sometiendo e lenga - Joycita
Transcripción
sometiendo e lenga - Joycita
Lès 7 datum 8 – 14 novèmber SOMETIENDO E LENGA Lesa pa estudio di e siman aki: Sant. 3:1-12; Deut. 6:6,7; Luk. 9:51-56; Prov. 16:27; Mat. 7:16-18 Versíkulo di Memoria “’Pasobra segun bo palabranan lo bo wòrdu hustifiká, i segun bo palabranan lo bo wòrdu kondená’” Mateo 12:37. Palabranan tin tremendo poder. “Un palabra papiá na ora apropiá” (Prov. 25:11)-alabansa, obra poétiko, storianan por moldia bidanan den kamindanan profundo. Loke ku nos bisa por keda kologá pa dianan largu òf hasta añanan. Muchanan, por ehèmpel, ta apsorbé palabranan manera spòns. Ta p’esei nan ta siña papia kualke idioma di forma vlòt i lihé. Ta p’esei tambe e mensahenan ku nan tende over di nan mes por pronostiká un futuro di éksito òf fayamentu. Pa bon òf pa malu, e estilo di komunikashon di mayornan ta dupliká i ampliá den nan yunan. E palabra skirbí ta poderoso tambe i hasta ta dura mas tantu. Mas poderoso di tur ta e Palabra di Dios. Konsiderá: “Bo palabra ta un lampi na mi pianan i un lus riba mi kaminda” (Salmo 119:105); i “bo palabra mi a skonde den mi kurason, pa mi no peka kontra bo” (Salmo 119:11). Hesus a dirigí e atenshon di Su disipelnan kitand’e for di bendishonnan temporal pa algu muchu mas vital: “..., e palabranan ku Mi a papia ku boso ta spiritu i bida” (Huan 6:63). Palabranan por suavisá i trankilisá, òf venená i kontaminá. Kuantu biaha bo a bisa algu ku bo a deseá di tuma bèk? E siman aki, manera nos lo mira, Santiago tin algun palabranan importante over di, wèl, palabranan. *Studia lès di e siman aki pa prepará pa Sabat, 15 novèmber. 81 Djadumingu 9 novèmber Lès 7 RESPONSABILIDAT Lesa Sant. 3:1. Kua punto importante e ta hasi akinan over di responsabilidat? Maestronan di iglesia i di skolnan kristian tin un responsabilidat spesialmente pisá, pasobra nan ta forma mentenan i kurasonnan den vianan ku lo perdurá pa añanan. E efekto aki ta inkluí e impakto kontinuo i ku ta esparsí ku nan lo tin riba hopi otronan mas ayá di nan esfera di influensia inmediato. Mas nos sa, mas konosementu. Na entrada di Tyndale House Library na Cambridge, Inglatera, tin un plaka ku ta rekordá kada studiante ku ta drenta eiden: “E temor di Señor ta e prinsipio di sabiduria” (Prov. 9:10). Hende no ta e midí di tur kos; Ta Dios ta, i tur edukashon berdadero ta kuminsá i terminá kunE. Desafortunadamente, manera ku sabiduria ta oumentando, dependensia riba Dios tin tendensia di mengua. Demasiado biaha, por ehèmpel, ta wòrdu praktiká i siñá ku siensia ta funshoná independientemente for di Dios. Algun profesor di teologia, den nan lucha pa kredibilidat, por utilisá tambe métodonan ku ta laga poko òf ningun espasio pa fe. Komo resultado, fe por wòrdu gradualmente saká for di e mente i kurason di tantu e maestronan komo e studiantenan. Pero tanten ku edukashon pa eternidat, no djis pa e mundu aki, ta superior, tantu pa maestronan komo studiantenan, siñamentu lo ta un aspirashon presioso, hasta inspirador. Pablo tambe a komprondé e responsabilidat aki pasobra e a eduká i ordená lidernan den e iglesianan ku e a funda (Echonan 14:23, kompará ku Tito 1:5) E a hasta duna instrukshon na Timoteo pa kuida Dios Su tou for di pastornan sin eksperensia i imprudente, (wak 1 Tim. 1:3-7; 3:2-6; 6:2-5; 2 Tim. 2:14, 15), spièrtando ku algun ta “semper