Si te atreves a enseñar no dejes de aprender

Transcripción

Si te atreves a enseñar no dejes de aprender
La Revista
COLEGIO OFICIAL DE DOCTORES Y LICENCIADOS EN FILOSOFÍA
Y LETRAS Y EN CIENCIAS DE VALENCIA Y CASTELLÓN
Si te atreves a enseñar
no dejes de aprender
PUBLICACIÓN CUATRIMESTRAL
EJEMPLAR GRATUITO
Nº 19
La Revista
COLEGIO OFICIAL DE DOCTORES Y LICENCIADOS EN FILOSOFÍA
Y LETRAS Y EN CIENCIAS DE VALENCIA Y CASTELLÓN
sumario
Editorial
01
Entrevista a:
Rafael Blasco Castany
El Museo Lladró
02
05
Entrevista a:
Rafael Carbonell Peris
La Motivación
12
Código Deontológico
15
Miguel Delibes
Familia y Escuela
21
Curso
23
Jornada
24
Entrevista a:
Francesc Català Gorges
Centenari col·legi públic Cervantes
Porque colegiarse
Para ver
32
08
19
25
27
31
Si estás interesado en realizar un curso de grafología para peritaciones, te agradeceríamos lo comunicases al Colegio, con el fin de organizar
los grupos.
BOLSA DE PARO PARA CENTROS DE PRIVADA Y CONCERTADA
Os recordamos que en el Colegio existe una Bolsa de Paro para todas
las especialidades en la que podéis inscribiros con solo enviarnos un currículum. También para clases particulares. Lo podéis enviar por correo
electrónico, [email protected].
01 Editorial19:Maquetación 1 29/03/11 20:02 Página 1
La Revista
ILUSTRE COLEGIO OFICIAL DE DOCTORES Y LICENCIADOS EN
FILOSOFIA Y LETRAS Y EN CIENCIAS DE VALENCIA Y CASTELLÓN
C
editorial
omo decía Mounier, educar consiste en suscitar personas. Precisamente esa debe ser la llamada vocacional
de quien tiene tal tarea y responsabilidad. Pero, ¿cómo
suscitar personas?. Quizás quien mejor ha visto el camino ha sido el equipo que elaboró el conocido como Informe
Delors: La educación encierra un tesoro.
La Revista
Directora:
Mª Jesús Recio
Equipo de redacción:
Mª José Burguete
Rosa López
Vicente López
Mª Jesús Recio
Colaboradores:
Pepa Concepción
Mª. Ángeles Rodríguez
Enrique Díes
Carmen Tarín
Manuel Romero
Mª. Ángeles Chavarria
José Luis Viguer
Juan Carlos Castelló
Editado por:
Ilustre Colegio Oficial de
Doctores y Licenciados en
Filosofia y Letras y en Ciencias
de Valencia y Castellón
[email protected]
www.cdlvalencia.org
Avda. Tirso de Molina, 3 Bajo
46009 Valencia
Depósito Legal:
V-660-2006
Diseño y maquetación:
J.V. Martínez
Impresión:
Fernando Gil
Revista de divulgación
cientifica y cultural
“La Revista” no comparte
necesariamente las opiniones
vertidas por sus colaboradores.
En este informe, los autores insisten en que la educación
a lo largo de la vida se basa en cuatro pilares: aprender a conocer, aprender a hacer, aprender a vivir juntos, aprender a ser.
Esos mismos pilares deben orientar nuestra forma de entender
la educación y el marco en que debe apreciarse-cual tesorero
también- nuestro Código Deontológico.
Efectivamente, de lo que se trata en educación, aquello
en que consiste la educación puede sintetizarse en potenciar los
siguientes cuatro aspectos que tomamos de “La educación encierra un tesoro”, a saber: Aprender a conocer, combinando
una cultura general suficientemente amplia con la posibilidad de
profundizar los conocimientos en un pequeño número de materias. Lo que supone además : aprender a aprender para poder
aprovechar las posibilidades que ofrece la educación a lo largo
de la vida. Aprender a hacer a fin de adquirir no sólo una calificación profesional sino, más generalmente, una competencia
que capacite al individuo para hacer frente a gran número de situaciones y a trabajar en equipo. Pero, también, aprender a
hacer en el marco de las distintas experiencias sociales o de trabajo que se ofrecen a los jóvenes y adolescentes, bien espontáneamente a causa del contexto social o nacional, bien
formalmente gracias al desarrollo de la enseñanza por alternancia. Aprender a vivir juntos desarrollando la comprensión
del otro y la percepción de las formas de interdependencia -realizar proyectos comunes y prepararse para tratar los conflictos- respetando los valores de pluralismo, comprensión mutua y
paz. Aprender a ser para que florezca mejor la propia personalidad y se esté en condiciones de obrar con creciente capacidad
de autonomía, de juicio y de responsabilidad personal. Con tal
fin, no menospreciar en la educación ninguna de las posibilidades de cada individuo: memoria, razonamiento, sentido estético, capacidades físicas, aptitud para comunicar....
Profesional no es el que obtiene
un título, sino el que sabe valorar
a los demás por lo que son.
Anónimo
Entrevista a:
Rafael Blasco Castany
Rafael Blasco Castany (1945) Alzira, ha ocupado distintos cargos y consellerias en la
Generalitat Valenciana.
Actualmente es consejero de Solidaridad y Ciudadanía de la Generalitat Valenciana.
En el ámbito de participación ciudadana y la solidaridad, es presidente de la Fundación de la Solidaridad y el Voluntariado de la Comunidad Valenciana, FUNDAR y presidente del Centro de Estudios para la Integración Social y Formación de Inmigrantes,
CEIMIGRA.
Ambas fundaciones han sido creadas en diferentes momentos de su actividad pública.
población inmigrante más importante de Europa, formada por
102 Agencias de Integración que
han prestado más de 118.000
atenciones durante el pasado
año. Además, hemos puesto en
marcha el programa “Escuelas de
Acogida” que ha hecho posible
que más de 10.000 inmigrantes
estén acercándose a la realidad
socio-económica, cultural e institucional de nuestra Comunitat
y compartiendo los valores de
nuestro sistema democrático.
1.- No cabe duda de que desde hace
unos años ha aumentado considerablemente el número de inmigrantes en España y de
una forma muy notable en Valencia. ¿Qué
ha supuesto esta situación para la Conselleria de inmigración?
Con más de cinco millones de habitantes,
de los que casi el 18% son inmigrantes, nuestra prioridad es trabajar por la plena integración.
Nuestra Comunitat es un crisol de nacionalidades
y culturas, un ejemplo de convivencia y respeto
que debemos fomentar desde las administraciones públicas y la Generalitat ya lo está haciendo
desarrollando las políticas de inmigración más
avanzadas de todo el país.
Desde el Gobierno de la Generalitat se ha
impulsado la única Ley de Integración de todo
el territorio nacional y la red de asistencia a la
/D5HYLVWD
2.-En su día se hablo mucho en prensa de un contrato
de integración para los inmigrantes en esta Comunidad.
Medida que desató la polémica con opiniones encontradas.
¿Para qué dicho contrato?. Este contrato es
para restringir derechos o ampliarlos?.
El Compromiso de Integración forma parte
de la Ley de Integración y supone un doble compromiso, el de la Generalitat y el del inmigrante.
Su objetivo es favorecer la dignidad de las personas, en especial, las más vulnerables.
Por parte de la Generalitat es el compromiso para facilitar la integración de los inmigrantes
a través del conocimiento de nuestras normas
de convivencia, la historia, cultura española y
valenciana, nociones de castellano y valenciano,
formación laboral, etc, así como a poner a disposición de los inmigrantes medios para mantener
y dar a conocer su cultura.
3RU VX SDUWH HO LQPLJUDQWH PDQL¿HVWD YR
luntariamente su compromiso de integración a
WUDYpV GHO GHVDUUROOR GH SURJUDPDV HVSHFt¿FRV
de integración impulsados por la Generalitat,
tales como el conocimiento de nuestra historia,
OHQJXDVR¿FLDOHVDVtFRPRODVQRUPDVGHFRQYLvencia de nuestra sociedad que se está plasmando en el Programa Escuelas de Acogida y por el
TXHDQWHVGHTXH¿QDOLFHHVWDOHJLVODWXUDKDEUiQ
pasado más de 10.000 inmigrantes.
3.- ¿Qué medios de participación ciudadana tiene su Conselleria para conocer
las necesidades reales de los ciudadanos?
En la Comunitat estamos siendo innovadores y pioneros con acciones y propuestas como
la Carta de las Buenas Prácticas que sentarán
precedentes para el resto de España. Los ciudadanos deben participar en el desarrollo político
de su comunidad y desde el gobierno le debemos
ofrecer todas las herramientas posibles para que
así sea. Es un tándem gobierno-ciudadano donde el ciudadano propone y el gobierno tiene la
obligación de escuchar. Es dar un paso más en la
democracia.
Otra herramienta de participación que hemos desarrollado es el Buzón Ciudadano, una
apuesta de la Generalitat para que los ciudadanos, mediante las nuevas tecnologías, tengan
más derechos y puedan ser más y mejor escuchados con respecto a los asuntos públicos.
Esta iniciativa que propusimos a los ayuntamientos de la Comunitat está siendo un éxito
porque los ciudadanos participan a diario. Ya son
más de 158.000 las propuestas que se han recibido en los 53 municipios que cuentan con esta
herramienta de participación y nuestro objetivo
es seguir ampliando esta red. Desde el Consell
trabajamos día a día para que los ciudadanos de
la Comunitat sean los protagonistas de la política
municipal.
4.- ¿Ciudadano es el que goza de los
derechos que la Ley le otorga? ¿Ud. cree
que los ciudadanos inmigrantes, las personas más desfavorecidas, las personas discapacitadas, las personas mayores poseen
en nuestra Comunidad los medios necesarios y humanos para alcanzar los bienes
que la Sociedad ofrece a los otros?
Ciudadano es la persona que forma parte
de una sociedad. La condición de miembro de
dicha comunidad se conoce como ciudadanía, y
conlleva una serie de deberes y una serie de derechos que cada ciudadano debe respetar y hacerlo suyo, y cumplir como un ciudadano. Desde
el Gobierno del Presidente Francisco Camps trabajamos para que sea así. Nuestro compromiso
es precisamente con las personas más desfavorecidas.
5.- En la escuela es donde principalmente se enseña y se aprende a ser ciudadano. ¿Cómo se relacionan la Consellería de
Educación y la de Solidaridad y Ciudadanía,
dado que los objetivos fundamentales son
los mismos?
Ambas consellerias trabajan de manera
transversal. Por ejemplo, desde el Gobierno valenciano estamos ampliando, a través de la conselleria de Solidaridad y Ciudadanía, la red de
“Escuelas Solidarias”, un ambicioso proyecto de
integración en las aulas que apuesta por la pluralidad cultural, la tolerancia y la convivencia en
el sistema educativo valenciano.
Somos la primera comunidad de toda España que se compromete a fomentar entre los
centros docentes un modelo educativo solidario,
52 centros en la Comunitat ya forman parte de
HVWD UHG VROLGDULD GH OD TXH VH KDQ EHQH¿FLDGR
más de 20.000 alumnos.
Desde el Consell creemos que no hay mejor fórmula para construir una sociedad solidaria
que estimular a los alumnos valencianos a participar en proyectos de voluntariado y cooperación; las escuelas que desarrollan estos proyectos refuerzan su papel como centros de ciudadanía y hacen una contribución real al desarrollo de
la sociedad.
6.- ¿Cómo ve el trabajo de los profesores para integrar a alumnos de distintas
nacionalidades y culturas? ¿Cree que tieQHQ ORV PHGLRV VX¿FLHQWHV SDUD OOHYDU FRQ
H¿FLHQFLDVXWDUHD"
El colectivo docente está haciendo una
labor encomiable. De hecho, Datos de la Estadística de las Enseñanzas No Universitarias
del Instituto Valenciano de Estadística, revelan
que durante el pasado curso más del 17% de
los escolares valencianos eran nacidos en el extranjero. Las aulas tienen un papel esencial en
la integración de las personas inmigrantes y en
conseguir una convivencia tolerante y constructiva con las distintas culturas. Por eso, desde el
Consell apostamos por acciones que impliquen a
los jóvenes estudiantes en el fomento y el desarrollo de valores como la solidaridad, el respeto
y los Derechos Humanos. Los altos niveles de
cohesión en los centros educativos son el mejor
indicador del éxito en este trabajo conjunto.
7.- ¿De todos los inmigrantes cuales
FUHHTXHWLHQHQPiVGL¿FXOWDGHVSDUDDGDStarse al aula?
El ámbito escolar es uno de los espacios
cívicos y de participación donde hay más inmigración. En nuestra Comunitat, más de 116.000
inmigrantes están en edad de escolarización. Ló-
/D5HYLVWD
gicamente, los inmigrantes que proceden de países cuyas lenguas no son latinas cuentan con un
SRFRPiVGHGL¿FXOWDG'HVGHORVFHQWURVHGXFDtivos y las Administraciones trabajamos conjuntamente para que la adaptación de escolares rumanos, rusos, marroquíes o chinos en nuestras
aulas sea una realidad.
Además, la conselleria de Solidaridad y
Ciudadanía está desarrollando iniciativas para
que los centros valencianos formen en valores
al alumnado y la solidaridad es uno de los aspectos fundamentales en su educación, estando
presente de forma transversal en muchas materias. Estamos trabajando para que los alumnos
tengan una sensibilidad solidaria que les permita
en el futuro poder formar parte de una sociedad
mejor, de una Comunitat Valenciana más solidaria.
8.- Unos ciudadanos necesitan satisfacer sus necesidades de ocio, cultura, deporte etc... y el Consell dota a la ciudad de las
LQIUDHVWUXFWXUDVQHFHVDULDVSDUDHVWH¿QOR
que es digno de reconocimiento y agradecimiento. Por el contrario otros ciudadanos
menos favorecidos en la vida necesitan satisfacer necesidades básicas de la vida y no
disponen de infraestructuras como centros
de día, residencias etc...¿Por qué el Consell
no cambia sus prioridades, empezando por
los ciudadanos más débiles?
Desde el Gobierno valenciano estamos al
lado de los más desfavorecidos. Somos un gobierno sensible a los problemas de las personas
y trabajamos para darles solución. La Ley de
Participación Ciudadana está haciendo posible
que las estructuras institucionales, los municipios, la comunidad autónoma y el gobierno de
la Generalitat tengan cada vez una mayor participación de los ciudadanos en la gestión de los
asuntos públicos. Hemos querido que los ciudadanos se sientan cada vez más como agentes
activos de nuestras políticas y hemos conseguido
que la transparencia y la gestión de los asuntos
municipales y autonómicos sean un activo para
que todos los ciudadanos se consideren partícipes de nuestra democracia.
9.- ¿De qué manera participa la Conselleria con las ONG’s creadas en los colegios, para fomentar así la solidaridad de los
jóvenes?
El voluntariado de nuestra Comunitat es un
fenómeno consolidado que expresa el alto nivel
de compromiso social y solidaridad alcanzado
por la sociedad valenciana. Contamos con más
de 204.000 voluntarios y con 72 centros de voluntariado pero además hay otros 600.000 valencianos dispuestos a dedicar su tiempo libre a
labores altruistas.
/D5HYLVWD
Por ello, desde el Consell estamos potenciando el voluntariado para reforzar la labor solidaria de las ONG´s. El ámbito escolar, las áreas
urbanas, el mundo de la empresa y la especialización de los que ya hacen voluntariado son los
retos para aprovechar al máximo el potencial humano de la Comunitat ante la actual situación de
crisis.
¢1RVSXHGHGH¿QLUHOFRQFHSWRGH
ciudadanía teniendo en cuenta, al menos
estos aspectos: lo social, lo político, lo civil
y lo económico?
La ciudadanía supone un estatuto jurídico
que atribuye un conjunto de derechos políticos,
civiles y sociales a los sujetos que la disfrutan,
ya sea por nacimiento o por la adquisición posterior de esta ciudadanía. Así, la ciudadanía permite ejecutar el conjunto de roles sociales que
permiten a los “ciudadanos” intervenir en los
asuntos públicos (votar o ser elegido, participar
en organizaciones políticas y sociales, ejercer
plenamente las libertades y los derechos reconocidos por la ley).
La ciudadanía se basa, por un lado, en un
atributo que reconoce o concede el Estado. Por
otro, parte del supuesto que los ciudadanos comparten unos valores y unas pautas de comportamiento que permiten la convivencia entre ellos
\OHVGRWDGHXQDLGHQWLGDGFROHFWLYDHVSHFt¿FD
¢4Xp VLJQL¿FD SDUD 8G IRUPDU
ciudadanos en el siglo XXI?
Educar en el sentido de la Justicia. Y lo justo es que todas las personas gocen de alimento,
vivienda, vestido, educación, atención en tiempos de vulnerabilidad, libertad de expresarse,
formarse su conciencia y orientar personalmente su vida. Lo justo es que las sociedades que
deseen estar a la altura de la mínima dignidad
moral satisfagan estas necesidades básicas o
promuevan las capacidades de las personas para
que puedan satisfacerlas y llevar adelante una
vida feliz.
12.- La Constitución Española y los
respectivos Estatutos de Autonomía son la
garantía de nuestros derechos y deberes.
¿Por qué en la escuelas o Centros educativos en vez de enseñar Educación para la
Ciudadanía, asignatura muy polémica, no se
enseña la Constitución Española refrendada por todos y los Estatutos de Autonomía,
dado que pocos ciudadanos los conocen?
Me parece una buena idea. La Carta Magna
ha supuesto el compromiso de la sociedad valenciana por avanzar en un sistema de convivencia
apto y el mejor durante los últimos treinta años.
El Museo LLADRÓ
un ejemplo de gestión Cultural Privada
E
valor artístico o por su
gran éxito comercial,
marcan un hito en la
historia de Lladró. Habría que resaltar entre
ellas, por su singularidad y valor histórico,
tres piezas creadas por
los hermanos Juan,
José y Vicente Lladró,
quienes en 1953 emprendieron la aventura
de fundar un pequeño taller artesanal de
porcelana en la misma
casa familiar. Son también de gran interés los
bocetos en barro expuestos, con los que el
l Museo Lladró tiene como principal
cometido la difusión y conservación
de las colecciones artísticas que la
empresa Lladró atesora en sus instalaciones de Tavernes Blanques (Valencia). Aunque retoma las actividades que con
anterioridad se estaban llevando a cabo, el proyecto nace en 2006 apoyándose en la ambiciosa
reforma de sus espacios expositivos con adecuadas condiciones museográficas y dándoles un
sentido fundamentalmente didáctico.
De entre las actividades encaminadas a difundir estas colecciones destacan las visitas
guiadas. Una gran parte de las más de 15.000
personas que visitan el Museo Lladró anualmente acude atraída por la fama internacional de la
marca y por la posibilidad de conocer, aprovechando la proximidad a los talleres de Lladró,
el proceso de elaboración enteramente artesanal
de una pieza de porcelana, desde los primeros
bocetos en barro hasta la pieza acabada. Estrechamente vinculada a estas visitas al proceso de
elaboración está la colección de porcelana histórica Lladró. En ella, los visitantes pueden hacer
un recorrido, a través de las 70 piezas expuestas,
por los diferentes estilos, técnicas y acabados
con los que los creadores de la marca valenciana
han trabajado en sus más de 50 años de historia.
Todas ellas son piezas retiradas de la producción
y de la venta y que, bien por su rareza, por su
La Revista 05
público puede conocer de primera mano el paso
inicial de toda creación en porcelana.
