Mi ma\226\343ri bak`ari.

Transcripción

Mi ma\226\343ri bak`ari.
Yooro p'oodaik'ãri, k'ira jariru pjida tachi
k'ra purjooo beepari. Ma k'siapachi mãga beeru
To–iapariida
prã Tachi Ak'õrepa tachimaa chik'o teit'e adú
chupiriara bairã, mapata ma adú chik'õra jitaparida
aji.
ra ma k'awa b mãga chik'o waiba jitapachi,
k'awabada perã k'aare ne–inaapa to–iait'ee
mãik'aapa sãga to–iait'ee. Jõma nãgee net'aa
k'aurepa ma chik'ora jitapachi, mamda ma ksia
pachi waarã ma mãga jitapachi, mi k'ira pi–ee
beepachi perã. Ma k'awa–e b sãap'eda m
ak'õreerãpa mãga mmaa jarateejida.
Eperã pedee
Mapa chi m k'awa p'anirãpa m k'ra pia–ee
unuruta pra, ya k'awadai m jarrapa b mãik'aapa
chik'o teedaipia b.
Publicado por
Héctor Silvio Puama T.
Villavicencio – Colombia
2011
12
1
Nepri ma–ãri:
ma–ãri Na p'ãdade m parãmaa k'awapik' na b sãga ma–
ãriweda bapata mãik'aapa sãgta chik'o jtapata.
––¿K'aata taipa jarateejida?
Narricion:
Narricion M eperã mimiapari Pereira p'uurude Tachi Ak'õre pedee
p'ãk'ãri.
Diseño y redapción: Héctor S.Puama Tobar.
Ma p'anauji:
—“To–iade wãkãri k'ra pi–ee beepia b mãga
Tachi Ak'õrepa chik'o teepari”. Edaare adú para
chupriiara beeit'e chooropa k'rade p'urupari.
©2011Curso Clave de lingüistica aplica para lenguas
Primera edición
To–iapata
Eperã pedee
Villavicencio – Colombia
2011
2
11
to–iade wãk'ãri, kra pia–ee beeipia b, mãga Tachi
Ak'õrepa jõma ne–inaa unupari perã. P unuu, wãarã
chupura b mãik'aapa jarrapa b.” Ma waarã
oopachi m ak'õrepa jarateedap'edaak'a, ¿mapa epaa
ma audú chik'o jitapachi?
Ewari aba, chik'o k'oraa aba jitaji nãgee
chik'o: pau, palometa, canchima, gualajo maik'aapa
chãto. Ma ewate m naw>pa iidiji:
–Simón, ¿sãap'eda pa chik'o waibara
jitaparima apemaarã k'ayaarã?
Ma p'anauji:
––Mama, ma oopari parãpa
jarateedap'edaak'a.
M nawepa:
10
3
To–iapariida
Ma nepriit'e ma–ãriweda, wãpariik'ãri
to–iade.
A nor>maweda mõk'it'a k'oro b pachi
mãik'aapa pak'> jipatachi gaseosa botella t'idade.
To–iade wãit'ee pak'ari, p'isimerre jitade
wãpachi, edare mipa k'aat'aapachi birde, bir
arajãk'a nipapachi perã barrielade. Mãga p'asak'ãri,
M ma–ãri bak'ãri, bapachi Micay tode. Ma to
mi k'ida p'uapa p'oyaa wãkaapachi.
bee b Costa Pacificade, chi Departamento t'@jarapata
Popayán (Cauca). Ma to k'õdoo bapari audú tesoo
bapari Perã.
Jirat'pa to–iade wãk'ãri, to–ia pachi
mok'it'apa, audú jidiupachi perã wasida. Mamda
To k'dee “buruu bua–a” k'ãri, anorema to
ma wãsida k'ak'aapachi chik'o audú ma–ãri bapari
chon ewari pari. Awarãarã todepemaarãpa mãg to
perã. Ichiaba jrpachi to–iai pia beemãi mãik'aapa
t'@jarapata “Sia to waiba”, jõdee Saija to jarapa “Sia
to bëisaa bak'ãri, ma ewate audú chik'o waiba beeta
to ma–ãrii”. Micay tok'@dee jwaa b Dridakãri,
jidiupachi perã. M to–ia pachi bolantinapa.
chonarãpa nãga jarapata: “¡Warrarã!, ¡Warrarã! Japa
jde wat to chon ewariit'ee perã. Parãpa jda–e pirã,
Tachi Japa w>e p'anedai”. Mãga to chekãri, werãarã
4
Ichiaba audú chik'o jitait'ee, m k'ra pia–ee
beepachi, nãga m ak'õreerãpa jarateejida perã. “Pi
