ago,
is; cur am
—
aáhibere ot. — alguna, fam. — caer, derribar. Lahelat-lo, crecer el cabello. Capillum
Ejecutar alguna travesura.
as. — caer ó vacilar á alguno
crinare. — con arte. Scite, et
en su fidelidad. Fidem alicuAliqoid immoríerataai, terenuste agere. — cuentas sin
jus
letheliatai-e.
—
caer
á
uno
trum faceré. — alguna cosa
Ja liuesjicda. Secum ratiooes
arrastrando, fam. N o hacerla
en un ene-año. Aliquem
in frustra depuiare. — la cuenbien, ó hacerla de mala gana. j'rciuríem illieire. — c a e r a u n ota, echarla. Rationem
subduen la trampa, en el lazo. In
tert; ¡itilate. SUp.pufare, nllInvite, nequiter ngere. — á
todo. Arí omnia ¡larattun esse. transeiinam rítuere. — caer
meriim t apere. — cuenta con
— .artificiosament'-. ¡•'inga, is.á alguno en un error. Erroel producto de la hacienda.
rem alicui ojl'iiiiríere, ineu—amistad. Feo-ere anu'citium.
Nomen
cum vineis /acere. —
tere. — caer ú alguno algo (li- cuenta con la bolsa.. Fes/o die
— arméis. Fabricarlas. Arma
las manos. Aliquid alicui ríe si quid ¡iroilegeris. Pro J'e.sío
laborare. — á uno pagar la
pena. Pénenos ab aliquo e.epe- nianilm.s- excutere. — calentar egere laelni, ntsi pepereris.
los baños. Tlu-rnirl'acio, is.— Áut annus animi, aut plus
tere — á uno odioso. Aliguem
io odium, ia inriríiam rapepatenliie. ¡nti-a íuaiii pelláu'•albir á uno. Elinguem
reddere; linguam alicui comprire; inviríáim ala ui ¡acere. —
Ituu te i omine. — del m i s m o
á oscuras Las cosas. Noctem
mere. — concebir á uno las
tiempo, e 'oalempona, as. — del
• rebus ellun.tlere. — agua elmayores esperanzas. In mncuerpo. Desideo, es; externo,
navio. Norigiuiu aquam
trairiiintm sjiem aliguem aríríuis; rente:, onus aríjieere, defaere. — á la memoria. Com- eere. — concebir a uno mejojen ere. — daño.
Damnum,
* DICC. ESP.-LAT.
35
fvlfi
HAC
HAC
HAC
iiudam operam áare. — de — las exequias, el funeral de desabrido algo. Dásipio, is. —
nuevo. Inventar, hallar. Nova, sus parientes. Par-cofa, os; invectiva» contra alguno. Declamo, as. — juntas ó congreas. — de prisa alguna cosa. ex.seqaior,«ris. — las exequias
Aliquiá ¡iraperare. — des- al rey. Regí salemnia mittere, gaciones. Cu-tas rm'scere. —
cripción. Describa, es. — y peragere. — las exequias á un juramento falso. Perf'ul.um sadeshacer. Destruir la obra he- difunto. Justa, futiera eonfl- eramentum dicere. — justicha. Telum Pendopes retexe- cere; cin.eri suprema fierre.cia. Ju.stitiam promere. — la
re, — de la noche día. Lucer- — el ejercicio un ejército. Exer- corte á los poderosos, rondar
neeriam, pneiiasterum vitam citum decur-rere. — expedi- su casa. Poientiarum tintina.
vivere. — de la necesidad^ vir- ciones militares. Bella obire. — la salva. Delíha, as. — lastud. Fac uí libeeeítibíquod — escrúpulo. Religioni habe- veces de alguno. Alicujus lonecesse e.s-f. — de una vía clos re; religione capi. — famoso,cum, vites supplere. — leña,
mandados. De eadem fiáeliü conocido, insigne jior buena ó firovisión.de leña, de materiadúos parietes dealbare. — di- mala parte. Nobitito, as; insi-es. Material-, aris. — leña,
gresión. Digredior, egreáior,guió, is. — que un negocio, ir á buscarla, á traerla. Liempresa ó pretensión quede gnor, aris. — leva de gente,
eris; ad alia, a proposito diele soldados. Milites colligere,
veríere; dicendo vagará _— sin efecto. Frustro, as; frailar, aris. — un favor. Bene- legere; clelectum agere, hadigresiones largas. Longius
prolabi. — del ojo. Guiñar. ficium elare; beneríealiquo bere, instituere; metooro Jaeere. — líneas ele circunvalaNido, as; conniven, es. — á mereri, promereri; benefiuno desatinar. Infatuó, as. — cium in aliquem eonferre. — ción y contravalación. Castra
dimisión. Dejar. Dimitió, is. feliz, dichoso. 77eo, secundo, vallo cingere; fossam castris
as. — figuras de cera ó barro. pi-a-ducer-e. — leyes. Estable— un discurso publico en facerlas, dictarlas. Leges, jura
vor de alguno. De aliquo cau- Plasmo, as; Jingo, effingo, is;
ciónelo habere. — dinero. Pe- e cera, ex limo eff'iagere. —scriber-e, comiere, eortstitue
cuniam redigere. — divorcio forraje, segarle. Pabulum se- rc,figere.— locuras, extracare. — su fortuna á uno. vagancias. Morar, aris. — dos
con la mujer. Uxorem repudiare. — dudar. ¡acertó, as.Alicoi prosperare. — foso al-locuras, dos disparates. Bis
stulte faceré. — la rueda el
— un edicto, publicarle. 7?e<¿- rededor del que se tiene cerctum interponere. — echar, cado. Fossam obsesso prcedu- pavo real. 7?oío, as. — lo que
despedir diferentes colores por cere. — fosos delante de las se dice, trata, pacta. Acl rem
repercusión. Colores elidere. puertas. Portas prrefiodere. verba eonferre. — llorar á
— escarmiento en cabeza aje- — franquezas con lo ajeno. uno. Lacrgmas alicui eliiere,
na. Optimum aliena insania De alieno elargiri. — frente.fietum excitare, moveré. —
fruí, ¡rinoeuus aliara aspi-Resistir. Sisto, is. — frecuen-llorar á su mujer. Uxorem
temente ó á menudo. Tener lacrgmantem t oncinnare. —
cioro meum ¡icibentein malum.