Aunque poco conocido aun por el gran público, uno de los mayores atractivos de la visita
al Museo Lladró es la sobresaliente colección de
arte que la empresa valenciana ha ido atesorando con el paso de los años, en una labor de coleccionista lenta y meticulosa, hasta formar la
que con justicia puede ser considerada una de
las mejores colecciones privadas de España. De
las cerca de 200 obras que la conforman, en las
salas del Museo se exhiben las 70 más destacadas. El núcleo lo constituye la obra de pintores
valencianos de los siglos XV al XX. De hecho,
en un primer momento, la colección se planteó
como un intento de “repatriar” pintura valenciana
procedente de colecciones extranjeras. La adquisición más temprana, y de gran valor atendiendo
al formato y a la peculiaridad de la obra en la
producción del artista, data de 1986. Se trata de
la monumental pintura de Joaquín Sorolla Yo soy
el Pan de la Vida, que el terrateniente chileno
Rafael Errazúriz encargó al pintor valenciano en
1896 para su mansión en Chile. Con el tiempo,
llegaron ofertas interesantes que enriquecieron
la colección y diversificaron sus características,
ampliando así sus fronteras geográficas, cronológicas y estilísticas: pintores del resto de España, también de otros territorios europeos, e
incluso obras no pictóricas.
Caminar por las salas del Museo Lladró es
hacer un paseo por los principales momentos de
la historia de la pintura española, desde la co-
06 La Revista
rriente italo-gótica de finales del siglo XIV hasta
la escuela valenciana del regionalismo y costumbrismo pictóricos de la primera mitad del siglo
XX. Maestros de primera fila como Joan Reixach,
Juan de Juanes, El Greco, José de Ribera, Francisco de Zurbarán, Vicente López, José Benlliure,
Ignacio Pinazo o Joaquín Sorolla dan cuenta de
la calidad de la obra expuesta. Otras escuelas
europeas están representadas a través de pintores como Pedro Pablo Rubens, Margarita Caffi
o Baldasare di Caro. Completan la colección las
obras de artistas valencianos contemporáneos,
entre los cuales podemos citar a Eusebio Sempere, Manuel Boix, Joaquín Michavila o Francisco
Lozano. Esta parte importante de los fondos del
Museo Lladró es fundamentalmente fruto de las
exposiciones temporales que durante la década
de 1990 se llevaron a cabo en las salas de la
tienda-Museo Lladró en Nueva York con creadores valencianos, algunos jóvenes y otros ya consagrados. Además de óleos, litografías y serigrafías, en el Museo Lladró hay cabida también para
otras producciones artísticas. Podemos citar al
respecto un juego de jarra y dos copas de plata
y bronce dorado realizadas en 1911 por Mariano
Benlliure, o también una escultura de terracota
de Ignacio Pinazo Martínez, hijo del célebre Ignacio Pinazo Camarlench.
Junto
a
la
oferta de visitas
ya referida, una
parte esencial de
la difusión de los
fondos del Museo
consiste en la cesión
temporal de obras
para exhibiciones
colectivas o el
desarrollo de
exposiciones
temporales
dedicadas en
exclusiva a
nuestras colecciones. La
fama de que
goza Lladró
en el ámbito
del coleccionismo privado de arte nos
ha permitido
participar con
la cesión de
pinturas
en
muestras
tan relevantes como La
Luz de las
Imágenes
(Valencia, 1999 y
2009), Luces del
Barroco
(Girona,
Pamplona, Albacete y Murcia,
2004-2007),
Empresas con
arte: una mirada
a la pintura española
contemporánea (Madrid, 2008) o la antológica José
Benlliure Gil (Valencia y Alicante, 2008 y
2009). Exposiciones
monográficas sobre los
fondos del Museo Lladró han sido solicitadas
por instituciones como
la Diputación de Alicante (Obras maestras de
la Colección Pictórica
Lladró: la esencia
del color, Museo
de Bellas Artes
MuBAG
de
Alicante,
2006), la Universitat de València (La figura humana en la Colección Lladró,
edificio La Nau, 2007), la Obra Social de Caja
Vital Kutxa (El arte de la forma y el color: obras
de pintura y porcelana del Museo Lladró, Vitoria, 2008), la Heritage International Gallery de
Moscú (Obras maestras de la Colección Lladró,
2010) o, muy recientemente, el Museo Nacional
de Cerámica y Artes Suntuarias González Martí
de Valencia (Forma, textura y color: jarrones exclusivos en porcelana del Museo Lladró, 2011).
Un patrimonio de esta valía requiere dedicar
especial atención a su estado de conservación.
Para ello, el Museo Lladró lleva realizando desde
2006 un programa de restauración de obra pictórica que permita subsanar los daños que las
piezas puedan presentar, así como asegurar la
correcta preservación de las pinturas mediante
tareas de conservación preventiva, para evitar
así, en un futuro, la necesidad de acometer actuaciones drásticas. La intervención más compleja fue sin duda la llevada a cabo entre 2005
y 2006 con el retablo de la Virgen del Maestro
de Cubells, la pintura más antigua de la colección. Los cerca de seis meses de trabajo fueron
presentados en un DVD explicativo y permiten
contemplar la obra en su estado original tras eliminar repintes y burdos añadidos que afeaban el
conjunto.
Además de la sede del Museo en Tavernes
Blanques, contamos asimismo con la Casa Natal
de los hermanos Lladró en Almàssera (Valencia),
hoy habilitada como casa Museo. Además de recrear el ambiente de una vivienda típica de la
huerta valenciana, muestra también el estudio
y el horno que los Lladró emplearon para elaborar sus primeras piezas. Una de las plantas
del inmueble se reserva al desarrollo de talleres didácticos dirigidos a escolares. En ellos se
les da a conocer el proceso de elaboración de la
porcelana a la vez que se fomenta su creatividad
trabajando el modelado en barro y el pintado en
porcelana.
Coincidiendo 2011 con el 5º aniversario de
la fundación del Museo Lladró, hemos querido
aprovechar este artículo para hacer recuento de
las actividades desarrolladas durante nuestros
cinco años de andadura, así como para invitar
a los lectores a conocer personalmente nuestra
oferta cultural.
Carmen Tarín
Directora del Museo Lladró
Para más información: http://museo.lladro.com
La Revista 07
Entrevista a:
Rafael Carbonell Peris
5DIDHO&DUERQHOO3HULV0DVVDPDJUHOOHVGHVGHHOGHHQHURGHGLUHFWRU
JHQHUDOGH2UGHQDFLyQ\&HQWURV'RFHQWHVGHOD&RQVHOOHULDGH(GXFDFLyQ'RFWRUHQ
3HGDJRJtD\/LFHQFLDGRHQ3VLFRORJtDHVLQVSHFWRUGH(GXFDFLyQ\KDHMHUFLGRWDUHDV
GRFHQWHVFRPRPDHVWURSVLFRSHGDJRJR\SURIHVRUDVRFLDGRGHOD8QLYHUVLWDWGH9DOHQ
FLD(VDXWRUGHGLYHUVDVREUDVHVSHFLDOPHQWHYLQFXODGDVFRQODGLVFDSDFLGDGFRPRHV
HOFDVRGH´/DLQWHJUDFLyQHGXFDWLYD\VRFLDOµ\PiVUHFLHQWHPHQWH´(GXFDFLyQ
(VSHFLDOHQ(XURSDµ
últimos datos hechos públicos por el Ministerio
de Educación hacen referencia al curso académico 2007-2008 y representan a toda una
generación que estudió conforme a la desafortunada LOGSE. Esta ley, que se caracterizó
–entre otros-, por la promoción automática
GHFXUVRODLQH[LVWHQFLDGHFDOL¿FDFLRQHVRE
jetivas y diferenciadas; el nulo reconocimiento al esfuerzo, la valía o el trabajo personal;
la pérdida de contenidos educativos, que se
plantearon como uniformes para todos; la escasez del tiempo dedicado a las áreas o maWHULDVLQVWUXPHQWDOHVHQEHQH¿FLRGHRWUDVGH
menor importancia; la descoordinación entre
las distintas etapas; la falta de pruebas externas de nivel o la permisividad, ha generado
un daño importante a toda una promoción de
alumnos y es directamente responsable de lo
acontecido.
2. La LOE tampoco parece haber resuelto el problema.
1.
Los últimos datos acerca del fracaso escolar en España, también en la Comunitat Valenciana, resultan preocupantes. ¿a qué atribuye las cifras tan bajas
de graduados en Educación Secundaria
Obligatoria?
Los resultados académicos del alumnado
que, en España, cursa el tramo obligatorio
de escolarización no son buenos en la práctica totalidad de las Comunidades Autónomas.
Desde mi punto de vista, no existe una única
variable que dé respuesta a su pregunta. Los
/D5HYLVWD
Así es, a los problemas citados, la LOE incorporó otros, como es el caso del excesivo
número de materias en la Educación Secundaria Obligatoria -que lleva consigo que un desproporcionado número de profesores imparta
docencia a un grupo determinado generando
lo que podríamos denominar “responsabilidad diferida”-, la no incorporación de itinerarios formativos, la intromisión en los aspectos
morales e ideológicos que corresponden a las
familias a través de “Educación para la ciudadanía (...)”, o la presencia de un Bachillerato
corto de dos años, que han conseguido que
–como poco-, el problema de base de nuestro
sistema educativo se mantenga.
3. Sin embargo, la inversión de los
gobiernos en educación no ha sido precisamente escasa.
El esfuerzo presupuestario del Gobierno Valenciano en materia educativa es inmenso y
proporcionalmente mayor a cualquier otro del
Estado español. Fíjese que aproximadamente
el 31% del presupuesto global de la GeneraliWDWYDGHVWLQDGRDHGXFDFLyQORTXHVLJQL¿FD
±FRPR ELHQ D¿UPD QXHVWUR SUHVLGHQWH )UDQcisco Camps-, que uno de cada tres euros se
dedica a la misma.
La Comunitat Valenciana continúa siendo
líder en la construcción de centros escolares
públicos: en los últimos siete años, se han
puesto en funcionamiento 400 nuevos centros
educativos; además, desde el curso 1995-96
más de 17.400 profesores se han incorporado
a nuestras aulas, lo que supone un incremento
de plantillas de prácticamente el 50% desde
el año en que el Partido Popular accedió al gobierno de nuestra Comunitat; incluso, nuesWURVDOXPQRVVHEHQH¿FLDQGHRUGHnadores en los centros públicos. Volviendo al
profesorado, conviene no olvidar que en enero
de 2010 culminó el incremento de sueldo, lo
que ha permitido que nuestros docentes dispongan de los mejores sueldos a nivel nacional de entre las Comunidades Autónomas de
VLPLODUWDPDxRGHPRJUi¿FR
4. La crisis económica parece haber
disparado la demanda de formación, sobre todo en aquellas personas que hasta
el momento accedían al mercado laboral sin titulación alguna. A este respecto, ¿qué medidas plantea para recuperar
a este alumnado que en su día abandonó
de forma anticipada sus estudios sin disponer de titulación básica?
Es muy importante establecer lo que considero una “operación retorno” al sistema educativo, donde los resultados obtenidos en la
Comunitat Valenciana son altamente satisfactorios. En este sentido, la Conselleria de Educación convoca, desde el año 2000, pruebas
libres para la obtención directa del título de
Graduado en Educación Secundaria Obligatoria. En aquel momento, tan sólo 180 personas
participaron en dicha convocatoria. En el último año, probablemente como consecuencia
de la situación económica por la que atraviesa
nuestro país, hemos alcanzado una cifra récord de 10.602 personas mayores de 18 años
que se han presentado a las mismas, de las
que cerca del 11% han obtenido la correspondiente titulación.
Además de esta opción, desde el año 2010,
existe una prueba extraordinaria dirigida al
DOXPQDGRTXHKDELHQGR¿QDOL]DGROD(62VLQ
obtener el título, disponga de un máximo de
FLQFR PDWHULDV SHQGLHQWHV GH FDOL¿FDFLyQ SRsitiva en la etapa y haya cumplido 18 años en
HODxRQDWXUDOHQTXH¿QDOL]yVXSHUPDQHQFLD
en la ESO. En esta primera convocatoria, de
los 150 alumnos presentados, han titulado 69.
Me gustaría resaltar, como novedad, que el
próximo curso se implantará –por primera vez
en nuestra Comunitat-, una prueba que permitirá en caso de superarla la obtención directa
del título de Bachiller a las personas mayores
de 20 años que no tengan esta titulación. Es
importante conocer que, para presentarse a
la misma, no se requerirá requisito académico
previo alguno y se realizará en un único día. El
título, para quien lo obtenga, facilitará el acceso a estudios superiores o la mejor inserción
al mundo laboral.
5. ¿Qué actuaciones ha desarrollado
la Conselleria de Educación para ampliar
y mejorar la oferta curricular?
El escaso espacio de mejora del currículo
del que disponemos lo representa la optatividad. Nuestro propósito ha sido adecuar el catálogo de materias a la realidad socioeconómica de la Comunitat, a la idea común de España
y a nuestra pertenenecia a Europa.
Es así como hemos logrado incorpor materias nuevas tales como “Empresa e iniciativa emprendedora”, “Ampliación de geografía
e historia de España” o “Sector turístico en la
Comunitat Valenciana”, en la ESO; así como
“Economía de la Comunitat Valenciana”, “Fundamentos de dirección de empresa”, “Educación físico-deportiva y salud” o “Unión Europea: organización y funcionamiento”, en el
Bachillerato. Esta última, novedosa por cuanto
no se imparte en España ni en cualquier región
de Europa, se incorporará a partir del curso
próximo como nueva materia y se impartirá
en 2º curso de Bachillerato para cualquier modalidad.
6. La apuesta por la excelencia es un
signo de identidad al que el Conseller Font
de Mora concede una gran importancia.
Y del que participo plenamente, pues necesitamos modelos de jóvenes inspirados en la
/D5HYLVWD
dedicación, la disciplina y el trabajo en equipo
para construir la Comunitat Valenciana del siglo XXI. Si hasta hace bien pocos años, la columna vertebral de la política educativa europea se dirigía principalmente hacia la igualdad
de oportunidades, la integración y la cohesión
social, en el momento actual apunta hacia
QXHYDV ¿QDOLGDGHV GLULJLGDV KDFLD OD FRPSHWHQFLD\HOpQIDVLVHQODFDOLGDG\ODH¿FLHQFLD
Y en este contexto, el fomento del esfuerzo,
de la valía, del mérito y la búsqueda de la excelencia encajan perfectamente con el reconocimiento que la Conselleria de Educación tiene
hacia el alumnado más brillante.
Para ello, a los ya existentes Premios Extraordinarios de Bachillerato y de Formación
Profesional, se han añadido este año 2010 –
también por primera vez-, otros que reconocen la trayectoria personal y académica de
nuestros mejores alumnos y alumnas de la
Educación Primaria, de la Educación Secundaria Obligatoria o de las enseñanzas profesionales de música y danza; además, hemos facilitado que un centro público valenciano –en
concreto, el IES Pere Boïl de Manises-, oferte
el Bachillerato Internacional.
7. La lengua extranjera, en especial
el inglés, ¿sigue resultando la asignatura
pendiente del sistema educativo?
Sí, y ello a pesar de la incorporación temprana de la primera lengua extranjera y a la
carga lectiva que nuestra Comunitat dedica al
inglés, sensiblemente superior al horario mínimo establecido por el gobierno central.
A este respecto, resulta indispensable que
el Ministerio de Educación se plantee con seriedad que el acceso a la función docente debe
considerar la existencia de un determinado
QLYHO GH OHQJXD H[WUDQMHUD VHJ~Q GH¿QH HO
Marco Común Europeo de Referencia para las
/HQJXDVWDPELpQTXHÀH[LELOLFHODVFRQGLFLRnes mediante las cuales el profesorado pueda
impartir áreas, materias o módulos no lingüísticos en una lengua extranjera, preferentemente en inglés.
Al mismo tiempo y, desde un punto de vista metodológico, hemos de evolucionar hasta alcanzar la competencia comunicativa, que
GHEHUtDFRQYHUWLUVHHQODSULQFLSDO¿QDOLGDGHQ
la enseñanza de la lengua extranjera. En este
sentido, las habilidades conversacionales resultan esenciales y, por ello, hemos incorporado al currículo de la ESO y del Bachillerato
materias como “Taller de lengua extranjera”,
/D5HYLVWD
en 3ºESO; “Inglés práctico”, en 1º, 2º, 3º y
4º ESO y 1º de Bachillerato; o “Ingles práctico para las ciencias y la tecnología”, “Inglés
práctico para las humanidades y las ciencias
sociales” e “Inglés práctico para las artes”, en
2º curso de Bachillerato. No olvidemos que el
próximo curso 2011-2012, la Prueba de Acceso a la Universidad estrenará una prueba oral
de lengua extranjera y resulta esencial preparar a nuestro alumnado con garantías para
superar con éxito la prueba.
8. ¿En qué ha consistido el programa
experimental plurilingüe?
La Comunitat Valenciana ha sido pionera
con la introducción de este programa, mediante el cual el 80% del horario lectivo de las
áreas correspondientes al 2º ciclo de la Educación Infantil se desarrolla en lengua inglesa.
Iniciaron la experiencia tres centros públicos
en el curso 2009-2010 y, desde el inicio del
curso actual, otros tres centros públicos se
han incorporado al mismo.
9. Este programa, ¿es un avance del
nuevo modelo plurilingüe del futuro?
Con independencia de que puedan existir
centros autorizados que oferten esta posibiOLGDG PH UDWL¿FR HQ ODV GHFODUDFLRQHV TXH DO
respecto ha realizado en los últimos meses
nuestro Conseller: aspiramos a implantar un
modelo plurilingüe que, garantizando la presencia equilibrada del valenciano y del castellano, incorpore como lengua vehicular el inglés. En la práctica, supondrá superar el actual modelo de lineas lingüísticas.
10. La incorporación del chino no ha
estado exenta de polémica.
China es el primer receptor de las exportaciones valencianas. Con la incorporación de
esta nueva materia en 3º y 4º de la ESO pretendemos ampliar la oferta formativa común
de nuestro alumnado, profundizar en el conocimiento cultural de China e iniciar al alumnado en el aprendizaje de una nueva lengua extranjera que sumar a las ya existentes –inglés,
alemán, francés e italiano-, procedente de un
país con una economía emergente.
Los resultados de la experiencia son muy
favorables, de hecho en las últimas semanas
son varias las Comunidades Autónomas que
se han interesado por nuestra propuesta. Lanzar anticipadamente a la activación del chino
como materia optativa una convocatoria vo-
luntaria para que los centros docentes de forma voluntaria y fuera del horario lectivo puedan desarrollar una acción formativa denominada “Introducción a la lengua y cultura china” con profesores nativos ha sido un acierto,
como lo demuestra la solicitud planteada por
31 centros. Como novedad, este año hemos
abierto la convocatoria a centros de Formación
Profesional, vivamente interesados en conocer
el idioma como consecuencia de la vinculación
entre los ciclos formativos que ofertan y China.
11. La oposición critica a menudo que
el gobierno valenciano del Partido Popular olvida las políticas de carácter social.
/DVFLIUDVTXHPDQHMDPRVPDQL¿HVWDQMXVtamente lo contrario: las becas y ayudas al
estudio, en su conjunto, han crecido un 1,9
respecto al curso anterior; en total se destinan
más de 217 millones de euros para comedor,
transporte, bono infantil y libros de texto, de
ORV TXH VH EHQH¿FLDQ DOUHGHGRU GH alumnos.
12. Los sindicatos de la enseñanza pública critican la política de concertación
de la Conselleria de Educación en detrimento del sector público.
Resulta curioso que varios de esos sindicatos disponen también de representación en el
VHFWRUSULYDGR\PDQL¿HVWDQHQHVWHIRURMXVtamente lo contrario. En cualquier caso, creePRV¿UPHPHQWHHQTXHVyORODH[LVWHQFLDGH
una amplia y equilibrada oferta de red pública
y red privada es la que garantiza la libre elección de centro por parte de las familias, a la
que aspiramos. Y nuestra Comunitat, desgraciadamente, sigue estando lejos de alcanzar
este equilibrio, algo que no sucede en otras
Comunidades Autónomas, como es el caso de
Cataluña, País Vasco o Navarra.
