Helduen euskalduntzea programatzen

Hezkuntza eta Kultura Sall a. HABE
Programazloak 3
Argltalpen-Zerbitzu Nagusla
Lehendakaritza Saila
EUSKO JAURLARITZA
I. S. B. N. 84-7542-042-7
Legeztadura: S. S. 462/83
lrarkola: ltxaropena, S. A.
Errlkobarra kalea, 2 - Zarautz
HABEk, Euskal Herriko Lurralde Autonomoko helduen euskal­
duntzerako programazio ofizial berri hau eratzerakoan, euskara­
ren irakaskuntzan eginiko Jana biltzea izan du gogoan eta eginki­
zun dagoena bideratzea helburu.
Honenbestez, irakasle, euskal eskola eta euskaltegi bakoitzaren
esku geratzen da, orientabide ofizialak gidari dituela, eguneroko
zeregina tokian tokiko baldintzapenei egokitzea. lzan ere, pro­
grama ez da ez metodoa, ez textuliburua; zerbait izatekotan, mu­
garriak jarri eta minimoak markatzen dituen bide­gidaria da.
AURKEZPEN GISA
Due/a bi urte, 1981-1982. ikasturtearen hasieran, argitara eman zuen HABEk «HELDUEN EUSKALDUNTZERAKO PROGRAMAZlOA» liburua. Beraren atarian irakur daitekeenez, «behin-behinekoa» zen bertan eskainiriko lana, «helduen euskalduntzerako programazio zabal baten lehen hurbilpena», hain zuzen ere.
Lehen programazio hura bi ikasturtetan hainbat ikastaro eta euskaltegitan
erabili eta experimentatu ondoren, HABEk urrats berria emanez, programazio
osoagoa tajutu du eta aurrekoaren helburu berarekin argitara ematen, bi eraskin osagarri dituelarik, biak Talde Didaktikoaren Ian eraginkorraren emaitzak:
ikaslearen oinarrizko hiztegia eta HABEk berak sortu eta argitara duen material didaktiko mailakatuaren berri ematen duena.
Hemendik bi urtera izango aha/ dugu berriro ere gure herrian helduak euskalduntzen dihardutenen eginahalak bildu eta gidatuko dituen programazio berria aurkezteko aukerarik, euskara-irakaskuntzaren onerako eta Euskal Herriaren berreuskalduntzearen eragingarri.
JOXE MARI VELEZ DE MENDIZABAL AZKARRAGA
Kulturako Sailburuordea
SARRERA
1. PROGRAMAZIO BERRI HONEN NONDIK NORAKOA
Helduen euskalduntzerako programazio berri honen nondik norakoaz ja­
betzeko, duela bi urte argitara eman zenera (1) jo behar da; bertan aurkituko
dira, batetik, euskalduntzerako programazio­lanaren diseinua eta, bestetik,
beraren lehen urratsak.
Bi urte geroago eratu den programazio berri honetan, lehenengo hura
hartu .da oinarritzat, eta tajutu, beraren inguruan eginiko zenbait lanen lagun­
tzaz tajutu da. Aipatzekoak dira, besteak beste, HABE euskaltegi pilotuetako
experientzien ondorioak, beste zenbait euskaltegitatik bidalitako ohar eta ira­
dokizunak (2) eta Hezkuntza Sailaren «Hizkuntzen irakaskuntza. Mailaketa
gramatikala. Metodoen azterketarako galdekizuna» Iiburuska (3).
Era berean, esinbestekoak gertatu zaizkigu beste hiru liburu ere: lehe­
nengoa, Van Ek­en «Threshold Level» (4), mailaketa diseinatu eta neurri
handi batean euskalduntzearen A maila definitzeko; beste biak, berriz, Euska­
raren Gaitasun­Agiriarena (5) eta HABEren helduen alfabetatzerako progra­
mazioarena (6), euskalduntzearen helmuga eta EGA maila zehazteko.
sia.
(1) HABE (1981): Helduen Euskalduntzerako Programazioa, Donostia, Argitalpen­Zerbitzu Nagu­
(2) Bi programazio dira azpimarragarriak: ELKARLAN euskaltegietakoa eta AEKren hormiru­
diena.
(3) HEZKUNTZA, UNIBERTSITATE ETA IKERKETA SAILA (1982): Hizkuntzen irakaskuntza. Mailaketa gra­
matikala. Metodoen azterketarako galdekizuna, Gasteiz, Argitalpen Zerbitzu Nagusia (Glotodidaktika­
lanak, 3). Erabili, 21­75. orr. erabili dira. Batzu zeuden zeudenean aldatu dira programazio honetara;
beste batzu, berriz, bermoldatu, egokitu eta osatu egin dira.
(4) VAN EK, J.A. (1975): The Threshold Level, Strasbourg, Conseil de l'Europe. Ikus Zutabe, 2,
· Atalase maila, 35­62. orr. (Hemendik aurrera "The Threshold Level" liburuaren aipuak ZUTABEren
2. alean argitaraturikoaren arabera egingo dira).
(5) HEZKUNTZA, UNIBERTSITATE ETA IKERKETA SAILA (1982): Euskararen Gaitasun­Agiria: Programa ,
Gasteiz, Argitalpen Zerbitzu Nagusia (Glotodidaktika­lanak, 7).
(6) HABE (1983): Helduen a/fabetatzerako programazioa, Donostia, Argitalpen­Zerbitzu Nagusia.
11
Duela bi urteko programazioan, tau Ian egin ziren mailaketari dagokio­
nean: euskalduntze prozesuaren oinarrizko mailaren definiziora hurbildu, oi­
narrizko mailaren barruan beste tau maila finkatu, tau mailetan banatu hiz­
kuntz egitura erabilienak eta beharrezkoenak eta, azkenik , hizkuntz egitura
horiek zein metodotan eta nola lantzen diren adierazi.
Oraingo programazio honetan, berriz, lehenengo hura abiapuntutzat har­
turik eta euskalduntze prozesu osoa zehaztu eta deskribatu ondoren, mailake­
ta zehatzago eta osoagoari ekiten zaio.
Beraz, euskalduntzearen mailaketa da programazio berri honen muina
eta funtsa , bihar­etziko euskalduntzearen programaziorantz urrats garrantzi­
tsu bat ematen duelarik. Izan ere, bertan euskalduntzearen prozesu osoa defi­
nituz gainera, mailaketan hizkuntz edukinak ez ezik , hizkuntz trebetasunak ,
hizkuntz funtzioak eta trebetasun maila ere kontutan hartzen bait dira.
Azkenik , bi eraskin ere baditu programazio­liburu honek: lehenengoan
euskara irakasteko metodoetan erabiltzen diren hiztegiez HABEk egin duen
oinarrizko hiztegia ematen da, eta bigarrenean HABEk maila bakoitzerako
sortu eta argitara duen material idatzi eta audiobisualaren berri eskaintzen.
2. EUSKALDUNTZEA
EUSKALDUNTZEAREN HELMUGA: EUSKALDUN OSOA ETA IKASIA
Jakina denez, edozein ekintza eratu eta programatu aurretik, ekintza ho­
rren azken produktua definitu eta zehaztu behar da ahalik zehazkien.
Euskara­ikaskuntza/irakaskuntzar�n azken produktua pertsona euskaldu­
na izanik (hasieran erdalduna dena amaieran euskaldun bihurtzea du euskal­
duntze ekintzak helburu), euskaldun hori definitzea izango da euskalduntze
programazioaren lehen eginbeharra. Beraz, euskalduntzearen amaieran zer­
nolako euskalduna lortu nahi den erabakiko da lehenbizi.
Euskalduntze prozesuak pertsona hainbat helmuga izan baditzake ere,
prozesu didaktikoa bere osoan harturik, definitu , helburu bakarra definituko
da, nahiz eta gero, aurrerago azalduko den bezala, euskalduntze prozesuaren
barnean beste zenbait tarteko helmuga ere bereizi ahal izan, egoera pertsonal
eta beste hainbat baldintzapenen arabera.
Eta, zehaztasunak gerorako utzirik, helmuga bakar hori honela defini dai­
teke: euskalduntzearen bukaerako euskalduna Euskararen Gaitasun­Agiriari
(EGA) dagokion mailakoa izango da. Beraz, euskalduntzearen azken produk­
tua euskaldun osoa eta ikasia da, euskaldunzahar eta alfabetatuaren maila
duen euskalduna , alegia, eta ez, inondik ere, bigarren mailako euskalduna.
12
Euskaldundu den ikasleak , euskaldun osoa eta ikasia den horrek, euskara
ondo ezagutzen du eta euskaraz komunikatzeko gauza da; hau da, euskararen
hizkuntz osagaiak egoki menderatzen eta erabiltzen ditu. Ondo uztarturik aur­
kitzen dira bere baitan euskararen ezagutza eta euskaraz komunikatzeko gai­
tasuna. Izan ere, euskaldun izateko ez da nahikoa euskara ezagutzea, baldin
eta ikaslea euskaraz komunikatzeko gauza ez bada; eta, era berean, euskaraz
komunikatzeko , ikasleak euskara zuzen eta jatorraren jabe izan behar du. Be­
raz, ezin daiteke euskaldun oso eta ikasitzat jo euskarari buruz asko jakin, bai­
na euskaraz egiteko gai ez dena; eta beste hainbeste esan behar da halamoduz­
ko euskara trakets edo baldarrean komunikatzen denari buruz ere.
Euskalduntzcaren azken produktua gehiago zehaztearren, Van Ek­ek hiz­
kuntz ikaskuntzaren helburuak deskribatzeko erabiltzen duen ereduaren esku­
tik (7), eta EGAren programa liburua (8) eta HABEk helduen alfabetatzera­
ko argitara duen programazioa lagun (9), honela defini daiteke euskaldun osoa
eta ikasia:
1. Euskalduntzen den ikaslea euskal inguru sozialeko ( etxeko giro, lagu­
narte, lantegi, kale eta abarretako) edozein egoera arrunt eta esanahi­
tsutan (eta ez eskoletan sortzen diren artifizialetan bakarrik), egunero­
ko edo/eta kultura orokorreko ( ez teknikoko) edozein gairi buruz eus­
karaz hitzegiteko gauza izango da.
2. Euskalduntzen den ikaslea kultura orokorraren mailan hizkuntzaren
Jau trebetasunak (entzumena, mintzamena, irakurmena eta idazmena)
euskaraz erabiltzeko gauza izango da.
Zehatzago esan, kultura orokorraren mailan (ez kultura tekniko edo
lagunartekoaren mailan bakarrik) euskaraz eginiko edozein hizketa
ulertu eta edozein hizketatan hiztun bezala parte hartzeko gai izango
da. Era berean, kultura orokorraren mailan euskaraz (batez ere ba­
tuan) idatziriko prosa­textuak ( egunkari eta aldizkarietakoak; saiakera
arruntak, ez teknikoak; ipuinak, nobelak ... ) ozenki nahiz isilean ira­
kurtzeko gai izango da batetik, eta gutunak, artikulu laburrak, textu
errazak eta antzekoak idazteko gauza, bestetik.
(7) Ikus ZuTABE, 2, 40­41. orr. Zortzi osagai ditu Van Ek­en ereduak:
I. hizkuntza arrotza erabilia izango den egoerak, gaiak barnean direlarik;
2. ikaslea partaide izango deneko hizkuntz ekintzak;
3. ikasleak beteko dituen hizkuntz funtzioak;
4. zer egiteko gauza izango den ikaslea gai bakoitzari dagokionean;
5. ikaslea erabiltzeko gai izango den nozio orokorrak;
6. ikaslea erabiltzeko gauza izango den nozio bereziak (gaiei loturikoak);
7. ikasleak erabiltzen jakingo dituen hizkuntz formak;
8. ikasleak ekintza hauetan lortuko duen trebetasun maila.
(8) Aip. lib., 15­22. orr.
(9) Aip. lib., 29­31. orr.
13
3. Euskalduntzen den ikasleak eguneroko bizibehar eta komunikatzeko
zereginetan moldatzeko behar dituen hizkuntz funtzio guztiak ( eta ez
bakarrik minimoak edo premiazkoenak) erabiliko ditu, horretarako
beharrezko diren nozio orokor eta espezifikoak menderatuko dituela­
rik (10).
4. Euskalduntzen den ikasleak aurreko hiru puntu horietan deskribatu
dena egiteko behar dituen euskarazko hizkuntz formak ( egiturak, hi­
tzak eta esaldiak) menderatuko ditu. Beraz, hiztegi orokorretan jaso­
tzen diren hitz, adiera desberdin eta modismoak ezagutuko ditu bate­
tik; eta euskararen egituren (deklinabideari, aditzari eta sintaxiari da­
gozkienen) jabe izango da bestetik.
5. Orain arteko deskribaketan aipatu diren alorretan, euskalduntzen den
ikasleari dagokion maila ama­hizkuntza egoki landu duen euskaldunari
dagokiona da. Beraz, euskara ahoz eta idatziz behar adinako zuzenta­
sunez, egokitasunez eta hizjarioz erabiliko du; zuzentasuna gramatika­
ri dagokio, egokitasuna komunikazio­ekintzei eta hizjarioa hizketari.
Azken puntu hau gehiago zehaztuz, esan behar da hiztunen bataz bes­
teko abiaduraz, hau da , behar adinako lastertasunez, gehiegizko pausa
eta eten berezirik gabe hitzegingo duela zukako tratamenduan behinik
behin.
EUSKALDUNTZEA ETA ALFABETATZEA
Beraz, euskalduntze prozesuak eta EGA mailako alfabetatzearenak hel­
muga bera dute (ikaslea Euskararen Gaitasun­Agiria ateratzeko gauza egitea),
baina bi prozesu desberdin dira eta bakoitzak bere programazio berezia eska­
tzen du.
Euskalduntze prozesua ikaslea euskaldunzahar alfabetatuaren mailara
iristean amaitzen bada ere, ez ditugu, normalean behintzat, bi prozesuak na­
hastu behar , nahiz eta behin baino gehiagotan hala gertatu. Izan ere, euskal­
duntzen ari den ikasleak euskara behar adina menderatzen ez duen bitartean,
alfabetatzera doanak ondo egiten du euskaraz, euskara du bere ama­hizkun­
tza. Eta, bestalde, alfabetatzera doan ikasleak normalean euskalduntzearen
lehen mailak gainditu dituenak baino euskararen ezagutza teoriko gutxiago
du.
( 10) Euskalduntzearen lehen mailan menderatu behar diren hizkuntz funtzio eta nozioen zerren­
dak egitea erraz samarra gertatzen bada ere (ikus ZuTABE 2, 48­50. eta 57­58. orr. eta programazio ho­
netan bertan A mailaren deskripzioan), nekezagoa suertatzen da EGA mailari dagozkionak osatzea.
Datozen urteetarako eginkizun geratzen da azken Ian hau.
14
Beraz, erabat bestelakoak <lira euskalduntzen eta alfabetatzen ari diren
ikasleen euskararekiko egoerak, eta desberdina da bakoitzak euskara ongi
erabiltzera iritsi arte jarraitu behar duen prozesua,
3. EUSKALDUNTZEAREN MAILAKETA
MAILAKETAREN EGINBEHARRA
Behin euskalduntzearen helmuga definitu eta gero, hau da, ikasleak eus­
kalduntzerakoan hutsetik EGA mailara artean zenbait arlotan (hizkuntz trebe­
tasun, hizkuntz funtzio eta hizkuntz formetan, batipat) egin behar duen bidea
eta lortu behar duen trebetasun maila rnarkatu ondoren, mailakatzeari ekitea
da programazioaren hurrengo eginbeharra, euskalduntze prozesua ikasleen
zenbait beharretara egoki dadin.
Mailakatzerakoan bi Ian egin behar dira: lehenbizi, erizpide batzuren ara­
bera ordenatu irakatsi/ikasi behar dena eta, ondoren, denboran zehar banatu
irakaskuntz/ikaskuntz prozesua. Honela, eratutako mailek, denbora­unitate
eta edukin­unitateak izanik, pausoz pauso markatuko dute ikasle eta ikastalde
bakoitzaren aurrerabidea eta, era berean, posible egingo euskalduntze proze­
suaren egituratzea eta euskaltegien arteko koordinazioa.
MAILAKETA ZENBAIT BEHARREN ZERBITZUAN
Euskalduntze prozesua burutzerakoan sortzen diren zenbait beharri eran­
tzutera dator mailaketa.
Izan ere, batetik, ez eraketaren aldetik ez didaktikarenetik , ez da norrna­
lean posible prozesu osoa, hasi eta buka, jarraituko duten ikastaroak antola­
tzea. Horrek, ikasleen euskalduntzean etenik, atzerabiderik eta alferrikako
errepikarik suerta ez dadin, batera jokatzera eskatuko die ikastaroen antola­
tzaileei.
Bestetik, berriz, euskalduntzearen helmuga berez bakarra bada ere, gerta
daiteke euskalduntzea lehenago bukatutzat ematea zenbait egoeratan eta per­
tsonarentzat. Esan nahi da, izango dela bat baino gehiago, bere behar, interes,
egokiera eta ahalmenen arabera, euskalduntzea EGA maila baino lehenago
amaitu nahi eta/edo behar duenik. Beste hainbeste gerta daiteke zenbait era­
kunde eta lantegitako langileriarentzat euskalduntze programak eratzerakoan.
Hainbat kasutan prozesu osoa burutzea izango da egokien; bestetan, berriz,
helmuga ez da hain goian ipiniko.
15
Guzti horren arabera , beharrezkotzat jotzen da euskalduntze prozesu
osoa zatika banatu eta eratuko duen mailaketa baterakoi eta orokorra tajuz
egitea.
Mailaketa hori dela media, hasiera eta amaiera jakina izan dezakete han­
hemenka antolaturiko ikastaroek eta kate beraren maila ezberdina osatu. Ho­
rrela ikasleak berak ere jakin lezake nondik nora dabilen euskalduntze bidean.
Gainera, didaktikaren ikuspegitik ere, eragingarriagoa gertatzen da hur­
bil dagoen muga urrutikoa baino. Ikasleari gehiago eragiten dio mailaz maila
bidean aurrera egiten ari dela jakiteak , inoiz bukatzen ez den zerbaitetan ari­
tzeak baino. Lehenengo kasuan ikasleak erraz hartzen du zerbait lortzen ari
denaren kontzientzia, horrek duen eraginarekin; bigarrenean, ordea, askozaz
ere nekezagoa egiten zaio kontzientzia hori izatea.
Azkenik, mailaketari esker, euskalduntzearen barnean zenbait muga be­
reiz daitezke eta euskalduntze maila ezberdinakdefinitu, ikasleen, erakundeen
eta abarren arabera.
MAILAKET ARAKO ERIZPIDEAK
Oraindainokoan hizkuntzen irakaskuntzan egin diren programazio eta
mailaketa gehienak hizkuntz edukinaren araberakoak izan badira ere, bada in­
dartzen ari den joera berri bat, programazioa eta mailaketak egiterakoan, hiz­
kuntz edukinei ez baina lehentasuna komunikazioari ematen diona.
Bi joerek helburu bera izanik ­ikaslea hizkuntzaren jabe eta komunika­
tzeko gai egitea­, abiapuntu desberdina dute , eta badago alderik eratzen di­
tuzten mailaketen artean.
Helduen euskalduntzerako programazio honetan bi joerak hartu dira
kontutan, nahiz eta zehatzago adierazi, jorratuago dagoelako, hizkuntz egitu­
ren progresioa. Irakasle , talde didaktiko eta euskaltegi bakoitzaren esku gera­
tzen da, beren behar eta baldintzapenen arabera , holako edo halako joera di­
daktikoari lehentasuna ernatea, beti ere programazio honen mugarriak kontu­
tan izanik.
EUSKALDUNTZEAREN ALDIAK ET A URRATSAK
Arestian aipatu bezala, rnailek , besteak beste, denbora­unitate zentzua
dute. Zentzu horretan maila bakoitzak hainbeste ordutako Jana eskatzen duela
16
J
esan daiteke. Beraz, euskalduntze prozesua mailakatzean, denboraren arabe­
ra egituratzen da prozesua eta denbora­unitateetan zatitzen.
Programazio honetan bi denbora­unitate definitzen dira: handia bata, al­
dia, eta unitate minimoa bestea, urratsa.
a) Euskalduntzearen aldiak
Hiru aldi nagusi bereiz daitezke euskalduntze prozesuan: lehenengoa,
hasieratik ikaslea nola­hala hizketan jartzen den artekoa; bigarren aldia , lehe­
nengoaren bukaeratik ikasleak hizketarako halako seguntate eta erraztasun
bat lortzen duen artekoa, eta hirugarren aldia, bigarrenaren bukaeratik
EGAra artekoa.
Nahiz eta euskalduntze prozesu osoaren hasiera eta bukaera markatzea
baino zailagoa izan hiru aldien arteko mugak zehaztea, lagungarri gerta daite­
ke prozesua deskribatzea.
Lehen aldian suertatzen da euskalduntze prozesu osoan ematen den ger­
taera garrantzitsuenetako bat: hizketan hasten da ikaslea, horretarako behar
duen tresneriaz (hizkuntz formez) jabetu ondoren. Beraz, euskal hiztuna da
ikaslea lehen aldia burutzean.
Bigarren eta hirugarren aldietan askatuz eta hobetuz joango da lehen al­
dian hizketan hasi den ikaslea. Lehen urratsetan hizketarako beharrezkoak di­
tuen hainbat eta hainbat makulu (itzulpenarena, besteak beste) gero eta baz­
tergarriago gertatuko zaizkio, bidean aurrera doan heinean.
Bigarren aldiaren bukaeran, ia osoa den euskaldunarekin aurkituko gara:
hizjario handiz mintzatzen da eta euskara zuzen eta jator samarra erabiltzen
du, nahiz eta oraindik euskaldunberriaren zenbait akats nabariak izan.
Hirugarren aldiko zeregina izango da bigarren aldiaren bukaeran ematen
diren akatsak kentzea eta ikaslea EGA tituluak eskatzen duen mailaraino igo­
tzea.
.
.
.
Esan beharra dago aldi bakoitzari ordu­kopuru antzekoa dagokiola gutxi
'gorabehera: 400­500 eskola­ordu inguru.
Badu bere garrantzia euskalduntzearen hiru aldi horiek (aldi «natura­
lak», nolarebait esateko) bereizteak. Izan ere, bereizketa hori kontutan edu­
ki beharko bait da prozesuaren mailaketa eta antolaketari ekitean.
Beraz, egindako deskribaketari esker, hirutan banatua geratzen da lehen
unean euskalduntze prozesua. Grafikoz adierazita:
17
3. aldia
( 400­500 ordu)
2. aldia
( 400­500 ordu)
1. aldia
( 400­500 ordu)
b) Euskalduntzearen urratsak
Mailaketa gehiago zehazteko, unitate txikiagotara jo behar da. Urratsak
<lira beroiek. Urratsa eskola­ordutan definituz, 100­125 orduri dagokien aurre­
rabidea adierazten du. Beraz, hamabi urrats dagozkio guztira euskalduntze
prozesu osoari.
EUSKALDUNTZEAREN MAILAK
Euskalduntzearen helmuga EGAri dagokion mailan ipintzean, beren eus­
kalduntzea maila horretaraino eraman nahi dutenen projektua aintzat hartzen
da batetik eta euskalduntzea ikuspegi zabal eta orokorrez begiztatzeko aukera
eskaintzen bestetik.
Dena den, ez da ahaztu behar, dena delakoagatik, badela bere euskaldun­
tze projektuaren helmuga EGA mailan ez baina lehenago ezartzen duen per­
tsona eta erakunderik. Hauen kasua kontutan izanik, helmuga apalagoak ere,
mailak (11), definitu behar dira euskalduntze bidean.
Maita horiek ezartzerakoan, oinarritzat hartu behar <lira lehenxeago adie­
razitako aldien arteko bi mugak. Beraz, gutxienez beste bi helmuga marka dai­
tezke, EGAz gainera, euskalduntze prozesuan: lehen eta bigarren aldien arte­
ko muga, eta bigarren eta hirugarren aldien artekoa. Bi maila horietaz gaine­
ra, beste hirugarren bat ere jotzen da komenigarritzat: bigarren aldiaren er­
dialdean kokatu beharko litzatekeena, hain zuzen.
Maila bakoitzari dagokionez, minimotzat jo behar da lehenengo aldiaren
amaieran lortutako euskararen maila; hots, ezin bar daiteke gutxienezko hel­
(11) "Maila" hitza orain arte bere ohizko zentzuan erabili da. Hernendik aurrera, ordea, puntu ho­
netan ageri den zentzu hertsian ulertuko da.
18
mugatzat maila hori baino beheragokorik. Maita hori A maila izendatuko da
aurrerantzean. Hurrengo mailak, B mailak alegia, euskararen ezagutza ego­ .
kiagoa adierazten du, zenbait ikaslerentzat eta hainbat egoeratan gutxieneko­
tzat eskatu beharko dena. Gutxi gorabehera, orain arteko Oinarrizko Euska­
raren Agiriari dagokion maila da bigarren hau. Are goragokoa da, noski, C
mailari dagokion euskara­ezagutza, EGA mailaren atarikoa.
Beraz, mailaketa honen ondoren, honela geratzen da tajututa euskaldun­
tze prozesua:
EGA maila
3. aldia
(400­500 ordu)
2. maila
(400­500 ordu)
1. aldia
(400­500 ordu)
8. urratsa
7. urratsa
C maila
6. urratsa
5. urratsa
B maila
4. urratsa
3. urratsa
2. urratsa
A maila
1. urratsa
Beraz, lau urratsek osatzen dute A maila; bi gehiago behar dira B mailara
heltzeko; beste bi gehiago eginik iristen du ikasleak C maila; eta lau urrats
gehiagok (prograrnazio honetan definitzen ez direnek) osatuko lukete azken
aldia, C mailatik EGA mailara bitartekoa alegia.
MAILAKETAKO TERMINOLOGIA
Hizkuntz irakaskuntzaren mailaketan badago halako terminologi nahas­
keta batean erortzeko arriskurik. Izan ere, era askotako mailaketak erabiltzen
dira, eta ez beti erizpide berdinen arabera tajuturikoak. Horren ondorioz,
nahasbidera eraman gaitzakeen zenbait hitz eta termino desberdinekin aurki­
tzen gara aurrez aurre.
Euskara­irakaskuntzaren mailaketan ere badago horrelakorik. Gogora di­
tzagun, besteak beste, oinarrizko euskara kontzeptua eta horren inguruan egi­
19
niko mailaketa (12); Urraspide 8. alean (13) eginiko Van Passel­en (14) maila­
ketaren moldaketa, haren hasierako ezagupen mailari, oinarrizko ezagupen
mailari eta hobekuntza mailari erantsitako bitarteko maila (lehenengo bi mai­
len artean); eta azkenik Van Ek­en eskutik eta Europako Kontseiluaren bidez
etorri den «atalase maila» kontzeptua (15) eta bere inguruko beste sei rnai­
lak (16).
Helduen euskalduntzerako programazio hau egiterakoan, kontzeptu guzti
horiek kontutan hartuak izan dira baliagarri diren neurrian, baina ez da ez be­
roien moldaketarik ez itzulpenik erabili. Horregatik, mailak izendatzean, le­
trez izendatu dira, A, B eta C letrez hain zuzen ere, eta ez ohizko izenez. Be­
raz, programazio honetako mailaketa ez zaio oraingoz ez inolako terrninolo­
giari, ez inolako mailaketari lotzen.
MAILAKETAREN EDUKINA: HIZKUNTZ TREBETASUNAK, HIZKUNTZ
FUNTZIOAK, HIZKUNTZ FORMAK ETA TREBETASUN MAILA
Mailak, eta urratsak, denbora­unitate ez ezik, edukin­unitate ere badira,
hots, edukin baten jabe. Mailen eta urratsen edukin osagaiak euskalduntzea­
ren amaierako ikaslea definitzean emandakoak dira: hizkuntz trebetasunak,
hizkuntz funtzioak, hizkuntz formak eta trebetasun maila.
Baina euskaldun oso eta ikasi batek goi­mailan dituen osagai horiek maila
apalagoan ageri dira euskalduntzen ari denaren baitan. Izan ere, zenbat eta
aurreratuagoa egon ikasle baten euskalduntzea, hainbat eta goi­mailakoagoa
izango da berehizkuntz trebetasun, hizkuntz funtzio eta hizkuntz formen gara­
pena.
Helduen euskalduntzerako programazio honetan maila guztiak �A, B, C
eta EGA mailak­ seinalatu badira ere, ez dira denak neurri berean zehazten
edukinen aldetik. Eta edukina bera ere ez da zehaztasun berdinez adierazten
mailaz maila.
(12) OINARRIZKO EusKARARAKO BATZORDEA (1982): Hilz egin. Gidaliburua mailaz maila, Bilbo, Eus­
kaltzaindia.
(13) URRASPIDE, 8., 2. or.
(14) VAN PASSEL, F. (1973): Enseiianza de idiomas a /os adultos, Madrid, Fragua.
(15) ZUTABE, 2, 35­62. orr.
(16) TRIM (1978): Des voies possibles pour l'elaboration d'une structure generale d'rm systeme euro­
peen d'unites capitalisables pour l'apprentissage des langues vivantes par /es adultes, Strasbourg, Conseil
de l'Europe, 40. or. .
20
EUSKALDUNTZEA MAILAZ MAILA ET A
URRATSEZ URRATS
Euskalduntze prozesua mailakatzea, ikasle nahiz talde batek euskaldun­
tzean hutsetik hasi eta helmugara (EGA mailaraino zenbaitek) iritsi arte egin­
go duen bidea pausoz pauso markatu eta definitzea da. Aurrerabidea zenbait
alorretan gorpuzten da eta mailaz maila ematen.
Mailaz mailako aurrerabide horri dagokionean, ekar dezagun hona sarre­
ran azalduriko diseinua:
EGA maila
3. aldia
(400­500 ordu)
2. maila
( 400­500 ordu)
8. urratsa
7. urratsa
C maila
6. urratsa
B maila
5. urratsa
1. aldia
(400­500 ordu)
4. urratsa
3. urratsa
A maila
2. urratsa
1. urratsa
Bestalde, ikaslea mailaz maila euskalduntzen doan heinean, gero eta iaio­
tasun handiagoz menderatuko ditu hizkuntz trebetasunak, beteko hizkuntz
funtzioak, ezagutu eta erabiliko hizkuntz formak. Izan ere, eta besteak beste,
alor horietan gorpuzten da euskalduntzen ari denaren aurrerabidea. Beraz,
euskalduntzearen mailaketa hizkuntz trebetasun, hizkuntz funtzio, hizkuntz
forma eta trebetasun mailaren progresioa prozesuan zehar mailaz maila mar­
katzean datza; bestela esan, maila bakoitzari (A mailari, B mailari, C mailari
eta EGA mailari) dagozkion hizkuntz trebetasunak, hizkuntz funtzioak, hiz­
23
kuntz formak eta trebetasun maila erabakitzea da euskalduntzearen mailaketa
egitea.
Ezagunak dira lau hizkuntz trebetasunak ( entzumena edo entzundakoaren
ulermena, mintzamena, irakurmena edo irakurritakoaren ulermena eta idaz­
mena) eta aipatu besterik ez ditugu egiten.
·
Hizkuntz funtzioei dagokienean, termino hau berriagoa bada ere, euska­
raren irakaskuntzan joera komunikatiboa explizitatzen doan heinean, gero eta
erabiliagoa da. Edozein hiztun hizkuntzarekin egiteko gauza dena adierazten
du. Hiztunak hizkuntzaren bidez agurtu egiten du, galdetu, erantzun, eskatu,
harridura adierazi, eritziak eman eta abar. Agurtzea, galdetzea, erantzutea,
eskatzea, harridura adieraztea, eritziak ematea ... dira hizkuntz funtzioak.
Bi sail berezi ditugu hizkuntz formetan: deklinabidea, aditza eta sintaxia
batetik eta hiztegia bestetik.
Eta, azkenik, trebetasun maila dator. Euskalduntzen ari denaren aurrera­
bidea zehazteko ez da nahikoa zein hizkuntz trebetasun, hizkuntz funtzio eta
hizkuntz forma menderatzen dituen jakitea, baldin eta horiei dagokien trebe­
tasun mailaren berri ez badakigu. Zaila gertatzen da maila zehatz adieraztea;
izan ere, oso subjektiboa baita zuzentasunaren, jatortasunaren, hizjarioaren
eta beste zenbait kualitateren maila .ernatea.
Honenbestez, Helduen Euskalduntzerako Programazio honi dagokio­
nean, zehatz­rnehatz markatzen da bertan, seigarren urratseraino bederen,
euskararen hizkuntz formen progresioa; eta zabalago adierazten maila bakoi­
tzean landuko diren hizkuntz trebetasunak, hizkuntz funtzioak eta lortuko den
trebetasun maila. Hiztegia, berriz, eraskin gisa eta bere osotasunean ematen
da, mailaketa gerorako utziz.
24
A MAILA
(1­4. Urratsak)
A maila da euskalduntzean eman daitekeen maila minimoa. Beharbada,
zenbait ikaslek nahikoa izango dute gutxiagorekin ere, baina maila hau ezin
daiteke minimotzat jo.
A maila lortu duen ikaslea eguneroko egoerarik gehienetan moldatzeko
gauza izango da, nahiko ondo ulertuko du euskara eta hitzegin ere egingo du,
elkarrizketa erraz batean poliki eta normal parte hartzeko moduan.
Hala ere, ez da ahaztuko euskalduntzearen maila minimoa dela A maila,
normalean garapena eskatzen duena alegia.
Maita honek 400­SOOen bat eskola­ordu eskatzen ditu (17), eta lau urra­
tsek osatzen dute.
Euskalduntzearen A maila difinitzeko, Atalase Maita hartzen da oinarri­
tzat, baliagarri den neurrian. Esate baterako, Atalase Mailaren ildotik doaz
hemen aipatutako hizkuntz trebetasunak (entzumena, mintzamena, irakurme­
na, idazmena), hizkuntz funtzioak (zertarako erabiliko duen ikasleak euska­
ra), hizkuntz formak (hiztegia, deklinabidea, aditza eta sintaxia) eta ikasleak
beroietan lortuko duen maila. Dena den, badago kontutan hartu beharreko al­
derik Atalase Maita eta euskalduntzearen A mailaren artean.
HIZKUNTZ TREBET ASUNAK
Hizkuntz trebetasunei dagokienean, garbi dago euskalduntzearen A mai­
lako ikasleak euskara gehiago erabili beharko duela ahoz idatziz baino. Beraz,
ahozko komunikazioari emango zaio lehentasuna maila honetan.
Ahozko komunikazioa norabide bakarrekoa izan daiteke; adibidez, hiztu­
na entzulegoaren aurrean bakarrik hizketan ari denean edota irratia entzuten.
(17)"Eskola­orduez" hitzegitean kontutan izan behar da eskola­orduek eskolatik kanpoko lana du­
tela osagarri. Beraz, eskolatik kanpoko lanak biziro baldintza lezake ikasketen ordu­kopurua.
27
Kasurik gehienetan, halere, bi lagun ariko dira gutxienez elkarrekin hizketan
eta txandaka: batek hitzegiten duenean besteak entzun egingo du, eta alderan­
tziz.
Elkarrizketa da, beraz, euskalduntzearen A mailarako prestatzen ari dire­
nen egintza linguistiko nagusia. Horrek bi trebetasun eskatzen ditu: hitzegitea
eta ulertzea. Gauza nabaria da ikasleek askoz gehiago jakin behar dutela uler­
tzen hitzegiten baino. Izan ere, beren burua dakitenaren muga barruan min­
tzatzeko kontrola badezakete ere, ez daukate beren solaskideak kontrolatze­
rik. Hori horrela izaki, nahiko erraz defini dezakegu ikasle horiek behar duten
gaitasuna. Hala ere, zailago gertatzen da hori elkarrizketa bestek hasi duenean
edota ikaslearen jardunari bestek erantzuten dionean. Dena den, garbi dago
asko landu beharko dugula ikaslearen ulermena, edozein elkarrizketatan de­
fenditzeko prestatu nahi badugu behintzat.
Esan dezagun hemen hitz gutxitan euskalduntzearen A mailako ikasle ba­
tek zer ulertzeko gai izan behar duen:
­ berak egindako galderei dagozkien erantzunik normalenak;
­ berak aipatutako gaiei edota emandako erantzunei dagozkien ihardes­
penik normalenak edo probableenak;
­ informazio­bideek emandako ohizko oharrak;
­ zenbait ohar: argi ibili ! , kontuz!, gel di tu!, azkar!.
Idazmenaren helburua oso mugatua da A mailan. Helmugako taldekide
gehienek nahikoa izango <lute eskutitz errazak idazten eta zenbait inprimaki
betetzen jakitearekin. Beraz, idazmena lantzea baino gehiago zerbait idatzi
eta formula ezagun batzu erabiltzeko gauza izatea eskatzen da.
lrakurmenari dagokion helburua ere oso mugatua da. Euskalduntzearen
A mailako ikasleek karta, oharrak eta iragarki publikoetako textuak irakur­
tzen jakingo <lute.
Azpimarratu beharra dago hemen irakurmenari eta idazmenari buruz esa­
nak helburu minimoak direla, A mailako beharrei begira. Daitekeena da, eta
gertatu ere hala gertatzen da, textu idatzi gehiago erabiltzea horretara ohituak
dauden ikasleekin; beti ere idatzia helburutzat ez baina irakaskuntzarako la­
gungarritzat hartzen delarik.
Beraz, ikaslerik gehienak A mailara iritsitakoan askoz gorago egongo dira
idazmenean eta batez ere irakurmenean, guk hemen helburuak zehazterakoan
deskribatu duguna baino. Ikasle batzuk askoz landuagoa beharko dute idaz­
mena. Beste batzuk, ordea, nahiago izango dute idazmenari ez baina mintza­
menari gehiago ekitea.
28
HIZKUNTZ FUNTZIOAK
Hizkuntz funtzioen zerrenda hau antolatzerakoan, set kategoria nagusi
bereizi ditugu hitzezko komunikazioaren arloan:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gertakarien informazioa ematea eta eskatzea.
Adimenezko jarrerak/egoerak adieraztea eta egiaztatzea.
Hunkipenezko jarrerak/egoerak adieraztea eta egiaztatzea.
Jarrera moralak adieraztea eta egiaztatzea.
Zerbait egineraztea (pertsuasioa).
Gizarteko harremanak edo kunplimenduak.
Sei kategoria hauetariko bakoitza eta funtzioetariko bakoitza, noski, be­
reiz mamiturik azalduko da hizkuntz egintzetan. Hala ere, sarritan horietariko
bi edo hiru hizkuntz egintza bakarrean konbinaturik azalduko dira. Horrela,
esate baterako, baten batek gertakarien informazioa eskatzen duen bitartean,
ustekabea edo harridura ere adieraz dezake (hunkipenezko jarrera edo egoe­
ra). Halaz guztiz, funtzio bakoitza bereiz tratatzea komeni da eta funtzio ba­
koitzari dagozkion hizkuntz edukinak ondo zehaztea.
Hemen ematen den funtzio­zerrenda ez da inolaz ere osoa. Lehenengo
eta behin, funtzio guztiak bilduko lituzkeen zerrenda egitea ia ezinezkotzat
ernan daiteke. Bestalde, zerrenda hau A mailarako berariaz egindako hauta­
pena da. Hortaz, goragoko mailetan funtzio gehiago sartu beharko lirateke.
Argi eta garbi utzi behar da, hernen eskaintzen dugun zerrenda ez dela
hartu behar behin betikotzat edo erabatekotzat. Dena den, oinarri sendoa ger­
ta daitekeela uste dugu aplikazio praktikoetarako eta experimentu gisa. Duda­
rik gabe, Ian experimental honen ondorenak aztertu ondoren, aldaketa ugari
egin beharra izango da zerrenda honetan.
1. Gertakarien informazioa ematea eta eskatzea
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
Norbera eta besteak aurkeztea.
Zerbait kontatzea ( deskribapena eta narrazioa barne direlarik).
Bestek esana zuzentzea.
Galderak egitea.
2. Adimenezko jarrerak/egoerak adieraztea eta egiaztatzea
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
Adostasuna edo desadostasuna · adieraztea.
Adostasuna edo desadostasuna eskatzea (galderak eginez).
Zerbait ukatzea.
Eskaintza edo gonbita onartzea.
Eskaintza edo gonbita aide batera uztea ( ez onartzea).
Eskaintza edo gonbita onartzen den ala ez galdetzea.
29
2.7.
2.8.
2.9.
2.10.
2.11.
2.12.
2.13.
2.14.
2.15.
2.16.
2.17.
2.18.
2.19.
2.20.
2.21.
2.22.
2.23.
2.24.
Nork bere burua zerbait egiteko eskaintzea.
Baten batek zerbait edo norbait gogoan duen ala ahaztu zaion aitor­
tzea.
Baten batek zerbait edo norbait gogoan duen ala ahaztu zaion galde­
tzea.
Zerbait posibletzat ala ezinezkotzat jotzen den adieraztea (egin dai­
tekeen ala ez).
Zerbait posibletzat ala ezinezkotzat jotzen den galdetzea ( egin daite­
keen ala ez).
Gaitasuna eta gaitasun­eza adieraztea (zerbaitetarako gauza den ala
ez).
Zerbaitetarako gauza den ala ez galdetzea.
Zerbait bidezko ondoriotzat jotzen den ala ez adieraztea ( deduk­
zioa).
Zerbait bidezko ondoriotzat jotzen den ala ez galdetzea ( dedukzioa).
Norbait zerbaitetan seguru ala dudatan dagoen adieraztea eta zenba­
teraino.
Besteak zerbaitetan seguru ala dudatan dauden galdetzea eta zenba­
teraino.
Norbaitek zerbait egin beharra daukala edo ez adieraztea (zerbait
egiteko obligaziorik duen ala ez).
Norbaitek zerbait egin beharrik duen galdetzea (zerbait egiteko obli­
gaziorik duen ala ez).
·
Besteek zerbait egin beharra dutela edo ez adieraztea (zerbait egite­
ko obligaziorik duten ala ez).
Besteek zerbait egin beharrik daukaten galdetzea (zerbait egiteko
obligaziorik duten ala ez).
Zerbait egiteko baimena ematea eta eskatzea.
Bestek zerbait egiteko baimenik duen galdetzea.
Baimena ukatua dela aitortzea.
3. Hunkipenezko jarreraklegoerak adieraztea eta egiaztatzea
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
3.7.
30
Atsegina, gustoa, nahia adieraztea (zer nahi den, zer gustatzen
zaion ... ).
Atsegin­eza, gustorik eza, zerbait ez dela nahi edo ez zaiola gustatzen
adieraztea.
Norbaiti zer duen atsegin eta zer ez, zer gustatzen zaion eta zer ez
galdetzea.
Ustekabea edo harridura adieraztea.
Zerbaiten esperantza adieraztea (zer espero den).
Pozbidea edo satisfamendua adieraztea.
Deskontentua edo satisfamendurik eza adieraztea.
3.8.
3.9.
3.10.
3.11.
3.12.
3.13.
3.14.
3.15.
3.16.
3.17.
3.18.
3.19.
Satisfamendurik edota horren gabeziaz galdetzea (kontent dagoen
ala ez).
Etsipena edo desilusioa adieraztea.
Beldurra edo kezka adieraztea.
Norbaiti beldurrik edo kezkarik duen galdetzea.
Zerbait edo norbait nahiago dela adieraztea (hobespena).
Norbaiti zer edo zein nahiago duen (hobesten duen) galdetzea.
Eskerrona adieraztea.
Errukia edo sentimendua adieraztea.
Asmoa edo xedea adieraztea.
Norbaiti bere asmoen berri galdegitea.
Zerbaiten beharra .edo desira adieraztea.
Norbaiti bere beharren edo desiren berri galdegitea.
4. Jarrera moralak adieraztea eta egiaztatzea
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
4. 7.
4.8.
Aitzakiak jarri, barkamena eskatu.
Barkamen­eskeari erantzutea.
Norbaitek egina ontzat ematea edo oiniriztea (laudorioak eginez edo
ongi jokatu duela aditzera emanez).
Norbaitek egina gaitzestea.
Norbaiti oniritzia edo gaitzespena eskatzea.
Estimua adieraztea.
Damua edo tamala adieraztea.
Axolagabezia adieraztea.
5. Zerbait egineraztea edo zerbait egitera bultzatzea (pertsuasioa)
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
5.5.
5.6.
Ekintza baten burubidea idaroki edo proposatzea.
Besteei zerbait egiteko eskatzea.
Besteak zerbait egitera gonbidatzea.
Besteei zerbait egiteko aholku ematea.
Besteei kontuz ibiltzeko gaztigatzea edota zerbait egiteari uzteko.
Besteei zerbait egiteko argitasunak edo laguntasuna ematea.
6. Gizarteko harremanak edo kunplimenduak
6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
6.5.
6.6.
6.7.
Jendea agurtzeko.
Hasierako agurrak.
Aurkezpenak: besteak aurkeztean eta norbera aurkeztua denean.
Bukaerako agurrak: despeditzean.
Arreta erakartzeko.
Topa egiteko.
Otorduaren hasiera.