Félix quem fetciunt aliena ocupación ordinaria. Factito, madurar antes de tiempo. Prcepericula cetatum. — ejemplarfiado, as. — frioleras ó baga- coqoo, is. — mal juicio de alcon alguno. Exemplum in ali- telas. Tricor, aris. — fuerzaguno. Aliquem judicio cornquo, in aliquem statuere. — ó esfuerzo. Resistir ó ponerse borere. || circomcolitare.
Dar que sentir. Noxa' esse. —
— el bajo. Cantar, haciendo contra. Obnif.or, cris. — las
el tono más grave. Succioo, is.funciones propias del cuerpo. mal y daño. A7a¿e promer-cre;
Corporis moneribos fungí. — malej'aeía, is. — mal á uno.
— el dormido. Somnum
menfundir. Refondo, is. — gárga- Male de aliquo mereri; alicoi
tid; vigilaníi nasa stertere.
— e m b a r a z a d a ó preñada. ras. Offueo, as. — gestos para malefacere, nacer-e; verbo,
Grávida, as. — el acusador divertir al pueblo. Gesticular,Jacta aliquem leeáere. — maaris; gestutn agere; gestia, los oficios á uno contra otro.
que se condene al reo. Conáemno, as. — entrar á uno en is. — gestos y ademanes de Dictis infiensum aliquem alsu deber. Aliquem in ordinem representante en un discurso teriríare.— maromas de arecogeré. — esfuerzos para re- público. 7n oratiane saltare. na. Pretender cosas imposie.r
arena
cobrar la patria. 7Vtt¿ patriam — la gracia de un año. Con- bles. Funem
recuperare. — todos los es- ceder un año de tiempo. An- effucre. — mansión con frenttm remitiere. — guerra. cuencia. Mansito, as. — más
fuerzos, emplear todo el pode lo que se puede. Se supra
der. Pedibus nianihiisque ca-Bellum infierre, gerere, e/eñad ; ñervos omnes, riereis e/ere, áegercre. — guerra á rires extendere. — á dos manos. Utrique se venc/tíare;
omnibos contenderé, Intende-alguno ó contra alguno. Cum
re. — esfuerzos para ser ama- aliquo bellum gerere; bellum utrumquespede amicitia'fialdo. Arnari laborare. — todos alicui. novare. — hervir ó co-lere. — mención de alguno ó
de alguna cosa. Aliquem, de
sus esfuerzos. Omni opera cer, ¡n/'errefiado, dej'ercefiaoti. — todos sus esfuerzos por cia, is. — hervir, cocer un aliquo, aliqoid, de aliqua re
inmmeiiiorare , memorare ;
subir á algún paraje. Vá-íote poco. Subfer ve fació, sufi'erde aliquo. alicujus rnentioin aliqoem laeom canniti. — vej'acia, is. — honor á alguno.
ó servir defiadorpor alguno. Hanorem alicui perltibere. —nem/acere; memini, nisti. —
F¿e/e sua aliquid esse, alicuihonor á sus parientes. Ser la mucho ruido. Detonat, abaí;
jubere. — envejecer, conser- honra de su casa. Propinquis consírepa, is. — mil votos ai
• var algo para (pie se haga ornamentum esse. — impreca- cielo. -F.tliera rotas onerare.
viejo ó añejo. Invetero, as. — ciones contra alguno. Echarle — gestos con la boca para
maldiciones. Deorum iram in burlarse. Vcdgio, is. — mudar
el primer-papel en una comedia. Primas partes i a comev- alicujus capul detestad. — de opinión. In áiversum affiáia agere. — el pajiel la per- impuro, sucio, puerco. Impu- cere. — mudar de parecer á
sona efe otro. Alientan perso- ra, as. — inflexiones, varia- uno por fuerza. Aliquem áe
sententia
áetrudere.
— óa*.
prociones
con
la—7n
voz.
canta
nam
sustinere,
—ineuteentrar
Ítuem.
en
re.
rce,
mo,
ir deseo.
haciendo
—as.
ini/ijferre.
esperar
maro
—Desic/erium
esteras.
espuma.
alicui
áfierre.
alguno.
Storeo,
— Exspuesse;
espuma,
A7oas.
alijaeere,
saquiro,
rnoda
infiectere.
dad
uno.
pública.
Injuriara
peccare.
is.
immittere.
— fiaeere,
injuria
publica
información.
— Voces
injuria
— áinfierre,
insípido,
comla utiliá7n-faceré;
oblación
ducir
quavis
Declarar,
¡Icmurmuro,
un
re
eertiarem
úhacer
faceré,
murmullo
ofrenda.
tes.
saber.
reddere.
—
aliquem
Libo,
suave.
'Notum
notorio.
de—
HAC
HAC
HAC
547
— oficio ó función de juez. punta en un palo con varias excire. — saltar los sesos.