9
wa bolantinade. Parãpa k'awak'inia p'an, ¡wadama
wãpata chik'o jitade t'ortepa, to k'õdoo b k'aurepa
m p'urudee, wãdait'ee to–iade!
chik'o tau nomaa beepari. Mapata chik'ora jitapata.
Nãgee chik'o jitapata: biringo, bok'ona, wasida,
awarra, chik'o k'ra tãdooo.
Ma todeta m wariji, chik'oora paramai.
Awarãarãpa jarapata na tode audú chik'ora paraa
tot'ai k'ait'a beebairã. Eperãarã chonaaraweda
abamai p'anadak'aapaji, ichita wãpachi awara ãii.
Abamai p'aneepachi mama chik'o paraaji prã.
Ma parã eperãarãmaa idik'inia b: ¿Parãpa
k'siadooda saap'eda tachi eperãarãpa jarapata
“chik'o k'ode chet”, ma chik'o–emda? Ma parãmaa
neprit'e.
Mamda mama chik'o jõdaik'ãri, wãpachida awara
ãii. Maaperãta m, na tot'aide t'oji. M ak'õre mi
nawe ome naaweda p'anapachi Micay tode, mamda
to wãraa. Chejida tot'aidee troza k'õode, mamda
Ma k'sia b tachi eperãarã warijida perã
chik'o k'omaa. Tachia auk'a meepema ne–animal
jãma p'aneejida, chik'o taunomaa unudap'edaa perã
nejrdak'ãri. Ma k'aurepa m p'uuru to t'aide bee b.
peepatamda, audú chik'ota k'opata, mapata jõma
chik'omaa “chik'o” apata. ¿Kawajida?
M p'uurudepemaarã wapata tauwaaw>da
tot'aidee chik'o jrde ma-e prã awaraa ne–inaa
Mãga m warijida chik'o paramãi, mapa auk'aa
k'odait'e jrde. Tot'aidee wãpata nejrde nãgee
netaa: P'isoo, k'ooro, almeja, parre, jebe, ostion,
to–ia k'awaaji.
8
5
op'oo, t'p atade ma–e prã chik'o peede. Tot'aidee
wãdait'ee chik'o jrde wãdak'aa ãchi wak'nia
p'anadak'ãri, ichita jrpata topiru pia. Mãga oopata
tai eperãarã japadeta nipapata perã. Eperãara–it'ee
topiru pia jaraknia b, to jirabai ewarik'ãri
jride wãdainaaweda.
Eperãarãpa ãchi warrarãmaa ne–inaa
jarateedait'e, auk'aa ãchi warrarã ateepata ãchi
mimiade, mãga chi warrachaipa ak bpa auk'aa
ook'awaapari chi ak'õrepa ooparik'a.
maik'aapa to piru subii k'euk'ãri. Mãga to baree, wee
b k'aurepa isapaira tot'aide panapata, jõdee
Japa t'uk'await'e warrapa akbpapai, k'awaa
k'ewaraa to piru subii nib k'aurepa, tedaa isapaira
pari auk'a ook'await'ee . Warrapa jp'a japa
pachepata.
ook'await'ee aupai ook'awak'aa, auk'a k'awapari
sãga pak'uru t'up'epata, k'ãree pak'uruta piara b japa
oit'e. Ichiaba mãga warrapa nãgee ne–inaa: te, ne–
uu, nejrk'await'ee maik'aapa to-iak'await'e.
Mãgata m ak'õrepa m ateepachi iru
wãpariik'ãri ichi mimiade. Ma k'awak'nia bapachi
ne–inaa jõma ook'await'ee ichik'a, maaperãta m,
ma–ãriweda audú to–ia knia bapachi maik'ãapa to–
Mãga wãdainaaweda, taujaaweda w>raarã
p'irabaidaipata chik'o chuudait'e, ãchi mik'raarãpa
ateedamera. Net'aa akomodaadap'eda wãpata.
Wãdak'ãri nãgee net'aa ateepata: t'r, ataraya,
bolantina, nek'o, chaarã ma–e p'rã p'ãwa. Eperãarã
ia k'awaa bapachi. Ma awara to–ia k'inia bapachi
chik'o waiba jitapachi perã. M audú o–adaipachi
t'rde wa bolatinade, k'awak'ãri chik'o waiba cheru.
Nãga neprbpapai ma p'oyaa jara–e, sãga nbeepari
tachi t'ãri, k'awak'ari chik'o waiba cheru tachi t'rde
m p'uurudepemaarã mãgee net'aata ateepata, chik'o
6
7

Documentos relacionados