Club de Lectura: Alehop

Transcripción

Club de Lectura: Alehop
FICHA TÉCNICA
Título: Alehop
Autor: José Antonio Fortuny
Xénero:
Editorial: Funambulista
ISBN: 978-84-939855-5-4
Nº de páxinas: 350
Ano de edición: 2012
Sinopse: Un misterioso circo chega a un pobo remoto. Mentres a poboación queda
hipnotizada polo espectáculo vangardista que se desprega ante ela, unha parella de
anciáns trata de solucionar o que é, a todas luces, un insignificante problema doméstico.
Sen pretendelo, veranse involucrados nunha aventura trepidante, unha complexa trama
–na que o circo e o seu sibilino mánager terán o seu papel– que os levará ata límites
insospeitados.
Alehop é unha orixinal comedia negra que, baixo unha aparencia de historia
desenfadada, fai aflorar con sutil mestría temas universais como o abuso de poder, a
confrontación ideolóxica, a manipulación de masas, etc.
BIOGRAFÍA DO AUTOR
José Antonio Fortuny naceu en Mahón (Menorca) no ano 1972. Foi un neno de carácter
alegre, recorda con cariño xogar cos seus amigos na praia ou no patio da súa avoa. A
súa vida viuse condicionada dende moi pequeno por unha grave enfermidade
neuromuscular que progresivamente foi paralizando todo o seu corpo, pero que non o
privou da súa capacidade para comunicar nin dunha visión especial da existencia.
A lectura converteuse na súa compañeira para tratar de comprender o mundo, nunha
arma para enfrontarse a soidade. Escribe a diario como exercicio para manterse
mentalmente en forma.
As súas reflexións, a súa odisea vital, quedaron reflexadas no seu primeiro libro que
causará impacto e tería unha boa acollida: Diálgos con Axel” (La Tempestad, 2003), e
que foi publicada por Círculo de Lectores en 2006. Amante dos retos, escribiu ahora
esta novela, na que ha estado inmerso nos últimos cinco anos. Apaixónalle o mar, gozar
dunha boa conversación e pringarse con xeado de chocolate.
Como di el “A min o lector apórtame unha motivación para seguir vivindo; eu en
cambio procuro facerlle pasar un bo rato e, se é posible, que esboce un sorriso.
Paréceme un trato xusto”.
ARGUMENTO
A novela comeza presentándonos a unha parella de anciáns que viven sós nun pequeno
pobo. Trátase dun matrimonio formado por un home e a súa muller de escasos recursos
económicos que, debido a un problema de saúde, vai perdendo a progresivamente a
mobilidade nas pernas, o que fai que necesite a axuda do seu marido para desprazarse e
facer as actividades básicas da vida diaria.
Nun primeiro momento isto non supón un problema para a parella quen afronta a
situación dunha maneira moi positiva, pois é o home quen se encarga de axudar a súa
muller a levantarse da cama e a desprazala polas diferentes estancias da casa cando ela
o estima oportuno. Sen embargo, chega un momento no que a el agudízaselle un dolor
de costas que lle impide seguir facendo esta labor. Como consecuencia disto, un día
decide ir o axuntamento a falar coa traballadora social para ver se existe algunha posible
solución.
Unha vez que se reúne coa traballadora social, esta dille que fará os trámites necesarios
para que manden a un auxiliar domiciliario a súa casa o antes posible, o cal irá tres
veces por semana. O vello, que pensa que o dos tres días é unha broma, déixao pasar ata
que se da conta de que a funcionaria falaba totalmente en serio. Nese momento, moi
indignado, porque a súa muller necesita alguén que a axude todos os días, decide ir o
axuntamento para falar directamente co alcalde.
Para a súa sorpresa, o ancián non pode falar co alcalde porque nese momento atópase
ocupado cun rebumbio de xente que festexa a chegada do circo o pobo. O único que
consigue e que o político lle diga que fará todo o posible por axudalo (simple cortesía) e
que mentres tanto se dirixa ó presidente do club de xubilados.
Cando este fala co presidente do club de xubilados decátase de que houbo un
malentendido. O outro home pensa que o vello quere é unhas entradas para ir ver o circo
pero cando sabe o verdadeiro motivo da súa visita dille que iso non é algo que el poida
solucionar e derívao de novo ó alcalde. O ancián enfurecido volve o consistorio para
falar co represente do pobo pero este dille que non pode facer nada por el, que os
recursos son limitados e máis agora que teñen contratado o circo, o cal destinan moito
diñeiro. Por este motivo o vello decide ir o circo.