Jocheo, as. — oficio de prego- rajas á modo de espigas. In- Cerebrum excutere.— sátiras.
nero para ganar la vida. 7n spigo, as. — que hagan lugar. Hacer burla. Carino, as. — ó
quantum vocem caoj'erre. — Campoio relaxare. — que á dar treguas al dolor. ínterla oración fúnebre. Laudo, as. uno le nazcan escrúpulos de valla clare. — saber. Ceriio— ordenanzas que pasen por alguna cosa. Alicujus rei re- rem aliquem /acere, reddere;
leyes. Jusfiaeere.— ostenta- ligionem afferré, ioducere, dej'ero, ers. — secar. TabeJ'acio, ¿s. — senos, dobleces ó
ción ó gala de ingenio. Face- injicere, ioeutere. — quedar
tas uti;fiacetumesse; inge-en una tregua de común con- pliegues. Sinuo, as. — señas,
nium venditare. — — contra sentimiento. Inducios condi- Nica, is. — señas ó movimienalguno. Dicta dicere in ali- cere. — que las gentes hablen tos de esfuerzos con tos miemquem. — ostentación de sus ele alguno. Aliquem populis bros. Nido, as; nicior, aris.
riquezas. Luxus explicare. — loqueadum clare. — que uno — señas con la cabeza. Mosprestar juramento, obligar por haga ó represente cierto per- trar su voluntad por señas.
medio de él. Sacramento obli- sonaje. Personam alicui im- Noto, as; ennuo, is. — somgare, rogare, adigere. — pa-ponere. — rebaja de tos inte- bra, cubrir con ella. OburnÍ»el, vale ó escritura para pagar reses á los arrendadores de bro, as. — sombrío ú opaco.
a deuda. Nominas, pecuniam las rentas públicas. Publico- Oscurecer. loopaco, as. —
scribere. — partícipes á todos nos aliqua mercedum parte sospechosa de corrupción á
de sus bienes, de su fortuna. relevare. — recaer la envidia, una sentencia. Soreles sentenFortunam suato publicare. — el odio sobre alguno. Indáiam tice alliriere. — su gusto.
paces. Pacifico, as. — parti-io aliqoem relegare. — re- Animo obseqoí. — su deber.
Offieiumfiungi,Jaeere, irncipante, ¡mpertior, iris. — chifla, mofa y burla con silbipausas para dividir los versos. dos. Exsibíio, as. — redes. plére; officiofiungi,satisfiaVersam distioguere. — paz Plagas texere. — reventar á cere, parere. — súplicas á los
con alguno. Cum aliquo pa- uno de risa. Aliqoem risu dioses. Déos precióos salatacificare. — pedazos. Derun-quatere. — reír á alguno. Ri- re. — surcos arando la tierra.
cino, as. — pedazos ó migajas sum alicui exprimere, cooci-Imporeo, as. — suyo ó propio
por el uso. Ustijacio, is. —
entre las manos, entre los de- lare, moveré, faceré, elicere,
dos. Digitorum allisiooe con-excutere. — relación al senado teja. Tegolo, as. — traición al
íerere. — participante á uno de alguna cosa. Acl senatum oficio. Officiom proáere. —
de algo, ¡mpertior, iris. —áe re aliqoa rej'erre. — re-torres de viento y mejor, hapartir con violencia. Obligar á petir, resonar la voz. Vocem cer castillos en el aire. Furrios
Íiartir. Extruáo, is. — perder volutare. — resonar las ala- venciere. Tr-aga-áias in nua fe, la constancia. Labefia- banzas de alguno. Alicujus gis agere. Aereen ex cloaca
faceré. — tiro y engañar. Palcio, is. — perder la esperanza.leeoáes íooare. — retroceder.
pom obtrudere. — testamento.
Spern tal/ere. — perder á uno Retroduco, is. — revivir. 7?eel crédito. Alicujus gratiam geoero, as. — reo á uno. Ali-Testaraentum scribere, obsidictare. — testamento
—
conveliere. — perder el juicio.qoem crirniois substinere. goare,
Mentem precipitare; e soo — rico á uno. Inauro, as. — al punto de ir á entrar en bastatu dimovere; ad áemen- relucir las espadas desnudas. talla. Testameofum in proiiam prcecipitare. — perderGladiis micare, maerones co- cinctu faceré. — tiempo de
su puesto á uno. Aliquem ríe ruscare.— rogativas públicas. invierno. Hyemo, ¡tierna, as.
grado, áejicere. — perder el Supplicationes habere. — rui-— tomar las armas. 7n arma
día. Diem corromperé. — per- do, estrépito, estruendo. Cre- excir-e. — tráfico de los libertos. Libertos finiera re. — trader la fama, la vergüenza. pito, obsono, strepito, murFarnarn, pudorem atterere. — muro, concrepo, as; strepo,tar con frecuencia. Aeti.to, as.
— treguas. Inducios, faceré,
poner á uno lánguido. Lan- ohstrepo, aelstrepo, es; murinire, pangere, ináucere. —
guefacio, is. — por inclina- oiuror, aris; strepitum suscición natural, por afecto alguna tare, — ruido fuerte y fre- trescientos estadios de jornacosa. Aliquál propenso animo cuente, ¡ostrepo, is. ruido al-da. Treeenta staríia procedefaceré. — por intervalos. Ia- rededor. Circomstrepo, is. — ré. — una cosa con negligenterfacio, is. — preces ó sú-ruido bramando. Confremo, cia. Molli, levi brac/iioaliquid
plicas contrarias á las que ya ajfremo, is. — ruido entre lacere. — un retrato á lo \ivo.
se habían hecho. Resecro, as. otros. Interstrepo, is. — ruidoVivos vultus ducere. — un
— presa ó botín. Copior, aris.confuso como el de las hor- retrato en bronce. Vultus de
marmore ducere. — un jire— prevención de víveres para migas. Bur-rhio, burrio, is.—
el invierno. Hiemi. in hiemem ruido las aves al batirlas alas. sente á alguno. Manus alicui
alimenta reponere. — preven- Clango, is. — ruido con el canc/on are. — un prólogo.
ciones de guerra. Arma mo- choque ó tropiezo de dos cuer- Pra'loquor, er-ís; proej'or,
veré. — á uno prisionero de pos. Sonum elidere. — salir. prce/aris,fiatur,j'atus sum,
guerra. Aliquem bello capere.Emitió, ás. — salir á patos, áfian. — un plan, un estado.