En relación a la política de concertación, es
cierto que la evolución de unidades concertadas en las diversas etapas educativas ha sido
VLJQL¿FDWLYD HQ HVSHFLDO GHVGH HO DxR En aquel momento, nuestra Comunitat disponía de 5.139 unidades concertadas; hoy en día
de 8.064, lo que representa un incremento de
2.925 unidades más.
Es importante recordar, al respecto, que
en el curso escolar 2005-2006 se completó la
concertación plena del 2º ciclo de la Educación Infantil y que en el curso 2007-2008 se
concertó por primera vez el Bachillerato para
todos aquellos centros que ya tenían concertada la ESO y autorizado el Bachillerato antes
de 2004. Se trata de dos medidas que han supuesto un importante ahorro económico para
las familias valencianas.
Además, el profesorado que imparte docencia en centros concertados de nuestra CoPXQLWDWVHEHQH¿FLDGHOPLVPRVDODULRTXHHO
de la pública, obteniendo así una homologación salarial de la que no disfrutan la mayoría
de docentes pertenecientes a esta red en la
mayoría de Comunidades Autónomas.
13. Desde su incorporación a la Dirección General, ¿de qué actuación se siente
más satisfecho?
Me gustaría destacar la realización, por primera vez en nuestra Comunitat, de las pruebas
homologadas de idiomas en todos los centros,
públicos o privados, que ofertan enseñanzas
de Educación Secundaria. Con una participación de más de 32.000 alumnos, han permitido que 18.005 estudiantes de ESO, Bachillerato y Formación Profesional hayan obtenido
GLUHFWDPHQWHHOFHUWL¿FDGRGHO1LYHO%iVLFRGH
los idiomas inglés, alemán, francés e italiano,
equivalente al nivel A2 del Marco Común Europeo de Referencia para las Lenguas.
14. ¿En qué temas trabaja la Dirección
General de Ordenación y Centros Docentes pensando ya en el curso 2011-2012?
Los últimos meses de la legislatura estamos presentando normativa novedosa relativa a temas tan interesantes como la transición entre las etapas de Educación Primaria y
la ESO, la sostenibilidad, el contenido de las
programaciones didácticas, el plan de lectura
SDUDORVFHQWURVODUHFODPDFLyQGHFDOL¿FDFLRnes estimadas incorrectas, las titulaciones mínimas del profesorado de los centros privados,
la formación lingüístico-técnica, la atención a
las diferencias individuales o la creación de
una red de centros plurilingües.
15. <D SDUD ¿QDOL]DU ¢GHVHD DxDGLU
algo más?
Sí, me gustaría resaltar que –con independencia del importante papel que juega la familia en relación al rendimiento académico del
DOXPQDGRODH[LVWHQFLDGHVX¿FLHQWHVUHFXUsos tecnológicos o de excelentes infraestructuras no garantizan el éxito de nuestro alumnado si no contamos con un profesorado sensible, comprometido y debidamente formado.
/D5HYLVWD
L A M O T I VA C I Ó N
María Ángeles Chavarría
“Para acometer aquella tarea, que se le planteaba como
un combate, era menester: “... una
grande y determinada determinación de no parar hasta llegar, venga lo que viniere, suceda lo que sucediere, trabaje lo que trabajare,
murmure quien murmurare, siquiera muera en el camino, siquiera se
hunda el mundo”
Carmen Martín Gaite, citando las palabras de Santa Teresa de Jesús
/
a motivación es la principal causa
por la que los individuos canalizan todas sus energías hacia una acción determinada. Una persona motivada está cargada de ánimo y tiene una voluntad férrea
que sorprende a quienes le
rodean. Es evidente, pues,
TXH HVWDU PRWLYDGR LQÀX\H
en los resultados positivamente puesto que potencia
el máximo rendimiento.
alcanzar un grado de productividad satisfactorio.
Hay tantas motivaciones como personalidades. De este modo, unos individuos se
mueven por intereses económicos, mientras
otros están más motivados por el prestigio
personal, la superación de sí mismos o el
amor propio de alcanzar un reto que nació
de un deseo profundo. Cada uno tiene que
buscar su propia motivación.
Juan Luis Urcola expresa a la perfección esta variedad de intereses con las
siguientes palabras: “Por lo general, a las
SHUVRQDVOHVPXHYHHOLQWHUpVHOEHQH¿FLR
también el miedo, la conciencia, la responsabilidad, los compromisos, los valores, etc.,
pero sobre todo, les mueven las metas, los
proyectos, los retos, las ilusiones.”1
E insiste en este último punto: “Una
persona sin metas, ni proyectos, ni retos, ni
ilusiones es una persona muerta. El corazón
le latirá, andará por la calle, hablará con los
demás, pero es un ser muerto.”2
Las personas motivadas se vuelven
más creativas, agudizan su ingenio y no dudarán en tomar decisiones orientadas a la
PHWD¿QDO/DVGHVPRWLYDGDVSUHIHULUiQVHU
Por el contrario, alguien desmotivado por una
insatisfacción del tipo que
sea es incapaz de centrase
en sus objetivos, se dispersa, los abandona, vuelve sobre ellos en algún momento,
pero será difícil que llegue a
8UFROD-XDQ/XLV/DPRWLYDFLyQHPSLH]DHQXQRPLVPR(6,&(GLWRULDO0DGULGSiJ
8UFROD-XDQ/XLV/DPRWLYDFLyQHPSLH]DHQXQRPLVPR(6,&(GLWRULDO0DGULGSiJ
/D5HYLVWD
dirigidas para no tomar responsabilidades ni
evitar correr riesgos por algo que no les incumbe al no sentirse implicados.
Y para ello, para propiciar la motivación, hay que comenzar por fomentar un
cación profesional, la rotación de puestos, el
fomento del desarrollo intelectual facilitando la formación adecuada para alcanzar un
desarrollo personal y profesional o el hecho
de que el mismo trabajo resulte atractivo y
potencie la creatividad son algunas razones
PRWLYDGRUDV SDUD GHVHPSHxDU OD DFWLYLGDG
cotidiana con el máximo interés.
Pero, además de esa motivación por
parte de los superiores, se aconseja buscar
la motivación en uno mismo. Para ello habrá
TXHYHUODSDUWHSRVLWLYDGHOWUDEDMR¿MDUVH
retos atractivos, evitar la rutina en el desHPSHxRGHODVWDUHDVFRWLGLDQDVFRQWULEXLU
con nuestra actitud a potenciar las buenas
relaciones personales, descubrir la utilidad
de nuestro quehacer, tratar de aportar esa
pizca de ilusión que nos diferencie y, por qué
no, dar un toque de optimismo a cuanto hagamos cada día.
entorno laboral agradable en el que se resSLUH XQ FOLPD GH FRQ¿DQ]D FRPSDxHULVPR
implicación individual en los objetivos generales de la empresa y un disfrute con los
éxitos compartidos.
Por otro lado, cada uno de los trabajadores debe sentir que esa implicación de
ODTXHKDEODPRV\ORVEHQH¿FLRVUHVXOWDQWHV
se verán recompensados con incentivos de
tipo económico, promocional, de formación,
etc. en determinados momentos que pueden
SODQL¿FDUVHVHJ~QFRQVLGHUHOD'LUHFFLyQ/D
mayor parte de los empleados valora más la
FRQ¿DQ]D GHSRVLWDGD HQ HOORV DVLJQiQGROHV
tareas de responsabilidad y premiándoles
con la promoción posterior que los incentivos económicos. Aunque cada persona es un
caso diferente. Lo que sí sabemos es que
resulta más estimulante persistir en un esIXHU]RVLHVDSHUVLVWHQFLDYDDLQÀXLUHQXQ
futuro ascenso o en un plan de formación
individual para que ese trabajador aspire a
una promoción a medio plazo.
Así pues, la participación en los proyectos con autonomía y libertad, la permisión de asumir riesgos en la toma de decisiones, la posibilidad de conseguir prestigio o,
mejor aún, el respeto de los demás, la asigQDFLyQGHWUDEDMRVTXHH[LJHQPD\RUFXDOL¿
La automotivación no sólo eleva el
rendimiento y estimula a trabajar con una
actitud más positiva, sino que también refuerza la autoestima, ayuda a superar obstáculos y aviva la mente dotándola de una
H[WUDxD\HQYLGLDEOHOXFLGH]HQODUHVROXFLyQ
GHORVFRQÀLFWRV(VHQGH¿QLWLYDHVHSOXV
de entusiasmo que todos necesitamos para
PRYHUQRVDODDFFLyQFRQODPi[LPDH¿FD
cia. Y no olvidemos que motivarnos a nosotros mismos, aunque parezca en principio
PHQRVJUDWL¿FDQWHTXHUHFLELUKDODJRVRUH
compensas externas, sí es algo que está en
nuestras manos.
Por otro lado, es muy complicado motivar a alguien (menos aún que él mismo se
motive) cuando ha caído en el más profundo
desinterés y despreocupación por su trabajo. Antes de llegar a estos extremos, conviene conocer algunas causas de desmotivación
que, si son persistentes, producen efectos
nocivos en la mayoría de los empleados.
Entre ellas podríamos citar la desorganización, la falta de objetivos y de perspectivas de horizontes profesionales, la excesiva carga de trabajo, el tratamiento uniforme por parte de la empresa a los trabajadores competentes e incompetentes o, lo
que es peor, la promoción de estos últimos
motivada por causas ajenas a la productivi-
/D5HYLVWD
dad, las amonestaciones o críticas delante
GHRWURVFRPSDxHURVODVSURPHVDVLQFXP
plidas, el estilo directivo incoherente, la falta de sensibilidad hacia los subordinados, el
mal humor general, el mal ejemplo, etc.
Teniendo todo lo anterior en cuenta,
antes de motivar a uno o varios trabajadores desmotivados habría que solucionar la
situación particular de cada uno de ellos por
medio del diálogo y realizar un análisis reÀH[LYRSRUSDUWHGHODHPSUHVDSDUDHYLWDU
esos comportamientos que, lejos de incentivar, promueven la desidia entre los diferentes sectores. A partir de ahí, se buscarán las
vías de motivación necesarias.
Y, desde luego, la motivación no es
una actitud aislada que se potencie con una
palmadita a la espalda ni un festejo por todo
lo alto. De nada vale un estímulo aislado si
lo habitual es la amonestación continua o la
mirada esquiva que indica una indiferencia
total hacia los colaboradores. La motivación
VyOR HV H¿FD] VL HV FRQWLQXDGD \ SDUWH GH
una actitud de convencimiento por parte de
quienes motivan. La falsedad se nota y halagar un trabajo si no lo merece carece de
sentido. La motivación, por tanto, ha de ser
también sincera y oportuna. Y, partiendo de
la equidad hacia cada uno de los trabajadores, convendrá conocer a cada persona y
preocuparse en buscar motivaciones individuales, puesto que no a todos motivan las
mismas cosas ni del mismo modo.
La motivación continua supone un
reforzamiento de las acciones dirigidas a la
consecución de los objetivos. La conducta
repetida constituye un hábito. Y precisamente de eso se trata, de potenciar los hábitos positivos tales como la costumbre de
/D5HYLVWD
FXPSOLUXQKRUDULRXQDSODQL¿FDFLyQRULHQ
tada a las metas y unos resultados exitosos
en cada uno de los proyectos programados
con la antelación correspondiente.
No lo olvidemos. La base de la motivación es el deseo y la obtención de lo que
se desea es sinónimo de satisfacción personal y supone un acercamiento a la felicidad.
En este sentido, el conferenciante
)UDQFLVFR<ixH]D¿UPyHQXQDGHVXVFKDU
las: “La motivación es lo que mueve al ser
humano a alcanzar sus metas, con ella todo
lo puede, sin ella es simplemente como un
barco sin rumbo movido por los vientos donde tarde o temprano sucumbe.”
Las personas motivadas ponen resolución en cuanto se proponen porque saben
que esas acciones les conducirán a la conVHFXFLyQ GH VXV VXHxRV &DGD XQR GH HVRV
logros supone un crecimiento personal y un
progreso profesional.
Sabemos que detrás del esfuerzo de
cada persona hay una expectativa de conseguir algo, ya sea reconocimiento, dinero, crecimiento personal, formación, etc.;
por eso es tan importante por parte de los
responsables motivar a sus colaboradores,
hacerles sentirse valorados, darles la oporWXQLGDGGHDSRUWDULGHDV\HQGH¿QLWLYDGDU
lo mejor de sí mismos. Y, por otro lado, en
lo que respecta a la automotivación, hay
que intentar no perder el entusiasmo y el
compromiso personal de superación diaria.
Debería ser éste un pacto entre Dirección
y empleados: motivar unos y automotivarse
otros. Sólo de este modo se creará un clima
laboral que favorezca el alto nivel de rendimiento y la consiguiente satisfacción por
parte de todos.
Presentación del
Código deontológico
de la profesión docente
En la sede del Consejo Escolar del Estado, y bajo la presidencia de una mesa forPDGDSRU&DUPHQ0DHVWURSUHVLGHQWDGHO&RQVHMR(VFRODUGHO(VWDGR-RVH¿QD&DPEUDSUHVLGHQWDGHO&RQVHMR*HQHUDOGH&ROHJLRV2¿FLDOHVGH'RFWRUHV\/LFHQFLDGRVHQ
)LORVRItD\/HWUDV\HQ&LHQFLDV\0DULR%HGHUDVHFUHWDULRGH(VWDGRGH(GXFDFLyQ\
)RUPDFLyQ3URIHVLRQDOWXYROXJDUXQDMRUQDGDGHWUDEDMRTXHFRQHOWtWXOR³(OFRPSURPLVRGHOSURIHVRUDGR´VHFHQWUyGHPRGRHVSHFLDOHQHOQXHYRFyGLJRGHRQWROyJLFRGHOD
SURIHVLyQGRFHQWHDSUREDGRUHFLHQWHPHQWHSRUHO&RQVHMR*HQHUDODQWHVPHQFLRQDGD
$OHMDQGUR7LDQDSUHVLGHQWHGHODFRPLVLyQUHGDFWRUDGHO&yGLJRWXYRXQDEULOODQWH
LQWHUYHQFLyQDWUDYpVGHODFXDOGHVPHQX]yORVSULQFLSLRVHQORVTXHVHEDVD\H[SXVRGHPRGRSRUPHQRUL]DGRPXFKRVGHORVFRPSURPLVRVTXHDVXPHHOGRFHQWHD
WUDYpVGHHVWDQRUPDDSUREDGDSRUHO&RQVHMR*HQHUDOGHORVFROHJLRVSURIHVLRQDOHV
PiVUHSUHVHQWDWLYRVGHORVSURIHVLRQDOHVGHODGRFHQFLD
(OFyGLJRFXPSOHFRQWRGDVODVH[LJHQFLDVQHFHVDULDV(VWiIXQGDPHQWDGRHQ
SULQFLSLRVpWLFRVXQLYHUVDOHV\VLHPSUHYLJHQWHVGLItFLOPHQWHOHYDDDIHFWDUHOSDVR
GHOWLHPSRSRUORTXHHVWHFyGLJRGHRQWROyJLFRWLHQHDQWHVLXQDODUJDDQGDGXUD
1. Introducción
/D HGXFDFLyQ WLHQH SRU REMHWR ORJUDU
HO Pi[LPR GHVDUUROOR GH ODV IDFXOWDGHV LQWHlectuales, físicas y emocionales de las nueYDV JHQHUDFLRQHV \ DO SURSLR WLHPSR SHUPLWLUOHV DGTXLULU ORV HOHPHQWRV HVHQFLDOHV GH OD
FXOWXUD KXPDQD 7LHQH SRU WDQWR XQD GREOH
GLPHQVLyQ LQGLYLGXDO \ VRFLDO tQWLPDPHQWH
HQWUHOD]DGDV FX\R FXOWLYR FRQVWLWX\H OD EDVH
GH XQD YLGD VDWLVIDFWRULD \ HQULTXHFHGRUD
'DGRTXHORVVHUHVKXPDQRVQRQDFHQ
