docC:\Documents and Settings\Owner
download 
Demanda Transcripción
C:\Documents and Settings\Owner
Edishon nr. 7: Korant informativo di gobièrnu di Kas pa Kas Deseonan di gobièrnu di Boneiru pa pueblo di Boneiru “Durante fin di aña manera kustumber hopi ta preparando pa pasa un fin di aña huntu ku famia i amigunan den un ambiente ameno. Durante e periodo aki ta bon pa nos reflehá kon e aña a bai, riba diferente aspekto. Komo gobièrnu di Boneiru esaki ta parti di nos maneho, pa evaluá e aña ku a pasa i pa para ketu na puntonan ku nos tin ku drecha. Nos enfoke ta pa krese tur aña un tiki mas. Den nos vishon nos ke mira Boneiru komo un isla próspero kaminda huntu nos ta lucha pa bai dilanti, pa logra e mesun metanan. Pa nos por logra esaki kada persona den komunidat tin ku duna su aporte. Komo gezaghèber mi ke deseá tur persona felis dianan di fiesta, pasa un felis Pasku i un aña 2015 bendishoná.” Gezaghèber Boneiru, Edison E. Rijna Un otro temporada di Pasku a yega, un otro Aña Nobo ta vislumbrando. Ta p’esei e temporada aki ta masha inspirativo pa nos komunidat komo ku preparashonnan, no solamente rondó di kas i trabou, pero tambe spiritualmente. Nos ta prepará pa nos drenta e dianan aki den ambiente di pas, alegria i harmonia. Pa trese ambiente di pas, alegria Sekretario i harmonia no ta kosta nos Mr. Nerry Gonzalez nada ku solamente sinta ketu, wak rònt di bo i disfrutá, duna bo yunan un man èkstra, kombersá ku bo bisiña, pasa saludá bo hendenan grandi, bishita hendenan ku ta sufri di kebrante di salu……… i hopi mas. Ta esaki tabata e Boneiru di ántes, e Boneiru di awor i e Boneiru di futuro, nos Boneiru ku su simplesa i ku atenshon pa tur próhimo. Ban sigui ku e bunita tradishonnan aki, no solamente awe, pero kada dia di e Aña Nobo, Aña 2015. Ku bo kontribushon semper lo tin ambiente di Pas, di Alegria i di Harmonia. Felis dianan di Pasku i Felis Aña Nobo. Diputado James Kroon Diputado Edsel Winklaar Di kurason mi ta deseá pueblo un Pasku harmonioso i bendishoná. Ku den aña 2015 Boneiru lo sa di sigui elevá su mes pa nos logra un sosiedat balansá i responsabel den hermandat ku otro. Felis Pasku i Próspero Aña Nobo! Diputado Jona Chirino-Felida Un Palu di Pasku yená ku……. Bunita rekuerdonan di e aña ku a transkurí. Hopi alegria i pas den tur kas. Ku amor komo e regalo úniko. Felis Dianan di Fiesta. Señor bendishoná bo i protégé bo. Señor wak bo ku kariño i ta miserikordioso ku bo. Señor mustra bo Su Amor i duná bo Su PAS. Desèmber 2014 2 Gobièrnu ta Informá Renobashon Kaya Nikiboko Zùit a tèrminá Trabounan di rehabilitashon di promé fase di Kaya Nikiboko Zùit a tèrminá, mientrastantu e trabounan di e segundo fase a kuminsá, esta konstrukshon di un rotònde dilanti Misa San Bernardo. E trabou nan di promé fase di Kaya Nikiboko Zùit mientrastantu a terminá. E promé fase tabata asfaltá e kaya, traha un via pa baiskel i konstrukshon di un rotònde n’e krusada kaya Betico Croes, Kaya Kanari ku tambe a keda komplementá. E di dos parti den e promé fase tabata rekonstrukshon di Kaya Nikiboko Zùit di e rotònde di e krusada di e kayanan ariba menshoná te na Misa San Bernardo. Den e segundo parti di e promé fase a rehabilitá e kaya ku asfalt i un via pa baiskel te na misa di Playa. Konstrukshon di un rotònde na e krusada Kaya Nikiboko Zùit, Kaya Betico F. Croes i Kaya Kanari ya a terminá mientrastantu. Diputado enkargá ku inf rastruktura sr. Pablo James Kroon huntu ku empleado i direktor di e Direktorado di R&O Ing. Jonathan Jekuma i direktor di Bonaire W egen Maatschappij BW M sr. Wendel Bonifacio i Norvil Bartolomeo i trahadónan a finalisá e promé fase di proyekto di rehabilitashon di kayanan prinsipal di Boneiru pa sentro di suidat. Den e promé fase di drecha kayanan prinsipal di Boneiru Kaya Nikiboko Zùit ta promé, kaminda tabata inkluí konstrukshon di un rotònde n’e krusada Kaya Nikiboko Zùit, Kaya Betico F. Croes, Kaya Kanari i un kapa di asf alt nobo, asera i kaminda spesial pa baiskel trafiká ámbos banda di kaminda. Asera si a bin n´e parti sùit so di kaminda. Awor Kaya Nikiboko Zùit a finalisá kompletamente i mientrastantu e di dos fase di e proyekto di rehabilitashon di kaya/ kamindanan pa konektá ku sentro di suidat a kuminsá. Diputado Edsel Winklaar a bishita Punta Blanku Chicken Farm Kolegio Ehekutivo gustosamente ta informá pueblo di Boneiru ku djaluna 8 di desèmber 2014, diputado Edsel Winklaar enkargá ku ekonomia a hasi un bishita di trabou e fábrika di webu ku su konseheronan pa poné su mes na altura di e situashon i tende doño di e fábrika di webu na Punta Blanku Chicken Farm. Diputado W inklaar a haña informashon i a tende prekupashon di e doño di e fabriká di webu aki na Boneiru. E informashonnan tabata balioso. E gerente Edwin Emerenciana a bisa, ku e fábrika aki ta un dje poko fábrikanan lokal na Boneiru, “Punta Blanku Chicken Farm”. Esaki ta eksistí ya pa mas ku 62 aña. Emerencianaa inf ormá Kolegio Ehekutivo ku nan lo bai na un otro forma di produkshon di webu aki na Boneiru ku ta hopi mas efisiente. E asina yama “outomatisashon” di e forma di produkshon di webu lo trese efisiensia i efektividat pa e fábrika, ya ku asina entre otro e komunidat di Boneiru lo por tin e garantia ku nan por siguí konsumí nan webu na un preis ku ta responsabel i pagabel, segun Emerenciana a informá e diputado i su konseheronan. Debí na e invershon di e “outomatisashon”, gerente di Punta Blanku Chicken Farm resientemente a manda un invitashon na gobièrnu di Boneiru pa asina e diputado di Ekonomia sr. Winklaar por bishitá e fábrika di webu pa haña un presentashon i informashon pa loke ta trata produkshon di webu lokal. E presentashon i informashon tabata e forma kon e produkshon di webu ta bai, invershon pa pasa pa un forma di produkshon outomatisá, preis di webu, prekupashon di gerente di Punta Blanku Chicken Sigui lesa pag. 4 Desèmber 2014 Gobièrnu ta Informá 3 Proyekto Plan Integral di Bario a entrega kas na gobièrnu Dia 20 di novèmber último diputado Jona Chirino-Felida enkargá ku Direktorado Komunidat i Kuido tabata presente na entrega di e kasnan di e proyekto Plan Integral di Bario. El a felisitá tur e hóbennan ku a ehekutá e trabou. E diputado a bisa nan, ku nan a demonstrá perseveransia i e gana di sigui i esaki a pone ku e hóbennan a komplementá e trabounan. El a deseá e hóbennan tur klase di éksito den e siguiente trabounan di Plan Integral di Bario. Diputado James Kroon tambe a hiba palabra i a felisitá e hóbennan pa nan perseveransia i a konsehá nan pa nan sigui den e bon kaminda. grupo di hóben ta partisipando den e trayekto di Job Program Bouw. Binti (20) hóben ya a haña trabou kaba pa medio di e programa aki. Direktorado Komunidat i Kuido ta responsabel pa ehekushon di Plan Integral di Bario den kua tin e proyekto Job Program Bouw kaminda ta prepará hóbennan lokal pa por traha den e sektor di konstrukshon. Di febrüari 2014 te ku awor ya kaba tres Na mart di e aña aki e promé grupo di 7 hóben a haña trabou den konstrukshon pa medio di e asina yamá trayekto BBL (B ero eps bege lei den de Leerweg) kaminda nan ta traha 4 dia serka un kompania i bai skol un biaha pa siman na SGB/MBO kaminda nan ta sigui e estudio Bouwtimmeren nivel 2 ku ta dura 2 aña. Pa e di dos grupo di 8 studiantenan a bini ku un dimenshon mas aserká kaminda ku e hóbennan ku a kaba ku e di dos trayekto di preparashon práktiko pa trabou den konstrukshon ta bai drenta e proseso pa lanta nan mes kompania di konstrukshon. Den kuadro di Plan Integral di Bario tin e proyekto di drechamentu/ renovashon di kasnan di habitantenan ku no ta den e posishon pa drecha nan kas riba nan mes forsa. Na e momentunan aki tin un lista di mas ku 250 kas na Boneiru ku ta den un situashon deplorabel kaminda e