A súa intención e visitar o circo e comprobar se o espectáculo e digno dos cartos que nel
se están intervindo. Nun momento de rabia ó protagonista ocórreselle incluso acabar co
circo pero antes de chegar a facer nada atópase co mánager do mesmo, co que ten unha
pequena discusión. Sen embargo, cando chega a policía, este último terxiversa as cousas
de tal maneira que fai pensar os alí presentes que o vello estaba alí para roubarlle e el
que lle dona unha cantidade xenerosa de diñeiro. De esta maneira consegue darse
publicidade non so a el senón tamén o circo.
Co paso dos días, alguén filtra a historia do matrimonio a prensa sen embargo a
información que se da está totalmente manipulada. Os titulares dos periódicos falan dun
caso de eutanasia e ó redor disto crease un debate moi polémico que fai que en poucos
días os anciáns teñan un número incalculable de periodistas a porta da súa casa,
violando a así a súa privacidade.
E nese momento cando a parella coñece a Ricky Sánchez un periodista que chega alí
para facerse coa exclusiva do caso. Nun primeiro momento o vello négase a vender a
súa intimidade; sen embargo, o mozo acaba persuadíndoo ó dicirlle que cos cartos que
gañe poderá contratar a unha persoa que vaia a axudar a súa muller os días que o
auxiliar domiciliario non vaia. E tal o seu poder de convicción que non só consegue que
lles de a exclusiva senón a tamén para participar nun reality no que se mostrará o día a
día do matrimonio, “Bigyayos”. A medida que aumenta o éxito do reality diminúe o do
circo, pois o pobo cada vez quere saber máis sobre a vida dos seus veciños. Como
consecuencia disto, o mánager do circo decide contratar a unha muller para que se faga
pasar pola amante do vello, pois cree que el e o verdadeiro culpable de que o circo estea
perdendo espectadores. Por un lado, isto fai que moitos veciños se sintan traizoados
polo ancián; e por outro, que os conflitos entre a parella sexan cada vez máis graves.
Polo tanto, como resultado desta nova situación, os vellos deciden abandonar o
programa e a xente volta a encher outra vez o circo.
Un día un grupo de rapaces que xogaba o fútbol preto da casa dos anciáns descobren un
oso que aparentemente parece dunha persoa humana, polo que deciden ir a policía. Os
axentes, sen deixarlle apenas tempo ó vello para escusarse deciden detelo. Tendo en
conta que todas as explicacións que o ancián fai son en balde e que mentres estea na
cárcere a súa muller si vai ter a alguén que acuda a coidala, porque así o dispón a lei;
decide declararse culpable.
Durante este tempo, a vella recibe as visitas de María un veciña que vive próxima ó
matrimonio. María incluso se queda a vivir coa muller mentres que o protagonista segue
no cárcere e establecen unha relación tan íntima coa vella que incluso chega a
confesarlle cousas persoais. Decide contarlle o que sabe sobre a existencia de un grupo
o que pertence, que aínda que ela non o ve así non deixa de ser unha secta; e tamén un
episodio relacionado cun oso. Coméntalle que un día, cando marchaba para a súa casa
asaltouna un mono e esta golpeouno en defensa propia tratando de protexerse. Polo
tanto e o oso de ese mono o que acaban atopando os mozos diante da casa da parella.
Cando soltan o vello este diríxese cara a súa casa e, para súa sorpresa, cando chega
atópase a vivenda totalmente desvalixada, pois non hai rastro dos mobles; e cunhas
facturas de teléfono astronómicas. Isto débese a que durante a súa ausencia María
convence a vella para regalar os mobiliario o “grupo” o que pertence, ese mesmo o que
fai as chamadas que resultan tan caras.
O mesmo tempo, chega os oídos do mánager a noticia do mono, pois non se trataba dun
animal calquera senón que era a súa mascota. O home, que non sabe que detrás de todo
isto está María, culpa ó vello e decide vingarse queimando unha árbore que este tiña na
finca e o cal tiña para el gran valor sentimental (todos os días saía a ver como os raios
de sol se colaban entre as ramas da árbore ó amencer). A pesar disto, María, comeza a
dicir que se trata dunha árbore curativa que sana a todos aqueles que pasan por alí.