31
TREBETASUN MAILA
Hizkuntz trebetasunei eta hizkuntz funtzioei buruz esandakoek eta hiz­
kuntz formei buruz esango direnek euskalduntzearen A mailako ikasleen eza­
gutzak besterik ez dituzte zehazten. Definitzeke daude oraindik ezagutza ho­
riei dagozkien jatortasun, zuzentasun eta erraztasun mailak.
Zoritxarrez, puntu hau ezin deskriba daiteke besteak bezain zehatz. Be­
raz, orokorki eta gehiegi zehaztu gabe jardun beharko dugu trebetasun mailaz.
Beti ere, ikasleen gaitasuna komunikatzeko gaitasunaren arabera neurtu
beharko dugu. Izan ere, ikasle bat ez da helmugara iritsi, baldin eta entzuleek
ez badiote ulertzen. Beste hainbeste esan daiteke ulertzeko gauza ez denari
buruz ere.
Komunikazioak efikaza izan behar du gainera. Ez da efikaza izango hiztu­
na hitzetik hortzera trabatzen denean, akats gramatikal edo lexikal ugari egi­
ten dituenean, ahoskera era bat arrotza darabilenean ... ; ezta ere entzule bezala
uler dezan, behin eta berriro errepikatu behar zaionean, edota poliki­poliki,
oso hitz eta egitura gramatikal errazez hitzegin behar zaionean.
Gure eritziz, komunikazioa efikaza izango da:
1. ikasle hiztuna jatorrizko entzuleek erraz ulertzeko moduan mintzatzen
denean;
2. ikasle entzuleak jatorrizko hiztunak dioenaren muina ulertzen due­
nean, azkeneko hau gehiegi behartu gabe.
Erizpide hauek A mailarako bakarrik balio dute noski.
Formulazio honetan badaude gehiago zehaztu behar diren bi kontzeptu:
lehen erizpidean «erraz», eta bigarrenean «gehiegi».
Hiztuna «erraz» mintzatzen da, baldin eta
a) abiada egokiz,
b) nahiko zehaztasunez eta
c) nahiko zuzentasunez (gramatika, lexiko eta fonetika aldetik) hitzegi­
ten badu.
Entzuleak ez du hiztuna «gehiegi» behartzen, baldin eta hiztunak dioe­
naren muina
a) sarritan errepikatu gabe,
b) hizketa­abiadura «normal»en arteko mantsoena eta
c) tonuera estandarra edo estandar samarra ulertzen badu.
32
Hurbilketa hauek oraindik erabatekoak ez badira ere ( «egokia»,
«nahiko», «sarritan», «samarra» eta a bar lekuko), ikaslearen zein al­
derdi kontuan hartu behar diren adierazten digute, trebetasun maila ebaluatu
nahi denean.
Euskalduntzearen A mailako helburuetan ez dago irakurketa eta idazke­
tari dagokienik. Hala ere, zera esan dezakegu:
1. erraz irakurri beharko da ikasleek idaz dezaketena,
2. ikasleek irakurtzen dutenaren muina ulertzeko gai izan behar dute.
HIZKUNTZ FORMAK
Ikasleak hizketarako beharrezkoen dituen hizkuntz formek eta herriak
gehien erabiltzen dituenek osatzen dute A mailakoen bilduma. Bestela esan,
maila honetan ikasleak menderatu behar dituen euskal hizkuntz formak, eus­
karaz komunikatzeko tresneria minimoa osatzen dutenak izango dira.
Azpimarratu beharra dago oso garrantzizkotzat jotzen dela dagoeneko
maila honetan ikasleak ondo ezagutzea oinarrizko hizkuntz formak, nahiz eta
erabileran, hizketan batez ere, zenbait akats egin. Izan ere, maila honetan fin­
katzen bait dira euskara­ikasketaren oinarriak, trebetasunak, funtzioak eta
abar garatzea posible egingo duten zimenduak, alegia.
Hizkuntz formen artean, atal honetan deklinabide, aditz eta sintaxiari da­
gozkienak azaltzen ditugu, hiztegiarenak lehen eraskinerako uzten direlarik.
Nahiz eta hiztegi horren edukina A mailako hiztegira ez mugatu, bertan aurki­
tzen dira hitz premiazkoen eta erabilienak.
Hizkuntz formen berri ematean, berriz, lehenbizi urrats bakoitzaren ikus­
pegi orokorra ematen da; eta bigarren atal batean urratsez urrats zehazten dira
deklinabide, aditz eta sintaxi­formak, eta zenbait kasutan adibidez hornitzen.
33
A. IKUSPEGI OROKORRA
1.
1.
IZEN-SINTAGMA
1.
URRATSA
ADITZA
NOMINATIBOA (NOR)'
NOR
· lzen bereziak, arruntak sg., pl.
· Erakusteak
Pertsonalak
· Gatdetzaileak: ZER-ZEIN-NOR
NOL.AKO (A) ...
lndikatibozko orainaldia
NAIZ ...
NAGO
NOA
NATOR
NABIL
PARTITIBOA Mgg.
NOR- NORK
INESIBOA (NON) sg.
lndikatibozko orainaldia:
ABLATtBOA (NONDIK) sg.
NOIZ: astelehenean, berandu ...
ZENBAT (Zenbakiak)
NOLA: Ondo, aspertuta ...
POSPOSIZIOAK: Ondoan. gainean ...
PARTtKULAK: Ere,
* * *
ULERMEN MAILAN
DATtBOA (NORI) sg.
SINTAXIA
PERPAUS BAKUNA
ERGATtBOA (NORK) sg., pl.
ADLATIBOA (NORA) sq.
1.
OUT I ditut
DAU KAT I dauzkat
ADITZ-LOKUZIOAK
Bizi izan
Balio izan
Ari izan
Nahi izan
Behar izan
Ahal izan
Ezin izan
Baiezkoak
Ezezkoak
Galdezkoak
PERPAUS KONPOSATUA
Kopulatiboak ETA
Adbertsatiboak BAINA
Disjuntiboak EDO. ALA
GALOEGAIA
Galdegaia aditza ez denean
* * *
ULERMEN MAILAN
konpletiboak --el.A
-T(Z)EKO
Zehargatdera --eN
Kausala
--el.AKO
ASPEKTUA
Orainaldi burutugabea
Orainaldi burutua
Ohiturazko orainaldia
Geroaldia.
AGINTZEKOAK
ltxi! Etorri!
* * *
ULERMEN MAILAN
DIOT
ZAIT
• Oeklinabide kasu guztietan antzeko puntuak ipin daitezke. Hemen eredu gisa ematen dira nominatiboan. Beste kasuetan izen ar mien
numeroa bakarrik zehazten da.
34
2.
2.
IZEN-SINTAGMA
URRATSA
2. ADITZA
DATIBOA (NORI) sg., pl.
NOR- NORI
INSTRUMENTALA (ZERTAZ) Mgg.
lndikatibozko orainaldia
ZEREZKO
GENITIBO EDUTEZKOA (NOREN) sg., pl.
SOZIATIBOA (NOREKIN) sg., pl.
GENITIBO LEKU-DENBORAZKOA (NONGO) sg.
IZENORDE INDEFINIDOAK: !non, Ezer...
PARTIKULAK: Gabe.
ZAIT I zaizkit
NOR - NORI - NORK
lndikalibozko orainaldia
DIOT I dizkiot
DIZUT-DIDAZU-DIGUZUE ...
* * *
ULERMEN MAILAN
NINTZEN
NUEN
2.
SINTAXIA
PERPAUS KONPLETIBOAK
-eLA I -eNIK I -T(Z)EKO
ZEHARGALDERAK
-eN
NOMINALIZAZIOAK
-T(Z)EA I -T(Z)ERIK
KAUSALAK
-eLAKO I ETA I BAIT
MODUZKOAK
-T(Z)EN
­a
Partizipioa + -rlK
-TA
HELBURUZKOAK
-T(Z)ERA
-T(Z)EKO
-T(Z)EKO Genitiboa
DENBORAZKOAK
-T(Z)EAN
-eNEAN
ETA GERO I ONDOREN
BAINO I AURRETIK
BALDINTZAZKOAK
Baldintza Erreala
35
3.
3.
3. ADITZA
IZEN-SINTAGMA
INESIBOA (NON) pl.
URRATSA
NOR
ERLATIBOAK
GENITIBO LEKU-DENBORAZKOA (NONGO) pl.
lndikatibozko lehenaldia
ADLATIBOA (NORA) pl.
NINTZEN
DESTINATIBOA (NORENTZAT) sq., pl.
GRADU-MARKAK: -en
-egi
­aqo
ADBERBIOAK: Honela(ko), horrela(ko), hala(ko)
NOR- NORK
-eN
-TAKO
. 1· t k -eNA
N omma
iza ua -TAKOA
lndikatibozko lehenaldia
NUEN I NITUEN ...
KONPARATIBOAK
lndikatibozko orainaldia
BAINO ... -AGO
DAKIT I dakizkil...
DAKART I dakarlzal...
DARAMAT I daramalzal...
DIOT I ...
ASPEKTUA
Lehenaldi burulugabea
Lehenaldi burutua
Ohilurazko lehenaldia
lragan ondokoa
NOR - NORI - NORK
lndikatibozko lehenaldia
NION-ZIDAN-GENIZUN ...
36
3. SINTAXIA
4.
4.
URRATSA
4.
IZEN-SINTAGMA
NOR
ADLATIBO BUKATUZKOA (NORAINO) sg., pl.
Agintera
INTENTSIBOAK: Hementxe-Hortxe-Hantxe
ZAITEZ, ZOAZ,
ZAUDE ...
Bera-Berak
NOR- NORI
Bere-(Beren)
lndikatibozko lehenaldia
ADLATIBO BIDE ZUZENEKOA (NORANTZ) sg., pl.
SINTAXIA
ERLATIBOAK
ABLATIBOA (NONDIK) pl.
GRADUATZAILEAK: Honen, horren, hain
4.
ADITZA
ZATOZ,
ZITZAIDAN I zitzaizkidan
AOLATIBO DESTINATIBOA (NORAKO) sg., pl.
NOR- NORK
lndikatibozko orainaldia
NAU-ZAITUT-GAITUZU ...
Oeklinatuak
-eN
-TAKO
+ Dekl.
GALOEGAIA
Aditza
Menpeko Perpausa
KONPARATIBOAK
-eN BEZALA(KO) (A)
-eN MODUAN
ADINA + lzena
BEZAIN + Adjet./Adber.
Agintera
EZAZU I itzazu
EZAZUE I itzazue
NOR - NORI - NORK
Agintera (era laburrak)
(IDAK/ N) ...
37
B. URRATSEZ URRATS
1.
URRATSA
1.
IZEN SINTAGMA
ADI Bl DEAK
EDUKINAK
NOMINATIBOA (NOR)
lzen bereziak, arruntak sg. eta pl., adjekliboak' sg. eta pl.
Erakusleak (izenorde/adjeklibo)
HAU- HORI- HURAHAUEK- HORIEK- HAIEK
NI- (HI)- GU- ZU- ZUEK
Perlsonalak
ZER- ZEIN- NOR
Galdelzaileak
zertzu- zeintzu- nortzu
NOLAKO .... -A
NOLAKOA
NOLAKOAK
Miren, gizon-A, polit-AK
HAU I Emakume HAU
NOLAKO autoa?
NOLAKOA? txiki-A, gorri-A
NOLAKOAK? lxiki-AK. gorri-AK
ERGATIBOA (NORK)
lzen bereziak. arruntak sg. ela pl.
Erakusleak (izenordeiadjeklibo)
Perlsonalak
Galdelzaileak
Joseba-K, Miren-EK, haurr-A, haurr-EK.
HONEK- HORREK- HARK
NIK- (HIK)- GUK- ZUK- ZUEK
ZERK- ZEINEK- NORK
zertzuk- zeinlzuk- nortzuk
HONEK I Mulil HONEK
HAUEK- HORIEK- HAIEK
Zuhaitz-lK, ogi-rlK
PARTITIBOA
INESIBOA (NON)
lzen bereziak, arruntak sg.
Erakusleak sg.
Adberbioak
Galdetzailea
HONETAN- HORRETAN- HARTAN
HEMEN- HOR- HAN
NON
Bilbo-N, Gasteiz-eN, kale-AN, aulubus-eAN
kale horretan
AOLATIBOA (NORA)
lzen bereziak. arrunlak sg.
Erakusleak sg.
Adberbioak
Galdetzailea
Bilbo-RA, Gasteiz-A
HONETARA- HORRETARA- HARTARA
HONA- HORRA- HARA
NORA
ABLATIBOA (NONOIK)
lzen bereziak, arrunlak sg.
Erakusleak sg.
Adberbioak
Galdetzailea
Bilbo-TIK, Gasteiz-TIK, lrun-DIK, kale-TIK. autobus-eTIK
HONETATIK- HORRETATIK- HARTATIK
HEMENDIK- HORTIK- HANDIK
NONDIK
NOIZ
Orduen izenak
Egunen izenak
Hilabeteen izenak
Adberhio eta gisakoak:
Bostak, boslelan
GOIZ- BERANDU
GOIZEAN, ARRA TSAI.DEAN
' Beste kasuetan ez dugu Adjektiboa aipatu. lzen arrunta bezala jokatzen bail da.
38
EDUKINAK
ADIBIDEAK
ZEN BAT
Zenbakiak
NOLA
(Zer moduz)
Adberbio eta gisakoak:
ONDO· GAIZKI
POZIK. NEKATUTA ...
Posposlzloak
ONDOAN. GAINEAN. AURREAN,
ARTE ...
Elxe ondoan, mahai azpilik ...
Partlkulak
ERE
Gu ERE gaur etorri gara
Bal, bi, hiru ...
* * *
U�ERMEN MA/LAN
DATIBOA (NORI) sg.
39
1.
ADITZA
EDUKINAK
ADI Bl DEAK
NOR
lndikalibozko orainaldia (lrinkoallagunlzailea)
- NAIZ- (HAIZ)- DA- GARA- ZARAZARETE- DIRA
· lndikatibozko orainaldia (lrinkoa)
- NAGO- (HAGO)- DAGO- GAUDE- ZAUDEZAUDETE- DAUDE
- NOA- (HOA)- DOA- GOAZ- ZOAl.ZOAl.TE- DOA!.
-NATOR- (HATOR)- DATOR- GATOZZATOZ- ZATOZTE- DATOZ
- NABIL- (HABIL)- DABIL- GABILTZAZABILTZA- ZABILTZATE- DABILTZA
Ni neska NAIZ/ Ni joan NAIZ
NOR- NORK
lndikalibozko orainaldia (lrinkoallagunlzailea)
- DUT- (DUK/N)- DU- DUGU- DUZUDUZUE- DUTE
DITUT- (DITUK/N)- DITU- DITUGUDITUZU- DITUZUE- DITUZTE
lndikalibozko orainaldia (trinkoa)
- DAU KAT- (DAUKAK/N)- DAU KA- DAUKAGUDAUKAZU- DAUKAZUE- DAUKATE
DAUZKA T- (DAUZKAK/N)- DAUZKADAUZKAGU- DAUZKAZU- DAUZKAZUEDAUZKATE
Zuk presa DUZU I Zuk JAN DUZU
ADITZ-LOKUZIOAK
BIZ! !ZAN
BAUD IZAN
(an/l(z)en+) ARI IZAN
(Partizipioa+) NAHi IZAN
(Parlizipioa+) BEHAR !ZAN
(Partizipioa+) AHAL IZAN
EZIN IZAN ( + Partizipioa
BIZI NAIZ
BAUD DU
jolaseAN I jolasTEN ARI DIRA
ogia (jan) NAHi DU
ura (hartu) BEHAR DU
ikusi AHAL DUT. Joan AHAL NAIZ
EZIN DUT ikusi. EZIN NAIZ joan
ASPEKTUA
Adilz-izenkiak
(Parlizipioa; -T(Z)EN; -Ko)
lndikalibozko
ORAINALDI BURUTUGABEA
ORAINALDI BURUTUA
OHITURAZKO ORAINALDIA
GEROALDIA
Sartu- Sartzen- Sartuko
lkusi- lkusten- lkusiko
Sartzen ari naiz / lkusten ari naiz
Sartu naiz
lkusi dut
Sartzen naiz
lkusten dut
Sartuko naiz lkusiko dut
AGINTEZKOAK
(jokalu gabe)
Etorri! Hartu!
ULERMEN MAILAN
* * *
ZAIT-ZAIO ...
DIOT-DIO ...
40
1.
SINTAXIA
EDUKINAK
ADIBIDEAK
PERPAUS BAKUNA
Baiezkoak
Ezezkoak
Galdezkoak
Agintezkoak
Neska IKUSI OUT
EZ OUT neskarlK IKUSI
NeskarlK ikusi duzu?
Alea itxi!
PERPAUS KONPOSATUA
Kopulatiboak: ETA
Adbertsaliboak: BAINA
Oisjuntiboak: EDD. ALA
GALOEGAIA
Galdegaia adilza ez denean
Eskolara GAUR hasi gara
* * *
ULERMEN MAILAN
Konpletiboak: -eLA
-T(Z)EKO
Zehargaldera: -eN
Kausala:
-eLAKO
Egia deLA
Joa TEKO esan du
Ez dakit elorri deN
Zaharra deLAKO
41
2.
URRATSA
2.
IZEN-SINTAGMA
ADIBIDEAK
EOUKINAK
DATIBOA (NORI)
lzen bereziak. arruntak sg. ela pl.
Erakusleak (izenorde/adjeklibo)
· Pertsonalak
Galdetzaileak
Joseba-rl, Miren-1, haurr-ARI, haurr-EI
HON!- HORAi- HARi
HAUEI- HORIEI- HAIEI
NIAi- (HIRI)- GURt- ZUAI- ZUEI
NORI, ZEINI, ZEAi
INSTRUMENTALA (ZERTAZ- ZEREZ- NOLA)
Ardo-Z, tren-eZ
lzen arruntak Mugagabean
ZEREZKO
Harri-ZKO, egurr-eZKO
· lzen arruntak
GENITIBO EDUTEZKOA (NOREN)
lzen bereziak, arruntak sg. eta pl.
Erakusleak (izenorde/adjeklibo)
Posesiboak
· Galdetzaileak
· Nominalizatuak
HONEN- HORREN- HAREN
HAUEN- HORIEN- HAIEN
NIRE- (HIRE)- GURE- ZURE- ZUEN
NOREN- ZEINEN
NORENA
NORENAK
. Joseba-rEN, Miren-EN. zuhaitz-AREN, zuhaitz-EN
HONENA I Neska HONENA
Norena? Zure-A, llziarr-eNA
Norenak? Mulil horren-AK
SOZIATIBOA (NOREKIN)
· lzen bereziak. arrunlak sg. eta pl.
· Erakusleak (izenorde/adjektibo)
· Pertsonalak
Galdetzaileak
Joseba-rEKIN, Miren-EKIN, mutil-AREKIN, mulil-EKIN
HONEKIN- HORREKIN- HAREKIN
HAUEKIN- HORIEKIN- HAIEKIN
NIREKtN- (HIREKIN)- GUREKINZUREKIN- ZUEKIN
NOREKIN- ZEINEKIN
GENITIBO LEKU-DENBORAZKOA (NONGO)
· lzen bereziak, arruntak sg.
· Erakusleak
Adberbioak
Galdetzaileak
· Nominalizatuak
Bilbo-KO, Gasleiz-KO', herri-KO. zuhaitz-eKO
HONETAKO- HORRETAKO- HAATAKO
HEMENGO- HORKO- HANGO
NONGO
NONGOA
NONGOAK
Nongoa? etxe-koA
Nongoak? Eibar-koAK
IZENOROE INDEFINIDOAK
(EZ +) INOR- EZER- !NON- INOIZ ( +EZ)
NORBAtT- ZEABAIT- NONBAIT- NOIZBAIT
PARTIKULAK Gabe
Ez du! inor ikusi /J inor ez dul ikusi
L�nik GABE/ Ian GABE
' Euskallzaindiak onartzen ditu honelako lormak ere: Gasleiz-eKO. Gasteiz-eRA. elab.
42
2.
ADITZA
EDUKINAK
ADIBIDEAK
NOR - NORI
lndikalibozko orainaldia (lagunlzailea)
ZAIT- (ZAIK/N)- ZAIO- ZAIGU· ZAIZUZAIZUE- ZAIE
ZAIZKIT..."
Bollsa lurrera EROAI ZAIT
NOR - NORI - NORK
· lndikalibozko orainaldia (Jagunlzailea)
DIOT- (DIOK/N)- DID- DIOGU- DIOZUDIOZUE- DIOTE
DIET- (DIEK/N)- DIE- DIEGU- DIEZUDIEZUE- DIETE
(DIOAK/N)- DIT- DIOAZU- OIDAZUEDIDATE
(DIGUK/N)- DIGU- DIGUZU· DIGUZUEDIGUTE
DIZUT- DIZU- DIZUGU- DIZUTE
DIZUET- DIZUE- DIZUEGU- DIZUETE
(DIAT/DINAL)
DIZKIOL
ULERMEN MAILAN
* * *
NINTZEN-ZEN .
NUEN-ZUEN .
43
2.
SINTAXIA
AOIBIDEAK
EOUKINAK
PERPAUS KONPLETIBOAK
Baiezkoa
Ezezkoa
Agintezkoa
-elA
-eNIK
-T(Z)EKO
deLA, duelA, dudaLA ...
deNIK, dudaNIK ...
Amak joaTEKO esan du
-eN
Ez dakit zer ·ordu deN
-T(Z)EA
-T(Z)ERIK
JaTEA ona da
Ez dut joaTERIK
-elAKO
ETA
BAIT
Berandu deLAKO
Berandu da ETA
Berandu BAIT da
ZEHARGALDERAK
NOMINALIZAZIOAK
KAUSALAK
MODUZKOAK
Partizipioa +
r� r
-rlK
-TA
lkasTEN igaro dut gaua
Maki la hartuZ/harturlK/hartu TA
Zopa janeZ/janlK/janDA
HELBURUZKOAK
Genitiboa
DENBORAZKOAK
Parlizipioa +
-T(Z)ERA
-T(Z)EKO
-T(Z)EKO
Pa sea TZERA noa
Autoa ibilTZEKO da
ldazTEKO makina
-T(Z)EAN
-eNEAN
Dendan sarTZEAN ikusi zailut
Etorri deNEAN ikusi dut
Garbitu ETA GERO kalera irten da
Garbitu ONOOREN kalera irten da
lrten BAINO LEHEN garbitu da
lrten AURRETIK garbitu da
[ ETA GERO
ONDOREN
BAINO LEHEN
AURRETIK
BALDINTZAZKOAK
Baldintza Erreala (BALDIN) BA· ... -KO
44
Etortzen BAZARA. afalduKO dugu
3.
3.
URRATSA
IZEN-SINTAGMA
ADI Bl DEAK
EDUKINAK
INESIBOA (NON)
· lzen arruntak pl.
· Erakusleak pl.
Mendi-ETAN, zuhailz-ETAN
HAUETAN- HORIETAN- HAIETAN
GENITIBO LEKU-OENBORAZKOA (NONGO)
· lzen arruntak pl.
· Erakusleak pl.
Mendi-ETAKO, zuhaitz-ETAKO
HAUETAKO- HORIETAKO- HAIETAKO
ADLATIBOA (NORA)
· lzen arruntak pl.
· Erakusleak pl.
Mendi-ETARA, zuhaitz-ETARA
HAUETARA- HORIETARA- HAIETARA
DESTINATIBOA (NORENTZAT)
· lzen bereziak, arruntak sg. eta pl.
· Erakusleak (izenorde/adjeklibo)
· Pertsonalak
· Galdetzaileak
Joseba-rENTZAT, Miren-ENTZAT, ume-ARENTZAT,
ume-ENTZAT
HONENTZAT- HORRENTZAT- HARENTZAT
HAUENTZA T- HORIENTZAT- HAIENTZAT
NIRETZAT- (HIRETZAT)- GURETZA TZURETZAT- ZUENTZAT
NORENTZAT, ZEINENTZAT
GRAOU-MARKAK
·Adjektibo eta adberbioetan
-EN
-EGI
-AGO
handi-EN
handi-EGI
handi-AGO
HONELA- HORRELA- HALA
HONELAKO- HORRELAKO- HALAKO
HORRELA ibillzen da
HORRELAKO gizona
ADBERBIOAK
· Nominalizatuak
45
3.
ADITZA
EDUKINAK
ADIBIDEAK
NOR
· lndikalibozko lehenaldia (lrinkoa/lagunlzailea)
NINTZEN- (HINTZEN)- ZEN- GINEN- ZINENZINETEN- ZIAEN
Txikiak GINEN I Kalera JAITSI GINEN
NOR- NORK
lndikalibozko lehenaldia (lrinkoa/laguntzailea)
NUEN- (HUEN)- ZUEN- GENUEN- ZENUENZENUTEN- ZUTEN
NITUEN ...
lndikalibozko orainaldia (lrinkoa)
- OAKIT - (OAKIK/N)- OAKI- DAKIGU- OAKIZUOAKIZUE- OAKITE
OAKIZKIT ...
- DAKART - (OAKAAK/N)- DAKAR- OAKAAGUDAKARZU- DAKAAZUE- DAKARTE
DAKARTZAT ...
- DAAAMAT- (DARAMAK/N)- DAAAMA- DAAAMAGU
DARAMAZU- DARAMAZUE- OARAMATE
DARAMATZAT...
- OIOT · (DIOK/N)- OIO- DIOGU- DIOZU- DIOTE ...
Galtzak NITUEN I EZ NITUEN galtzak
EROS!
ASPEKTUA
Lehenaldi burutugabea
Lehenaldi burutua
Ohilurazko lehenaldia
lragan ondokoa
lndikalibozko
NOR - NORI - NORK
lndikalibozko lehenaldia (laguntzailea)
- (NIAN/NAN)· NION- NIZUN- NIZUEN- NIEN
- (HIOAN- HION- HIGUN- HIEN)
- ZIDAN- (ZIANtNAN)- ZION- ZIGUN- ZIZUN- ZIZUEN
ZIEN
- GENION- GENIZUN- GENIZUEN- GENIEN
- ZENIOAN- ZENION- ZENIGUN- ZENIEN
- ZENIOATEN- ZENIOTEN- ZENIGUTEN- ZENIETEN
-ZIOATEN- (ZIATEN/NATEN)· ZIOTEN- ZIGUTENZIZUTEN- ZIZUETEN- ZIETEN
- NIZKION- NIZKIZUN ...
46
ilartzen ari nintzen I lkusten ari ninlzen
Sartu ninlzen
lkusi nuen
lkusten nuen
Sartzen nintzen
lkusiko nuen
Sartuko ninlzen
3.
SINTAXIA
ADIBIDEAK
EDUKINAK
ERLATIBOAK
-eN
-TAKO
Elorri deN mulila
ElorriTAKO mulila
-eNA
-TAKOA
Elorri deNA
ElorriTAKOA
BAINO ... -AGO
Zu BAINO zaharrAGO
Nominalizaluak
KONPARATIBOAK
47
4.
URRATSA
4.
IZEN-SINTAGMA
EDUKINAK
ADI Bl DEAK
ABLATIBOA (NONDIK)
· lzen arruntak pl.
· Erakusleak pl.
Mendi-ET ATIK. zuhailz-ET ATIK
HAUETATIK- HORIETATIK- HAIETATIK
ADLATIBOA BUKATUZKOA (NORAINO)
· lzen bereziak, arruntak sg. eta pl.
· Erakusleak:
· Adberbioak
· Galdetzaileak
Bilbo-RAINO, Gasleiz-AINO, mendi-RAINO,
zuhailz-eRAINO, mendi-ETARAINO
HONETARAINO- HORRETARAINO- HARTARAINO
HAUETARAINO- HORIETARAINO- HAIETARAINO
HONAINO- HORRAINO- HARAINO
NORAINO
GRADUATZAILEAK
HONEN- HORREN- HAIN
HORREN txikia
HEMENTXE- HORTXE- HANTXE
HONELAXE- HORRELAXE- HALAXE
BERA- BERAK
BERE- (BEREN)
BERAK egin du
BERE autoa saldu du
INTENTSIBOAK
· Adberbioak
· Pertsonatak
· Posesiboak
ADLATIBO BIDE ZUZENEKOA (NORANTZ)
· lzen bereziak, arruntak sg. eta pl.
· Erakusleak
HONETARANTZ- HORRETARANTZ- HARTARANTZ
HAUETARANTZ- HORIETARANTZ- HAIETARANTZ
· Adberbioak
HONANTZ- HORRANTZ- HARANTZ
NO RANTZ
· Galdetzaileak
Lesaka-RANTZ, tontorr-eRANTZ, mendi-ETARANTZ ...
ADLATIBO DESTINATIBOA (NDRAKO)
· lzen bereziak, arrunlak sg. pl.
· Erakusleak
HONETARAKO- HORRETARAKO- HARTARAKO
HAUETARAKO- HORIETARAKO- HAIETARAKO
· Adberbioak
HONAKO- HORRAKO- HARAKO
· Galdetzaileak
NORAKO
48
Hernani-RAKO, herri-RAKO, mendi-ETARAKO ...
4.
ADITZA
EDUKINAK
ADIBIDEAK
NOR
· Aginlera (lagunlzailea)
ZAITEZ- ZAITEZTE
· Agintera (lrinkoa)
ZOAZ- ZOAZTE
ZATOZ- ZATOZTE
ZAUDE- ZAUDETE
NOR- NORI
· lndikalibozko lehenaldia (lagunlzailea)
ZITZAIDAN- (ZITZAIAN/NAN)ZtTZAlON- ZITZAIGUN- ZITZAIZUN-
Laguna elxera ETOARI ZITZAIDAN
ZITZAIZUEN­ ZITZAIEN­ ZITZAIZKIDAN ...
NOR- NORK
· lndikalibozko orainaldia (laguntzailea)
(NAUK/N)- NAU- NAUZU- NAUZUE· NAUTE
(GAITUK/N)- GAITU· GAITUZU- GAITUZUEGAITUZTE
ZAITUT · ZAITU- ZAITUGU- ZAITUZTE
ZAITUZTET- ZAITUZTE- ZAITUZTEGUZAITUZTE(TE)
(HAU ... )
· Aginlera (lagunlzailea)
EZAZU· EZAZUE
ITZAZU- ITZAZUE
NOR - NORI - NORK.
· Aginlera (era laburrak)
- (IDAK/N)- IDAZU- IDAZUE
- (IZKIDAK/N) ...
- (IOK/N)- IOZU- IOZUE
- (IZKIOK/N) ...
- (IGUKIN)- IGUZU- IGUZUE
- (IZKIGUK/N) ...
- (!EKIN)- IEZU- IGUZUE
- (IZKIEK/N) ...
49
4.
SINTAXIA
AOIBIOEAK
EOUKINAK
ERLATIBOAK
Etorri deNAK I deNARI I denAREN
-eN
+ Deklinabide guztiak
Deklinaluak
-TAKO
EtorriTAKOAK I EtorriTAKOARI
GALDEGAIA
Adilza galdegai denean («egin» sartoz)
Menpeko Perpausa denean
ETORRI egin da
HASERRETU DELAKO jean da
KONPARATIBOAK
( -eN) BEZALA
(-eN)BEZALAKO (A)
-eN MODUAN
ADINA + lzena
BEZAIN + Adjektiboa/Adberbioa
so
Zu (ibillzen zareN) BEZALA
Zu (zaren) BEZALAKOA.
Zu BEZALAKO emakumeA
Nik egilen dudaN MODUAN
Nik zuk ADINA liburu dilut
Ni zu BEZAIN gizena naiz
B MAILA
(5­6. Urratsak)
Aurreko maila, A maila, minimotzat definitu dugu. Zenbaiten ustez, or­
dea, minimoegia da eta ezinbestez goragoko beste maila minimo bat eskatzen
du: B maila, alegia.
Bi urrats berrik osatzen dute B maila hau; beraz, A mailatik B mailara
200en bat eskola­orduko tartea eta garapena dago.
B maila, orain arte Oinarrizko Euskararen maila bezala ezagutua izan de­
naren kidekoa da. Asko dira euskararen gutxieneko mailatzat jotzen dutenak.
Ez da erraza maila minimo honen ezaugarrietan bat etortzen. Dena den,
B maila minimotzat ematen dutenentzat, gutxieneko maila zera da: behin mai­
la hori lortzen duen ikasleari euskaldutze prozesuan atzera egitea nekeza ger­
tatuko zaionekoa.
B maila hau lortu duen ikasleak A maila soilean geratu denaren aldean,
besteak beste, askoz errazago hitzegiten du, ulertu ere hobeto ulertzen du, hiz­
kuntz forma gehiago ezagutzen ditu. Hala ere, nahiz eta hizkuntz forma gehie­
nak ondo ezagutu, izango du zertan aurreraturik, mintzamenean batipat.
HIZKUNTZ TREBETASUNAK
A mailan bezala, B mailan ere hizkuntz trebetasunen artean mintzamena­
ri ematen zaio lehentasuna. Eta mintzamenean nabari da hain zuzen A maila­
tik B mailara dagoen aldea. Beste hiru trebetasunak ere landuko dira, baina
batez ere mintzamenari eragiten dioten heinean. Esate baterako, garrantzi
handia emango zaio idazmenari, hizkuntz formak zehaztu eta finkatzeko ema­
ten duen aukeragatik.
Egoki datorkigu hemen ikasleak euskara­ikaskuntzan jarraitzen duen
prozesua gogoratzea.
Euskaltegietan euskara ikasten ari denak, normalean, hizkuntz formak
ikasten ditu lehenbizi; gero hizkuntza ulertzen hasten da, entzuten eta irakur­
52
tzen duena ulertzen; eta, azkenik, aktiboki erabiltzen du hizkuntza, nola hiz­
ketan hala idazketan ere.
Beraz, hizkuntz trebetasunen artean mintzamena da normalean azkena
garatzen dena. Bestalde, hizkuntz formak menderatzeak urratzen die bidea
trebetasunei.
Guzti horren arabera, euskalduntzearen B maila honetan garrantzi handia
ematen zaio ikasleak hizkuntz formen alorrean lortu behar duen ezagutzari eta
kontutan hartzen da hizkuntz trebetasunak ez direla elkarren pareko agertzen,
mintzamena delarik azken garatzen dena.
HIZKUNTZ FUNTZIOAK
A mailarako aipatu ditugun hizkuntz funtzioak berak dira maila honetan
landu beharrekoak. Oso maila minimorako definituak badaude ere A mailako
funtzioak, B mailarako ere balio dute. lzan ere, A eta B mailaren arteko be­
reizgarriak gehiago kokatu behar bait dira trebetasun mailan.
TREBET ASUN MAILA
Seigarren urratsa gainditu duenaren trebetasunei dagokien maila adieraz­
teko, ikaslearen beraren zenbait bereizgarri aipatzea dugu egokiena.
Euskalduntzearen B mailako ikasleak, besteak beste:
­ Ez ditu aditz­sistemak nahasten, ez idatziz ez hizketan.
­ Aditz­formak ere ondo erabiltzen ditu, nahiz eta hitzegin aurretik
pentsatu behar izan.
­ Ergatiboa erabiltzen badaki, nahiz eta hitzegiterakoan zenbaitetan huts
egin.
­ Ergatiboarekin gertatzen zaiona bera gertatzen zaio erlatiboarekin,
nominalizazioarekin eta konpletiboarekin: hizketan ez ditu teorian eta
idatzizko frogetan bezain ongi menderatzen; jakin badakizki, baina
erabilgaitzak gertatzen zaizkio oraindik ere.
­ Hizketan zuzen eta poliki egiten du, nahiz eta hizjarioa falta zaion; izan
ere, askotan bi aldiz pentsatu behar izaten du zerbait esan aurretik;
hizketaren harian zuzentzen ditu erruak.
Amaigabe luza ditzakegu honela laburbil genitzakeen bereizgarri horiek:
euskalduntzearen B mailara iritsi denak baditu euskararen oinarri teorikoak;
ezagutzen ditu hizkuntzaren giltzak; askatzea falta zaio, batez ere mintzamena
garatzea.
53
HIZKUNTZ FORMAK
Euskalduntzearen A mailara iritsi den ikasleak hizkuntz forma ohizkoe­
nak eta oinarrizkoenak ezagutu eta, nekez bada ere, erabiltzen ditu. Hala ere,
badira beste zenbait hizkuntz forma ere oinarrizkotzat jotzen direnak, hemen
aipatzen direnak hain zuzen.
Bestalde, A mailan garrantzi handia eman bazaio hizkuntz formak ondo
ezagutzeari, sobera dago hemen gauza bera errepikatzea.
Honenbestez, A maila definitzerakoan bezala, hemen ere bi eratan ema­
ten ditugu hizkuntz formak: lehenbizi, bi urratsetakoen ikuspegi orokorra
azaltzen da, eta ondoren zehatzago ematen dira, eta urratsez urrats eman ere,
nola deklinabideari hala aditzari eta sintaxiari dagozkien formak.
Azkenik esan beharra dago, eraskineko hiztegiaren edukina maila honi
egokitzen zaiola zuzenkien.
54
A. IKUSPEGI OROKORRA
5.
5.
URRATSA
IZEN-SINTAGMA
5.
ADITZA
ADLATIBOA (NDRENGANA) sg., pl.
NOR
ADLA TIBD BUKA TUZKDA (NDRENGANAINO)
sg., pl.
lndikatibozko lehenaldia
MOTIBATIBOA (NORENGATIK) sg., pl.
MUGAGABEA NOIZ ERABILI
NOMINATIBOA (NOR) Mgg.
ERGATIBOA (NORK) Mgg.
GENITIBO EDUTEZKOA (NOREN) Mgg.
SOZIATIBOA (NOREKIN) Mgg.
DESTINATIBOA (NORENTZAT) Mgg.
GENITIBO LEKU-OENBORAZKOA
(NONGO) Mgg.
ADLA TIBOA (NORA) Mgg.
ABLATIBOA (NONDIK) Mgg.
ATZIZKIAK:
-ARI; -DUN; -GARRI; -KA;
-KERIA; -Kl; -NA; -ORO;
-TAR(-AR); -TASUN; TSU;
-TU; -TZAILE(-LE); -ZALE
NENGOEN
NENTORREN
NIN DOAN
NENBILEN
Ahalezko orainaldia
NAITEKE
lndikatibozko baldintzak
BANINTZ
NINTZATEKE
5.
SINTAXIA
NOMINALIZAZIOAK
-T(Z)EAK
-T(Z)EARI
-T(Z)EAREN
BALDINTZAZKOAK
-eZ GERO
-T(Z)EKOTAN
KDNTZESIBOAK
NAHIZ ETA
Partizipioa + AAREN
BA- ... ERE
NOR - NORI
lndikatibozko baldintzak
BALITZAIT I balitzaizkit
LITZAIDAKE I litzaizkidake
NOR- NORK
lndikatibozko lehenaldia
ADBERTSATIBOAK
HALA ETA GUZTIZ
HALERE, HALA ERE
ORD EA
BERRIZ
BAIZIK
NINDUEN-ZINTUDAN
-GINTUZTEN ...
lndikatibozko lehenaldia
NEUKAN I neuzkan
NEKIEN I nekizkien
NEKARREN I nekartzan
NERAMAN I neramatzan
NIOEN
Ahalezko orainaldia
DEZAKET I ditzaket
lndikatibozko baldintzak
BANU I banitu
NUKE I nituzke
NOR - NORI - NORK
lndikatibozko baldintzak
BANIO I banizkio
NIOKE I nizkioke
55
6.
6.
URRATSA
IZEN-SINTAGMA
6.
ADITZA
INESIBOA (NORENGAN) sg., pl
NOR
ABLATIBOA (NORENGANDIK) sg., pl.
Ahalezko lehenaldia
AOLA TIBO 8. ZUZEN. (NORENGANAKO) sg., pl.
INOEFINITUAK: Edozer, Edozein
Zernahi, ...
Honenbesle, ...
Honenbesteko, ...
6.
SINTAXIA
OENBORAZKOAK
NINTEKE
Ahatezko hipotetikoa
NINTEKEEN .
Agintera
(HADI)
NOR- NORK
Ahatezko lehenaldia
-eN BITARTEAN
ARTE
DROUKO I BEZAIN LASTER
-T(Z) ERAKOAN
-eNERAKO
-eNETIK
-eLA
-eN BAKOITZEAN
HELBURUZKOAK
-T(Z)EARREN
NEZAKEEN I nitzakeen
Ahalezko hipotetikoa
NEZAKE I nitzake
Agintera
(NAZAK/N)
NOR - NORI - NORK
Agintera
(IEZAOAK/N) I (iezazkidak/n)
* * *
ULERMEN MAILAN
NOR
Subjuntibozko orainaldia
NADIN
NOR- NORI
lndikatibozko orainaldia
DAGDKID I dagozkio
NOR - NORK
Subjuntibozko orainaldia
DEZADAN I ditzadan
56
KAUSALAK
-T(Z)EAGATIK
-eNEZ GERO
* * *
ULERMEN MAILAN
NOMINALIZAZIOAK
-T(Z)ETIK
-T(Z)EAZ
8. URRATSEZ URRATS
S.
URRATSA
5.
IZEN-SINTAGMA
EDUKINAK
ADIBIDEAK
ADLATIBOA (NORENGANA)
· lzen bereziak, arrunlak sg., pl.
· Erakusleak
· Perlsonalak
· Galdelzaileak
Miren-ENGANA, Koldo-rENGANA, ume-AAENGANA,
ume-ENGANA
HONENGANA- HORAENGANA- HARENGANA
HAUENGANA- HOAIENGANA- HAIENGANA
NIREGANA- (HIREGANA)- GUREGANAZUREGANA- ZUENGANA
NORENGANA
ADLATIBO BUKATUZKOA (NORENGANAINO)
· lzen bereziak, arrunlak sg., pl.
· Erakusleak
· Perlsonalak
· Galdelzaileak
Jon-ENGANAINO, Jone-rENGANAINO,
andre-ARENGANAINO, andre-ENGANAINO
HONENGANAINO- HORAENGANAINOHARENGANAINO
HAUENGANAINO- HOAIENGANAINOHAIENGANAINO
NIAEGANAINO- (HIAEGANAINO)- GUAEGANAINOZUAEGANAINO- ZUENGANAINO
NOAENGANAINO
MOTIBATIBOA (NORENGATIK)
· lzen bereziak, arrunlak sg., pl.
· Erakusleak
· Perlsonalak
· Galdelzaileak
Jon-ENGATIK, Ane-rENGATIK, mulil-ARENGATIK,
eguraldi-AAENGATIK, nesk-ENGATIK
HONENGATIK- HOAAENGATIK- HAAENGATIK
HAUENGATIK- HOAIENGATIK- HAIENGATIK
NIAEGATIK- (HIAEGATIK)- GUAEGATIKZUREGATIK- ZUENGATIK
NOAENGATIK
MUGAGABEA NOIZ ERABILI
1) ZER- ZEIN- ZEN BAT galdelzailcekin
2) Zenbail indelinilurekin: EDOZEIN- ZENBAIT
HONENBESTE- HOAAENBESTE- HAINBESTE
HAINBAT...
3) Zenbakiekin, elemenluak zehazlu gabe daudenean
4) Zenbail esaera jakinelan
Zein herri-TAN?
Edozein gizon-1
Honenbesle jende-rEKIN
Zorlzi sagar. bi toki-TARA
lo-TARA joan, su-TAN jarri
NOMINATIBOA (NOR)
lzen arrunlak Mgg.
Kale. gizon
ERGATIBOA (NORK)
lzen arrunlak Mgg.
Kale-K. gizon-eK
OATIBOA (NORI)
lzen arrunlak Mgg.
Kale-rl. gizon-1
57
ADI Bl DEAK
EDUKINAK
GENITIBO EOUTEZKOA (NOREN)
lzen arrunlak Mgg.
Kale-rEN. gizon-EN
SOZIATIBOA (NOREKIN)
lzen arrunlak Mgg.
Jende-rEKIN, gizon-EKIN
OESTINATIBOA (NORENTZAT)
lzen arrunlak Mgg.
J.ende-rENTZAT; gizon-ENTZAT
INESIBOA (NON)
lzen arrunlak Mgg.
Kale-TAN, tontorr-ETAN
GENITIBO LEKU- DENBORAZKOA (HONGO)
lzen arruntak Mgg.
Kale-TAKO, tonlorr-eTAKO
ADLATIBOA (NORA)
lzen arruntak Mgg.
Kale-TARA, lonlorr-eTARA
ABLATIBOA (NONDIK)
lzen arrunlak Mgg.
Kale-TATIK. tonlorr-eTATIK
ATZIZKIAK
-ARI
-DUN
-GARR!
-KA
-KERIA
-Kl
-NA
-ORO
-TAR (-AR)
-TASUN
-TSU
-TU (-DU)
- TZAILE/ -LE
-ZALE
58
pelolari, dendari
bizardun, lededun
nazkagarri, izugarri
harrika. salloka
lxorakeria, handikeria
biziki, konkretuki
zorlzina, bina
egunoro, asteoro
bizkailar, donosliar
anaitasun, handilasun
jakintsu, indartsu
gizondu, handilu
lagunlzaile, idazle
ardozale, euskallzale
5.