con el bagaje de conocimientos, actitudes y
YDORUHV QHFHVDULRV SDUD YLYLU XQD YLGD SHUVRQDOSOHQD\GHVHQYROYHUVHHQXQDVRFLHGDGHV
QHFHVDULR IDFLOLWDUOHV DO Pi[LPR VX FRQVHFXFLyQSRUPHGLRGHODDFFLyQHGXFDWLYD'HDKt
GHULYD OD LPSRUWDQFLD GH OD IXQFLyQ GRFHQWH
TXHWLHQHFRPRPHWDODIRUPDFLyQLQWHJUDOGH
ODVSHUVRQDVMyYHQHVFRPRVHUHVLQGLYLGXDOHV
\ VRFLDOHV (O GHVHPSHxR GH HVWD WDUHD FRQforma una de las profesiones más necesarias
FXDQGRXQSXHEORGHVHDFRQ¿JXUDUXQDVRFLHGDGMXVWDDUPyQLFD\HVWDEOH
3DUDDOFDQ]DUWDOHVREMHWLYRVODVRFLHGDG GHEH JDUDQWL]DU OD OLEHUWDG GH FiWHGUD
HO GHUHFKR GH WRGRV ORV DOXPQRV D DSUHQder y la igualdad de oportunidades educaWLYDV/DSURIHVLyQGRFHQWHUHTXLHUHODGLJnidad, el reconocimiento, la autoridad y el
UHVSDOGR QHFHVDULRV SDUD VX GHVHPSHxR
(O FRUUHFWR HMHUFLFLR GH OD SURIHVLyQ
docente no puede concebirse al margen de
XQ PDUFR pWLFR TXH FRQVWLWX\H VX VXVWUDWR
IXQGDPHQWDO \ TXH VH FRQFUHWD HQ XQ FRQMXQWRGHSULQFLSLRVGHDFWXDFLyQ
'DGRHOSURFHVRGHGHVDUUROORSHUVRQDO HQ TXH VH HQFXHQWUDQ ORV GHVWLQDWDULRV GH OD DFFLyQ HGXFDWLYD ORV
docentes tienen la responsabilidad de
SUHVWDUXQDDWHQFLyQSHUPDQHQWHDOD
LQÀXHQFLD GH VXV DFFLRQHV VREUH ORV
HGXFDQGRV SRU FXDQWR VXHOHQ VHUYLU
GH SDXWDV GH FRQGXFWD (OOR LPSOLFD
guiarse por los principios de responsabilidad y ejemplaridad en
VXDFWXDFLyQ
/D5HYLVWD
,JXDOPHQWHGDGR TXH ORV YDORUHV FtYLcos fundamentales de nuestra sociedad
deben ser la justicia y la democracia,
orientados al mantenimiento de una
FRQYLYHQFLD VRFLDO DUPyQLFD HO SURIHsional de la docencia deberá regirse en
WRGRSRUGLFKRVFULWHULRVGHDFWXDFLyQ<
para respetarlos, no perderá nunca de
YLVWDORVprincipios de justicia, veracidad y objetividad en sus actuacioQHV
/DLQIDQFLD\ODDGROHVFHQFLDVRQHWDSDV
GHFLVLYDV HQ OD IRUPDFLyQ GH OD SHUVRQDOLGDG<SDUDTXHHVWHGHVDUUROORDOFDQFH OLEUHPHQWH VX WHFKR HV SUHFLVR
TXHORVGRFHQWHVVHJXtHQSRUHOprincipio del respeto y la empatía, como
FRQGLFLyQSDUDSURSLFLDUORVVHQWLPLHQtos de seguridad y autonomía en los
HGXFDQGRV
/DFRQYLYHQFLDHVFRODUHVXQH[FHOHQWH
DSUHQGL]DMH SDUD OD FRQYLYHQFLD VRFLDO
SRU OR TXH ORV GRFHQWHV FXOWLYDUiQ ORV
principios de solidaridad y responsabilidad social FRQ YLVWDV D OD IRUPDFLyQ GH FLXGDGDQRV DFWLYRV \ UHVSRQVDEOHV
&RQ HO ¿Q GH IRUPDU FLXGDGDQRV DXWynomos, maduros y con criterio propio,
HVQHFHVDULRTXHHOSURIHVLRQDOGRFHQWH SRQJD WRGR VX HPSHxR HQ HO GHVDrrollo del espíritu crítico propio y de
VXVDOXPQRVGHPRGRTXHDSUHQGDQD
YDORUDU MX]JDU \ VRSHVDU OD YHUDFLGDG
alcance e importancia de cuanta inforPDFLyQ UHFLEDQ D WUDYpV GH GLVWLQWRV
PHGLRV
Sin perjuicio de la legítima compenVDFLyQ TXH HO GRFHQWH WLHQH GHUHFKR D
UHFLELUSRUHOWUDEDMRTXHUHDOL]DVXDFWXDFLyQ VH UHJLUi SRU HO principio del
desinterés
'DGRHOFDPELRFRQWLQXRDOTXHHVWiVRmetida la labor de la docencia, así como
HO PDUFR LQVWLWXFLRQDO \ VRFLDO HQ TXH
se desarrolla, el docente debe adoptar
como guía de conducta el principio de
formación permanente TXH OH SHUmitirá responder del mejor modo a los
GHVDItRVTXHFRQWLQXDPHQWHVHOHSODQWHDQ
/D5HYLVWD
Teniendo en cuenta la complejidad de
ODV UHODFLRQHV TXH VH HVWDEOHFHQ HQ OD WDUHD
GRFHQWH \ OD UHVSRQVDELOLGDG TXH LPSOLFD
DVt FRPR OD QHFHVLGDG GH DUPRQL]DU ODV QRUPDV HVWDEOHFLGDV FRQ ORV LPSHUDWLYRV pWLFRV
VH KDFH QHFHVDULD OD FRQFUHFLyQ GH WRGRV HVWRV SULQFLSLRV JHQHUDOHV HQ XQ &yGLJR GHRQWROyJLFRTXHGHWDOOHWRGRV\FDGDXQRGHORV
FRPSURPLVRV\GHEHUHVGHOEXHQSURIHVLRQDO
'LFKR &yGLJR GHEH VHUYLU SDUD TXH HO SURIHVRU FRQR]FD \ DVXPD SOHQDPHQWH VXV REOLJDFLRQHV SHUR WDPELpQ SDUD TXH OD VRFLHGDG
OH RWRUJXH OD FRQ¿DQ]D \ OD DXWRULGDG QHFHVDULDV SDUD DOFDQ]DU OD HGXFDFLyQ GH FDOLGDG TXH DQKHOD \ GHPDQGD SDUD VXV KLMRV
3RUWRGRHOORHO&RQVHMR*HQHUDOGH&ROHJLRV 2¿FLDOHV GH 'RFWRUHV \ /LFHQFLDGRV HQ
)LORVRItD\/HWUDV\HQ&LHQFLDVGHO(VWDGR(VSDxROHVWDEOHFHHOVLJXLHQWH&yGLJR'HRQWROyJLFRGHOD3URIHVLyQ'RFHQWHTXHGHEHUiVHU
asumido y aceptado por cuantos ejercen esta
SURIHVLyQHVWRHVORV0DHVWURVGH(GXFDFLyQ
,QIDQWLOORV0DHVWURVGH(QVHxDQ]D3ULPDULD
ORV0iVWHUHQ(QVHxDQ]D6HFXQGDULDDVtFRPR
FXDQWRV GHVDUUROOHQ XQD IXQFLyQ HGXFDWLYD \
GRFHQWHHQFHQWURVGH(QVHxDQ]D,QIDQWLO3ULPDULD6HFXQGDULD\GH)RUPDFLyQ3URIHVLRQDO
/D YLJLODQFLD GHO FXPSOLPLHQWR GH ORV
FRPSURPLVRV\GHEHUHVUHFRJLGRVHQHVWH&ydigo corresponderá a cada uno de los Colegios
2¿FLDOHVDWUDYpVGHVXVHVWDWXWRV\VXVPHFDQLVPRVGLVFLSOLQDULRV
1. Compromisos y deberes en relación con el alumnado
&RQWULEXLUDFWLYDPHQWHDOHMHUFLFLR
HIHFWLYR GHO SULQFLSLR FRQVWLWXFLRQDO GHO GHUHFKRDODHGXFDFLyQSRUSDUWHGHODOXPQDGR
3URPRYHUODIRUPDFLyQLQWHJUDOGHO
DOXPQDGR D WUDYpV GH XQD DWHQFLyQ SHUVRQDOL]DGD\XQDUHODFLyQGHFRQ¿DQ]DTXHFRQWULEX\DDIRPHQWDUODDXWRHVWLPDODYROXQWDGGH
VXSHUDFLyQ\HOGHVDUUROORGHODVFDSDFLGDGHV
SHUVRQDOHV
7UDWDU MXVWD \ HTXLWDWLYDPHQWH DO
alumnado, sin aceptar ni permitir prácticas
GLVFULPLQDWRULDV SRU QLQJ~Q PRWLYR DVRFLDGR
a características o situaciones personales, soFLDOHVHFRQyPLFDVRGHFXDOTXLHURWURWLSR
3URSRUFLRQDU DO DOXPQDGR XQ VLVWHPDHVWUXFWXUDGRGHFRQRFLPLHQWRV\KDELOLGDGHVTXHOHSHUPLWDDYDQ]DUHQVXGHVDUUROOR
SHUVRQDOGDUUHVSXHVWDDGHFXDGDDODVQXHYDV
VLWXDFLRQHVTXHVHOHSODQWHHQ\DFFHGHUHQODV
PHMRUHVFLUFXQVWDQFLDVSRVLEOHVDODYLGDDGXOWD\DXQDFLXGDGDQtDDFWLYD
$WHQGHU DGHFXDGDPHQWH D OD GLYHUVLGDG GH FLUFXQVWDQFLDV \ VLWXDFLRQHV SHUsonales del alumnado, ofreciendo a todos la
posibilidad de desarrollar sus capacidades y
SURIXQGL]DUVXIRUPDFLyQHQORVGLVWLQWRVFDPSRVGHOVDEHU
1RDGRFWULQDUDODOXPQDGRIRPHQtando el desarrollo del juicio crítico y ecuánime sobre la realidad y sobre sí mismos y
SURPRYLHQGRODE~VTXHGDGHODYHUGDGFRPR
SULQFLSLRUHFWRUGHOVDEHU
$GRSWDU WRGDV ODV PHGLGDV SUHFLVDVSDUDVDOYDJXDUGDUODOLEHUWDGODGLJQLGDG
\ OD VHJXULGDG ItVLFD SVLFROyJLFD \ HPRFLRQDO
GHODOXPQDGR
$WHQGHU\HQFDX]DUDGHFXDGDPHQte las reclamaciones legítimas del alumnado
HQ HO HMHUFLFLR GH OD GRFHQFLD \ GH OD IXQFLyQ
WXWRULDO
*XDUGDU HO VHFUHWR SURIHVLRQDO HQ
UHODFLyQFRQORVGDWRVSHUVRQDOHVGHODOXPQDGRGHTXHVHGLVSRQJDHQHOHMHUFLFLRSURIHVLRQDOGHODGRFHQFLD
2. Compromisos y deberes en relación con las familias y los tutores del
alumnado
5HVSHWDUORVGHUHFKRVGHODVIDPLOLDV\ORVWXWRUHVHQUHODFLyQFRQODHGXFDFLyQ
GH VXV KLMRV DUPRQL]iQGRORV FRQ HO HMHUFLFLR
de la autoridad docente y con el cumplimiento
GHORVSUR\HFWRVHGXFDWLYRVDGRSWDGRV
)DYRUHFHUODFRRSHUDFLyQHQWUHODV
familias y el profesorado, compartiendo la resSRQVDELOLGDGHGXFDWLYDHQORVWHPDVTXHDIHFWHQDDPEDVSDUWHV\SURSLFLDQGRXQDUHODFLyQ
GHFRQ¿DQ]DTXHSURPXHYDODSDUWLFLSDFLyQD
WUDYpVGHORVFRUUHVSRQGLHQWHVyUJDQRV\DVRFLDFLRQHV
3URSRUFLRQDUDODVIDPLOLDV\ORVWXWRUHV OD LQIRUPDFLyQ QHFHVDULD DFHUFD GH ORV
SUR\HFWRVHGXFDWLYRVGHOFHQWURODSURJUDPDFLyQGRFHQWH\ORVFULWHULRVGHHYDOXDFLyQHVWDEOHFLGRVHQHOiPELWRTXHFRUUHVSRQGD
3URSRUFLRQDUDODVIDPLOLDV\ORVWXWRUHVLQIRUPDFLyQDFHUFDGHOSURFHVRHGXFDWLYRGHVXVKLMRVHOJUDGRGHFRQVHFXFLyQGHORV
REMHWLYRV SURSXHVWRV \ ODV HYHQWXDOHV GL¿FXOWDGHVTXHVHGHWHFWHQDVtFRPRODRULHQWDFLyQ
DGHFXDGDDGLFKDVFLUFXQVWDQFLDV
5HVSHWDUODFRQ¿GHQFLDOLGDGGHODV
informaciones proporcionada en el ejercicio de
sus funciones por parte de las familias o tutoUHV
3. Compromisos y deberes en relación con la institución educativa
0RVWUDUHOPi[LPRUHVSHWRDOSUR\HFWR HGXFDWLYR GHO FHQWUR VLQ SHUMXLFLR GHO
HMHUFLFLRGHODOLEHUWDGGHFiWHGUD
5HVSHWDU\KDFHUUHVSHWDUODVQRUmas de funcionamiento del centro y colaborar
HQWRGRPRPHQWRFRQVXVyUJDQRVGHJRELHUQRORVGHSDUWDPHQWRVGLGiFWLFRVORVVHUYLFLRV
GHRULHQWDFLyQSVLFRSHGDJyJLFDODVWXWRUtDV\
FXDOHVTXLHUDRWURVVHUYLFLRVGHODLQVWLWXFLyQ
)DYRUHFHU OD FRQYLYHQFLD HQ ORV
FHQWURVHGXFDWLYRVFRQWULEX\HQGRDPDQWHQHU
XQDPELHQWHDGHFXDGRSDUDODHQVHxDQ]D\HO
DSUHQGL]DMH XWLOL]DQGR ORV FDXFHV DSURSLDGRV
SDUDUHVROYHUORVFRQÀLFWRVTXHSXHGDQVXUJLU
\HYLWDQGRFXDOTXLHUWLSRGHYLROHQFLDItVLFDR
SVtTXLFD
9HODUSRUHOEXHQHVWDGRGHPDQWHQLPLHQWR\OLPSLH]DGHPDWHULDOHVHLQVWDODciones, inculcando en los alumnos el respeto a
ORVELHQHVFRPXQHV\S~EOLFRV
(MHUFHUFRQGHGLFDFLyQODVUHVSRQVDELOLGDGHV GLUHFWLYDV R GH RWUR WLSR TXH VH
GHVHPSHxHQ PDQWHQLHQGR FDQDOHV DELHUWRV
de consulta y debate en el centro y actuando
FRPRPRGHORGHFRQGXFWDDQWHORVFRPSDxHURV
9HODU HQ WRGD FLUFXQVWDQFLD SRU HO
SUHVWLJLR GH OD LQVWLWXFLyQ HQ TXH VH WUDEDMD
FRQWULEX\HQGRDFWLYDPHQWHDODPHMRUDGHVX
FDOLGDG
&RODERUDU FRQ OD LQVWLWXFLyQ \ FRQ
ODVDXWRULGDGHVHGXFDWLYDVHQFXDQWDVFRQVXO-
/D5HYLVWD
tas e informaciones se realicen para un mejor
RUGHQDPLHQWRGHODWDUHDHGXFDWLYD
4. Compromisos y deberes en relación con los compañeros
$SRUWDUORVSURSLRVFRQRFLPLHQWRV
FDSDFLGDGHV\DSWLWXGHVFRQHO¿QGHFUHDUXQ
FOLPDGHFRQ¿DQ]DTXHSRWHQFLHHOEXHQWUDEDMRHQHTXLSR
&RODERUDU OHDOPHQWH FRQ ORV FRPSDxHURV\FRQHOSHUVRQDOTXHSDUWLFLSDHQOD
HGXFDFLyQSDUDDVHJXUDUXQDDFWXDFLyQFROHFWLYDFRRUGLQDGDTXHUHGXQGHHQEHQH¿FLRGHO
DOXPQDGR\GHOFXPSOLPLHQWRGHORVREMHWLYRV
HGXFDWLYRVGHODLQVWLWXFLyQ
5HVSHWDUHOHMHUFLFLRSURIHVLRQDOGH
ORVFRPSDxHURVGHSURIHVLyQVLQLQWHUIHULUHQ
VXWUDEDMRQLHQVXUHODFLyQFRQHODOXPQDGR
ODVIDPLOLDV\ORVWXWRUHV
0DQWHQHUODREMHWLYLGDGHQODDSUHFLDFLyQ GHO WUDEDMR SURIHVLRQDO GH ORV FRPSDxHURVPRVWUDQGRHOGHELGRUHVSHWRDVXVRSLQLRQHV \ XWLOL]DQGR ODV YtDV HVWDEOHFLGDV SDUD
manifestar la disconformidad con su actuaFLyQ
*XDUGDU HO VHFUHWR SURIHVLRQDO HQ
UHODFLyQFRQORVGDWRVSHUVRQDOHVGHORVFRPSDxHURVGHTXHVHGLVSRQJDHQHOHMHUFLFLRGH
FDUJRVGHUHVSRQVDELOLGDG
5. Compromisos y deberes en relación con la profesión
'HVDUUROODU FRQ SURIHVLRQDOLGDG OD
HQVHxDQ]D HQ HO iPELWR GRFHQWH TXH FRUUHVponda, actuando con autonomía y atendiendo
a las necesidades de desarrollo del alumnado,
D OD QRUPDWLYD HVWDEOHFLGD \ D ORV SUR\HFWRV
HGXFDWLYRVGHOFHQWURHQTXHVHGHVHPSHxDOD
WDUHDGRFHQWH
'HVDUUROODUXQHMHUFLFLRSURIHVLRQDO
TXH GHPXHVWUH XQRV DOWRV QLYHOHV GH FRPSHtencia, un buen dominio de la especialidad y
una conducta adecuada a los principios consWLWXFLRQDOHVTXHFRQVWLWX\HQHOIXQGDPHQWRGH
ODFRQYLYHQFLDFLXGDGDQD
$VXPLU OD UHVSRQVDELOLGDG SURSLD
HQ DTXHOORV iPELWRV GH DFWXDFLyQ TXH VRQ
/D5HYLVWD
FRPSHWHQFLDSURIHVLRQDOGHORVGRFHQWHV
$VXPLUODREOLJDFLyQGHODIRUPDFLyQSHUPDQHQWHGDGRHODYDQFHFRQVWDQWHGHODFLHQFLDGHODVQXHYDVWHFQRORJtDV\GHODUHDOLGDG
VRFLDO
&RQWULEXLU DO SURJUHVR GH OD SURIHVLyQDWUDYpVGHODDFWXDOL]DFLyQGLGiFWLFD\
FLHQWt¿FDHOSHUIHFFLRQDPLHQWRSURIHVLRQDOOD
LQYHVWLJDFLyQ\ODLQQRYDFLyQHGXFDWLYD
&RQWULEXLU D OD GLJQL¿FDFLyQ VRFLDO
GH OD SURIHVLyQ GRFHQWH \ GHIHQGHU \ KDFHU
UHVSHWDUORVGHUHFKRVTXHOHFRUUHVSRQGH
6. Compromisos y deberes en relación con la sociedad
$VXPLU \ FXPSOLU ORV GHEHUHV GH
ciudadanía, actuando con lealtad a la sociedad
y a las instituciones, en el marco de la ConstiWXFLyQHVSDxROD\ODQRUPDWLYDYLJHQWH
'HVDUUROODUXQDDFWXDFLyQGRFHQWH
DFRUGHFRQORVYDORUHVTXHDIHFWDQDODFRQYLYHQFLDHQVRFLHGDGWDOHVFRPROLEHUWDGMXVWLcia, igualdad, pluralismo, tolerancia, comprenVLyQFRRSHUDFLyQUHVSHWR\VHQWLGRFUtWLFR
3URPRYHU XQD HGXFDFLyQ SDUD HO
HMHUFLFLRDFWLYRGHODFLXGDGDQtD\HOORJURGH
XQDFRQYLYHQFLDEDVDGDHQODLJXDOGDGGHGHUHFKRVODDXVHQFLDGHGLVFULPLQDFLyQODOLEHUWDGSHUVRQDOODMXVWLFLD\HOSOXUDOLVPR
&RQWULEXLUDOGHVDUUROORGHOHVStULWX
FUtWLFR\GHDFWLWXGHVUHÀH[LYDV\FRPSURPHWLGDVFRQODPHMRUDGHODVFRQGLFLRQHVHQTXH
VHGHVHQYXHOYHODYLGDVRFLDO\ODUHODFLyQVRVWHQLEOHFRQHOHQWRUQR
&RODERUDUDFWLYDPHQWHHQODGLQDPL]DFLyQGHODYLGDVRFLRFXOWXUDOGHVXHQWRUQR
Aprobado por el Pleno del Consejo
*HQHUDOGH&ROHJLRV2¿FLDOHVGH'RFWRUHV
y Licenciados en Filosofía y Letras y en
Ciencias, en su sesión 6 de noviembre de
2010.
Recordando a
Miguel Delibes
El 23 de abril de 1946 contrajo matrimoQLR FRQ ÈQJHOHV GH &DVWUR TXLHQ SRVWHULRUPHQWH
se convirtió en una de sus mayores inspiraciones
literarias. La muerte de su mujer en 1974 lo marcó
profundamente; su enfermedad posterior detuvo
su carrera literaria y se mantuvo bastante retirado
hasta su muerte en 2010.
Fue después de contraer matrimonio cuando comenzó la carrera literaria de Miguel Delibes.
En 1947 recibió el Premio Nadal por La sombra
del Ciprés es alargada$TXtHVÈYLODODFLXGDG
PXHUWDGHIUtRSHWUL¿FDGDHQODSREUH]DODWUDGL
ción y el aislamiento, con su cementerio entre el
pino y el ciprés la clave total de la obra.
En 1949 publica Aún es de día, de tendencias naturalistas, con una atmósfera provinciana y
estrecha. Delibes eleva la desgracia y la mendicidad a categoría vital, bien de acuerdo con tantos
aspectos de la realidad diaria de la España del momento.
&
uando se cumple un año de la muerte de Miguel Delibes (Valladolid 12
de marzo de 1910) rendimos nuestro homenaje a uno de los escritores
más importantes de nuestra literatura.
Miguel Delibes nació en Valladolid el 17 de
octubre de 1920. Cursó sus estudios en el colegio
de Lourdes. Tras estallar la Guerra Civil Española,
se enroló como voluntario en la Marina y prestó
servicio en el crucero Canarias. En 1939 al concluir
la contienda regresó a su ciudad natal e ingresó en
OD(VFXHODGH&RPHUFLR7UDV¿QDOL]DUHVWDFDUUHUD
inició la de Derecho y se matriculó en la Escuela de Artes
\2¿FLRVORTXHOHVLUYLySDUD
mejorar sus dotes artísticas y
ser contratado en 1941 como
caricaturista en el Norte de
Castilla, el diario vallisoletano por excelencia. Su primer
artículo periodístico fue: “ El
deporte de la caza mayor”, y
obtuvo el carné de periodista
profesional en 1943. El diario
le otorgó el cargo de redactor
y se ocupó de la sección dedicada a las críticas cinematoJUi¿FDVDODYH]TXHUHDOL]DED
caricaturas.
