ADENDA

Transcripción

ADENDA
ADENDA
Proposiciones subordinadas adverbiales
Proposiciones temporales
B-E
1
LENGUA LATINA
Proposiciones subordinadas adverbiales
FÍJATE
Recuerda los usos de cum y
de las construcciones de participio empleadas para formar
proposiciones subordinadas
temporales.
— Usos de cum (págs.166-167):
• Cum + indicativo: Cum iter
eius cognovit, Caesar castra
propere movit (Cuando
conoció su itinerario, César
movió rápidamente el campamento).
• Cum + subjuntivo, histórico: Cum hostes videret, in
eos impetum fecit (Como
viera a los enemigos, inició el
combate).
— Construcciones de participio (págs. 136-137):
• Participio absoluto: Urbe capta, hostes victoriam
celebraverunt (Tomada la
ciudad, los enemigos celebraron la victoria).
• Ablativo absoluto: Cicerone consule… (Siendo cónsul Cicerón…).
Proposiciones temporales
Señalan el momento en que se produce la acción expresada por el
verbo de la proposición principal y, al igual que en castellano, pueden
indicar si ésta es anterior, simultánea o posterior. Observa estos sencillos ejemplos:
Anterioridad
Cuando llegues, ya lo verás.
Simultaneidad
Mientras estudio, escucho música clásica.
Posterioridad
Cuando cruzó, el semáforo ya estaba verde.
Conjunciones y modos verbales en latín
Las proposiciones subordinadas temporales se pueden introducir
con distintas conjunciones. Si únicamente expresan una idea temporal, el modo verbal usado es el indicativo; y si expresan, además de
la idea de tiempo, otras circunstancias, como la causal, el modo es el
subjuntivo.
Veamos en estas tablas resumen las conjunciones más usales y su
traducción según el modo del verbo de la proposición subordinada
que introducen.
Conjunciones que introducen proposiciones en modo indicativo
ubi
cuando
ut
cuando
postquam
después que
simul ac / simulatque
tan pronto como
Conjunciones
En modo indicativo
En modo subjuntivo
cum
cuando
como
(idea temporal)
(idea temporal-causal)
dum
mientras
hasta que
donec
al mismo tiempo que
quad
(dan idea de simultaneidad)
interea
B
XII Unitas
antequam
antes que
antes de que
priusquam
(dan idea de anterioridad)
(con idea de posibilidad)
LENGUA LATINA
ACTIVIDADES
n 1. Lee, analiza y traduce estas oraciones compuestas que contienen proposiciones subordinadas temporales.
• Postquam promisimus, necessario reddere debimus.
• Dum deliberamus quando incipiendum sit, incipere iam serum est.
• Antequam rem agas, prospice finem.
• Ubi deficiunt vires, astu utendum.
• Dum felis dormit, mus gaudet et exsilit antro.
• Priusquam mactaris, excorias.
• Ubi lex voluit, dixit; ubi noluit, tacuit.
• Dum excusare credis, accusas.
• Hannibal postquam domo profugerat cum quinque navibus Africam
accessit.
• Dum stulti vitant vitia, in contraria currunt.
• Donec eris felix, multos numerabis amicos.
• Ubi emas aliena, cave ne vendas tua.
• Dum inter homines sumus, colamus humanitatem.
• Prius quam gallus cantet bis, ter me negabis.
• Ubi cessat remedium ordinarium, ibi decurritur ad extraordinarium.
• Ubi fames, non oportet laborare.
• Prius quam incipias, consulto et, ubi consulueris, mature facto opus est.
• Antequam viceris ne triumphum pares.
• Ad consilium ne accesseris, antequam voceris.
• Ubi animus errat, optimum est casum sequi.
• Simul ac quis misertus est, memoria interiit.
• Ubi aliquid conceditur, conceditur et id sine quo res ipsa esse non
potest.
• Antequam noveris, a laudando et vituperando abstine.
n 2. Traduce al latín estas oraciones. Usa la conjunción indicada entre paréntesis.
• Cuando estamos bien, todos damos buenos consejos a los enfermos.
(cum)
• Vemos el relámpago antes de que oigamos el trueno. (antequam)
VERBOS
valeo, -ui, -itum 2. estar bien
ADJETIVOS
aegrotus-a-um
enfermo
NOMBRES
• Estando en Grecia, visité el templo de Atenea. (cum)
• Mientras los romanos lo preparaban todo, ya en Sagunto se luchaba.
(dum)
consilium-i n.
consejo
fulgur-uris n.
relámpago
tonitrus-us m.
trueno
• Te espero hasta que vuelvas. (donec)
C
LENGUA LATINA Traducción de oraciones y textos
TRADUCCIÓN
Ut quisque maxime opis indiget, ei potissimum opitulari debemus.
Análisis morfosintáctico
Ut quisque maxime opis indiget, ei potissimum opitulari debemus.
R
S
CC
CR
V
CI
CC
CD
V
Cuando alguien está necesitado de una gran ayuda, le debemos ayudar preferentemente.
Comentario
El verbo de la proposición principal recibe un complemento directo expresado por medio de un infinitivo (opitulari). La proposición subordinada adverbial temporal está introducida por la conjunción ut y su verbo aparace