— profesión. Promitto, is. || golpes. Extundo, is. — salir Censeo, es. — una oración en
Enseñar públicamente. Profi- los colores al rostro. Ore ru- público. Acroasim faceré. —
íeor, eris. — profesión ó ga-borem suffnociere; ruborem un arco de piedra, un ojo de
nancia de hablar mal de otros. ioeutere; alicujus ora rube-puente. Arcum lapidutn copiQuceslui habere mole loqoi. fiacere. — sacrificios. Sacrispagibus efficere. — una obra,
— prólogo, proemio ó intro- operari. — sacrificios expia- un libro. Componerle. Ser-iho,
ducción . Prceloquor, eris, torios. Sacrificio procurare.is. — un mal, un bajo servicio.
— sacrificio nocturno á Venus. Perversa gratia gratificará
prorfior, aris,fiatur,J'ato.s
suot,fiará— promulgar una Veneri pervigilari. — sacrifi- — una ley particular, especial.
Privilegium
ferré.
—
un
trafru
Amnem
puente
sus
rice,
sión
ley.mriberas
Legem
de'
enrem
sobre
torio
trigo.
ponte
firumrniar'mm,
jubere.
con
un
Rei
p junga-e-.
roridere.
río,
un
frumentaó
—puente.
juntar
provire
—— prodigio
digios
lio.
cios
sacrificios
males
uno
de
felizmente.
Aliqoem
que
ósu
monstruos.
procurare.—
país,
amenazan
para
sois
de
Perlito,
apartar
su
Moostra,
sedibus
con
domicisalir
prolos
as.—
á tado,
de
Flores
re.
nare.
cere.—
muchas.
—una
—una
texere.
un
una
alianza.
gusto.
Fábulas
guirnalda
befa.
— Fardas
Pcrgrctíum
una
Fta-am
contamidecomedia
llores.
icela-
548
HAC
HAC
HAC
ia, ere. — un surco. Sal, um miiltoritiii ain-rín-c tempo,Galli se omnes ti. ¡Ote pa'¡ítem,-re — uno lo que le¡umari, reí, periculo serviré,
tee prognatos prcedicant.
fnandan Jussa oapessere. — pee magín inleeesl. Esto nada Hizo fuerza largo tiempo cóniin almanaque, un calendario. hace, nada 'estorba, es todo ica la corriente. Dio Jlomini
Annum icribere. — vasijas de uno, se reduce á lo mismo. obtui-tafiis est. M e hará un
barro. /-.' luto la-a tlinere.—Nihil re.jert. M e hicieron apa-gran favor y también á Esce\e.-cs de maestro. Subdoeeo, recer ante sus ojos distinto de vola. Pergrntu.m mihi itero
es. — vela. Navegar. Veliflco,
lo que era. A7e i'ehi iinmuta-Scu-iolte. lecerit. Mira no te
us i elifit oe, neis. — ver raat.
el
Esto se hará, se ejecu- esperar. A'e exspectaefecto de la voz. Voris fidem tará. Iá confiíet. ¿Pero que es
láini sis, vale. Ellos hicieron
lo que hago? Eo quiá ago? todos sus esfuerzos. Ab illis
e.iiii/icee. — ver evidenleniente. Plitnuiii faceré. — ver elTiempo hace, ya tiempo ha. summa OpS emsu.in est. N o
peligro de la vida. Capitis Pridem, a'uríum. /¿ue Dios lo haces cosa de nuevo. Mirum
periculum ostentar-e. — ver elhaga, ejuiera ó permita. Fórmu- non fads. Pero que á él ninpoder ejue se tiene sobre al- las de rogar y desear el bien. gún daño se haría. Ipsi
guno. Potentiam sacan in ali- Deus Ja.eil, jáciat. Uíinarn
nihil oaciturum irá Haz, lo
quem oste nríere. — ver ejue Deas jieiit ot ó ne. Deus Fer- que haces, despáchate. Fue s¿
uno no está culpado. Culpam
iar. Mejor lo haga, lo quiera, quid. Ja cis.. Hacerlo todo por
de se ríemoliri. — versos. lo permita Dios. Fórmulas de sí mismo. Omnia per se alare.
