Glosario

Transcripción

Glosario
GLOSARIO DE TÉRMINOS JURIDICOS EMPLEADOS PARA LA TRADUCCIÓN DE LA
CONSTITUCIÓN POLÍTICA DE LOS ESTADOS UNIDOS MEXICANOS TSOTSIL
TSOTSIL-ESPAÑOL
A
A’yej ta komon: Comunicación
C
Chalye o tsjelubtas: Aprobar
Chlekub batel: Crecimiento
Abnaltik: Bosque
J
Abtel ta sventa tsatsal mantal:
Proyecto
Abteletik yu’un skotol jnaklometik:
Ja’ ti buch’u yich’oj komel ta muk’:
Servidores Públicos
Comisión Permanente
Ach’ tsatsal mantal: Reformas
Jch’iel jk’opojel: Ciudadano
Akbil lek svunal: Concesionado
Jchap lo’iletik: Legislatura
Jchap lo’iletik: Senado
B
Jk’el k’opetik: Jurados
Jk’el mulil: Abogado
Baketik ta vo’ne: Restos Fósiles
Jk’el tsatsal mantaletik: Diputados
Bankilal jchapanvanej: Ministro
Jpas tsatsal mantal: Legislador
Bankilal jtunel jvu’el ta o’lol Mejiko:
Jpas tsatsal mantal: Senadores
Jefe de Gobierno
Jpasbanejetik ta mantal: Consejero
Bankilal mayol: Coronel
Jtak vunetik: Correos
Bijilal: Profesión
Jtakeletik ta mantal: Comisiones
Bijilal abtel: Tecnología
Jtanijesvanej: Convocatoria
Bolmalil: Negocios
Jts’ibajom: Secretario
Bu likemiktal: Nacionalidad
Jtsakvanej mayoletik: Autoridad
Buch’u xojtakin slo’ilal tsatsal mantal:
Judicial
Personalidad Jurídica
Jtsop tsobajel: Pleno
Jtunel jvu’el: Autoridad
Jtunel jvu’el jnaklometik: Regidores
1
Jtunel jvu’el yu’un jteklum: Consejo
Komon chapbil muk’ ta mantal k’op
Municipal
Kyu’un yosilal Mejiko: Constitución
Jtunel jvu’el yu’un jteklumetik:
Komon u’unil: Patrimoniales
Ayuntamiento
L
Jtunel jvu’el yu’un yosilal Mejiko:
Ejecutivo Federal
Juchop yich’obil ta muk’: Distrito
Lek ich’bil ta muk’: Asegurado
Jva’lej jtik’ mulil o jpojvanej: Testigos
Lekil k’ulejal: Riqueza
Jvu’el jchap lo’iletik: Poder Legislativo
Lekuk no’ox: Dinamismo
Jvu’el jchap lo’iletik: Legislativo
Li snail ich’el ta muk’: La
Jvu’el jtunesej tsatsal mantal: Poder
Administración
Judicial
M
Jvu’el sk’elel jchap lo’il: Ejecutivo
Jvu’el stakel ta pasel tsatsal mantal:
Mantal: Estatuto
Poder Ejecutivo
Jvu’el stunesel tsatsal mantal ta
yosilal Mejiko: Poder Judicial de la
Federación
Mayol sk’el sep lum: Seguridad Pública
Mayoletik: Oficiales
Mayoletik xchi’uk stuk’: Soldados
Mu stak’: Menoscabo
K
Mu stak’ xjel yavil: Inmobiliaria
Mu tsak biluk ta muk’ xkot: Impugnar
K’exolil: Suplente
Mulil: Sanción
K’u smuk’ul smakoj: Plataforma
Muyu bajel: Dirimir
Continental
Nitil tsakalik: Relaciones
K’usitik sna’ik spasel: Arte
K’ux-elan xchapel: Sistema
K’ux-elan xjel batel: Consuetudinaria
K’uyelan tsobolik: Órganos
Kajal ta sba sk’elel: Judicatura
Kap vots’ talel kuxlejal: Intercultural
Kolemal: Libremente
O
O’lol yosilal Mejiko: Distrito Federal
Ochel tak’in: Ingresos
Oyuk yipal: Valides
P
2
Paxial: Turismo
Sna’il abtelal ta buch’u tikuk no’ox:
Empresa Pública
S
Sna’il spasobil abtelal: Empresa
Privada
Sa’bel smelolal: Impulsará
Snail jchapanvanejetik ta komon:
Sep lumetik: Estatales
Tribunales Colegiados
Sk’el stukik: Autonomía
Snail k’usi tsmeltsaj: Industria