ADITZA
EDUKINAK
ADIBIDEAK
NOR
lndikatibozko lehenaldia (trinkoa)
- NENGOEN- (HENGOEN)- ZEGOEN- GEUNOEN- ZEUNDENZEUNDETEN- ZEUDEN
- NENTORREN- (HENTORREN)- ZETORREN- GENTOZENZENTOZEN- ZENTOZTEN- ZETOZEN
- NINDOAN- (HINDOAN)- ZIHOAN- GtNDOAZENZINDOAZEN- ZINDOAZTEN- ZIHOAZEN
- NENBILEN- (HENBILEN)- ZEBILEN- GENBILTZANZENBILTZAN- ZENBIL TZATEN- ZEBILTZAN
· Ahalezko orainatdia (laguntzailea)
- NAtTEKE- (HAITEKE)- DAITEKE- GAITEZKEZAITEZKE- ZAITEZKETE- DAITEZKE
· lndikatibozko baldintzak (trinkoa/laguntzailea)
Baldintza:
- BANINTZ- (BAHINTZ)- BAUTZ- BAGINA- BAZINABAZINETE- BALIRA
Ondorioa:
- NINTZATEKE- (HINTZATEKE)- LITZATEKE- GINATEKE
ZtNATEKE- ZINATEKETE- LIRATEKE
Haurra BANINTZ I JOANGO BANINTZ
NOR- NORI
· lndikalibozko baldintzak '(laguntzailea)
Baldintza:
- BALITZAIT- (BALITZAIK/N)- BALITZAtOBALITZAIGU- BALITZAIZU- BALITZAtZUEOndorioa:
- LITZAIDAKE- (LITZAIAKEINAKE)- LITZAtOKELITZAtGUKE- LITZAIZUKE- LITZAIZUEKELITZAIEKE
- LITZAIZKIDAKE ...
Gaitza JOANGO BALITZAIO
- BALITZAIZKIL
Etxera ETORRIKO LITZAIGUKE
NOR- NORK
lndikalibozko tehenaldia (laguntzailea)
- (NINDUAN/NAN)- NINDUEN- NINDUZUN- NINDUZUENNINDUTEN
- (GINTUAN/NAN)- GtNTUEN- GINTUZUN- GINTUZUEN- ZINTUDAN- ZINTUEN- ZINTUGUN- ZINTUZTEN
- ZINTUZTEDAN- ZINTUZTEN- ZINTUZTEGUNZINTUZTE(TE)N
- (HINDUAN- ... )
lndikalibozko lehenaldia (trinkoa)
- NEUKAN- (HEUKAN)- ZEUKAN- GENEUKAN- ZENEUKANZENEUKATEN- ZEUKATEN
NEUZKAN ...
- NEKIEN- (HEKIEN)- ZEKtEN- GENEKtEN- ZENEKIENZENEKITEN- ZEKITEN/
- NEKARREN- (HEKARREN)- ZEKARREN- GENEKARRENZENEKARREN- ZENEKARTEN- ZEKARTENNEKARTZAN ...
59
EDUKINAK
­ NERAMAN­ (HERAMAN)­ ZERAMAN­ GENERAMAN­
ZENERAMAN­ ZENERAMATEN· ZERAMATEN/
NERAMATZAN ...
­ NIOEN· (HIOEN)· ZIOEN­ GENIOEN­ ZENIOEN­
ZENIOTEN· ZIOTEN ...
Ahalezko orainaldia (lagunlzailea)
­ DEZAKET· (DEZAKEK/N)· DEZAKE­ DEZAKEGU­ DEZAKEZU·
DEZAKEZUE · DEZAKETE/
DITZAKET ...
60
ADI Bl DEAK
5.
EDUKINAK
SINTAXIA
ADIBIDEAK
NOMINALIZAZIOAK
-T(Z)EAK
-T(Z)EARI
-T(Z)EAREN
Ura edaTEAK on egilen du
Ulzi egin dio edaTEARI
EdaTEAREN poderioz mozkortzen dira
BALDINTZAZKOAK
-a
GERO
-T(Z)EKOTAN
Hori janeZ GERO ...
liburua ulziko dizut, ondo zainTZEKOTAN
-NAHIZ ETA
parlizip. + AAREN
BA- ... ERE
NAHIZ ETA gutxi idalzi
gutxi idalzi AAREN
gutxi idalzi BAdu ERE
HALA ETA GUZTIZ
HALERE, HALA ERE
ORO EA
BERRIZ ·
BAIZIK
HALA ETA GUZTIZ. ez naiz joango
HALERE, e.z naiz joango
Gero, ORDEA, erilziz aldatu zen
Zuk ez duzu nahi; nik, BERRIZ, bai
Ez duzu zuk egin. nik BAIZIK
KONTZESIBOAK
ADBERTSATIBOAK
61
6.
URRATSA
6.
IZEN-SINTAGMA
EDUKINAK
ADIBIDEAK
INESIBOA (NORENGAN)*
· lzen bereziak, arrunlak sg., pl.
Erakusleak
· Perlsonalak
· Galdelzaileak
Miren-ENGAN, Koldo-rENGAN, mulil-ARENGAN
nesk-ENGAN
HONENGAN- HORRENGAN- HARENGAN
HAUENGAN- HORIENGAN- HAIENGAN
NIREGAN- (HIREGAN)- GUREGAN- ZUREGANZUENGAN
NOREN GAN
ABLATIBOA (NORENGANDIK)
· lzen bereziak, arrunlak sg., pl.
· Erakusleak
HONENGANDIK- HORRENGANDIK- HARENGANDIK
HAUENGANDIK- HORIENGANDIK- HAIENGANDIK
· Perlsonalak
NIREGANDIK- (HIREGANDIK)- GUREGANDIKZUREGANDIK- ZUENGANDIK
Galdelzaileak
NORENGANDIK
Miren-ENGANDIK. Koldo-rENGANDIK
ADLATIBO BIDE ZUZENEZKOA (NORENGANAKO)
· lzen bereziak, arrunlak, sg., pl.
Erakusleak
· Galdelzaileak
HONENGANAKO- HORRENGANAKO- HARENGANAKO
HAUENGANAKO- HORIENGANAKO- HAIENGANAKO
NIREGANAKO- (HIREGANAKO)- GUREGANAKOZUREGANAKO- ZUENGANAKO
NORENGANAKO
INDEFINITUAK
(izenorde/adjeklibo)
· Perlsonalak
EDOZER- EDOZEIN- EDONOR- EDONON- EDONDIZ
ZERNAHI- ZEINAHI- NORNAHI- NONAHI- NOIZNAHI
HONENBESTE- HORRENBESTE- HAINBESTE
HONENBESTEKO- HORRENBESTEKO- HAINBESTEKO
Jon-ENGANAKO, Jone-rENGANAKO,
andre-ARENGANAKO. andre-ENGANAKO
EDOZER gauzarekin
NORNAHIK daki hori
HORRENBESTE makina
HORRENBESTEKO makina
• Ume-ARENGAN, ume-ARENGANA, elab, ipini badilugu ere, onlzal emanak daude genilibo gabeko formak ere:
62
6.
ADITZA
EDUKINAK
ADIBIDEAK
NOR
· Ahalezko hipotetikoa (laguntzailea)
- NINTEKE- (HlNTEKE)- LlTEKEGtNTEZKE- ZINTEZKE- ZINTEZKETE
UTEZKE
· Ahalezko tehenaldia (laguntzailea)
- NINTEKEEN- (HINTEKEEN)- ZITEKEENGINTEZKEEN- ZINTEZKEEN- ZINTEZKETENZITEZKEEN
· Aginlera (laguntzailea)
(HADI)- BEDI- BITEZ
-
NOR- NORK
· Ahalezko lehenaldia (laguntzailea)
- NEZAKEEN- (HEZAKEEN)- ZEZAKEENGENEZAKEEN- ZENEZAKEEN- ZENEZAKETENZEZAKETEN
- NITZAKEEN ...
· Ahalezko hipotetikoa (laguntzailea)
- NEZAKE- (HEZAKE)- LEZAKE- GENEZAKEZENEZAKE- ZENEZAKETE- LEZAKETE
-NITZAKE ...
· Agintera (laguntzailea)
- (NAZAK/N)- NAZAZU- NAZAZUE
- (GAITZAK/N)- GAITZAZU- GAlTZAZUE
NOR - NORI - NORK
· Aginlera (laguntzailea)
- (IEZAOAK/N)- IEZADAZU- IEZAOAZUE
- (IEZAZKIOAK/N) ...
- (IEZAIOK/N)- IEZAIOZU- IEZAIOZUE
- (IEZAZKIOK/N) ...
- (IEZAGUK/N)- IEZAGUZU- IEZAGUZUE
- (IEZAZKIGUK/N) ...
- (IEZAIEK/N)- IEZAIEZU- IEZAIEZUE
- (IEZAZKIEK/N) ...
ULERMEN MAILAN
* * *
· Subjunlibozko orainaldia (lagunlzailea)
- NADIN- (HAOIN)- OAOIN- ZAITEZENZAITEZTEN- OAITEZEN
· lndikalibozko orainaldia (trinkoa)
- OAGOKtO, OAGOZKIO
- OAGOKtE, OAGOZKlE
Subjuntibozko orainaldia (laguntzailea)
- DEZAOAN- (OEZAANINAN)- DEZAN- OEZAGUN
DEZAZUN- DEZAZUEN- OEZATEN
-DITZAOAN ...
63
6.
SINTAXIA
ADIBIDEAK
EDUKINAK
DENBORAZKOAK
-eN BITARTEAN
+ ARTE
+ ORDUKO/BEZAIN LASTER
-T(Z)ERAKOAN
-eNERAKO
-eNETIK
-el.A
-eN BAKOITZEAN
HELBURUZKOAK
KAUSALAK
ULERMEN MAILAN
Bazkallzen dueN BIT ARTEAN
Handilu ARTE
· Sanu ORDUKO/BEZAIN LASTER
SarTZERAKOAN
Joan zeNERAKO
Joan zeNETIK
Elxera NINDOALA
Joalen deN BAKOITZEAN
-T(Z)EARREN
Ondo ego TEARREN
-T(Z)EAGATIK
-eNEZ (GERO)
Mahaia puskaTZEAGATIK
Janaria ekarri dueNEZ (GERO)
* * *
NOMINALIZAZIOAK
-T(Z)ETIK
-T(Z)EAZ
64
Lan egiTETIK nalor
Asperto naiz Ian egiTEAZ
C MAILA
(7­8. urratsak)
Euskalduntzearen C mailaren egitekoa ikasleak B mailan lortutako oina­
rria sendotzea da, bere trebetasunak landu, garatu eta hobetzea; hitz batean,
bere komunikagaitasuna areagotzea. Horretarako, ikasleak bi urrats berri
gainditu beharko ditu, 200en bat eskola­orduko lanari ekin ondoren.
Behin C maila gainditu duenak ia menderatu du euskalduntze prozesua,
eta kasik euskaldun osotzat jo daiteke. Hain zuzen, askok eta askok hemen
ematen dute amaitutzat beren euskalduntzea; eta oraindik euskara erabat be­
reganatu ez badute ere, gai izango dira eguneroko bizitzan euskaraz egiteko.
Maila honetako hizkuntz trebetasun, funtzio eta formei dagokienean, be­
roiek zehaztu aurretik, egokiago gertatuko zaigu dagokien maila ikustea. Izan
ere, oro har, hurbilago bait daude EGA mailatik B mailatik baino, nahiz eta
ordu­kopuru aldetik bestela suertatu. Beraz, urrats hauetako trebetasunen
maila definitzerakoan, gehiago begiratu beharko diegu EGA mailakoei B mai­
lakoei baino. Ondorioz, euskalduntzearen C mailako hizkuntz trebetasun eta
funtzioen berri ematean batez ere, nahikoa izango dugu EGAri dagokiona
maila apalago batean agertzearekin.
HIZKUNTZ TREBETASUNAK
Beraz, garapen handia lortuko dute euskalduntzearen C mailara iritsitako
ikaslearen hizkuntz trebetasunek. Maila honetan ere mintzamenak izango du
lehentasuna, baina idazmenari eta irakurmenari zor zaien arretaz ahaztu gabe.
Bestalde, ez dago esan beharrik ulermenaren maila ere gorenekoa izango dela.
HIZKUNTZ FUNTZIOAK
Hemen ere, hizkuntz funtzioei buruz EGA mailarako esandakoa hartu
behar da erreferentziatzat: C mailako euskara­ikaslea hizkuntz funtzio gehie­
nak, eta ez errazenak bakarrik, euskaraz burutzeko gai izango da. Bestela
esan, eguneroko bizitzako egoera guztietan eta gai gehienen inguruan euska­
raz egoki moldatzeko gauza izango da.
67
HIZKUNTZ FORMAK
Aurreko eta C maila honen arteko aldea hizkuntz formetan ez baina gai­
nerako arloetan nabari da gehien. Izan ere, deklinabideari dagozkion hizkuntz
formak ikusiak eta ikasiak daude B maila bukatzerako, eta sintaxi eta aditzari
dagozkien oinarrizkoenak eta erabiltzen diren gehienak ere bai.
C mailako eginbeharra, edukin berriak ikastea baino gehiago, aldez au­
rretik ikasia sendotzea eta finkatzea izango da batipat. Eta eginahal guztia ho­
rretan jarriko da hain zuzen: edukin berri asko ikasi gabe, hizkuntz trebetasu­
nak eta funtzioak lantzen eta hobetzen ( orain arte erabilitako hitzetan, batez
ere «mintza praktika»ra emana dago C mailako lana).
Horrexegatik ez ditugu zehazten hemen maila honi dagozkion hizkuntz
formak. Dena den, orientazio gisa, gogora dezagun seigarren urratsean, nola
aditzaren arloan hala sintaxiarenean ere, ulermen mailan bakarrik landutako
egiturarik geratu dela; horiek osatuko lukete maila berri honetako hizkuntz
formen edukina, oinarrizko hiztegian ageri ez diren hainbat eta hainbat hitz
eta terminorekin batera.
TREBETASUN MAILA
Arestian esan bezala, euskalduntzearen C mailako hizkuntz trebetasun,
hizkuntz funtzio eta hizkuntz formei dagozkien zuzentasuna, egokitasuna eta
hizjarioa EGA mailakoei dagozkienak <lira neurri handi batean.
68
EGA
MAILA
Euskalduntze prozesuaren azken aldian aurkitzen gara. Euskalduntzea­
ren C mailako ikaslea ia euskaldun osotzat ematen bagenuen, EGA maila
gainditzen duena euskaldun oso eta ikasitzat jo dezakegu.
lzan ere, sarrerako 2. puntuko «Euskalduntzearen helmuga: euskaldun
osoa eta ikasia» izenburupean idatzia gogoratuz, euskalduntzen den ikaslea
euskal inguru sozialeko ( etxeko giro, lagunarte, Iantegi, kale eta abarretako)
edozein egoera arrunt eta esanahitsutan ( eta ez eskoletan sortzen diren artifi­
zialetan bakarrik), eguneroko edo/eta kultura orokorreko ( ez teknikoko) edo­
zein gairi buruz euskaraz hitzegiteko gauza izango da.
EGA mailarako bidea, maila hau eratu berri delako besteak beste, ondo
zehaztu gabea dago. Halere, gutxi gora­behera, 400 eskola­ordutako ikas pro­
zesua dagokiola esan daiteke.
Atal honetan, euskalduntze prozesuan EGA mailaren berri ematean,
urratsak markatu gabe uzten ditugu ezinbestean, eta beren edukinak zeintzu
diren jakin nahi duenak sarreran aipaturiko bi liburuetara jo beharko du:
«Euskararen Gaitasun Agiria: Programa» eta «Helduen Alfabetatzerako
Programazioa» liburuetara, hain zuzen ere.
Dena den, berriro ere sarrerako hitzetara itzuliz, gogora ditzagun EGA
mailako hizkuntz trebetasunak, hizkuntz funtzioak eta hizkuntz formak eta be­
raiei dagokien maila.
HIZKUNTZ TREBET ASUNAK
Euskalduntzen den ikaslea kultura orokorraren mailan hizkuntzaren lau
trebetasunak (entzumena, mintzamena, irakurmena eta idazmena) euskaraz
erabiltzeko gauza izango da.
Zehatzago esan, kultura orokorraren mailan ( ez kultura tekniko edo Iagu­
nartekoaren mailan bakarrik) euskaraz eginiko edozein hizketa ulertu eta edo­
zein hizketatan hiztun bezala parte hartzeko gai izango da. Era berean, kultura
71
orokorraren maila euskaraz (batez ere batuan) idatziriko prosa­textuak (egun­
kari eta aldizkarietakoak; saiakera arruntak, ez teknikoak; ipuinak, no­
belak ... ) ozenki nahiz isilean irakurtzeko gai izango da batetik, eta gutunak,
artikulu laburrak, textu errazak eta antzekoak idazteko gauza, bestetik.
HIZKUNTZ FUNTZIOAK
Euskalduntzen den ikasleak eguneroko bizibehar eta komunikatzeko ze­
reginetan moldatzeko behar dituen hizkuntz funtzio guztiak ( eta ez bakarrik
minimoak edo premiazkoenak) erabiliko ditu, horretarako beharrezko diren
nozio orokor eta espezifikoak menderatuko dituelarik.
HIZKUNTZ FORMAK
Euskalduntzen den ikasleak aurreko puntu horietan deskribatu dena egi­
teko behar dituen euskarazko hizkuntz formak ( egiturak, hitzak eta esaldiak)
menderatuko ditu. Beraz, hiztegi orokorretan jasotzen diren hitz, adiera des­
berdin eta modismoak ezagutuko ditu batetik; eta euskararen egituren ( dekli­
nabideari, aditzari eta sintaxiari dagozkienen) jabe izango da bestetik.
TREBETASUN MAILA
Orain arteko deskribaketan aipatu diren alorretan, euskalduntzen den
ikasleari dagokion maila ama­hizkuntza egoki landu duen euskaldunari dago­
kiona da. Beraz, euskara ahoz eta idatziz behar adinako zuzentasunez, egoki­
tasunez eta hizjarioz erabiliko du; zuzentasuna gramatikari dagokio,egokitasu­
na komunikazio­ekintzei eta hizjarioa hizketari. Azken puntu hau gehiago
zehaztuz, esan behar da hiztunen bataz besteko abiaduraz, hau da, behar adi­
nako lastertasunez, gehiegizko pausa eta eten berezirik gabe hitzegingo duela
zukako tratamenduan behinik behin.
72
I ERASKINA
­ IKASLEAREN OINARRIZKO HIZTEGIA ­
SARRERA GISA
1.
Azken hamar urteotan, euskal hiztegien «boom» bat izan da Euskal He­
rrian. Denetarikoak egin dira: haundiak eta txikiak, orokorrak eta espezial­
duak.
Lehenik, hiztegien ugalketa hau gertakari normala dela esan behar gure
hizkuntzaren egoerari begiratuz. Aide batetik, merkatuari edo jendearen es­
kariari erantzun beharra zegoen. Bestetik, berriz, euskara hizkuntza bezala
normalizatu eta batu beharrak ere indar haundia eman dio hiztegigintzari.
Dena den, hiztegiak beren tokian kokatu behar dira, gauzak bere onetik ez
ateratzeko.
2.
Argi eta garbi esan beharra dago orain arteko euskal hiztegiak nahiko par­
tzialak direla ezinbestean. Partzialtasun horren arrazoiak euskararen beraren
egoeran daude batipat. Izan ere, euskara oraindik normalizatu gabeko hizkun­
tza da, gaurko kulturan behar bezala trebatu gabea. Horrez gainera, euskara
osoro bildu eta batu gabe dago oraindik.
Bestalde, oraindainoko hiztegigileek beren aurreiritzi eta akatsak ere izan
dituzte. Aski bedi aipatzea Larramendiren «asmazioak», Azkue eta Plazido
Mujikaren garbizalekeria eta gaurregungo zenbaiten mordoilokeria edo ore­
karik eza.
Guzti hau dela eta, oraindik ez daukagu egiaz gogobetetzen gaituen hiztegi­
rik. Euskaltzaindiak bere hiztegi arauemailea argitara dezanean, pauso haun­
dia emango da arlo honetan.
3.
Zertara dator, beraz, hiztegi berri hau? Izenburuak berak dioenez, hau
«ikaslearen oinarrizko hiztegia» da. Esana dago horrenbestez hiztegi hau
euskara ikasten ari direnentzat egina dela bereziki.
75
Hiztegi honen iturriak zeintzu diren esatea ere komeni da noski, hitzen bil­
duma nola osatu eta antolatu den jakinerazteko. Hona hemen, zehazki esanik,
Ian honetarako erabili diren iturriak:
­ GouGENHEIM, G. eta beste (1964): L' Elaboration du Francais Fondamental (I" degre}, Paris,, Didier, 69­113. orr.
­ RomsASTRE, Antonio (1976): El espaiiol fundamental, in: Vida y dialogos
de Espana, Madrid, Rosas.
­ ALTUNA, Patxi (1969­1976): Euskara hire lagunal, Bilbo, Mensajero.
­ EusKALTZAINDIA (1969): Euskera Batasuna Euskera, Bilbo, Euskaltzain­
dia, 45­71. orr.
­ EusKALTZAINDIAREN 0INARRIZKO EuSKARARAKO BATZORDEA (1981): Hitz
Egin! Mai/aka idazteko liburua, Bilbo, Euskaltzaindia.
­ G. DE TXABARRI, Joxe Joan (1979­1981): JO-TA-KE, Donostia, Elkar, 4
bol.
­ A.E.K. (1981): Urraspide 8, Bilbo, A.E.K. ,' 28­31. orr.
4.
Bistan denez, azken urteotan euskara ikasi edo irakasteko erabili diren me­
todo ezagun batzutatik jaso dugu lexikoa. Horrez gainera, eta inguru hurbile­
ko hizkuntzekiko erreferentzia ez galtzeko, gaztelaniazko eta frantsesezko oi­
narrizko hiztegiez ere baliatu gara, beroiek euskaratuz.
Lan hau behin­behinekoa da ezinbestean, oinarrizko hiztegia finkatzeak
ikerketa sakonagoak eskatzen bait ditu. Nolanahi ere, hiztegi hau antolatzeko
erabili ditugun iturriak nahiko hurbilketa ona eta segurua izan daitezke gaur
gaurkoz eta besterik ezean.
5.
Besteak beste, hiztegi honen nobedade bat sinonimoen pilarea izan daite­
ke. Bertan ikus daitekeenez, hitz askori bere kidea edo kideak ipini dizkiogu
aldamenean. Jakina, ez ditugu sinonimo guztiak ematen, ezta guztxiagorik
ere. Kasu askotan, gainera, sinonimoen pilarea hutsik ageri da, edo egiazko
kiderik aurkitu ez dugulako edota oinarrizko hiztegirako aproposa ez zelako.
Sinonimoen pilarea lexikoa lantzeko eta aberasteko bide bezala eskaintzen
dugu, euskara ikasten ari direnentzat onuragarri gertatuko delakoan. Bide ba­
tez, hauxe idarokitzen dugu eskolarako edo etxerako Ian osagarri bezala: sino­
nimoen zutabe hori ahalik eta gehien hornitzea, nahiz eta askotan sinonimo
doi­doiak ez izan. Guk hemen hertsiki sinonimotzat jo daitezkeenak bakarrik
jarri ditugu (eta ez denak, noski), baina hitz baten kideen multzoa .dexente
ugal daiteke esanahi beretsuko hitzak bilatzen hasiz gero. Beraz, hiztegi hau
ariketak egiteko abiapuntu ona izan daiteke. Ariketa gisa eta lexikoa lantzea­
ren arlo honetan, beste zutabe batzu ere antola daitezke sinonimoenaz gaine­
76
ra, hala nola antonimoena eta eratorriena. Arazoa zera da: ikasleari lexikoa
lantzeko bideak eskaintzea.
Sinonimoen pilarean sartu ditugu baita ere zenbait hitzen aldaerak (aski za­
balduak direnean) edota euskalkietako ordainak (hauek ere aski hedatuak di­
renean), beti ere gipuzkera eta bizkaierari jaramon gehiago egin diegularik.
Dena den, kasu hauetan hitz estandarrari bakarrik ematen diogu sarrera lexi­
kala. Kontuan izan behar da, hala ere, beste zenbait kasutan ere ez diegula sa­
rrera lexikalik eman bigarren pilareko hitzei, ez estandartzat edo eredutzat jo­
tzen ez ditugulako, baizik eta sarrera lexikalak ez ugaltzearren, batez ere alfa­
betoan elkarrengandik hurbil daudenean.
Gure asmoa ez da izan hiztegi arauemailea egitea, pedagogia eta euskara­
ren gaurko egoera kontuan harturik, ikasleari oinarrizko hiztegia lantzeko
tresna bat eskaintzea baizik.
Ez dago esan beharrik, Ian hau burutzeko eskuartean izan ditugula etenga­
be gaurregun erabilienak diren euskal hiztegiak.
6.
Horiek horrela, hiztegiak erabiltzen jakin behar da, eta horretarako zen­
bait irizpide finkatu beharra dago. Hona hemen hiztegiez baliatzeko irizpide
batzu:
a) Hiztegiak kontsulta­liburuak dira. Baina hiztegiez ongi baliatzeko,
hizkuntza hori nahiko sakonetik ezagutu behar da, eta are gehiago
euskararen kasuan , zeren eta gure hiztegiak ez bait daude oraindik
behar bezala finkatuak eta helduak. Hiztegiak erabiltzeko irizpide
zuzenik ez dagoenean, aldrebeskeria nabarmenak gertatzen dira
noiznahi.
b) Hizkuntza (eta lexikoa bera) ez da normalean hiztegietatik ikasten;
are gutxiago hiztegi horiek partzialak direnean eta delako hizkuntza
normalizatu gabe dagoenean. Hitzak ( eta hizkuntza) beren textuin­
guruan ikasi behar dira, textuinguruak ematen bait dio hitzari bero­
nen eduki semantiko zehatza. Hitz bakoitzak denotazioaz aparte
konnotazio asko izaten du, textuinguru biziaren arabera. Horrega­
tik , hizkuntzaren didaktikan lexikoa ikasteko ematen den· oinarri
nagusia hau da: hitzak beren textuinguruan eta interesguneka ikasi
behar direla.
c) Ez da ahaztu behar sekula euskararen erreferentzi puntu seguruak
hiztun onak ( euskara mintzatua) eta idazle onak ( euskara idatzia)
direla. Hori da euskararen textuinguru edo bizi­inguru norrnala. Be­
raz , euskal hitzen adiera eta hedadura semantikoa bi eremu horietan
ikasi behar da. Guzti honek hiztegiak tentuz eta zentzuz erabiltzera
eraman behar gaitu, hitzen textuinguru bizia eta hizkuntzaren erre­
ferentzi puntuak inoiz ahaztu gabe.
77
7.
Gure hiztegi honek bost mila hitz inguru ditu, nahiz eta sarrera lexikalak
gutxiago izan. Adituek diotenez, bi mila hitz inguru dira benetan oinarrizkoak
hizkuntzaren barruan, eguneroko hizketa arruntean kopuru hori erabiltzen
bait da gutxi gorabehera. Hortaz, eta oinarrizko hiztegiaz ari garenez, euska­
ran oinarri­oinarrizkoak diren bi mila hitz horiek aukeratu eta finkatu beharko
lirateke, maiztasunari eta erabilerari begira. Lan hori mesedegarria litzateke,
batez ere ikasle hasiberrientzat, baina oraingoz eginkizun gelditzen da.
8.
Bukatzeko, euskal hitz batek adiera desberdinak dituenean, taketa bat(/)
erabiltzen dugu zeinu bezala adiera desberdinak bereizteko. Dena dela, ez di­
tugu beti hitzen adiera guztiak jaso, maiztasunaren arabera oinarrizko hiztegi­
rako egokien bezala jotzen ditugunak baizik.
78
EUSKAL HITZA
KID EA
ERDAL HITZA
APAIZ
Sacerdote
Ventaja
Ganaderia
Diciembre
Aventura
Riqueza
Enriq uecer( se)
Rico
Animal
Averfa
Patria
Canci6n
Can tar
Impulso, marcha
Velocidad I Impulso
Ponerse en marcha, partir
Avisar
Aviso
Apellido
Abogado
Abono
Abusar
Agosto
Rama I Cuerno
Tomar el pelo
[Atencionl [Cuidado!
Estar atento
Ejemplo
Por ejemplo
Expresar, significar
Expresivo
Expresion, declaraci6n
lnteligencia
Ed:.d
Tanto como
Adi6s
Amigo
Amis tad
Emender I Oir
A
AB ADE
ABANTAIL
ABELAZKUNTZA
ABENDU
ABENTURA
ABERASTASUN
ABERASTU
ABERATS
AB ERE
'ABERIA
ABERRI
ABE ST I
ABESTU
ABIADA
ABIADURA
ABIATU
ABISATU
ABISU
ABIZEN
ABOKATU
ABONAMENDU
AB USA TU
ABUZTU
ADAR
ADARRA JO
ADI!
ADI EGON
ADIB IDE
ADIBIDEZ
ADIERAZI
ADIERAZKOR
ADIERAZPEN
ADIMEN
ADIN
ADINA
ADIO
ADISKIDE
ADISKIDETASUN
ADITU
GANADERITZA
ANIMALIA
MATXURA
KANTA
KANTATU
GAZTIGATU
GAZTIGU
DEITURA
LEGEGIZON
ORDAIN
EXENPLU
ESA TE BATERAKO
AINA, HAINBAT
ADISKIDANTZA
79
EUSKAL HITZA
ADITZ
ADITZERA EMAN
ADMINISTRATZAILE
ADMINISTRAZIO
ADORE
ADORETSU
ADOS
ADOS EGON
ADREILU
ADU ANA
AFALDU
AFALONDOAN
AF ARI
AGENTZIA
A GERI
AGER! IZAN
AGERTU
A GIAN
AGINDU (Ad.)
AGINDU (lz.)
AG INTARI
AGINTE
AGIRI
AGOR
AGORTU
AGUDO
AGUR
AG URE
AGURTU
AHAIDE
AHAL
AHAL BEZAIN LASTER
AHAL IZAN
AHALEGIN
AHALEGINAK EGIN
AHALEGINDU
AHALIK LASTERREN
AHALMEN
AHALTSU
AHANTZI
AHA RI
AHARRAUSI
AHARRAUSI EGIN
AHATE
80
KID EA
ADMINISTRARI
KONFORME
AFALOSTEAN
AZALDU
BEHARBADA
AGINTARITZA
AZ KAR
ZAHAR
AGUR EGIN
TARTEKO
AHAL UKAN
EGINAHALAK EGIN
SAIA TU
ALBAIT LASTERREN
AHAZTU
ERDAL HITZA
Verba
Hacer saber, dar a entender
Administrador
Administraci6n
Animo, vigor
Animoso, valeroso
De acuerdo
Estar de acuerdo
Ladrillo
Aduana
Cenar
Despues de cenar
Cena
Agencia
Notorio, manifiesto
Aparecer
Aparecer, presentarse
Quiza, ta! vez
Mandar, ordenar I Prometer
Mandato, mandamiento
Autoridad (persona)
Autoridad (cargo), poder
Documento
Arido, esteril
Secarse, agotar(se)
Rapido
Ave I Adi6s I Saluda
Anciano
Saludar I Despedir
Pariente
Poder (Sust.)
Lo antes posible
Pod er
Ernperio, esfuerzo
Hacer lo posible, esforzarse
Esforzarse, cmpefiarse, intentar
Cuanto antes, lo mas pronto posible
Capacidad, facultad
Poderoso
Olvidar(se)
Carnero
Bostezo
Bostezar
Pato
EUSKAL HITZA
KID EA
AHAZTU
AH ITU
AHIZPA
AHO
AHO BERO
AHOLKATU
AHANTZI
AGORTU
AHOLKU
AHOSABAI
AHOSKATU
AHOTS
AHUL
AHULEZIA
AHUNTZ
AI!
AILEGATU
AINGERU
AINGIRA
AINGURA
AINTZA
AINTZINA
AINTZINAT ASUN
AINTZINATE
AINTZIRA
AIPAMEN
AIPATU
AIRE
AIREKO
AIREPORTU
AISE
AITA
AITA.SANTU
AITABITXI
AIT AGINARREBA
AITAPONTEKO
AITAREN EGIN
AITON A
AITONEN SEME
AITORTU
AITZAKI
AITZUR
AITZURTU
AIZKOLARI
AIZKORA
AIZTO
AHOLKU EMAN,
KONTSEILATU
KONTSEILU
EB AKI
MAKAL
AHULERIA
IRITSI, HELDU
HEGAZKIN
AITAPONTEKO
AITABITXI
ATXAKIA
ATXUR
ATXURTU
GANIBET, LABANA
ERDAL HITZA
Olvidar(se)
Agotar(se)
Hermana (de hermana)
Boca
Exagerado, fanfarr6n
Aconsejar
Consejo
Paladar
Pronunciar
Voz
Deb ii
Debilidad, flaqueza
Ca bra
[Ay l
Lie gar
Angel
Anguila
Anda
Gloria
Antiguamente, antafio
Antigiiedad (cualidad)
Antigiiedad (epoca)
Laguna
Menci6n, referencia
Mencionar, citar
Aire
Avi6n
Aeropuerto
Facilmente
Padre
Papa
Padrino
Suegro
Padrino
Santiguarse
Abuelo
Noble
Confesar, declarar
Excusa, pretexto
Azad a
Ca var
Aizkolari
Hach a
Cuchillo
81
EUSKAL HITZA
AIZU
AJE
AKABATU
AKADEMIA
AKA TS
AKER
AK URA
AKURATU
ALA
A LABA
ALABAINA
ALAI
ALAITASUN
ALAITU
ALAJAINA!
ALA NB RE
ALAR GUN
ALARM A
ALBISTE
ALBOAN
ALBOKO
ALDA KA
ALDAKETA
ALDAKOR
ALDAMENEAN
ALDAPA
ALDAPA TSU
AL DARE
ALDARTE
ALDATU
ALDE
ALDE (­REN)
ALDEGIN
ALDERDI
ALDEZ AURRETIK
ALDI
ALDIZ
ALDIZKARI
ALE
ALEGERA
ALE GIA
ALEGRANTZIA
ALFABETO
82
KID EA
ADIZU
HUTS
ERRENTA
ERRENTAN HARTU,
ERRENT AN EMAN
ALEGERA
ALEGRANTZIA
POZTU
ERDAL HITZA
[Oigal, [Oye!
Achaque, defecto
Matar [un animal) I Terminar
Academia
Defecto, fallo
Cabron, macho cabrio
Alquiler, renta
Alquilar
0 (Disyuntiua)
Hija
Sin embargo
Alegre
Alegria
Alegrar( se)
[Cararnba]
BURDIN ARI
BERRI
ONDO AN,
ALDAMENEAN
ALDAKUNTZA
ALBOAN, ONDOAN
MALDA
UM ORE
AURRETIAZ, AURREZ
ALAI
ALAITASUN
Alambre
Viudo
Alarm a
Noticia
Junto a, al !ado de
Contiguo
Cadera
Cambio
Mudable, variable
Junta a, al !ado de
Cuesta, pendiente
Ernpinado, pendiente
Altar
Humor
Cambiar(se) I Mudarse de ropa
Lado I Diferencia
A favor de
Marcharse, escaparse
Zona I Lado I Partido politico
De antemano
Tiempo, periodo I Vez
En cambio
Revis ta
Grano /Ejemplar
Alegre
Fabula I Es decir
Alegria
Alfabeto
EUSKAL HITZA
ALF ER
ALFERKERIA
ALFERRIK
ALFERRIK GALDU
ALFONBRA
ALIENATZAILE
ALKANDORA
ALKATE
ALKOHOL
ALOKAIRU
ALOKATU
ALOR
ALTU
ALTUERA
ALTXATU
ALTXOR
ALTZAIRU
ALTZO
ALU
AMA
AMABITXI
AMAGINARREBA
AMA IE RA
AMAIGABE(KO)
AMA ITU
AMAPONTEKO
AMERIKAR
AMES KAITZ
AMESKERIA
AMETS
AMETS EGIN
AMILDU
AMODIO
AMOLTSU
AMON A
AMORANTE
AMORE EMAN
AMORRATU
AMORRU
AMU
AMUARRAIN
ANAIA
ANALFABETO
ANALISI
ANBULANTZIA
KID EA
NAGI
NAGIKERIA
HONDATU
SORO
GARAI
AMAPONTEKO
BUKAERA, AMAI
BUKATU
AMABITXI
AMESGAIZTO
AME STU
MAITASUN
TXERATSU
MAITALE
AMORRAZIO
AMORRAI
ALFABETATUGABE
ERDAL HITZA
Perezoso, vago
Vagancia, holgazaneria
En vano
Estropear
Alfombra
Alienador
Camisa
Alcalde
Alcohol
Jornal, salario I Alquiler
Asalariar, contratar I Alquilar
Terreno cultivado
Alto
Altura
Levantar(se)
Tesoro
Acero
Regazo
Vulva I Esnipido
Madre
Madrina
Suegra
Fin, termino
Interminable
Terminar, acabar(se)
Madrina
Americano
Pesadilla
Ensueiio, quimera
Suefio
Sonar
Preci pi tar( se)
Amor
Carifioso
Abuela
Amante
Ceder
Rabiar, enojar(se) l Acerrimo
Rabia, furor
Anzuelo
Trucha
Hermano
Analfabeto
Analisis
ERIAUTO
Ambulancia
83
EUSKAL HITZA
ANDERENO
ANDRAKILA
ANDRE
AND REGAi
ANGELU
ANIMALIA
ANIMATU
ANIMAZIO
A NITZ
ANKER
ANTIBIOTIKO
ANTOLATU
ANTXOA
ANTZ
ANTZ EMAN
ANTZA UKAN (­REN)
ANTZARA
ANTZEKO
ANTZERKI
ANTZEZTU
ANTZOKI
ANTZU
APAIN
APAINDU
APAINDURA
APAINGARRI
APAIZ
APAL
APARAILU
APARKALEKU
APARKATU
APART
APARTAMENDU
APARTATU
AP ARTE
APARTEKO
APETITU
APEZPIKU
APIRIL
APOPILETXE
APOSTU
APOSTU EGIN
APROPOS
APUR
84
KID EA
ERDAL HITZA
Senorita I Profesora de ikastola
ANDERE
EMAZTEGAI
AB ERE
ADORETU, BIHOTZ
EMAN, ADORE EMAN
Muneca
Senora I Esposa
Navia
Angulo
Animal
Animar
Animaci6n
Mucho(s)
ASKO
Cruel
KRUDEL
Antibi6tico
Organizar I Preparar, disponer
ERATU
Anchoa
Semejanza, parecido
Barruntar, calar
Parecerse a
Ganso
Semejante, parecido
Teatro
Representar
JOKATU
Teatro (lugar)
Esteril
Apuesto, preparado
Adornar(se), arreglar(se)
Adorno
APAINGARRI
Adorno
EDERGARRI
Sacerdote
AB ADE
Estante, balda I Humilde
A para to
Aparcamiento (lugar)
Apa rear
Excelente, excepcional
Apartamento
Separar I Escoger
Aparte, separado
BEREBIZIKO, BEREALDIKOExtraordinario, especial
Apetito
JANG URA
Obispo
GOTZAIN
Abril
Pension
Apuesta
POSTURA
Apostar
POSTURA EGIN
A proposito, intencionadamente
BERARIAZ, NAHITA
Migaja
EUSKAL HITZA
KID EA
APUR BAT
APURKA
APURTU
PIXKA BAT
PITINKA
PUSKATU, HAUTSI,
TXIKITU
AR
ARAB ERA
ARAKATU
ARAN
ARANTZA
ARASA
ARAU
ARAUDI
ARAUERA
ARAUTEGI
­ARAZI
ARAZO
ARBASO
ARB EL
ARBI
ARBITRO
ARBO LA
ARBUIAGARRI
ARBUIATU
ARDATZ
ARDI
ARDO
ARD URA
ARDURA IZAN
ARDURADUN
ARDURAGABE
ARDURAGABEKERIA
ARDTJRATU
AREA GO
ARERIO
ARESTIAN
ARETO
ARGAL
ARGAZKI
ARGI (lz.)
ARGI (Adj.)
ARGI­INDAR
ARGIBIDE
ARGITALETXE
ARAUERA
MIATU
ARAB ERA
­ERAZI
ASABA
ZUHAITZ
NARDAGARRI,
MESPREZAGARRI
AXOLA IZAN
AXOLAGABE
AXOLAGABEKERIA
ARE GEHIAGO
ETSAI
BERRIKI, ORAINDIK
ORAIN
SALO!
ELEKTRIZITATE
ERDAL HITZA
Un poco
Poco a poco
Romper, destruir
Macho
Segun, conforme a
Escudrifiar, registrar
Ciruela
Espina
Alacena, armario
Norma, regla
Reglamento
Segun, conforme a
Normativa, reglamento
Hacer ... (Factitivo)
Asunto, problema
Antepasado
Pizarra
Nabo
Arbitro
Arbo!
Despreciable, reprobable
Despreciar, aborrecer
Eje
Oveja
Vino
Cuidado I Preocupaci6n
Importar
Encargado, responsable
Descuidado, despreocupado
Descuido, despreocupaci6n
Encargarse I Preocuparse
Mas aun
Enemigo
Hace poco, recientemente
Salon
Flaco I Debi!
Foto
Luz
Claro I Inteligente
Electricidad
Aclaraci6n, informaci6n
Casa Editorial
85
EUSKAL HITZA
ARGITARATU
ARGITARATZAILE
ARGITSU
ARGITU
ARGIZARI
ARGUDIO
ARI IZAN
ARIKETA
AR IMA
ARIN
ARINDU
ARINTASUN
ARKAKUSO
ARKATZ
ARKITEKTO
ARKI'fEKTURA
ARKU
ARKUME
ARLO
ARLOTE
ARMA
ARMAIRU
ARMATU
ARMIARMA
ARN AS
ARNASTU
ARO
A ROTZ
ARRAIN
ARRAINSALTZAILE
ARRAIOA!
ARRAKASTA
ARRANDEGI
ARRANO
ARRANTZA
ARRANTZA EGIN
ARRANTZALE
ARRANTZATU
ARRARO
ARRASTAKA
ARRASTO
ARRA TOI
ARRATS
ARRATSALDE
ARRATSALDE ON
86
KID EA
ARGITARA EMAN
EZKO
LA PITZ
BILDOTS, AXURI
ALOR, SAIL
HATS
ARNASA HARTU
HERRESTAN
ERDAL HITZA
Publicar
Editor
Luminoso
Iluminar I Aclarar
Cera
Argumento
Estar haciendo algo
Ejercicio
Alma
Rapido I Ligero
Apresurar I Aligerar
Rapidez I Levedad
Pulga
Lapiz
Arquitecto
Arquitectura
Arco
Cordero
Campo I Seccion
Andrajoso I Vagabundo
Arma
Armario
Armar(se)
Araiia
Aliento, respiracion
Respirar
Epoca
Carpintero I Herrero
Pescado I Pez
Pescadero
[Vayal, [Carambal
Exito, popularidad
Pescaderia
Aguila
Pesca I Rebuzno
Pescar I Rebuznar
Pescador
Pe scar
Raro, extraiio
Arrastrando( se)
Rastro, vestigio
Rata
Atardecer
Tar de
Buenas tardes
EUSKAL HITZA
ARRAUTZA
ARRA UN
ARRAUN(EAN) EGIN
ARRAZA
ARRAZOI
ARRAZOITU
ARRAZOIZKO
ARRE
ARREBA
AR REN
ARRETA
ARRISKATU
ARRISKUGARRI
ARRIS KU
ARR OKA
ARROPA
ARROSA
ARR OSARIO
AR ROTZ
ARR OZ
AR RUNT
ARRUNTKERIA
ARTALDE
ARTAZIAK
ARTE
ARTEAN
ARTIFIZIAL
ARTIKULU
AR TILE
ARTISTA
ARTO
ARTXIBO
ARTZAIN
ASABA
ASALDATU
ASA NB LADA
ASE
ASEGURU
ASKA
ASKALDU
ASKARI
ASKATASUN
KID EA
ARRAULTZE
ARRA UNATU
ARRAZOIAK EMAN
ZENTZUZKO
ARRISKUTSU
HAR KAITZ
LARROSA
GURAIZEAK
ARBASO
ERDAL HITZA
Huevo
Remo
Re mar
Raza
Raz6n
Razonar
Razonable
Grisaceo I Turbio
Hermana ( de hermano)
Por favor I Aunque
Atenci6n, cuidado
Arriesgar(se)
Peligroso, arriesgado
Riesgo, peligro
Roca
Ropa
Rosa
Rosario
Forastero, extrano
Arroz
Ordinario I Totalmente
Vulgaridad, trivialidad
Rebaiio
Tijeras
Encina I Arte I Hasta
Entre I Todavia,
entonces I Mientras
Artificial
Artfculo
Lana
Artis ta
Mafz
Archivo
Pastor
Antepasado
Sublevar(se) I Turbar(se)
Asamblea
Saciar(se), hartar(se)
Seguro (S11st.)
