PRESENTE DE IZAN INTRANSITIVO (SER) PRESENTE DE JOAN
Transcripción
PRESENTE DE IZAN INTRANSITIVO (SER) PRESENTE DE JOAN
PRESENTE DE IZAN INTRANSITIVO (SER) Soy albañil IGELTSEROA NAIZ es albañil IGELTSEROA DA somos albañiles IGELTSEROAK GARA eres albañil IGELTSEROA ZARA sois albañiles son albañiles IGELTSEROAK ZARETE IGELTSEROAK DIRA PRESENTE DE JOAN (IR) voy a casa va a casa vamos a casa vas a casa ETXERA NOA ETXERA ETXERA ETXERA vais a casa ETXERA van a casa DOA ETXERA GOAZ ZOAZ ZOAZTE DOAZ En euskera es preciso diferenciar el presente “en curso” del presente “de costumbre”. En el presente sintético que acabamos de ver la acción de “ir a casa” está ocurriendo, está en curso (por ejemplo, me encuentro con un amigo, él me pregunta “¿dónde vas?” y yo respondo: “voy a casa”). Por el contrario, si se tratara de una acción de costumbre, (por ejemplo, “generalmente, a la 10 de la noche voy a casa”), el euskera recurre a una combinación del auxiliar IZAN y la forma JOATEN. Mientras la forma principal JOAN recoge una acción “terminada”, la forma JOATEN expresa una acción “no terminada”. voy a casa ETXERA JOATEN NAIZ va a casa ETXERA JOATEN DA vamos a casa ETXERA JOATEN GARA vas a casa ETXERA JOATEN ZARA vais a casa ETXERA JOATEN ZARETE van a casa ETXERA JOATEN DIRA Así pues, en euskera como en inglés es obligatorio distinguir entre el presente en curso y el habitual. Ahora bien, en inglés el presente simple se corresponde con el “de costumbre”, y la forma compuesta indica el presente “en curso”; como se ve, se trata de comportamientos opuestos de ambas lenguas. Aunque en castellano no es necesaria está distinción sí que existe el recurso opcional de remarcar la acción en curso, si así se desea: estoy yendo a casa ETXERA NOA PRESENTE DE ETORRI (VENIR) vengo a pie OINEZ NATOR viene a pie venimos a pie OINEZ DATOR OINEZ GATOZ vienes a pie OINEZ ZATOZ venís a pie OINEZ ZATOZTE vienen a pie OINEZ DATOZ Como hemos dicho para JOAN, las formas sintéticas anteriores se corresponden con el presente en curso. Para el presente “de costumbre” usaremos una combinación del auxiliar IZAN y de ETORTZEN: los domingos vengo en coche IGANDEAN AUTOZ ETORTZEN NAIZ los domingos viene en coche IGANDEAN AUTOZ ETORTZEN DA los domingos venimos en coche IGANDEAN AUTOZ ETORTZEN GARA los domingos vienes en coche los domingos venís en coche IGANDEAN AUTOZ ETORTZEN ZARA IGANDEAN AUTOZ ETORTZEN ZARETE los domingos vienen en coche IGANDEAN AUTOZ ETORTZEN DIRA PRESENTE DE IBILI (ANDAR) ando rápido AZKAR NABIL anda rápido andamos rápido andas rápido andáis rápido andan rápido los sabados ando despacio los sabados anda despacio AZKAR DABIL AZKAR GABILTZA AZKAR ZABILTZA AZKAR ZABILTZATE AZKAR DABILTZA LARUNBATEAN ASTIRO IBILTZEN NAIZ LARUNBATEAN ASTIRO IBILTZEN DA los sábados andamos despacio LARUNBATEAN ASTIRO IBILTZEN GARA los sabados andas despacio los sabados andáis despacio los sabados andan despacio LARUNBATEAN ASTIRO IBILTZEN ZARA LARUNBATEAN ASTIRO IBILTZEN ZARETE LARUNBATEAN ASTIRO IBILTZEN DIRA PRESENTE DE EGON (ESTAR) estoy en el monte MENDIAN NAGO está en el monte DAGO estamos en el monte MENDIAN MENDIAN estás en el monte MENDIAN estáis en el monte MENDIAN GAUDE ZAUDE ZAUDETE están en el monte MENDIAN DAUDE