Verba peelihus elaiulerc, cerrogar que no nos suceda mal. Hace cuatro, cinco, seis, trece
nís prescribere, faceré, pan-TJeus melius duit. Deus rne- días, ó cuatro, cinco, seis,
gere, confáerc; poema conlius. Deus meliara. Yo haré trece días ha. Nudius quurde-re, seníeníias numefis lo (jue sea menester. Faciam, tus, nudius (¡nintus. sextas
claudere — versos. Recitariá quod in proclioi est. Estertius decimus, ele. Sin dudí
los, e ai-muta - untare, < ane-menester que lo hagas al íns- lo ha hecho, parece que est;
re. ~ versos en que se conoz- tame. Jam jnmi/ite tibi Jciconvencido. Fórmula de los
can los pocos años. Versibus c'ieitríu.m est. M u y poco hace,
juicios criminales. Faciese vijurciiiiri. — versos llenos elepoquísimo tiempei ha. Nuper, detur. Haces de un mosquito
inspiración. Carmina, versus nuperrime. Ya hace mucho un caballero, fr. ¡uov. que se
aplica á los que encarecen
ftnalere. — vicio. Amenazar tiempo. Pronuper, jam pri'nuna. Vitium lacere. — vino. dem. Hace ya mucho tiempo mucho las cosas. Elepliantem
Defrucio, as. — volver á-al- que se usa. Vetustissime in ex musca /acis. Hazme acorguno. Llamarle de nuevo. Ali- usu est. M e ha hecho mal el dar. 7n memoriam redvge. Lo
iiuein retro rotare. — volverviento á la cabeza. Caput hice al instante. Da tum ac
la cara ii las legiones. Regio- mihi tic rento condoluit. M e/actum reríríiríi Es hacer un
nes circum agere. — volver has hecho' acordar, volver en beneficio el recibirle con muesen sí al ánimo desfallecido. mí. Aspersisti aquam. Hizo tras de gran placer. Liácnter,
Linqtieiitem animum recrea- cuanto pudo . A c e uro tum qui ca eipit beneficium, redre. — votos al cielo por al- liahu'u. Cada uno hace lo que áiclit. Dios te haga bien, te
guno. Pro aliquo cotce Deo puede. Quisque quod potest llene de bienes. BeaeJ'axit tibi
suscipere. — voto. Vota di- edil. Cuando hace mucho ca- Deus. Hago muy poco caso
cere. — zapatos grandes para lor. Cune ealetur máxime. de esto, m e es indiferente.
pies pequeños. Hercules co- Harás uua gran cosa, darás ¡¡cene rem neglectui ¡tabeo.
Ihurnos tuero optare. Sin un gran golpe. Pugnaveris. Hcec res mihi neglectui est.
Debe el labrador hacer con la
hacer mal, sin daño, sin ma- Sin hacer ruido. Suspenso
licia, ni. adv. ¡tinocue. ¿Ha- gradu. Nunca hacéis reflexión mayor prontitud. Hcec sunt
cemos algo' Agnousoe? N o sobre vuestra fragilidad. Nun- agrícola; rapienáa. Es propio
es de hacer ó de hacerse quam fr agüitas vestra sue- de un sabio no hacer cosa de
esto. Nec decel fieri; mi- currit. Si el (jue hace profe- que haya de arrepentirse. Peesión de gramático habla bár- rntere quod possit niliil lacere
nime focienríuto. N o hay
salierais eM. Es hecho ele cera
que hacer, ó eso no tiene ejue baramente... Si quisqua m
hacer. Fodllimum, minime (¡rammetticum se proj'essus ó de alfeñique. Cera treu.-taoperosum aliquid esse. N o m ebarbare loquatur. M a s nos hiliar, olea tranquilliar. Auhagas hablar. Cave, ne dure hacen una objeción. Nobis au- rícula infirma; apio, spongii
loquar. ¿Que haces? ó mira tero oceurritur. Jamás tú ha-rnollior-; mollis medulla. Felo que haces. Core quid, cegasfrás negocio ó fortuna, jamás liz el que hace escarmiento ó
estarás rico. Rene nunquam
escarmienta en cabeza ajena.
Vicie guid- lacias. ¿Qué liareFélix quem j'aeiarit aliena
mos, ó qué hacemos con eso? J'acies. Hizo la música. Modos,
Quid ad rem ? ¿ Qué hemos feeit. (Expresión (jue se halla periculo cautum. He hecho lo
de hacer'.' l's. de, esta expre- al principio de las comedias.) que m e toca. Pensurn persolvi,
sión para conformarse alguno Vino á hacer mención de al- eottfi'ei ineuni. N o os l¡
con lo (jue sucede. Fero mus guna cosa. 7n alicujus rei ele nuevas'. Tuum tibi narro
soianium. Está hecho á mazo
igitur. Hizo su deber, na fué meiitiaiii-m incida. Haciendo
obligado.-i más. Ia magnas et mal. Male fice. A algunos ha- y á escoplo. Ducibus- nnchorrs
ce liberales su pusilanimidad, j'ulfum est. Haré de un camino
voluisse tatis est. Hace tanto
tiempo. Ahltinc. Hace frío. la falta de resolución de áni- dos mandados. Fuga uno in
Abhiemat. Esto se hace de m o para negarse. Frontis in- salta Ixpide agros capicule
dos maneras. Canfit res utro- fiernitos quosdam liberales cióos. N o te dejaré hacer baza.
que triada. No hago caso, no fiacit. El vino le ha hecho ha- Corso lampada tibi non trame importa un bledo. Pili non cer esto. Vini citio id feeit.dam. Hcrhctm tilii non pórrifació. N o haces, no adelantas Yo no te he hecho injuria al- goni, noo dabo. Digitum, manada. Hilum ne profícis. ¿ Quéguna. Nulla tibia me injuria num tibi non tollam. N o hace
arta
est.
Haz
esta
gracia
en- mal
á find'ti,
un
gato.
columhaces
Harás
tibivisum
ó
mucho
cesos
pararlo
de
parado
al
las
(jue
caso
ios
Jieerit
mientes
te
?demás.
estará
parezca.
Quiá
en
faeies.
la
los
Pollet
stas
mira
Quoc7
su-Hace
f gala
tera,
Curutam
tes
Losdel
de
Franceses
por
padre
ser
islam
entero,
todos
Dite,
hacen
gratiam
descendiencompleta.
de
mucha
Pluto.
J'ae.