Sk’elbeel smelolal k’usi chich’ pasel:
Snail k’usitik ayanem ta vo’nej: Museo
Fiscalizar
Snail sk’ejobil vunetik: Biblioteca
Sk’elbeel xkuxlejal jnaklometik: Partido
Snail st’ujel jvu’eletik: Tribunal
Político
Electoral
Sk’elbeel xkuxlejal lumetik: Política
Snail st’ujel jvu’eletik: Tribunal
Sk’elel: Condición
Snail stsobombailik: Camara
Sk’elel batel: Ejecución
Snail tak’in: Banco de Dinero
Sk’elel batel: Gestión
Snail totil me’eletik pasbilik ta ton
Sk’ulejal ch’enetik: Minerales
vo’ne: Monumentos Arqueológicos
Skoltaelik: Propiciar
Snail xchapanobil lo’iletik: Congreso
Skotol abtelal sventa tsatsal mantal:
de la Unión
Todo Ley o Proyecto
Snail xchapanobil lo’iletik: Congreso
Slekubtasel batel: Desarrollo
Spasel bijil abtel: Investigación
Slikesel sk’oplal: Establecer
Científica
Slok’esel mantal skoj tsatsal muliletik:
Spatanil: Impuesto
Ministerio Público
Spukel o stanijesel: Circular
Smakel xtuch’el: Imposibilitado
St’ujel jvu’el: Votar
Smantal jtunel jvu’el: Decreto
St’ujel jvu’eletik: Electorales
Smantalil: Reglamento
Stanijesel: Expansión
Smuk’ta nail xchapanobil k’opetik:
Stanijesel: Transmitir
Suprema Corte de Justicia
Stanijesel: Promulgación
Smuk’ubtasel: Ascendente
Sujel ta abtel: Esclavitud
Smuk’ul jchap lo’il yu’un jk’el mulil:
Sujelal: Compeler
Procurador General
Sventa k’opojel a’yej ta komon: Vías
Generales de Comunicación
3
Svukojal chan vun: Posgrado
Xch’uneltak: Obligaciones
Svunal buch’u chbat ta namal lum:
Xcha’biel ti’nabetik: Derecho Marítimo
Pasaporte
Xcha’biel yosilal Mejiko: Guardia
Nacional
T
Xcha’bil balumil: Petróleo
Xchabiel jnaklometik: Seguridad
Ta ak’ol snail stsobombailik jtunel
Pública
jvu’eletik ta spasel tsatsal mantal:
Xchabiel o sk’elel: Custodios
Camara de Senadores
Xchabiel smakel: Protección
Ta ko’ol no’ox: Democrática
Xchanubtasel ta vun: Alfabetización
Ta na’betik: Marítimas
Xchapel o slo’iltael: Contencioso
Ta olon Snail stsobombailik jk’el
Xchapel slo’iltael: Alegato
tsatsal mantaletik: Cámara de
Xchapel slo’iltael: Audiencia
Diputados
Xchibal bankilal jchapanvanej:
Ts’unbaletik: Agricultura
Magistrados de Circuito
Tsalbail: Competencia
Xu’ yu’unik spasik mantal: Facultad
Tsatsal k’opetik: Jurídica
Tsatsal mantal: Ley
X
Tsatsal mantal yu’un mulil: Ley Penal
Tsatsal mantal yu’un yosilal Mejiko:
Xyaxal banamil: Orgánico
Ley Federal
Y
Tsibajom yu’un sep lum: Secretario del
Estado
Tsnopik: Planear
Yak’el komel ta k’abal yu’un jun
Tsoblejetik ta abtel: Cooperativa
jnaklom: Fideicomiso
Tsobol j-abteletik: Organización
Yak’el ta ilel slekil: Garantizar
Tsots sk’an k’el beel smelol mi oy
Yalel k’usiuk: Expedir
mulile: Jurisprudencia
Yich’el ta muk jtunel jvu’el: Soberanía
Tubilxa: Deroga
Yipal jvu’el j-almantal: Jurisdicción
Tuk’etik: Armas
Yojtakinobil jsep lum: Identidad
Uts’intavanej: Infrinjan
Federativa
Xch’akalul: Fracción
Yosilal mejiko: Federales
4
Yosilal mejiko: Nación
Yosilal mejiko: República
Yoxibal bankilal jchapanvanej: Jueces
Yut nabetik: Zócalo Submarino
5

Documentos relacionados