Pesebre I Abrevadero I Artesa
Merendar
Merienda
Libertad
87
EUSKAL HITZA
ASKATU
ASKE
ASKI
ASKI IZAN
ASKO
ASKOTAN
ASMAKETA
ASMAKIZUN
ASMATU
ASMATZAILE
ASMO
ASP ALDI
ASPALDIAN
ASPALDIDANIK
ASPERGARRI
ASPER TU
ASPIRAGAILU
ASPIRIN A
ASTAKERIA
ASTE
ASTEARTE
ASTEAZKEN
ASTEBURU
ASTE KARI
ASTELEHEN
ASTERO
ASTI
ASTIN ALDI
ASTIN DU
ASTIRO
ASTO
ASTRONAUT A
AS TUN
ATABAL
ATAL
ATALBURU
ATARI
ATE
A TERA
ATERALDI
ATERI EGON
ATERKI
ATERPE
ATERTU
ATEZAIN
88
KID EA
LIBRE
NAHIKO
NAHIKO IZAN
ANITZ
IGARKIZUN
ASPALDION
ASPALDITIK
GOGAITU
ASTEBETE
ASTEORO
BETA
ASTINDU
IHARROSI
KAP ITU LU
ERDAL HITZA
Desatar, soltar I Liberar
Libre
Bastante, suficiente
Bas tar
Mucho(s)
Muchas veces
lnvento, invenci6n
Acertijo
Acertar I lnventar I Adivinar
Inventor I Adivino
Intenci6n, proposito
Hace mucho tiernpo
Hace tiempo, en esta temporada
Desde hace mucho tiempo
Aburrido
Aburrir(se)
Aspiradora
Aspirin a
Burrada, disparate
Semana
Martes
Miercoles
Fin de semana
Semanario
Lunes
Semanalmente
Tiempo disponible
Sacudida
Sacudir
Despacio
Burro
Astronauta
Pesado, grave
Atabal
Trozo I Gajo de fruta
Capitulo
Portal, atrio
Puerta
Salir I Sacar
Salida, ocurrencia
Estar escampado
GOARDASOLA, EURITAKOParaguas
Refugio, cobertizo
Escampar
Portera
EUSKAL HITZA
KID EA
ATMOSFERA
A TORRA
ATSEDEN
ATSEDENALDI
ATSEDENDU
ATSEGIN
ATSEGIN !ZAN
ATSEGINGARRI
ATSEKABE
ATSEKABETU
ATSO
ATSOTITZ
EGURATS
ATUN
ATXAKIA
ATXILOTU
ATZAPAR
ATZAZAL
ATZE
ATZEAN
ATZEKOZ AURRERA
ATZELARI
ATZEMAN
ATZERA
ATZERA EGIN
ATZERAKOI
ATZERAPEN
ATZERATU (Ad.)
ATZERATU (Adj.)
ATZERRI
ATZERRITAR
ATZETIK
ATZO
AU KERA
AUKERATU
AULKI
AURKA
AURKA EGIN
AURKAKO
AURKEZPEN
AURKEZTAILE
AURKEZTU
AURKI
AURKIKUNTZA
ATSEDEN HARTU
GUSTATU
NAHIGABE
NAHIGABETU
ERREFRAU, ESAERA
ZAHAR
AITZAKI
AZAZKAL, AZKAZAL
ALDERANTZIZ
KONTRA
KONTRA EGIN
KONTRAKO
LASTER
ERDAL HITZA
Atm6sfera
Camisa
Descanso
Pausa, rato de descanso
Descansar
Placer I Agradable
Gus tar, agradar
Placentero, agradable
Aflicci6n, angustia, disgusto
Afligir(se), angustiar(se)
Mujer anciana, vieja
Refran
A tun
Excusa, pretexto
Detener, arrestar
Garra
Una
Parte posterior, trasero
Detras
Al reves
Zaguero I Defensa I Homosexual
Agarrar, alcanzar
Arras I De nuevo
Retroceder
Reaccionario
Retraso
Retrasar I Retroceder
Retrasado
Pais extranjero
Extranjero
Por detras
Ayer
Elecci6n I Oportunidad I
Abundancia
Elegir
Silla I Banco
Contra
Oponerse, enfrentarse
Contrario, opuesto
Presentaci6n
Presentador
Presentar
Pronto, en breve
Descubrimiento
89
EUSKAL HITZA
AURKITU
AURPEGI
AURRE
AURREA HARTU
AURREAN
AURREKALDE
AURREKO
AURRELARI
AURREN(EKO)
AURRERA
AURRERAKOI
AURRERANTZEAN
AURRERAPEN
AURRERATU
AURRESAN
AURRETIK
AURREZ
AURREZ AURRE
AURREZKI
AURREZKI KUTXA
AURREKONTU
AURRIKUSI
A URTEN
AUSARDIA
AUSARTASUN
A USART
AUSARTU
AUSARTZIA
AUSIKI
AUTO
AUTO BIDE
AUTO BUS
AUTOESTRATA
AUTOMATIKO
AUZATEGI
AUZI
AUZITEGI
AUZO
AUZO(KO)
AX OLA
AXOLA IZAN
90
KID EA
ERDAL HITZA
Encontrar, descubrir
Cara, rostro
Parte delantera
AITZINEAN
LEHEN(ENGO)
HEMENDIK AURRERA
ALDEZ AURRETIK,
AURRETIAZ
BURUZ BURU
PRESUPOSTU
Adelantar(se)
Delante
Fachada
Anterior, de adelante
Delantero
Primera
Adelante
Progresista
En adelante
Adelanto, progreso
Adelantar(se) I Ahorrar
Predecir, prevenir
Por delante
De antemano
Frente a frente
Ahorro
Caja de ahorros
Presupuesto
Prever
Este afio
AUSARTZIA,
BIHOZTUN
AUSARDIA,
AUSARTASUN
KOSK EGIN
BERIBIL, KOTXE
Audacia, atrevimiento
Atrevido
Atrever(se)
Audacia, atrevimiento
Mord er
Auto, coche
Autovia
Auto bus
Autopista
Automatico
AUZO
AUZATEGI
ARDURA IZAN
Barrio
Juicio, pleito I Problema
juzgado, tribunal
Barrio
Vecino
Cuidado I lmportancia
Importar
EUSKAL HITZA
KIDEA
AXOLAGABE
AXOLAGABEKERIA
AXOLATU
AX URI
AZA
AZAFATA
AZAL
AZALDU
AZALEKO
AZALORE
AZALPEN
AZARO
AZELERATU
AZEN ARIO
AZENTU
AZERI
AZ KAR
AZKAZAL
AZKEN(EKO)
AZKENEAN
AZKENIK
AZOKA
AZPI
AZPIAN
AZPIL
AZPIMARRA TU
AZTAL
AZTARNA
AZTERKETA
AZTERTU
AZUKRE
AZUKREONTZI
ARDURAGABE
ARDURAGABEKERIA
ARDURATU
ARKUME, BILDOTS
EXPLIKAZIO
ATZAZAL, AZAZKAL
MERKATU
­PEAN
AZTARREN
ERDAL HITZA
Descuidado, negligente
Descuido, negligencia
Preocupar(se)
Cordero
Berza
Azafata
Piel I Corteza I Superficie exterior
Aparecer I Explicar
Superficial I Exterior
Coliflor
Explicaci6n
Noviembre
Acelerar
Zanahoria
Acento
Zorro
Rapido I lnteligente I Fuerte
Una
Ultimo
Al fin
Por fin, finalmente
Feria, mercado
La parte de abajo
Debajo
Fuente de mesa
Subrayar
Pantorrilla
Vestigio, rastro
Examen
Examinar
Azucar
Azucarero
B
BA OTE?
BA ... ERE
BA­
BABA
BAB ARRUN
BABES
BABESTU
BADA
BADAEZPADA (ERE)
BADAEZPADAKO
c Sera
... ARREN, NAHIZ ETA
BALDIN BA­
INDABA
BA
posible?
Aunque (Concesiva)
Si (Condicional
Haba I Ampolla
Alubia
Amparo, refugio
Proteger, refugiar(se)
Pues
Por si acaso
Dudoso, casual
91
EUSKAL HITZA
BAGOI
BAHE
BAH ITU
BAHITURA
BAI
BAI TAMALA!
BAI ZERA!
BAIETZ
BAIETZA EMAN
BAIEZKA
BAIEZTATU
BAIK OR
BAIMEN
BAIMENA EMAN
BAIN A
BAIN ATU
BAI NO
BAINU
BAINUGELA
BAINUJANTZI
BAINUONTZI
BAIT
BAITA (ERE)
BAIZIK
BAKAILO
BA KAN
BAKANTZAK
BAKAR
BAKARDADE
BAKARRIK
BAKARTI
BAKE
BAKETSU
BAKETU
BAKOITZ
BAK UN
BALA
BA LANKA
BALANTZA
BALAZTA
BALAZTATU
BALD AR
BALDARKERIA
BALDIN BA­
92
KI DEA
ERDAL HITZA
Vag6n
Cedazo, criba
Empeiiar I Secuestrar
Embargo I Secuestro
Si
TAMAL(GARRI)A
BENETAN
BAIEZTU
BAIMENDU
BAIZIK
­LAKO, ETA
BAINO
OPORRAK
PALANKA
GALGA
TRAKETS
TRAKESKERIA
BA­
[Que lastirna!
[Que va!, [Ni pensarlo!
A que si I Que si I Asentimiento
Decir que si, afirmar
Afirmativamente
Afirmar, confirmar
Optimista
Permiso
Dar permiso, permitir
Pero
Baiiar(se)
Sino
Bario
Cuarto de baiio
Baiiador, traje de baiio
Baiiera
Porque (Causal)
Tarnbien
Sino
Bacalao
Raio I Escaso, raro
Vacaciones
Unico
Soledad
A solas, solamentc
Solirario
Paz
Pacifico, apacible
Pacificar, apaciguar
Cada, cada uno
Simple
Gavilla I Bala
Palanca
Balanza
Freno
Frenar
Torpe
Torpeza
Si (Condicional)
EUSKAL HITZA
BALDINTZA
BA LEA
BALIATU
BALIAGARRI
BALIAGARRITASUN
BA LIO
BALIO UKAN
BALIODUN
BALIOZKO
BALITEKE
BALKO!
BA LOI
BALO RE
BANA
BAN AKA
BANAKETA
BANANA
BANATU
BANDERA
BANKETE
BANKU
BAPATEAN
BAPATEKO
BAPO
BARATXURI
BARATZE
BARAU
BARAZKI
BARE
BARETASUN
BARETU
BARKAMEN
BARKATU
BARNE(KO)
BARNEAN
BARRA
BARRE
BARRE EGIN
BARREGARRI
BARREIATU
BARREN
BARRENA (­AN)
BARRENEAN
BARREZ(KA)
BARRU
KID EA
ERABILGARRIT ASUN
BALI OTSU
LITEKEENA DA
OTURUNTZA
SUPITUKI, TUPUSTEAN
BERAKATZ
ORTU
ORTU ARI
LASAITASUN
LASAITU
BARKAZIO
BARRU(KO)
BARRUAN
FARRA
FARRA EGIN
IRRIGARRI
ZEHAR (­AN)
BARREN
ERDAL HITZA
Condici6n
Ballena
Valerse de, servirse de
Util
Utilidad
Valor, valia
Valer
Valido
Valioso
Es posible
Ba Icon
Balon
Valor
Uno a cada uno
De uno en uno
Disrribucion, reparticion
Banana, pl:itano
Disrribuir, repartir
Bandera
Banquete
Banco
De repente
Repentino
Estupendamente
Ajo
Huerto
Ayuno
Hortaliza
Lirnaco I Bazo I Apacible
Cal ma
Calmar(se)
Perdon
Perdonar
Interior
Dentro
Barra
Risa
Reir(se)
Gracioso I Ridiculo
Esparcir, dispersar(se)
Interior I Parte baja
A traves de
Dentro I En la parre de abajo
Riendo(se)
Parte interior I Conciencia
93
EUSKAL HITZA
KID EA
BARRUAN
BART
BASA
BASAKERIA
BASALORE
BASAMORTU
BASA TI
BAS ERR I
BASERRITAR
BASO
BASTOI
BAT
BAT ERE EZ
BAT ETORRI
BATAIATU
BATAIO
BATASUN
BA TERA
BATERA TU
BATEZ BESTE
BATEZ ERE
BATU
BATUKETA
BATXILER
BATXILERGO
BATZARRE
BATZU(K)
BATZUTAN
BAXERA
BAZKA
BAZKALDU
BAZKALONDO
BAZKALTIAR
BAZKARI
BAZKATU
BAZKIDE
BAZKO
BAZTER
BAZTERTU
BEDEINKATU
BEDERATZI
BEDERATZIGARREN
BEDERATZIREHUN
BEDEREN
BEG!
BARNEAN
94
BASA TI
DESERTU
BASA
ADOS EGON
ELKARTASUN
BATIPAT
BILDU
ONTZITERIA
BAZKALDAR
ERDAL HITZA
Dentro
Anoche
Salvaje, silvestre
Brutalidad, salvajada
Flor silvestre
Desierto
Salvaje
Caserio
Casero
Bosque/ Vaso
Baston
Uno
Ninguno
Estar de acuerdo
Bautizar
Bautizo, bautismo
Union, unidad
A una, a la vez
Unificar, aunar
Por terrnino medio
Sobre todo
Reunir(se) I Recoger
Suma
Bachiller
Bachillerato
Reunion, asamblea
Unos, algunos
Algunas vcces
Vajilla
Pasto, alimenro
Comer (al mediodia)
Sobremesa
Comensal
Comida (del mediodia)
Alimentar, cebar
Socio
Pascua
Rincon I Paraje
Retirar(se) I Desechar
Bendecir
Nueve
Noveno
Novecientos
Por lo menos
Ojo
EUSKAL HITZA
BEGIKO
BEGILUZE
BEG IRA!
BEGIRADA
BEGIRALE
BEGIRATU
BEGIRUNE
BEGIZTATU
BEHAR
BEHAR UKAN
BEHARBADA
BEHARREZKO
BEHARREZKO IZAN
BEHARTSU
BEHARTU
BEHATZ
BEHAZTOPATU
BEHE
BEHEAN
BEHERA
BEHERAKO
BEHERAPEN
BEHERATU
BEHi
BEHIN
BEHIN BATEAN
BEHIN ERE EZ
BEHIN­BEHINEKO
BEHINGOAN
BEHINGOZ
BEHINTZAT
BEHOR
BEJONDEIZULA!
BEKA
BEKADUN
BE KAIN
BEKAITZ
BEKAIZTI
BEKATU
BEKATU EGIN
BEKOKI
BELAK!
BELAR
BELARDI
BELARRI
KID EA
BEGIRATU
BEGIRAMEN
PREMIA, BEHARRIZAN
A GIAN
PREMIAZKO
POBRE, TXIRO
HATZ
BEHIN BATEZ
INOIZ (ERE) EZ
BEHINIK BEHIN
INBIDIA
INBIDIATSU
PEKATU
PEKATU EGIN
KOPETA
ERDAL HITZA
Apreciado I Simpatico
Curioso, fisg6n
jMira!, jMirad!
Mirada
Vigilante, guardian I Protector
Mirar I Proteger
Respeto
Divisar, vislumbrar
Necesidad
Tener que I Necesitar
Quiza, ta! vez
Necesario
Ser necesario
Pobre
Obligar, forzar
Dedo
Tropezar
Parte de abajo
Abajo
Abajo (hacia abajo)
Diarrea
Rebaja
Rebajar I Humillar(se)
Vaca
Una vez
En cierta ocasi6n, una vez
Nunca
Provisional
Enseguida I Siibitamente
De una vez
Al menos, por lo menos
Yegua
[Enhorabuena l, [Bravo!
Beca
Becario
Ceja
Envidia
Envidioso
Pecado
Pecar
Frente
Esponja
Hierba
Herbazal, prado
Oreja
95
EUSKAL HITZA
BELARRIT AKO
BELARRONDOKO
BELA UN
BELA UN ALDI
BELDUR
BELDUR IZAN
BELDURGARRI
BELDURTI
BELDURTU
BELE
BELTZ
BELTZARAN
BENETAKO
BENET AN
BENGANTZA
BER­ (AURRIZKIA)
BERA
BERANDU
BE RAZ
BERBERA
BERDE
BERDIN
BERDINTSU
BERDINDU
BERDINTASUN
BERE
BERE BURUA
BERE BURUA HIL
BEREALDIKO
BEREHALA
BEREHALAXE
BEREIZI
BEREIZKETA
BEREKOI (HURA)
BEREN
BEREZ
BEREZ!
BEREZIKI
BEREZITASUN
BEREZKO
BERIBIL
BERO
BEROGAILU
96
KID EA
HAZALDI
BILD UR
­RI BELDURRA UKAN
EGIAZKO
EGIATAN
MENDEKU
HORT AZ
BERE BURUAZ BESTE
EGIN
BEREBIZIKO
SEGITUAN
NEUREKOI (NI)
ZEUREKOI (ZU)
AUTO, KOTXE
ERDAL HITZA
Pendiente
Bofetada, tortazo
Rodi Ila
Generaci6n
Miedo
Temer
Temible
Miedoso, timido
Acobardarse, amedrentarse
Cuervo
Negro
Moreno
Verdadero, autentico
En serio, de veras
Venganza
Mismo I Volver a (repetici6n)
Aquel mismo I Blando
Tarde
Por lo tanto
El mismo
Verde
Igual I Llano, liso
Similar, casi igual
Igualar I Allanar I Saciar(se)
Igualdad
Su (de el)
A si mismo
Suicidarse
Extraordinario, especial
Enseguida
Inmediatamente
Separar, distinguir I Escoger
Separaci6n, distincion
Ego is ta
Su, suyos (de ellos)
De por si
Particular. especial
Especialmente, en particular
Particularidad, peculiaridad
Innate, espontaneo
Auto, cochc
Calor I Caliente
Calefacci6n
EUSKAL HITZA
BEROTASUN
BEROTU
BERREGIN
BERREHUN
BERRESAN
BERRESKURATU
BERRI (lz.)
BERRI (Adj.)
BERRI ON
BERRIKETAN ARI
BERRI KI
KID EA
ALBISTE
Calor I Fervor, ardor
Calentar(se)
Reh acer
Doscientos
Repetir, volver a decir
Recuperar, recobrar
Noticia
Nuevo
Buena noticia, buena nueva
Estar charlando
ARESTI�N, ORAINDIK
ORA! .
BERRIKUSI
BERRIRO
BERRITASUN
BERRITSU
BERRITU
BERRIZ
BERROGEI
BERROGEITA HAMAR
BERT AN
BERTAN BEHERA UTZ!
BERTSO
BERTUTE
BERUN
BESARKADA
BESARKATU
BESAULKI
BESO
BESOETAKO
BEST A
BESTALDE
BESTE
BESTE LA
BESTELAKO
BETA
BETAURREKOAK
BETAZAL
BETE (Adj.)
BETE (Ad.)
BETEBEHAR
BETERIK
BET!
BETIDANIK
BETIEREKO
ERDAL HITZA
BERRIZ
BERRI
HIZTUN
BERRIZTATµ
Hace poco, recientemente
Revisar, repasar
De nuevo, otra vez
Novedad
Hablador, charlatan
Reno var
De nuevo, otra vez I En cambio
Cuarenta
Cincuenta
Alli mismo
Abandonar
Verso, estrofa
Virtud
FESTA
BESTE ALDE BATETIK
ASTI
BETETA
Plomo
Abrazo
Abrazar(se)
Butaca, sill6n
Brazo
Ahijado
Fiesta
Por otra parte
Otro
De lo contrario, de otro mode
Distinro, diferente
Tiempo disponible
Ga fas
Parpado
LLeno
Llenar I Cumplir
Deber, obligaci6n
Lie no
Siem pre
Desde siempre
Eterno, perpetuo
97
EUSKAL HITZA
BETIKO
BETIRAKO
BEZA IN
BEZALA
BEZALAKO
BEZERO
BEZPERA
Bl
BIBEROI
BIBO LIN
BIBO TE
BID A IA
BIDAIARI
BIDAIATU
BIDALI
BIDE
BIDE BATEZ
BIDEGABEKERIA
BIDEGABEKI
BIDEGURUTZE
BIDER
BIDEZ
BIDEZKO
BIENBITARTEAN
BI GARREN
BIGUN
BIHAR
BIHARAMUN
BIHARAMUNEAN
BIHi
BI HOTZ
BIHOZKABE
BIHOZTUN
BIHURGUNE
BIHURRI
BIHURRITU
Bl HURTU
Bl KAIN
BIKARBONATO
BIKARIO
BIKI
BIKOITZ
BIKOIZTU
BIKOTE
98
KID EA
BETIKO
BIDAIA EGIN
BIALDU
BID EN ABAR
INJUSTIZIA
ALDIZ
BITARTEZ
BITARTEAN
ERDAL HITZA
De siempre I Para siemprc
Definitive, para siempre
Tan ... como (cualidad)
Como (Modal)
Como, semejante a
Cliente
Vispera
Dos
Biber6n
Violin
Bigote
Viaje
Viajero, pasajero
Vi ajar
Enviar
Camino I Medic, metodo
De paso
Injusticia
Injustamente
Cruce, encrucijada
(tantas) veces
Por medio de
Justo, razonable
Entretanto, mientras tanto
Segundo
Blando, suave
Mariana
ALE
A USART
BIZ KI
El dia siguiente
Al dia siguiente
Grano
Corazon
Cruel, inhumano I Cobarde,
desanimado
Atrevido, valiente
Curva, revuelta
Travieso I Enrevesado, retorcido
Retorcer(se) I Volverse travieso
Convertir(se) I Retornar I Devolver
Excelente
Bicarbonato
Vicario I Parroco
Mellizo, gemelo
Doble, duplo
Doblar, duplicar
Pareja
I
(
;I
I
EUSKAL HITZA
BILA
BILATU
BILDOTS
BILDU
BILDUMA
BI LERA
BILKETA
BILO
BILOBA
BIL TOKI
BILTZARRE
BILUZIK
BIN AKA
BIPER
BIRA
BIRAO
BIRATU
BIRIBIL
BIRIKA
BIRJINA
BISI GU
BISITA
BISITA EGIN
BISITARI
BISITATU
BISTA
BITAMINA
BITARTE
BITARTEAN
BITARTEZ (-REN)
BITS
BITXI
BITXITEGI
BIZAR
BIZARDUN
BIZARGIN
BIZARRA EGIN
BIZARTEGI
BIZ!
BIZ! !ZAN
BIZIBIDE
BIZIDUN
BIZIKI
BIZIKLETA
KID EA
ARKUME, AXURI
BATU
BILK URA
BILUTSik
PIPER
BIRA EGIN
BOROBIL
IKUSTALDI
BISITATU
BISITA EGIN
TARTE
BIENBITARTEAN
APAR
BIZARRA KENDU,
BIZARRA MOZTU
OGIBIDE, LANBIDE
ERDAL HITZA
En busca de, buscando
Bu scar
Cordero
Reunir(se) I Recoger I Envolver
Colecci6n
Reunion
Recoleccion, recopilaci6n
Vello
Nieto
Centro de reunion
Congreso
Desnudo
De dos en dos
Pimiento
Giro, vuelta
Blasfemia, maldici6n
Virar, dar la vuelta
Redondo
Pulm6n
Virgen
Besugo
Visira
Visitar
Visitante
Visitar
Vista
Vitamina
lntervalo
Entre tanto, rnientras tanto
Por medio de, mediante
Espuma
Joya I Extrano
Joyeria
Barba
Barbu do
Barbero
Afeitar(se)
Barberia
Vida I Vivo, despierto
Vivir
Profesi6n, oficio
Ser vivo, viviente
Vivamente I Muy
Bicicleta
99
EUSKAL HITZA
BIZIKLET ARI
BIZILAGUN
BIZILEKU
BIZIMODU
BIZIO
BIZIRIK
BIZIRO
BIZITASUN
BIZITZA
BIZKAR
BIZKOR
BIZKORTU
BIZPAHIRU
BIZTANLE
BIZTU
BO KATA
BOLA
BO LADA
BOLIGRAFO
BOLTSA
BO LUMEN
BO NBA
BO NB ILA
BONBOI
BORDA
BORDATU
BORONDATE
BORONDATEZKO
BORRA GO MA
BORR OKA
BORROKATU
BORTITZ
BORTXA
BORTXAKETA
BORTXATU
BOST
BOSTEHUN
BOST GARREN
BOTA
BOTERE
BOTIKA
BOTIKARI
BOTIKATEGI
BOTILA
BOTO
100
KID EA
BIZTANLE
BIZIKI
BIZILAGUN
PIZTU
LIXIBA
POLTSA
BURRUKA
BORROKA EGIN
BOS KARREN
FARMAZIA
ERDAL HITZA
Corredor, ciclista
Habitante
Domicilio
Forma de vida
Vicio
Vivo, con vida
Vivamente, intensamente
Viveza, vitalidad
Vida I Vivienda
Espalda
Rapido I Agil I Listo
Reanimar(se) I Apresurar(se)
Dos o tres
Habitante
Encender I Resucitar
Colada
Bola
Periodo, temporada I Rafaga, racha
Boligrafo
Bolso, bolsa
Volumen
Bomba
Bomb ilia
Bonbon
Cabana, choza
Bordar
Voluntad
Voluntario
Goma de borrar
Lucha, combate
Luchar, pelear(se)
Fuerte I Duro, penoso
Violencia, coacci6n
Violaci6n
Forzar, violentar I Violar
Cinco
Quinientos
Quinto
Echar, tirar I Bota (calzado)
Poder
Medicina, medicamento I Farmacia
Farmaceurico
Farmacia
Botella
Voto
EUSKAL HITZA
BOTOA EMAN
BOTOI
BOTOIA(K) LOTU
BOZEOLARI
BOZKARIO
BRO MA
BRONTZE
BR USA
BUDIN
BUELTA
BUKAERA
BUKATU
BULAR
BULARTSU
BULEGARI
BULEGO
BULTZ EGIN
BULTZADA
BULTZATU
BURDIN A
BURDINDEGI
BURDINSARE
BURKO
BURLA
BURLA EGIN
BURRUNBA
BURRUNBATU
BURU
BURU IZAN
BURUGABE
BURUGOGOR
BURUHAUSTE
BURUKOMIN
BUR ULAN
BURURATU
BURUS I
BURUSOIL
BURUTAPEN
BURUTIK BEHERAKO
BURUTSU
BURUZ
BURUZ (-RI)
BURUZAGI
BUSTI
BUSTIALDI
KID EA
BOTATU, BOZA EMAN
TXANTXA
ITZULI, OSTERA
AMAIERA, AMAi,
AMA ITU
BULTZATU
BULTZ EGIN
I SEKA
ISEKA EGIN
SETATSU
BURUTAZIO
ERDAL HITZA
Votar
Bot6n
Abrochar( se)
Boxeador
[ubilo, gozo
Broma
Bronce
Blusa
Flan
Vuelta, paseo
Fin, terrnino
Terminar, acabar(se)
Pecho
Valiente
Oficinista
Oficina
Empujar I Impulsar
Empuj6n I Impulso
Empujar I Impulsar
Hierro
Ferreterfa
Reja, enrejado
Almohada
Burla
Burlar(se)
Estrepito, estruendo
Return bar
Cabeza I Jefe
Presidir
Insensato, imprudente
Terco, tozudo
�uebradero de cabeza
Dolor de cabeza
Trabajo intelectual
Ocurrirse, venir a la mente
Manta
Calvo
Pensamiento, cabala
Catarro, constipado
Inteligente, ingenioso
De memoria
Acerca de, sobre
Jefe
Mojar(se)
Remojon
101
EUSKAL HITZA
KID EA
BUTANO
BUZTAN
BUZTIN
ERDAL HITZA
Butano
Cola, rabo I Pene
Arcilla
D
DAGOENEKO
DAMU
DAMUTU
DANTZA
DANTZALEKU
DANTZARI
DANTZATOKI
DANTZATU
DARDARA
DARDARAKA
DARDARATU
DASTAMEN
DASTATU
DATA
DATORREN ASTEAN
DATU
DEABRU
DEBEKATU
DEBEKU
DEFENDATU
DEFENTSA
DEi
DEi EGIN
DEIADAR
DEIADAR EGIN
DEITU
DEITURA
DEKLARATU
DELIKATU
DELITU
DEMA
DEN
DENA DELA
DENBO RA
DENBORALDI
DENDA
DE ND ARI
DEPARTAMENDU
DERRIGOR
DERRIGORREZKO
102
Ya, para ahora
Arrepentimiento, pesar
Arrepentirse
Baile
Sitio de baile
Bailarin
DANTZAN EGIN
DARDARAZ
DARDARA EGIN
GALERAZI
DEFENDITU
DEITU, HOTS EGIN
OIHU
OIHU EGIN
DEi EGIN, HOTS EGIN
ABIZEN
AITORTU
PRO BA
DENA DEN
BOLADA, ALDI
SAIL
NAHITAEZ
NAHITAEZKO
Sala de fiestas
Bailar
Temblor, estremecimiento
Temblando
Temblar, estremecer
Gusto (Facultad)
Probar, degustar, catar
Fecha
La semana pr6xima
Dato
Diab lo
Prohibir
Prohibici6n
Defender
Defensa
Llamada
Llamar
Grito, clamor
Gritar, clamar
Llamar
Apellido
Declarar
Delicado
Deli to
Prueba, apuesta
Todo
Sea lo que fuere, de todos modos
Tiempo (en general)
Periodo, temporada
Tienda
Tendero, comerciante
Departamento
A la fuerza, necesariamente
Forzoso, necesario
EUSKAL HITZA
DESAGERTU
DESARMATU
DESBERDIN
DESBIDERATU
DESEGIN
DESEGOKI
DESENGAINATU
DESERTU
DESIRA
DESIRATU
DESKARGATU
DESKRIBATU
DESOBEDITU
DESO RD ENA
DESORDENATU
DESTERRU
DEUS (ERE) EZ
DEUS
DEUSEZTATU
DIBERTITU
DIBORTZIATU
DIBORTZIO
DIFERENTZIA
DIFERENTZIATU
DIGERITU
DIGESTIO
DIKTADURA
DIKTAKETA
DILISTA
DIRU
DIRUDIENEZ
DIRUZAIN
DIRUZALE
DISKO
DISKOGAILU
DISPARATU
DIST IRA
. DISTIRATSU
DISTIRATU
DISTIRATZAILE
DISTRAKZIO
DITI
DIZDIZ
DO HAIN
DOHAINIK
KID EA
EZBERDIN
BASAMORTU
GURARI, NAHi
ESANAK EZ EGIN
NAHASPILA
EZER (ERE) EZ
EZER
EZEREZTATU
LISERITU, EGOS!
LISERIKETA
DIZTIRA
DIZTIRATSU
DIZTIRATU
DIZTIRATZAILE
TITI
DOHAIN, DEBALDE,
DOAN
ERDAL HITZA
Desaparecer
Desarmar
Desigual, diferente
Desviar(se)
Deshacer
Inadecuado
Desenganartse)
Desierto
Deseo
Desear
Descargar
Describir
Desobedecer
Desorden, confusion
Desordenar
Destierro
Nada
Algo
Aniquilar, destruir
Divertir(se)
Divorciarse
Divorcio
Diferencia
Diferenciar(se)
Digerir
Digestion
Dictadura
Dictado
Lenteja
Dinero I Moneda
Segun parece, por lo visto
Tesorero
Avaro, codicioso
Disco
Tocadiscos
Disparar(se)
Destello, brillo
Brillante
Brillar
Brillante
Distraccion
Teta
Resplandor, desrello
Don, regalo I Gratis
Gratis
103
EUSKAL HITZA
KID EA
DOHA TSU
ZORIONTSU,
ZORIONEKO
DOI
DOI-DOI
DOINU
DO LORE
DOLU
DOMINA
DONE
DORRE
DORTO KA
DOTO RE
DOTOREZIA
DOTRINA
DOZEN A
DUDA
DUDA EGIN
DUDA-MUDAZKO
DU ELA
DUIN
DUINTASUN
DURO
DUTXA
OZTA-OZTA
NAHIGABE, ATSEKABE
ERDAL HITZA
Feliz, dichoso
Justo, exacto
A duras penas
Melodia I Tono, tonada
Dolor, angustia, aflicci6n
Luto, duelo
Medalla
DOTORETASUN
ZALANTZA
ZALANTZAN EGON
ORAIN DELA
DINA
DINTASUN
OGERLEKO
San, santo
Torre
Tortuga
Elegante
Elegancia
Doctrina I Catecismo
Docena
Duda
Dudar
Dudoso
Hace (tanto tiempo)
Digno
Dignidad
Duro
Ducha
E
EA
EBAKETA
EBAKI (Ad.)
EBAKI (lz.)
EBANJELIO
EBATSI
ED ALE
EDALONTZI
EDAN
EDANGARRI
ED ARI
EDER
EDERGARRI
ED ERK I
EDERTASUN
EDO
EDON ON
EDONOR
EDONTZI
104
OPERAZIO
BERRI ON
OSTU, LAPURTU
EDONTZI, BASO
EDATEKO
APAINGARRI
EDER TO
NONNAH!
NORNAHI
EDALONTZI, BASO
A ver si I jEa! (interjecci6n)
Operaci6n
Cortar I Pronunciar
Corte, cortada
Evangelio
Robar, hurtar
Bebedor
Vaso
Beber
Potable
Bebida
Herrnoso, hello
Adorno
Bien
Hermosura, belleza
0
En cualquier sitio
Cualquiera
Vaso
EUSKAL HITZA
EDOSKI
EDOZEIN
EDOZER
EDUKI (Ad.)
EDUKI (lz.)
EGARRI
EGARRI !ZAN
EGIA
EGIA ESAN
EGIATI
EGIAZ(KI)
EGIAZKO
EGIAZTATU
EGILE
EGIN
EGIN-BERRI
EGINAHALAK EGIN
EGINBEHAR
EGINKIZUN
EGINTZA
EGITARAU
EGITE
EGITEKO
EGITURA
EGIZALE
EGO ERA
EGOITZA
EGO KI
EGO KIERA
EGOKIRO
EGOKITU
EGON
EGONGELA
EGOS I
EGOTZI
EGUBERRI
EGUBERRIAK
EGUERDI
EGUN
EGUN GUTXI BARRU
EGUN ON
EGUN-PASA JOAN
EGUNDAINO
EGUNDOKOAK ESAN
EGUNERO
KID EA
ZERNAHI
EGARRIAK EGON
EGIZALE
EGIATAN
BENETAKO
AHALEGINAK EGIN
EGINBIDE
EGITEKO
EGINTZA
EGINKIZUN
EGIATI
AUKERA, PARADA
EGUNDO
EGUNORO
ERDAL HITZA
Mamar
Cualquiera
Cualquier cosa
Tener, contener
Contenido
Sed
Tener sed
Verdad
A decir verdad I Decir la verdad
Veraz, sincero
De veras, en verdad
Verdadero, autentico
Verificar, comprobar
Hacedor, agente I Autor
Hacer
Recien hecho
Hacer lo posible, esforzarse
Obligaci6n
Tarea, quehacer
Acci6n, acto, hecho
Program a
Obra, acci6n
Tarea, quehacer
Estructura I Hechura
Veraz, sincero
Estado, situacion
Residencia, sede
Adecuado, conveniente
Ocasi6n, oportunidad
Oportunamente, convenientemente
Acomodar I Tocar, caber en suerte
Estar I Haber
Sala de estar
Cocer I Digerir
Expulsar, arrojar I Imputar, atribuir
Navidad
Navidades
Mediodia
Dia I Hoy
Dentro de pocos dias
Buenos dias
Ir a pasar el dia
jarnas, nunca
Decir tremendas
Todos los dias
105
EUSKAL HITZA
KID EA
EGUNEROKO
EGUNGO EGUNEAN
EGUNKARI
EGUNSENTI
EGUR
EGURALDI
EGURASTU
EGURATS
EGUTEGI
EGUZKI
EGUZKITAN
EHIZA
EHIZATU
EHIZI
EHIZTARI
EHO
EHORZKETA
EHORTZI
EHULE
EHUN
EHUNDU
EHUNEKO BAT
EHUNEKO HAINBESTE
EITE
EKAIN
EKAITZ
EKARRI
EKIALDE
EKIN
EKIN ALDI
EKINTZA
EKIPO
ELABERRI
ELASTIKO
ELEFANTE
ELEKTRA-TRESNA
ELEKTRI KARI
ELEKTRIKO
ELEKTRIZITATE
ELEMENTU
ELIKADURA
ELIKATU
ELIZA
EL KAR
ELKAR JO
Diario, de cada dia
Hoy en dia, actualmente
Diario, peri6dico
Aurora, amanecer
Lena I Madera
Tiempo atmosferico
Airear, orear I Pasear
Atm6sfera
ATMOSFERA
Calendario
Sol
Al sol
Caza
Cazar
Pieza de caza
IHIZI
Cazador
Moler
Entierro
Enterrar, sepultar
LURREMAN
Tejedor
Cien I Tejido, tela
Tejer
Uno por ciento (!%)
Tanto por ciento
Aspecto, traza
ITXURA, PLANTA
Junio
Tempestad, temporal
Traer
Oriente, esce
SORTALDE
Emprender, comenzar a, ponerse a
Intento, tentativa
Actividad, acci6n
Equipo
NO BELA
Novela
Carniseta I Elastico
Elefante
Aparato electrico
Electricista
ELEKTRAElectrico
ARGI-INDAR
Electricidad
Elem en to
Alimentaci6n, nutricion I Alimento
Alimentar(se)
Iglesia
Mutuamente
ELKARREN KONTRA JO Chocar uno contra otro
106
GAURREGUN
ERDAL HITZA
EUSKAL HITZA
ELKARREKIN
ELKARRIKUSKET A
ELKARRIZKET A
ELKARTASUN
ELKARTE
ELKARTU
ELK OR
ELORRI
ELTXO
ELTZE
ELTZEKARI
ELTZEITSU
ELUR
ELURRA EGIN
EMA ILE
EMAITZA
EMAKUME
EMAN
EMANKIZUN
EMANKOR
EMAZTE
EMAZTEGAI
EME
EMEKI
EMIGRATU
EM ISO RE
EN ARA
ENBAXADA
ENBAXADORE
ENBOR
ENE
ENGAINATU
ENKARGATU
ENPARANTZA
ENPERADORE
ENPLEGATU
ENPLEGU
EN PRESA
ENPRESARI
ENTRENAMENDU
ENTRETENITU
ENTSALADA
ENTSEIATU
ENTSEIU
ENTXUFATU
KID EA
ELKARRIZKET A
LAP I KO
ELTZEKO
ITSULAPIKO
EMANALDI, EMISIO
AND REGAi
ERDAL HITZA
Juntos
Entrevista
Dialogo, conversacion I Entrevista
Union, solidaridad
Sociedad, asociaci6n
Juntar(se), unir(se)
Dura, esteril (tierra) I Tacafio
Espino
Mosquito
Puchero, olla
Potaje
Hucha (de niiios)
Nieve
Nevar
Donante
Donativo I Resulrado
Mujer
Dar
Emision, transmision
Productive, Iructifero
Esposa
Novia
Hembra I Suave, blando
Suavemente, poco a poco
Emigrar
Emisora
Golondrina
Embajada
Embajador
Tron co
Mio/ [Ay!
Enganartse)
Encargar( se)
Plaza con arcos o soportales
Emperador
Emplear(se) I Empleado
Empleo
Empresa
Empresario
Entrenamiento
Entretener(se)
Ensalada
Ensayar
Ensayo
Enchufar
107
EUSKAL HITZA
ENTZULE
ENTZ UM EN
ENTZ UN
EPAI
EPAILE
EPAITU
EPE
EPEKA
EPEL
EPELDU
EPER
EPOTX
ERA
ERA BEREAN
ERABAKI (lz.)
ERABAKI (Ad.)
ERABAT
ERABERRITU
ERABILERA
ERABILGARRI
ERABILI
ERABILGARRIT ASUN
ERA GILE
ERAGIN (Ad.)
ERAGIN (lz.)
ERAGINKOR
ERAGOTZI
ERAGOZPEN
ERAIKI
ERAIKUNTZA
ERA ILE
ERA KARRI
ERAKUNDE
ERAKUSKETA
ERAKUSTOKI
ERAKUTSI
ERALDATU
ERAMAN
ERANTSI
ERANTZI
ERANTZULE
ERANTZUN (Ad.)
ERANTZUN (lz.)
ERAS KIN
108
KID EA
EPAIKARI
JUZKATU
NANO
MODU
ZEHARO
ZAHARBERRITU
BALIAGARRITASUN
OZTOPO
HILTZAILE
IHARDETSI
ERDAL HITZA
Oyente
Oido (facultad)
Oir
Sentencia I Corte
Juez
Juzgar
Plazo
A plazos
Templado, tibio
Templar, entibiar
Perdiz
Ena no
Modo, manera
Del mismo modo
Decision
Decidir
Totalmente
Renovar, reformar
Uso, manejo
Disponible, utilizable
Usar
Utilidad
Promotor I Influyente
Mover, accionar I Agitar I
Prom over
Influencia, impulso
Eficaz, efectivo
lmpedir, prohibir
Impedimento, obstaculo
Construir, edificar
Edificio, construcci6n
Asesino
Atraer
Insritucion, organismo
Exposicion I Exhibici6n, muestra
Escaparate, lugar de exposici6n
Mostrar, exhibir
Transformar
Llevar I Aguantar, soportar
Aiiadir I Pegar(se), adherir(se)
Desvestirse, desnudarse
Contestador I Responsable
Responder
Respuesta
Suplernento, aiiadidura
EUSKAL HITZA
ERASO (Ad.)
ERASO (lz.)
ERA TU
ERATSI
ERAUNTSI
-ERAZI
ERAZTUN
ERBESTE
ERBESTERA TU
ERBI
ERDALDUN
ERDARA
ERDI
ERDIALDE
ERDIBANA
ERDIZKA
ERE
ERE EZ
EREDU
EREIN
EREMU
ERG EL
ERGELKERIA
ERI
ERIAUTO
ERITASUN
ERITZI
ERIZAIN
ERLE
ERLIJIO
ERLIJIOSO
ERLOJU
ERNE (Adj.)
ERNE (Ad.)