siñando i nunka kapas pa yega na konosementu di e bèrdat” (2 Tim. 3:7). Mayornan ta karga un responsabilidat pisá den siñamentu di nan yunan, ku na nan bùrt ta influensiá otronan. Nos tur, de fakto, dor di ehèmpel ku nos ta duna, por tin un influensia profundo riba esnan rònt di nos. Kon importante ta anto pa nos buska e sabiduria di Dios ku E a primintí nos (Sant. 1:5), pa nos por forma Su kamindanan i ehersé un influensia santu. Pasobra nos tur, sea pa bon òf pa malu, ta ehersé influensia riba otronan. Pensa riba esnan ku a ehersé, di forma positivo, influensia riba bo. Kiko nan a hasi? Kiko di loke ku nan a hasi a impaktá bo? I, mas importante ainda, kon abo por hasi meskos pa otronan? 82 Lès 7 Djaluna 10 novèmber PODER DI PALABRA “Pasobra nos tur ta trompeká na hopi manera” (Sant. 3:2). Ki atmishon mas refreskante, spesialmente konsiderando Santiago su énfasis riba komportashon! Tòg, nos konosementu di loke ta “real” no tin nodi di dòf nos kerementu den Dios Su ideal pa nos komo Su representantenan riba tera. “Si un hende no ta trompeká den loke e ta bisa, e ta un hende perfekto, kapas pa frena henter e kurpa tambe” (vers. 2). E forma di e kondishon na griego ta impliká ku no trompeká den palabra ta un posibilidat real. E importansia di palabranan apénas por wòrdu sobrebalorá. Pensamentunan ta guia na palabranan, ku na nan turno ta guia na akshonnan. Palabranan tambe ta reforsá loke nos ta pensa. Asina anto, nan no ta influensiá solamente loke nos ta hasi pero tambe loke otronan ta hasi. Nos ta interkonektá dor di lenga. E pasashi di e siman aki ta kontené diferente ilustrashonnan di poder di e lenga. E promé tresnan ta enfatisá kon un kos chikitu por tin konsekuensianan grandísimo: un frena por bira un kabai, un timon por stür un barku, i un chispa por apsorbé un mondi den kandela. Ki tiponan positivo di “poder di palabra” nos ta haña den Skritura? Wak Deut. 6:6,7; 23:23; Salmo 40:3; Prov. 10:20, 21; 12:25; Mal. 2:6, 7; Luk. 4:22; Rom. 10:6-8. Muchanan chikitu por wòrdu impreshoná, pero, manera palunan ku ta krese bira mas i mas duru, birando mas grandi muchanan ta risistí kambio ku mas frekuensia. Den un sentido, nos tur ta maestronan, sea na kas òf na iglesia. Pasobra nos palabranan tin asina tantu poder, e ta importante pa baña nos pensamentunan den Dios Su Palabra trempan den dia. Na final di kuenta, kiko ta alimentá nos pensamentunan i palabranan: Dios Su Spiritu òf un otro fuente? Nos no mester balotá e enorme kambionan ku ta posibel dor di Dios Su Palabra (Salmo 33:6, kompará ku 2 Kor. 4:6), komo opuesto na otro fuentenan. Palabranan ta potensialmente asina poderoso, ku bo por destruí un persona, kisas pa restu di su bida, ku djis algun frase. Di otro banda, palabranan positivo por elevá un hende, kisas pa mesun tempu. Si bo tabatin dinamit den bo mannan, kon kuidadoso lo bo tabata kuné? Kiko bo kontesta lo bisa bo over kon lo bo mester dil ku algu hasta mas poderoso ku dinamit? 