habitantenan mes no tin e forsa finansiero pa drecha e kasnan aki. Despues ku un habitante hasi un petishon pa bini na remarke, un komishon tékniko ta evaluá e kondishon di e kas i ta duna un konseho kiko pa hasi ku e kas. Na momentu ku e desishon ser tumá ku ta bai drecha un kas ku ta den un kondishon deplorabel, ta duna kontratistanan chikitu lokal e oportunidat pa manda oferta pa hasi e trabounan di renovashon. I ta netamente den e sektor aki e hóbennan lo ta bai operá ku nan kompania nobo. E proyekto aki ta ser finansiá dor di Reino Hulandes i tambe pa gobièrnu di Boneiru. E formulá ku ta usa pa e hóbennan aki realisá nan soño, esta lanta nan propio kompania di konstrukshon, ta lo siguiente, un kompania di konstrukshon ku hopi eksperensia, Julien Construction BV a duna tur e 8 hóbennan un kontrakt pa start sali komo trahadó den konstrukshon i na mes momentu e ta guiando e hóbennan aki riba e áreanan kon ta plania, organisá i kalkulá trabou. Durante di e periodo di guia aki, ku lo dura algun luna, e hóbennan tin oportunidat di hasi nan preparashonnan entre otro, pasa e akto serka notario pa lanta nan mes kompania, inskribí na Kámara di Komersio i espesialmente kohe eksperensia den e parti organisatorio kon ta dirigí nan mes kompania di konstrukshon. E tipo di proyektonan aki kaminda ta invertí den hóbennan lokal dor di kualifiká nan den un fishi ta hopi balioso pa nos komunidat pasobra na promé lugá e ta duna oportunidat di trabou na hóbennan ku ta desempleá, na di dos lugá e proyekto aki ta hisa kalidat di bida di habitantenan den bario ku tambe tin derechi di biba den kasnan adekuado. Por último, pero no ménos importante, e ta stimulá ekonomia di nos isla. E dos promé kasnan ku a keda entregá den kuadro di e proyekto Renovashon di kasnan di pueblo ta unu ta Kaminda Den Tera z/n i unu na Kaminda Djabou 80. Riba e potrètnan por mira e hóbennan ku a traha riba e kasnan, diputado Jona Chirino-Felida, diputado James Kroon, Christopher Frans representando Direktorado Komunidat i Kuido i Efrèn Candelaria di CANCAN Training & Adviesbureau ku ta enkargá ku guia di e hóbennan den e programa di Job Program Bouw i empleadonan di e Komunidat i Kuido. Pasenshi.... Desèmber 2014 4 Gobièrnu ta Informá Introdukshon di angua na hilchi na Boneiru Públiko den koperashon ku ekspertonan di RIVM a organisá un workshop pa e profeshonalnan ku ta bai pasa e angua na hilchi na Boneiru i e promé angua na hilchi a ser hasí. Riba promé di yanüari 2015 “Hielprik screening” lo ser introdusí pa tur beibi resien nasí na Boneiru ( i pronto den Karibe Hulandes kompleto). E departamentu di Salubridat Públiko konhuntamente ku hospital Fundashon Mariadal ta traha riba esaki ku koperashon di e ministerio di Salubridat, Bienestar i Deporte (VWS) i e instituto di Reino pa Salubridat Públiko i Medio Ambiente (RIVM) na Hulanda. Riba dies di novèmber departamentu di Salubridat Den e promé siman despues di nasementu tur beibi na Hulanda Karibense ta bai haña un angua na hilchi. Dor di pasa e angua na e hilchi por tèst e beibinan riba 17 enfermedat serio. Detekshon trempan di posibel enf ermedat ta importante pa evitá òf limitá daño na e salú di e beibi. E angua na hilchi ta dirigí riba enfermedatnan ku por trata i kaminda dor di tuma medida na tempu por evitá daño serio na salú. E tratamentu por konsistí di Kampaña pa stimulá hende pa bebe awa Awa ta un parti di alimento saludabel i ta hunga un ròl importante na prevenshon i intervenshon di sobr’é peso i obesita. E prevalensha di sobr’é peso i obesita ta subiendo mundialmente, tambe na Boneiru. For di e studio “Kon Salú Boneiru ta” ta resultá ku 50% di e grupo di 18 aña i mayor tin sobr’é peso. Banda di esaki ta resultá for di e studio di Hirasing 2009, ku 1 riba kada 4 mucha hòmber i 1 riba kada 3 mucha muhé tin sobr’é peso. Ta p’esei ta nesesario pa krea un proseso di konsientisashon kaminda hóbennan i adultonan ta bai skohe pa awa komo e fuente primario . Den kuadro di e promoshon di salubridat i prevenshon di malesa Servisio di Salubridat Públiko di Direktorado di Komunidat i Kuido a kuminsá ku un kampaña medio òktober pa konsientisá e habitante di e importansha di awa pa salú i pa stimulá e uso di esaki. E kampaña aki tin komo meta stimulá hóbennan i adultonan pa bebe awa i minimalisá bibida riku na suku. Durante e periodo aki lo pasa informashonnan atraves di medionan di komunikashon den forma di talkshow i den forma di radiospòt. Den kuadro di e kampaña menshoná lo ofresé tur skolnan di Boneiru materialnan di lès ku nan hands outs i material di promo, huntu ku otro aktividatnan. E Servisio di Salubridat Públiko huntu ku e skolnan kier a stimulá e bebementu di awa i minimalisá bibida ku suku. E meta di esaki ta pa yega na un estilo di bida salú kaminda ta evitá sobr ’é peso. E mayornan lo wòrdu enbolbí na diferente manera den e proyekto. Diputado Simeona Chirino-Felida responsabel pa Salubridat Públiko. remedi òf un dieta. No ta tur ora tur síntoma nan ta disparsé, pero e komplikashonnan si por bira ménos i e kondishon di e beibi por drecha. Dor di e angua na hilchi (hielprikscreening) ta detektá beibinan ku tin un enfermedat serio na tempu, i ta evitá ku kisas nan lo por fayesé òf bira desabilitá (hèndikèp). Na Boneiru (i den Karibe Hulandes) ta ehekutá e angua na hilchi meskos ku na Hulanda. E introdukshon di e angua na hilchi na Boneiru ta parti di e desaroyo nan riba tereno di Salubridat Públiko na Boneiru. Diferente partido ta enbolbí, manera departamentu di Salubridat Públiko, hospital, parteranan, dòkternan di mucha, enfermeranan di mucha i Consultatie Bureau. Pa registrashon di resien nasí e Servisio di Asuntunan Sivil ta hunga un ròl importante. Pòstkantor tambe tin un ròl importante debí ku e tin ku sòru pa e karchinan di angua na hilchi yega Hulanda na tempu di manera ku nan por wòrdu analisá den laboratorio. E angua na hilchi ku otro palabra ta mas ku djis un angua. Kontinuashon pagina 2 Farm. Tokante importashon di webu, kontinuidat i garantia di entrega di webu fresku pa komunidat Boneriano, sèrtifikado di kualidat (ISO-certificate) ku lo por aportá na e imágen di e fábrika, pone hende lokal na trabou pa medio di e programa “Jobprograms” etc. Tur esakinan e gerente di e fábrika di webu a pone na konosementu di diputado Winklaar enkargá ku ekonomia. E bishita di trabou a bai den un forma hopi ameno i diputado Edsel Winklaar tabata sumamente kontentu i satisfecho ku tur e informashon i presentashon nan ku e la risibí serka gerente di e fábrika di webu na Punta Blanku Chicken Farm. Gobièrnu ta Informá Desèmber 2014 5 Prevenshon di dengue i chikungunya fungi komo lugánan pa brui ta por ehèmpel hèmber, barí di awa, baki, tayer di outo, bòter, baki di kuminda i asta tapanan di bòter. Tem porada di yobida a bolbe kuminsá. Pa motibu di e yobidanan den e último periodo e lugánan di brui di e sangura Aedes aegypti a oum entá ku e konsekuensha ku e kantidat di sangura tambe a oumentá. Pa motibu di e oumento aki sekshon di Vektor Kòntròl, banda di e t rabounan struktural i inspekshon di lugánan kaminda sangura ta brui , a start ku spùitmentu den bari o. E ef ekto di spùitmentu sinembargo ta di durashon kòrtiku pa motibu ku ta mata sol ament e e sanguranan adulto. Pa tal motibu ta nesesario ku kada habitante ta kontrolá su kas, kura i besindari o riba ophetonan ku por bira lugá di brui di sangura i pa eliminá e lugánan aki òf tapa nan pa sangura no haña chèns di brui. Chikungunya for di 2013 ta aparesé den Karibe i desde sèptèmber di e aña aki Prevení lugánan di brui ta e manera m as ef ektiv o i duradero pa evitá Dengue i Chi kungunya. Mester eliminá òf tapa e ophetonan pa sangura no drenta i pa ev itá ku e sanguranan ta reprodusí. Asina bo por