Dende entón non paran de chegar a casa miles de persoas de diferentes lugares.
O vello, ó que non lle paran de chegar facturas de teléfono descomunais así como
infinidade de multas por desorde público decide empezar a cobrar as persoas que se
achegan a visitar a árbore. A súa idea e aforrar o necesario para pagar as débedas, coa
idea de devolver logo os cartos. Sen embargo, isto non chega a suceder.
Un día o mánager, cheo de impotencia por ver como o seu circo perde adeptos mentres
co ancián utiliza a situación da árbore para sacar proveito, decide ir ata a casa da parella
disfrazado (para que non o recoñezan). Sen embargo o vello recoñéceo e mentres teñen
unha rifa, o protagonista recoñece que a árbore non é curativa, que é unha estafa. A
xente que alí había nese momento, ó escoitar tal confesión decide ir a por el. O vello
sálvase grazas o mánager, que os mete a el e a súa muller no trailer rumbo o seguinte
pobo. Aínda que o matrimonio móstrase agradecido co mánager pola súa acción, este
que non fai nada de forma xenerosa obrígaos a formar parte do espectáculo do circo.
ANÁLISE DAS PERSOAXES
Cabe destacar que este libro caracterízase por ter poucos personaxes dos cales non
abundan as descricións. A continuación descríbense a aqueles máis significativos:

Parella de anciáns: Trátase dun matrimonio de escasos recursos económicos
que vive só nun pequeno pobo, pois non lle queda familia e nunca tiveron fillos.
Debido a unha enfermidade, a muller ten problemas de mobilidade que afectan o
desenvolvemento autónomo da súa vida diaria. O seu marido axúdalle todo
canto lle é posible ata que os problemas de saúde tamén o achacan a el.

Alcalde: Trátase dun político moi diplomático o que lle gusta quedar ven coa
xente; sen embargo, o que realmente lle importa e ser unha persoa popular e dar
a coñecer o pobo.

Mánager do circo: No pasado era unha persoa bondadosa ata que a morte da
súa filla pequena o transforma e convérteo nunha persoa sen ningún tipo de
escrúpulos que coñece perfectamente todo tipo de estratexias necesarias para
mover e ter influencia nas masas. É capaz de calquera cousa para quitar do
medio a todo aquel que se interpón no seu camiño.

Presidente do club de xubilados: É un home sen ningún afán de mellorar as
condicións sociais dos xubilados. O seu único interese e aproveitarse dos
beneficios de tal cargo, así da popularidade que esta lle brinda.

Auxiliar domiciliario: Trátase dun home que vai tres veces por semana a
axudar a anciá a levantarse de cama e asearse. Ó principio, o feito de que sexa
estranxeiro esperta no matrimonio unha certa desconfianza, debido a todos os
estereotipos que se xeran en torno os emigrantes; pero pouco a pouco vaise
gañando a súa confianza.

Ricky Sánchez: É o periodista que consigue facerse coa exclusiva dos anciáns
así como coa súa autorización para ser gravados e formar parte dun reality. Non
sen antes pasar por situacións de acoso e abuso sexual por parte do seu xefe.

María: É a veciña da parella. Decide ir visitalos porque sabe que están pasando
por un mal momento, así como o que pasou ela cando quedou viúva. Quizá é
esta situación de vulnerabilidade a que a leva a depositar a súa fe nun “grupo”
que di coñecer vida noutro planeta; que non deixa de ser unha secta.
ARTIGOS
José Antonio Fortuny: "La vida es un circo en
el que prima el egoísmo"
Tras relatar en primera persona el día a día de una persona con discapacidad, el novelista regresa
con 'Alehop', una sátira social que destila dureza y buen humor a partes iguales
Cultura | 09/08/2012
Se dio a conocer con el autobiográfico Diálogos con Áxel, un emocionante libro en el que narraba en primera
persona el día a día de un joven cuyas extremidades se van paralizando a causa de una enfermedad
degenerativa (atrofia muscular espinal). Pero a pesar de que cada vez se complica más la tarea de escribir –
actualmente necesita un ordenador que redacta lo que él le dicta- José Antonio Fortuny (Mahón, 1972) ha
dado el salto a la ficción con Alehop (Editorial Funambulista), una sátira social en la que el menorquín pone en
evidencia algunas de las grandes desigualdades que sufren los más "frágiles". La llegada del circo a un
pequeño pueblo le sirve al escritor de excusa para analizar los comportamientos de una sociedad en la que
“impera la ley del más fuerte”. Desde su habitación, lugar en el que pasa largas horas, Fortuny hace volar su
imaginación hasta tejer una divertida novela que ha recibido los elogios de compañeros de profesión. Y es que a
pesar de la dureza de las historias de algunos personajes, Alehop destila ironía y buen humor. Algo que
también sucede en la entrevista.