Dos años más tarde, obtuvo
la cátedra de Derecho Mercantil y comenzó a impartir clases en la Escuela de Comercio.
En 1950 se inicia una nueva etapa en la carrera del escritor con la publicación de: El Camino.
Desaparece el estilo narrativo convencionalmente
realista; estamos ante un mundo visto con ojos infantiles, los tres niños de un pueblo y en una vida
TXH VH QRV DSDUHFH WDQ DXWpQWLFD 'HOLEHV VLHQWH
nostalgia de un mundo feliz e idílico, destruido por
la civilización, en curiosa mezcla de roussonianismo
escapista y de reaccionarismo.
'HOLEHV MXVWL¿FD HO p[LWR GH (O &DPLQR GL
ciendo:
“en este libro nos encontramos a nosotros mismos cuando éramos niños, nos ayuda
a reconstruir un mundo -el de la infancia- brutalmente aniquilado por la técnica moderna.
Hoy más que nunca gusta el hombre de recuperar su conciencia de niño, de evocar una
etapa -tal vez la única que merece ser vividacuyo encanto, cuya fascinación sólo advertimos cuando ya, se nos ha escapado de entre
los dedos”
(QDEULyXQDHWDSDHQODTXHSXEOLFD
ba una nueva obra prácticamente anual: Mí idolatrado hijo Sisi (1953) La partida (1954) Diario
de un cazador (1955), premio Nacional de NarraWLYD /D FD]D D OD TXH 'HOLEHV HUD D¿FLRQDGR HV
un tema recurrente en esta y otras obras Diario
de un emigrante (1958) y La hoja roja (1959),
de contenido existencialista, donde un fotógrafo rememora su vida al borde de la jubilación.
En 1962, Delibes en pleno apogeo literario
publicó Las ratas, una de sus grandes obras, his-
/D5HYLVWD
toria construida a partir
de una sucesión de anécGRWDV DXWRELRJUi¿FDV HQ
ORVTXHHYRFDHODPELHQ
te rural de un pueblo
castellano desaparecido.
Con esta obra ganó el
Premio de la Critica.
En los años siguientes pasó seis meses
como profesor visitante del Departamento
de Lenguas Extranjeras en la Universidad de
Maryland. A su regreso
publicó Cinco horas con
Mario (1966), para algunos críticos su obra maestra. En ella una mujer, Carmen, vela el cadáver de
su marido y realiza un monólogo interior lleno de
reproches hacia él.
El 1 de febrero de 1973, Miguel Delibes fue
elegido miembro de la Real Academia de la Lengua,
ocupando el sillón “e” y el 25 de mayo de 1975 proQXQFLyVXGLVFXUVRGHLQJUHVRTXHSRVWHULRUPHQWH
editó con el titulo de Un mundo que agoniza con
mensajes importantes sobre el sentido del progreso:
“Muchos jóvenes del Este y del
Oeste reclaman hoy un mundo más puro, seguramente como dice Burnet, por ser ellos la
primera generación con DDT en la sangre y
estroncio 90 en sus huesos.
Porque si la aventura del progreso, tal como hasta el día la hemos entendido, ha de traducirse inexorablemente, en un
aumento de la violencia y la incomunicación;
GH OD DXWRFUDFLD \ OD GHVFRQ¿DQ]D GH OD LQ
justicia y la prostitución de la Naturaleza; del
VHQWLPLHQWRFRPSHWLWLYR\GHOUH¿QDPLHQWRGH
la tortura; de la explotación del hombre por
el hombre y la exaltación del dinero, en ese
caso, yo, gritaría ahora mismo con el protagonista de una conocida canción americana”:
“¡ Que paren la Tierra, quiero apearme !”.
(VWHGLVFXUVRVLJQL¿FDFRPSUHQGHUSURIXQ
damente toda la obra de Miguel Delibes y su lectura
contra el falso progreso.
En esta etapa de
apogeo también publicó: El príncipe destronado y El disputado voto del Señor
Cayo.
En 1980 el VII Congreso de Libreros, celebrado en Valladolid
rindió homenaje al escritor. El gran título de
este periodo fue Los
Santos inocentes, publicado en 1981. Mues-
/D5HYLVWD
tra la vida en un cortijo, las
andanzas del señorito Ivan,
D¿FLRQDGR D FD]DU SRU HQ
cima de todo, la dureza de
la existencia cotidiana y del
sometimiento al amo, y los
KXPLOODGRV TXH GDQ WLWXOR D
la novela. Una dramática
KLVWRULDWHMLGDFRQSHTXHxRV
incidentes de todos los días.
Tras la publicación de
su última gran obra El hereje, homenaje a Valladolid,
publicada en 1998 y por la
TXHUHFLELyHO3UHPLR1DFLR
nal de Narrativa como reconocimiento, su carrera
prácticamente se detuvo. Fue reconocido en su
ciudad con la creación de la Ruta del Hereje, basada en su novela y con la construcción del Centro
&XOWXUDO0LJXHO'HOLEHVTXHHVWDQWRFRQVHUYDWRULR
y auditorio, como centro de convenciones.
Las obras de Delibes están escritas en un
HVWLOR UHFLR \ FODUR TXH OHV GD XQ DWUDFWLYR LQPH
GLDWR 7LHQHQ XQD KRQUDGH] \ XQD GLJQLGDG TXH
impone respeto. Delibes, con su suave apelación
a la decencia, critica seriamente la sociedad. Fue
XQFDWyOLFRFRPEDWLYRTXHRSLQDTXHHQ(VSDxDKD\
una lamentable falta de verdadero cristianismo.
6XVEODQFRVVRQORVGHFXDOTXLHUSHUVRQDGLJQDOD
hipocresía, la intolerancia, el egoísmo, la codicia.
Han sido innumerables los reconocimientos y homenajes al escritor.
Destaca: el Premio Príncipe de Asturias de las LeWUDV HQ UHFLELGR H[ DHTXR FRQ *RQ]DOR 7R
rrente Ballester.
La comunidad autónoma de Castilla y León
le entregó en noviembre de 2009 la Medalla de Oro
de Castilla y León como reconocimiento por su “
GHIHQVDGHOFDVWHOODQR³FDOL¿FDQGRDODXWRUFRPR
“ maestro de narradores “. Numerosas entidades
culturales propusieron a Miguel Delibes como candidato a Premio Nóbel.
Muchas de sus obras han sido adaptadas al
cine y al teatro con gran éxito.
Bibliografía
Los Santos Inocentes. Editorial Planeta
Un mundo que agoniza. Editorial Plaza y Janés
El camino. Editorial Destino
Cinco horas con Mario. Editorial Destino
Historia Social de la Literatura española. Varios autores. Editorial Castalia
G.G. Brown: Historia de la Literatura Española Siglo XX. Editorial Ariel
Angel Valbuena Prat: Historia de la Literatura
Española. Tomo III. Editorial Gustavo Gili. S.
MARÍA JESÚS RECIO SÁNCHEZ
Licenciada en Filología Románica
COLEGIADA 3578
FAMILIA-ESCUELA:
UNA RESPONSABILIDAD
COMPARTIDA
José L. Viguer Sánchez.
Maestro y Especialista en Ed. Infantil.
Lic. Antropología Social y Cultural.
Lic. Ciencias Religiosas.
(
n el presente artículo, quiero haFHU XQD UHÀH[LyQ VREUH DTXHOORV
DVSHFWRV TXH PDUFDQ OD UHODFLyQ
entre padres y maestros, familia
y escuela, en la difícil tarea que a
DPERVOHVFRQFLHUQHODeducación de los hijos.
VXVKLMRVWHQLHQGRLQFOXVRHOGHUHFKR\ODREOL
JDFLyQGHFRQRFHUHO3UR\HFWR(GXFDWLYRdocumento que materializa el proceso de toma
GHGHFLVLRQHVTXHGH¿QHQODLGHQWLGDGGHXQ
centro y de las etapas o enseñanzas que en él
se desarrollan), pudiendo así contrastarlo con
VX PDQHUD GH SHQVDU VXV YDORUHV REMHWLYRV
y proyectos de manera que sean conocedores
GHFyPRYDQDHGXFDUDVXVKLMRV
&RQVFLHQWH GH TXH OD ODERU HGXFDWLYD HV
tarea de padres y educadores, cada uno con
VX UHVSRQVDELOLGDG \ FDUDFWHUtVWLFDV OD UHOD
FLyQ IDPLOLDHVFXHOD HV XQD H[LJHQFLD LQGLV
SHQVDEOHHQODHGXFDFLyQ\DTXHVXIUHQWRGDV
ODVLQÀXHQFLDVGHOPHGLRTXHDFWXDOPHQWHQRV
ofrecen los modelos postmodernos.
La familia, núcleo de la sociedad, es escuela de valores donde se
educan, por contagio, todos los que
la integran.
,QGLVSHQVDEOHVORV GLIHUHQWHV FDQDOHVGH
FRPXQLFDFLyQ \ XQD DFFLyQ FRRUGLQDGD SDUD
que los niños se desarrollen intelectual, emocional y socialmente en las mejores condiciones. Por ello, la suma del esfuerzo de los dos
EDOXDUWHVGHHVHSURFHVRODIDPLOLD\ODHVFXH
ODHVVHJ~QORVH[SHUWRVHOFDPLQRDVHJXLU
/DVLQWRQtDHQWUHORVGRViPELWRVYLWDOHV
GHO QLxR DGHPiV GH JHQHUDU FRQ¿DQ]D HQWUH
padres, madres y profesores, estimulará la
idea de que se encuentra en dos espacios diferentes pero complementarios.
Los padres y madres, no solo pueden,
VLQR TXH GHEHQ SDUWLFLSDU HQ OD HGXFDFLyQGH
(QODPHGLGDHQTXHORVFHQWURVHVFROD
res y las familias comparten, se puede pensar
HQ TXH VH D~QDQ HVIXHU]RV SDUD DOFDQ]DU HO
¿QFRP~QTXHVHWUDGXFHHQODIRUPDFLyQGH
QLxRV\QLxDVUHVSRQVDEOHVPDGXURV\FDSD
FHV GH DEVRUEHU FDGD XQR GH DFXHUGR D VXV
capacidades, los conocimientos que les ofrece
la escuela.
'HVGHODH[SHULHQFLDGHOGtDDGtDH[SH
rimento y siento que es muy importante la
DPLVWDGXQDFRQ¿DQ]DXQFOLPDIDPLOLDUHQ
WUHSURIHVRUHV\SDGUHVGHVFXEULU\FRPSDUWLU
LQTXLHWXGHVQXHYDV«(VXQDEXHQDIRUPDSDUD
TXHHOFHQWURUHFRQR]FDTXHVXODERUHVFRP
prendida, apoyada, reconocida y estimada por
los padres, y que encuentra en ellos sus mejoUHVFRODERUDGRUHV
Buenos ejemplos tenemos y conocePRV« XQ $03$ R $&03 $VRFLDFLyQ &DWyOLFD
3DGUHV GH $OXPQRV XQD UHODFLyQ SHFXOLDU GH
FRQ¿DQ]DVHUYLFLRGHYHUGDGHURWUDEDMRDEQH
/D5HYLVWD
JDGR \ YDOR
rado por el
tiempo de deGLFDFLyQ GHV
de la mañana
hasta la tarde
¡me consta y
OR REVHUYR \
todo ello en
asuntos concernientes a
OD HGXFDFLyQ
de sus hijos/
DV FRODERUD
FLyQ HQ GLIHUHQWHV DFWLYLGDGHV WDQWR GHSRUWL
YDV FRPSOHPHQWDULDV \ H[WUDHVFRODU SURSR
QHUSURPRYHU\RUJDQL]DUDFWLYLGDGHVIDFLOLWDU
ODUHSUHVHQWDFLyQ\SDUWLFLSDFLyQUHSUHVHQWDU
a los padres y cualesquiera otras que, en el
PDUFRGHODQRUPDWLYDDTXHVHUH¿HUHQVHOH
DVLJQDQ«
3DUD TXH OD WDUHD GH HGXFDU IUXFWL¿TXH
ODIDPLOLD\ODHVFXHODKDQGHWUDEDMDUGHXQD
IRUPDFRRUGLQDGD
- (QVHxDQ]D GH YDORUHV QRUPDV \ FRV
WXPEUHV
- 'HVDUUROORGHKDELOLGDGHVSDUDODYLGD
- (GXFDFLyQHQGHVWUH]DVEiVLFDVSDUDXQ
EXHQDSUHQGL]DMH
HVIXHU]RVSDUDORJUDUPHMRUDUVXVWDQFLDOPHQWH
HOp[LWRHGXFDWLYR
)XQGDPHQWDO OD HVWLPXODFLyQ GHVGH OD
SURSLD UHDOLGDG IDPLOLDU +D YHQLGR D VHU XQ
aprendizaje para los propios padres y madres
para ser así continuadores y partícipes de lo
TXHVHYDKDFLHQGRHQHOFHQWUR
<VREUHWRGRODUHODFLyQHVWUHFKDIDPLOLD
tutor, esencial para acompañar el crecimiento
\ODPDGXUDFLyQGHODOXPQR
Hay que desarrollar las aptitudes del niño
GHQWUR GHO iPELWR FRQFUHWR D\XGiQGROH SD
dres y educadores a adquirir criterios propios
TXHKDJDQSRVLEOHODFRQVWUXFFLyQGHSHUVRQDV
capaces de tomar sus propias decisiones y su
SURSLRFDPLQRHQODYLGD
La familia y la escuela son los dos conWH[WRV PiV LPSRUWDQWHV SDUD HO GHVDUUROOR
KXPDQR (O SRWHQFLDO H LQÀXHQFLD GH DPERV
FRQWH[WRVDXPHQWDUiVLHQWUHDPERVVLVWHPDV
VHHVWDEOHFHQUHODFLRQHV ÀXLGDVFRPSOHPHQ
WDULDV FRUGLDOHV \ FRQVWUXFWLYDV TXH WHQJDQ
FRPR REMHWR RSWLPL]DU HO GHVDUUROOR GH QXHV
tros niños y niñas...
(V PX\ LPSRUWDQWH TXH ORV FHQ
WURV HGXFDWLYRV HVWpQ DELHUWRV DO HQWRU
QR DO FRQWH[WR HQ HO TXH VH HQFXHQ
WUDQ \ D ORV GLVWLQWRV DJHQWHV HGXFDGRUHV
- 7UDQVPLVLyQ GH QRUPDV \ UHVSRQVDELOL
dades.
Pero, ¿qué es la corresponsabilidad
en la educación" $QWH WRGR FRDFFLyQ $F
FLyQFRQMXQWDTXHHQODHGXFDFLyQGHVDUUROOD
PRVHVFXHODIDPLOLDHQWRUQR7RGRVORVDJHQ
WHVTXHLQWHUYLHQHQHQODHGXFDFLyQVRQFRSUR
WDJRQLVWDV
(QWLHQGRODFRUUHVSRQVDELOLGDGGHVGHGRV
SXQWRVGHYLVWD
$Oexterior de la familia, entre ésta y la
escuela.
$Ointerior de la familia, entre todos los
PLHPEURVGHODPLVPD
La “corresponsabilidad” entre padres,
PDGUHV\GRFHQWHVHVODFODYHHQHOHVFHQDULR
GHODFRPXQLGDGHGXFDWLYDPi[LPDH[SUHVLyQ
HQ OD TXH TXHUHPRV TXH FRQÀX\DQ WRGRV ORV
/D5HYLVWD
/D HVFXHOD WLHQH TXH VDEHU DSURYHFKDU
todos los recursos que se ponen a su alcance,
\ FRQYHUWLUORV HQ HO YDORU SULQFLSDO GH OD SUR
SLDFRPXQLGDG\DTXHFRQHOORVVHSRVLELOLWDUD
XQD IRUPDFLyQ PiV ULFD FRPSOHWD H LQWHJUDO
de nuestros niños y niñas.
&
8
5
6
2
El curs “El Patrimoni natural i cultural de la Tinença de Benifassá i del riu Sénia” programat en els mesos d’octubre-novembre 2010 del que heu
ƉŽŐƵƚůůĞŐŝƌƵŶĂƌĞƐƐĞŶLJĂĞŶů͛ƷůƟŵĂƌĞǀŝƐƚĂǀĂƟŶĚƌĞƵŶŐƌĂŶğdžŝƚ͘ůƐĐŽůͼůĞŐŝĂƚƐƋƵĞĞůƐǀĂŶĨĞƌǀĂŶĐŽŶƐƚĂƚĂƌƋƵĞ͗ǀĂŶĚŝƐĨƌƵƚĂƌĚĞůďĞůůƉĂŝƐĂƚŐĞĚ͛ĞƐƚĂ
njŽŶĂ͖ǀĂŶĐŽŶĠŝdžĞƌĞŶƉƌŽĨƵŶĚŝƚĂƚůĂƐĞƵĂŶĂƚƵƌĂůĞƐĂŝĞƐǀĂŶĚŝǀĞƌƟƌĐŽŵƉĂƌƟŶƚĞdžƉĞƌŝğŶĐŝĞƐĞŶůĞƐǀĞƚůĂĚĞƐ͘ƐƉĞƌĂŝdžžƋƵĞƚŽƌŶĞŵĂƉƌŽŐƌĂŵĂƌƵŶĂůƚƌĞ
ĐƵƌƐĂŵďůĞƐŵĂƚĞŝdžĞƐĐĂƌĂĐƚĞƌşƐƟƋƵĞƐ͘
hZ^͗>WdZ/DKE/D/D/Ed>/>^W/^d'^>D^dZdKD
ZhZ^/d/
ϭ͘ͲK:d/h^
- Conèixer directament el paisatge natural i l’antròpic de la nostra comarca
ͲZĞĐŽŶğŝdžĞƌĚ͛ƵŶĂĨŽƌŵĂƉƌăĐƟĐĂĞůƐƌĞĐƵƌƐŽƐĚŝĚăĐƟĐƐƉƌĞƐĞŶƚƐĞŶĞůƉĂŝsatge
- Analitzar els elements puntuals i generals que conformen els nostres paisatges
- Conèixer els processos generadors i modeladors del paisatge
- Apreciar l’existència en la comarca de llocs de gran interès per la seua singularitat, bellesa o condicions tant naturals com del paisatge humanitzat
- Diferenciar i situar els riscos naturals o induïts que puguen afectar la zona
ͲZĞůĂĐŝŽŶĂƌůĂƉƌĞƐğŶĐŝĂŚƵŵĂŶĂĂŵďůĂƉƌŽďůĞŵăƟĐĂĂŵďŝĞŶƚĂů
Ϯ͘ͲKEd/E'hd^͗
;ƐǀĞƵƌĂŶ͕ĂŶĂůŝƚnjĂƌĂŶŝĞdžƉůŝĐĂƌĂŶĚŝƌĞĐƚĂŵĞŶƚĂůůůŽĐ͕
al camp, a la natura)
ůĞŵĞŶƚƐ'ĞŽŐƌăĮĐƐ͗
>ŽĐĂůŝƚnjĂĐŝſŝĐĂƌĂĐƚĞƌşƐƟƋƵĞƐ
Clima
Usos del territori
ůĞŵĞŶƚƐ'ĞŽůžŐŝĐƐ
Relleu i geomorfologia
Roques i minerals
Agents i processos modeladors del relleu
El Maestrat, la Tinença i els Ports en relació a la
dĞĐƚžŶŝĐĂĚĞƉůĂƋƵĞƐŝůĂĚĞƌŝǀĂĐŽŶƟŶĞŶƚĂů
Hª geològica breu
ůĞŵĞŶƚƐďŝŽůžŐŝĐƐ
Botànics
Zoologia
Ecosistemes
ůĞŵĞŶƚƐĂŶƚƌžƉŝĐƐ
Breu descripció històrica
Patrimoni històric i etnològic
Paisatge rural
ƵůƟƵƐ
Arquitectura rural
Arqueologia industrial
WƌŽďůĞŵăƟĐĂĂŵďŝĞŶƚĂů
Riscos
Impactes ambientals
Singularitats
Punts d’interès natural
͞ƉĂŝƐĂƚŐşƐƟĐ
“
geològic
Parcs naturals
Arbres mil·lenaris
DŝĐƌŽƌĞƐĞƌǀĞƐĚĞŇŽƌĂ
Art rupestre
ϯ͘Ͳ/^dZ/h/K/Z^
ϭ͘Ͳ>K^d>D^dZd͘^dKZEKZ;ϴŚ͘Ϳ
>>dWE/^K>
Recorregut͘ Delta S. Carles de la Ràpita, Vinaròs, Benicarló, Peníscola,
ƐƉĞĐƚĞƐ͕ĞƐƉĂŝƐŽůůŽĐƐĂƌĞĐŽŶğŝdžĞƌ͗
La part sud del delta (Parc natural), gola del riu Sénia, graó litoral i
penya-segats baixos, goles dels rius i barrancs inundades, cales i platges,
penyal i tómbol de Peníscola, la marjal-prat de Peníscola (aiguamoll), Els
ullals i el “riuet”.