prevení ku abo òf un otro ta wordu infektá ku e vírus di Dengue òf Chikungunya. Durante temporada di tam be na Boneiru. Tantu Chikungunya komo Dengue na Boneiru t a wòrdu okashoná pa e sangura Aedes aegypty. E sangura Aedes aegypti preferibel ta biba den kas, kurá i den besindario di hende. E sangura muhé t a pika i chupa sanger pa alimentá e webunan. E sangura muhé ta pone e webunan den awa limpi i dushi (awa di yobe) den ophet onan den besindario di hende. E ophetonan aki ta bira lugá di brui di e sangura Aedes aegypti. Ophetonan ku por fakansi di Pasku hopi hende lo bishitá paisnan kaminda tin Chikungunya i Dengue. Ta importante pa protehá bo mes i mi embronan di bo famia kontra piká di sangura durante v akashon na e paí snan unda tin Chikungunya i Dengue. Si akaso bo bira malu, protehá bo mes èkstra kontra piká di sangura pa evitá ku e vírus ta plama. Pa mas informashon por tuma kontakto ku e sekshon di Vektor Kòntròl na number di telefon 717-4800. Desèmber 2014 6 Gobièrnu ta Informá Apertura ‘Siman di buki’ i lansamentu di e buki ‘Ban e fiesta grandi ku nos’ di Ketty Thielman E aña aki atrobe Biblioteka Públiko Boneiru a organisá Siman di Buki pa di 20 aña konsekutivo, pa asina manera ya ta konosí, konsientisá nos pueblo pa nan lesa buki komo ku lesando bo ta amplia bo konosementu. E aña manera tur aña a invitá outornan di otro pais i islanan rondó di nos. Tabatin presentashon di outornan di Kòrsou, Aruba i Boneiru. Di Aruba tabata presente Liliana Braamskamp– Erasmus, di Kòrsou Laura Quast kontadó di kuenta, Roland Colastica outor. Di Boneiru tabata presente Denise de Jong-Rekwest outor, Shanily’s Kroon dòrnadó i Adelfa St. Jago a konta di e kustumbernan di ántes. El a duna splikashon tambe di e fiestanan kultural entre otro San Juan, San Pedro, kasamentu i risibimentu di ántes. E agrupashon musikal Kara Kòrá a duna presentashon ku a kai na agrado di e presentenan. Na e okashon aki tambe tabatin lansamentu di buki yefrou Kathleen Thielman W inklaar konosí komo yefrou Ketty “Ban e fiesta grandi ku nos”. E Siman di Buki e aña aki ta di 20 aña ku Biblioteka Públiko Boneiru ta tene e aktividat aki i kada aña ku un tema spesífiko. E tema di e aña aki tabata “Fiesta”. E aña aki a toka gezaghèber Edison Rijna pa hasi e apertura di Siman di Buki i alabes e lansamentu ofisial di e buki spesial pa mucha “Ban e fiesta Grandi ku Nos” di e outor boneriano ofisialmente. Gezaghèber Rijna a felisitá yefrou Ketty na nòmber di gobièrnu di Boneiru ku su buki “Ban e fiesta grandi ku nos” i aploudí e inisiativa pa stimulá muchanan di Boneiru pa lesa komo ku lesamentu ta di sumo importansia. Boneiru rumbo pa un desaroyo berdadero... Gobièrnu ta Informá Atrobe nos ta yegando e temporada di fiesta Pasku i Aña nobo. Esaki ta temporada di kèrstbom i vürwèrk. E temporada aki ta trese tambe peligernan èkstra kuné ta p’esei nos lo bolbe trese algun tep ku lo yuda pa hasi bo dianan di fiesta mas seif. PALU DI PASKU • Palu di Pasku òf Kerstboom ta un palu hopi flamabel, pone un kaminda ku e no ta bini den kontakto Desèmber 2014 7 Brantwer ta informá ku kandela. • No pone bela den e palu di Pasku. • No laga bo lusnan den e palu di Pasku keda sendé ora bo sali for di kas. • Preferibel no kumpra lusnan segunda mano . • No usa lusnan ku tin daño . • usa lusnan di Pasku pafó ku ta spesialmente traha pa esaki riba e paki e mester bisa “outdoor use”. • No laga e muchanan hunga ku e lusnan. DEN KUSHINA Ora bo ta bai usa bo fòrnu tene kuenta ku e siguiente reglanan: • Sòru pa bo tin un aparato pa paga kandela Brantwer ta informá tokante vürwèrk Nos ta yegando fin di aña atrobe kaminda segun tradishon nos lo tira vürwèrk. Tur aña nos ta haña nos ku diferente aksidente okashoná dor di vürwèrk. Mayoria biaha ta e mucha ta bira víktima di e aksidentenan aki. I den hopi di e kasonan aki nan lo karga e sikatrisnan pa resto di nan bida. Pa yuda evitá e aksidentenan aki nos di brantwer lo duna e siguiente tepnan relashoná ku vürwèrk. VÜRWERK · Lesa e instrukshon ariba e paki di vürwèrk. · Na momento ku bo ta tira vürwèrk evitá paña di nailen ku capuchon paña di nailen ta pega kandela lihé. · Semper bisti un brel pa evitá ku si algu bai robes bo por pèrdè bo bista. · Tira vürwèrk bou di supervishon di un adulto. · Pone e vürwèrk abou i sende no tene vürwèrk den bo man. · Sende vürwèrk pafó di kas. · No usa laiter òf lusafè pa sende vürwèrk. Usa plagatox, sigá,sigaria òf e mecha spesial pa sende vürwèrk. · Na momento di sende vürwèrk sòru pa e otro hendenan ta na un distansha di e vürwèrk. Si algu sosodé tin ménos chèns ku nan lo risibí heridanan. · No sende vürwèrk pegá ku kas òf outo. · Semper pone un hèmber di awa kla pa bo por paga un kandela si esaki surgi. · Nunka traha bo mes vürwèrk òf eksperimentá ku vürwèrk trahá na kas. · Si bo sende vürwèrk i e paga no bai sende atrobe. Tira e vürwèrk afó · No duna mucha chikitu vürwèrk. · Nunka tira vürwèrk ariba hende ni bestia òf materialnan ku por pega kandela.. · No hinka vürwèrk den bòter ni den bleki ora e rementá e ta bira manera un “handgranaat” e ta spat hopi pida glas òf metal ku por heridábo gravemente. · No hinka vürwèrk den bo saku. · Pone vürpeil den un bòter ku santu pa bo sendé. · No bebe alkohòl òf usa otro supstansianan na momento ku bo atendé ku vürwèrk. · Durante temporada di vürwèrk mantené bo porta i bentana será pa evitá ku vürwèrk tirá un otro kaminda ta drenta den bo kas i pegá esaki na kandela. BAI KU KUIDOU KU VÜRWERK STREA Hopi biaha nos ta mira strea komo un tipo di vürwèrk seif pa mucha pero esaki no ta kompletamente bèrdat. Strea ta sende ku un temperatura hopi haltu 1500 grado Celsius pa e mucha e temperatura ta ekivalente na temperatura di un brander. Ta bon pa sigui e siguiente reglanan. · No duna mucha bou di 5 aña strea · Tene e strea for di bo kurpa i laga un hende grandi sendé pa bo. · Nunka tene un beibi den bo man ora bo tin un strea sende. · No zuai e strea pegá ku otro hende bo por kim’é. · Ora e strea kaba kima hink’é den un hèmber ku awa. Si algu bai robes · Si bo paña pega na kandela, no kore lora abou pa bo dof e vlamnan. · Si bo tin un deken òf un paña diki usa esaki pa lora e persona aden pa paga e kandela. · No usa zeta ni zalf pa hunta ariba e kemaduranan. · Fria ku awa minimal 15 minüt. · Yama un ambulans òf hiba e persona hospital. den bo kushina. • Si bo ta hasa algu i e panchi pega kandela no hisa e panchi kana ku n’e. • Sòru pa semper bo tin un tapa ku ta fet ariba e panchi .Tapa e panchi i e kandela lo paga . • Nunka usa awa pa paga un kandela den un panchi esaki lo buta e zeta spat plama abou i hasi e kandela mas grandi. Bo tambe por risibí kemaduranan grave dor di e zeta kayente. • Habri gas di fòrnu ora bo ta kla pa sendé. • Si bo habri e fòrnu i sinti holó di gas no trata na sendé pasobra por surgi un eksploshon. Kontrolá si e gas ta será, Habri porta i bentana di bo kushina ,habri e fòrnu laga e kushina ventilá ,despues pega e fòrnu atrobe. • No laga muchanan hunga den kushina pega ku e stof òf fòrnu nan por risibí kemaduranan grave . NO PONE BEBIDANAN ALKOHOLIKO DEN NA ALKANSE DI MUCHANAN Mucha chikitu ta kurioso nan lo por bebe for di e bòternan aki i resultá te na hòspital. Laga nos trata na sigui e reglanan di manera ku nos por pasa felis dianan di fiesta. Trahando huntu pa Boneiru krese teniendo kuenta ku kultura i naturalesa Desèmber 2014 8 Gobièrnu ta Informá Parafenbesluiten Publieksversie Parafenbesluiten Publieksversie Weeknr. 36 01-09-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten tot het verzenden van een formele reactive aan BZK inzake de consultatie ronde met betrekking tot het Bouwbesluit BES. 01-09-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten een nul uren contract met Caribida Advies B.V. aan te gaan ten behoeve van de ondersteuning van de directie R&O voor de duur van twee jaar. 02-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met de vestiging van het Inter-American Sea Turtle Convention (IAC) secretariaat op Bonaire. 