N
revés
uperit.
ba.
dove
o Non
hace
lo est
Fronti
cosa
haceexSedens
átodo.
et
ocream,
istis
derecho,
secare
Lignea
heroibus.
tibice
al
/ores
HAC
HAC
HAC
5.49
galeam applicat. Canidat pa- herida. Exulcerare. Hacer lo tlijl'erenter trihue. Hoz lo qu
leas, asino ossa. Flumina in que no está bien. Faceré quod puedes y no lo (jue quieres.
terram commutat. N o hace vobis dignum est. Hacer que Ut quimus, quando ut volucaudal de pocas cosas, ¡ruáis se perpetúe la memoria del ntas non licet. Hacer de las
elep/iantus haud curad euti-beneficio, ¡i-abolí dcevo hene-tripas corazón, ó sacar fuerzas
cem. Yo 1o haré bueno. Ego jícium figere. Hacer á uno de flaqueza. Ubi paveris, imiá prcestabo, in me recipio. ciudadano. Alicui eivitatem pera. Spern valúes simulat,
N o 'debo hacer m á s . Nihil donare. Hacer camino. Ola- ¡ireinit altum i-orríe. ríalar
ultra prcestare clebeo. NinguLo que hecho es, hecho lia de
ciero seindere; aditum jaeere.
no se la hizo eme no so la pa- Hacer jornada. 7íer ingredi. ser por esta vez. Quod lia tum
gase. Nemo íllum impune áe- Hacer cosas sin propósito. est, irtfedomfieriraai potest.
sit. M e haces mala obra, vete.Lucernam io meriaie aáhibe- Mientras el discreto piensa,
Abseede, mihi enim ofiieis,re; solí lumen inferné. Hacer
hace el necio la hacienda.
obstas. Facis mihi cegre. Sioficio de singular ciudadano. Semper noeuit di:¡Ierre párolo hago, mal; si no lo hago, Mirificum civem agere. Hacer lis. N o la hagas, y no la tepeor. Si rem fació, verbis ca-bueno lo que se 'vende. 77e¿ mas. Ne committas quod místigor: sio nanus, verber-ihus.
nus aliteree /'actum celis. Vi
venditce vitium prcestare. Ha¿Había yo de hacer semejante cer por alguno. Alicui favere. non timere potestatem, j'ac
vileza? Ego iááeáecus admit- 11 Hacer sus veces. Esse, -stare,
bonum. Conscia mens reeti
terem? N o estoy hecho á su- ab aliquo faceré ; alicujus faina' menáacia ridet. N o hay
frir insolencias. Insóleos sum partes agere. No hacer caso quien haga mal que no la veninfamice, contumelia; in- de alguno. Aliquem projicere. ga á pagar. Echinus partum
sudas. No sé qué hacerme. N o hacer caso de la ley. Ledi/l'ert. Pu'iiam moratur imQuál me faciam nescio. Haré gem transiré. N o hacer esti- píus, oon prceterit. Sera lapor ti cuanto pueda. Faciam mación de-ninguna e-osa. Ali- men tacáis pcena venit /.ee/tut tibi prosim. Es necesario quiá milla loco, in lcc>, prohus. Haud bene suecedunt
que esto se haga. Fado opos stercore habere. A lo hecho improba fcecta. Dii lenti, sed
est,fieriopus est, opus est
ruego y pecho, ó no ha.\ re- certi vinclices. Dii láñeos hafcictu. Hazte allá. Recede pau-medio. Factum iuj'ectum fierihent pedes. Tándem soa pinta
lulum; da locum. ¿Qué hace ooo. potest. A ti mismo te ha-noeentem coosequitur. Quien
eso al caso? Quitl ¡toe acl
hace un cesto hará ciento si
ces la copla. Doiresticuin tlteremt Hacer caediza una cosa. saurum calumiuaris; viñeta le dan mimbres y tiempo, .ref.
Rene áimittere. Hacer de las propria ced.it. Ti abeto bájaV. CESTO. Quien tal hace, que
suyas. Aplícase á las malas las. Algo se ha de hacer para tal juague. Vindieíce subjaceat
operaciones. Pro mor-e suo blanca ser, ó sufrir cochura qui pro vis morabas alise, u tiagere, operari. Hacerla. Fal-por hermosura. Quce vult vi- dal: auetor eriminis det
tar alguno á sus obligaciones, áeri bella, nimium sibi neget.
peerías. Refunríntur in suam
ó al concepto que de él se te- Al que hace nial no falla acha- facióos auetor. Quien te hace
nía. Aliquem spefiallere.Ha- que. Evenit .malo male. Cual fiesta que no suele hacer, ó le
cer la acechona. Acechar, atis- hicieres, tal habrás. Sicuí fa- quiere engañar, ó te ha mebar. Rímari; per rimas aut cis,fii-.ttibi. Cada uno puedenester. Intempestina benevacancellos carióse inspieere.
hacer de su caj>a un sayo. lentia niliil o si múltate rí'
Hacer la cerrada, fam. Come- In re sua quiláiet est made- fiert . Par odia iia¡)or1uaa
ter algún delito enorme. Tota rator et arbiter; proprium
benevolentia. Quien bien hace,
cia, tota re errare. Hacer la quisque in rebus suis ríomi- bien espere,tienemcrená, bene.
deshecha, fig. Disimular. Si- ii'nun habet. D o fueres, harás
profuerit. Quien hace su hemulare,fingere,Hacer peni- como vieres. Lex et regio. cho, no pierde derecho. Netencia, posada ó venta, fam. Regia (maque suis utiiur le- gotium non est opprobrium.