ERNEGATU
ERO
EROAPEN
EROKERIA
ERO RI
ERORKETA
EROS I
EROSKETA
EROS LE
EROSO
KID EA
-ARAZI
TENTEL, ZOZO
TXORAKERIA,
TONTAKERIA
ANBULANTZIA
GAISOTASUN, GAITZ
IRITZI, ABURU
ORDULARI
ZORO
ERAMAN
ZORAKERIA
JAUSI
ERDAL HITZA
Atacar
Agresion, ataque
Dar forma I Organizar
Derribar I Bajar I Ordenar
Borrasca
Hacer ... (factitivo)
Anillo, sortija
Pais extrafio I Destierro
Expatriar I Desterrar
Liebre
El que habla erdara
Toda lengua distinta de! euskera
Mitad, medio
Centro, parte central
A medias
A medias
Tambien
Tampoco
Modelo
Sembrar
Campo I Paramo, desierto
Tonto, imbecil
Tonteria
Enfermo I Dedo
Ambulancia
Enfermedad
Opinion
Enfermero
Abeja
Religion
Religioso
Reloj
Despierto, atento
Brotar, germinar
Renegar I Enfurecerse
Loco
Paciencia
Locura
Caer(se)
Caida, desmoronamiento
Comprar
Compra
Comprador
Cornodo
109
EUSKAL HITZA
EROSOTASUN
EROTU
ERPURU
ERRABIA
ERRAIAK
ERRAIL
ERRAIN
ERRALDOI
ERRAMU
ERRATZ
ERRAUTS
ERRAUSTU
ERRAZ
ERRAZTASUN
ERRAZTU
ERRE
ERREAKZIO
ERREAKZIONATU
ERREAL
ERREALITATE
ERRED URA
ERREFORMA
ERREFORMATU
ERREFRAU
ERREGALATU
ERREGALIA
ERREGE
ERREGELA
ERREGIMEN
ERREGINA
ERREGIO
ERREINU
ERREKA
ERREMEDIATU
ERREMEDIO
ERREMINTA
ERRENKADA
ERRENTA
ERRENTAN EMAN
ERRENTAN HARTU
ERRENTARI
ERREPASATU
ERREPIDE
ERREPIKA
110
KID EA
ZORA TU
EREINOTZ
ESKOBA
BIRRINDU, SUNTSITU
ATSOTITZ, ESAERA
ZAHAR
OPARI EGIN
OPARI
ERRESUMA
KONPONDU
KONPONBIDE
LANABES, TRESNA
AK URA
BERRIKUSI
ERDAL HITZA
Comodidad
Enloq uecer( se)
Dedo pulgar
Rabia
Entrafias
Rail
Nuera
Gigante
Laurel
Escoba
Ceniza
Arrasar, destruir
Facil
Facilidad
Facilitar
Quemar(se) I Fumar I Asar
Reacci6n
Reaccionar
Real
Realidad
Quemadura
Reforma
Reformar
Refran
Regalar
Regalo
Rey
Regla
Regimen
Reina
Region
Reino
Arroyo, rio
Remediar
Remedio, soluci6n
Herramienta, apero, instrumento
Fila
Renta, alquiler
Alquilar, arrendar
Alquilar, arrendar
Arrendatario
Repasar
Carretera
Repetici6n I Estribillo
EUSKAL HITZA
ERREPIKATU
ERREPRESENTATU
ERREPUBLIKA
ERRESERBA
ERRESISTENTZIA
ERRESPET ATU
ERRESPETU
ERRESUMA
ERRETILU
ERRETIRATU
ERRETORE
ERRETRATU
ERREZATU
ERREZETA
ERREZIBITU
ERREZIBU
ERREZITATU
ERRIETA EGIN
ERRO
ERROMERIA
ERROTA
ERROTATXO
ERRU
ERRUA LEPORATU
ERRUDUN
ERRUGABE
ERRUKI
ERRUKITSU
ERRUKITU
ERRUMES
ERRUZ
ERTAIN
ERTZ
ERTZAIN
ESAERA
ESAERA ZAHAR
ES ALDI
ESAN
ESANAHI
ESANEKO
ESATE BA TERAKO
ESEKI
ESERI
ESERITA EGON
ESERTOKI
KID EA
ERDAL HITZA
Repetir
Representar
Republica
Reserva
Resistencia
-RI BEGIRUNE IZAN
BEGIRUNE
ERREINU
Respetar
Respeto
Reino
Bandeja
Retirar( se)
Rector I Parroco
Retrato
HARTU
ORDAIN-AGIRI
AGIRIKA EGIN
EIHERA
EHOGAILU
ERRUA EGOTZI
URRIKI, GUPIDA
URRIKALDU
ES KALE
EURREZ
ATSOTITZ, ERREFRAU
PERPAUS
ESANGURA
ADIBIDEZ
ZINTZILIKATU
JESARRI
JESARRITA EGON
ESERLEKU, JARLEKU
Rezar
Receta
Recibir
Recibo
Recitar
Refiir, reprender
Raiz
Romeria
Molino
Molinillo
Culpa
Echar la culpa
Culpable
Inocente
Compasi6n, misericordia
Misericordioso
Compadecer(se)
Mendigo
En gran cantidad
Mediano
Borde, arista
Agente de la policia aut6noma vasca
Dicho, sentencia
Refran
Frase
Decir
Significado
Obediente
Por ejemplo
Colgar
Sentarse
Estar sentado
Asiento
111
EUSKAL HITZA
ESKABIDE
ESKA I LERA
ESKAINI
ESKAINTZA
ES KALE
ESKANDALU
ESKARMENTU
ESKAS
ESKATU
ESKE
ESKEAN IBILI
ESKER
ESKER ON
ESKER ONEKO
ESKER TXAR
ESKER TXARREKO
ESKER GA
ESKERGABEKERIA
ESKERRAK EMAN
ESKERRIK ASKO
ESKERTU
ES KOBA
ESKOBATU
ESKOLA
ESKOLATU
ESKORGA
ESKU
ESKUHARTU
ESKU-ERAKUTSI
ESKUALDE
ESKUARE
ESKUBIDE
ESKUILA
ESKUILATU
ESKUIN
ESKUINDAR
ESKUKADA
ESKULAN
ESKULARRU
ESKULTORE
ESKULTURA
ESKUM(U)INAK
ESKUMUTUR
ESKUMUTURREKO
112
KID EA
ESKEKO
GAIZPIDE
EXPERIENTZIA
ESKER GAIZTO
ESKERGABE, ESKER
GAIZTOKO
ESKERTU
ESKERRAK EMAN
ERRATZ, ISA TS
PARTE HARTU
GORAINTZIAK
ERDAL HITZA
Peticion, solicitud
Escalera
Ofrecer
Oferta, ofrenda I Dedicatoria
Mendigo
Escandalo
Experiencia
Escaso, deficiente
Pedir
Petici6n
Andar mendigando
Gracia, gratitud
Agradecimiento
Agradecido
Desagradecimiento
Desagradecido, ingrato
Enorme
Ingratitud
Agradecer, dar gracias
Muchas gracias
Agradecer
Escoba
Barrer
Escuela I Clase
Instruir( se)
Carretilla
Mano
Intervenir, tomar parte
Regalo
Comarca
Rastrillo
Derecho
Cepillo
Cepillar
Derecha
Derechista, de derechas
Puiiado
Trabajo manual
Guante
Escultor
Escultura
Recuerdos, saludos
Muiieca
Puls era
EUSKAL HITZA
ESKUPEKO
ESKUPETA
ESKUPILOTA
ESKURA ORDAINDU
ESKURATU
ESKUTITZ
ESKUZ
ESKUZABAL
ESKUZAPI
ESNA I
ESNA TU
ESNE
ESNEGAIN
ESNEKETARI
ESNESALTZAILE
ESPAINOL
ESPA
ESP ALOI
ESPERANTZA
ESPERO UKAN
ESPETXE
ESPETXERATU
ESPEZIALISTA
ESPOSATU
ESTALI
ESTALKI
ESTALPE
ESTATU
ESTIMATU
ESTIMAZIO
ESTOLDA
ESTREINALDI
ESTREINATU
ESTROPADA
ESTU
ESTUDIANTE
ESTUDIO
ESTUTASUN
ESTUTU
ETA
ETA ABAR (ETAB.)
ETEKIN
ETEN
KID EA
ESKOPETA
GUTUN
ESNEZALE, ESNEDUN
ESPAINIAR
ITXAROPEN
GARTZELA,
PRESONDEGI
EZKONDU
IKASLE
IKASKETA
ESTUALDI, ESTUASUN
BAIT, -LAKO
IRABAZI
ERDAL HITZA
Propina
Escopeta
Pelota a mano
Pagar al contado
Lograr, conseguir
Carta
Amano
Generoso
Toalla
Despierto, desvelado
Despertar( se)
Leche
Nata de leche
Lechero
Vendedor de leche
Espanol
Celo, envidia
Ac era
Esperanza
Esperar, confiar
Carce!
Encarcelar
Especialista
Casar(se)
Cubrir
Tapadera, cubierta
Coberrizo
Estado
Apreciar, agradecer
Estirnacion, aprecio
Alcantarilla
Estreno
Estrenar
Rega ta
Estrecho I Apretado, prieto I
Apurado
Estudiante
Estudio
Apuro, aprieto
Estrechar(se) I Apretar I Apurar(se)
Porque (causal)
Etcetera
Provecho, ganancia
Romper estirando I Interrurnpir
113
EUSKAL HITZA
ETENGABE
ETORKIZUN
ETORRERA
ETORRI
ETSAI
ETSI
-ETSI
ETSIPEN
ETXAGINTZA
ETXALDE
ETXE
ETXEBIZITZA
ETXEKOANDRE
ETXEKOI
ETXERAKO LANAK
ETXERATU
ETXEZ ETXE
ETXOLA
ETZAN
ETZI
ETZIDAMU
EULI
EURI
EURIA ARI
EURIA EGIN
EURITAKO
EURITSU
EUSKADI
EUSKAL
EUSKAL HERRI
EUSKALDUN
EUSKALTEGI
EUSKARA
EUSKARRI
EUTSI
EXE NP LU
EXPERIENTZIA
EXPLIKATU
EXPORT ATU
EZ
EZ ... EZ
EZ EZIK
EZ(A)
EZABATU
114
KIDEA
GERO
ARERIO
BIZITZA
ETXEZALE
ATERKI, GOARDASOLA
EUSKERA
ADIB IDE
ADIERAZI, AZALDU
ERDAL HITZA
Continua I Sin interrupci6n
Future, porvenir
Venida
Venir
Enemigo
Desesperar(se) I Desistir, resignarse
Tener por, reputar, considerar
Desesperaci6n, resignaci6n
Construcci6n de casas
Hacienda de una casa
Casa
Vivienda, piso
Arna de casa
Casero (Que gusta de estar en casa)
Deberes
Ir a casa, llegar a casa
De casa en casa
Cabana, chabola I Garita
Tumbar(se) I Yacer
Pasado rnanana
Tras pasado mafiana
Mosca
Lluvia
Estar lloviendo, Hover
LI over
Paraguas
Lluvioso
Euskadi
Vasco (Forma adjetival de
"Euskara ")
Pais Vasco, Pueblo Vasco
Vasco (Que habla euskara)
Centro de ensefianza del euskara
Euskara
Soporte, apoyo
Sostener I Asir, agarrar
Ejemplo
Experiencia
Explicar
Exportar
No
Ni ... Ni
No solamente
Carencia, falta
Borrar
EUSKAL HITZA
KID EA
ERDAL HITZA
Conocimiento I Consciencia I Uso
de razon
Conocido
Conocer I Reconocer
Conocimiento I Reconocimiento,
EZAGUERA
EZAGUN
EZAGUTU
EZAGUTZA
gratitud
EZARRI
EZAUGARRI
EZBEHAR
EZBERDIN
EZER
JARRI
EZER (ERE) EZ
EZEREZTATU
EZETZ
EZEZAGUN
EZEZKA
EZEZKO
EZEZTATU
EZGAUZA
EZIK
EZIN
EZIN HOBETO
EZIN UKAN
EZINBESTEKO
EZINEZKO
EZJAKIN
EZKATA
EZKER
EZKERTI
EZKERTIAR
EZIKASI
EZKILA
EZKO
EZKONDU
EZKONGABE
EZKONGAI
EZKONTZA
EZKOR
EZKUR
EZKUTATU
EZKUTU
EZPAIN
EZPAL
EZPATA
DEUS (ERE) EZ
DEUSEZTATU
DESBERDIN
DEUS
Colocar, poner
Serial, caracteristica
Desgracia, contrariedad
Desigual, diferente
Alga (Afirm., interrog.)I Nada
(Neg.)
EZETZ
UKATU, EZEZTU
IZAN EZIK
EZIN HOBEKI
NAHITAEZKO
EZIN
EZIKASI
EZJAKIN
KANPAI
ARGIZARI
ESPOSATU
Nada
Aniquilar, destruir
A que no I Que no I Negativa
Desconocido
Negativamente
Negativa
Negar
Frusleria I Incapaz
A excepci6n de, excepto
Imposibilidad I Imposible
Inmejorablemente, perfectamente
No poder
Indispensable, necesario
Imposible
Ignorante, inculto
Escama
Izquierda I Izquierdo, zurdo
Zurdo
Izquierdista
Ignorante, inculto
Campana
Cera
Casar(se)
Celibe, soltero
Soltero I Novio
Casamiento, matrimonio
Pesimista
IZKUTATU
Bellota
Esconder( se)
Escudo I Oculto
Labia
Astilla
Espada
115
EUSKAL HITZA
EZTA (ERE)
EZTABAIDA
EZTABAIDATU
EZTAINU
EZTANDA
EZTANDA EGIN
EZTARRI
EZTEIAK
EZTEN
EZTENKADA
KID EA
LEHERKETA
LEHERTU
EZTI
EZTUL
EZTUL EGIN
ERDAL HITZA
Tampoco
Discusi6n
Discutir
Estaiio
Explosion
Explotar
Garganta
Boda
Lezna I Aguij6n
Aguijonazo I Dicho mordaz e
hiriente
Miel I Dulce
Tos
Toser
F
FABORE
FABOREZ
FABRIKA
FABRIKATU
FAKTURA
FALTA
MES EDE
MESEDEZ
Favor
Por favor
Fabrica
Fabricar
Factura
Falta, culpa I Escasez I Falta (En el
juego de pelota)
FALTA IZAN
FALTATU
FALTSU
FAMA
FAMATU
FAMILIA
FANTASIA
FARDEL
FARDELERIA
FARMAZIA
FEDE
FEMENINO
FERIA
FESTA
FIDANTZA
FIDATU
FIDEO
FILME
FIN
FINKATU
FIN KO
116
OSPE, SONA
SONATU, OSPATSU
BOTIKA
SIN ESMEN
EME(ZKO)
BESTA
FIDO IZAN
PELIKULA
Faltar
Faltar, insultar, ofender
Falso
Fama
Famoso
Familia
Fantasia
Paquete, envoltorio
Equipaje
Farrriacia
Fe
Femenino
Feria
Fiesta
Confianza I Fianza
Confiar, fiarse
Fideo
Film, pelicula
Fino, delicado I Fin, termino
Fijar, arraigar
Fijo, firme
EUSKAL HITZA
FITS
FITXA
FITXATU
FLASKO
FORMA
FRAIDE
FRANKO
FRANTSES
FRANTZIAR
FRENU
FRESKATU
FRESKO
FRIJITU
FROG A
FROGATU
FRONTOI
FRUTA
FRUITU
FRUTADENDA
FUNDATU
FUNTS
FUNTSEZKO
FUNTZIONARI
FUS IL
FUSILATU
FUTBOL
FULBOL-ZELAI
FUTBOLARI
KID EA
FRAILE
BALAZTA, GALGA
FROGANTZA
PILOTALEKU
ERDAL HITZA
Pizca
Fi cha
Fi char
Frasco
Form a
Fraile
Abundante, mucho
Frances
Frances
Freno
Refrescar( se)
Fresco
Freir
Prueba, demostraci6n
Probar, demostrar
Front6n
Fruta
Fruto
Frutcria
Fundar
Fundamento, sustancia, fondo
Fundamental, esencial
Funcionario
Fusil
Fusilar
Futbol
Campo de futbol
Futbolista
G
GABARDINA
GABE
GABON
GABON AK
GABON-EGUN
GABON-S-ARI
GAi
GAi IZAN
GAILETA
-GAILU
GAIL UR
GAIN
GAINDITU
GAINEAN
BARIK
TONTOR
Gabardina
Sin
Buenas noches I Nochebuena
Fiestas de navidad
Nochebuena
Aguinaldo
Materia, tema I Digno, apto, capaz
Ser apto o digno
Galleta
Instrumento para
Cima, cumbre
Cumbre, cima I Superficie
Superar
Encima
117
EUSKAL HITZA
GAINEKO
GAINERA
GAINERAKO
GAINERAKOAN
GAINEZKA
GAISO(RIK)
GAISOTASUN
GAISOTEGI
GAISOTU
GAITASUN
GAITZ
GAITZETSI
GAIZKI
GAIZKI HARTU
GAIZKILE
GAIZPERA
GAIZTAKERIA
GAIZTO
GAKO
GA LANT
GALBURU
GALDEGIN
GALDERA
GALDETU
GALDEZKA
GALDU
GA LEPER
GALERA
GALERAZI
GALTZADA
GALTZAK
GALTZARBE
GAL TZERDIAK
GAL TZONTZILOAK
GAMELU
GANADERITZA
GAN ADU
GANBARA
GANDU
GANGA
GA NIB ET
GANO RA GABE
GANTZ
GANTZUTU
118
KID EA
ERDAL HITZA
(Lo) de encima
Adernas
Lo dernas
Por lo dermis
Rebosante, rebosando
ERi
GAITZ, ERITASUN
ERITEGI
Enferrno
Enfermedad
Enfermeria
Enfermar
Aptitud, capacidad
Mal I Enfermedad I Dificil I
Enorme
Reprobar, condenar
Mal
Maltratar
Malhechor
TXARKI, TXARTO
GAIZKI ERABILI
GAIZTAGIN
Enferrnizo
GAISOBERA
TXARKERIA, OKERKERIA Maldad I Fechoria
Malo
Gancho I Clave
Hermoso, elegante I Enorme
Espiga de trigo
Preguntar
GALDETU
Pregunta
GALDE
Preguntar
GALDEGIN
Preguntando
Perder(se)
Codorniz
Perdida
DEBEKATU
PRAKAK
BESAPE
ABELAZKUNTZA
AIZTO, LABANA
GANORABAKO
Prohibir
Calzada
Pantalones
Sobaco
Calcetines I Medias
Calzoncillos
Camello
Ganaderia
Ganado
Camarote I Camara
Brum a
B6veda
Cuchillo
Insustancial, sin fuste
Manteca
Untar, ungir
EUSKAL HITZA
GAPIRIO
GAR
GA RABI
GARA GAR
GARAGARDO
GARAI (Adj.)
GARAI (lz.)
GARA ILE
GARAIPEN
GARAITU
GARAIZ
GARAJE
GARANTIA
GARANTIZATU
GARAPEN
GARBANTZU
GARB I
GARBIGAILU
GARBITASUN
GARBITU
GARDEN
GARESTI
GARESTITU
GARI
GARIZUMA
GARO
GAR ONDO
GARRAIATU
GARRAIO
GARRANTZI
GARRANTZITSU
GARRASI
GARRATZ
GARTSU
GARTZELA
GAR UN
GAS
GASOLINA
GASOLINDEGI
GAST A TU
GASTU
GATIBU
GATZ
GATZA GI
GATZA TU
KID EA
ALTU
SASOI
BERME
BERMATU
TXITXIRIO
IRA, IRATZE
GARRANTZIZKO
GARRRAISI
MINGOTS, MIKATZ
SUHAR
ESPETXE, PRESONDEGI
BURUMUIN
MAMI
ERDAL HITZA
Viga, cabrio
Llama I Entusiasmo, fogosidad
Grua
Cebada
Cerveza
Alto
Epoca, tiernpo
Vencedor
Victoria
Veneer, triunfar
A tiernpo
Garage
Garantfa
Garantizar
Desarrollo
Garbanzo
Limpio
Lavadora
Limpieza
Limpiar
Transparente
Caro
Encarecer
Trigo
Cuaresma
Helecho
Cerviz
Transportar, acarrcar
Trans po rte
Importancia
Importante
Grito, chillido
Agrio, amargo
Fogoso, entusiasta
Care el
Seso, cerebro
Gas
Gasolina
Gasolinera
Gas tar
Gas to
Cautivo
Sal
Cuajo
Cuajada
119
EUSKAL HITZA
GAU
GAUERDI
GAUEZ
GAUR
GAURREGUN
GAUR ZORTZI
GAURDANIK
GAURGERO
GAURKO
GAURKOZ
GAUTU
GAUZA
GAUZA IZAN
GAUZAIN
GAZI
GAZTA
GAZTAINA
GAZT AINONDO
GAZTARO
GA ZTE
GAZTELAU
GAZTELANIA
GAZTELU
GAZTERIA
GAZTETASUN
GAZTIGATU
GAZTIGU
-GEHIAGO
GEHIEGI
GEHIEGIKERIA
GEHIEN
GEHIENETAN
GEHIENEZ
GEHIENGO
GEHIKUNTZA
GEHITU
GELA
GELDI
GELDI(RIK) EGON
GELDIALDI
GELDIARAZI
GELDIRO
GELDITU
GEL TOKI
GERALEKU
120
KID EA
EGUNGO EGUNEAN
AURRERANTZEAN
KAPAZ IZAN
ABISATU
ABISU
SOBERA, LARREGI
ASTIRO
GERATU
ERDAL HITZA
Noche
Medianoche
De noche
Hoy
Actualmente, hoy en dla
Hoy en ocho
Desde hoy
De ahora en adclante
De hoy I Para hoy
Par hoy
Anochecer
Cos a
Ser capaz
Sereno
Salado
Queso
Castana
Castano
Juventud (epoca)
Joven
Castellano (natural de Castilla)
Castellano (lengua)
Castillo
Juventud (conjunto de j6venes)
Juventud
Avisar
Aviso
Mas
Demasiado
Exceso
El que mas, lo que mas
Las mas de las veces
A lo mas
Mayorfa
Aumento
Aumentar I Afiadir
Cuarro, habitaci6n
Quieto, estancado
Estar quieto
Parada (tiempo)
Paralizar, hacer detenerse
Lentamente
Quedar(se), parar(se)
Estacion
Parada (lugar)
EUSKAL HITZA
KID EA
GERATU
GEREZI
GERIZA
GERIZATU
GERIZPEAN
GERLA
GERO
GEROZTIK
GERRA
GERRI
GERRI KO
GERTAERA
GERTAKIZUN
GERTATU
GER TU
GEZA
GEZI
GEZUR
GEZURRA ESAN
GEZURREZKO
GEZURTI
GIB EL
GIDALIBURU
GIDARI
GIDATU
GELDITU
GERIZPE
BABESTU
ITZALEAN
GERRA
GERLA
GIRTEN
GISA
GISATU
GIZAGIZABANAKO
GIZA:BIDE
GIZAGAIXO
GIZA KI
GIZA RTE
GIZASEME
GIZATIAR.
GIZEN
GIZENDU
Quedarse, pararse
Cereza
Sombra I Refugio, protecci6n
Proteger(se), resguardar(se)
A la sombra
Guerra
Luego, despues I Futuro
Posteriormente
Guerra
Cintura
Cinturon
GERTAKARI
JAZO
Suceso
Suceso futuro
Suceder
Dispuesto I Cerca
Soso, insipido
Flecha, dardo
Mentira
Mentir
Falso, engarioso
Mentiroso
Hlgado I Parte posterior
Libro guia
Guia, conductor
Guiar
Musculo I Parte magra de la came
GI HARRE
GILTZA
GILTZARRI
GILTZURRUN
GIMNASIA
-GINTZA (ATZIZKIA)
GIRO
ERDAL HITZA
LI ave
Clave, clave de b6veda
GILTZURRIN
KIRTEN
GIZAGAJO
GIZA TAR
Rifion
Gimnasia
Fabricaci6n de I Oficio de
Ambiente I Tiempo atmosferico,
tempero
Asa, mango I Estupido, bruto
Modo, manera
Guisar
Humano
Individuo
Cortesia, educacion
Infeliz, pobre
Ser humano
Sociedad
Varon
Humano, humanists
Gordo
Engordar
121
EUSKAL HITZA
GIZON
GIZONEZKO
GLOBO
GLORIA
GOARDASOLA
GOARDIA
GOARDIAZIBIL
GOBERNADORE
GOBERNATU
GOBERNU
GOGAIKARRI
GOGAITU
GOGO
GOGO ONEZ
GOGOA UKAN
GOGOAN HARTU
GOGOAN UKAN
GOGOETA
GOGOKO
GOG OR
GOGOR(KI)
GOGORA EKARRI
GOGORARAZI
GOGORATU
GOGORKERIA
GOGORTASUN
GOGORTU
GOGOTIK
GOG OZ
GOGOZ KONTRA
GOI
GOIAN
GOIBEL
GOILARAKADA
GOILARE
GOITIZEN
GOIZ
GOIZALDE
. GOIZEAN GOIZ
GOIZTAR
GOL
GOLDATU
GOLDE
GOLKO
122
KID EA
GIZASEME
AINTZA
EURIT AKO, ATERKI
ASPERTU
GOGORATU, OROITU
GOGO EMAN
OROITU, GOGOAN
UKAN
IZENGOITI
ERDAL HITZA
Hombre
Varon
Globo
Gloria
Paraguas
Guardia
Guardia Civil
Gobernador
Gobernar
Gobierno
Molesto, fastidioso
Aburrir(se)
Mente, espiritu I Gana, deseo
De buena gana
Tener ganas
Tamar en cuenta
Recordar
Reflexion
Agradable, querido
Duro
Duramente
Considerar, reflexionar
Hacer recordar
Recordar, acordarse
Crueldad, violencia
Dureza
Endurecer(se) I Fortalecer(se)
Con ganas
A gusto I Voluntariamente
A disgusto, contra la voluntad
Alto I Altura I Arriba
Arriba
Cielo oscuro I Triste
Cucharada
Cuchara
Mote, sobrenombre
Mariana I Temprano
Madrugada
Temprano por la mafiana
Precoz I Madrugador
Go!
Arar
Arado
Seno I Golfo de mar
EUSKAL HITZA
GOMA
GOMENDATU
GOMENDIO
GONA
GONBIDATU
GONBIT
GOR
GORA
GORABEHERAK
GORAINTZIAK
GORAINTZIAK EMAN
GORAKI
GORATU
GORAZARRE
GORBATA
GORDAILU
GORDE
GORDIN
GORI
GORITU
GOROLDIO
GOROSTI
GO ROTZ
GORPUTZ
GORPUTZADAR
GORRI
GORRINGO
GORR ITU
GORRISKA
GORROTATU
GORR OTO
GO RTE
GORTINA
GOSALDU
GO SARI
GOSE
GOSE IZAN
GOSETI
GOSETU
GOTZAIN
GOZA TU
GOZO
GOZOKI
GOZOTEGI
GOZOZALE
KID EA
GONBIDAPEN
ESKUM(U)INAK
ESKUM(U)INAK EMAN
OZENKI
GORETSI, GORAIPATU
OROLDIO
SIMA UR
HERRA
GOSEAK EGON
APEZPIKU
GOXO
ERDAL HITZA
Go ma
Recomendar
Recomendaci6n
Falda
Invitar
Invitaci6n
Sordo
Arriba I Alto I jViva!
Altibajos, vicisitudes
Recuerdos, saludos
Dar recuerdos
En voz aha
Ensalzar, glorificar
Elogio, homenaje
Corbata
Deposito I Tesoro
Guardar I Esconder
Crudo
Incandescente
Ponerse al rojo vivo
Musgo
Acebo
Excremento
Cuerpo
Extremidad
Rojo
Yema (de huevo)
Enrojecer(se)
Rojizo
Odiar
Odio
Corte
Cortina
Desayunar
Desayuno
Hamb re
Tener hambre
Hambriento
Cobrar aperito
Obispo
Endulzar
Dulce I Sabroso
Dulce
Pasteleria
Goloso
123
EUSKAL HITZA
GRAMATIKA
GRAMO
GRAZIA
GREB A
GRIN A
GRIPE
GRIS
GU(K)
GUDARI
GUDU
GUPIDA
GURA
GURA UKAN
GURAIZEAK
GURARI
GURASOAK
GURDI
GURE
GURI
GURIN
GURPIL
GURTU
GURUTZATU
GURUTZE
GUSTATU
GUSTO RA
GUSTU
GUTUN
GUTXI
GUTXI GORABEHERA
GUTXIAGO
GUTXIEN
GUTXIENEZ
GUTXIENGO
GUTXIETSI
GUTXITAN
GUTXITU
GUZTI
GUZTIRA
GUZTIZ
KID EA
ERDAL HITZA
Grarnatica
Gramo
Gracia
Huelga
Pasion, inclinacion
Gripe
Gris
Nosotros
Soldado vasco
Lucha, combate
URRIKI, ERRUKI
NAHi, GOGO
NAHIUKAN
ARTAZIAK
DESIRA, NAHI
AITA-AMAK
ATSEGIN IZAN
POZIK, KONTENT
GUSTO
ESKUTITZ
MINO RIA
URRITU
DENERA
OSO, ERABAT
Compasi6n, misericordia
Deseo, gana
Querer, desear
Tijeras
Deseo
Los padres
Carro
Nuestro(s)
Mullido, lozano
Mantequilla
Rueda
Venerar, adorar
Cruzar(se)
Cruz
Gustar, agradar
A gusto, contento
Gusto
Carta
Poco
Poca mas o menos
Menas
Lo que menos, el que menos
Par lo menos
Minorfa
Menospreciar, despreciar
Pacas veces
Disminuir
Toda
En total
Muy
H
HAATIK
HABE
124
HALA ERE
Sin embargo
Columna, paste
EUSKAL HITZA
KID EA
HABIA
HAGA
HAGIN
HAIEK
HAIN
HAIN ZUZEN (ERE)
HAINBAT
HAINBESTE
HAITZ
HAITZULO
HAIZAGAILU
HAIZATU
HAIZE
HAIZEMAILE
HAIZETSU
HALA
HALA ERE
HALA ET A GUZTIZ
(ERE)
HALABEHAR
HALABER
KABIA
HAR KAITZ
HARPE, KOBA
Nido
Vara
Muela I Diente
Aquellos
Tan
Precisamente
Tanto como I Mucho
Tanto
Roca
Cueva
Ventilador
Ventilar I Espantar I Hinchar(se)
Vien to
Abanico
Ventoso
Asi, de aquella manera
Sin embargo
Con todo, a pesar de todo
Fatalidad, destine I Casualidad
BAITA ERE, ERA
BEREAN
HALAKO BATEAN
HALTZ
HALTZARI
HAMABI
HAMABIGARREN
HAMABOST
HAMABOSTALDI
HAMAHIRU
HAMAI KA
HAMAIKA ALDIZ
HAMAIKAGARREN
HAMAIKETAKO
HAMALAU
HAMAR
HAMAR GARREN
HAMARNA
HAMARRETAKO
HAMASEI
HAMAZAZPI
HAN
HAND!
ERDAL HITZA
HAUNDI
Asimismo
En esto, en una de esas, cierto dia
Aliso
Mueble
Doce
Duodecimo
Quince
Quincena
Trece
Once
Muchas veces
Undecimo
Hamaiketako ( refrigerio de las once
de la maiiana)
Catorce
Diez
Decimo
Diez a cada uno
Hamarretako ( refrigerio de las diez
de la maiiana)
Dieciseis
Diecisiete
Alli
Grande
125
EUSKAL HITZA
HANDIAGO
HANDIEN
HANDIK
HANDIKI
HANDIKIRO
HANDIN AHi
HANDITASUN
HANDITU
HANDIZALE
HAN GO
HAN KA
HANTXE
HAR
HARA
HARA GI
HARAINO
HARA KIN
HARAN
HA RANTZ
HARATEGI
HARE A
HARi
HARIK ETA ... ARTE
HAR IL
HARITZ
HARKAITZ
HARPE
HARRAPATU
HARRASKA
HARREMAN
HARRE RA
HARREZ GERO
HARRI
HARRIBITXI
HARRIDURA
HARRIGARRI
HARRIJASOTZAILE
HARRI KA
HARR ITU
HARRO
HARROKERIA
HARROTASUN
HARROTU
HARTU
HARTZ
126
KID EA
HAUNDIAGO
HAUNDIEN
HAUNDIKI
HAUNDIKIRO
HAUNDINAHI
HAUNDITASUN
HAUNDITU
HAUNDIZALE
HARUNTZ
HONDAR
HAITZ
HAITZULO, KOBA
HANDIKERIA
URGUILU(TASUN)
ERDAL HITZA
Mayor
El mayor
De alli
Magnate, ricach6n I Grandemente
Grandiosamente
Ambici6n I Ambicioso
Grandeza
Agrandar(se) I Hinchar(se)
Ambicioso
De alli
Pata I Pierna
Alli mismo
Gusano
Alla I [Anda! I Mira, bueno
Carne
Hasta alli
Carnicero
Valle
Hacia alli
Carniceria
Arena
Hilo I Asunto, terna
Hasta que
Ovilla
Roble
Roca
Cueva
Atrapar I Quitar
Fregadera
Relacion, trato
Acogida, recepcion
Desde entonces, posteriormente
Piedra
Piedra preciosa
Extrafieza, asombro
Admirable, extrafio
Levantador de piedras
A pedradas
Asombrar(se), admirar(se)
Orgulloso I Esponjoso
Vanidad, orgullo
Orgullo
Enorgullecerse I Ahuecar
Tomar, recibir
Oso
EUSKAL HITZA
HASERRE
HASERRETU
HASI
HASBERRI
HASIERA
HASPEREN
HASPEREN EGIN
HATS
HATZ
HATZ EGIN
HAU
HAU DA
HAUEK
HAUR
HAURHAURTZAINDEGI
HAURTZARO
HAUSKOR
HAUSNARKETA
HA USN ARTU
HAUSPO
HAUTATU
HAUTESKUNDEAK
HAUTS
HAUTSI
HAUTSONTZI
HAZI (Ad.)
HAZI (lz.)
HAZKUNDE
HEDATSU
HEDATU
HEGAL
HEGALDI
HEGAN EGIN
HEGAZKILARI
HEGAZKIN
HEGAZTI
HEGO
HEGOALDE
HELBIDE
HELBURU
HELDU
HELMUGA
KID EA
HASIBERRI
BEHATZ
HAZKA EGIN
HOTS
UME
UME-
GOGOETA
AUKERATU
APURTU, PUSKATU,
TXIKITU
ZABAL
ZABALDU
HEGADA
HEGALDATU, HEGAZ
EGIN
AIRE KO
XEDE, JOMUGA
ERDAL HITZA
Enfado
Enfadar(se)
Empezar
Principiante, novato
Comienzo, principio
Suspiro
Suspirar
Aliento I Hedor
Dedo
Rascar(se)
Este, esta, esto
Es decir
Estos, estas
Nino
Infantil
Guarderia de nifios
Infancia
Fragil
Rumia I Reflexion
Rumiar I Reflexionar
Fuelle
Elegir
Elecciones
Polvo
Romper(se)
Cenicero
Crecer I Criar
Semilla
Crecimiento
Extenso
Extender( se)
Ala I Alero I Ladera
Vuelo
Volar
Aviador
Avi6n
Ave
Sur I Ala
Sur
Direccion
Objetivo
Llegar I Madurar(se) I Agarrar
Meta, llegada
127
EUSKAL HITZA
KID EA
HELIKOPTERO
HEMEN
HEMENDIK A URRERA AURRERANTZEAN
HEMERETZI
HEMEZORTZI
HERDOI
HERD OIL
HERDOITU
HERDOILDU
HERDOILTSU
HERDOITSU
HE REN
HERENEGUN
HERIO
HERIOTZA
HERIOTZE
HERREN
HERREN EGIN
NARRAZTU
HERRESTATU
HERRI
HERRIALDE
HERRIKOI
HERRITAR
HERTSI
HESI
HE STE
HEZATU
HEZE
HEZETASUN
HEZGAITZ
HEZI
HEZKUNTZA
HEZUR
HEZURDURA
HI(K)
HIGUIN
HIGUINDU
HIGUINGARRI
HIKA
HIKA EGIN
HIL (lz.)
HIL (Ad.)
HIL(DAKO)
HILERO
HILEROKO
HILERRI
HILETA
128
HEZKETA, HEZIKETA
NAZKA
NAZKAGARRI
HILABETE
HILABETERO
KANPOSANTU
ERDAL HITZA
Helic6ptero
Aqui
En adelante
Diecinueve
Dieciocho
Roiia
Oxidarse, enroiiarse
Roiioso
Tercio
Anteayer
Muerte (como personaje)
Muerte
Cojo
Cojear
Arrastrar(se)
Pueblo
Provincia I Pafs
Popular, amante de! pueblo
Habitante de! pueblo, paisano I
Popular
Cerrar I Estricto
Seto, vallado
lntestino
Humedecer
Humedo I Verde
Humedad
Indomable
Dornar, domesticar I Educar
Educaci6n
Hueso
Osarnenta, esqueleto
Tu
Repugnancia, asco
Repugnar, asquear(se) I Detestar,
aborrecer
Repugnante, asqueroso
Tuteando
Tu tear
Mes
Morir I Matar
Muerto
Mensualmente
Mensual I Menstruaci6n
Cementerio
Funeral
EUSKAL HITZA
KID EA
HILEZKOR
HILKETA
HILK OR
ZERRALDO
HILKUTXA
HOB!
HILO BI
ERAILE
HILTZAILE
HIRE
HIRI
HIRIBIDE
HIRIBURU
HIRITAR
HIRU
HIRUGARREN
HIRUHILABETE
HIRUHILEKO
HIRUKOITZ
HIRUREHUN
HIRUROGEI
HIRUROGEITA HAMAR
HIRUZPALAU
HISTORIA
BERBA
HITZ
MINTZATU, BERBA
HITZ EGIN
EGIN
HITZALDI
HITZARMEN
AITZIN-SOLAS
HITZAURRE
HITZEMAN
HITZETIK HORTZERA
HIZKETA
SOLASALDI
HIZKETALDI
HIZKETAN ARI
HIZKI
HIZKUNTZA
HIZLARI
HIZTEGI
HIZTUN
HOBE (Adj.)
HO BETO
HOBEKI (Adb.)
HOBEKUNTZA
HOBEN
ONEN
HO BEREN
HOBESPEN
HOBEKI
HOBETO (Adb.)
HOBETU
HILO BI
HOB!
ERDAL HITZA
Inmortal
Asesinato I Matanza
Mortal
Ataud
Sepulcro, fosa
Asesino
Tuyo(s)
Ciudad
Avenida
Capital
Ciudadano
Tres
Tercero
Trimestre
Triple
Trescientos
Sesenta
Setenta
Tres o cuatro
Historia
Pala bra
Hablar
Discurso, conferencia
Convenio
Pr6logo
Dar la palabra, prometer
Repentinamente I Con frecuencia
Habla I Conversaci6n
Conversaci6n, rato de charla
Estar hablando
Afijo
Lengua
Conferenciante, orador
Diccionario, vocabulario
Hablante I Hablador
Mejor
Mejor
Perfeccionamiento, mejoria
Falta, culpa
El mejor
Preferencia
Mejor
Mejorar
Sepulcro, fosa
129
EUSKAL HITZA
HOBIRATU
HOD EI
HODEITSU
HODI
HOG EI
HOGEITA BAT
HOGEITA BEDERATZI
HOGEITA BI
HOGEITA BOST
HOGEITA HAMAR
HOGEITA HIRU
HOGEITA LAU
HOGEITA SEI
HOGEITA ZAZPI
HOGEITA ZORTZI
HOLA
HONA
HONA HEMEN
HO NANTZ
HONDAKIN
HONDAMEN
HONDAR
HONDARTZA
HONDA TU
HONDO
HONDORATU
HONELA
HONELAKO
HONEN
HONENBESTE
HONEXEGATIK
HONEZ GERO
HOR
HORI
HORI DELA ETA
HO RIEK
HO RISKA
HORMA
HORNITU
HORRA
HORREGATIK
HORRELA
130
KID EA
LAINO
LAIN OTSU
TUTU
ERDAL HITZA
Sepultar
Nube
Nublado
Tubo
Veinte
Veintiuno
Veintinueve
Veintid6s
Veinticinco
Treinta
Vein titres
Veinticuatro
Veintiseis
Veintisiere
Veintiocho
HONELA, HORRELA
HONUNTZ
HONDAR
HONDAMENDI
HOLA
Asl
Aqui, ad
He aqui
Hacia aqui
Residuo, resto
Ruina, desastre
Arena I Residuo
Pia ya
Hundirse I Arruinar I Estropear,
echar a perder /Derrochar,
prodigar
Fondo
Hundir(se), naufragar
Asi (de este modo)
De esta clase
De este I Tan ... como este
Tanto, tanto como esto
Por esto mismo
Ya, para ahora
Ahi
Ese, esa, eso I Amarillo
HORI DELA MEDIO
HORI DELA BIDE
Por ese motivo
Esos, esas
Amari lien to
Pared I Hielo
Proveer, abastecer
HORRERA
Ahl (a ese lugar)
HOLA
Por eso
Asf (de esa manera)
EUSKAL HITZA
HORRELAKO
HORREN
HORRENBESTE
HORRETARAKO
HORREXEGATIK
HORT AZ
HORTZ
HORTZ-MEDIKU
HORZKADA
HORZKATU
HOSTO
HOTEL
HOTS
HOTS EGIN
HOTZ
HOTZ-BERO
HOTZIKARA
HOZKAILU
HOZKIRRI
HOZPERA
HOZTASUN
HOZTU
HUNK ITU
HUNKIPEN
HURA
HURBIL
HURBILDU
HURKO
HURREAN
HURREN(GO)
HURRERATU
HUSKERIA
HUS TU
HUTS
HUTS EGIN
HUTSIK
KID EA
BERAZ
HAGINLARI
HAGINKADA
HAGINKA EGIN
TENPERATURA
HURRERATU
GERTU, HURBIL
HURBILDU
ERDAL HITZA
De esa clase
De ese I Tan ... como ese
Tanto, tanto como eso
Para eso
Por eso mismo
Por lo tanto
Diente
Dentista
Mordisco
Mord er
Hoja
Hotel
Ruido, sonido I Es decir
Llamar I Hacer ruido
Frfo
Temperatura
Escalofrio
Frigorifico
Fresco
Friolero
Frialdad
Enfriar( se)
Emocionar(se), afectar
Emoci6n
Aquel, aquella, aquello
Cerca, cercano
Acercar( se)
Pr6jimo I Cercano
Cerca
Pr6ximo, siguiente
Acercar( se)
Naderfa, insignificancia
Vaciar(se)
Vacio I Defecto, fallo I Puro I Cero
Faltar I Fallar
Vacio I Puro, solo
I
IA
IAIO
IAZ
!BAI
!BAR
IBILALDI
KASIK
TREBE
!GAZ
ERREKA
Casi
Habit
El afio pasado
Rfo
Vega, valle
Paseo, viaje
131
EUSKAL HITZA
IBILBIDE
IBILGAILU
IBILI
IDATZI
IDAZKARI
IDAZKARITZA
IDAZKERA
IDAZKETA
IDAZKI
IDAZLAN
ID AZLE
IDAZMAKINA
-IDE (ATZIZKIA)
IDEIA
IDI
IFERNU
IGANDE
IGARKIZUN
IGARLE
I GARO
IGARRI
IGEL
IGELTSERO
IGELTSU
IGERI EGIN
IGERIKETA
IGERILEKU
IGITAI
IGO
IGO ERA
IGOGAILU
IGURTZI
IHAR
IHARDETSI
IHAUTERIAK
IHES
IHES EGIN
I HINTZ
IJITO
I KARA
IKA;RAGARRI
IKARATU
IKASBIDE
IKASGAI
132
KID EA
BIDE
IZKRIBU
-KIDE
DOMEKA
ASMAKIZUN
IRA GAN
ERANTZUN
INAUTERIAK
IZUGARRI
ERDAL HITZA
Recorrido
Vehiculo
Andar
Escribir
Secretario
Secretaria
Escritura I Forma de escribir
Redacci6n (ejercicio de)
Escrito
Obra escrita, redacci6n
Escritor
Maquina de escribir
Compafiero de
Idea
Buey
Infierno
Domingo
Acertijo
Adivino
Pasar
Acertar, adivinar I Notar, percibir
Rana
Albani!
Yeso
Nadar
Nataci6n
Piscina
Hoz
Subir
Subida
Ascensor
Frotar I Ungir
Seco I Delgado, flaco
Responder
Carnavales
Huida, fuga
Huir
Rocio
Gitano
Miedo, temblor
Terrible
Asustar( se ), atemorizar( se)
Metodo de estudio I Ejemplo,
Lecci6n
Lecci6n, materia de estudio
EUSKAL HITZA
IKASGELA
I KASI
IKASKETA
IKASKIDE
IKASLE
IKASTALDI
IKASTARO
IKASTETXE
IKASTOLA
IKASTURTE
IKATZ
IKERTU
IKUILU
IKURRIN
IKUSGARRI
IKUSI
IKUSKIZUN
IKUSLE
IKUSMEN
IKUSPEGI
IKUSTALDI
ILAR
I LARA
ILARGI
ILDO
ILE
ILEAPAINDEGI
I LEAP AINTZAILE
ILEGORRI
ILOBA
ILTZATU
ILTZE
ILUN
ILUNBE
ILUNDU
ILUNTASUN
ILUNTZEAN
IMAJINA
INAUTERIAK
INBIDIA
INBUTU
IND AB A
IND AR
INDARGARRI
IND ARTSU
KID EA
KORTA, UKUILU
BISITA
ILEMOZTAILE
KASKA GORRI
LOBA
ILTZEZ JOSI
ILUNPE
ILUNABARREAN
IHAUTERIAK
BE KAITZ
ONIL
BABARRUN
ERREFORTZU
ERDAL HITZA
Aula de estudio
Aprender, estudiar
Aprendizaje, estudio
Condiscipulo
Alumno, estudiante
Tiempo de estudio
Curso, cursillo
Colegio
Ikastola
Ano escolar
Carbon
Investigar
Cuadra
Bandera vasca
Vistoso, espectacular
Ver
Espectaculo
Espectador
Vista (/acultad)
Punto de vista, perspectiva
Visita
Guisante
Fila, hilera
Luna
Surco
Pelo
Peluqueria
Peluquero
Rubio
Sobrino
Clavar
Clavo
Oscuro
Oscuridad, tiniebla
Oscurecer
Oscuridad
Al atardecer
Imagen
Ca ma vales
Envidia
Embudo
Alubia
Fuerza
Refuerzo
Fuerte
133
EUSKAL HITZA
IND ARTU
INDIOILAR
INDIZIO
INDUSTRIA
INDUSTRIARI
INFORMAZIO
INGELES
ING URA TU
IN GURU
INGURUAN
INGURUMARI
INIZIATIBA
INJINERU
INJUSTIZIA
INOIZ
INOIZ (ERE) EZ
INOLA ERE EZ
!NON
INON (ERE) EZ
INOR
INOR EZ
INOZO
INOZOKERIA
INPRIMATEGI
INPRIMATU
INPRIMATZAILE
INSTALATU
INSTALAZIO
INSTITUTU
INTERES
INTERESATU
INTERESGARRI
·INTXAUR
INTXAURRONDO
INTZENTSU
INTZIRI
!NUDE
INURRI
IPAR
IPARRALDE
IPARRORRATZ
IPINI
IPUIN
IPURDI
134
KID EA
XIRINGADA
-GINTZA
BIDEGABEKERIA
SEKULA (ERE) EZ
EZTA INOLA ERE
MOLDIZTEGI
ERDAL HITZA
Fortalecer(se) I Reforzar
Pavo
Inyecci6n
Industria
Industrial
Informaci6n
Ingles
Rodear I Acercarse
Contorno, Derredor I
Aproximadamente
Alrededor, en torno
Contorno, derredor
Iniciativa
Ingeniero
Injusticia
Alguna vez
jamas, nunca
De ninguna forma
En alguna parte
En ninguna parte
Alguien
Nadie
Ingenuo, necio
Ingenuidad I Bobada
Imprenta
Imprimir
Impresor
Instalar( se)
Instalaci6n
Instituto
TXINDURRI
JARRI
Interes
· Interesar
Interesante
Nuez
Noga!