02-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met de verlening van een restaurantvergunning conform de Drank- en Horecaverordening Bonaire van 1991 (AB 1991, no.27) aan Coffie Enterprises B.V. (Subway Bonaire). 03-09-2014 - Het bestuurscollege van het Openbaar Lichaam Bonaire is akkoord gegaan met het hanteren v an het rapport “inzetSeksueleGezondheid&HygiëneCaribisch Nederland, 2012-2013” als uitgangspunt bij het uitv oeren v an het beleid op het gebied v an Seksuelegezondheid voor Bonaire. 03-09-2014 - Het bestuurscollege kent een financiële bijdrage toe van US$ 3,000.00 aan Grupo Watapana ivm hun uitvoering tijdens de viering van Bonaire dag in Nederland. 03-09-2014 - Het bestuurscollege kent een financiële bijdrage toe van US$3,000.00 aan Bonaire Eventments ivm het organiseren en uitvoeren van viering Bonaire dag in Nederland. 03-09-2014 - Het bestuurscollege gaat akkoord met de inhoud van de Verklaring van Overeenstemming over prijsbeheersing tijdelijk mandje eerste levensbehoeften. Besloten is dat de gezaghebber volmacht verleent aan gedeputeerde E. Winklaar om deze namens het OLB tetekenen. 03-09-2014 - Het bestuurscollegeneemteenprincepebesluit over de beleidsbrief Ontwikkeling Publieke Gezondheidszorg Bonaire ten behoeve van de opbouw van de afdeling Publiek Gezondheidszorg/GGD Bonaire. 04-09-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten om de brief te versturen inzake commentaar op het voorstel van wet houdende wijziging van de Invoeringswet openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba in verband met het wettelijke regelen van kwaliteitseisen voor de jeugdzorg op Bonaire, Sint Eustatius en Saba en het toezicht en de handhaving door de inspectie jeugdzorg op de openbare lichamen. 05-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het opheffen van de werkgroep HIV/AIDS preventie Bonaire en het intrekken van de benoeming van mevr. De Lanoy als aanspreekpunt (focal point) voor het EC/OCT project en uitbetalen van een bedrag voor de door mevr. Uitgevoerde werkzaamheden in het kader van de voorbereidingen van de “Youth Health Study” in 2011 en 2012. 05-09-2014 - Het bestuurscollege gaat akkoord met de deelname van mevrouw Liliane de Geus en de heer Timoteo Silberie aan de “joint island training on the Implementtion of the 2003 UNESCO Convetion for the Safeguarding of the Intagible Cultural Heritage” in Sint Maarten van 07 tot en met 13 september 2014. 05-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het plaatsen van Skype op minstens 2 computers in de bibliotheek. 05-09-2014 - Het bestuurscollege heft ingestemd om drie personen te benoemen met de titel van ere burger van Bonaire 2014, mevr. S.T. TheodoraChristiaan, mevr. A.M.F. Sumter en hr. M.T. Marchena. 05-09-2014 - Het bestuurscollege heeft kennis genomen van de intrekking van het restauratieplan door FCB en heft besloten het NRF hier over te informeren en hen te verzoeken de gelden voor een nog nader voor te dragen restauratie project te reserveren. Parafenbesluiten Publieksversie Weeknr. 37 09-09-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten schriftelijk te reageren naar aanleiding van een conceptrapportage van de Nationale Ombudsman. 12-09-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten op dit moment geen verzekeringsbrief van participatie voor het project van de nieuwe vrachthaven aan CBIS B.V. te verzenden. 11-09-2014 - Het bestuurscollege heeft, door het wijziging van het Ruimtelijke Ontwikkelingsplan Bonaire (zie kopie wijzigingsbesluit), ingestemd met de verlening van een Drank en Horecavergunning voor het uitbaten van een snack. De vergunning wordt verleend aan Comebon Cliffania Snack E.Z. onder in het concept vergunning/brief opgenomen voorwaarden. Sigui lesa kontinuashon Parafenbesluiten Publieksversie Kontinuashon Week 37 11-09-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten om de aanvraag Hindervergunning van MARE voor alsnog niet ontvankelijk te verklaren en te verzoeken om een aangepaste aanvraag in te dienen. 12-09-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten om de afhandeling van, uitsluitend instemmende adviezen, ten aanzien van verzoeken om vergunning of ontheffing op grond van de Hinderverordening Bonaire en de Verordening Natuurbeheer Bonaire te mandateren aan de directeur van Directie Ruimte en Ontwikkeling. 12-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd om dhr. Rob Spijkers, rampenadviseur bij gemeente Halderberge, te laten assisteren bij de BIA rampen training op 18-09-2014. Parafenbesluiten Publieksversie Weeknr. 38 15-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het voorstel om ontheffingen te verlenen voor diverse onderzoeken op grond van artikel 15 van de verordening Natuurbeheer tbv wetenschapsvorming. 16-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met de aanschaf en installatie van een toegangsbeveiligingssysteem voor de directive Ruimte en Ontwikkeling aan de Kaya Amsterdam. Het Bestuurscollege heeft ingestemd met de uitgifte van een domeingrond in huur te Rincon aan de heer E. Gietman voor een botanische cactustuin en plantage met educatieve en recreatieve faciliteiten. 16-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met de verlening van een overeenkomst van opdracht aan mevr. A. Tromp Visser (Tromp-Visser Consultancy) en aan mevr. E. Wolfs (WOlfs Company) i.v.m. assistentie aan de Eilandssecretaris bij het uitvoeren van haar werkzaamheden. 17-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met de verlening van een Drank en Horecavergunning/bar & restaurantvergunning aan Bonanza Bar & Restaurant B.V. 18-09-2014 - Het BC gaat akkoord met de financiering van de additionale kosten v an het project schoolbenodigdheden uit de begrotingsfunctiewerkgelegenheid en overige aangelegenheden. 18-09-2014 - Het bestuurscollege kent een financiele bijdrage toe van US $450.00 aan Club Union Boneriano ivm het organiseren en uitvoeren van viering Bonaire dag op Curacao. 18-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het toekennen van eenbedrag van $18,150.00 aan Moving Forward B.V. voor haar geleverde diensten in de vorm van persoonlijke begeleiding en jobcoaching aan onze klanten. 18-09-2014 - Het bestuurscollege gaat een overeenkomst van opdracht aan met Institute for Social & Human Development en RHI_Management & Organisatie Advies en Ondersteuning ten behoeve van het ondersteunen van het Sociaal Dialoog. 18-09-2014 - Het bestuurscollege stemt in met het toekennen van een extra budget van US$185,000.00 aan BHM/TCB, uit algemenemiddelen, waarmee TCB een stimulans-subsidie kan bieden aan cruisemaatschappijen, indien deze minimaal 35 bezoeken per jaar realiseren. Dit zal gelden voor alle cruisemaatschappijen onder vergelijkbare condities.Voorts gaat het bestuurscollege akkoord met het toestaan dat de casino’s en winkels aanboord van de cruiseschepen behorende tot bovengenoemde maatschappijen, op de bezoekdag openen voor hun eigen passagiers, onderhavig aan de nodige vergunningen en uitgesloten de wettelijk verplichte sluitingsdagen. 19-09-2014 - Het bestuurscollege gaat akkoord met het aanbieden van het tweede uitvoeringsrapportage en begrotingswijziging 2014 aan het College Financieel Toezicht en Eilandsraad. Tur dia traha ku animo bo granitu tambe ta yuda... Gobièrnu ta Informá Desèmber 2014 9 Parafenbesluiten Publieksversie Parafenbesluiten Publieksversie Weeknr. 