ůƐƉƵŶƚƐĚ͛ŝŶƚĞƌğƐŐĞŽůžŐŝĐ͕ŶĂƚƵƌĂůŝƉĂŝƐĂƚŐşƐƟĐ͘
>ĂĨŽƌƟĮĐĂĐŝſĚĞWĞŶşƐĐŽůĂŝĞůƐĞƵĐĂƐƚĞůůƚĞŵƉůĞƌ͘͘>͛ĂƌƋƵŝƚĞĐƚƵƌĂƌƵƌĂů
de la marjal. Les torres de guaita.
ůƚƵƌŝƐŵĞ͕ĞůĐĂŽƐƵƌďĂŶşƐƟĐŝĞůƐĞƵŝŵƉĂĐƚĞĂŵďŝĞŶƚĂů
Ϯ͘Ͳ>K^d>D^dZd͘^dKZ^h;ϴŚ͘Ϳ
>^WZ^EdhZ>^>^ZZ͛/Zd/>DZ:>
dKZZ>EͲE^
Recorregut Peníscola, serra d’Irta (Parc natural), Alcossebre, Prat de
Torreblanca-Cabanes (Parc natural)
ƐƉĞĐƚĞƐ͕ĞƐƉĂŝƐŽůůŽĐƐĂƌĞĐŽŶğŝdžĞƌ͗
Serra d’Irta ( parc natural, penya-segats, ullals costaners, ventalls alluvials, platges, dunes, vegetació, ...), el ventall-delta del riu de les Coves, Parc natural del Prat de Torreblanca-Cabanes ( aiguamoll, torberes,
....). El impacte ambiental
ůƐƉƵŶƚƐĚ͛ŝŶƚĞƌğƐŐĞŽůžŐŝĐ͕ŶĂƚƵƌĂůŝƉĂŝƐĂƚŐşƐƟĐ͘
L’arquitectura rural de la serra. Les torres de guaita.
ϯ͘Ͳ>/yD^dZd/EdZ/KZ;ϴŚ͘Ϳ
Recorregut Vinaròs, serra de la Misericòrdia, Cervera, S. Mateu, Tírig, La
Valltorta, Albocàsser, La Jana, Canet lo Roig, Traiguera.
Aspectes, espais o llocs a reconèixer:
La Plana de Vinaròs, les muntanyes litorals i prelitorals, els puig, les foies
(fosses) interiors, “ grabens i horts “ tectònics, el riu Servol, la rambla de
Cervera, el barranc de la Valltorta.
ůƐƉƵŶƚƐĚ͛ŝŶƚĞƌğƐŐĞŽůžŐŝĐ͕ŶĂƚƵƌĂůŝƉĂŝƐĂƚŐşƐƟĐ͘
L’arquitectura rural de pedra en sec, ermites, oliveres mil·lenàries, fonts
romanes, Via Augusta. L’art rupestre i el museu de la Valltorta
ϰ͘Ͳ>^DhEdEz^/>W^>Z>Z/h
^ZsK>;ϴŚ͘Ϳ
ZĞĐŽƌƌĞŐƵƚ͘ La Jana, Xert, port de Querol, Vallibona, Rosell.
ƐƉĞĐƚĞƐ͕ĞƐƉĂŝƐŽůůŽĐƐĂƌĞĐŽŶğŝdžĞƌ͗
Els Ports i la Plana, les grans estructures tectòniques (falles, plegaments,). Vall i encaixament del riu Servol. Els riscos geològics. La mineria.
“Caliches”, esculls, ullals, meandres encaixats, xafades de dinosaures,
ůƐƉƵŶƚƐĚ͛ŝŶƚĞƌğƐŐĞŽůžŐŝĐ͕ŶĂƚƵƌĂůŝƉĂŝƐĂƚŐşƐƟĐ͘
Els boscos i la seua recuperació. Carrasques i roures centenaris. El carbó
vegetal.
Els masos.
La singularitat del poble de Vallibona
Territori de maquis i de la “Tresot” (la Pastora)
dDWKZ>/d/MϯϱŚ͘
Quatre dies en dos caps de setmana
ϳŝϴ͕ϮϭŝϮϮĚĞŵĂŝŐĚĞϮϬϭϭ
WZK&^^KZ͗:͘sŝĐĞŶƚĂƌĚŽŶĂ'ĂǀĂůĚă
DdZ/h>ĞŶĞů͘͘>͘WƌĞƵϯϱΦĐŽůͼůĞŐŝĂƚƐͬĂƐ
ϲϬΦEŽĐŽůͼůĞŐŝĂƚƐͬĂƐ
ŶƷŵĞƌŽŵşŶŝŵĚĞŵĂƚƌşĐƵůĂ͗ϭϱ
hZ^DZ/d^͕WZ^Edd>KE^>>Z/͛h/MWZ>^h,KDK>K'/M͕>^/EdZ^^d^ZZ>Zd/&/dK&//>
͛^/^dE/,hZE͛WKZdZ&KdKLW/>ELD/E>^YhdZ>>EEEdZ^Wj>/^/>^YhdZ>>EEEdZ^WZ/sd^&KdKLW/>dϮKhEZd/&/d>/Z/M>^hEdZyWZ^^EdYh^MEdZ>>KZ^>Dd/yEh/MEK
hE/sZ^/dZ/͘
Estada (per a qui ho necessite ). Hotel Casa Manolo. La Sénia. Preu persona/dia 25 €. Dret a desdejuni
/D5HYLVWD
J O R N A D A S
Educación y diversidad cultural:
del aula de acogida al aula ordinaria
Va l e n c i a , 1 4 d e m a y o d e 2 0 1 1
ORGANIZAN
OBJETIVOS
La preocupación principal de los docentes sigue siendo cómo atender a la diversidad en el aula ordinaria.
El alumnado inmigrante está bien atendido en las aulas de acogida, pero los auténticos problemas se plantean cuando se incorpora a las aulas ordinarias.
Por lo tanto, en estas Jornadas se abordará el tema de la diversidad cultural y lingüística en los grupos clase, y se
ofrecerán estrategias, recomendaciones y ejemplos de buenas prácticas.
Público al que están dirigidas las Jornadas
3URIHVRUHVGHHGXFDFLyQEiVLFDPHGLD\VXSHULRUGLUHFWRUHVGHLQVWLWXFLRQHVHGXFDWLYDV\DOXPQRV&$3
PROGRAMA
9 h: Acto inaugural
Representante de la Dirección General de la Integración de Inmigrantes.
-RVH¿QD&DPEUD presidenta del Consejo General de Colegios de Doctores y Licenciados en Filosofía y Letras y en
Ciencias.
0-HV~V5HFLR6iQFKH] decana del CDL de Valencia y Castellón.
5DIDHO&DUERQHOO3HULV director General de Ordenación y Centros de la Comunidad Valenciana.
K&RQIHUHQFLDSOHQDULD
La construcción socio pedagógica de la identidad cultural. ¿Del aula de acogida al aula ordinaria?
-XDQ&DUORV&DVWHOOy0HOLi profesor de secundaria y doctor en Filosofía y Ciencias de la Educación.
11 h: Mesa redonda
Educar: un esfuerzo de humanidad
0DULQD %ODQFR %DUULRV asesora de Compensación Educativa, Inmigración e Interculturalidad de la Comunidad
Valenciana.
-XDQ&DUORV&DVWHOOy0HOLi profesor de secundaria y doctor en Filosofía y Ciencias de la Educación.
9LFHQWD5RGUtJXH]$UUR\R profesora de centro privado y presidenta de la FERE.
K7DOOHUHVGHEXHQDVSUiFWLFDV
Cómo preparar un “aula ordinaria” (de primaria) para ser también aula de acogida
0DULQD%ODQFR%DUULRV licenciada en Psicopedagogía asesora de Compensación Educativa, Inmigración e Interculturalidad de la Comunidad Valenciana.
Cómo preparar un “aula ordinaria” (de secundaria) para ser también aula de acogida
0DULWD0DFLDV0DUDVVD profesora de la Facultad de Ciencias Sociales de la Universidad de Valencia
-XDQ&DUORV&DVWHOOy0HOLi profesor de secundaria y doctor en Filosofía y Ciencias de la Educación
LUGAR
&ROHJLR2¿FLDOGH'RFWRUHV\/LFHQFLDGRVHQ)LORVRItD\/HWUDVGH9DOHQFLD\&DVWHOOyQ$YGD7LUVRGH0ROLQD
46009 Valencia
INFORMACIÓN E INSCRIPCIÓN
Jornadas gratuitas Inscripción obligatoria por Internet: http://www.consejogeneralcdl.es;
o telefónicamente: 915224597.
Consejo General de Colegios de Doctores y Licenciados en Filosofía y Letras y en Ciencias
%ROVD0DGULGGHDK7HO\ID[[email protected]
Periodo de inscripción: hasta el 6 de mayo de 2011
Para más información: 963493910 [email protected]
6HH[SHGLUiXQFHUWL¿FDGRGHDVLVWHQFLD
/D5HYLVWD
Entrevista a:
Francesc Català Gorges
Director del C.P. Cervantes de Valencia
Francesc Català Gorgues és, des de fa un any, el director del prestigiós col·legi
públic Cervantes, de València. Diplomat en Magisteri, Paco Català aporta al col·legi no
sols la seua experiència a la docència i la gestió, sinó la seua tranquil·la energia. Parla
en valencià, sense pressa, pensant les seues paraules i segur d’elles. La seua expressió
varia des del somriure acollidor quan parla dels seus alumnes, al posat sorrut amb el qual
YDORUDHOVVHPSUHLQVX¿FLHQWVUHFXUVRVDPEHOVTXHFRPSWDSDVVDQWSHUO¶H[SUHVVLyGH
cansament quan del que es parla és de l’obligatòria burocràcia del seu càrrec. Parlem al
seu despatx, entre cridades telefòniques, consultes del personal administratiu o del professorat i cops tímids a la seua porta que anuncien la visita dels pares d’algun dels 599
alumnes.
tar-ho just en un curs al que la casualitat ha fet
que siga el centè.
Vostè ja va ser director a un altre centre, anteriorment, però la seua vinculació
amb el Cervantes ve d’antic.
Sí, vaig estar de director en el C. P. de Daya
Nueva, prop d’Almoradí i de Rojales, amb 180
alumnes, bastants d’ells immigrants. Però és cert
que en acabar els meus estudis de magisteri vaig
fer les pràctiques precisament en el Cervantes,
el 1978. Després va venir el servei militar i en
tornar vaig entrar com a monitor del menjador
escolar, un dels elements més importants de la
YLGD GLjULD GHO FROāOHJL RQ YDLJ URPDQGUH ¿QV D
1981. D’aquests anys recorde amb especial afecte
els campaments que vaig organitzar a Xelva, Titaguas, Calles… amb els alumnes que vaig fer les
meues primeres pràctiques i uns altres que vaig
tenir en el menjador escolar. Gràcies a Facebook
he retrobat a alguns dels que van ser els meus
alumnes i m’ha sorprès gratament saber que ells
ho recorden amb el mateix afecte.
Alumnes que s’hauran sorprès de saber
que el seu antic monitor és ara “el Dire”.
El seu primer any com a director del
Cervantes i va i coincideix amb la celebració
dels Cent Anys del centre. ¿Pesa molt un collegi centenari?
El col·legi en sí mateix no pesa i molt menys
el fet de que tinga tanta història darrere seu. Si
alguna cosa pot pesar és la responsabilitat i la satisfacció de, per dir-ho així, començar a represen-
El sorprès he estat jo en saber els llocs on la
vida ha portat a alguns. Un està a Mèxic, una altra
a Bombai, però els recorde com si fos ahir mateix.
Ha parlat d’alumnes immigrants. És la
immigració un problema per a l’educació,
FRPD¿UPHQDOJXQV"
En absolut. Sens dubte la immigració és enriquidora. A data d’avui el 17% de l’alumnat del
/D5HYLVWD
Cervantes és d’origen immigrant, i hi ha representades 28 nacionalitats de quatre continents. Tot
això es pot gestionar sense problemes, sempre
que es compte amb els recursos adequats en matèria educativa i de compensatòria. Recursos que
solen quedar-se curts quan hi ha una distribució
desequilibrada i interessada dels xiquets i xiquetes immigrants. Som el col·legi del centre de la
ciutat al que destinen la major part de la demanda
d’escolarització pel que fa a famílies immigrants, i
això que estem envoltats de col·legis concertats.
No, la immigració no és un problema, els resultats
de la seua gestió sí poden arribar a ser-ho.
Dirigir un col·legi suposa batallar amb
l’alumnat, les famílies, el professorat, l’administració i la burocràcia. Sincerament,
quin és el seu cavall de batalla?
No hi ha batalles, només treball, però per
descomptat, per a mi, el pitjor és la paperassa excessiva. Exigeix un temps i un esforç enorme que
sempre penses que hauria de dedicar-se a una
altra cosa. Sobretot perquè tens la sensació de
que no és sinó un ritual, un emplenar continuat de
papers que poques vegades es llegeixen. I encara
TXH OD LQIRUPjWLFD KDYLD G¶DMXGDU D VLPSOL¿FDU HO
procés, ara com ara és més el que complica que
el que resol. Perquè quan alguna cosa s’embulla
informàticament solucionar-ho és encara més un
embolic.
Els gestors de l’educació valenciana
parlen de vegades de co-pagament, de privatització, d’incorporar idiomes com el xinès. A
què li sona? A xinès?
El xinès almenys és de la Terra. Em sona a
un llenguatge extraterrestre, al resultat de barrejar la gestió amb les idees personals, dóna la
sensació de que no es toca de peus a terra en relació amb els veritables problemes dels col·legis.
Tot això sol acabar en desviaments de recursos
públics que són necessaris en altres àmbits més
urgents.
Ja ho va dir el primer director del Cervantes, José Villar Martín, en escriure-li al
ministre del ram: “ante la falta de dinero, la
única solución es el dinero”.
Però és que n’hi ha, diners! El que fa falta
és gastar-ho en el que realment és urgent i necessari. El pressupost dels col·legis no només és
LQVX¿FLHQWVLQyTXHHOVUHWDUGVHQOHVDSRUWDFLRQV
per part de la Conselleria són cada vegada majors. Costa portar endavant una gestió en la qual
has d’estar contínuament pensant en com repartir
el poc que tens i a qui cal pagar abans i qui pot
esperar.
Ja que estem, parlem de dos temes que
fan butllofes: la religió a l’escola pública i la
proposta de tornar als uniformes.
/D5HYLVWD
No tinc gens que dir del professorat que imparteix religió catòlica –perquè ara com ara no
es pot parlar de religió de forma genèrica-, són
estupends professionals i el seu treball és impecable. El que es pot parlar és de l’aplicació de la
norma de forma general. Si es fa extensiu, hauríem d’impartir també islamisme, judaisme, protestantisme, budisme i quants “ismes” puga haver-hi entre l’alumnat. La meua opinió és que les
creences religioses tenen ja el seu lloc adequat:
les parròquies, les mesquites, les sinagogues…
L’escola, almenys la pública, té altres objectius
que complir i als quals destinar els seus esforços.
Sobre el tema de l’uniforme, rebutge completament la idea que afavorisca la igualtat. Uniformitat no és igualtat. Els xiquets i les xiquetes poden
ser completament iguals en drets i obligacions i
alhora vestir del color i la forma que les famílies
preferisquen; a més, sol ser molt més bonic.
El Cervantes té ara dues línies en valencià i una en castellà. Un cas excepcional a
València, on l’oferta en valencià està qüestionada. El valencià és un capritx, un dret, una
obligació?
Per descomptat és un dret i, si es treballa
per a l’administració, una obligació. De fet, transformar una de les línies de castellà a valencià ha
estat en resposta a la demanda de les famílies.
Però, quan es pensava que era alguna cosa que
estava ja arrelada, a poc a poc s’imposa la sensació de que s’està treballant per tractar-ho com un
capritx que ha de deixar pas a coses més importants. Si alguna cosa tenim clar els que treballem
i ensenyem en valencià és que la nostra llengua
necessita ser reforçada dia a dia.
Pensem en el futur. Dins de cinquanta
anys el col·legi celebrarà el seu Sesquicentenari. Què li agradaria que es pogués celebrar, a més?
M’agradaria que aquest Cervantes del futur gaudisca d’una distribució homogènia del seu
alumnat, sense discriminacions. Que el nombre
d’alumnes siga l’adequat i que puguen gaudir
d’instal·lacions per a tots, que no s’haja de desdoblegar l’ús de les aules i que la ràtio no augmente d’any en any. I que qui porte la direcció
en aquells dies tinga la sort de comptar, com jo,
amb un Equip Directiu que em recolza en el projecte de centre, amb una AMPA que col·labora en
tot el que se li sol·licita i amb un Claustre format
pels millors professionals. Si compta amb aquests
tres elements, arribar als dos-cents anys serà realment senzill.