Incienso
Gemido, suspiro
Nodriza
Hormiga
Norte
Norte, parte norte
Brujula
Pon er
Cuen to
Culo
EUSKAL HITZA
IRA
IRABAZI (Ad.)
IRABAZI (lz.)
IRABAZLE
IRABAZPIDE
IRABIATU
IRA GAN
IRAGANKOR
IRAGARPEN
IRAGARKI
IRAGARRI
IRAGAZI
IRAIL
I RAIN
IRAINDU
IRAKASKUNTZA
IRAKASLE
IRAKATSI
IRA KIN
IRAKURGAI
IRAKURKETA
IRAKURLE
IRAKURRI
IRATZARGAILU
IRATZARRI
IRATZE
IRAULI
IRAULTZA
IRAULTZAILE
IRA UN
IRAUNKOR
IRAUPEN
IRE KI
IREKITA
IRENTSI
IRIN
IRITSI
IRITZI
IRLA
IRMO
IRRATI
IRRI
IRRIBARRE
IRRIBARRE EGIN
IRRIBARREZ
KID EA
IRATZE, GARO
I GARO
ERDAL HITZA
Helecho
Ganar
Ganancia
Ganador
Empleo, media de ganancia
Revolver, batir
Pasar
Pasajero I Transitivo
Anuncio
Anuncio
Anunciar
Filtrar
Septiembre
Injuria
Injuriar
IRATZARTU
IRA, GARO
ERREBOLUZIO
ZABALDU
ZABALIK
ERITZI, ABURU
UHARTE
IRRIBARREKA
Enseiianza
Profesor
Enseiiar
Hervir
Lectura
Lectura (acci6n)
Lector
Leer
Despertador
Despertar(se)
Helecho
Volcar
Revoluci6n
Revolucionario
Durar, permanecer
Duradero, permanente
Duraci6n I Perseverancia
Abrir
Abierto
Tragar
Harina
Llegar I Conseguir
Opinion
Isla
Firme
Radio
Risa, sonrisa I Burla, mofa
Sonrisa
Sonreir
Sonriendo
135
EUSKAL HITZA
IRRIKATU
IRRINTZI
IRRIST EGIN
IRRISTAKOR
IRRISTATU
IRTEERA
IRTEN
IRTENBIDE
IRUNEA
!RUDI
IRUDIMEN
IRUDITU
IRUZUR EGIN
ISATS
!SEKA
!SEKA EGIN
ISEKARI
!SIL
ISILDU
ISILIK
IS ILKA
ISILPEKO
ISILTASUN
ISILUNE
ISKANBILA
IS LADA
ISLADATU
ISPILU
ISTIL
ISTILU
ISTORIO
ISTRIPU
!SUN
I SURI
ITO
ITSASARTE
ITSASERTZ
ITSASGIZON
ITSASGOLKO
ITSASKI
ITS A SO
ITSASORATU
ITSASTAR
ITSASUNTZI
136
KID EA
LABAIN EGIN
LABAINKOR
LABAINDU
SOLUZIO
ID URI
BURLA
ISEKATU
GOLKO
ITSASUNTZI
ERDAL HITZA
Desear, anhelar
Relincho I Grito popular
Resbalar(se), deslizar(se)
Resbaladizo
Resbalar( se ), deslizar( se)
Salida
Salir
Solucion
Pamplona
Imagen, figura
lmaginaci6n
Parecer
Engaiiar, estafar
Cola, rabo I Escoba
Buda
Burlarse
Burian
Silencioso
Callar(se)
En silencio
En voz baja I Confidencialmente, en
sec re to
Secreto
Silencio
Rato de silencio
Alboroto, barullo
Reflejo
Reflejar(se)
Espejo
Charco
Lio, disturbio
Historieta
Accidente
Mui ta
Derramar( se)
Ahogarse
Estrecho (Sust.)
Orilla de! mar, litoral
Marino
Golfo de mar
Marisco I Marejada
Mar
Amerizar, hacerse a la mar
Marino, maritime
Barco
EUSKAL HITZA
ITSATSI
ITSU
ITSULAPIKO
ITSUSI
ITSUTU
ITURBURU
ITURGIN
!TURRI
ITXADON
ITXAROPEN
ITXI
ITXITA
ITXOIN
ITXURA
ITXURAZ
ITZAL
ITZALI
ITZULERA
ITZULI (lz.)
ITZULI (Ad.)
ITZULPEN
ITZULTZAILE
IXPIA
IXPIATU
IZADI
IZAERA
IZAK I
IZAN
IZAN ERE
IZAN EZIK
IZAR
I ZARA
IZATE
IZEBA
IZEN
IZENA UKAN
IZENBURU
IZENDATU
IZENGOITI
IZENLAGUN
IZENORDE
IZENPETU
IZERDI
IZERDIT AN EGON
IZERDITU
KID EA
ELTZEITSU
ZATAR
ITXARON, ITXOIN
ESPERANTZA
HERTSI
ITXADON, ITXARON
ANTZA
OSTERA
ERDAL HITZA
Adherir(se), pegar(se) I Prender
Ciego
Hucha (de nihos)
Feo
Cegar(se) I Deslumbrar
Origen I Manantial
Fontanero
Fuente
Esperar
Esperanza
Cerrar
Cerra do
Esperar
Aspecto, figura
Por lo visto, segun parece
Sornbra I Respeto I Enorme
Apa gar
Regreso
Vuelta
Devolver I Volver I Traducir
Traducci6n
Traductor
Espia
IZAKERA
EZIK
MAINDIRE
IZEKO
ERITZI
TITULU
GOITIZEN
SINATU
Espiar
Naturaleza
Car:icter, forma de ser
Ser (Sust.)
Ser (verbo)
Efectivamente
Excepto
Estrella
Sabana
Ser, naturaleza
Tia
Nombre
Llamarse
Titulo
Nombrar
Mote, sobrenombre
Deterrninante del nombre
Pronombre I Pseud6nimo
Firmar
Sudor
Estar sudando
Sudar
137
EUSKAL HITZA
IZKINA
IZKRIBU
IZKUTATU
IZKUTU
IZOR
IZORRATU
IZOTZ
IZOTZA EGIN
IZOZKAILU
IZOZKI
IZOZTU
IZPI
IZPIRITU
IZTER
IZU
IZUGARRI
IZUGARRIZKO
IZURRI
IZUTU
KID EA
IDAZKI
EZKUTATU
EZKUTU
IKARAGARRI
ERDAL HITZA
Esquina
Escrito
Esconder(se)
Oculto, escondido
Preiiada, encinta
Poner encinta I ]oder, fastidiar
Hielo I Escarcha
Helar
Congelador
Helado
Helarse
Brizna I Rayo luminoso I Poquitfn
Espiritu
Muslo
Terror, pavor I Fiero I Asustadizo
Terrible
Terrible
Peste
Espantar(se), asustar(se)
J
]ABE
JABETASUN
JABETU
JABETZA
JADA NIK
JAGON
JAI
JAIALDI
JAIEGUN
JAIKI
JAINKO
JAIO
JAIOTZA
JAIOTZE
JAITSI
JAITSIERA
]AKA
JAKI
JAKIN
JAKIN A
JAKINDURIA
JAKINERAZI
JAKINNAHI
138
JABEGO
ZAINDU, ZAITU
ALTXATU
JAUNGOIKO
TXAMARRA
JAKITURIA
JAKINMIN
Dueiio, propietario
Dominio
Apoderarse I Darse cuenta
Propiedad
Ya
Cuidar
Fiesta
Festival
Dia festive
Levantarse
Dios
Nacer
Belen, nacimiento
Nacimiento
Bajar
Bajada, descenso
Chaqueta
Comestible, vianda
Saber
Por supuesto
Sabiduria
Hacer saber, notificar
Curiosidad, deseo de saber
EUSKAL HITZA
JAKINTSU
JAKINTZA
JAKITURIA
JALE
JALGI
JAN
JAN ARI
JANARIDENDA
JANG URA
JANTOKI
JANTZ! (Ad.)
JANTZ! (lz.)
JANTZIDENDA
JARAMON EGIN
JARDIN
JARD UN
JARIO
JARLEKU
JARRAITU
JARRAITZAILE
JARRERA
JARRI
JASAN
JASANKOR
JASO
JATETXE
JATOR
JATORRI
JATUN
JAULKI
JAUN
JAUNARTU
JAUNARTZE
JAUNGOIKO
JAUNTXO
JAUREGI
JAURTIKI
JAUS!
JAUZI
JAUZI EGIN
JAZKERA
JAZKI
JAZO
JEINU
KID EA
· JAKINDURIA
IRTEN
APETITU
KASU EGIN
LORATEGI
IHARDUN
ESERLEKU, ESERTOKI
SEGITU, JARRAIKI
JALE
KOMUNIOA HARTU
KOMUNIO
JAINKO
A URTIKI
ER ORI
SALTO
SALTO EGIN
GERTATU
ERDAL HITZA
Sabio
Saber
Sabiduria
Comedor, comil6n
Salir
Comer
Comida, alimento I Comestible
Tienda de alimentaci6n
Apetito
Comedor
Vestir(se)
Vestido
Tienda de vestidos
Hacer caso
Jardin
Ocuparse en I Actuar I Hablar I
Conversaci6n
Flujo I Gotera
Asiento
Seguir
Seguidor, partidario
Actitud
Poner I Sentarse I Acostumbrarse
Aguantar, soportar
Paciente, sufrido
Levantar I Recoger
Restaurante
Autentico, castizo I Majo, simpatico
Origen, ascendencia, procedencia
Comil6n
Caerse la fruta I Narrar, referir
Senor
Comulgar
Com union
Dios
Cacique
Palacio
Lanzar, arrojar
Caerse
Saito
Saltar
Indumentaria, modo de vestir
Vestido, prenda
Su ceder
Genie, ingenio
139
EUSKAL HITZA
}ELA
JENDAURREKO
}ENDE
JENDETZA
JENERALEAN
JERTSE
JES ARRI
JI POI
JIRATU
JO
JO ETA KE
JOAN
JOAN-ETORRI
JO ERA
JOKABIDE
JOKALARI
JOKALEKU
JOKATU
JOKO
JO LAS
JOLAS EGIN
JOLASALDI
JOLASEAN
JOLASKETA
JOLASTOKI
JOLASTU
JOMUGA
JORRATU
JOSI
JOSTAILU
JOSTEKO MAKINA
JOSTORRATZ
JO STUN
JOSTURA
JUBILATU
JUSTIZIA
JU STU
JUZKATU
KID EA
ESERI, }ARRI
JOKAERA
JOLASTU, JOSTATU
OLGETAN
JOSTAKETA
JOLASLEKU
JOLAS EGIN, JOSTATU
HELBURU, XEDE
EPAITU
ERDAL HITZA
Hielo
Publico
Gente
Gentle, muchedumbre
Generalmente
Jersey
Sentarse
Paliza
Girar, dar la vuelta
Pegar I Tocar (instrumentos)
Afanosamente, insistentemente
Ir
Ida y vuelta
Tendencia, inclinacion
Conducta, comportamiento
Jugador I Actor
Terreno de juego
Jugar I Conjugar I Cornportarse,
actuar
Juego
Juego, diversion
Jugar, divertirse
Recreo, rato de juego
Jugando
Diversion, juego
Sitio de recreo
Jugar, divertirse
Objetivo
Escardar I Criticar
Coser
Juguete
Maquina de coser
Aguja
Sastre, costurera
Costura
Jubilar(se)
Justicia
Justo, ajustado I Justamente
Juzgar
K
KABINA
KABITU
KABLE
140
Cabina
Caber
Cable
EUSKAL HITZA
KID EA
KAFE
KAFEONTZI
KAFESNE
KAFETEGI
KAI
KAIKU
KAINOI
KAIO
KAI OLA
KAIXO
KAKA
KALE
KALERATU
KALITATE
KALKULATU
KALTE
KALTE EGIN
KALTEGARRI
KAMAMILA
KAMINO
KAMIOI
KAMISETA
KAMI SOI
KAMUTS
KANA
KANAB ERA
KANBIATU
KAND ELA
KANE LA
KANPADENDA
KANPAI
KANPAMENTU
KANPANDORRE
KANPATU
KANPOAN
KANPOKO
KANPORA
KANPORATU
KANPOSANTU
KANPOTAR
KANTA
KANTALDI
KANTARI
KANTATU
BIDE
ELASTIKO
KAINAB ERA
ALDATU
EZKILA
HILERRI
ABESTI
ABESTU
ERDAL HITZA
Cafe
Cafetera
Cafe con leche
Cafeteria
Muelle de puerto
Cuenco de pastor I Majadero,
Esnipido I Vestido tipico
Caii6n
Gaviota
Jaula
[Holal
Mierda
Calle
Salir o sacar a la calle I Expulsar
Calidad I Cualidad
Calcular
Daiio, perjuicio
Daiiar, perjudicar
Perjudicial, daiiino
Manzanilla
Camino
Camion
Camiseta
Camis6n
Desafilado I Corto, lerdo
Vara (medida)
Caiia
Cambiar
Vela, candela
Canela
Tienda de campaiia
Campana
Campamento
Campanario
Acampar
Fuera, en el exterior
De fuera, forastero
Afuera
Salir I Expulsar
Cementerio
Forastero, extraiio
Canci6n
Recital de canto
Cantor, cantante
Can tar
141
EUSKAL HITZA
KANTINA
KANTITATE
KANTU
KAPAZ IZAN
KAP ELA
KAPELU
KAP ERA
KAPITAIN
KAPITAL
KAPITULU
KARAMELO
KARG A
KARG A TU
KAR GU
KARIKATURA
KARITA TE
KARN ET
KARRASKATU
KARRATU
KARTA
KARTAZAL
KARTEL
KAR TOI
KASIK
KASKAR
KASKETA
KASKO
KAST A
KASTi GU
KASU
KASU EGIN
KATARRO
KATEA
KA TEATU
KATEDRAL
KATEGORIA
KATILU
KATILUKADA
KATOLIKO
KATU
KAUS A
KAUSATU
KAXA
KAXOI
142
KIDEA
GAUZA IZAN
ATALBURU
ZAMA
IA
KASKETALDI
ZIGOR
JARAMON EGIN
BURUTIK BEHERAKO
ZERGATI
KAJOI
ERDAL HITZA
Cantina
Cantidad
Canto
Ser capaz
Sombrero
Capelo, capucha
Capilla
Capitan
Capital (economia)
Capirulo
Caramelo
Carga
Cargar
Cargo
Caricatura
Caridad
Carnet
Crujir I Roer
Cuadrado
Carta I Naipe
Sob re
Cartel
Carton
Casi
Cabeza, craneo I Menudo
Terquedad, cabezonada
Casco I Cabeza, craneo I Cima,
cumbre
Casta
Castigo
Caso
Hacer caso
Catarro, constipado
Cadena
Encadenar I Concatenar
Catedral
Categoria
Taza, tazon
Tazon lleno de algo
Catolico
Gato
Causa, porque
Causar
Caja, Cofre
Cajon
EUSKAL HITZA
KAZETA
KAZETARI
KAZETARITZA
KASKABAR
KE
KEINU
KEINUKA
KEM EN
KEMENTSU
KENDU
KENKETA
KEXA
KEXATU
KEZKA
KEZKAGARRI
KEZKATSU
KEZKATU
KIDE
KIDEKO
KI KARA
KIKILDU
KILi-KOLO
KILIKATU
KILO
KILO METRO
KIMI KARI
KIMIKO
KIMU
KINIELA
KIOSKO
KIRATS
KIROL
KIROLDEGI
KITARRA
KITO
KIZKURTU
KLARION
KLASE
KLIMA
KLINIKA
KO AD ERNO
KOADRO
KOBA
KOBRATU
KID EA
ERDAL HITZA
Gaceta
TXINGOR
ADORE, INDAR
KEXU !ZAN
KEZKATI
KOKILDU
Periodista
Periodismo
Granizo
Humo
Guino I Mueca, gesto
Hacienda guiiios o sefias
Vigor, fuerza
Vigoroso, fuerte
Qui tar
Res ta
Queja
Quejarse
Inquietud, preocupaci6n
Inquietante, preocupante
Inquieto, preocupado
lnquietar(se), preocupar(se)
Compariero de (sufijo) I Miembro,
compaiiero, afin
Semejante I Coetaneo
Jicara
Acoquinar( se ), acobardar(se)
lnseguro, poco firme
Incitar
Kilo
Kilometre
Quimico (S11st.)
Quimico (Adj.)
Brote, retofio
Quiniela
Kiosko
Hedor
Deporte
GITARRA
HAITZULO, HARPE
Deportivo (campo)
Guitarra
En paz I Se acab6
Rizar ·
Tiza
Clase
Clima
Clinica
Cuaderno
Cuadro
Cueva
Cabrar
143
EUSKAL HITZA
KOBRATZAILE
KOBRE
KO INA TA
KOINATU
KOIPE
KOIPETSU
KOIPETU
KOKATU
KOKOTS
KOLO AR
KOLDARKERIA
KOLO KA
KO LORE
KOLPATU
KOLPE
KOLTXOI
KOMA
KO MEDIA
KOMENIENTZIA
KOMENI IZAN
KOMENIGARRI
KO MIKI
KO MIKO
KOMISALDEGI
KO MUN
KOMUNIO
KOMUNIKABIDE
KOMUNIKAZIO
KOMUNISMO
KOMUNISTA
KONBINATU
KONDENATU
KONFIDANTZA
KONFORMATU
KONFORME
KONKETA
KONKISTA
KONKISTATU
KONKRETU
KONKOR
KONPAINIA
KONPARATU
KONPARAZIO
KONPONDU
144
KID EA
KOIPEZTATU
OKOTZ
BELDURTI
FIDANTZA
ALDERATU
ERDAL HITZA
Cobrador
Cobre
Cun ad a
Cufiado
Gras a
Grasiento I Adulador, zalamero
Engrasar
Posarse I Colocar(se), situar(se)
Barbilla, ment6n
Cobarde, timido
Cobardia
Movedizo I Vacilante
Color
Herir, golpear
Golpe
Colch6n
Coma
Comedia
Conveniencia, ocasi6n
Convenir
Conveniente
Comic
C6mico
Comisaria
Retrete I Comun
Comuni6n
Medio de cornunicacion
Comunicaci6n
Comunismo
Comunista
Combinar
Condenar
Confianza
Conformar(se)
Conforme, de acuerdo
Lavabo
Conquista
Conquistar
Concrete
Joroba
Compariia
Comparar
Comparaci6n
Arreglar, reparar I Entenderse,
arreglarse
EUSKAL HITZA
KID EA
KONPRENITU
KONPROMETATU
KONPROMISU
KONTATU
KONTRA
KONTRAJARRI
KONTRAKO
KONTRATATU
KONTRATU
KONTSEILARI
KONTSEILATU
ULERTU, ADITU
AURKA
AURKAKO
AHOLKATU, AHOLKU
EMAN
KONTSEILU
KONTSERBA
KONTSERBATU
KONTSOLATU
KONTSONANTE
KONTSUMO
KONTU
KONTULARI
KONTURATU
KONTUZ
KONTZERTU
KONTZIENTZIA
KOPA
KOPET A
KO PIA
KOPIATU
KOPLA
KOPURU
KORAPILATU
KORAPILO
KORDE
KORDOKATU
KO ROA
KORRIKA
KORRIKA EGIN
KORRITU (lz.)
KORRITU (Ad.)
KORRONTE
KORTXO
KOSKA
JABETU
BEKOKI
KONORTE
KOLO KA TU
LASTERKA
ERDAL HITZA
Entender, comprender
Comprometer(se)
Compromiso
Contar
Contra
Oponer, contraponer
Contrario, opuesto
Contratar
Contra to
Consejero
Aconsejar
Consejo
Conserva
Conservar
Consolar
Consonante
Consumo
Cuenta I Cuidado I Asunto,
cuesti6n
Con table
Darse cuenta
j Cui dado! I Con precauci6n
Concierto
Conciencia
Copa
Frente
Copia
Copiar
Cop la
Numero total, cantidad
Anudar I Embrollar(se)
Nudo I Embrollo I Punto de
dificultad
Sentido, conocimiento
Tambalear(se)
Corona
Corriendo
Correr
Interes
Correr
Corriente
Core ho
Mella, muesca I Escalon I Quid,
dificultad
145
EUSKAL HITZA
KID EA
KOSKOR
KOST A
KOSTALDE
KOST A TU
KO TOI
KOTXE
KRABELIN
KREATU
KREDITU
KREMA
KR I MEN
KRIMINAL
KRISEILU
KRIS I
KRIS KET
KRISTAL
KRISTAU
KRISTAU-lKASBIDE
KRISTAUTASUN
KR!TlKA
KRITIKARI
KR!TlKATU
KRITIKA TZAILE
KRUDEL
KUKU
KULTURA
KULUNKATU
KUTSADURA
KUTSAKOR
KUTSATU
KUTSU
KUTUN
KUTXA
KUTXAZAIN
KOZKOR
AUTO, BERIBIL
SOR TU
DOTRINA
MAIS EA TZAlLE
ANKER
KUTSAGARRl
ERDAL HITZA
Pedazo I Chich6n I Crecidito
Costa
Zona costera
Costar
Algod6n
Coche, auto
Clave!
Crear
Credito
Crema
Crimen
Criminal
Candi I
Crisis
Pestillo
Cristal
Cristiano
Catecismo
Cristianismo
Critic a
Critico
Criticar
Criticon, murmurador
Cruel
Cuclillo
Cultura
Mecer
Contaminaci6n
Contagioso
Contaminar
Contagio I Sabor, deje
Querido I Amuleto
Arca I Caja
Cajero
L
LABA IN
LABAlN EGIN
LABAINDU
LABAN A
LABE
LABORARI
LAB UR
LABURPEN
146
IRRIST EGIN
lRRISTATU
AIZTO, GANIBET
NEKAZARl
MOTZ
Resbaladizo, deslizante
Resbalar(se), deslizar(se)
Resbalar(se ), deslizar( se)
Cuchillo, navaja
Homo
Agricultor, labrador
Corto, breve
Resumen
EUSKAL HITZA
KID EA
LABURTU
LAG UN
LA GUNARTE
LAGUNDU
LAGUNTALDE
LAGUNTASUN
LAGUNTZA
LAGUNTZAILE
LAGUNURKO
LAHAR
LAIA
LAINO
-LAKO
LAKU
LAMIA
LAMINA
LAN
LAN EGIN
LAN ABES
LANBIDE
LANBRO
LANDA
LAND ARE
LANDARETZA
LANDA TU
LANDETXE
LANDU
LANG A
LANGABEZIA
LANG ELA
LANGI LE
LANGILERIA
LANGINTZA
LANKIDE
LANPARA
LANPETURIK EGON
LANPOSTU
LANTEGI
LAPIKO
LAPIKOKO
LAPITZ
LAP UR
LAPURKETA
BAIT, ETA
TRESNA, ERREMINTA
OGIBIDE, BIZIBIDE
LANTOKI
ELTZE
ELTZEKO
ARKATZ
OHOIN, EBASLE
LAPURRETA
ERDAL HITZA
Abreviar,· resumir
Compaiiero
Cuadrilla, compaiiia
Acompaiiar I Ayudar
Pandilla, grupo de amigos
Ayuda I Camaraderia,
compaiierismo
Ayuda
Ayudante
Pr6jimo
Zarza
Laya
Nube I Niebla
Porque (causal)
Lago
Lamia
Lamina
Trabajo
Trabajar
Herramienta, instrumento,
apero
Oficio, profesi6n
Bruma I Llovizna
Campo, pieza de terreno
Planta, vegetal
Vegetaci6n
Plantar
Casa de campo
Cultivar I Elaborar
Barrera I Traviesa
Paro, desempleo
Despacho
Trabajador, obrero
Clase trabajadora
Oficio, trabajo
Colaborador, compaiiero de trabajo
Lam para
Estar sobrecargado de rrabajo
Puesto de trabajo
Sitio de trabajo
Puchero, olla
Cocido, potaje
Lapiz
Ladr6n
Robo
147
EUSKAL HITZA
LAPURTU
LARANJA
LARANJONDO
LARATZ
LARE HUN
LAROGEI
LAROGEITA HAMAR
LARRAIN
LARRE
LARR I
LARRIALDI
LARRITASUN
LARRITU
LARRU
LARRUTU
LARUNBAT
LAS AI
LASAITASUN
LAS A ITU
LASTER
LASTERKA
LASTERKETA
LAS TO
LATA
LATONTZI
LATZ
LAU
LAUDO RIO
LAU GARREN
LAURDEN
LAUSEN GU
LAUTADA
LAUTU
LAZTAN
LAZTANDU
LEGATZ
LEGE
LEGEGIZON
LEGEZ
LEGEZKO
LE HEN
LEHENAGO
148
KID EA
OSTU, EBATSI
KORRIKA
LOSINTXA
ZELAITU, BERDINDU
ABOKATU
ERDAL HITZA
Robar, hurtar
Naranja
Naranjo
Liar
Cuatrocientos
Ochenta
Noventa
Era
Pastizal, prado
Apurado, nervioso I Grande, grave
Aprieto, apuro
Inquietud, angustia I Grandeza,
gravedad I Premura
Apurarse I Crecer
Piel I Cuero
Desollar
Sabado
Tranquilo I Amplio, flojo I Laxo
Tranquilidad I Holgura
Tranquilizarse I Aflojar
Pronto I Rapido, veloz
Corriendo, de prisa
Carrera
Paja
Lata
Envase de lata
Aspero I Rudo, severo I Terrible,
riguroso
Cuatro I Plano, llano
Elogio, alabanza
Cuarto
Cuarta parte
Lisonja
Llanada
Allanar
Abrazo, beso, caricia I Amado,
querido
Abrazar, acariciar, besar
Merluza
Ley
Abogado
Legalmente I Como, segun
Justo, legitimo
Primera I Antes
Anteriormente, antes
EUSKAL HITZA
KID EA
LEHENALDI
LEHENBAILEHEN
LEHENBIZI
LEHENDAKARI
LEHENENGO
LEHENGO EGUNEAN
LEHENGUSINA
LEHENGUSU
LEHENIK
LEHENTASUN
LEHENTXEAGO
LEHER EGIN
LEHERTU
LEHERGAILU
LEHERTU
LEHER EGIN
LEHIAKETA
LEHIATSU
LEHIATU
LEHOI
LEH OR
LEHORREZ
LEH ORTE
LEHORTU
LEIAL
LEIALTASUN
LEIHATILA
LEIHO
LEINU
LEIZE
LEKA
LEKAIME
LEKU
LEKUKO
LEKUTU
LEKUALDATU
LELO
LELOKERIA
LEMA
LENGOAIA
LEPO
LEPO KO
LEPORATU
LEHENDABIZI
LEHENBIZIKO, LEHEN
LEHENGOAN
IDOR
IDORTE, SIKATE
IDORTU
LEZE
MOJA
TOKI
TESTIGU
LEKUZ ALDATU
MINTZAIRA
ERDAL HITZA
Tiempo pasado
Cuanto antes
Primeramente
Presidente
Primero
El otro dia, el dia pasado
Prima
Primo
Primeramente
Prioridad
Un poco antes
Reventar, estallar I Cansarse,
desfondarse
Explosive
Reventar, estallar I Cansarse,
desfondarse
Competicion
Aplicado, tenaz
Empeiiarse I Cornpetir
Leon
Seco, arido
Por tierra
Sequia
Secar(se)
Fie!, lea!
Fidelidad, lealtad
Ventanilla
Ventana
Linaje, estirpe
Sima, abismo I Cueva
Vaina
Monja
Sitio, lugar
Testigo
Ausentarse, marcharse I Situar,
ubicar
Trasladar(se), cambiar de lugar
Tonto I Estribillo, cantinela
Tonteria, estupidez
Timon
Lenguaje
Cuello I Hombro (B)
Collar
Cargar al hornbro I Atribuir,
imputar
149
EUSKAL HITZA
LERDEN
LERRO
LETRA
LETRAKATU
LEUN
LEUNDU
LIBERDI
LIBERT ATE
LIBRA
LIBRA TU
LIBRE
LIBRETA
LIBURU
LIBURUDENDA
LIBURUSALTZAILE
LIBURUTEGI
LIHO
LI LURA
LILURAGARRI
LILURATU
LIMO I
LISA KIN
LISATU
LISERIKETA
LIS ER ITU
LI STU
LITEKEENA DA
LITERATURA
LITRO
LIXIBA
LIZAR
LIZENTZIA TU
LIZTOR
UZUN
LO
LO EGIN
LO EGON
LODI
LODIERA
LODITASUN
LODITU
LO GALE
LOG ELA
LOHI
150
KID EA
LETRAZ LETRA ESAN
ASKE
ERDAL HITZA
Esbelto
Linea
Letra
Deletrear
Liso I Suave
Alisar I Suavizar
Media libra
Libertad
Libra
Librar, liberar I Desatascar(se),
· desembarazar(se)
Libre
Libreta
Li bro
Libreria
Librero
Biblioreca
EGOS I
TX I STU
BA LITE KE
LOTAN EGON
LO GURA
LO KATZ
Lino
Fascinacion, seduccion
Fascinante, encantador
Pascinar, seducir
Limon
Plancha
Planchar
Digestion
Digerir
Saliva
Es posible, puede ser
Literatura
Litro
Colada I Lejia
Fresno
Licenciar( se) I Licenciado
Avispa
Moho I Sucio, obsceno
Suerio
Dormir
Estar dormido
Gordo, grueso I Espeso
Grosor
Grosor, gordura I Espesor
Engordar I Espesar
Suefio (ganas de dormir)
Habitacion, dormitorio
Barro
EUSKAL HITZA
LOH ITU
LO KARRI
LO KATZ
LOKI
LORAPOTE
LORATEGI
LORA TU
LO RAZA IN
LORE
LORIA
LORONTZI
LORPEN
LORTU
LOTAN EGON
LOTERIA
LOTSA
LOTSAGABE
LOTSAGARRI
LOTSATI
LOTSATU
LOTU
LUKAINKA
LUMA
LUR
LURJO
LURMUTUR
LURPEKO
LURRERATU
LURRALDE
LURRARTU
LURREMAN
LURRIN
LURRINDU
LUTU
LUXU
LUXUZKO
LUZAMENDU
LUZAPEN
LUZARO
LUZATU
LUZE
LUZERA
KID EA
ERDAL HITZA
Manchar(se)
Atadura, cuerda
Barro
LOHI
Sien
Tiesto, florero
LORONTZI
Jardin I Florilegio
Florecer
Jardinero, floricultor
Flor
GLORIA
Gloria
Tiesto, florero
LORA POTE
Lagro
Conseguir
IRITSI, ERDIETSI
Estar dormido
LO EGON
Loteria
Vergiienza
AHAL KE
Sinvergiienza
Vergonzoso
AHALKEGARRI
'I'irnido, vergonzoso
A vergonzar(se)
A tar
Chorizo
TXORIXO
Pluma
Tierra
Arruinarse I Desanimarse
Caba (Geog.)
Subterraneo
LURRAZPIKO
Aterrizar I Tumbar, derribar
Territorio
Aterrizar
LURRERATU
LURRA EMAN, EHORTZI Enterrar, sepultar
Vapor
LURRUN
Evaporar(se)
Luto, duelo
DOLU
Lujo
Lujoso
Demora
Prorroga I Prolongacion I Tardanza
Por largo tiempo
LUZAZ
Alargar I Aplazar
Largo
Largura
ZIKINDU
151
EUSKAL HITZA
KID EA
ERDAL HITZA
M
MAD ARI
MADARIKATU
MAHAi
MAHAIBURU
MAHAIKIDE
MAHAIPEAN
MAHAIZAPI
MAHASBILTZE
MA HAST I
MAHATS
MAHUKA
MAHUKUTSEAN
MAIATZ
MAI LA
MAI LA KA
MAILAKATU
MAILATU
MAILEGATU
MAILE GU
MAI LU
MAINDIRE
MAIN GU
MAI RU
MAISEATU
MAISEATZAILE
MAISTRA
MAI SU
MAITAGARRI
MAITALE
MAITASUN
MAITATU
MAI TE
MAITE UKAN
MAITEKIRO
MAITEMINDU
MAIZ
MAIZTER
MAJUSKULA
MAKAL
MAKARROI
MAKI LA
MAKILATU
152
UDARE
MAHASBILKETA
MAHUKA HUTSEAN
MAHUKA HUTSIK
!ZARA
AMORANTE
AMODIO
MAITE UKAN
MAITA TU
SARRl(TAN)
Pera
Maldecir
Mesa
Presidente de mesa
Comensal
Debajo de la mesa
Mantel
Vendimia
Viii a
Uva
Manga
En mangas de camisa
Mayo
Nivel I Grada, peldaiio
Por niveles, escalonadamente
Escalonar, graduar
Abo liar
Tomar prestado
Prestamo
Martillo
Sabana
Cojo I Manco
Moro
Criticar, murmurar
Criticon, murmurador
Maestra
Maestro
Amable I Hada
Amante
Amor
Amar
Amado, querido
Amar
Carifiosamente, afectuosamente
Enamorarse
Frecuentemente
Inquilino, arrendatario
Mayuscula
Chopo I Debil
Macarr6n
Palo, vara
Apalear
EUSKAL HITZA
KID EA
MAKIN A
MAKULU
MAK UR
MAK URTU
MALDA
MALETA
MALEZIA
MAL GU
MALKO
MALTZUR
MALTZURKERIA
MAMI
MAMITSU
MAMU
MANDATARI
MANDATU
MANDO
MANEIAGARRI
MANEIATU
MANIFESTALDI
MANIFESTATU
MANIFEST AZIO
MANTAL
MANTENDU
MAPA
MARDUL
MARE A
MARGO
MARINEL
MARKA
MARKATU
MARMAR
MARMARKA ARI
MARRA
MARRASKATU
MARRATU
MARRAZKI
MARRAZTU
MARROI
MARR UBI
MARTXA
MARTXO
ALDAPA
MANIFESTAZIO
MANIFEST ALDI
MARMAR EGIN
MAILUKI
ERDAL HITZA
Maquina
Muleta
Inclinado I Perverso I Error
Agachar(se), inclinar(se) I
Pervertirse
Pendiente, cuesta
Maleta
Malicia
Flexible, maleable
Lagrima
Astuto
Astucia
Miga I Meollo I Contenido I Carne
I Intimo I Cuajada
Carnoso I Sustancioso
Fantasma
Mensajero
Recado, misiva
Mulo
Manejable
Manejar
Manifestaci6n
Manifestar(se)
Manifestaci6n
Delantal
Mantener I Alimentar
Mapa
Robusto, grueso
Marca
Pintura (ltipiz de color)
Marinero
Marca, serial I Record
Marcar, sefialar
Maullido I Murmullo I
Murmuraci6n
Murmurar I Refunfufiar
Raya, linea
Roer
Rayar I Trazar
Dibujo
Dibujar
Marron
Fresa
Martxa
Marzo
153
EUSKAL HITZA
MASAI LA
MASAILAKO
MASAILEZUR
MASKARATU
MASK OR
MASKULINO
MASTEKATU
MATAZA
MATEMATIKA
MATERIA
MATERIAL
MATRIKULA
MATXURA
MEA
MEATEGI
MEATZARI
MEATZE
MEDI KU
MEDIKUNTZA
MEHAR
MEHATXATU
MEHATXU
MEHE
MEKANIKARI
MEKANIKO
MELO I
MEMENTU
-MEN (ATZIZKIA)
MEN EGIN
MENDE
MENDEBALDE
MENDEKATU
MENDE KU
MENDERATU
MENDI
MENDIGOIZALE
MENDIKATE
MENDITONTOR
MENDIZALE
MENPEAN EGON
MENPEKO
MENPEKOTASUN
MENPERATU
MENTURAZ
MEREZIMENDU
154
KID EA
MATRAILA
BARA ILA
MOZORROTU
MURTXIKATU
ERDAL, HITZA
Mejilla
Bofetada
Mandibula
Disfrazar(se)
Concha
Masculino
Mas ti car
Madeja
Matematica
ABERIA
MIDIKU, SENDAGILE
MEHATXU EGIN
ZEMA I
Materia
Material
Matricula
Averfa
Mineral
Mina
Minero
Mina, yacimiento de mineral
Medico
Medicina
Estrecho
Amenazar
Amenaza
Delgado, fino
Mecanico (Sust.)
Mecanico (Adj.)
MOMENTU
SARTALDE
Melon
Mom en to
Facultad de
Obedecer, someterse
Siglo I Dominio, autoridad
Oeste, occidente
Vengar(se)
BENGANTZA
MENPERATU
Venganza
MENDIZALE
MENDILERRO
Montafiero
MENDIGOIZALE
Montafiero
MENEKO
MENDERATU
BENTURAZ
MER ITU
Dominar, someter
Monte, montana
Cordillera
Cima del monte
Estar subordinado
Subordinado
Subordinaci6n, dependencia
Dominar, someter
Quiza, por ventura
Meri to
EUSKAL HITZA
KID EA
MEREZI
MERKANTZIA
MERKATALGO
MERKATARI
MERKAT ARITZA
MERKATU (lz.)
MERKATU (Ad.)
MER KE
MERMELADA
MERTXIKA
MESEDE
MESEDEZ
MESFIDANTZA
MESFIDATU
MESPREZAGARRI
MESPREZATU
MESPREZU
METAL
METATU
METRO
MEZA
MEZU
MIATU
MIAZKATU
MIHI
MIKATZ
MIKROBIO
MILA
MILAKA
MILIMETRO
MILITAR
MIN
MIN EGIN
MIN HARTU
MINBERA
MINBIZI
MINDU
MIN GAIN
MING ARRI
MINGOTS
MINISTERITZA
MINISTRO
AZOKA
MUXIKA
FABORE
FABOREZ
NARDAGARRI,
ARBUIAGARRI
MESPRETXATU
MESPRETXU
PILATU
ARAKATU
MILIKATU
MIN GAIN
MINGOTS, GARRATZ
MIN EMAN
MIHI
MIKATZ, GARRATZ
MINISTRARITZA
MINISTRARI
ERDAL HITZA
Merecer
Mercancia
Comercio
Comerciante I Mercader
Comercio I Oficio de comerciante o
mercader
Mercado, feria
Abaratar(se)
Bara to
Mermelada
Melocot6n
Favor
Por favor
Desconfianza
Desconfiar
Despreciable
Despreciar
Desprecio
Metal
Amontonar, acumular
Metro
Mis a
Mensaje
Escudriii.ar, registrar
Lamer
Lengua
Agrio, amargo
Microbio
Mil
A millares, miles
Milimetro
Militar
Dolor I Intimo, querido I Picante
Hacer daii.o I Ofender
Hacerse daii.o
Sensible, susceptible
Cancer
Ofender(se), doler(se) I Cortarse la
leche I Agriarse
Lengua
Doloroso, ofensivo
Agrio, amargo
Ministerio
Ministro
155
EUSKAL HITZA
MINTZAIRA
MINTZATU
MINUTU
MIRAGARRI
MIRARI
MIRES LE
MIRETSI
MISERIA
MISTERIO
MISTERIOTSU
MIXTO
MODA
MOD ERNO
MODU
MOJA
MOKADU
MOKO
MOLDAKAITZ
MOLDATU
MOLDE
MOLDIZTEGI
MOMENTU
MONOTONO
MONUMENTU
MORAL
MORDO
MORDOSKA
MORE
MORROI
MORROILO
MOTA
MOTEL
MOTELDU
MOTO
MOTORE
MOTZ
MOZKIN
MOZKOR
MOZKORTU
MOZORRO
MOZTU
MUGA
MUG A GABE
MUGATU
156
KID EA
ERDAL HITZA
LENGOAIA
Lenguaje
HITZ EGIN, BERBA EGIN Hablar
Minute
MIRESGARRI
Maravilloso, admirable
MIRAKULU
Milagro, prodigio
Admirador
Admirar(se)
Miseria
Misterio
MISTERIOSO
Misterioso
Mix to
Mod a
Moderno
ERA
Medo, manera
LE KAI ME
Monja
AHAMEN
Bocado
Pico
MOLDAGAITZ
Torpe, desrnafiado
Amafiarse I Componer I Moldear
Manera I Molde I Mana, habilidad
INPRIMATEGI
Imprenta
MEMENTU
Momento
Mon6tono
Monumento
Moral
Monton I Racimo
Grupito, montoncito
Morado
Criado, sirviente
Cerrojo
KLASE
Clase, tipo
Apagado, poco intenso I Lento,
Flojo I Muchacho (Fam.)
Apagarse, debilitar(se)
Moto I Mono, trenza
Motor
Corto, chato I Breve, seco I Feo (B)
ETEKIN, IRABAZI
Beneficio, ganancia
Borracho
Emborrachar(se)
Careta, mascara I Bicho
Cortar
Frontera, lirnite I Limitaci6n
Indefinido I ilimitado
Limitar(se) I Delimitar I Determinar
EUSKAL HITZA
MUGIMENDU
MUG ITU
MUIN
MUINO
MUKIZAPI
MULTZO
MUNDU
MURGILDU
MURRITZ
MURRU
MUS
MU SEO
MUSI KA
MUSU
MUSU EMAN
MUTIL
MUTU
MUTUR
KID EA
ERDAL HITZA
Movimiento
Mover(se)
Seso I Tuetano I Meollo
Colina
Paiiuelo
Conj unto
Mundo
Zambullirse
Escaso, corto I Raso, pelado
Muralla, muro
Mus
Museo
Miisica
MUTIKO
Beso I Cara, rostro
Besar
Muchacho, chico
Mudo
Morro, hocico I Extremo, punta
N
NAB AR
NAB ARI
NABARI !ZAN
NABARITU
NAB ARMEN
NABARMENDU
NAGI
NAGIKERIA
NAGITASUN
NAGUSI (lz.)
NAGUSI (Adj.)
NAHAS I
NAHASKETA
NAHASTE
NAHASTE-BORRASTE
NAHASTEKATU
NAHASTU
NAHi
NAHi GABE
NAHi UKAN
NAHIAGO UKAN
ALFER
NAHASTU
NAHASPILA,
NAHASKETA
NAHAS!
GURARI, DESIRA
GURA UKAN
Abigarrado, multicolor I Pardo
Notorio, evidente
Notarse, verse
Advertir, percibir
Notorio, evidente I Destacado,
Distinguido I Atrevido,
desvergonzado
Destacar, distinguirse I Exteriorizar
Perezoso, vago
Pereza
Pereza
Superior, jefe
Principal, mayor
Revolver, mezclar I confundirse
Mezcla
Revolrijo, enredo, confusion
Mezcolanza, embrollo
Mezclar
Revolver, mezclar I Confundirse
Deseo
lnvoluntariamente
Desear, querer
Preferir
157
EUSKAL HITZA
NAHIGABE
NAHIGABETU
NAHIKO
NAHIKO IZAN
NAHIMEN
NAHITA
NAHITAEZ
NAHITAEZKO
NAHIZ ... NAHIZ
NAHIZ ETA
NARRATS
NARRAZTU
NATURA
NATURAL
NAZIO
NAZIOARTEKO
NAZIONAL
NAZKA
NAZKAGARRI
NAZKANTE
NAZKATU
NEBA
NE GAR
NEGAR EGIN
NEGARGARRI
NEG ARREZ
NEGOZIATU
NEGOZIO
NEGU
NEKAGARRI
NEKATU
NE KA ZARI
NEKAZARITZA
NEKE
NEKETSU
NEKEZ
NERBIO
NESKA
NESKAME
NESKAZALE
NEURRI
NEURRIGABE(KO)
NEURTU
158
KID EA
ATSEKABE
ATSEKABETU
ASKI
ASKI IZAN
APROPOS, BERARIAZ
DERRIGOR
DERRIGORREZKO
... ARREN
HERRESTATU
NAZIOHI GUIN
HIGUINGARRI
HIGUINDU
LABORARI
LABORANTZA
KIRIO
NESKATXA, NESKATO,
NESKATILA
ERDAL HITZA
Disgusto, aflicci6n, contrariedad
Disgustar( se ), afligir(se)
Bastante, suficiente
Bastar, ser suficiente
Voluntad (/acultad)
A prop6sito, adrede,
intencionadamente
A la fuerza, necesariamente
Forzoso, necesario
Ya ... Ya
Aunque (concesiva)
Persona sucia o desaseada
Arrastrar( se)
Naturaleza
Natural
Nacion
Internacional
Nacional
Repugnancia, asco
Repugnante, asqueroso
Asqueroso
Asquear(se), repugnar
Hermano (de hermana)
Llanto, lloro
Llorar
Deplorable, lamentable
Llorando
Negociar
Negocio
Invierno
Fatigoso, trabajoso
Cansar(se)
Agricultor, labrador
Agricultura
Fatiga, cansancio
Penoso, cansino
Dificil I Dificilmente
Nervio
Chica, muchacha
Criada
Aficionado a las chicas
Medida
lnmenso, desmedido
Medir
EUSKAL HITZA
NEUTRO
NI(K)
NIRE
NIREKIN
NO BELA
NOBLE
NOBLEZIA
NOIZ
NOIZ EDO NOIZ
NOIZBAIT
NOIZEAN BEHIN
NOIZKO
NOLA
NOLA EDO HALA
NOLABAIT
NOLAKO
NOLAKOT ASUN
NOLANAHI
NON
NON EDO NON
NO NBA IT
NONDIK
NO NGO
NONNAH!