83 Djamars Djadumingu 11 novèmber Lès 7 KOSNAN “CHIKITU” TA E KOSNAN GRANDI Lesa Santiago 3:3-5. Kiko e dos ilustrashon tin en komun ku otro, i kon nan ta relashoná ku e lenga? Tantu e frena den boka di e kabai i e timon di un barku ta masha chikitu kompará ku loke nan ta kontrolá. Sinembargo, ku djis un moveshon leve di e man, direkshon di e kabai òf di e barku por wòrdu kambiá kompletamente. Ku e mesun señal ”asina tambe e lenga ta un parti chikitu di e kurpa i tòg e ta gaba di kosnan grandi” (vers. 5). Den otro palabra, un palabra òf hasta un mirada òf un gesto por parse chikitu, pero kada un por kambia un amigu den un enemigu òf transformá un situashon malu den algu bon. “Un kontesta suave ta kita rabia, ma un palabra skèrpi ta lanta rabia” (Prov. 15:1). Imaginá bo un kabai galopiando ku tur velosidat i un barku kòrtando dor di awa bela yen, pero tur dos ta bayendo den direkshon robes. Mas duru un kos ta bai, mas aleu e ta bayendo for di su destino. E mihó kurso ta pa stòp i drai rònt mas lihé posibel. Mesun kos ta bèrdat di nos palabranan. Si un kombersashon ta bayendo di malu pa pió, mas lihé nos stòp mas mihó. Lesa Luk. 9:51-56. Kua tabata Hesus Su kontesta riba e sugerensia di e disipelnan? Kua tabata e resultado i kua lès e storia aki por tin pa nos? Ounke e disipelnan tabatin un presedente bíbliko pa nan sugerensia (2 Rei. 1:10, 12), Hesus a rechasá e sugerensia. Su represhon dramátikamente a kambia e situashon. E storia ta kaba simplemente dor di indiká ku “nan a bai un otro pueblito” (Luk. 9:56). Hesus a kambia Su rechaso, na un pueblo samaritano, den un eksperensia di siñansa pa Su siguidornan. Den e kayente di momentu, ora ku sentimentunan bai laira i ta sklama pa nos defendé nos mes, nos por rekordá e ehèmpel di Hesus i, papiando di forma figurativo, move bai “un otro pueblo.” Manera drùpnan di awa ta forma un riu, asina kosnan chikitu ta forma bida. Bida ta un riu, pasífiko, kalmu, i pa gosa di dje, òf e ta un riu trubel, semper tirando lodo i sushi ariba.”-Ellen G. White, That I May Know Him, pag. 209. Kua ta algun di e kosnan “chikitu” den bo bida ku, si bo sigui habitá riba nan, despues di dia por ta no ta asina “chikitu” mas? 84 Lès 7 Djarason Djaluna 12 novèmber KÒNTRÒL DI DAÑO Nos tur a pasa den e eksperensia ei. Algu ku nos a bisa a wòrdu hasí grandi, kisas hasta eksagerá te na tal punto ku hasta nos no ta rekonosé mas. Manera Santiago ta bisa: “Mira kon un mondi asina grandi ta wòrdu pegá na kandela dor di un chispa asina chikitu!” (3:5). Lesa Sant. 3:6 ku orashon i kuidadosamente. Kiko e ta bisa over di e poder di nos lenga, òf nos palabranan, pa “mancha” tur kos relashoná ku nos? Dikon e versíkulo aki mester pone nos tembla promé ku nos papia? Miéntras ku kandela, ora usá simbólikamente, por nifiká hasi limpi (Isa. 4:4; Jos. 6:24; 11:9, 11; 1 Sam. 30:3; Mat. 7:19), inkluyendo e destruktividat di palabranan malkonsehá (Prov. 16:27; 26:21). No solamente un kandela grandi por kuminsá dor di un chispa, e por daña i destruí na velosidat sorprendente. Di e mesun manera, palabranan por destruí amistat, matrimonionan, i reputashonnan. Nan por senk den un mucha su alma i mancha su konsepto propio i futuro desaroyo. Piká a originá riba tera ku un pregunta aparentemente inosente (wak Gen. 3:1). E a kuminsá na shelu di forma similar. Lusifer “a kuminsá insinuá duda enkuanto di leinan ku tabata goberná sernan selestial.”-Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, pag. 37. Asina anto, no ta eksagerashon pa bisa ku e lenga “ta wòrdu sendí na kandela dor di fièrnu” (Sant. 3:6). Miéntras ku ta bèrdat ku palabranan unabes papiá a bai pa semper i ku nos no por deshasí kompletamente di loke nos a bisa, nos mester hasi tur loke nos por pa minimalisá e daño i koregí loke ku nos por. Tumando stapnan pa hasi kosnan korekto lo yuda nos tambe pa no ripití e mesun fayo. Por ehèmpel, despues di un revelashon mas adilanti di Dios, Natan e profeta a bolbe inmediatamente serka David pa koregí algu ku e a bisa (wak 2 Sam. 7:1-17). Pedro a yora amargamente over di su nengamentu di Kristu i mas despues a demostrá mas abiertamente e outentisidat di su arepentimentu. (Huan 21:15-17). Ounke “ningun hende por mansa su lenga” (Sant. 3:8), nos ta wòrdu amonestá pa “warda bo lenga di maldat, i bo lepnan di papia engaño.” (Salmo 34:13). Solamente e Spiritu di Dios por yuda nos kontrolá nos palabranan (wak Efe. 4:29-32). Lesa Santiago 3:6-8. Dikon e pensamentunan den e versíkulonan aki mester pone nos ta asina kuidadoso ku loke nos ta bisa? Kon nos por siña apresiá e poder pa bon òf pa malu, kontené den nos bokanan? 85 Djaweps 13 novèmber Lès 7 BENDISHONÁ I MALDISHONÁ Lesa Sant. 3:9-12. Kua bèrdat Santiago ta ilustrá usando e fuente, e palu di figo i e palu di wendrùif? E idea di ku tantu bendishon i maldishon ta sali for di boka di un kristian ta preokupante, djis pa bisa e mínimo. Ke tal wak programanan di profanidat òf pelíkulanan na televishon kontinuamente durante di siman i bishitá iglesia riba Sabat pa skucha e Palabra di Dios? Ke tal un hende ku ta papia di e bèrdat i palabranan maravioso over di Hesus, pa mas despues bo tendé ta konta un chiste fo’i sla? E imágennan mester ta spiritualmente alarmante, pasobra nan ta kontrali na loke nos sa ku ta korekto. E mesun boka ku ta alabá Dios mas despues ta konta un chiste di dòbel sintí? Kiko ta robes ku e kontraste aki? Santiago ta usa e imágen di primavera. Kalidat di awa ta dependé di su fuente, i e rais ta determiná e fruta (kompará ku Mat. 7:16-18). Di forma similar, si Dios Su Palabra ta implantá den nos, su funshonamentu lo ta evidente den nos bida. Komprondiendo e bèrdat aki ta libra nos for di e karga pa “proba” nos fe. Religion puru ta araigá den fe, ku ta outentiká su mes, djis manera un fuente di awa puru no mester di otro prueba ku e awa ku ta kore di forma natural for di dje. Na e mesun tempu, sinembargo, un hende por puntra: “Si nos mester a saka ‘potrèt’ di sierto siguidornan di Dios deboto durante ku nan ta flou den nan eksperensia (Moisés matando e egipsio, David ku Betsheba, ets.), nos lo no kuestioná legítimamente nan profeshon di fe?” Klaro ku Dios Su boluntat ta pa nos no peka (1 Huan 2:1). Sinembargo, for di kaida di Dam i Eva, Dios a hasi provishon pa nos pordon si enkaso nos peka, basá riba fe den e Sakrifisio primintí (kompará ku Salmo 32:1, 2). No opstante, e hecho ta keda ku piká ta kousa tristesa miéntras ku obedensia ta trese alegria. Moisés a pasa 40 aña kuidando karné pa deshasí di e kapasitashon ku a gui’é pa mata, i David a sufri morto di e yu ku Betsheba a haña, komo tambe un hogar dividí ku a menasá su reino te na fin di su bida. Siertamente nos por wòrdu pordoná di nos pikánan despues di a kometé nan; e problema, sinembargo, ta ku asina tantu biaha e konsekuensianan di e pikánan ei por keda, hopi biaha ku resultadonan destruktivo, no djis pa nos mes, pero pa otronan tambe. Kuantu mas mihó pa ta riba nos rudianan pidiendo pa e poder di viktoria, enbes di mester pidi pa pordon en seguida i e ora ei roga pa e daño