Enrique Díes Cusí
Col. 13.472
&HQW$Q\VGHOFROjOHJL3XEOLF
Cervantes de Valencia
&ROjOHJLDPE3DVDW(VFRODGH)XWXU
HUD FHUWDPHQW XQ OORF TXH SRJXpV IHU SHQVDU HQ
O¶HGXFDFLyLODIRUPDFLyGHOV[LTXHWVL[LTXHWHVGH
9DOqQFLD
3HUzWRWHOEDUULKDYLDDQDQWFUHL[HQWLHQ
DFDEDU HO VHJOH ;,; HV YD GHFLGLU WUDVOODGDU O¶HV
FRU[DGRULHOFUHPDGRUDXQQRXHPSODoDPHQWPpV
DPXQW DO SDVVHLJ GH OD 3HW[LQD YRUD GH 0LVODWD
(O PHUFDW G¶DEDVWRV HQFDUD URPDQGULD XQV DQ\V
PpV SHUz DO WDPEp HV YD GHVSODoDU RQ KL
KD DFWXDOPHQW O¶HGL¿FL G¶+LVHQGD WRW GHL[DQW XQ
HVSDLOOLXUHTXHHVYDWUDQVIRUPDUHQO¶DOEHUHGHWD
GH4XDUW(OFROāOHJL&HUYDQWHVKDYLDDUULEDW
(Q HIHFWH WUDVOODGDW O¶HVFRU[DGRU O¶$MXQ
WDPHQW SURMHFWj FRQVWUXLU HO SULPHU JUXS HVFRODU
PXQLFLSDOGHODFLXWDW/DLQLFLDWLYDSDUWtGHO¶HUX
GLW SURIHVVRU L ELEOLz¿O -RVp $QWRQLR 6HUUDQR 0R
UDOHV OODYRUV GHOHJDW UHJL G¶HGXFDFLy D 9DOqQFLD
&RP TXH OD SULPHUD SHGUD HV YD SRVDU DO FRLQFLGLQW DPE HO WHUFHU FHQWHQDUL GH OD SULPHUD
HGLFLyGHO4XLMRWHHOQRPTXHOHVFRODSRUWDULDHUD
HYLGHQW$PEODSUHVqQFLDGHOUHL$OIRQV;,,,LHQ
PLJ G¶XQD VqULH G¶DFWHV PXOWLWXGLQDULV L SOHQV GH
VLPERORJLDUHSOHJDWVGHWDOODGDPHQWSHUODSUHPVD
GHO¶qSRFDODSULPHUDSHGUDHVYDFROāORFDUHOGH
PDLJHQPLJGHOSDWLGHO¶DEDQGRQDWHVFRU[DGRU
'HVSUqVWRUQjODFDOPDGXUDQWPpVG¶XQDQ\
S
obre els terrenys on avui s’alça
O¶HGL¿FLGHOFROāOHJLKLYDKDYHUFRP
VRO SDVVDU PROWD KLVWzULD DEDQV
G¶DUULEDUDOVHJOH;;3ULPHUYDVHU
XQ WURV G¶KRUWD FUHXDGD SHU OD Vq
TXLD GH 1D 5RYHOOD DEDQV G¶HQ¿ODU
HO 3RUWDO GHOV 7LQWV O¶DFWXDO FDUUHU GH OD &RURQD
3HUzDFRPHQoDPHQWVGHOVHJOH;,;MDWUREHPOD
SULPHUD FRQVWUXFFLy XQD IjEULFD GH IXVHOOV L PX
QLFLRQV TXH YD VHU VXEVWLWXwGD PpV HQGDYDQW SHU
O¶HVFRU[DGRUPXQLFLSDODOFRVWDWGHOTXDOHVVLWXj
OD SODoD GH ERXV ¿QV D PLWMDQV GH VHJOH 4XDQ
DTXHVWD YD GHVDSDUqL[HU SHU D VLWXDUVH D O¶HP
SODoDPHQW DFWXDO HV YD FRQVWUXLU HO FUHPDGRU D
O¶DOWUHFRVWDWLG¶HQIURQWHOPHUFDWG¶DEDVWRV1R
'XUDQWDTXHVWWHPSVO¶DUTXLWHFWHPDMRUGH
O¶$MXQWDPHQW GH 9DOqQFLD 5DIDHO $OIDUR 6iQFKH]
*DGHRYDUHGDFWDUHOSURMHFWHLDTXHVWHVYDH[HFX
WDUHQWUHLHQXQHVWLOHFOqFWLFG¶LQVSLUD
FLyKLVWRULFLVWDQHRJzWLF(OSURMHFWHGHFRQVWUXFFLy
GH O¶HGL¿FL FRVWj PpV GH GRV PLOLRQV GH SHVVHWHV
GH
/¶HGL¿FL YLVLWDW SHO UHL XQ DOWUD YHJDGD DO
DPE PRWLX GH O¶([SRVLFLy 5HJLRQDO YD VHU
LQDXJXUDWGH¿QLWLYDPHQWHQPDLJGH(VFRQ
FHEtSHUDFROOLUGRVHVSDLVHVFRODUVDXWzQRPVLDPE
SRUWHVG¶DFFpVLQGHSHQGHQWVO¶XQSHUD[LTXHWHVL
O¶DOWUHSHUD[LTXHWV'HVGHHOVVHXVLQLFLVHOFRO
OHJLYDWLQGUHFXLQDLGRVJUDQVPHQMDGRUV$EDQ
GDGHQRPEURVHVDXOHVEHQYHQWLODGHVLHVFDLHQW
PHQW LOāOXPLQDGHV SHU PLWMj GH JUDQV ¿QHVWUDOV
FRPSUHQLD DPSOtVVLPHV GHSHQGqQFLHV GHVWLQDGHV
D ELEOLRWHFD WDOOHUV GH GLEXL[ L PDQXDOLWDWV L XQ
/D5HYLVWD
VDOySHUDODSUjFWLFDGHOFDQWFRUDODL[tFRPGLYHU
VRVGHVSDW[RVLODYDERV7HQLDJUDQVSDWLVDODLUH
OOLXUH SHU OD SUjFWLFD GH OD JLPQjVWLFD VXHFD L HOV
MRFV 7DPEp KDYLD XQ JUDQ PXVHX DPE DSDUHOOV L
FROāOHFFLRQVG¶REMHFWHVDOJXQHVSHFHVGXWHVG¶$OH
PDQ\DGRQDWTXHHQDTXHOOWHPSVHVFRPHQojD
SHQVDUTXHHOV[LTXHWVKDYLHQGHYHXUHLWRFDUSHU
DSUHQGUH1RIDOWDYHQDO¶HGL¿FLXQDVDODGHMXQWHV
GHVSDW[RVLYLYHQGDSHUDOFRQVHUJH
(O PRELOLDUL IRX GLVVHQ\DW H[SUHVVDPHQW
SHUXQIDPyVRIWDOPzOHJYDOHQFLjHOGRFWRU$JXL
ODU%ODQFKTXHDPpVG¶HVFULXUHXQOOLEUHVREUHOD
PDWqULDWHQLDHOFjUUHFGH3UHVLGHQWGHODFRPLVVLy
G¶,QVWUXFFLy S~EOLFD GH O¶DMXQWDPHQW 9D LPSXOVDU
ODFUHDFLyGHOFROāOHJLLQWHUHVVDQWVHSHUSUHYHQLU
ODPLRSLDLHOVPDOVGHFROXPQDGHOVDOXPQHVIHQW
TXHHOVPREOHVIRUHQDSURSLDWVDOV[LTXHWV
'XUDQW O¶HVWLX YDQ VHU DQRPHQDWV HOV SUL
PHUVGLUHFWRUV(O*UXSGH;LFVHOGLULJLULD-RVp9L
OODU0DUWtLHOGH;LTXHV1DWLYLWDW'RPtQJXH]$WD
OD\DGH5RJHUDPEGXHVSHUVRQHVPROWSUHSDUDGHV
L SOHQHV G¶HQWXVLDVPH 6L HO SULPHU HV YD GHGLFDU
GXUDQWHOVVHJHQWVGLYXLWDQ\VDPEFRVLjQLPDDO
FROāOHJLODVHJRQDYDDQDUPpVHQOOj0HVWUDGHIHQ
VRUDGHODUHQRYDFLySHGDJzJLFDLWRWDXQDSHUVR
QDOLWDW9DVHUO¶DOXPQDSUHGLOHFWDGH*XPHUVLQGR
GH$]FjUDWHLSDUWLFLSjHQHOGHEDWVREUHO¶HGXFDFLy
GHSULQFLSLVGHOVHJOH;;HO&RQJUpV1DFLRQDOGH
3HGDJRJLDHVFHOHEUjD9DOqQFLDHQ$PpV
GHVHUODGLUHFWRUDGHOJUXSIHPHQtGHO&HUYDQWHV
GXUDQW YLQWLXQ DQ\V WLQGULD PROWD LQÀXqQFLD HQ
VHFWRUVEHQq¿FVUHOLJLRVRVLFXOWXUDOV&UHX5RMD
0RYLPHQW (VFROWD L YD HVWDU YLQFXODGD DO YDOHQ
FLDQLVPHSHOVHXPDWULPRQLDPE*LO5RJHUOLWHUDW
LSROtWLF(UDFDWzOLFDLIHPLQLVWDHVFULJXpDUWLFOHVL
GLULJt³/DSiJLQDSHGDJyJLFD´GHOGLDUL/DV3URYLQ
FLDV
$OWDPEpSDUWLFLSjHQSROtWLFDHQVHUDQRPH
QDGD SHU D O¶$VVHPEOHD 1DFLRQDO GH OD GLFWDGXUD
GH3ULPRGH5LYHUDFRPXQDGHOHVFDWRU]HGRQHV
PpVGHVWDFDGHVG¶(VSDQ\DMXQWD0DUtDGH0DH]WX
LDOWUHVGRQHVUHFRQHJXGHVHQOHVVHXHVDFWLYLWDWV
SURIHVVLRQDOV&RPDVVHPEOHLVWDYDIHULQWHUYHQFL
RQVSDUODPHQWjULHVPROWFRQWHVWDGHVSHOPLQLVWUH
G¶(GXFDFLy9DUHEUHODFRQGHFRUDFLyGH$OIRQVR;
HO6DELRLVROVXQDPDODOWLDGHODTXHYDPRULUD
JHQHUGHODYDDSDUWDUGHOVHXHVWLPDWFRO
OHJL
3HOVHWHPEUHGHOSUREDEOHPHQWHOGL
OOXQVV¶LQLFLDUHQOHVFODVVHVDOQRXFROāOHJLTXH
SHU WUREDUVH HQ XQ EDUUL KXPLO L SREUH YD PD
WULFXODU D DOXPQHV SURFHGHQWV GH IDPtOLHV HQ OHV
TXDOVHOVSDUHVWUHEDOODYHQHQR¿FLVDUWHVDQVFRP
DUDIXVWHUJXLWDUUHUSROLGRUIHUUHUVDEDWHUMRUQD
OHUSHOODLUHFRPHUFLDQWRWDPEpVHUHQR
(QWRWDOHOFROāOHJLYDWLQGUHHQODVHYDSUL
PHUDSURPRFLyYRUDPLODOXPQHVHQHOJUXS
GH[LTXHWVLXQDTXDQWLWDWVHPEODQWHQHOGH[LTXH
WHVLPpVGHSjUYXOV(QFDGDVFXQGHOVVLVQL
YHOOVRFODVVHVKLKDXULDXQVDOXPQHV,QLFLDGHV
OHV FODVVHV HO G¶RFWXEUH HO &HUYDQWHV HQFDUD
UHEpODYLVLWDGHODUHLQD9LFWzULD(XJqQLD
(OV FXUVRV YDQ DQDU SDVVDQW L DO ULF DU[LX
GHO FROāOHJL FRQVHUYHP HOV HVERUUDQ\V GHOV LQIRU
PHVGHOSURIHVVRUDWLGHOGLUHFWRUGHODVHFFLyGH
[LFV 3RGHP YHXUH TXH FRP HV KDELWXDO O¶HVIRUo
LQLFLDOSHUSDUWGHO¶DGPLQLVWUDFLyYDDQDUPLQYDQW
(OSUHVVXSRVWVHJXLDVHQWHOPDWHL[DQ\UHUHDQ\L
O¶HGL¿FLDQDYDSDWLQWODPDQFDGHPDQWHQLPHQWGH
PDQHUD TXH GHX DQ\V GHVSUqV MD HV UHFRPDQDYD
TXH XQD GH OHV DXOHV QR HV IHUD VHUYLU HQ FDV GH
YHQW IRUW R SOXMD /HV VXFFHVVLYHV FDUWHV GH -RVp
9LOODUSUHQHQFDGDYHJDGDXQFDLUHPpVGHVHVSH
UDW)LQDOPHQWHVFULX³6U0LQLVWURGHVJUDFLDGD
PHQWHDQWHODIDOWDGHGLQHURVyORKD\XQDVROX
FLyQHOGLQHUR´8QHVSDUDXOHVHQFDUDHQYLJRU
0DOJUDW WRW O¶HVFROD DQDYD LQWHJUDQWVH DO
EDUUL L ¿QV L WRW HO FDQYLDYD $ ¿QDOV GH HOV
PHVWUHVGHO&HUYDQWHVGHPDQDUHQDO¶$MXQWDPHQW
TXHGXJXpVO¶HVWjWXDREUDGH0DULDQR%HQOOLXUHHO
4XLMRWH SRUWDQW HO EXVW GH &HUYDQWHV DO VHX OORF
SUHYLVWLQLFLDOPHQWMXQWDOFROāOHJLHQDTXHOODqSR
FDHVWDYDLQVWDOāODGDDODSODoDGH3LQD]RTXHHV
UHWROpV HQ OD IDoDQD HO VHX QRP L WDPEp TXH HOV
VRODUVG¶HQIURQWRQDEDQVHVWDYDHO0HUFDWG¶DEDV
WRV L TXH WHQLD JUDQV DUEUHV HQ HVWDW G¶DEDQGy
V¶HQMDUGLQpVFRPDSDUFLQIDQWLO
3RF GHVSUpV G¶DUULEDGD OD 5HS~EOLFD HO
GHPDUoGHSHU¿O¶HVWjWXDGH%HQOOLXUH
WRUQDYD MXQW DO QRVWUH FHQWUH HVFRODU RFXSDQW HO
VHX OORF GDPXQW G¶XQ SHGHVWDO 0pV WDUG FDS DOV
/D5HYLVWD
VHL[DQWDHVUHIRUPDUHQHOVMDUGLQVLHVFRQVWUXtOD
IRQWTXHO¶HQYROWD(QHL[DRFDVLyHOVDOXPQHVGHO
&HUYDQWHVYDQIHUXQKRPHQDWJHDO¶DXWRUUHFLWDQW
SRHPHVGHGLFDWVLGXHQWÀRUVDO¶HVWjWXD(OVJUD
RQVGHOVHXSHGHVWDOPROWSURPSWHYDVHUOORFGH
EHUHQDUV[HUUDGHVLMRFVGHO¶DOXPQDWGHVSUpVGH
OHVFODVVHV
$OWUHV DFWLYLWDWV HO SURMHFWDYHQ PpV HQOOj
GH O¶HGXFDFLy LQIDQWLO $O &HUYDQWHV KL KDYLD XQV
GLHV D O¶DQ\ OD ³&DMD GH 5HFOXWD´ SHU DOV VROGDWV
JDLUHEpGHVGHOFRPHQoDPHQWKLKDJXpXQDHVFROD
G¶DGXOWVSHUOHVYHVSUDGHVLGHODOV¶KL
LQVWDOāOj O¶HVFROD GH 3XHULFXOWXUD (OV [LTXHWV YDQ
WLQGUHPROWDYLDWXQDPXWXDOLWDWSHUDHVWDOYLDUHOV
GLQHUV TXH DOV YLQW DQ\V SHUPHWULHQ DOV DOXPQHV
LQLFLDUODVHXDYLGDODERUDODPEUHFXUVRV$TXHVWD
WDVFDHQIDYRUGHO¶HVWDOYLYDVHUJXDUGRQDGDDPE
OD*XDUGLRODG¶+RQRUSUHPLHVWDWDODO
(O FDQYL GH UqJLP YD FRLQFLGLU WDPEp DPE
GRVQRXVGLUHFWRUV)UDQFLVFR7DOyQ0DUWtQH]SHUDOV
[LFVL$UJpQWHD7DPDPHVSHUDOHV[LTXHV$PEGyV
YDQGHVHQYROXSDUXQDWDVFDH[WUDRUGLQjULDGXUDQW
HOVVHJHQWVYLQWDQ\VHVSHFLDOPHQW)UDQFLVFR7D
OyQTXHYDIRUPDUXQLPSUHVVLRQDQWHTXLSGHSUR
IHVVRUV SDUWLQW G¶DOJXQV DQWLFV FRP DUD 9LFHQWH
+HUYjV TXH HVWDYD GHV GHO FRPHQoDPHQW /¶DUUL
EDGDGHOD5HS~EOLFDYDGRQDUXQDQRYDHPSHQWD
D O¶HGXFDFLy QDFLRQDO L DO FROāOHJL TXH YD JDXGLU
G¶DQ\VSUR¿WRVRV¿QVHVFODWDUODJXHUUDFLYLO0DO
JUDWHOFRQÀLFWHHOFROāOHJLYDFRQWLQXDUREHUWDPE
O¶~QLFD PRGL¿FDFLy GH OD FRQVWUXFFLy G¶XQ UHIXJL
DQWLDHUL DO SDWL FHQWUDO DPE FDSDFLWDW SHU D SHUVRQHV
/¶DUULEDGDGHO)UDQTXLVPHYDFRPSRUWDUXQ
JUDQWUDVEDOVSHUDOFROāOHJL3DUWGHOSURIHVVRUDWYD
GHVDSDUqL[HU HO WHPDUL YD SUHQGUH XQ FDLUH GHFL
GLGDPHQWUHOLJLyVYDGHVDSDUqL[HUODFDQWLQDLHOV
SUHVVXSRVWRVHUHQFDGDYHJDGDPpVPLQVRV0DO
JUDWWRWHOVVHXVGLUHFWRUVYDQPDQWHQLUHOVVHXV
HVIRUoRV L DOV WUHEDOOV FRQVHUYDWV D O¶DU[LX HV SRW
YHXUH FRP HQ PLJ G¶XQ UqJLP WDQFDW L GHGLFDW D
VRPQLDU DPE LPSHULV LUUHDOV L UHOLJLRQV PRQROtWL
TXHVKLKDYLDHVSDLSHUXQDIRUPDFLyTXHWUDFWD
YD GH UHFXSHUDU DOJXQV GHOV GUHWV HGXFDWLXV GHOV
TXDOVKDYLDIHWEDQGHUD¿QVDTXHOOPRPHQW
(OV DQ\V FLQTXDQWD DUULEDUHQ DPE XQ QRX
FDQYL GH GLUHFWRUV DUD HVWDULHQ D FjUUHF GH OHV
GXHV VHFFLRQV -XDQ %DXWLVWD $VLQV L $PSDUR 3DV
WRU$¿QDOVG¶DTXHVWDGqFDGDTXHDQDYDWUHQFDQW
O¶DXWDUTXLDGHOVDQ\VDQWHULRUVHOFROāOHJLYDUHFX
SHUDUHOVHXPHQMDGRU,YDFRQWLQXDUVHQWXQUH
IHUHQWGHOEDUULTXDQODULXDGDGHHOFROāOHJL
YDVHUYLUGHUHIXJLDPROWVKDELWDQWVGHOEDUULGHO
&DUPHTXHKDYLHQYLVWFRPOHVVHXHVFDVHVV¶LQXQ
GDYHQ
(O FDQYL GH¿QLWLX YD DUULEDU DOV VHL[DQWD
(O QRPEUH G¶DOXPQHV KDYLD FUHVFXW HQ LQFRUSRUDU
OHVGHOFROāOHJL&RQFHSFLyQ$UHQDOTXHYDQSRUWDU
DPEODVHFFLyIHPHQLQDGHOFRU-XDQ%DXWLVWD&R
PHV /HV LQVWDOāODFLRQV HUHQ YHOOHV L LQVX¿FLHQWV L
HO GLUHFWRU TXH GHV GHO KR HUD GH OHV GXHV
VHFFLRQV YD HQFHWDU OD UHIRUPD GH OD SDUW DQWLJD
LGHOVSDWLVODWHUDOVLTXHHVFRQVWUXtVXQQRXFRV
TXHHOWDQFDULDSHUODEDQGDGHOFDUUHU$QGUpV-X
OLj0DODXUDGDPHQWDQ\VGHVSUpVHVYDGHVFREULU
TXHDTXHVWFRVSDWLDG¶DOXPLQRVL/¶DFDEDPHQWGH
ODUHIRUPDYDFRLQFLGLUDPEODGH9LOODU3DODVtTXH
WUDQVIRUPDULDO¶HGXFDFLyHVSDQ\RODGH¿QLWLYDPHQW
(OFROāOHJLHVYDIHUPL[WLD¿QDOVGHHVYD
SURSRVDUODRUJDQLW]DFLyG¶XQD$VVRFLDFLyGH3DUHV
G¶$OXPQHV$3$TXHMDKDYLHQGHPRVWUDWGXUDQW
ODGqFDGDDQWHULRUODVHXDFDSDFLWDWG¶RUJDQLW]DFLy
LFROāODERUDFLyDPEHOFROāOHJLTXH¿QDOPHQWHVYD
FUHDUDQRYHPEUHGH/DQRYDDVVRFLDFLyEHQ
DYLDW YD LQLFLDU XQD JUDQ WDVFD G¶DFWLYLWDWV H[WUD
HVFRODUV GLQV L IRUD GHO FROāOHJL L YD SDUWLFLSDU GH
YDOHQWDOVVHXVzUJDQVGHJRYHUQ
6RWD OD GLUHFFLy GHO QRX GLUHFWRU &iQGLGR
6DOD]DU HO FROāOHJL YD FUpL[HU GH¿QLWLYDPHQW +L
KDYLD TXDWUH SLDQRV L TXDWUH PjTXLQHV GH FRVLU
HV QHFHVVLWDYD O¶DMXGD GH TXDWUH ELGHOOV GRV GHOV
TXDOVYLYLHQHQXQHVFDVHVGLQVGHOVSDWLV+LKDYLD
FDGDYHJDGDPpVDOXPQHVLV¶KDJXHUHQG¶DUUHJODU
PpVOORFVSHUDFODVVHV &RPTXHODFRPXQLWDWHV
FRODUHUDWDQJUDQHOVIHVWLYDOVGH¿GHFXUVHVIH
LHQDO7HDWUH3ULQFHVDLHVSUHQLDODSULPHUDFRPX
QLyDO¶HVJOpVLDGHOV0HUFHGDULV(QDOFROāOHJL
KDYLD[LTXHWVLSURIHVVRUV$OPHQMDGRU
QRHVSRGLHQTXHGDUHOVPDMRUVSHUTXHQRKLFD
ELHQ$OVSDWLVWDPSRFHVSRGLDFyUUHUPDVVD
0DOJUDWDL[zHOERQIXQFLRQDPHQWO¶DSRV
WDFRQVWDQWSHUODUHQRYDFLySHGDJzJLFDLODIHEULO
DFWLYLWDWH[WUDHVFRODUGHOFROāOHJLYDIHUTXHDUUDQ
GHOVDQ\VVHWDQWDHO&HUYDQWHVUHEpVWRWDPHQDGH
GLVWLQFLRQVLUHFRQHL[HPHQWV(QYDUHEUHHO
3UHPL1DFLRQDO³5RPXDOGRGH7ROHGR\5REOHV´DO
PLOORUFROāOHJLGHO(VSDQ\DGHOWULHQQL
LJUjFLHVDXQSUHPLDFRQVHJXLWSHOV[LTXHWVL[L
TXHWHVGHPDWHUQDOHOFHQWUHFRPSUjXQWRERJDQ
TXDWUHEDODQFLQVLEDQFVGHIXVWDSHUDOSDWLLQIDQ
WLO
(Q HV FHOHEUj HO DQLYHUVDUL GH OD
SULPHUD SHGUD HQ FHOHEUDGD HUUzQLDPHQW
FRPHOVDQ\VGHOFROāOHJLLJXDOTXHKDYLDVXF
FHwW DPE HOV L YD WRUQDU D SDVVDU DO L
V¶HQFDUUHJD XQ PXUDO SLQWDW SHOV DOXPQHV GH %H
OOHV$UWVHQXQGHOVYHVWtEXOV
$OFXUVHVYDLQFRUSRUDUHOYDOHQ
FLjDO¶HGXFDFLyLGXUDQWHL[RVDQ\VHOYROHLLHOMXGR
/D5HYLVWD
YDQ VHU OHV HVWUHOHV HVSRUWLYHV IHW HYLGHQFLDQW
DPE QRPEURVRV SUHPLV REWLQJXWV D FDPSLRQDWV
ORFDOV L QDFLRQDOV 3HUz XQD YHJDGD PpV HUD QH
FHVVjULDXQDUHIRUPDGHO¶HGL¿FLVREUHWRWGDYDQW
O¶DOXPLQRVL TXH SDWLD HO QRX FRV G¶$QGUpV -XOLj L
HQWUHLHVYDVXEVWLWXLUSHUO¶DFWXDOLHV
YD UHIRUPDU WRWD OD SDUW DQWLJD &RP TXH D PpV
D PpV HV YD UHGXLU HO QRPEUH G¶DOXPQHV FRP D
FRQVHTqQFLDGHODQRYDOOHLG¶HGXFDFLyHOFDQYLGH
VHJOHHVYDHQIURQWDUDPEXQDVLWXDFLyTXHVHP
EODYDPROWSURPLVVzULD
0DODXUDGDPHQW OD SULPHUD GqFDGD GHO
QRXPLOāOHQQLKDWRUQDWDSRVDUDSURYDQRYDPHQW
DTXHVWD FHQWHQjULD LQVWLWXFLy $ OD LQDXJXUDFLy