NOR(K)
NOR EDO NOR
NORA
NORABAIT
NO RAB IDE
NORAINO
NORAKO
NORBAIT
NO RB ERA
NORBEREKERIA
NORBEREKOI
NOREN
NORGEHIAGOKET A
NORMAL
NORMALKI
NORNAHI
NORTASUN
NORTZU(K)
NOS KI
NOTARI
NULO
KID EA
ENE
ELABERRI
MARTZAL
NOIZ EDO BEHIN
INOIZ
NOIZBEHINKA
ZELAN
KALITATE
NUN
EDON ON
NORMA LEAN
EDON OR
BALIOGABE(KO)
ERDAL HITZA
Neutro
Yo
Mi, mio
Conmigo
Novela
Noble
Nobleza
Cu:indo
Alguna vez, de vez en cuando
Alguna vez
De vez en cuando
De cuando I Para cuando
Como
De una u otra forma
De algun modo I Mal, enfermo
Como, de que calidad
Cualidad I Calidad
De cualquier modo
Don de
En algun sitio
En alguna parte I Por lo visto
De donde, desde donde
De donde
Dondequiera, en cualquier parte
Quien
Alguien
A donde
A alguna parte
Direccion
Hasta donde
Para donde
Alguien
Cada uno, uno mismo
Egoismo
Egofsta, individualista
De quien
Concurso
Normal
Normalmente
Cualquiera
Personalidad
Quienes
Por supuesto, sin duda
Notario
Nulo, invalido
159
EUSKAL HITZA
KID EA
ERDAL HITZA
0
OBEDIENTZIA
OBEDITU
OBJEKTU
OBRA
ODOL
ODOLJARIO
ODOLKI
ODOLUSTU
OFIZIAL
OFIZIALE
OFIZIO
OGI
OGIBIDE
OGIBITARTEKO
OHAR
OHARGARRI
OHARPEN
OHARTERAZI
OHARTU
OHE
OHERATU
OHITU
OHITURA
OHITURAZKO
OHOL
OHO RE
OIHAL
OIHAN
OIHARTZUN
OIHU
OIHU EGIN
OIHUKA
OILAR
OILASKO
OILATEGI
OILO
OIN
OINARRI
OINARRIZKO
OINAZE
OINAZTU
OINETAKOAK
160
ESANEKOTASUN
ESANAK EGIN
LAN
ODOLOSTE
OGIBIDE, LANBIDE
BIZIBIDE, LANBIDE
OGITARTEKO,
OTARTEKO
Obediencia
Obedecer
Objeto
Obra
Sangre
Hemorragia
More ilia
Desangrar( se)
Oficial (Adj.)
Oficial (Sust.)
Oficio, profesi6n
Pan
Profesi6n, oficio
Bocadillo
Nota, aviso
Digno de notarse
Advertencia
Avisar, advertir
KONTURATU
OHIZKO
OMEN
DEIADAR
DEIADAR EGIN
OINAZTARRI
Darse cuenta
Carn a
Acostarse, ir a la cama
Acostumbrarse
Costumbre
Habitual, tradicional
Tabla
Honor, honra
Pano I Paiial
Bosque, selva
Eco
Grito, clamor
Gritar, clamar
Gritando, clamando
Gallo
Pollo
Gallinero
Gallina
Pie
Base, fundamento
Basico, fundamental
Dolor
Rayo, relarnpago
Calzado
EUSKAL HITZA
OINEZ
OINEZKO
OINORDEKO
OKA EGIN
OKELA
OKER (Adj.)
OKER (lz.)
OKER EGON
OKERTU
OKIN
OKINDEGI
OKUPATU
OLA
OLATU
OLERKARI
OLERKI
OLIBA
OLIBONDO
OLIO
OLO
OMEN
OMEN ALDI
ON
ONEGIN
ONARTU
ONDARE
ONDASUNAK
ONDO
ONDO AN
KID EA
HARA GI
UHIN
POET A
PO ES IA
EI (B)
ONGI
ALBOAN,
ALDAMENEAN
ONDOEZ
ONDO RE
ONDO REN
ONDO REN GO
ONDO RIO
ONEN
ONGI
ONGI ETORRI
ONGI IBILI
ONIL
ONTZA
ONTZAT HARTU
ONTZI
ONURA
HO BEREN
ONDO
ONGI PASA
INBUTU
ONTZAT EMAN
PROBETXU
ERDAL HITZA
A pie
Peat6n
Heredero
Empacharse I Vomitar
Carne
Torcido I Travieso
Fallo, equivocaci6n
Estar equivocado
Torcer(se) I Desviar(se)
Panadero
Panaderia
Ocupar
Ferreria I Fabrics
Ola
Poeta
Poesia
Aceituna, oliva
Olivo
Aceite
Avena
Dicen que
Homenaje
Bueno
Aprovechar I jQue aproveche!
Aceptar
Patrimonio
Bien es
Bien
Junto a, al lado de
Indisposicion, malestar
Descendencia
Consecuencia I Despues, a
continuacion
Sucesor, descendiente
Consecuencia, efecto
El mejor
Bien
Bienvenido
Pasarlo bien
Embudo
Onza I Pulgada (medida)
Aceptar, aprobar
Recipiente
Beneficio, provecho
161
EUSKAL HITZA
ONURAGARRI
OPA IZAN
OP ARI
OPARI EGIN
OP ARO
OPERA
OPERATU
OPERAZIO
OPIL
OPORRAK
OPORRALDI
ORAIN
ORAIN DELA
ORAINALDI
ORAINDAINO
ORAINDIK
ORAINDIK ORAIN
ORAINGOAN
ORAINGOZ
ORAINTSU
ORAINTXE
ORAINTXE BERTAN
ORBAIN
ORDAIN
ORDAIN-AGIRI
ORDAINDU
ORD EA
ORDEKA
ORD ENA
ORDENATU
ORDENU
ORDEZ
ORDEZKARI
ORDEZKATU
ORDEZTU
ORDU
ORDUAN
ORDUANTXE
ORDUKO
ORDURAKO
ORDURARTE
ORE
OREIN
OREKA
ORIENTA TU
162
KID EA
PROBETXUGARRI
OPATU
ERREGALIA
ERREGALATU
EBAKETA
BAKANTZAK
DUELA
ORAIN ARTE
ORAINO
BERRIKI, ARESTIAN
ERREZIBU
PAGATU
OSTERA
PARTEZ
ERDAL HITZA
Provechoso
Desear
Regalo
Regalar
Abundante I Abundantemente
Opera
Operar
Operaci6n
Bolio
Vacaciones
Tiempo de vacaciones
Ahora
Hace (tanto tiempo)
Presente
Hasta ahora
Todavia
Recientemente, hace poco tiernpo
Esta vez
Por ahora
Casi ahora, hace poco
Ahora mismo
En este misrnisirno momenta
Cicatriz I Mancha, mota
Equivalente I Remuneraci6n, abono
Recibo
Pagar
En cambio
Llanura
Orden I Orden Religiosa
Ordenar
Testamento I Orden jurldico-social
En lugar de, en vez de
Representante, delegado
Representar
Sustituir
Hora
Entonces
Entonces mismo
De entonces I En cuanto I Antes de
Para entonces
Hasta entonces
Masa, pasta
Ciervo
Equilibria
Orientar(se)
EUSKAL HITZA
ORKATILA
ORKESTA
ORO
OROBAT
OROIMEN
OROITARRI
OROITU
OROITZAPEN
ORO KOR
ORPO
ORRATZ
ORRAZI
ORRAZKERA
ORRAZTU
ORRI
ORRIALDE
ORROA
ORROA EGIN
ORTOGRAFIA
ORTZI
OSABA
OSAGARRI
OSAGILE
OSASUN
OSASUNGARRI
OSASUNTSU
OSATU
OSIN
OSKARBI
oso
OSORO
OSOTU
OSPATSU
OSPATU
OSPE
OSPITALE
OSTAD AR
OSTATU
OSTATU HARTU
OSTATUZ HARTU
OSTEAN
OSTEGUN
KID EA
ERDAL HITZA
Tobillo
Orquesta
Todo, todos
HALABER, ERA BEREAN Asimismo
Memoria
Monumento, lapida conmemorativa
GOGORATU,GOGOAN
Recordar, acordarse
UKAN
Recuerdo
OROIPEN, GOMUTA
General, universal
Talon
Alfiler
Peine
Peinado
Peinar(se)
Hoja
Pi gin a
Bramido, rugido
Bramar, rugir
Ortografia
Firmamento
ORTZE
Tfo
Complementario I Complemento I
Remedio curativo
Medico
MEDIKU, SENDAGILE
Salud
Saludable
De buena salud I Sano, saludable
Completar I Curar I Castrar
Pozo I Hortiga
Cielo despejado
Muy
Totalrnente, enteramente
OSOTORO
Completar
OSATU
OSPETSU, SONATU,
Famoso
FAMATU
Celebrar
Fama
SONA, FAMA
Hospital
Arco iris
ORTZADAR
Hostal, fonda
Alojarse, hospedarse
OSTATUZ EGON
Hospedar
OSTATU EMAN
Despues de I Detras de
ONDOAN,ONDOREN
Jueves
163
EUSKAL HITZA
OSTERA
OSTERANTZEAN
OSTIKATU
OSTIKO
OSTIRAL
OSTU
OTARRE
OTE
OTOI
OTOITZ
OTOITZ EGIN
OTORDU
OTSAIL
OTSO
OTURUNTZA
OTZAN
OXIGENO
OZEANO
OZEN
OZENKI
OZPIN
OZTA-OZTA
OZTOPO
KID EA
ORD EA
OSTIKADA
LAPURTU, EBATSI
OTZARA, SASK!
MESEDEZ, FABOREZ
BANKETE
ITS AS ANDI
GORAKI
ERDAL HITZA
En cambio
Por lo dernas I De lo contrario
Patear, pisotear I Acocear
Parada, coz
Viernes
Robar, hurtar
Cesto, cesta, canasta
Argoma I Acaso
Por favor
Oraci6n
Orar, hacer oraci6n
Hora de comer I Comida en general
Febrero
Lobo
Banquete
Manso
Oxfgeno
Oceano
Sonoro
Sonoramente, en voz alta
Vinagre
A duras penas
Obstaculo, dificultad
p
PAGA TU
PAGO
PAGU
PAILASO
PAIRATU
PAISAIA
PAKETE
PALA
PANORAMA
PANPINA
PANTAILA
PAPER
PAPERDENDA
PAPERONTZI
PARADA
PARADISU
PARAJE
164
ORDAINDU
BAGO
ORDAINKETA,
PAGAMENDU
JASAN, ERAMAN
FARDEL
Pa gar
Haya
Pago
Payaso
Sufrir, aguantar
Paisaje
Paquete
Pala
Panorama
Mufieca, mufieco
Pantalla
Pape!
PAPERTEGI
Papeleria
AUKERA, EGOKIERA
Papelera
Ocasion, oportunidad
BAZTER
Paraiso
Paraje
EUSKAL HITZA
PARALELO
PARE
PAREAN
PARENTESI
PARKE
PARLAMENTARI
PARROKIA
PARTE
PARTE ZAHAR
PARTEZ (-EN)
PARTIDU
PASAGUNE
PASAPORTE
PASATU
PASEATU
PASTEL
PASTELDEGI
PASTILA
PATATA
PATROi
PATTAR
PATU
PATXADA
PAUSO
-PEAN
PELIKULA
PENA
PENTSAKERA
PENTSAMENDU
PENTSATU
PEOI
PERPAUS
PERRETXIKO
PERTSIANA
PERTSONA
PERTSONAIA
PERTSONAL
PETRAL
PETRO LIO
PEZETA
PIJAMA
PIKO
PILA
KID EA
ERDAL HITZA
Paralelo
Par
Al par, frente a
Parentesis
ORDEZ (-EN)
Parque
Parlamentario
Parroquia
Parte
Parte vieja
En vez de I En lugar de
Partido
Paso
Pasaporte
Pasar I Suceder
Pas ear
Pastel
Pasteleria
Pastilla
Pata ta
Patron
Aguardiente
Destino, hado
Tranquilidad, flema
URRATS
-AREN AZPIAN
FILME
PENTSAERA,
PENTSAMOLDE
ES ALDI
Paso
Debajo de
Pelicula, film
Pena
Mentalidad, pensamiento (modo de
pensar)
Pensamiento
Pensar
Peon
Frase
Seta, hongo
Persiana
Persona
Personaje
Personal
Latoso, ruin, de ma! genio
Petroleo
BIKU
MORDO
Peseta
Pijama
Higo
Monton
165
EUSKAL HITZA
PI LARE
PILA TU
PILOT A
PILOTA-JOKO
PILOTALEKU
PILOT ARI
PILOTU
PILPIRA
PILPIRATU
PINUDI
PINPILINP A UXA
PINTATU
PINTO RE
PINTURA
PINTZEL
PINU
PIPA
PIPER
PISA TU
PISTOLA
PISU
PITINKA
PITXARROI
PITXER
PITZATU
PIX
PIX EGIN
PIXKA BAT
PIXKANAKA
PIXONTZI
PIZTIA
PIZTU
PLANGINTZA
PLANO
PLANT A
PLASTIKO
PLATAFORMA
PLATER
PLATERKADA
PLAZA
PLAZER
POBRE
POBRETASUN
POESIA
POETA
166
KID EA
ERDAL HITZA
Pilar, columna
Amontonar, acumular
Pelota
Juego de pelota
FRONTOI
Front6n
Pelotari
Piloto
TA UP ADA
Latido, palpitaci6n
TAUPADATU
Latir, palpitar
PIN ADI
Pinar
TXIMELETA, INGUMA
Mariposa
Pintar
Pintor
Pintura
Pince!
Pino
Pipa
BI PER
Pimiento
Pesar
Pistol a
Piso
APURKA
Poco a poco
Jarr6n
TXARRO
Jarra
ZARTATU
Agrietarse, rajarse
TXIZA, GERNU
Orina
TXIZA EGIN
Orinar
Un poco
Poco a poco, paulatinamente
Orinal I Me6n
Alimaiia
Encender I Resucitar
BIZTU
Planificaci6n
Plano (Sust.)
Aspecto, figura
ITXURA
Plastico
Plataforma
Plato
Plato Ueno
Plaza
ATSEGIN
Placer
TXIRO, BEHARTSU
Pobre
POBREZIA, TXIROTASUN Pobreza
Poesia
OLER KI
OLERKARI
Poeta
ZUTABE
META TU
EUSKAL HITZA
POLI KI
POLIT
POLITI KA
POLITIKARI
POLIZIA
POLTSIKO
PORROKATU
PORROT
PORROT EGIN
PORRU
PORTU
PO SIBLE
POST A
POSTAL
POSTARI
POSTETXE
POSTONTZI
PO STU
POTE
POXPOLU
POZ
POZ EMAN
POZ HARTU
POZGARRI
POZIK
POZO!
POZO ITU
POZOITSU
POZTU
PRAKAK
PRAKTI KA
PRAKTIKARI
PRAKTIKATU
PRAKTIKO
PREDIKATU
PREMIA
PREMIAZKO
PRENTSA
PRESA
PRESA KA
PRES ENTZI A
PRES IO
PRESO
PRESONDEGI
PREST EGON
KID EA
SA KELA
POT EGIN
POTO
KONTENT, GUSTORA
POZOINDU
ALA ITU
GALTZAK
PRAKTIKANTE
BEHAR, BEHARRIZAN
BEHARREZKO
ESPETXE, GARTZELA
ERDAL HITZA
Despacio I Bonitamente
Bonito
Politica
Politico
Policia
Bolsillo
. Empedernido I Deshacer, destruir
Fracaso
Fracasar
Puerro
Puerto
Posible
Correo(s), correspondencia
Tarjeta postal
Cartero
Correos, estafeta de correos
Buz6n de correos
Puesto
Bate
Ce rill a
Alegria, regocijo
Alegrar
Alegrar(se)
Consolador
Contento
Veneno
Envenenar
Venenoso
Alegrar( se)
Pan talon es
Practica
Practicante
Practicar
Practico
Predicar
Necesidad
Necesario
Prensa
Prisa
A prisa
Presencia
Presi6n
Presa
Prision, carcel
Estar dispuesto
167
EUSKAL HITZA
PRESTAERA
PRESTA TU
PRESTIGIO
PRESTU
PREZIATU
PREZIO
PRIME RAN
PRINTZE
PRINTZESA
PRO BA
PROBATU
PROBETXU
PROBETXUGARRI
PROBINTZIA
PROB LEMA
PROFETA
PROGRAMA
PROJEKTU
PRO MES
PROPAGANDA
PROPOSATU
PROTESTA
PROTESTATU
PUB LI KO
PUNTA
PUNTU
PUNTU EGIN
PURRUST EGIN
PURRUSTADA
PURU
PUS KA
PUSKATU
KID EA
SALNEURRI
DEMA
ONURA
ONURAGARRI
A RAZO
EGITARAU
ZIGARROPURU
ZATI
APURTU, HAUTSI,
TXIKITU
PUSKETA
PUTZ EGIN
PUTZU
PUZTU
ERDAL HITZA
Preparaci6n, preparativo
Preparar( se)
Prestigio
Honrado
Apreciado, precioso
Precio
Estupendamente bien
Principe
Princesa
Prueba, apuesta
Pro bar
Provecho, beneficio
Provechoso
Provincia
Problema
Profeta
Programa
Proyecto
Promesa
Propaganda
Proponer
Protesta
Protestar
Publico
Punta
Pun to
Hacer punto
Refunfufiar
Refunfurio, desaire
Puro (Sust.)
Pedazo, trozo
Romper(se)
Trocito
Soplar
Pozo
Inflar, hinchar
R
-RAINO
-REN BIDEZ
-REN MENPE(AN)
EGON
-RI BURUZ
168
-REN BITARTEZ
Has ta
Mediante, por medio de
-REN MENDE EGON
-RI DAGOKIONEZ
Depender de, estar subordinado a
Respecto a
EUSKAL HITZA
KID EA
ERDAL HITZA·
s
SABAi
SABEL
SAGAR
SAGARATU
SAGARDO
SAGARRONDO
SAGU
SAIA KERA
SAIATU
SAIHESTU
SAIHETS
SAIL
SAILKAPEN
SAILKATU
SAINDU
SAIO
SAKABANATU
SAKA TU
SAKE
SAKE LA
SAKON
SAKONDU
SAKONTASUN
SAKON ERA
SAKRATU
SAKRIFIKATU
SAKRIFIZIO
SAKRISTAU
SAKRISTIA
SALA
SALAKETA
SALATU
SALBATU
SALBAZIO
SALBU
SALBUESPEN
SALBUETSI
SALDA
SALDO
SALDU
SAP AI
AHALEGINDU
SANTU
BARREIATU
POLTSIKO
Techo I Desvan
Vientre I Seno
Manzana
Consagrar
Sidra
Manzano
Raton
Ensayo
Esforzarse, empefiarse, intentar
Desviar(se) I Evitar
Costilla I Coscado
Parcela I Grupo I Secci6n,
departamenco
Clasificaci6n
Clasificar
Santo
lntento I Actuaci6n
Esparcir, dispersar( se)
Apretar, presionar
Saque
.Bolsillo
Profundo
Profundizar
Profundidad, hondura
Profundidad (dimension)
Sagrado
Sacrificar( se)
Sacrificio
Sacristan
Sacristia
Sala
Denuncia, acusaci6n
Denunciar, acusar
Salvar(se)
SALBAMEN,
SALBAMENDU
(IZAN) EZIK
KENDU, KANPOAN
UTZI
Salvaci6n
Salvo, excepto
Excepcion
Exceptuar
Caldo
Saldo I Manada
Vender
169
EUSKAL HITZA
SALER OSI
SALEROSKET A
SALER OSLE
SALGAI
SALMENTA
SALNEURRI
SALO I
SALTATU
SALTO
SALTO EGIN
SALTOKI
SALTSA
SALTSERO
SALTXITXA
SALTXITXOI
SALTZAILE
SAM AR
SAM IN
SAM UR
SAMURTASUN
SANDA LIA
SANDIA
SANTU
SARDE
SARDEXKA
SARDINA
SARE
SARI
SARIKETA
SARI TU
SARRA ILA
SARRERA
SARRI(TAN)
SARTU
SASI
SASISASK I
SASOI
SA TOR
SEGA
SEGATU
SEGITU
SEGITUAN
SEGUNDO
SEGUR
170
KID EA
MERKATARI
PREZIO
ARETO
JAUZI
JAUZI EGIN, SALTATU
SAINDU
MAIZ
OTARRE, OTZARA
ERDAL HITZA
Comerciar, traficar
Compraventa
Comerciante, traficante
Mercancia I En venta
Venta
Precio de venta
Salon
Sal tar
Saito
Sal tar
Puesto de venta
Salsa
Salsero
Salchicha
Salchich6n
Vendedor I Traidor
Un poco, bastante
Aflicci6n I Amargo
Tierno
Ternura
Sandalia
Mengano I Sandia
Santo
Biel do
Tenedor
Sardina
Red
Premio
Concurso
Premiar
Cerradura, cerraja
Entrada I Ingreso I Introducci6n
Frecuentemente
Entrar I Meter
Zarza, matorral
Pseudo-, falso
Cesta, cesto, canasta
Epoca I Salud
Topo
Guadafia
JARRAITU, JARRAIKI
BEREHALA
ZIUR
Segar
Seguir
Enseguida
Segundo
Seguro
EUSKAL HITZA
KID EA
SEGURTASUN
SEGURANTZA
SEGURASKI
SEGURANTZA
SEGURTASUN
SEGURTATU
SEGUR
SE GURU
KUA
SEHASKA
SEI
SEIGARREN
SEIHILABETE
SEILU
SEINALATU
SEINALE
SEIREHUN
INOZ (ERE) EZ
SEKULA (ERE) EZ
EGUNDOKO
SEKULAKO
SEMAFORO
SEME
SEMETZAT
(ALABATZAT) HARTU
SEN
SENAR
SENARGAI
SENDAGAI
MEDIKU, OSAGILE
SEND AGILE
SENDATU
SENDO
SENIDE
SENTIKOR
SENTIBERA
SENTIMENDU
SENTIPEN
SENTITU
SERIO
SERO RA
SETA
TEMA
SETATSU
TEMATSU
SEXU
SEXUSEXUAL
SI LABA
SIMA UR
GO ROTZ
SINADURA
SINATU
IZENPETU
SINDIKATU
SINESGAITZ
SINESTEZIN
SINESKERIA
SINESMEN
FEDE
ERDAL HITZA
Seguridad
Seguramente
Seguridad
Asegurar
Seguro
Cuna
Seis
Sex to
Semestre
Sello
Sefialar
Sena!
Seiscientos
jamas, nunca
Enorme, excelente
Sernaforo
Hija
Adoptar
lnstinto
Marido
Novio
Medicina, medicamento
Medico
Curar(se)
Fuerte, firme
Hermano I Pariente
Sensible
Sentimiento
Sensaci6n
Sentir
Serio
Sacristana I Monja
Obstinaci6n, terquedad
Obstinado, terco
Sexo
Sexual
Silaba
Estiercol
Firm a
Firmar
Sindicato
Increible
Supersticion
Fe
171
EUSKAL HITZA
SINETSI
SINGULAR
SINPLE
SISTEMA
SO EGIN
SO BERA
SOFA
SOIL
SOILIK
SOINEAN ERAMAN
SOINEKO
SOINU
SOINUJOLE
SOKA
SO KA TIRA
SO KOR
SOLAS
SOLASALDI
SOLD ADU
SOLDADUTZA
SOLDATA
SO LIDO
SOLO MO
SOLUZIO
SONATU
SORBALDA
SORG IN
SORGINKERIA
SORO
SORTA
SORTU
sos
SOSEGU
SOSTENGATU
SOTIL
SOTO
SOZIAL.
SOZIALISTA
SU
SU EMAN
SU HARTU
SUBJEKTU
SUD UR
SUDURZAPI
SUFRITU
172
KID EA
SINESTU, SINISTU
BEGIRATU
GEHIEGI, LARREGI
BAKARRIK, SOILKI
SO KIL
HIZKETALDI
SOLDADUSKA
ERDAL HITZA
Creer
Singular
Sencillo, simple
Sistema
Mirar
Demasiado
Sofa
Pelado I Sencillo
Solamente, unicamente
Llevar puesto I Llevar a cuestas
Vestido de mujer
Sonido I Miisica
Musico, instrumentista
Cuerda
Sokatira
Terron
Charla, conversaci6n
Conversaci6n, rato de charla
Sold ado
Servicio militar
Sueldo
Solido
FAMATU, OSPATSU
Lomo de cerdo
Soluci6n
Famoso
Hombro
Bruja
Brujeria
ALOR
DIRU
MUKIZAPI
Terreno cultivado
Manojo I Colecci6n I Carga
Concebir I Nacer I Crear I Surgir
Dinero
Sosiego, tranquilidad
Sostener
Robusto, hermoso I Noble
S6tano, bodega
Social·
Socialista
Fuego
Dar fuego
Inflamar(se)
Sujeto
Nariz
Pafiuelo
Sufrir
EUSKAL HITZA
KID EA
SUGANDILA
SUGAR
SUGE
SUHAR
SUHI
SUHILTZAILE
SUKALDARI
SUKALDE
SU KAR
SUKURTSAL
SUMATU
SUMENDI
SUM IN
SUMINDU
SUNTSITU
SUPERMERKATU
SUPITUKI
SUPOSATU
SUSMATU
SUSMO
SUSTRAI
SUTAN EGON
SUTE
SUTEGI
SUTU
SUZIRI
SUGALINDARA
GARTSU
ERDAL HITZA
Lagartija
Llama de fuego I Ardor
Culebra, serpiente
Fogoso, entusiasta
Yer�o
Bombero
Cocinero
Cocina
Fiebre
Sucursal
Barruntar, presentir
Volcan
Furor, c6lera
Encolerizarse
Destruir I Desaparecer
Supermercado
TUPUSTEAN, BAPATEAN De repente
Suponer
Sospechar
Sospecha, recelo
ERREZELU
Raiz
ERRO
Arder I Estar enfurecido
lncendio
Fragua
Enfurecerse
Cohete
T
TABAKO
TABAKODENDA
TABERNA
TABERNARI
TAJU
TAJUTU
TAKOI
TALDE
TALO
TALOI
TAMAINA
TAMAL
TAMALEZ
TANKERA
TANTA
TANTAI
ZORITXARREZ
ITXURA
Tabaco
Estanco
Bar, taberna
Tabernero
Traza, aspecto I Orden I Habilidad
Arreglar, ordenar
Tac6n
Grupo
Talo
Talon
Medida
Las ti ma
Desgraciadamente
Forma, traza
Gota
Arbo! bravio I Persona alta ·
173
EUSKAL HITZA
TAPATU
TAPIZ
TARIFA
TARTA
TARTE
TARTEAN
TARTEKA
TARTEKA-MARTEKA
TARTEKATU
TARTEKO
TASA
TAUPADA
TAXI
TAXILARI
TE
TEATRO
TEKNIKA
TEGI
TEILA
TEILATU
TELEBISTA
TELEFONATU
TELEFONO
TELEFONOZ DEITU
TELEGRAFO
TELEGRAMA
TEMA
TEMATSU
TENIS
TENORE
TENPERATURA
TENTATU
TENTEL
TENTSIO
TERMOMETRO
TERRAZA
TESTAMENTU
TESTIGU
TEXTU
TEXTUINGURU
TIGRE
TINDATU
TINKATU
TINKO
TINTA
174
KID EA
ERDAL HITZA
Tapar, cubrir
Tapiz
Tarifa
Tarta
Distancia I lntervalo
DISTANTZIA
Entre medias
A ratos
A ratos libres
lntercalar
Pariente I lntermedio
Tasa
Latido, palpitaci6n
PILPIRA
Taxi
Taxista
TAXISTA
Te
Teatro
Tecnica
Almacen, deposito I Establo
Teja
Tejado
Television
Telefonear
TELEFONOA JO
Telefono
TELEFONOZ HOTSEGIN Llamar por relefono
Telegrafo
Telegrama
Obstinaci6n, terquedad
SETA
Obstinado, terco
SETATSU
Tenis
Tiempo, ocasi6n
GARAI
Temperatura
HOTZ-BERO
Tentar
ZIRIKATU
Tonto, imbecil
ERGEL, ZOZO
Tension
Terrnornerro
Terraza
Testamento
LEKUKO
Testigo
Texto
Contexto
Tigre
Tefiir
Apretar, oprimir
Firme, consistente
Tint a
ESTALI
EUSKAL HITZA
TIP ULA
TIRA
TIRATU
TIRO
TIRO EGIN
TITULU
TOKATU
TOKI
TOKIALDATU
TOLESGABE
TO LESTATU
TOMATE
TONELADA
TONTAKERIA
TONTO
TONTOR
TONU
TOPATU
TOPO EGIN
TOREATU
TORI
TORLOJU
TORTILA
TRABA
TRABA EGIN
TRABATU
TRABES
TRAFIKO
TRAIDORE
TRAJE
TRAKETS
TRAKESKERIA
TRAKTORE
TRANBE
TRANK IL
TRASTE
TRATATU
TRATU
TREBE
TREBETASUN
TREN
TRENBIDE
TRESNA
TRESNERIA
KID EA
EGOKITU
LEKU
TOKIZ ALDATU
TXORAKERIA,
ERGELKERIA
GAIL UR
AURKITU
ERDAL HITZA
Cebolla
Atracci6n I [Buenol, [Vamosl
Tirar, estirar
Tiro
Disparar
Tftulo
Tocar
Sitio, lugar
Trasladar(se), cambiar de lugar
Sencillo, sin doblez
Doblar
Tomate
Tonelada
Tonteria
Tonto
Cima, cumbre
Tono
Encontrar
Encontrarse con alguien
Torear
[Tomal
Tornillo
Tortilla
Estorbo, impedimenta
Estorbar
Atascarse, enredarse
Traves I Apuesta
Trafico
SALTZAILE
BALD AR
BALDARKERIA
LAS AI
IAIO
LANABES, ERREMINTA
Traidor
Traje
Torpe
Torpeza
Tractor
Tranvia
Tranquilo
Cacharro, trasto
Tratar, tratado
Trato
Habil
Habilidad
Tren
Via ferrea
Instrumento, herramienta, apero
Conjunto de utensilios o
instrumentos
175
EUSKAL HITZA
TRIANGELU
TRIP A
TRIPONTZI
TRI STE
TRISTURA
TROKATU
TRUKATU
TRUKE
TRUMOI
TRUMOIA JO
TUNEL
TUNTUN
TUPUSTEAN
TURISTA
TURRO I
TURUTA
TXABOLA
TXAHAL
TXAKUR
TXALET
TXALO
TXALOAKJO
TXALOGARRI
TXALUPA
TXAMARRA
TXANDA
TXANDAKA
TXANGO
TXANGOLARI
TXANO
TXANPON
TXANTXA
TXANTXETAN
TXAPA
TXAPEL
TXAPELDUN
TXAPELKETA
TXAR
TXARKERIA
TXARRO
TXARTEL
TX EKE
TX ERA
TXERATSU
176
KID EA
ERDAL HITZA
Triangulo
Tri pa
Glot6n, comil6n
TRIPAZAIN, SABELKOI
Triste
Tristeza
Retorcer( se)
BIHURRITU
Cambiar
TRUKE EGIN
Cambio
Trueno
OSTOTS
Tronar
Tune!
Tonta
De repente
SUPITUKI, BAPATEAN
Turista
Turr6n
Corneta
Chabola, cabaiia
ETXOLA
Ternero
·Perro
Chalet
Aplauso
TXALOTU, TXALO EGIN Aplaudir
Digno de aplauso
Lan cha
Chaqueta
]AKA
Turno, vez
Por turnos, alternativamente
Excursion
Excursionista
Capucha
Moneda, calderilla
Chanza, broma
BRO MA
En bromas
Chapa
Boin a
Campe6n
Campeonato
Malo
OKERKERIA,
Acci6n mala, fechoria I Maldad
GAIZTAKER IA
PITXER
Jarra
Billete, ticket
BILETE
Cheque
Cariiio I Acogida
Cariiioso
AMOLTSU
EUSKAL HITZA
TXERRI
TXERRIKI
TXERTATU
TXERTO
TXIKI
TXIKITAN
TXIKITU
TXILIBITU
TXILIN
TXIMELETA
TXIMINIA
TXIMINO
TXIMIST
TXINGAR
TXINGOR
TXINPART
TXIPIROI
TXIRLA
TXIRO
TXIRRIN
TXIRRINDULARI
TXISTE
TXISTOR
TXISTU
TXISTUA JO.
TXIT
TXITA
TXJTXIRIO
TX OFER
TXOKO
TXOKOLATE
TXORAKERIA
TXORI
TXORIBURU
TX OSTEN
TXOTXOLO
TXU
TXU EGIN
TXUKUN
TXUKUNDU
TXUKUNTASUN
KID EA
ZERRI, URDE
PUSKATU, HAUTSI,
. APURTU
PINPILINPA UXA,
INGUMA
KEBIDE
KAZKABAR
POBRE, BEHARTSU
ZIKLISTA, BIZIKLETARI
TXISTU EGIN
oso
GARBANTZU
GIDARI
ZOKO
TONT AKER IA,
ERGELKERIA
LISTU, TXISTU
TXISTUA BOTA, LISTUA
BOTA
ERDAL HITZA
Cerdo
Carne de cerdo
Vacunar I Injertar
Vacuna I Injerto
Pequeiio
. En la infancia, de pequeiio
Romper(se)
Silbato
Campanilla
Mariposa
Chim en ea
Mono
Rayo
Brasa, rescoldo
Granizo
Chis pa
Calamar, chipir6n
Chirla
Pobre
Timbre
Ciclista
Chiste
Chorizo delgado
Chism I Silbido I Saliva
Silbar
Muy
Po Iii to
Garbanzo
Ch6fer, conductor
Rincon
Chocolate
Tonteria
Pdjaro
Casquivano, ligero de cascos
Informe
Lelo, bobo
Saliva
Escupir
Limpio I Cuidadoso
Lirnpiar
GARBITASUN
. Aseo, limpieza
177
EUSKAL HITZA
TXULETA
TXUNDITU
-TZEKO ZORIAN
EGON
KID EA
ERDAL HITZA
HARRITU
Chuleta
Asombrar(se)
-TZEAR EGON
Estar a punto de
u
UBIDE
UDA
UDABERRI
UDAL
UDALETXE
UDARE
UDAZKEN
UGALDU
UGARI
UGARITASUN
UGAZABA
UHARTE
UHIN
UH OLDE
UKABIL
UKABILKADA
UKAN
UKATU
UKIMEN
UKIPEN
UKITU
UKO EGIN
UK ONDO
UKUILU
ULERMEN
ULERTEZIN
ULERTU
ULU
ULUKA
UME
UMEZURTZ
UMIL
UMILTASUN
UM ORE
UNE
UNIBERTSIT ATE
UNIBERTSO
UNTXI
178
UDARA
HERRIKOETXE
MAD ARI
UGARITU
OP ARO
OPAROTASUN
IRLA
OLATU
IZAN (JRAGANKORRA)
IKUTU
UKALONDO
IKUILU, KORTA
KONPRENITU, ADITU
APAL
APALTASUN
KONEJU
Acequia, conducto .de agua
Verano
Primavera
Ayuntamiento
Ayuntamiento, casa consistorial
Pera
Oto no
Multiplicarse, propagarse
Abundante
Abundancia
Amo, patron
Isla
Ola
lnundaci6n, aluvi6n
Puno
Pufietazo
Haber, tener
Negar
Sentido del tacto
Contacto
Tocar
Renunciar, rehusar
Codo
Cuadra
Entendirnienro I Comprensi6n
lncomprensible
Entender, comprender
Aullido
Aullando
Nino I Cria
Huerfano
Humilde
Humildad
Humor
Momento I Espacio
Universidad
Universo
Conejo
EUSKAL HITZA
KID EA
UNTZI
UNTZIRATU
UPA
UR
URARDO
URDAI
URDAIAZPIKO
URDAIL
URDE
UR DIN
URDURI
URDURITU
UREZTATU
URGUILU(TASUN)
URKAMENDI
URKATU
URKI
UR LIA
URMAHEL
URPERATU
URRATS
URRADURA
URRATU
URRAZA
URRE
URREZTATU
URRI
URRIKALDU
URRIKI
URRUN
URRUNDU
URRUTI
URTARO
URTARRIL
URTE
URTEBETETZE
URTERO
URTSU
URTU
ITSASUNTZI
UNTZIAN SARTU
UPEL
USADIO
USAIMEN
USAIN
USAINDU
USIN EGIN
US ARIO
LARR I
LARRITU
HARROTASUN
PAUSO
URRATU
UHAZA, LETXU
ERRUKITU
ERRUKI, GUPIDA
URRUTI
ALDENDU
URRUN
URTEO RO
ERDAL HITZA
Barco
Embarcar(se)
Tone!, cuba
Agua
San gr fa
Tocino
Jamon
Estomago
Cerdo I Sucio
Azul
Nervioso
Preocuparse, inquietarse
Regar
Orgullo
Horca, patibulo
Ahorcar(se)
Abedul
Fulano
Estanque
Hundir(se) I Sumergirse
Paso
Rasgadura, rasguiio
Rasgar I Infringir
Lechuga
Oro
Dorar
Octubre I Escaso
Compadecer(se)
Cornpasion, misericordia
Lejos
Alejar(se)
Lejos
Estacion de! afio
Enero
Ano
Cumpleafios
Anualmente
Acuoso, jugoso
Derretir(se) I Fundir(se) I
Disolver(se)
Uso, costumbre
Sentido de! olfato
Olor
Oler I Olfatear
Estornudar
179
EUSKAL HITZA
USO
USTE
USTE UKAN
USTEKABE
USTEKABEAN
USTEL
USTELDU
UTZI
UXATU
UZKER
UZKI
UZTA
UZTAI
UZTAIL
UZTARRI
UZTARTU
KID EA
EZUSTE
LAGA
PUZKER, PUZKAR
IPURTZULO
ERDAL HITZA
Paloma
Opinion, creencia
Creer, opinar
lmprevisto, sorpresa
lmprevistamente
Podrido
Pudrirse, corromperse
Dejar
Espantar
Pedo
Ano
Cosecha
Aro, arco
Julio
Yugo
Uncir, ligar
x
XABOI
XARMA·
XARMANGARRI
XEDE
XEHATU
XEHE
XEHETASUN
XENTIMO
XERRA
XINGOLA
XORROTA
XUME
LI LURA
HELBURU, JOMUGA
Jab6n
En canto
Encantador
lntenci6n, prop6sito, objetivo
Desmenuzar
Menudo I Llano, sencillo
Detalle
Centi mo
Filete I Rebanada
Cinta, banda
Grifo
Pequeno I Humilde, sencillo
z
ZABAL
ZABALDU
ZABALERA
ZABALIK
ZABALKUNDE
ZABAR
ZABOR
180
IREKITA
Ancho I Abierto
Abrir I Ensanchar I Esparcir(se)
.A:nchura
Abierto
Difusi6n, propaganda
Abandonado
Escombro
EUSKAL HITZA
ZAHAGI
ZAHAR
ZAHARTU
ZAHATO
ZAHI
ZAIL
ZAILDU
ZAILTASUN
ZAIN
ZAIN EGON
ZAINDU
ZAKAR
ZAKARRONTZI
ZAKIL
ZAKU
ZAK UR
ZALANTZA
ZALANTZAN EGON
ZALAPARTA
ZALDI
ZALDUN
ZALE
ZALETASUN
ZALETU
ZALGI
ZALI
ZAMA
ZAMATU
ZAN GO
ZANPATU
ZAPALDU
ZAPALKUNTZA
ZAPARRADA
ZAPART EGIN
ZAPATA
ZAPATADENDA
ZAP ATARI
ZAPATEGI
ZAPI
ZAPORE
ZARATA
ZARATATSU
ZARTADA
ZARTAGINA
KID EA
ZAITU, JAGON
ERDAL HITZA
Odre, pellejo
Viejo
Envejecer
Bota de vino
Salvado I Caspa
Diffcil
Dificultar I Curtirse, endurecerse
Dificultad
Vena I Raiz
Aguardar, estar esperando
Cuidar
Basura I Brusco
Cubo de basura
Pene
Saco
Perrazo
Duda
DUDA
DUDA-MUDATAN EGON,
Dudar
DUDA EGIN
Alboroto, agitaci6n
Caballo
Caballero
Aficionado
Afici6n
Aficionarse
Caspa
ZOLDA
Cuchar6n
KARG A
Carga
Cargar
KARGATU
Pierna
HAN KA
Aplastar, oprimir
Pisar I Oprimir
Opresi6n
ZAPALKETA
Chaparr6n
Estallar, reventar
Zapato
Zapaterfa
Zapatero
ZAPATAGIN
Zapaterfa
Trapo, paiio
Sabor, gusto
Ruido
HOTS
Ruidoso
Bofetada I Golpe
ZARTAKO
Sarten
181
EUSKAL HITZA
KID EA
ERDAL HITZA
ZART ATU
ZATAR
ZATI
ZATITU
ZAUNKA
ZAURI
ZAURITU
ZAZPI
ZAZPIGARREN
ZAZPIREHUN
ZEHAR (-AN)
ZEHARKA
PITZATU
Agrietarse, rajarse
Feo I Trapo
Trozo, parte
Partir, dividir
Ladrido I Ladrando
Herida
Herir
ZEHARKATU
ZEHARO
ZEHATZ
ZEHAZKI
ZEHAZTASUN
ZEHAZTU
ZEIN
ZEINTZU (K)
ZEINU
ZEKEN
ZEKOR
ZELAI
ZELATAN EGON
ZELATARI
ZELATATU
ZEMENTU
ZENBAIT
ZENBAKI
ZENBAT
ZENBATEAN
ZENBATETAN
ZENBATU
ZENTIMETRO
ZENTRAL
ZENTSURATU
ZENTZATU
ZENTZU
ZENTZUDUN
ZENTZUGABE
ZER
ZER EDO ZER
182
Siete
BARRENA (-AN)
ERABAT
ZEHATZ-MEHATZ
Septimo
Setecientos
A traves de
Indirectamente I De costado, de
refil6n
Atravesar
Completamente
Exacto
Exactamente
Exactitud
ZIKOITZ, ZUHUR
IDISKO
PORLAN
ZENBAT ALDIZ
ZERBA IT
Precisar, concretar
Cual
Cu ales
Signo
Tacaii.o, avaro
Ternero, novillo
Campo I Prado I Llano
Estar al acecho
Acechador, vigia
Acechar
Cemento
Algun, algunos
Numero
Cuanto, cuantos
A que precio, en cuanto
Cuantas veces
Contar, numerar
Centimetre
Central
Censurar
Corregir I Formalizarse, entrar en ·
juicio
Sentido I Juicio, cordura
Juicioso, sensato
lnsensato, falto de juicio
Que
Algo
EUSKAL HITZA
KID EA
ZER MODUZ?
ZERBA IT
ZERBITZARI
ZERBITZATU
ZERBITZU
ZEREGIN
ZERGA
ZERGATI
ZERGATIK
ZERO
ZERRA
ZERRALDO
ZERRAUTS
ZERRENDA
ZERTAN
ZERTARA
ZERTARAKO
ZERTIFIKATU
ZERTU
ZERU
ZETA
ZEZEN
ZEZENKETA
ZEZENPLAZA
ZIBA
ZIBIL
ZIBILIZATU
ZIBILIZAZIO
ZIENTZIA
ZIFRA
ZIGARRO
ZIGILATU
ZIGILU
ZIGOINA
ZIGOR
ZIGORTU
ZIKIN
ZIKINDU
ZIKINKERIA
ZIKINTASUN
ZIKIRO
ZIKOITZ
ZILAR
ZILEGI
ZIMEL
ZER MODU?
KA USA
HILKUTXA
ERDAL HITZA
(Que tal?
Algo
Servidor I Camarero
Servir
Servicio
Quehacer
lmpuesto
Causa, porque
Por que
Cero
Sierra
Araud
Serrin
Lista
En que
A que
Para que
Certificado I Certificar
Realizar, plasmar
Cielo
Seda
Toro.