wòrdu kontrolá. Lès 7 Djabièrnè 14 novèmber MAS ESTUDIO: Lesa over di e poder di spich den “Talents,” for di e buki Christ’s Object Lessons, pag. 335-339, di Ellen G. White i kompartí e puntonan ku a impreshoná abo i bo klas di Sabat Skol. “Ora ku bo ta den kompania di esnan ku ta kai den papiamentu indiskreto, ta nos deber pa kambia e tema di kombersashon si ta posibel. Ku yudansa di e grasia di Dios nos mester amabelmente lansa palabranan òf introdusí un tema ku lo bira e kombersashon den un direkshon benefisioso. . . . “Muchu mas tantu di loke nos ta hasi, nos mester papia di e kapítulonan presioso den nos eksperensia. Nos mester papia di e miserikòrdia i enkanto di Dios, di e profundidatnan inkomparabel di e amor di Dios. Nos palabranan mester ta palabranan di alabansa i gratitut. Si e mente i kurason ta yen di e amor di Dios, esaki lo wòrdu revelá den e kombersashon. Lo no ta un asuntu difísil pa impartí e loke ta drenta den nos bida spiritual. Pensamentunan grandi, aspirashonnan noble, persepshonnan kristalino di e bèrdat, propósitonan no-egoísta, anhelonan pa piedat i santidat, lo karga fruta den palabranan ku ta revelá e karakter di e tesoro di kurason. Ora ku Kristu ta revelá asina den nos papiá, e lo tin poder den ganamentu di almanan p’E.”-Ellen G. White, Christ’s Object Lessons, pag. 337, 338. PREGUNTANAN PA DISKUSHON: • E problema ku palabranan ta ku, pa mayoria di nos, nan ta sali asina fásil. Hopi biaha tambe nan ta sali kasi promé ku nos a hasta haña un chèns pa pensa over di loke nos ta bisando. Pasobra esaki ta bèrdat, kon nos por siña pa pensa kuidadosamente promé ku nos habri nos boka? • Pensa over di e poder di bo palabranan hasta riba bo mes. Hasi e eksperimentu aki: papia konsientemente ku otronan mas tantu ku bo por over di loke Dios a hasi den bo bida, kon E a bendishoná bo, kon E a pasa bo dor di pruebanan, ets. Hasi esaki pa solamente un dia asina, i puntra bo mes e ora ei: Kon esaki a impaktá mi fe? • Kiko bo ta kere ku bo palabranan ta revelá na otronan over di kiko ta pasando den bo kurason? Por ta nan ta revelando mas di loke ku abo ta pensa? Si bo a graba tur bo palabranan ekspresá durante di un dia so, i despues toka nan pa bo mes tende, kiko nan lo ta revelando di bo? Lès 7 Djasabra 15 novèmber E LÈS DI FORMA RESUMÍ Versíkulo Klave: Santiago 3:2, 6-10 E STUDIANTE LO: Konosé: Rekonosé e kapasidatnan destruktivo di papiamentu negativo i e sekreto pa kontrolá e lenga no-sumiso. Sinti: Nutri un deseo pa papia solamente palabranan ku ta elevá. Hasi: Paga e kandelanan ku su palabranan negativo a sende. BOSKEHO DI ESTUDIO: I. A. B. C. Konosé: E Suma di e Hòmber perfekto Kiko Santiago ke men ku perfekto? Kua ta e sekreto pa gana kòntròl over di e lenga no-sumiso? Kon papiamentu negativo ta komportá manera un kandela? II. Sinti: E Lenga ta un Kandela A. Kon bo ta sinti pa wòrdu “kimá” dor di palabranan no-kariñoso? B. Kon papiamentu por wòrdu usá pa elevá otronan rònt di bo, kultivando den nan kurason un sintimentu di speransa i goso? III. A. B. Hasi: Dominando e Lenga Kiko por hasi pa paga e kandelanan ku bo lenga a sende? Kon bo por kura esnan ku a wòrdu kimá dor di bo palabranan? Resúmen: Papiamentu tin e poder pa kima òf destruí; asina anto, nos mester skohe nos palabranan di manera sabí. 88 Lès 7 Djasabra 15 novèmber STAP 1 / MOTIVÁ Spòtlait riba Skritura: Santiago 3:2, 6-10 Konsepto Klave pa Kresementu Spiritual: Papiamentu tin e poder pa kura òf destruí; asina anto, nos mester skohe nos palabranan di manera sabí. Djis pa Maestronan: Yuda studiantenan gara e kapasidatnan destruktivo di papiamentu negativo, dor di un eksplorashon di Santiago su komparashon di e lenga ku kandela, Aktividat: Deskribí kandela, usando mas tantu di e sentidonan ku ta posibel. Kua ta su karakterístikanan? Kon e ta komportá? Kua ta su benefisionan pa humanidat, komo tambe su peligernan? Kiko ta pasa ora ku un kandela sali for di kòntròl? Konsiderá esaki: Santiago ta kompará e lenga ku kandela. Si un tereno abatí dor di sekura òf un mondi kue kandela, ki chèns tin pa paga e kandela sin kousa ningun efektonan perhudisial? Basá riba kon kandela ta komportá, kon nos insendiario [persona ku ta sende kandela ku mal intenshon] òf papiamentu skèrpi ta “kima” otronan? STAP 2 / EKSPLORÁ Djis pa maestronan: Yuda studiantenan komprondé kiko Santiago ke men pa ta “perfekto,” komo tantu e sekreto pa kontrolá e lenga ku no ta dominabel, un tarea ku ta parse imposibel, riba kua kada kristian, no opstante, ta ekshortá pa lucha pa haña dominio. KOMENTARIO BÍBLIKO Dominando e Lenga: E Suma di e Hende Perfekto (Revisá Santiago 3:2 ku bo klas.) Kua ta e definishon di un hòmber perfekto? Kontrario na idealnan kultural òf hasta religioso konsiderá popular, kisas e no ta loke hende ta spera. Perfekshon den Beibel ta definí no dor di un ekseso di bon obranan, edukashon, rikesa, rekonosimentu, òf apstenementu for di práktikanan dañino òf ekseso. Di akuerdo ku Santiago e personifikashon di “perfekshon”, por lo ménos den e konteksto aki, ta un individuo ku tin kompleto dominio over di su papiamentu. “I si kualke hende no ta ofendé den papiamentu [nunka ta bisa kosnan robes], e ta un hende ku un karakter kompletamente desaroyá i perfekto, kapas pa kontrolá henter su kurpa i pa dominá su naturalesa total. (vers. 2, Amplified Bible). Santiago su afirmashon ta eksigí un sèt krusial di pregunta: Kiko ta nifiká eksaktamente “perfekto”; i, konsekuentemente, kon no ofendiendo den papiamentu ta pone un individuo bira madurá i totalmente desaroyá? Den lus di e preguntanan aki, laga nos koba den e orígennan di e palabra perfekto 89 Djasabra 15 novèmber Lès 7 manera e ta usá den e versíkulo aki. E palabra interpretá “perfekto” akinan tin su raisnan den e palabra griego teleios, ku ke men pa ta kompletu òf madurá den un hende su kresementu, trabou, òf karakter moral. Akinan Santiago ta revelá ku e yabi pa logra tal outoridat òf perfekshon tin su sede den e lenga. Ku e imágen aki, e ke men, metafórikamente, nos poder di skohe e palabranan ku nos ta usa. Pensa di esei. Kada individuo ta dotá ku e poder sorprendente aki pa skohe, loke ta inkluí e potensia ekstraordinario, hasta radikal pa kombiná palabranan den areglonan verbal i skirbí ku kapasidatnan pa transformá bida: pa kura heridanan òf pa kousa nan; pa destruí òf engrandesé relashonnan; pa inspirá òf deskurashá mentenan. Tur e potensia aki ta wòrdu hañá den e libertat pa skohe nos palabranan. Inherente den tal eskohonan no ta meramente e palabranan ku nos ta bisa, pero esnan ku nos ta apstené di bisa. Pero pa konkluí ku e opservashon aki ta pa faya pa gara e importansia kompletu di e efekto transformashonal