- Ha dedicado cinco años a Alehop ¿Creyó en algún momento que no lo acabaría?
Sí. Voy lento escribiendo, principalmente debido a mi debilidad física. Y también porque repaso mucho.
Además, escribir una comedia en mi situación es arriesgado, porque requiere mantener un ánimo elevado para
que no afecte al libro. De todas maneras, esto son sólo circunstancias anecdóticas, la gente no debe leer mi
libro por eso, sino porque lo que cuento sea interesante.
- ¿Qué fue lo que más le costó en este libro?
Que toda la trama estuviera bien encadenada. También pulirlo hasta dejarlo como quería que fuera: fácil de leer
pero sin perder el sentido profundo.
- ¿Cómo surgió la idea general de la novela?
El detonante fue uno de estos sucesos de despilfarro público que todos podemos ver en los medios de
comunicación. A eso le uní una serie de experiencias personales y varias cosas que quería contar.
- Usted empezó siendo un gran lector ¿En parte se ha hecho escritor por su enfermedad?
Empecé a leer mucho debido mi enfermedad: mis amigos se iban por ahí y yo tenía que quedarme en casa y
ocupar el tiempo. Recuerdo que al principio no me gustaba mucho leer. Tampoco me planteé llegar a ser
escritor, es una palabra que me supera un poco y suena muy solemne. Yo quise en un principio dejar algo en
esta vida, por eso escribí el primer libro. Y poco a poco he conseguido terminar el segundo. Pero reconozco que
no me he hecho escritor por mi enfermedad, sino para tratar de ligar con una vecina (risas).
- ¿Cuántas horas al día dedica a la escritura?
Suelo escribir unas cinco-seis horas diarias. Para mí escribir es básicamente un ejercicio para mantenerme
mentalmente en forma. Es mi manera de agarrarme a la vida y además me permite comunicar mis inquietudes.
Procuro seguir un horario diario, no sólo con la escritura, sino con otras cosas que hago. Es muy importante la
disciplina para no caer en la depresión. Además, saber que alguien me lee me motiva a seguir escribiendo. A
cambio yo procuro entretener al lector, y, si es posible, que esboce una sonrisa. Me parece un trato justo.
- ¿Cómo es su día a día?
Cuando estás completamente paralizado, quieras o no, los días son muy iguales. Pero siempre procuro hacer
de cada día algo especial. Aparte de escribir, dedico mi tiempo a leer, escuchar música, ver alguna que otra
película. Y contemplar el mar me da mucha energía.
- Este segundo libro es una novela, pero también hay mucho de realidad…
Efectivamente. Alehop es una comedia pero con una base muy real que describe situaciones con las que todos
nos podemos sentir identificados.
- ¿Alehop es una crítica a la sociedad?
Es una sátira social, una denuncia sobre el abuso de poder.
-
El
libro
parece
también
un
reproche
por
la
desatención
de
los
más
débiles…
Escribir es el arma que tengo para denunciar esas cosas sin que la policía me pegue porrazos (bromea). El libro
admite múltiples lecturas, lo puedes leer como una comedia desenfadada o con esa intención más profunda..
- ¿Qué quería denunciar?
La vulnerabilidad de las personas más frágiles en una sociedad que prefiere cerrar los ojos. Los ancianos
protagonistas simbolizan esta fragilidad, pero el lector puede poner otro colectivo. Es inaceptable, por ejemplo,
que el 80% de las personas con una gran discapacidad en España viva bajo el umbral de pobreza. Tantos años
de democracia e indistintos partidos políticos para conseguir este resultado tan mísero. Yo no quiero
subvenciones, quiero derechos.
- ¿Usted se ha sentido desatenido alguna vez por la sociedad?