39 22-09-2014 - Het Bestuurscollege heeft ingestemd met het nader informeren van de brandweer per brief over het in de ontwerp Hindervergunning voor Curoil Hato toestaan van de opslag van gasflessen onder voorwaarden. 22-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met de verlening van een Drank en Horecavergunning/bar & restaurantvergunning aan Zhen Xuan Wu B.V. 22-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met de verlening van een hotelvergunning conform de Drank-en Horecaverordening Bonaire van 1991 (AB 1991, no. 27) aan Hill Side Apartements B.V. 24-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met de deelname van een medewerker aan de Masterclass HRM uitgevoerd door KPMG. 24-09-2014 - Het bestuurscollege besluit om dhr. E.M.N. Cecilia als steering committee lid voor ht OLB voor te dragen met zijn plaatvervanger lid mevr. H.D.W. Thode. -Het bestuurscollege besluit om mevr. P.E. martis-van Arneman als stakeholder en dhr. M.A. Gravenhorst als plaatsvervangerlid. -Het bestuurscollege akkoord om het bestuur van BBE en de kamer van koophandel per brief te verzoeken om iemand voor te dragen als lid van steering committee en als stakeholders-lid en diens vervanger. 24-09-2014 - Het bestuurscollege gaat akkoord met de voorgestelde vaststellingsovereenkomst inzake de beeindiging van het geschil tussen Cargill en het Openbare Lichaam Bonaire over de aan het kadaster verschuldigde metingskosten voor het overdragen de weg welke over het terrein van Cargill loopt. 25-09-2014 - Het Bestuurscollege besluit de onderzoekers van het onderzoeksteam van de Strategische Milieu Beoordeling (SMB) uit te nodigen voor een presentatie in de BC vergadering van 29-10-2014 en stemt in met het laten organiseren van informatieavonden over de SMB in Rincon en Kralendijk op respectievelijk 29 en 30-10-2014. 25-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het ontwerpuitwerkingsplan Tanki Matrimonio te Nikiboko en deze te publiceren en ter inzage te leggen. 26-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het verzoek van DCS Digital Cinema Service EZ om het erfpachtrecht op perceel 4-D-3240 te verlenen voor de bouw van een Multi Media Theather. 26-09-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten de schade aan de voertuigen van een viertal inwoners van Bonaire te vergoeden. 26-09-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten op grond van artikel 22.3 van het Ruimtelijk Ontwikkelingsplan Bonaire vrijstelling te verlenen aan Bobeja Bonaire BV inzake het plat afdekken van gebouwen, en het eilandsbesluit tot verlenen van de bouwvergunning (9694) te vernieuwen. Parafenbesluiten Publieksversie Weeknr. 40 30-09-2014 - Het Bestuurscollege heeft ingestemd met de opdracht aan HBN Law om het OLB te vertegenwoordigen in het door Planet Real Estate Corporation ingediende beroepschrift tegen de beschikking van 01-07-2014. 30-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het laten uitvoeren en bekostigen de projecten “publieke communicatie en educatie” en akshon limpiesa i.h.k.v Dengue en Chikungunya bestrijding 2014 ter bedrage van $ 34,000.= 30-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het toekennen van de bijzondere subsidie 2015 voor Fundashon Forma van maximaal $441,596.00 voor het Sociale Kanstrajecten Jongeren. 30-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met opdrachtverlening aan het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) om een stelsel van eigen bijdragen/inkomensondersteuning te ontwerpen en hiervoor een bedrag van E 10,840 (excl. BTW) beschikbaar te stellen. 30-09-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het voorstel om vergunning te verlenen voor: Het vellen van één Tamarinde en één Palu di Tuturutu ter hoogte van Kaya C.E.B. Helmund. Het vellen van één Kui ter hoogte van Kaya Jan Graane # 42. Het snoeien van struiken op het strand nabij de duikspot Atlantis. Sigui lesa kontinuashon Parafenbesluiten Publieksversie Kontinuashon Weeknr. 40 Het snoeien van struiken die de weg in het zuiden op diverse plaatsen overgroeien. 30-09-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten het uitwerkingsplan Dominoville Investements N.V. te Tera Cora vast te stellen. 03-10-2014 - Het Bestuurscollege heeft ingestemd om de havenmeester hr. R. Sint Jago de jaarlijkse “Florida Caribbean Cruise Association” conferentie bijwoont van 06-10-2014. 03-10-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten de schadeclaim van Lisa Convenience Store af te wijzen. 03-10-2014 - Bonaire Sailing Foundation (BSaF) voor het jaar 2014 een zorgcontract toe te kennen van maximaal $25,000 voor het organiseren en uitv oeren v an de Bonaire International Saling Regatta 2014. Parafenbesluiten Publieksversie Weeknr. 41 07-10-2014 - Het bestuurscollege van het Openbaar Lichaam Bonaire is akkoord gegaan met de v aststelling v an de instructie v oor de leerplichtambtenaar voor het schooljaar 2014-2015. 07-10-2014 - Het bestuurscollege heeft kennis genomen van het rapport “Salina Goto and reduces flamingo abundance since 2010”. 08-10-2014 - Het bestuurscollege van het Openbaar Lichaam Bonaire gaat akkoord met het projectplan woningverbetering particulieren en mandateert de Wooncommissie opdracht te verlenen aan aannemers voor het opknappen van particuliere woningen. 08-10-2014 - Het bestuurscollege gaat akkoord met een maximaal bedrag van $25,000.00 voor het organiseren en uitvoeren van het “Festival di Regatta” gedurende de periode van 08 t/m 11-10-2014. 08-10-2014 - Het bestuurscollege gaat akkoord met de deelname van de ambtenaren aan de scholing Buitengewone Ambtenaar van Politie en de financiering daarvan. 08-10-2014 - Het bestuurscollege gaat akkoord met het “Arbiedsmarkbeleid Bonaire” en stelt middelen ($ 1,1 miljoen) beschikbaar voor het uitvoeren van de activiteiten. 08-10-2014 - Het bestuurscollege heeft Infrastructuur en Milieu verzocht om structurele financiele steun voor de operatie en onderhoud van het riool systeem. 09-10-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd om een domeingrond ter grootte van ca. 6000m2 gelegen aan de Kaminda Lagun tegenover de landfill, uit te geven aan Bonaire Gas Corporation. 09-10-2014 - Het beleid genotsindustrie Bonaire wordt geimplementeerd met duidelijke randvoorwaarden opgenomen in o.a. het convenant met de clubeigenaar, waarbij toezicht zal worden uitgevoerd door de Task-force vergunde genotsindustrie die verantwoording schuldig is aan de lokale driehoek (Gezaghebber OLB, Korpschef KPCN, Hoofdofficier van Justitie OM BES). Parafenbesluiten Publieksversie Weeknr. 42 13-10-2014 - Het bestuurscollge heeft ingestemd met de ontwerp-wijziging van het ROB tbv de uitbreiding van de Watapanaschool. 13-10-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd tot het verlenen van opdracht aan BWM NV voor de uitvoering van het deelproject fase 2b “uitvoering Kaya Nikiboko Zuid: rotonde Kaya Simon Bolivar”, voor een totaal bedrag van $ 1,611,360.00 incl. 8% ABB. Dit deelproject is een onderdeel van het project “renovatie hoofdwegen Bonaire”. De verplichting geldt per 1 januari 2015 onder voorbehoud van goedkeuring van de begroting 2015 door de minister van BZK. 14-10-2014 - Het bestuurscollege gaat akkoord om 2 medewerkers deel te laten nemen aan de klantendag BPR, het volgen van 2 trainingen en het maken van een werkbezoek te Nederland. 14-10-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het machtigen van Selibon N.V. tot het doen van specifieke investeringen op afvalgebied namens het OLB. Sigui lesa kontinuashon Desèmber 2014 10 Gobièrnu ta Informá Parafenbesluiten Publieksversie Parafenbesluiten Publieksversie Weeknr. 