riba nos bida ku ta bini for di kontrolá nos papiamentu. p’esei nos mester koba mas hundu den e versíkulo aki pa yega na su sustansia. Nos ta kuminsá notando ku Santiago ta establesé un konekshon entre perfekshon, òf kontrolando e hende su lenga, i kontrolando henter e kurpa òf naturalesa físiko, ku tur su apetit, pashon, deseo i anhelo. Apsoluto den e konekshon aki tin un promesa masha poderoso pa kresementu di karakter i viktoria spiritual: kontrolá e lenga i kontrolá e naturalesa. E resultado? Optené desaroyo kompletu komo individuo, loke Santiago ta yama perfekshon. E konekshon entre papiamentu i desaroyo ta asina krusial, pasobra e promesa aki ta bai muchu mas ayá ku un simpel viktoria over di bisa algu robes. E ta primintí ku si nos kontrolá nos palabranan, nos por gana kòntròl over di kualke otro faseta di nos bida, tantu nos kurpa komo nos naturalesa kompletu. Dikon? Palabranan ta un indikashon di e estado di nos kurason. “Pasobra for di abundansia di kurason boka ta papia” (Mat. 12:34). Si e kurason ta puru, e papiamentu tambe lo ta. Ki rekonosimentu asombroso ku, en kambio, ta guia na e tópiko di nos responsabilidat pa usa e poder aki di forma sabí. Pasobra, manera nos ta wòrdu bisá den otro parti di Skritura, nos lo mester duna kuenta den e huisio pa kada palabra usá, sea pa bon òf pa malu. Konsiderá Esaki: Kon e mundu ta definí perfekshon? Den kontraste, kua ta e definishon di e Beibel, manera definí den Santiago, di un hende perfekto? Kiko Santiago ke men ku perfekto? Kua ta e konekshon entre tin kòntròl over di bo papiamentu i tin kòntròl over di bo naturalesa kompletu? Dikon esaki ta bèrdat? E Lenga Ta un Kandela (Revisá Santiago 3:6-10 ku bo klas.) Georgia O’Keeffe, diskutiblemente e artista merikano di paisahe mas grandi di siglo binti, a skirbi un biaha: “Ta solamente dor di selekshon, dor di eliminashon, dor di énfasis, ku nos ta alkansá e nifikashon real di kosnan.” Òf pa enkuadrá su opservashon di otro forma: loke bo ta laga afó ta mes un importante ku loke bo ta laga aden. Si esaki 90 Lès 7 Djasabra 15 novèmber ta bèrdat den arte, e ta dòbel bèrdat di lenguahe. Kada kristian mester lucha pa dominio den su papiamentu, pasobra un “palabra papiá na ora apropiá ta manera un apel di oro den montura di plata” (Prov. 25:11). Pero kon nos ta opten’é? Santiago abiertamente ta atmití ku kòntròl ta duru, hasta imposibel, den e forsa humano. Sinembargo, manera nos a siña den e promé sekshon di e Komentario, si e lenga ta bou kòntròl, e ora ei henter e naturalesa ta dominá. Sinembargo, awor ta parse ku Santiago ta bisa nos ku e no por wòrdu kontrolá. E ta presentá na nos un kontradikshon poderoso ku no por wòrdu resolvé den términonan humano. Pero Beibel ta bisa nos ku loke no por wòrdu resolvé den términonan humano por wòrdu resolvé den esnan divino, pasobra “e kosnan imposibel pa hende ta posibel pa Dios” (Luk. 18:27). Pero kon Dios ta hasi e kosnan imposibel posibel? Pa nos por kontestá e pregunta aki, laga nos promé desempaketá e versíkulo pa mira eksaktamente kon difísil ta pa kontrolá e lenga, sabiendo kon peligroso e ta. Santiago ta usa lenguahe poétiko pa deskribí e poder di palabra pa destruí i heridá. E ta kompará papiamentu negativo ku (1) kandela, (2) animalnan brabu, ku no ta mansu, i (3) venenu. Kandela ta destruí seriamente. Animalnan brabu