No es una cuestión de sentirse, sino de estar. Mis padres, ya mayores, cuidan de mí como pueden, pero no soy
una excepción, esto es lo habitual. Tengo compañeros que viven en una situación dramática. La ley de
dependencia es puro humo, con 400 € de media que te dan al mes para que alguien cuide de ti 24 horas al día
no hay ni para comenzar. Y ahora encima lo van a rebajar un 15%. Me gustaría que la sociedad y los políticos
comprendieran que todos, tarde o temprano, vamos a necesitar ayuda. Debería ser prioritario disponer de los
apoyos necesarios para poder ejercer los mismos derechos que tiene cualquier ciudadano. No tiene sentido vivir
en sociedad si aún impera la ley del más fuerte.
- ¿Cree que su situación personal le da más licencia para hablar en tono humorístico de temas serios?
Al contrario. La gente cuando ve mi facha, en una primera impresión, suele pensar que estoy todo el día
llorando o que mi inteligencia es similar a la de un hámster. Pero soy como una caja de sorpresas. Un
bomboncito (risas)
- ¿Cuánto de autobiográfico hay en el libro?
Hay cosas biográficas, pero también me he nutrido mucho de experiencias que me han contado y de lo que he
visto y leído.
- ¿Se identifica con algún personaje?
En todos los personajes puede que haya algo de mí, pero en ninguno en concreto. Bueno, quizá me identifico
con el perrito que le gusta que le acaricien (risa).
- ¿Por qué no aparecen nombres en el libro?
Cuando pones un nombre propio parece que delimitas el problema que esa persona padece. Yo quería
transmitir que lo que le sucede a los ancianos tarde o temprano nos va a ocurrir a todos.
- La novela gira alrededor de un circo ¿Con qué intención introduce este concepto?
Es un símbolo, aunque tengo que aclarar que mi circo poco tiene que ver con los convencionales. Ya lo dijo el
poeta Juvenal: "Pan y circo", que después se ha ido transformando en "Pan y toros" y "Pan y fútbol".
- ¿Cree que la vida es algo muy parecido a un circo?
Me temo que sí, un circo en el que prima el egoísmo, pasárselo bien sin pensar en el dolor ajeno... Pero un circo
en el que todo da vueltas y tarde o temprano te acaba tocando a ti, por mucho que prefieras mirar hacia otro
lado. Yo me rebelo ante esto, y, a pesar de todo, quiero mantener mi esperanza en la gente.
- La historia mantiene al lector alerta con un final inesperado ¿Es esta su gran baza narrativa?
Creo que sí. Creo que he conseguido que el libro enganche. Eso o pusieron pegamento en las páginas (risa).
- El libro destila una fina ironía…
Para mí es fundamental el sentido del humor. Es algo que procuro cultivar porque es lo que nos hace realmente
humanos. Y a veces puede ser el mejor sistema para tocar temas duros o espinosos sin que la gente salga
huyendo.
- El humor sirve para hacer pasar mejor las penas...
Sirve para muchas cosas, pero no lo digamos muy alto ¡no sea que hasta nos claven impuestos por ello!
- Su escritura me ha recordado un poco a la de Eduardo Mendoza ¿Cuáles son sus referentes literarios?
Eduardo Mendoza me encanta ¡ojalá se me haya pegado algo de sus libros! Pero ese hombre es un genio y yo
no le llego ni a la suela de los zapatos. Ni siquiera tengo bigote (risas). Hay muchos autores que me gustan:
Vargas Llosa, Rosa Montero, Quim Monzó, Paul Auster...
- ¿Costó que le editaran el libro?
Siempre cuesta, pero ya tenía más experiencia y sabía a qué puertas llamar, o mejor dicho, a cuáles no llamar.
Hay que tener paciencia y prepararse para las negativas. Aunque tuve suerte y todo fue bastante rápido. Pero
todo es difícil: escribirlo, que te lo publiquen, y no digamos poder conseguir que el libro se conozca con la
cantidad de libros que hay... Esto sí que es agotador.
- ¿Ya tiene en mente el próximo libro?
Siempre tengo ideas, pero soy consciente de cómo estoy. Ojalá tenga salud y pueda acabar otro, pero es difícil.