43 Parafenbesluiten Publieksversie Kontinuashon Week 42 15-10-2014 - Het bestuurscollege gaat akkoord met het inhuren van een uitzendkracht (HBO maatschappelijk werker) vanuit Tempo Uitzendbureau. 15-10-2014 - Het bestuurscollege gaat akkoord met het organiseren en uitvoeren van de Walkrit Monumentenzorg 2014 door onderafdeling SKAL ism Stichting Monumentenzorg Bonaire. 15-10-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten om de belastingstickers voor 2015 bij het bedrijf Antalis aan te schaffen. 15-10-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met het aangaan van een Overeenkomst van Opdracht met de heer Hans Sauer ten behoeve van het ontwikkelen van een GROP, HaROP en PSHOR. 15-10-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met de verlening van een meeneemvergunning conform de Drank- en Horecaverordening Bonaire van 1991 (AB 1991, no. 27) aan hr. R.T. Booi tbv Fresh Market E.Z. 16-10-2014 - Het bestuurscollege heeft toegestemd met het maximaal bedrag van $1,000.00 voor de kosten van transport van deelnemers aan de ConferentieClerus Busdom Willemstad voor de periode van 13 t/m 17-10-2014. PIVA Plataforma organisa na Boneiru 20-10-2014 - De Commissie Openbaar Vervoer adviseert het college om over te gaan tot intrekken van de huurautodienstvergunning en de rijvergunningen van de overleden hoofdbestuurder en diens hulpbestuurde (dhr. Sidney N.J. Manuel). 20-10-2014 - Het Bestuurscollege heeft ingestemd met de verlening van een slijtvergunning conform de drank-en horecaverordening Bonaire van 1991 (AB 1991, no.27) aan dhr. Xu-Wen Cen ten behoeve van Wing Cheung Supermarket N.V. 20-10-2014 - Het Bestuurscollege verstuurd brieven naar CURO en STINAPA mbt ter inzage legging van het Eilandsbesluit regulering duikbedrijven Bonaire. 20-10-2014 - Het BC heeft ingestemd om in het kader van de professionalisering de medewerkers van de afdeling Post & Archief specifieke opleidingen aan te bieden ter bevordering van de deskundigheid. De opleidingen worden uitgevoerd door ProDocIt. 21-10-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten om bij wijze van hoge uitzondering de lening van Professional Roofing aan Sedrebo van het jaar 2008 voor rekening van OLB te nemen. 22-10-2014 - De eilandsecretaris heeft in het kader van de Wet openbaarheid van bestuur BES, besloten tot het verzenden van de door hr. A. Catalfumo verzochte stukken. 22-10-2014 - Het Bestuurscollege heeft besloten op basis van het pilotproject om 3 percelen te Hato gedurende 6 maanden te reserveren voor Wilca N.V. ten behoeve van de bouw van modelwoningen. 22-10-2014 - Het Bestuurscollege heeft ingestemd met een projectvoorstel voor bomenaanplant in en rondom Kralendijk in het kader van de bijzondere uitkering natuur 2013-2017. 22-10-2014 - Het bestuurscollege heeft ingestemd met een projectvoorstel voor koraalrestauratie in het kader van de bijzondere uitkering natuur 20132017. 22-10-2014 - Het bestuurscollege heeft de Hindervergunningen voor Curoil locaties HATO en Airport vastgesteld. 23-10-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten om Bon Invest Project B.V. een optie te verlenen op 2 kavels gelegen te Tera Cora. 23-10-2014 - Het Bestuurscollege stemt in met het via SOAB inhuren van dhr. Carolina als afdelingshoofd ad-interim tevens verandermanager voor de afdeling Financien. 24-10-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten om akkoord te gaan met opdracht en de verzending van een brief aan BZK waarin afspraken worden bevestigd ten aanzien van de verdeling van de kosten voor een onderzoek naar governance bij BIA door SEO. 24-10-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten op basis van het pilotproject om 3 percelen te Antriol gedurende 6 maanden te reserveren voor Alternative Construction System ten behoeve van de bouw van modelwoningen. 24-10-2014 - Het bestuurscollege heeft besloten de heer C. George bij de rijksvergtegenwoordiger voor te dragen als waarnemend gezaghebber. Tur dia traha ku animo Di 10 pa 12 di novèmber último a tuma lugá aki na Boneiru e asina yamá konferensia di PIVA Platform. E miembronan di PIVA Platform ta konsistí for di e tur e hefenan di Registro Sivil for di e islanan BES i tambe e paisnan Kòrsou, Aruba i Sint Maarten ku nan konseheronan i tambe representantenan di Ministerio di Interior, e federashon di Registro Sivilnan na Hulanda plùs e kompania ku ta produsí e PIVA. PIVA ta para pa “PersoonsInformatieVoorziening Antillen en Aruba” ku ta e registrashon di tur persona ku ta biba riba un di e 6 islanan den e parti di Reino Hulandes den Karibe. PIVA Platform ta un konferensia ku ta tuma lugá dos bes pa aña, na unda tur e seis Registronan Sivil ta reuní pa aliñá nan leinan i proseduranan ku otro. Temanan regular di e PIVA Platform ta entre otro servisio na klientenan, seguridat di dokumentonan di balor (manera pasaporte Hulandes, Sedula i Reibeweis) ets. Debí ku durante di e konferensia di PIVA Platf orm aki e presidente di e Plataforma, sr. Raymond (Pacheco) Romer a retirá despues di 15 aña komo presidente, e tema “Futuro di PIVA Platform” a dominá e konferensia. Pa okashon aki gezaghebber Edison Reina, na nòmber di Rei Willem Alexander a kondekorá sr. Romer komo Ridder in de Orde van Nassau pa e trabounan duru i inkansabel ku sr. Romer a ehersé e último 15 añanan pa progreso di e registrashon di personanan den Reino Hulandes. Ta pa promé biaha ku PIVA Platform a keda organisá aki na Boneiru. Tabata tres dia intensivo di reunion i tambe tempu nan ameno di interkambio entre e miembronan di PIVA Platform. Tur e partisipantenan ta wak bèk riba un bon konferensia aki na Boneiru. Deporte sano ta mantené mente i kurpa salú Gobièrnu ta Informá Desèmber 2014 11 Rotònde dilanti misa San Bernardo avansando segun skema Trabounan di e segundo fase di e proyekto renobá/ rehabilitá kareteranan ku ta konektá ku sentro di suidat ya kuminsá i trabounan avansando, esta konstrukshon di un rotònde dilanti Misa San Bernardo pa despues sigui ku e otro kareteranan ku lo bai keda drechá. Entidat Públiko Boneiru a reservá mas ku 12 mion pa e proyekto aki, segun diputado James Kroon enkargá ku infrastruktura a bisa na inisio di e promé fase di Kaya Nikiboko Zùit. Dienst & Ruimtelijk Ontwikkeling R&O huntu ku Bonairiaanse W e g e n b o u w Maatschappij (BWM) a prepará e proyekto. E proyekto ta enserá renobashon di e área di Kralendijk, e kareteranan prinsipal ku konektá ku sentro di suidat ku ta den mal estado, pa asina por aliviá outomobilistanan por trafiká mas kómodo riba nos kareteranan. E proyekto renobashon di di kareteranan ta un proyekto di mas aña ku lo ehekutá den fase. Kaya Nikiboko Zùit ta promé fase trayekto entre Supermarket Van den Tweel i misa San Bernardo na Playa. E espektativa ta ku e programa di mantenshon ta bai dura algun aña i gobièrnu di Boneiru ta pidi komprenshon pa e inkonbeniensianan ku por surgi. E kompania BWM, lo hasi nan máksimo esfuerso pa pone e kareteranan na òrdu teniendo si na kuenta ku sirkunstansianan imprevisto ku por sosodé. Diputado James Kroon ta trese dilanti ku e proyekto pa renobashon di kareteranan tabata wantá debí ku Entidat Públiko Boneiru, último tempu a hinka hopi energia i tempu den renobashon di algun fasilidat pa deporte. Apesar di esei a drecha debesenkuando algun karetera. Awor a yega tempu pa, na un manera struktural, atendé ku e kareteranan di Boneiru den tur bario. Segun diputado Kroon e proyekto total ta kosta mas ku 12 mion dòler, ku ya Entidat Públiko di Boneiru a reservá pa drecha e kareteranan. Nòrt, Kaya L.D. Gerharts, Kaya Simon Bolivar, Kaya Carlos A. Nicolaas, Kaya Neerlandia i Kaya Amsterdam. Lo hasi uso di tur teknologia ku e kompania tin na su disposishon. “Nos ta para pa kalidat i pa tal motibu nos a tuma e reto aki,” asina Wendel Bonifacio BWM a bisa den su diskurso. E trabounan ta inisiá na Kaya Nikiboko Zùit, despues ta sigui rotònde dilanti misa San Bernardo, Kaya Nikiboko Komo aspekto importante BWM ta menshoná e koperashon ku e kompanianan di utilidat manera WEB, TELBO i Flamingo TV. Danki na e koperashon aki lo pasa tur kabel bou di tera i asina eliminá e palunan mahos kantu di kaminda. Esaki lo alsa siguridat pa e tráfiko motorisá i peatonnan. Por tuma nota ku Kaya Caracas ta dos direkshon i ta pidi outomobilistanan pa tene kuenta ku e kambio di tráfiko ku den sentro di suidat i bòrchi nan ku ta indiká direkshon i desviashon pa sentro di suidat. Tur dia traha ku animo pasobra bo granitu tambe ta yuda Desèmber 2014 Gobièrnu ta Informá 12 Awa Awa Awa E kurpa humano ta konsistí di 65 pa 70 % di awa. Awa ta un parti hopi importante di nos kurpa, I nos no por sin esaki. Bo tabata sa ku… - E serebro ta konsistí di 75% di awa - Sanger ta konsistí di 85% di awa - Múskulo ta konsistí di 73% di awa - Vèt den bo kurpa ta 25% di awa - Esta wesunan tin mas o ménos 22% di awa Pa dia nos ta pèrdè hopi awa atraves di: - Urina - Sodó - Halamentu di rosea - Baimentu af E pèrdèmentu di vògt aki mester wòrdu kompensá. Loke e kurpa ta pèrdè pa dia na vògt mester wòrdu yená tur dia: “saka vògt = haña vògt” U pèrdida di vògt di 3% di e peso físiko ta duna bo síntomanan di kansansio i pèrdida di vògt entre 15 pa 20% ta un menasa pa bo bida. Tareanan di awa: Awa tin diferente tarea den nos kurpa. E ta nesesario: - Komo medio di disolvé alimento - Komo medio di transporte pa alimento(vitamina, mineralnan, etc), zürstòf, hormona, etc. pa e sélulanan di e kurpa - Regla e temperatura di e kurpa - Pa un bon digestion: e ta stimulá e.o. un bon funshonamentu di e tripa - Pa purifiká e kurpa (transportá residuo) - Komo lubrikante pa múskulo i tehido konektivo - Komo protekshon kontra slanan na serebro, wowo, manteka di wesu, etc - Komo konduktor pa zonido den orea Nos ta haña tur dia vògt, “Awa” paden den forma di: - Líkido: bebida - Kuminda Bo ta haña vògt den kuminda i bebida. Den tur komestibel bo ta haña vògt. Berdura i fruta ta konsistí di 80% di vògt. Nesesidat di Vògt E nesesidat di vògt, “Awa”, pa dia ta diferensiá na edat. Edat 1-4 mucha hòmber 1-4 mucha muhé 4-7 mucha hòmber 4-7 mucha muhé 7-10 mucha hòmber 7-10 mucha muhé 10-13 mucha hòmber 10-13 mucha muhé 13-16 mucha hòmber 13-16 mucha muhé 16-19 mucha hòmber 16-19 mucha muhé 19-22 mucha hòmber 19-22 mucha muhé 22-50 hende hòmber 22-50 hende muhé 50-65 hende hòmber 50-65 hende muhé >65 hende hòmber Kantidat 1,1 liter 1,1 liter 1,2 liter 1,2 liter 1,3 liter 1,2 liter 1,6 liter 1,4 liter 1,8 liter 1,5 liter 2 liter 1,7 liter 2,2 liter 1,9 liter 2,5 liter 2,3 liter 2,5 liter 2,3 liter 2,5 liter >65 hende muhé >75 hende hòmber >75 hende muhé 2,4 liter 2,5 liter 2,4 liter Maneho di bebe - Usa tur dia awa komo vògt básiko - No bebe momentu bo tin set, pero evitá set - Set ta un indikashon ku bo kurpa ta deshidratando - Bebe awa regularmente i repartí esaki riba e dia; for di mainta te anochi - evitá di bebida riku na suku manera limonada, stropi, bebida di fruta o hèktar, etc. Muchu suku ta okashoná sobr’é peso i daño na djente Den kaso ku bo usa djus: paga tinu riba e kantidat: 1 porshon ta dos tres kuart kùp i usa maksimal dos porshon pa dia. Ta mas mihó usa fruta pa esaki Usa 100% djus natural (ta kontené solamente suku di e fruta di kua e ta wòrdu traha di dje, no tin suku èkstra agregá) - Bebe èkstra awa ku normal ora di redukshon di tenshon - Bebe mas ora di wer kayente - Ora di hasi deporte: bebe èkstra awa Tuma durante o despues di hasi deporte por ehèmpel un bòter èkstra di awa. Evitá uso di bebida di spòrt (hasi deporte). Nan ta kontené hopi suku. - Evitá “energy drinks” Muchanan bou di 13 aña no tin mag di usa energy drinks. Energy drinks ta kontené hopi suku. Mas aleu tin diferente supstansha agregá ku un efekto energétiko. Esakinan ta kafeina, taurine i glucurone-lacton Esakinan tin un influensha negativo riba e salú Konsekuenshanan di skarsedat di vògt Un skarsedat na vògt nos ta yama deshidratashon. E síntomanan ta: - Sintimentu slap - Kansansio - Pèrdida di konsentrashon - Doló di kabes - Baimentu di af malu i duru - Kueru seku, etc. Gobièrnu ta Informá Desèmber 2014 13 Delegashon Diálogo Sentral Boneiru a hasi bishita di trabou na Hulanda Gobièrnu di Boneiru a firma último parti di CAO ku ABVO Kolegio Ehekutivo di Entidat Públiko di Boneiru, den persona di diputado Edsel Winklaar, a yega na un akuerdo ku e sindikato ABVO riba e último parti di e pakete di kondishonnan di trabou 2013-2014 pa e trahadónan den servisio di Entidat Públiko di Boneiru. Ta asina ku na sèptèmber 2013 Kolegio Ehekutivo i ABVO a yega na un akuerdo riba un parti di e kondishonnan di trabou 2013-2014. E akuerdo di trabou aki ta na vigor for di promé di yanüari 2013 te ku trintiun (31) di desèmber 2014. E siguiente puntonan ku a kumbiní den e akuerdo, ta sèn di vakashon a bai subi entrante promé yüni 2013 ku 0.5% te un suma máksimo di 8% pa aña. E desishon aki ta riba nivel di sektor. E struktura di salario di Entidat Públiko di Boneiru a ser adaptá for di promé di yüli 2013 i e trahadónan di e entidat ta ser inkluí den e struktura nobo aki. Entrante promé di yanüari 2014, salarionan lo subi ku un 0,5%. Ámtenarnan ku no ta repartí den e sistema Entre 24 i 28 di novèmber un delegashon di Dialogo Sentral di Boneiru a hasi un bishita di trabou na Hulanda. Meta di e biahe tabata pa haña mas idea kon e diálogo sosial ta tuma lugá na Hulanda i tambe pa sera konosí ku e partnernan ku ta relevante pa Boneiru. E bishita a tuma lugá riba invitashon di ministerio di asuntunan sosial i trabou, i a tabata guia dor di SBI. E delegashon a konsistí di representantenan di sindikato; representantenan di dunadónan di trabou; dos diputado di Entidat Públiko Boneiru, sra. Simeona Chirino-Felida enkargá ku Direktorado di Komunidat i Kuido i sr. Edsel Winklaar enkargá ku asuntunan di ekonomia i finansa; kordinadónan i empleadonan di e sekretariado di Diálogo Sentral. E delegashon a konsistí di diesinku(15) persona. E delegashon a sera konosí i kombersá ku e siguiente instanshanan: Jan-Willem van der Braak (VNO-NCW i miembro di maneho di SBI), presidente di Tweede Kamer sra. A. Van Miltenburg, Catalene Passchier, vise presidente di FNV, sra A. Broekers- Knol, presidente di Eerste Kamer, sekretario di estado sra Jetta Klijnsma di SZW, i Hans Biesheuvel di ONL. Banda di esaki e delegashon a bishita i presensia presentashon di e siguiente instanshanan: VNO-NCW, Ministerio di SZW, Komishon di Koninkrijksrelaties Tweede Kamer, Stichitng van de Arbeid, Sociaal Economische Raad i FNV. E delegashon a kombersá na e instituto di SBI ku e burgemeester van Wijk di Duurstede, i nan a duna presentashonnan tokante e desaroyonan riba e área di partisipashon i desaroyonan riba e área di penshon. E delegashon a eksperensha e informashon ku nan a risibí komo unu di gran balor i nan ta premirá pa usa esakinan den e di siguiente deliberashon. E Diálogo Sentral Boneiru ta un órgano di deliberashon tripartit kaminda representantenan di sindikato, dunadó di trabou i Entidat Públiko Boneiru ta ser representá, di e manera aki un deliberashon struktural ta tuma lugá entre e partnernan sosial i gobièrnu. Harlton “Onnie” Emerenciana a huramentá komo miembro di Konseho Insular salarial di Boneiru ta bai risibí un suma ku ta igual na 2,6% di nan salario mensual, riba e periodo di promé di yüli 2013 te ku trintiun (31) di desèmber 2014. E lumpsum di fin di aña ta subi te na un suma di $1000,- brutu. Den yanüari 2015 lo hasi un pago pa un solo biaha un suma di $150,- komo “Bashí Premie”. E akuerdo ku a sera enkuanto