ta salbahe i por mata. Venenu ta mortal. Tur tres imágen ta sugerí e aplikashon di ruina total, daño, òf destrukshon permanente. Santiago ta usa lenguahe figurá pa enfatisá su punto: e poder negativo di papiamentu ta mortal, i ningun ser humano por domin’é. Pero inkondishonal den e atmishon yamativo aki over kon difísil ta pa optené e dominio aki, ta e yabi pa atkirié. Pasobra miéntras ku ta bèrdat ku ningun hende por dominá e lenga, nos por hasi tur kos den Kristu i dor di Su presensia residensial den e tèmpel di kurpa. “Laga tin den boso e aktitut aki ku tabatin tambe den Kristu Hesus” (Fil 2:4). Asina anto nos viktoria ta sigurá dor di e union aki: “Mas grandi ta Esun ku ta den boso ku esun ku ta den mundu” (1 Huan 4:4). Konsiderá Esaki: Kiko Santiago ke men ora ku e ta bisa: “E lenga ta un kandela”? Kon e poder di papiamentu ta manera un venenu? Dikon e lenga ta un bestia brabu ku ningun hende por dominá? Santiago ta presentá na nos e siguiente paradòks [kontrariedat]: di un banda e ta bisa ku ningun hende por dominá e lenga, pero di otro banda e ta bisa ku si e ta dominá, e ora ei nos por tin kòntròl riba henter nos naturalesa. Tal atmishon ta indiká ku loke ta imposibel por wòrdu realisá. Ku kua poder e hazaña aki ta wòrdu lográ, i kon e transformashon ta tuma lugá? STAP 3 / APLIKÁ Djis pa maestronan: Yuda e studiantenan pa apliká tur dia e sabiduria di Santiago den nan interakshonnan ku otronan. PREGUNTANAN DI APLIKASHON: • Kambia un hende su mente i bo ta kambia su kurason. Argumentunan ta wòr91 Djasabra 15 novèmber Lès 7 du ganá ménos dor di e poder di nos palabranan ku dor di e spiritu tras di nan. Durante un konflikto, dikon ta mas importante pa puntra bo mes: “Mi ta revelando Kristu i Su Spiritu,” enbes di: “Mi ta ganando e guera di palabra aki?” Kiko e promé aktitut ta revelá di un hende su motibunan i aktitut? Dikon e guera pa e kurason di esun ku kende nos ta den konflikto ta mas importante ku gana e bataya di mentalidat i palabra? • Kandela hopi biaha ta montoná biónes na daño. I hasta ora ku finalmente e ta pagá, rekursonan impagabel, inkluyendo bidanan, ta pèrdí irevokablemente. Kiko bo por hasi pa paga kandelanan, na moda di papia, ku bo lenga por a sende òf a plama? Kon e pasashi den Santiago, poné den akshon, ta yuda bo pa retardá e vlamnan i salba e situashon? • Kon bo por kura e “víktimanan di kemadura” heridá dor di bo papiamentu purá i deskuidá? STAP 4 / KREA Djis pa maestronan: Yuda e studiantenan, dor di e ehersisio aki, pa krea komprondementu nobo di e destruktividat di papiamentu negativo. Dividí nan den gruponan chikitu, dunando nan e siguiente tarea. Apuntá un bosero pa kada grupo. Santiago ta usa lenguahe di figurashon potente pa komuniká su punto over di e poder destruktivo di papiamentu negativo. Kandela, animalnan brabu, i venenu, tur ta mortal si nan wòrdu ingerí òf permití pa kore sin frena i sin kòntròl. Pensa di otro imágennan den bida kontemporáneo ku igualmente ta destruktivo (ehèmpelnan: desasternan natural tal manera: tornado, tsunami, orkan, erupshon volkániko, ets.; i esnan kousá dor di hende tal manera: derame di petrolio, armanan nuklear, gueranan kímiko òf biológiko, ets.) Kon e figurashonnan moderno ei ta duna entendimentu fresku den e destruktividat di papiamentu pa loko? Kompartí bo puntonan di bista ku bo klas. 92