Convidar á comer, ingenue, gibus. Dum furris Romee, roQuien hace lo poco, hará lo
urbane aá convivían! vacare,mano vivita mare. Hacer bien demás. Qui vituliitn sustulit,
invitare. Hacer por hacer. nunca se pierde. Nullum bo- taurum tollere potest. Tanto
fam. ¡nutiliter, frustra agere.
num opus nunquam periit. m e haréis, que diga quien
Hacer que hacemos. Muscas Haces mal, espera otro tal. sois. Tuis te pingan! coloncaptare; levice opera ostentabus, r. || Hacerse'tiene diverAb alia exspeetes alteri quod
re. Hacer sudar. Costar mucha fieceris. Hace oreja de merca-sas significaciones, según las
dificultad alguna cosa, y ame- der. Mylus omnia audiens. palabras á que se junta. Hanazar ó poner en cuidado á
Cercan aurihus obdidit. Ha- cerse á hablar en público,
alguno. Improbo labore tor- go te porque m e hagas, que no á perorar. Pranuntiare onquere. Hacer y acontecer, fam. eres Dios (¡ue m e valgas, ref. sueseere. — al trato de alExpresión coii que se signifi- que enseña la obligación (jue guno. A I i'it i, cum aliquo
can las ofertas y algún bien ó tenemos de favorecernos unos consiiest ere. — atrás, á un
beneficio grande. OjDes, for- á otros. Botrus juxta bot.i-umlado. Retro recedere, a loco
tunam polliceri, ||
Ame-maturescit. Haz mal y guár- tlcjl célere. — amigo de uno.
nazar. Minas jactare. Hacerlo date, ref. infi'xo cu-oleo, fin7)1 alicujus amiciintiii se in
mal, y excusarlo peor. Cul- gere. Funes clamor-es subti-sinuare; gratiam cum alii/tta
pam e.xeusaíione aggravare.meñl. Metas saltero á J'a-dísinire, ejus hein-rolentiam li
Hacer morder el ajo, fam. simis J'aetis amovet. Haz lo nta era. — á las costumbres de
Negotium facessare; nasoto que digo, y no lo que hago. otro. .Se ad alterius mares
exasperare; nasum faceré, Bene eonsulit, sed male agit.exereére. — ala mar, embarascenderé. Hacer la guerra At/ienienses seiunt quce recta
carse, navegar. Neptuno se
por amor ele una mujer. Mu- sunt, sed faceré nolont, Ha- credere) in mare navigatioliebre bellum gerere. Hacer ceos miel, comeros han mos- nem subiré; in altum vela
flt
mal
espaldas
addere.
tis
Cooñaíis
poleos
vestidos.
ítteris.
áHacer
superciliis,
injuriam.
uno.
In
Hacer
misero
aspavientos.
A¿as
burla
Hacer
alicui
facile
el de
inflalos
potes,
cas.
ías
memento.
opprimitar.
bien,contemptum
Nimia
y etiam
noOmni
simplicitas
cates
Nimia
ignotis
petenti
á
pura.
jainilinriquien.
proa
j'acile
te
Haz
Stesse
in-proram
prora
ríare,
vela.
di;
rícntes
vela
Velo
maltum
ti
lit.vore,
ventis
pelago
daré;
littorc'
petere.
portu
obvertere
permitiere;
excutere,
verteré;
—
egreá ;la r
550
HAC
HAC
HAC
expediré, immittere. — cabeza mil, no lo puedo creer. Mihi que hace ó forma. Fá:tor. —
de una maldad, de una guerra quidem verisimile nonfil.Se; concluye ó perfecciona. Pacivil. Dnctilam seeleri prat- hacen esclavos detosdeleites. traos, tis. — c a u s a ó produce.
bere. — célebre, famoso. Ce- Lilia limbos se constringenáosFacieres, tis. — caer ó vacilar.
trea/ont. La isla se ha hecho Labefiaetor. — poco caso ó
lebreseo, claresco, ioootesco,
is. — claro, manifiesto. Cla- célebre con su venida. Ínsula aprecio. Neglígens, tis. — alresco, is. — cómplice de un ejus aáventu claret. Se ha guna cosa con gusto. Líbeos,
hecho costumbre. Consuetuáo tis. — cosas puercas, impuras.
hurto. Se /odi obligare. —
Sjiurcifiícus, a, um. — correr
— conocido. Divulgarse, pu- obtinuit vel invaluit. Se hace
blicarse. Noteseo, is. •— cons-noche, se oscurece. Contene- la voz. Famiger, a, um; j'abreet. Se hace ruido. Obstre-migerator, oris. — una cotante, duro, vigoroso, ¡nduresco, is. — cuerpo. Corpo-pitor. Se liará contigo como rrería, una salida. Prorruplar.
rasco, is. — de algo ó con tú hayas hecho con los otros. — el bufón. Scurrans, tis. —
algo. Adejuirir, comprar algu- 7n tefiel,quod in alio fiece-de la noche día. Lgchnobios,
na cosa que se necesita. Ali- ris. A fin ele que este negocio a, um. — esfuerzo. Nitibunguid adquirere, comparare. se hiciese más fácilmente por áus, concebunáus. — esfuerzo
— de rogar. N o conceder lo tu medio. Quod J'arilius perpor vencer ó salir de alguna
dificultad. Eludceos, tis. —
te res tata confieret. Se hace
que se pide, sino siendo m u y
rogado. Preeaatánn res pro- lo que yo quiero ó deseo. Hoc estrépito, mucho ruido. Conquod voló confilt. Se le hacestrepe.os, tes. — exclamaciocrastinare; poetice inexorabilem se fingere. — desear de fuerza, violencia. Vis io euro nes. Exclamator. — fuerza
alguno. Sui exspedationem jit. Se ha hecho un ovillo. Leo contra otra fuerza; que se
resiste, hace fuerte. Obnixus;
alteri commoeére. — digno. prius, nune leporern agit. Se
Demereor, eris. — de día. hace de él cera y pábilo, ó lo illuctans, lis. — grandes serEmpezar á amanecer. Luce- que se quiere. Subjugus homo. vicios á algún» . Prcedare
seo, lurisco, is.—dura de creerSe ha hecho el sordo. Suráutn de allqoo méritos. Que hace
ó de sufrir alguna cosa. 7?em simulat; audiens non auclit. instrumentos músicos ó los
N o se hace más que comer y toca. Orgánicas, i. — incuráifificilem esse. — acostumbrarse á la dureza y tosco beber en todo el día y la no- siones ó correrías. Incorsans,
estilo de los Gracos y de Ca- che . Dies noctesque estur, tis. — infeliz á otro. Alicoi
tón. 7n Gracchorum et Cato- bibitur. N o te hagas la tonta. ínj'elix. — justicia. Justifiais leetioae áurescere. — em-Ne stulta sis. Hacerse tarde.eus, a., um. — la sal. Sabarazada la mujer. Gravcsea, Tempusfingere,abire. Poner tinarais, ii; salinaior. —
is. — estéril, infecundo. Ste- una escuadra á punto de ha- mención de algo. Memorator,
rilesco, is. — el tonto. 7>ar-cerse á la vela. Classem velis eominernorator, oris. — m u dom sefiaeere.— el tonto en aplare. N o hacerse singular. chas presas, que anda, va
la ocasión. 7n loco desipere. Se ooo excerpere. || El acto á pillar ó robar. Prcedahunel sordo. Obauáio, is. — flojo, de hacer caer, de empujar clus. — muchos gastos. Sutoblando, afeminado. Remolesco, para derribar. Labefiactatio,ptuosus, a, um. — ¡jacto de
que se le deje la vida. Saluis. — hombre grande. Ven- labefiactio. — de hacer mal.