inkapasidat laboral ta riba nivel di sektor ya tin un akuerdo traha i ku ta konta pa tur ámtenar den Hulanda Karibense. Esaki ta enserá ku for di awor en adelante, trahadónan den servisio fiho den kaso di malesa òf inkapasidat laboral okashoná dor di un aksidente na trabou, for di e kuater aña, pero tambe despues ku nan a ser retirá, tin derechi riba un pago di un suma pa inkapasidat laboral di 80% segun e durashon di e inkapasidat laboral. E medida aki ta kuminsá konta entrante promé di yanüari 2015. E efektonan finansiero di e akuerdo di kondishonnan di trabou 2013-2014 ta wòrdu efektuá na momentu di pago di salarionan den luna di desèmber 2014. Durante un reunion públiko di Konseho Insular, sr. Harlton “Onnie” Emerenciana a huramentá komo miembro di Konseho Insular pa partido Union Patriótiko Boneiru (UPB). Ta asina ku sr. Ramoncito Booi a tuma su retiro i asina sr. Emerenciana ta drenta Konseho Insular komo remplasante pa sr. Booi. Durante e reunion di Konseho Insular a tene elekshon pa un vice presidente di Konseho Insular kaminda ku tur miembronan di Konseho Insular a eligí sra. Maritsa Silberie, komo ku sr. Booi kende a tuma su retiro di Konseho Insular tabata vise presidente di Konseho Insular, i konsekuentemente mester a skohe un otro miembro manera lei ta preskribí. Despues di su huramentashon, miembronan Konseho Insular a yama Emerenciana bon biní den e órgano mas haltu di Boneiru, pa asina duna un kontribushon positivo na bienestar di pueblo di Boneiru. Den su promé Sigui lesa pag. 14 Desèmber 2014 14 Gobièrnu ta Informá Reportahe fotográfiko Regatta 2014 Orguyoso di ta un Boneriano Kontinuashon pagina 13 desertashon, Emerenciana a bisa ku el a tuma e reto aki ku un gran honor pa asina e por yuda i traha na fabor di pueblo di Boneiru, pa asina hiba e pueblo aki dilanti pa tin progreso pa pueblo di Boneiru den su totalidat. Potrèt ta ilustrá momentu ku sr. Emerenciana tabata presta huramentashon dilanti vise presidente di Konseho Insular sra. Maritza Silberie i miembronan di Konseho Insular felisitando sr. Emerenciana den sala di Konseho Insular. Gobièrnu ta Informá Desèmber 2014 15 Mehoransa den e parti di duna servisio di Entidat Públiko Boneiru Entidat Públiko Boneiru (EPB) e aña aki ta duna hopi atenshon na alsa kalidat na dunamentu di servisio na komunidat. Resultadonan positivo ta alkansabel pa medio di mas entrenamentu, di kolaboradornan i interkambio di konosementu. Direktorado di S u p e r v i s h o n &Mantenshon(S&M) bou di guia di Joan Brewster, Sekshon Komunidat &Kuido (K&K) ku e áreanan di trabou Higiena Públiko i kontròl di komestibel bou di guia Albert Crestian ta responsabel pa garantia di salubridat públiko. E servisionan aki ta bou di un dak na Kaya Korona, ku eksepshon di e Servisio di Haf i empleadonan di Matadero. Informashon, guia i kontròl E sekshon di Komunidat &Kuido, konsistiendo di sr. Albert Crestian i 6 inspektor Albert Crestian ta supervisá lei i reglanan riba e terenonan di salubridat i higiena públiko. Den práktika esaki ta enserá; kontròl, inspekshon, supervishon i persiguishon di aktonan kastigabel. Ademas e sekshon tin e tarea pa medio di un sistema fleksibel duna bon informashon i ofresé sosten na pueblo, kompania, instanshanan i partnernan den e kadena di salubridat i higiena na momentu di ehekushon di mantenshon. Di e manera aki ta promové entretantu; siguridat i salubridat den komunidat. Den e programa anual ta ehersé entre otro; kontròl riba kalidat di awa di bebe, higiena, i aspektonan relashoná ku komestibel na skol, krèsh hospital, kasnan di kuido, supermerkado, panaderia i horeka. Tambe ta hiba kontròl bou di barkunan krusero, na sitionan públiko manera servisio di haf, sitionan bishitá pa públiko, merkado i na evento i aktividatnan públiko. Kurso i entrenamentu Pa garantisá un salubridat sigur i salú, profeshonalismo serka e kolaboradornan ta krusial. Aktividatnan riba e tereno aki ta; kurso tokante siguridat riba e parti di komestibel, kurso riba e parti teóriko di siguridat di komestibel duná pa dos eksperto hulandes, i un kurso na Hulanda riba e mes tereno i a sera e kurso di un siman ku un prueba. Fin di yüni a kuminsá ku kurso pa i islanan Sint Eustatius i Saba. Ta sigui ku e trayektonan di kapasitashon i ta bini mas kurso manera Polis ekstraordinario ku ta nesesario den ehekushon di mantenshon. E sekshon di Salubridat Públiko i kontròl di komestibel ku ta kai direktamente bou di e triángulo; Gezaghebber, Ministerio Públiko i Kuerpo Polisial Hulanda Karibense huntu ku e polisnan ekstraordinario por ehekutá su tarea outónomo i rápido. Ta kontinuá ku e kursonan di duna guia riba tereno maneho. Aktualmente tin algun persona ta terminando un kurso di maneho empresarial. 30 di yüni a inisiá e trayekto di entrenamentu di e téknika di purifikashon di awa. Ta kontinuá ku kursonan riba tereno di kùrmentu di komestibel, salubridat públiko, kalidat di awa di bebe, kon atendé ku komestibel i produktonan pa importashon i eksportashon. Tin ademas kursonan pa amplia e konosementu i abilidat pa prosesá datonan den kòmpiuter ku ta na bienestar di desaroyo riba tereno di maneho. Rápido i efisiente Tin mehoransa supstansial riba e siguiente terenonan; kombatimentu di molèster di holó stinki, awa ku ta para i dunamentu di pèrmit. E ambishonnan ta grandi, e tareanan ta amplio i e ekspektativanan pa e organisashonnan ta haltu. Koperashon di e servisionan Komunidat &Kuido, Konsehero di maneho, i direktora di Supervishon & Mantenshon ta hiba e kurso di profeshonalisashon di e kolaboradornan den un direkshon positivo. Pa alsa salubridat i siguridat di habitantenan na un nivel haltu Entidat Públiko Boneiru ta hasi su máksimo esfuerso pa realisá esaki. Stima nos Boneiru Yuda kuid’e Desèmber 2014 16 Gobièrnu ta Informá Diputado Kroon a re-inougurá flur renoba di Spòrthal Jorge Nicolaas Despues ku a kompletá e trabounan reparashon, a tuma lugá re-inougurashon di e flur di Kompleho Deportivo Jorge Nicolaas. Na e okashon aki diputado James Kroon a enkargá ku deporte tabata presente i a gradisí tur esnan ku di un òf otro forma a yuda pa realisá e trabounan pa asina Boneiru por disponé di un spòrthal ku un flur nobo i ku e eksigensianan internashonal di último modelo. Direktor di Bonaire Overheids Gebouwen “BOG”, sr. John Soliana a duna informashon kon e trayektoria di renobashon a tuma lugá i awor ku e flur i algun trabounan mas ku a hasi pa asina e spòrthal por sirbi e propósito. Soliana a duna di konosé ku lo no bai hür e edifisio mas pa fiesta, shou, komedia etc. Esaki ta debí ku e flur aki ta konstruí netamente pa práktika deporte i ku un garantia di 20 aña si tur e usuario nan kumpli ku e reglanan stipulá. Segun Soliano, ki bal bo hür e lugá pa pone fiesta kobra mil dòler i despues bo tin ku saka diesinku mil dòler pa drech’é. Pa e motibu aki no ta bai hür spòrthal mas pa hasi fiesta. Na final diputado Kroon a gradisí tur ku a yuda pa renobá e spòrthal ku awe Boneiru ta poseé di un spòrthal ku un super flur di último modelo i multi funshonal. Komo ku e flur aki ta traha di un material ku lo no bai sinti molèster di rudia despues, e posibilidat ta hopi mas ménos. Na final di e diskursonan a sigui un bríndis chikí i algun hóben un partido di futbòl di sala komo ekshibishon. E potrètnan athuntu ta ilustrá diputado James Kroon i Jonh Soliano hibando diskurso i e persona ku tabata envolví den e proyekto i e hóbennan ku a hunga un partido di ekshibishon. D.r.p.d. hefe di INDEBON sr. Peter Silberie, direktor di BOG sr. Jonh Soliana, diputado James Kroon, Chuchu Manuel di e kontratista ku a ehekutá e trabou i sr. Eugene Huybrecht i sra. di ESHA N.V. ku tabatin e trabou na su enkargo. Orguyoso di ta un Boneriano Hasi deporte Move....