GHOQRXFHQWUHOHVIDPtOLHVMDHVYDQRSRVDUDTXH
V¶DSUR¿WDUD O¶DFWH SHU D SUHVHQWDU HO PDFUR SUR
MHFWHGH7HUUD0tWLFD/D&RQVHOOHULDG¶(GXFDFLyKD
DQDQWUHGXLQWHOVUHFXUVRVHFRQzPLFVGHOFHQWUHL
HQFDUDTXHV¶KDDFRQVHJXLWTXHKLKDJLGXHVOtQLHV
HQYDOHQFLjGDYDQWODGHPDQGDGHOHVIDPtOLHVOD
LPSUHVVLyJHQHUDOpVTXHHQVWUREHPGDYDQWG¶XQD
SROtWLFDHGXFDWLYDTXHFRQVLGHUDHOYDOHQFLjFRPD
XQFDSULFLLQRFRPDXQGUHW(OPHQMDGRUHVFRODU
TXHIDVHUYLUPpVGHOGHO¶DOXPQDWKDDQDW
FRQVROLGDQWVHGHVGHODVHXDFUHDFLyGH¿QLWLYDD
PLWMDQVGHOVVHL[DQWDFRPODIRQWGHUHFXUVRVGHO
FROāOHJLGDYDQWOHVPDQFDQFHVSHUzMDpVREMHFWLX
G¶XQDSUHYLVLEOHSULYDWLW]DFLyTXHUHWDOODUjHQFDUD
PpVOHVSRVVLELOLWDWVGHGRWDUDOFROāOHJLGHOHVLQ
IUDHVWUXFWXUHVLGRWDFLRQVQHFHVVjULHV
/D5HYLVWD
(O FROāOHJL V¶KD HQULTXLW DPE O¶DUULEDGD GH
SREODFLy G¶RULJHQ LPPLJUDQW VREUH WRW SHU OD UH
EXWMDGD KDELWXDOPHQW SHOV FROāOHJLV FRQFHUWDWV
TXH KRUHV G¶DUD pV GH JDLUHEp HO SHUz KD
KDJXW G¶HQIURQWDU HOV SUREOHPHV LQHYLWDEOHV TXH
FRPSRUWDTXDQQRHVGLVSRVHQGHOVPLWMDQVHVFD
LHQWV
0DOJUDWWRWHO&HUYDQWHVFRQWLQXDVHQWXQ
FROāOHJL GH UHIHUqQFLD GLQV GH O¶HGXFDFLy S~EOLFD
L SDV D SDV KD DUULEDW ¿QV DO VHX FHQWq FXUV HO
L WRWD OD FRPXQLWDW HVFRODU DOXPQHV
IDPtOLHV SURIHVVRUDW L WRWV HO TXL SDUWLFLSHQ G¶DO
JXQDPDQHUDHQHOODV¶KDQOODQoDWDODFHOHEUDFLy
G¶DTXHVWSULPHUVHJOHLQLQWHUURPSXWG¶HGXFDFLy
(OSULPHUTXHV¶KDGHFLGLWpVFRPSDUWLUDPE
XQFROāOHJLPROWOOXQ\jDJHUPDQDQWVHDPEHO/LJD
ED%H\HQHGHODSREODFLyHWtRSGH6RGGR6¶KDFR
PHQoDWDRUJDQLW]DUO¶DU[LXDEXQGyVSHUDODSDUW
GHOV[LFVJUjFLHVDODWDVFDTXHYDIHUDOVHXPR
PHQW )UDQFLVFR 7DOyQ LQFRUSRUDQW WRW HO PDWHULDO
TXHDSRUWHQO¶DQWLFDOXPQDWLSURIHVVRUDW'HVSUpV
WDQW HO FDUQHVWROWHV FRP OD UHDOLW]DFLy G¶XQ DXFD
FRPXQDOKDQVHUYLWSHUDWUDQVPHWUHDOV[LTXHWVL
[LTXHWHVWRWHOTXHKDHVWDWDKLVWzULDGHOVHXcole
8Q YtGHR PXVLFDO L XQD JUDQ H[SRVLFLy D ¿QDO GH
FXUVDPELPDWJHVLREMHFWHVGHWRWVDTXHVWVDQ\V
VHUDQODFORHQGDG¶XQFXUVTXHQRpVXQ¿QDOVLQy
HOFRPHQoDPHQWGHOIXWXU
Enrique Díes Cusí
3UHVLGHQWGHO¶$03$&3&HUYDQWHV
POR QUÉ COLEGIARSE
Que la unión hace la fuerza, es algo bien sabido de antiguo. Y que divide y vencerás, también.
¿ Qué pasa con los Profesores en España?. ¿Quién
los representa, quién habla por ellos cuando surgen
tantos y tantos problemas con la Administración, los
políticos, las leyes, la sociedad, etc...?
Los Profesores estamos sin voz. Somos mudos y poco combativos. Nos refugiamos en nuestros
problemas de cada día con la asignatura, los alumnos, los padres, la dirección, los colegas, etc... y nos
HQFHUUDPRVHQQXHVWUDWRUUHGHPDU¿OSDUDGHVHQtendernos del resto del mundo... Y así nos va.
La sociedad valora nuestra profesión y reconoce su valor. En todas las encuestas sobre profesiones más valoradas estamos entre las tres preferidas. Nadie duda de la necesidad ni del valor de
nuestro trabajo. Y sin embargo nadie nos tiene en
cuenta cuando se tratan nuestros problemas y se
elaboran las leyes que no solo nos afectan, sino que
tendremos que desarrollar.
¿Cuál es la razón de esto?. Sin duda la falta
de unión. Creo que el único organismo que puede representar al profesorado es el COLEGIO DE
DOCTORES Y LICENCIADOS EN FILOSOFÍA Y
LETRAS Y EN CIENCIAS. Y esto por múltiples y
poderosas razones:
1º.- Es la primera y más antigua asociación
de profesores que aglutinó a todos los de España
para velar por la calidad de la enseñanza preuniversitaria. Es un Colegio centenario ya.
2º.- Es una asociación meramente profesional, sin ninguna connotación política ni partidaria de
ningún tipo. A los colegiados sólo los mueve la búsTXHGDGHODFDOLGDG\H¿FDFLDGHVXWUDEDMRTXHQR
es otro que la formación y capacitación de los futuros ciudadanos.
3º.- El colectivo docente necesita urgentemente asumir su papel de “conciencia ciudadana”, o
de controlador de la ética ciudadana. Veamos:
Cuando los ciudadanos a través del Parlamento piensan que es necesario establecer la materia de Educación PARA la ciudadanía, yo, como
docente, tengo la obligación de preguntarme: ¿Qué
he estado yo haciendo desde que empecé mi vida
profesional sino educar a los futuros ciudadanos?.
¿ Qué me quieren decir ahora, que lo estoy haciendo realmente mal...?. Y como creo que ni yo ni la
mayoría de mis colegas ha descuidado este deber
no puedo sino llegar a una conclusión: que efectivamente hace falta una Educación DE la ciudadanía. Pero esa educación es necesaria en la ciudad, y
por tanto debe correr a cargo de la Administración,
PARA la ciudadanía educamos nosotros.
Nosotros educamos para la honradez, para
la obra bien hecha, para la sinceridad, para la soli-
daridad, para la paz, para la democracia, para la generosidad... intentamos reproducir un modelo ético
hasta ahora generalmente aceptado. Lo mismo que
un pintor que reproduce, en un museo, un cuadro
famoso.
Pero ¿qué se encuentran nuestros discípulos
cuando cumplen los dieciocho años y se convierten
en ciudadanos de pleno derecho, e incluso vislumbran desde mucho antes?. Pues que en la sociedad
importa poco todo lo que le hemos enseñado. Se
admira al que se enriquece con el fácil “pelotazo“, o
DODPSDURGHO³WUi¿FRGHLQÀXHQFLDV³DOFKDSXFHURH
ignorante que cuanto más lo es más admiración despierta, al futbolista piscinero que consigue el penalty
de último minuto, al que miente descarada y públicamente para sacar ventaja... en suma, que todo
vale con tal de ganar fama, dinero o poder. Que el
¿QMXVWL¿FDFXDOTXLHUPHGLR
¿Tendremos que cambiar los contenidos de
la educación para la ciudadanía... o tendremos que
soportar pintadas indecentes sobre ese cuadro famoso que hemos reproducido con tanto trabajo...?.
Ante esto, sólo nos queda como he dicho, la
denuncia constante de los usos y comportamientos
perversos de los ciudadanos que se convierten en
corruptos de las jóvenes generaciones que nosotros
educamos con tanto esfuerzo.
Pero para que nuestras denuncias tengan
fuerza y produzcan efecto, es necesario que estemos unidos, que seamos muchos y buenos. Que
tengamos una voz reconocida y respetada, incluso
temida por quienes tienen la ética como un estorbo.
Hay entre los profesores muchas personas de gran
prestigio y reconocimiento social. Podrían prestarnos su voz para hacernos oír. Y la convivencia con
esos colegas ejemplares es otro excelente estimulo
para el resto de colegiados.
El día en que todos los profesores estemos
colegiados, y tengamos una intensa vida colegial,
tendremos fuerza para salir al paso de tantos despropósitos legislativos, de currículos y programaciones disparatados e inasequibles con los que es imposible alcanzar una buena formación intelectual y
un sólido conocimiento.
Y además, y no menos importante, los colegios tendrán medios para poder dedicarse de lleno a
su objetivo fundamental: el apoyo a la formación del
profesorado en su búsqueda de la excelencia profesional.
Espero que nuestros colegas no sigan concibiendo los colegios como si fuesen el perro del hortelano... Ánimo y todos a una.
MANUEL ROMERO MENGOTI
Decano del CDL de Galicia
/D5HYLVWD
3$5$9(5
EL ESTUDIANTE
Roberto Girault director de “El Estudiante”, película mejicana, ofrece un cine fresco que enaltece los
corazones. Se trata de una película que se aleja de los
mensajes sórdidos y tiene un trasfondo optimista.
Chano, un hombre de 70 años, insiste en entrar
a la Universidad pese a la oposición de su propia familia,
fundamentalmente de su esposa.
Ser estudiante a su edad implica adecuarse a las
costumbres de los jóvenes como bailar y usar un lenguaje lleno de términos desconocidos para él. Sin embargo, los estudiantes se acostumbran a él con el paso
del tiempo.
Con el Quijote como ejemplo Chano atraviesa la
barrera generacional. La muerte de su mujer (Alicia)
supone un fuerte golpe en su vida y serán sus jóvenes
amigos quienes le ayudarán a superarlo.
La película es excelente para todos los que mantienen la esperanza de un mundo mejor y creen en la
amistad y el amor.
DE DIOSES Y HOMBRES
El director francés Xavier Beauvois nos entrega una obra
auténtica, sincera, emocionante.
La película está basada en hechos reales acaecidos en 1996,
el secuestro y asesinato de siete monjes cistercienses en TibhiULQH$UJHOLD6LJXHODYLGDFRWLGLDQD\SDFL¿FDGHORVIUDLOHVGH
una abadía en las montañas del Atlas, que celebran a diario la
liturgia de las horas, realizan sus labores de estudio y cultivo de
la tierra, y atienden a la población de la zona, mayoritariamente
musulmana, en su modesto dispensario médico. Aquello es un
modelo de convivencia y respeto de las creencias del otro guiado
por la caridad.
Cuando el clima político se enrarece se debaten entre el
amor de Cristo que les ha llevado hasta allí, la lealtad que deben
a la población civil cuya vida peligraría si se fueran, y un elemental instinto de supervivencia. Lo propio de unas personas
entregadas a Dios, como es el caso, sería su disposición a dar la
vida si es preciso. Pero Beauvois, el director, nos pinta personas
de carne y hueso, con buenos deseos pero también atenazados
por el miedo.
/D SHOtFXOD HVWi FRPSXHVWD FRQ JUDQ ¿QXUD UHOLJLRVD FRQ
textos ejemplares de salmos y cantos cristianos, y está al fondo
de ella una carta ejemplar de Abad Christian, que a lo largo del
¿OPYDKDFLHQGRXQFDPLQRHMHPSODUGHSXUL¿FDFLyQGHKXPD
nidad, de catarsis personal.
El salmo 82 preside el desarrollo de la película. Es el salmo
de la justicia de Dios que juzga a los que no ayudan a los pobres,
sino que los oprimen. Este salmo forma, para algunos teólogos, el centro de la Biblia hebrea. Texto judío, pero perfectamente asumible por judíos, musulmanes y cristianos.
Estamos ante una historia del triunfo del amor, muy bien narrada con pasajes sublimes sostenidos con salmos
y música de Tchaikousky.
La película ganó el Gran Premio del Festival de Cannes.
/D5HYLVWD
NUEVA JUNTA DE GOBIERNO
EN EL COLEGIO
DE VALENCIA Y CASTELLÓN
El pasado 24 de marzo se celebraron elecciones para la renovación de la Junta de
Gobierno del Colegio Oficial de Doctores y Licenciados en Filosofía y Letras y en Ciencias
de Valencia y Castellón, conforme a la convocatoria electoral del mes de diciembre.
La líneas de acción del nuevo equipo son las siguientes:
- Ejercer la defensa y representación de la profesión.
- Promover la dignificación social y económica de los colegiados, procurando la formación integral y el perfeccionamiento continuado de los mismos.
- Velar el ejercicio de la profesión, facilitando el conocimiento y cumplimiento
de toda clase de disposiciones legales, que les afecten y haciendo cumplir
la ética profesional y las normas deontológicas.
- Fomentar las actividades y servicios de las comisiones existentes en el Colegio así como la creación de otras nuevas.
- Proteger la actividad del arqueólogo profesional frente al intrusismo, asumiendo la Comisión la representación, gestión y defensa de los intereses
legítimos de sus asociados, ante cualquier entidad, pública o privada.
Reconocemos la Arqueología como actividad profesional diferenciada y con un campo de trabajo cada vez más amplio.
NUEVA JUNTA DE GOBIERNO
DECANA
MARÍA JESÚS RECIO SÁNCHEZ
Colegiada nº 3578
VICE-DECANO
JUAN CARLOS CASTELLÓ MELIÁ
Colegiado nº 13922
SECRETARIO
ARMANDO LUJÁN FERNÁNDEZ
Colegiado nº 8577
JOSÉ LUIS VIGUER SÁNCHEZ
Colegiado nº 16279
MARÍA DOLORES OLCINA CLIMENT
Colegiada nº 6656
ENRIQUE DÍES CUSÍ
Colegiado nº 13472
LORENZO ALAPONT MARTÍN
Colegiado nº 15034
JOSEFINA MARTÍNEZ SORIANO
Colegiada nº 15948
LUIS GERARDO ALOY FERNÁNDEZ
Colegiado nº 15893
VICE-SECRETARIO
TESORERA
INTERVENTOR
BIBLIOTECARIO
VOCAL DE LETRAS
VOCAL DE CIENCIAS
contra porta:Maquetación 1
27/6/09
20:18
Página 1

Documentos relacionados