en modo indicativo.
— Lee, analiza y traduce estos fragmentos que contienen proposiciones adverbiales con valor temporal.
1 Ariovistum autem, ut semel Gallorum copias proelio vicerit, quod proelium factum sit Admagetobrigae,
superbe et crudeliter imperare, obsides nobilissimi cuiusque liberos poscere. (Caesar, De bello Gallico,
Liber I, XXI-12)
2 Ubi prima impedimenta nostri exercitus ab iis qui in silvis abditi latebant visa sunt, quod tempus inter
eos committendi proelii convenerat, ut intra silvas aciem ordinesque constituerant atque ipsi sese ita
confirmaverant, subito omnibus copiis provolaverunt impetumque in nostros equites fecerunt. (Caesar,
De bello Gallico, Liber II, XIX-6)
3 His rebus celeriter administratis ipse, cum primum per anni tempus potuit, ad exerctum contendit.
(Caesar, De bello Gallico, Liber III, IX-2)
4 Dum haec in Venetis geruntur, Q. Titurius Sabinus cum iis copiis, quas a Caesare acceperat, in fines
Unellorum pervenit. (Caesar, De bello Gallico, Liber III, XVII-1)
5 Erat enim ius senatori, ut setentiam rogatus diceret ante, quicquid vellet aliae rei et quoad vellet. (Aulus
Gellius, Noctium Atticarum, Liber IV, X)
6 Dum haec Romae geruntur, C. Manlius ex suo numero legato ad Marcium Regem mittit. (Salustius, De
coniuratione Catilinae, XXXIII, 3)
7 Dum ea Romae geruntur, Catilina ex omni copia, quam et ipse adduxerat et Manlius habuerat, duas
legiones instituit, cohortis pro numero militum conplet. (Salustius, De coniuratione Catilinae, LVI, 1)
8 Sed ubi labore atque iustitia res publica crevit, reges magni bello domiti, nationes ferae et populi ingentes vi subacti, Carthago aemula imperi Romani ab stirpe interiit, cuncta maria terraeque patebant, saevire fortuna ac miscere omnia coepit. (Salustius, De coniuratione Catilinae, X,1)
9 Sed postquam L. Sulla armis recepta re publica bonis initiis malos eventus habuit, rapere omnes, trahere, domum alius, alius agros cupere, neque modum, neque modestiam victores habere, foeda crudeliaque in civis facinora facere. (Salustius, De coniuratione Catilinae, XI, 4)
10 Cum subit illiius tristissima noctis imago // qua mihi supremum tempus inurbe fuit, // cum repeto noctem, qua tota mihi cara reliqui, labitur ex oculis nunc quoque gutta meis. (Ovidius, Tristia)
11 Dum ea Romani parant consultantque, iam Saguntum summa vi oppugnabatur. […] Ut vero Hannibal
ipse, dum murum incautius subit, adversum femur tragula graviter ictus cecidit, tanta circa fuga ac trepidatio fui, ut non multum abesset, quin opera ac vineae desererentur. (Titus Livius, Ab urbe condita,
Liber XXI, cap.VII)
D
XII Unitas
— Lee estos textos, analiza especialmente las proposiciones subordinadas subrayadas y traduce.
TEXTO A
Calígula se comporta con los suyos de manera muy severa en la campaña contra los germanos.
Postquam castra attigit, ut se acrem ac severum ducem ostenderet, legatos, qui auxilia serius ex diversis locis adduxerant, cum ignominia dimisit.
Suetonius, De vita duodecim Caesarum, liber IV, XLIV
• attigit, dimisit: sujeto elidido, se entiende «Calígula».
TEXTO B
Antes de partir de Germania, Calígula pretendió aniquilar las legiones
que habían sitiado a su padre Germánico y a él mismo siendo niño.
Prius quam provincia decederet, consilium iniit nefandae atrocitatis legiones, quae post excessum Augusti
seditionem olim moverant, contrucidandi, quod et patrem suum Germanicum ducem et se infantem tunc obsedissent.
Suetonius, De vita duodecim Caesarum, liber IV, XLVIII
• decederet, iniit: sujeto elidido, se entiende «Calígula».
• contrucidandi: de aniquilar.
TEXTO C
Entierro accidentado de Calígula y la historia de apariciones en los jardines donde su cuerpo estaba enterrado,
antes que fuera exhumado, quemado y enterrado por sus hermanas al regreso del exilio.
Cadaver eius clam in hortos Lamianos asportatum et tumultuario rogo semiambustum levi caespite obrutum est,
postea per sorores ab exilio reversas erutum et crematum sepultumque. Satis constat, prius quam id fieret, hortorum custodes umbris inquietatos; in ea quoque domo, in qua occubuerit, nullam noctem sine aliquo terrore transactam, donec ipsa domus incendio consumpta sit.
Suetonius, De vita duodecim Caesarum, liber IV, LIX
• in hortos Lamianos: a los jardines de Lamia.
• satis constat: se sabe con certeza que.
E

Documentos relacionados