tem pactus. — presas. Prcederse jsor persona de impor- Maíefiiceatia, ce'. — de hacer
tancia. Se loagoom,fiaeere.— ó ejecutar algo. Factio. — de clatus; prcedator. — preseninsolente, arrogante, ¡asoleseo,hacer pedazos. Laceratio. — tes, regalos. Muoerator. —
is. — insufrible, insoportable, de hacer surcos en la tierra. profesión de alguna cosa. Proaborrecible á todos. 7ti oáiom ¡mporcatio. — de hacer ó j'essus. — ruido con el moviómnibus venire; ómnibus odio extender las velas. Velifica- miento de los astros, ejMteto
venire. — joven. Juvenesco,tio. Lo ejue se ha de hacer. de Júpiter. Astrisoous. — su
is. — lánguido, endeble. 7?e- Paírandus,J'aciendus. Lo que nido. Nidificus. — vainas. Valaogueo, es; relanguesco, is.se ha de hacer caer ó se ha ginarius, ii; vagiaator. El que
— lento , tardo, espacioso. de derribar. Labefiaciendos.no hace caso de la fama, raLentecí, es; lentesco, is. Lo
— ejue se ha de hacer por sa- mee securus. El que ha hecho
lodo. Lutesco, is. — mal en lario, jornal ó paga. Mercena- experiencia. Periclitatus. El
que ha hecho el mismo camiun lado, herirse en él. Lotus rios, ce, oro. Lo que es, pasa,
ojfem/ere. — m u y viejo. Per- sucede, se hace al jiresenle. no. 7íer remeosus. Partida de
seoesco, is. — partícijJe conPrcesens,tis.Lo que hace pa- soldados que hace provisiones
otro en todo acontecimiento decer naufragios, que destroza de granos. Frumeutatio. Las
de fortuna. Se in omnes ccesus los navios. NaviJ'ragus, a, cosas que no hacen ruido.
particípelo saciare: — pere-um. Lo que hace resonar las Muta.
zoso, tardo, lento. Pigresco, olas. Uodisoous, ce, ooe. Lo hacia, prep. de acus. que deis. — pesado ))or estar carga- que hace ruido, estrépito, es- termina la situación ó colocación del lugar ó término del
do. Gravesco, is. — plebeyo. truendo. Strepitaos, tis; creE patriciis exire. — pitagó-pax, acis. — un ruido des- movimiento. Versus, aáverrico. Ser discípulo de Pitágo- agradable. Obsooos, a, om. — sus, io, acl. — aquí, ó esta
ras. Putagarisso, as. — pú- un ruido agudo y penetrante. parte. Horsum. — abajo. In
blico. 7n valgos etoaoare. — Striáulus, a, um. — un ruido prceceps; deorsum. — aquel
reo. Obstriago, is. — selva ósordo. Sobsor-áos, a, oro. — lugar. ¡Horsum. — dentro, por
bosque. Silvesco, is. — silves-mucho ruido. Fr-agosos, a, dentro. Introrsum, introrsus.
tre. 7c7. — tardo; entorpecerse. um. — mucho ruido, braman- — donde tú estás, hacia ti.
Taraco, es; tarclesco, is. — do. Fremebondus, J'remen- Istrorsum. — adelante. Prortardo, lento, perezoso. Se- c/us. Lo que hace saber, ó da sum. — atrás. Retrorsurn. —
goeseo, is. — uso y costum- á. entender y conocer algo. arriba. Sursum.— abajo. DeorNotorias, a, um. Lo ejue hace sum. — el monte. Montem verore.acción
¡avaleo,
invaleseo,
mente
trophu.s,
La
coche,
solo,
que
se
está
no
litera,
hace
se
de
sin
a,
la
hacerse
metc.
oro,
ees;
criado.
comida,
hace
Gestatio.
Allevar
mí
verosíMonocome
ciertaen El
'ts.
perhifteus,
ce
moso.
Prceumbrans,
á
su
ouno
mun
b rsoberbio,
Ludisonus,
sonido
a ó cubre
a,
tis.
lúgubre,
orgulloso.
uto.
con
a,
Lo
Lo
um.
que
ella.
que
lastiSuEl
hahace
partes.
sos.
da.
—
quoversum.
trorsurn.
cualquiera
Sinistrórsum,
— la
Quoqooversos,
mano
—Hacia
la
parte
derecha.
mano
Francia.
leevorsoro.
ó izquiertodas
quoDexIn

Documentos relacionados