Son tantos años los que uno necesita para hacer un libro como quiere... Ahora lo importante es disfrutar de éste
Leer más: http://www.lavanguardia.com/cultura/20120809/54334666618/fortuny-vida-circo-prima-egoismo.html#ixzz3qzYGg5Ao
José Antonio Fortuny, un luchador
De pequeña me llamaron mucho la atención los héroes cotidianos. Más tarde aprendí que en la
psicología este tipos de personas tenían un nombre, resilientes. Para los que no entienden la
palabra, dejo la descripción hecha por E. Chávez y E. Yturralde:
La resiliencia es la capacidad que posee un individuo frente a las adversidades, para mantenerse en
pie de lucha, con dosis de perseverancia, tenacidad, actitud positiva y acciones, que permiten
avanzar en contra de la corriente y superarlas.
Así es José Antonio Fortuny, este joven menorquín ha encontrado en la escritura su principal
motivación para aferrarse a la vida, pese a estar ya completamente paralizadodebido a una
enfermedad degenerativa. Escribe mediante un programa de voz. Lucha a contrarreloj contra el
paso del tiempo.
José Antonio acaba de publicar, tras cinco años de trabajo, Alehop (Editorial Funambulista), su
segundo libro, una comedia negra que gira en torno al abuso de poder y el desamparo de los más
vulnerables. Dicen que es una acertada sátira de la sociedad actual. Calidad literaria y denuncia
social.
"La mente es mi segundo órgano favorito", ironiza José Antonio. Pese a estar prisionero de su
cuerpo, el humor no le falta: "el humor es lo que nos hace humanos", ha declarado.
Aquí os dejamos con una pequeña entrevista que le hicimos para acercarle más al lector:
– ¿La mente, es maravillosa?
Lo es, es uno de los mayores misterios del universo. Me impresiona que sepamos tan poco de ella.
-¿Qué te llevo a escribir Alehop?
Yo escribo básicamente para tratar de mantenerme mentalmente en forma. Es un ejercicio que llevo
a cabo cada día para no deprimirme, para agarrarme a la vida. Escribo además para comunicarme
con los demás. Los motivos concretos que me llevaron a escribir Alehop fueron, por una parte, tratar
de entretener al lector con una historia que fuera divertida pero profunda al mismo tiempo, y, por
otra, denunciar la indefensión de los más débiles de esta sociedad. Escribir es el arma que yo tengo
a mi alcance.
-¿Qué impacto te gustaría crear con este libro?
Me gustaría poder aportar una visión de la realidad al lector que probablemente pudiera ignorar,
enriquecerlo un poco en ese sentido, y además me encantaría que se lo pasara bien leyendo mi
libro. Como digo en la solapa del libro, mi lema es: "a mí el lector me aporta una motivación para
vivir y yo en cambio procuro hacerle pasar un buen rato. Me parece un trato justo"
-¿Si fueras presidente cuales serian las primeras 3 cosas que harías?
Gobernar tiene que ser mucho más complicado de lo que a veces nos creemos. Invertiría en
investigación y desarrollo, en España tenemos muy buenos investigadores de todo tipo de
enfermedades cuyo talento se está desaprovechando. El derecho a la salud debería ser la prioridad
de cualquier gobierno. También repartiría mucho mejor los recursos económicos, nada de derrochar,
pero no porque estemos ahora en crisis, sino siempre.
Por último, pondría en la pizarra de todas las escuelas un recuerdo permanente: que el ser humano
es lo primero, que ninguna ideología puede estar por encima de eso, puede separarnos. La vida no
es tan complicada como nos han hecho creer.
-¿Qué te dices a ti mismo cuando tienes un mal día?
Intento mantener la calma y no venirme abajo. No siempre lo consigo, obviamente. Suelo animarme
diciendo que es sólo un mal día, que mañana las cosas cambiarán.
-¿Qué es lo que más valoras de la vida?
Mi vida está hecha de cosas muy pequeñas, soy el rey de las pequeñas cosas. Algo tan simple
como poder respirar bien es algo que valoro mucho, ya que hay días que ya tengo problemas
respiratorios debido a mi debilidad muscular. Valoro mucho una buena compañía, una buena
conversación, ver el mar, sonreír, una tortilla de patatas…
-¿Qué consejo les darías a las personas que quieren escribir un libro pero aún no lo
consiguen?
Primero estar convencido de que tienes algo interesante que contar. Después, trabajo, trabajo y más
trabajo. No hay ningún secreto más que la constancia. Yo he tardado cinco años en escribir este
libro, en muchas ocasiones creí que no podría terminarlo, pero lo he conseguido.

Documentos relacionados