ZIKOINA
LOHI
LOH ITU
ZEKEN, ZUHUR
Corrida de toros
Plaza de toros
Peonza, trompo
Civil
Civilizar(se)
Civilizaci6n
Ciencia
Cifra
Cigarro
Sellar
Estampilla, sello de tampon
Cigiieii.a
Vara I Azore, castigo
Castigar
Sucio
Ensuciar(se)
Suciedad, porqueria
Suciedad
Carnero castrado
Tacafio, avaro
Plata
Licito
Marchito, seco I Enjuto
183
EUSKAL HITZA
KID EA
ERDAL HITZA
ZIMELDU
Marchitarse I Arrugarse, ponerse
ZIMENDU
ZIMIKO EGIN
ZIMUR
ZIMURTU
ZIN
ZIN EGIN
ZINE
ZINEGOTZI
ZINEMA-ARETO
ZIN GIRA
ZINTZ EGIN
ZINTZARRI
ZINTZILIKA
ZINTZILIKATU
ZINTZO
ZINTZOTASUN
ZINTZUR
ZIPOTZ
ZIRAUN
ZIRI
ZIRIA SARTU
ZIRIKATU
ZIRIN
ZIRKU
ZIRKULATU
ZIRKULU
ZIRKUNFERENTZIA
ZIRRARA
ZIRRARA EMAN
ZIT AL
ZIUR
ZIURTASUN
ZIURTATU
ZIZA
ZIZARE
ZIZEILU
ZIZKAMIZKAK
ZIZTATU
ZIZTRIN
ZOKO
ZOLA
ZOLi
Cirniento
Pellizcar
Arruga
Arrugar(se)
Juramento
Jurar
Cine
Concejal
Sala de cine
Pantano
Sonarse
Cencerro
Colgando, colgado
Colgar
Fiel, honrado, bueno
Fidelidad, honradez, rectitud
Gargan ta
Tapon I Terco
Lucion, culebra ciega
Cuna, varilla
enjuto
184
ATXIMURKATU
ZINEMA
ZINTZILIK
ESEKI
TXINTXO
EZTARRI
Engafiar
Azuzar, hostigar I Tentar
Excremento de ave
Circo
Circular
Clrculo
Circunferencia
Impresion, ernocion
SEGURU, SEGUR
TXITXARE
TXOKO
Impresionar, emocionar
Terco, canalla
Seguro, cierto
Seguridad, certeza
Asegurar, certificar
Seta
Lombriz
Banco, asiento
Entremeses, pinchos
Picar, pinchar
Pequeno I Insignificante, mezquino
Rincon
Suela I Planta de! pie I Cimiento
Fino, perspicaz (respecto a los
sen tidos)
EUSKAL HITZA
ZOMORRO
ZOPA
ZOR
ZOR IZAN
ZORABIATU
ZORABIO
ZORAGARRI
ZORA KERI A
ZORALDI
ZORATU
ZORI
ZORIGAITZ
ZORIGAIZTOKO
ZORION
ZORIONAK
ZORIONAK EMAN
ZORIONEZ
ZORIONTSU
ZORITXAR
ZORITXARREZ
ZORNE
ZORO
ZORRI
ZORRO
ZORROTZ
ZORROZTU
ZORTE
ZORTZI
ZORTZIGARREN
ZORTZIKO
ZORTZIKOTE
ZORU
ZOTIN
ZOTZ
ZOZKETA
zozo
ZU(K)
ZUBI
ZUEK
ZUEN
ZUHAITZ
ZUHAIZTI
ZUHAIXKA
ZUHUR
KID EA
ERDAL HITZA
Bicho
Sop a
Deuda
Deber, adeudar
Marear(se)
Mareo, vertigo
Encantador
Insensatez I Tonteria
Venada, rato de locura
Enloq uecer( se)
EROTU
Suerte, fortuna
ZORTE
ZORITXAR, ZORIGAIZTO Desgracia
Desgraciado, infeliz
ZORITXARREKO
Felicidad
ZORIONTASUN
Felicidades
Felicitar
Afortunadamente
ZORIONEKO, DOHATSU Feliz, dichoso
Desgracia
Desgraciadamente
Pus
Loco
ERO
Piojo
Funda, saco I Bolsa, paquete I
Zurron
Afilado I Exigente
Afilar I Aguzar
Suerte, fortuna
ZORI
Ocho
Octavo
Zortziko I Octava
Ochote
Suelo, pavimento
Hipo I Sollozo
Leiia menuda I Palillo
TXOTX
Sorteo, rifa
Tordo, mirlo I Tonto I Soso
Usted, tu
Puente
Vosotros
Vuestro
Arbo I
ARBO LA
Arboleda
ARBOLADI
Arb us to
ZUHAMUXKA
Prudente I A varo I Sagaz, perspicaz
MOZORRO
185
EUSKAL HITZA
ZUHURTASUN
ZUKU
ZULA TU
ZULO
ZUMARDI
ZUME
ZUR
ZURBIL
ZURBILDU
ZURE
ZUREKIN
ZURGIN
ZURI
ZURIN GO
ZURITASUN
ZURITU
ZURRUNGA EGIN
ZURRUPATU
ZURRUT
ZUTABE
ZUTIK
ZUTITU
ZUZEN
ZUZENBIDE
ZUZENDARI
ZUZENDARITZA
ZUZENDU
ZUZENEAN
ZUZENKETA
ZUZENTASUN
ZUZI
186
KID EA
ERDAL HITZA
ZUHURTZIA
Prudencia I Perspicacia, sagacidad
Zumo, jugo I Caldo
Agujerear
Agujero
Alameda I Olmedo
Mimbre
Madera
Palido
Palidecer
Tuyo, de usted
Contigo
Carpintero I Ebanista
Blanco I Adulador
Clara de huevo
Blancura
Pelar I Blanquear
Roncar
Sorber, chupar
Trago, sorbo
Columna, pilar
De pie
Ponerse de pie
Derecho, recto I Justo, honesto
Derecho
Director
Direcci6n
Dirigir I Corregir
Directamente, en linea recta
Correccion
Justicia I Rectitud
Antorcha, tea
ZURRUNGATU
XURGATU
TXURRUT
PI LARE
II ERASKINA
- HABE
MATERIALA MAILAKA -
HABEk sorreratik argitara duen materiala aurkeztean, him iturri bereizi
ditugu eta lau mailatan banatu, programazioko urratsak kontutan harturik.
Izan ere, materiala biltzea ez ezik, mailaketa berrira egokitzea ere helburu
izan bait dugu.
Honako hauek dira bereizi ditugun iturriak: HABE aldizkaria, HABEKO MIK eta audiobisualak. Mailaketa egitean, berriz, honela jokatu dugu: lehenengo atalean lehen eta bigarren urratsetako materiala bildu dugu, bigarren
atalean hirugarren eta laugarrengoa, hirugarrenean boskarren eta seigarrengoa eta, azkenik, laugarrenean goi-maiietako materiala.
Beraz, materialaren aurkezpena eskema honen arabera ematen da:
1. Leben eta bigarren urratsetako materiala:
A. HABE aldizkarikoa
B. HABEKO .MIK aldizkarikoa
C. · Audiobisuala
2. Hirugarren eta laugarren urratsetako materiala:
A. HABE aldizkarikoa
B. HABEKO MIK aldizkarikoa
C. Audiobisuala
3. Boskarren eta seigarren urratsetako materiala:
A. HABE aldizkarikoa
B. HABEKO .MIK aldizkarikoa
C. Audiobisuala
4. Goi-mailetako materiala:
A. BABE aldizkarikoa
B. HABEKO MIK aldizkarikoa
C. Audiobisuala
189
Bukatzeko, badago argitu beharreko beste zerbait ere: HABE aldizkariko materialaren berri ematean, «saila» izeneko pilarean ageri diren laburduren esanahia alegia. Hona:
Sail en
laburdura
A.A.
Ab.
A.P.
Azt.
Bad.
Ber.
Bid.
Ed.
Edh.
E.k.
F.F.
Gbb.
G.g.
H.
Hb.
HeH.
H.m.
Hor.
I.
J.
K.H.
K.K.
Kult.
Lei.
0.0.
T.M.
Ujg.
U.L.
190
Sailak
Aurpegiak aitzaki
Abestia
Ahotik Paperera
Aztergaietan
Ba al dakizu?
Bertsoak
Bidean
Editoriala
Ez dok hamairu
Euskararen kutxa
Firin Faran
Gaur bizi balitz
Gu galdezka
Hemeroteka
HABE berriak
Handik eta Hemendik
Hau mundua
Horoskopoa
lpuinak
Jolasean
Kontuan hartzekoa
Kalez kale
· Kulturkiak
Leihotik
Omen ... ote ...
Tarteka marteka
Urrutira joan gabe
Udako Liburuak
LEHEN ETA BIGARREN
URRATSEKO MATERIALA
A. «HABE» ALDIZKARIKOA
TITULUA
-
lparraldea, ardi asko, lanpostu gutxi
Irakurlearentzat
Alen
Atzeratuen urtea bukatu
Zuhaitz gaisoak
Korro: Erdi Aroko eremiten haitzuloak
Koneju azkarrak
Bertso-urtea
Euskal ohiturak Tuteran
Euskal Herria ikasgai
Euskal Herriko azken trikuharria
Euskal Herria ikasgai
Ardo bakoitzari bere tenperatura
Euskal Herria ikasgai
Poeta horiek
Hemendik urte betera Euskal Telebista
Euskal Herria ikasgai
Asko irakurtzen den gauza
Euskal Herria ikasgai
Robinson Cruzoe bezala
Donostiako egoitza berria
Kontuz telefonoekin
Gasteizen eskultura eta pintura
Zapatagarbitzaileen penak
Urte onak eta urte txarrak
Euskal Herria ikasgai
Saila
Orrialdea
H.m.
18
30
34
34
14
22
23
23
26
32
23
34
40
34
18
22
34
23
34
41
2
2
23
23
40
34
T.M.
T.M.
H.m.
H.m.
H.m.
HeH
H.m.
K.H.
Ab.
H.m.
H.m.
K.H.
Hb.
Hb.
H.m.
H.m.
K.H.
Aldizkariaren
zenbakia
0
()
0
0
1
1
1
1
1
1
2
2
2
3
4
4
4
5
5
5
7
7
7
7
7
7
193
TITULUA
- Nafarroa Bizkaian dago
- HABEko irakasle berriak
- Hilerri borobila
- Euskal Herria ikasgai
- Ezti txuria
- Hizkuntz laborategiak martxan
- Akelarreko perretxikuak
- Geografiak ez du balio
- Zinemaldia Donostian
- Hondartza guztiak ez dira onak
- Atuna, olioa eta poteak
- Zigor gogorra
- Erliebezko pelikulak
- Odolkiak ordainetan
- J arioak eta gomak
- Urak eder
- Oraindik ere badira garaiak
- Euskal Herria ikasgai
- Atabalarien plaza
- Arraultze frijituaren mistika
- Hotzaren faktura nola merkeagotu
- San Sebastianen martxa
- Teilatu batetik bi itsasotara
- Akonkagua eskian jaitsi
- Durangoko Begardotarrak
- Euskal Herria ikasgai
- Harraska zulotik usain txarra
- 25 kilometroko tabakoa
- Talde eibartarrak pelikula berria
- IVlarruecosen zehar
- Museo baten zain
- Euskaraz eta kito
- Gaztelaniaz ez da horrelakorik gertatzen
- Zapata bustiak eta beroa
- Lixiba eta amoniakoa ez dira gauza bera
- Hau benetako basamortua da
- Langabeen gaitzak
- Garagardotegi ala garagardotegia
- Hamabi metroko elurzuloa
- Aukera ezazu kotxea
- Aluminiozko papera eta jakiak
194
Saila
Or.
Zenb.
H.m.
Hb.
H.m.
22
2
23
34
41
2
22
23
23
41
41
23
23
23
41
23
23
34
38
40
41
18
22
23
23
35
41
41
8
8
8
8
8
9
9
9
9
9
10
11
11
11
11
12
12
12
12
12
12
13
13
13
13
13
13
K.H.
Hb.
H.m.
H.m.
H.m.
K.H.
K.H.
H.m.
H.m.
H.m.
K.H.
H.m.
H.m.
K.H.
K.H.
Ab.
H.m.
H.m.
H.m.
K.H.
K.H.
·Kult.
10
Bad.
13
20
H.m.
I-i.m.
21
21
H.m.
K.H.
. 26
K.H.
27
Bad.
13
20
H.rn.
H.m.
21
i-1.m.
21
HeH·.. 22
27
K.H.
13
13
13
14
14
14
14
14
14
15
15
15
15
15
TITULUA
· -
Gurinaren zifrak
Euskal Herria ikasgai
Gizonik zaharrena
Kantauri itsasoaren indarra
Plantxa nola garbitu
Zotina eta belarria
"Euskal Heriko Atlasa"rentzat saria
Denboraren tuneletik "Medina"ra
Hementxe dugu ezinezko mundua
Umore oneko artista
Lehen perretxikoak
Jertseetako pikorrak
Fibra artifizialak eta fibra sintetikoak
Santu biboteduna
Basamortuko telefonoa
Bilbok baditu jatetxe merkeak
Kontutan hartzekoa ondo lo egiteko
Tabakoaren azterketa
Elorrioko hilerria
Kontagailu zaharra
Nola zaindu garoa
Zikinak ez dira arazo
Saria haur-Iiteraturaretzat
Kanpaina . ausarta
Argizaria eta belar-arrastoak nola kendu
Baratxuria erleen aurka
Botiken zeinu arraro horiek
Sailburuorde berria
Frantziko erregea harrapatu zuen hernaniar
honek
Izozkailua nola garbitu
Lorapote bitxia
Nola garbitu boligrafoaren •· tinta
Europako Hegoaldeko turismoa
Logura kentzeko balio du
Hipertentsioa heriotzearen ataria
Konpota zuria
Umeen pisu egokia
Saila
Or.
Zenb.
K.H.
27
32
20
21
26
26
15
15
16
16
16
16
17
17
17
18
18
18
H.m.
H.m.
K.H.
K.H.
Kult.
Bad.
HeH.
H.m.
H.m.
K.H.
H.m.
H.m.
H.m.
Ujg.
K.H.
K.H.
H.m.
H.m.
K.H.
K.H.
Kult.
H.m.
K.H.
K.H.
K.H.
Hb.
H.m.
K.H.
K.H.
K.H.
Bad.
H.m.
H.m.
K.H.
K.H.
10
13
22
20
21
27
27
20
21
19
26
27
20
21
26
26
12
20
26
27
27
2
21
26
27
27
13
20
21
27
35
18
19
19
20
20
20
21
21
21
21
22
22
22
22
22
23
23
23
23
23
24
24
24
24
25/26
195
B. «HABEKO MIK» ALDIZKARIKOA
Sail a
TITULUA
-
Or.
19
23
31
23
Topo egin
Izan ala ez izan
Erroa
Margotu
Zenb.
0
0
0
0
* * *
C. AUDIOBISUALA
1. DIAPOSITIBAK (60)
- "NON" eta lekuari buruzko beste zenbait eduki (NORA, NONGO,
NONDIK, ''.') Jantzeko balio dezaketen diapositibak (20).
- "ARI IZAN" edukia Jantzeko 20 diapositiba.
- "NOLA" edukia Jantzeko beste 20 diapositiba.
2. DOKUMENTALAK (24. zenb.; 42' guztira)
-
"Gasteizko aireportua" (7')
"Bilboko zubiak" (14')
"Uxue - Olite" (8' 30")
"Kontxa neguan" (7')
"Santomasetako feria" ( 4' 30")
3. ABESTI TA POEMAK (20. zenb.)
- "Ni naiz" (Urko)
- "Guk euskaraz" (Urko)
4. MIMOA (21, 22 eta 23. zenb.)
a) 21. zenb.
-
Hitzik gabekoa (48' 15" guztira):
Luma (7' 30")
Far West (7' 30")
Operazioa (10')
Astoa (6')
Txanpona (8' 30")
Gimnasia (8' 45")
b) 22. zenb. Gauza bera hitzarekin (48' 15").
196
c) 23. zenb. (64' guztira).
- "Egun bat Pufloren bizitzan"
(Zazpi atal edo mimosaio laburrek osatzen dute eta guztira 32 minutu diraute. Leben bi urratsak berrikustean erabili aha! izateko
pentsatuta daude eta bi eratan ematen dim: lehendabizi musikarekin baina hitzik gabe, jarraian -beste 32 minututan- musika eta
hitzarekin.)
- Goizeko zazpiak dim.
- Goizeko zortziak eta laurden.
- Goizeko hamarrak laurden gutxiago.
- Arratsaldeko ordubiak dim.
- Gaueko bederatzi t'erdiak dim.
- Gaueko hamarrak dim.
- Gaueko hamarrak eta bost dim.
197
HIRUGARREN ETA LAUGARREN
URRATSETAKO MATERIALA
A. «HABE» ALDIZKARIKOA
TITULUA
-
Kalean gaude
Euskaldunberriaren trauma
Israelek 89 "Euskaltegi" ditu
Aurpegiak aitzaki
Gesaltza: aterabide baten zain
Gero eta sagardozale gehiago
Durango, euskaldungoaren topaleku
Legez kanpo
Oilar jokoa, joko harrigarria
Orain gaztain beroak
Amets uhinak
Ongi etorri, Urte berri
Agur
Tripako mina ematen dit keak
Gerefioren azken nobela
Euskara batuaren alderdi txarrak
Nazioarteko euskara ikastaroa
2.000 urteko atletismo markak
Euskaldun jaio nintzan
Arte institutua martxan
Ehiztarien sesioak
U rteko garairik beroena
Gabon Txinpartak
Abenduaren 15etik Urtarrilaren 14ra
Atabalarien plaza
Irrati berriak Ipar Euskal Herrian
Nafarroako ardoak arazo larriak
Saila
Or.
Ed.
HeH.
HeH.
3
5
8
O
0
O
10
0
15
16
17
0
O
0
0
O
0
Ujb.
Ujg.
Ujg.
H.m.
18
H.m.
K.H.
19
32
34
3
Ed.
Bad.
K.K.
H.
H.
T.M.
T.M.
Ber.
Ujg.
H.m.
HeH.
HeH.
Hor.
T.M.
T.M.
Zenb.
0
1
10
1
11
12
1
12
14
14
15
19
22
24
24
33
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
38
1
10
10
2
2
201
TITULUA
-
Erreuma aurrera doa
Hiru anaia
Ezkongayetan
U rbasako gazta guztia ez da Urbasakoa
Getaria: Arrantzaleen buruhausteak
Euskal herriko museoak: zaharrak eta
zaindu gabe
Haur gutxi jaiotzen da Euskadin
Ifiaki Perurena, geroz eta indartsuago
Gora gonak !
Bitxiak garestiak direla esango dute gero
Errespetua galdu gabe
Firin faran
San Blas opila
Anboto
Euskarak erabakiak behar ditu
Denetik dago eltzean
Euskaldunak Akonkaguan
Mendirik altuenaren bitxitasunak
Etxebizitzak garestiak dira Euskadin
Oteizak betsolariez ez daki
Bertsoak
Zenbat gera
Mediterraneoko "Zanpatzarra"
Lasaren agurra
Tolosa: Herriaren izaera Ihauterietan
azaltzen da
Familia batua
Argi begiak
Lorapoteen garbitasuna
Udal-euskaltegi berriak
Alfabetatze-maila dela eta
Euskal Manikeismoa
Bertsolari-txapelketa martxan
Alkohol gehiegi Euskadin
Denbora gehiegi ematen da
Goazen udaberria ikustera
Efe agentzia eta euskara
Matxitxakoko faroa keinuka
Uzta ona, baina diru gutxi
202
Or.
Zenb.
T.M.
10
I.
17
18
20
21
2
2
2
2
2
Saila
Ab.
Ujg.
Ujg.
H.m.
H.m.
H.m.
H.m.
HeH.
E.k.
K.H.
Bid.
Ed.
T.M.
T.M.
H.
H.
H.
Ab.
H.m.
H.m.
HeH.
E.k.
J;
K.H.
Hb.
Hb.
Ed.
T.M.
T.M.
K.K.
Gbb.
H.
Ujg.
Ujg.
22
23
23
23
24
30
37
40
40
3
10
10
14
14
14
15
.18
23
23
24
30
36
44
2
2
3
10
10
11
12
14
19
20
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
TITULUA
-
Beste zama bat baserritarrentzat
Aezkoako basoak aezkoatarrentzat
Munduko zilborra
Kaleetako azken zaldia
Nola egin buruhauskailuak
Arabako hiru leku bitxi
Papera ez da bota behar
Euskara ikasteko filmeak
Trebifio ondoko alkate euskalduna
Atzerriko kotxeen boom berria
Beste fakultate bat gehiago
Arteder 82
Begi bat erne beti
Olatik berri onik ez
"Txiki" euskal umorearen erakusle
Aseguro berria mendizaleentzat
Alargunek beste andre bat behar dute
Apaiz zaharrak eta apaizgai gutxi
Izazu nitzaz kupira
Agur Zuberoa
Burdinaren jaia
Bilbo mundiala da
Uxueko erromeria
Arte faltsua
Gernikako txapelduna
Udaberria, dena ez da poza
Atabalarien plaza
Burusoilak eta konplexuak
Kometak nola egin
Material didaktikoa dohan
"Goren" atera zuen ikaslea
Zenbait nafar udaletxe euskararen aide
Argitaletxe berria
"Txakur guztiak zikinak dira"
Elkano: "Denak behartsuak, piratak,
Iapurrak eta arriskuzaleak ginen".
Arraza madarikatua
Urrearen mundua: distira eta lapurrak
"Di cardinale" zizak
Motorzaleen ezbeharra
Sail a
Or.
H.m.
H.m.
H.m.
H.m.
K.H.
K.H.
K.H.
Hb.
A.p.
T.M.
T.M.
T.M.
K.K.
Gbb.
Bad.
H.
H.
H.
Ber.
Ab.
Ujg.
Ujg.
H.m.
H.m.
H.m.
HeH.
22
23
23
23
40
40
41
2
6
K.H.
K.H.
Hb.
A.P.
T.M.
T.M.
K.K.
Gbb.
Ujg.
Ujg.
H.m.
H.m.
Zenb.
11
4
4
4
4
4
4
4
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
6
6
6
6
6
13
20
21
22
22
6
6
6
6
6
10
10
10
11
12
13
14
14
14
16
18
19
20
22
22
23
24
38
40
41
2
6
10
10
203
TITULUA
Gezurrezko Amabirjinari loreak
Naturismoa, medikuntzaren etsaia
Antxoak oliotan
Laranja osasunaren laguna
Astelehen bat Donibane Garazin
Gastu publikoaren kontrola
Irakasle zaharraren baikortasuna
Komunetan gauza harrigarriak gertatzen dira
Droga: "Jendea neutrala da"
Nire aitaren etxea
Negozio zoroa
Eguzkia Jainko
Harridurazko esaldiak
Bizkaiko eskualde ezezaguna
Mantxa zailak nola kendu
lntxaur-pattarra
Turistak eta ibiltariak
Nudismoak ez du istilurik sortu
Itsasoa laino dago
San Ferminek kaleak hartu ditu
Herri osoa aldapan behera doa
Komunitate berria Europan
Leitzako arbolaren atsedena
Iparraldea ezagutzera!
Alkohol-zalea al zara?
Bortziriko horma zaharrak
Gaztak ardura eskatzen du
"HABEKO MIK" aldizkaria laister kalean
Uso usaina aditzen denean
Mattini omenaldia
Mendibururen obrak kalera
Ez dugu umerik nahi
Azeriak
Mikel Laboa
Umeak adoptatzeko urtetan itxoin behar da
Nafarroan eguzki-energiak aukera ederra
em a ten
- Erlojuaren gerra eta atsedena
- Alderdi zaharraren bi aurpegiak
- Hogeita bi akanpaleku Euskadin
-
204
<
Zenb.
Saila
Or.
H.m.
HeH.
K.H.
K.H.
Bid.
Ed.
A.P.
K.K.
23
24
40
6
6
6
41
6
40
3
6
11
6
7
7
7
7
7
7
7
7
7
H.
Ab.
Ujg.
H.m.
E.k.
Bid'.
K.H.
K.H.
G.g.
K.K.
Ab.
Ujg.
Ujg.
H.m.
H.m.
HeH.
K.H.
Bid.
K.H.
Hb.
G.g.
T.M.
T.M.
T.M.
I.
Ab.
Ujg.
14
18
20
22
30
40
41
41
5
9
18
19
20
7_
7
8
8
8
8
8
22
8
23
8
24
40
40
8
19
8
8
8
9
9
9
9
9
9
9
9
Ujg.
H.m.
20
23
9
9
HeH.
K.H.
34
9
40
9
41
2
5
14
14
14
16
18
TITULUA
-
-
Izozkiaren tenperatura
Lazkaon ikastaro trinkoak hilero
El euskera esta en auge
"Hemen giro latza dago, gorrotoak nonahi"
"Piropoak irudimena eskatzen du"
Gazteek karrera "klasikoak" aukeratu dituzte
Bertsolari hiltzailea
Txillardegi berriro plazara
Arratoien ezkontza
Ogibide berria: opositorea
Analfabetoaren idazkera
Trebifiotarren nahia
Hollywood bideora
Arrain izoztuaren iraupena
HABEren jardunbidea
Itxaropenaren ate bakarra
Artaldeko ardi beltza
Herrietako anbulatorioek zerbitzu gutxi
izaten dute
Ekonomiaren alaba aberatsa
Esola
Bilbo ezkerraldeko aldapa latza
Dantza denentzat
Urte askotarako
Aurpegiak aitzaki
Etiketaren arriskuak
Sustraiak bistan
Liburugintzaren nekeak
lsraelen politika, kultura eta erlijioa
nahastuta daude
Asfaltoko bertsolariak
Bi zango eta bi gurpil
Gizon harrigarriaren neurriak
Dofiana nola bisitatu
Abenduaren 15etik Urtarrilaren 14ra
Firin faran
Kafesnearen monopolioa
Zuekin hamabostero
Bilbo: kultur giro pobrea
Egia berdaderoa
Saila
Or.
Zenb.
K.H.
Hb.
G.g.
41
2
5
A.P.
6
K.K.
Azt.
Gbb.
10
5
9
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
11
11
11
K.H.
K.H.
Ed.
12
13
19
19
20
25
31
40
41
3
11
11
11
11
11
11
11
11
11
12
A.P.
6
Ujg.
Ujg.
H.m.
HeH.
Hor.
20
21
22
26
32
37
41
3
12
12
12
12
12
12
12
12
13
13
13
H.
I.
Ujg.
H.m.
H.m.
K.H.
K.H.
Hb.
Ed.
G.g.
K.K.
Bad.
Ab.
Ujg.
Ujg.
K.H.
Ed.
9
13
14
16
20
22
23
40
41
2
3
0.0.
5
G.g.
5
205
:-
TITULUA
Sail a
Or.
Zenb.
Euskaltzale eroa
Ilea zutik
Gripearen aurkako txertoa ez da beharrezkoa
Aurpegiak aitzaki
Firin faran
Perrexilaren sekretuak
Lazkaok barnetegia izango du
"Zutabe" .eta "Habeko Mik" kalean dira jadanik
Haurtzaroko komiki haiek
Gure kantutegia oso aberatsa da
Telebista: umeek ez dituzte maite ume-saioak
Euskal herriak liburuz bete ziren
Aurpegiak aitzaki
Etxea gaztelu bihurtu da
Txontxongiloa arte-bidetik
Nafarroako zenbait mendizale munduko
bigarren mendira
Gregorio Ariz: "Jende xeheak gehiago
daki mendiaz"
Lorapote txarrak
Eztia gorputz ahulentzat
Euskal Herria ikasgai
Otsailaren letik 15era
Sariak HABEko langileentzat
Euskara irakasleentzat ikastaroa
Nafarroako antzerti-eskola bakarra
Protesta egiteko, antzerkia dohan
Giza gorputza begien aurrean
Baztanen ere badira ihauteriak
Merkealdia: denda leihotik behera
Zaratak ez du barkatzen
Pelotarien eskuak ez dira burdinezkoak
Zaharrez beteko da planeta hau
V.S.O.P. eta G.B.
Agurrak
HABE institutu autonomo izango da
"Best boy" pelikula hunkigarria
"Eguzkilore": "Euskara asignatura baino
gehiago da
Autobusetan oiloak eta ahuntzak
Bad.
Ujg.
Ujg.
14
19
21
13
13
13
31
13
37
13
13
206
K.H.
Hb.
Hb.
0.0.
A.P.
Kult.
Kult.
40
Ujg.
Ujg.
2
2
4
6
10
11
16
18
19
14
14
14
14
14
14
14
14
14
HeH.
23
14
HeH.
K.H.
K.H.
24
26
27
14
14
14
14
14
32
Hor.
Hb.
Hb.
- Kult.
Kult.
Kult.
Bad.,
K.K.
- Ujg.
Ujg.
Ujg.
K.H.
E.k.
Hb.
Kult.
· Kult.
Bad.
33
2
2
10
10
11
14
15
17
18
19
26
28
2
10
12
13
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
16
16
16
16
TITULUA
-
Aurpegiak aitzaki
Arabako azken zahatogilea
Argaltzea, lan handia
Juan Kruz Unzurrunzaga: Hamaika ogibide
Hamaika duroko otordua
Euskal Herria ikasgai
Martxoaren letik 15era
Euskara irakasleentzat ikastaroa
Iparramerikarrak haserre ziren
"Gure zibilizazioaren gaitzak"
"Haur-Iiteratura asko helduentzat egina
dago"
Pelikula berria: Nafarren abenturak Albanian
Telesaio didaktikoak Kataluniako UHF katean
Umeek "Tom Sawyer" pelikula egin zuten
Zebrabideetako gorabeherak
Ordenadoreek ikasi dute euskara
Aurpegiak aitzaki
Erronkariko gazta, bordetatik lantegira
Ez jan gehiegi
Mugako kasu bitxia
Bi aholku kotxezaleei
Trikuharrietatik San Tirso mendira
Tenperatura da garrantzitsuena
Menuak eta kaloriak
Euskal Herria ikasgai
Aurpegiak aitzaki
Munduko naziorik pobreenak
Ifiaki Maiora: "Erik de Vlaemin izan da onena"
Ganbak nola garbitu
Zarautz eta Getariako arte gotikoa
Araba
Ardiak eta belarra
Apirilaren letik 15era
Donostiak badu bere Euskaltokia
"Emakumeen internazionala eguna"
Ur asko behar dugu
Santurtziko sardinen usaina
Marrak produktu guztientzat
Pello Etxenikeri ongi etorri
Sail a
Ujg.
HeH.
Edh.
K.H.
Hor.
Hb.
Lei.
G.g.
A.P.
Kult.
Kult.
Kult.
K.K.
Ujg.
Or.
Zenb.
16
18
22
25
27
32
33
2
3
5
16
16
16
16
16
16
16
17
17
17
6
9
10
11
15
18
16
19 .
20
21
26
26
27
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
17
18
18
18
18
18
18
18
18
19
19
19
19
19
20
Ujg.
H.m.
H.m.
K.H.
Bid.
K.H.
K.H.
27
H.m.
Edh.
K.H.
Bid.
Ab.
I.
Hor.
Kult.
H.m.
K.H.
Bid.
K.H.
Hb.
32
16
21
25
26
26
29
31
33
10
21
26
26
27
2
207
TITULUA
- Udal-hauteskundeen atarian
- Alfredo Uria: munduko !au rekord bizkarrean
- Inkesta batek Nafarroako gazteen pentsakera
jaso du
- Gizonezkoak ez dira aldatu
- Aurpegiak aitzaki
- Antigoaltzaleentzat toki interesgarria
- Telefonorik merkeena
- Jose Mari Luke: "Bengoetxea IV da aurrelaririk
onena"
- Osinak platerean
- D'Artacan euskaraz
- Maiatzaren letik 15era
- 140.000 umek ikusi dute "Joko"
- Gorputzaren ordutegia
- Aurpegiak aitzaki
- Paperezko bihotzak
- Bideodiskoa: kalitaterik onena eta erosle gutxi
- Zaborretatik metanoa atera nahi dute
- Otsoa harrapatzeko historiaurreko teknika
- Zuberoako jainko erromatarra
- Maiatzaren 15etik 31ra
- Pako Etxeberriak XII mendeko gaitzak
aztertuko ditu
- Alemania hipersofistikatuaren kontrapuntua
- Chaplin eta Keaton ez dira elkarren etsaiak
- "Isilik" aurrera doa
- Aurpegiak aitzaki
- Nafarroako kutxa musulmanak
- Ofiati: Unibertsitatea eta tomateak
-
Athletic-en himno berria
Ahateak eta dortoka
Saurak zentzu unibertsala eman dio Carmen-i
Xakezaleek badute beren elkartea Nafarroan
Hamaikagarren U.E.U. prest dago
Aintzinako musikak badu bere taldea Leioan
Egutegiak Babelgo dorrea
Aurpegiak aitzaki
U rola ibaian itsasontzi handiak zebiltzen
"Petiso" musikazale amorratua
208
Zenb.
Sail a
Or.
Lei.
A.P.
3
6
20
20
11
20
20
20
20
20
Kult.
K.K.
H.m.
H.m.
Edh.
K.H.
Ab.
Hor.
Kult.
Bad.
Ujg.
Ujg.
Ujg.
H.m.
Bid.
Hor.
Kult.
Kult.
Kult.
Kult.
13
16
20
21
25
27
29
33
12
13
16
17
18
19
21
26
33
9
10
10
12
17
H.m.
Bid.
21
26
Ab.
I.
Kult.
Kult.
Kult.
Kult.
Bad.
29
H.m.
H.m.
20
21
30
9
10
11
12
13
16
20
20
20
20
21
21
21
21
20
21
21
21
21
22
22
22
22
22
22
22
22
22
23
23
23
23
23
23
23
23
Sail a
Or.
Zenb.
Bid.
Hb.
Gg.
Kult.
Kult.
Kult.
A.A.
Ujg.
Ujg.
H.m.
K.H.
K.H.
Hb.
Hb.
Lei.
Bid.
Bid.
26
2
4
10
10
10
16
18
19
21
26
26
2
2
3
15
17
23
24
24
24
24
24
24
24
24
24
24
24
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
-
Biasteriko jaietara
Habeko ikastaro berriak
Karrera bukatu eta hauxe dago
"Carn" zelten aldizkaria
"Boga boga"ren zilarrezko ezteiak
Ikastaroak maisu-maistrentzat
Aurpegiak aitzaki
Irrati libreak: ilegalak baina bizirik
Errefuxiatuen aldapa latza
Erregearen soinekoa
Tunelean nola ikusi
Arraultze freskoak nola ezagutu
Bigarren "Zutabe"
Habeko mik: albun berezia eta ale arrunta
Guretzat ere oporrak
Laurgaineko parke naturalera
Londresetik bueltan
Bisatua beharrezko da oraindik nazio
askotara joateko
X. Gerena: umorezko lehen euskal nobela
Balearrantzaleak, kortsarioak eta bukaneroak
Badator Zeledoi
Euskal Telebistaren zirkoa
Mendia polikiroldegira ekarri
Haitzuloko musika eta dantza
Altuerako gorraizea nola kendu
Dutxak ur gutxiago behar du
Bid.
U.L.
Azt.
Ujg.
H.m.
H.m.
HeH.
K.H.
K.H.
18
19
23
27
28
29
30
34
34
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
-
Egarriaren aurkako borroka
Intsektu lotsagabeak
Lau gehi him ez dira bat
Poeta horiek
Agur eta ohore
K.H.
K.H.
K.H.
Ab.
35
35
35
42
55
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
TITULUA
-
209
B. «HABEKO MIK» ALDIZKARIKOA
TITULUA
-
Maisua
Lekeitioko lamiak
Andre Aztia
Akelarre
Azken hernia
.Zepoa
Ikazkina
Hontza: Besomozketa
Leialtasunari domina
Donostia
Hontza: Eskerrik asko, komisari jauna
Alaskan gertatu zen
Quosque tandem
Haritzaren erantzuna
Or.
Zenb.
10
15
0
0
0
1
1
26
15
31.
5
31
5
10
26
5
10
19
30
2
2
3
3
3
4
4
4
4
* * *
C. AUDIOBJSUALA
l. DIAPORAMAK
- "Arnaginarreba gurekin bizi?"
(-LA konpletiba eta -N zeharkakoa lantzeko Diaporama bat. 2 rninutu t'erdi dirau eta 20 diapositibaz egina dago.)
2. DOKUMENTALAK (33. zenb.; 42')
-
"Argirietako Hilerria" (5')
"Julian· Ugarte margolaria" (61)
"Olivako Monastegia" (8')
"V Eskulangintza-Azoka" (23')
3. ABESTI TA POEMAK (20. zenb.)
- Txoria txori. (M. Laboa)
- Maite, maite, maitia. (Urko)
210
4. FUNTZIOAK (30. zenb.; guztira: 42 minutu)
(Nahiz eta funtzio hauek edozein mailatan premiazkoak izan, eskaintzen ditugun 16 hauek lehen urratsetarako erabilgarriagoak iruditzen
zaizkigu).
Funtzioen zerranda hau da:
-
Telefonoan 1
Telefonoan 2
Tabernan
Eskaerak
Norbaiten berri
J atetxean 1
Jatetxean 2
Harategia
Agurtu 1
Agurtu 2
Helbidea
Dendan
Ordua eta eguna
Gaixoari galdezka
Ikuskizun bati buruz
Norberaren aurkezpena
211
BOSKARREN ETA SEIGARREN
URRATSETAKO MATERIALA
A. «HABE» ALDIZKARIKOA
-
TITULUA
Sail a
Or.
Zenb.
Imanol Berriatuaren ametsa: Euskal Ulpanak
Donostiako hiru damatxo
Deabruaren asmaketa
Zer edaten dugun
Euskaldunekin euskaraz
Araoz: Lope de Agirreren jaioterria
Autoaren ke zuria
1981: agur, ez adiorik
Mogelek ez du jarraitzalerik
Aldizkari berria Bilbon
Berehala Altsasuko itzulbidea
Errotariaren katua
Lehortea Araban
Zain dezagun Busturialdea
Gabon tristeak etxe askotan
Elektronika umeen eskuetan
Belen futbol-taldea
Lehen ikasleek amaitu dute
Kalea beste gauza bat da
Mimoa, ikaslearen laguna
Andre-gizon zaharren urtea
"Mutil paternalistak nazkanteak dira"
Ageda deunak emakume librea izan nahi zuen
Euskal Herriko sinbolorik ezagunena: "Lauburua"
Urtarrilaren 2letik Otsailaren 25era
Norberak bilatu behar du giro euskalduna
Alfabetatzeko premia
HeH.
Ab.
H.m.
H.m.
K.H.
Bid.
Bid.
Ed.
H.
T.M.
T.M.
I.
Ujg.
Ujg.
HeH.
HeH.
K.H.
Ed.
A.P.
Azt.
T.M.
K.K.
Gbb.
Bad.
Hor.
0.0.
G.g.
8
14
19
19
32
32
33
3
12
14
14
16
20
21
25
26
40
3
6
9
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
11
12
13
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
32
5
5
2
3
3
10
215
TITULUA
- Lehen Patxi Altunaren ikasle, oram
Euskaltzaindian
- Mikrobus elektrikoa Irunean
- Dendari gazteek Ian gutxiago eskatzen dute
- Lehen egunkari euskalduna
- Tartalo
- Jende gutxi dibortziatu da
- Hemendik bi urtetara institutu ozeanografiko bat
- Ihauteriak: neguko festen gorenaldia
-
Otsailaren 26tik Martxoaren 25era
Aralarko harri zaharrak
Sardina gauza merkea
Oinarrizko euskararen agiria
HABEko pedagogo bat Strasburgon
Internadutzak badu esperantzarik
Euskararen Lopez Ufarte
17 lagun euskararen aide
Museo berria Laguardian
UZEiren Jana positiboa
Bi Euskal Herri elkarren aurka
Bizilagun berrien zain
Euskal kantagintzaren aldapa luzea
Ere: euskaldunberriaren oztopo bat
Martxoaren 25tik Apirilaren 25era
Argi begiak
Firin faran
Bi txosten berri
Hezkuntza fisikoak ere plangintza behar du
Triste hago
Mugaldeko azken langileak
Almirantearen arraultzeak
Gora kolore argiak
Martxoaren 26tik Apirilaren 25era
Txirrita
Gure mendietako zulorik famatuena
Ikusentzungailuen erakusketa
Hitchock, suspentsea baino gehiago
Josean Artzeren olerkia
Larratxoria eta igelak
Maritxu, nora zoaz?
216
Sail a
A.P.
T.M.
K.K.
Bad.
I.
Ujg.
Ujg.
HeH.
Hor.
Bid.
K.H.
Hb.
Hb.
G.g.
A.P.
Azt.
T.M.
H.
H.
Ujg.
HeH.
E.k.
Hor.
J.
Hb.
0.0.
I.
Ujg.
H.m.
HeH.
Hor.
Ber.
Bid.
Hb.
Azt.
Ber.
I.
Ab.
Or.
6
10
11
13
16
20
21
24
32
40
41
2
2
5
6
9
10
14
14
21
24
30
32
36
37
2
5
15
21
23
26
32
37
40
2
9
15
16
18
Zenb.
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
5
5
5
5
5
5
5
5
5
6
6
6
6
6
-
TITULUA
Saila
Or.
Zenb.
Hiltzea garestia da
Sendagile tradizionalaren erantzuna
Maiatzaren 15etik Ekainaren 14ra
Firin faran
Euskara eta Instituzioak
lrakasle zaharraren bizkortasuna
Xaho, zazpiak bat asmatu zuena
Kopiak galdu egin dira
Kaskazurik bere buruari jarriak
Tutulu
Patataren defentsan
Lekuona, gazteriak ezagutzen ez duen
artista gaztea
Euskaldun futbolariak berriro munduaren
aurrean
Firin faran
Bi txosten berri
Zentruen ereduak
Bizitzeko asti gehiago
"Herriko 'basketak' ginen"
Euskaldunak ihes egiten du liburuetatik
Komikigileek ez dute zerurik espero
Lope de Agirre: "Ursuak baino gehiago balio
nuen"
Ehun urteko balantzea
Bertsoak
Dar-dar-dar
Mamiak germenak izaten ditu
Euskara arma da
Aurpegiak aitzaki
Uztailaren 15etik abuztuaren 14ra
Argi begiak
Firin faran
Zenbat ikasle eta non
Euskararen egarria eta telebista
Euskal antzertiari itxaropenaren izarra heldu zaio
Xabier Kintana: Euskara batuaren propagandista
Txartela ez da errenta
Katalina Erauso: Trabesti bat indioen artean
Ujg.
HeH.
Hor.
19
6
26
6
32
37
3
6
Ber.
I.
Ujg.
14
15
16
19
6
6
7
7
7
7
7
7
7
Ujg.
21
7
HeH.
24
7
7
8
8
8
8
8
8
12
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
9
9
9
9
9
9
0.0.
A.P.
Gbb.
H.
Hb.
Hb.
0.0.
A.P.
Azt.
Azt.
Gbb.
Bad.
I.
Ujg.
H.m.
12
37
2
2
5
6
10
11
14
15
16
21
23
21
Hor.
J.
Hb.
Ed.
32
36
37
2
3
0.0.
5
A.P.
K.K.
Gbb.
6
9
12
217
-
TITULUA
Saila
Azterketa, ikaslearen ezbeharra
Aintzinako ehiztari euskalduna
Esaldien arteko loturak
Aurpegiak aitzaki
Irailaren 15etik Urriaren 14ra
Firin faran
Euskal arte erromanikoaren hiriburua
HABEko zenbait tekniko Kanadan eta Israelen
Baztan ez da Paradisua
Kirolarien botika
Uztapideri omenaldia
Nere herriko neskatxa maite
Aldaketarik gabe txakolinak etorkizunik ez
Espeleologia: lokatzetako zientzia eta kirola
Kontsumoaren baso tropikala
Segura: Kristautasunaren aztarna zaharrak
Gurdiaren boskarren gurpila
Nire liburuak atezain-nobelak dira
Behartsuen itxaropena ala armak
Juduak Euskal Herrian: Baionatik Erriberaraino
Elhuyar anaiak: Bata espioa, bestea masoia
Olerkaria
Etxalarreko usategiak liburuan
Egunkariaren maratoia
Azaroaren 15etik Abenduaren 14ra
Lazkao-txikiren ateraldiak
Zuberoako Golgota
Euskararen gaitasun-agiria
Euskararen funtzioak
Zinean ere baditugu eskubideak
Hiztegi fantasmak
Euskal liburuak Damoklesen ezpata ezagutua du
Jon Mirande, basamortuko predikaria
Kultura bazter guztietara
Pinuetako harrak ez du barkatzen
Europako faunaren txokoa
Moduzko loturak eta moldeak
Aurpegiak aitzaki
Argi begiak
Markina-Xemein: Harriak, dantzak eta urak
Ujg.
H.m.
E.k.
218
Hor.
Or.
21
22
30
31
32
37
Bid.
Hb.
40
0.0.
5
Bad.
Ber.
Ab.
Ujg.
Ujg.
HeH.
Bid.
0.0.
A.P.
Azt.
Azt.
Gbb.
I.
Ujg.
HeH.
Hor.
F.f.
Bid.
Hb.
Hb.
0.0.
G.g.
Azt.
Gbb.
Azt.
Ujg.
HeH.
E.k.
J.
Bid.
2
12
15
18
19
21
24
40
5
6
10
11
14
16
21
24
32
37
40
2
2
5
5
12
12
14
19
24
30
31
36
40
Zenb.
9
9
9
9
9
9
9
10
10
10
10
10
10
10
10
10
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
TITULUA
-
Bizkaiera eta irakaskuntza
Kixki: pailazoa euskaraz
Matalaz, frantses iraultzaren aintzindaria
Ia guriak egin du
Maddiren erlojua
Arabako triangelu misteriosoa
Haur-literatura ez da errentagarria
Agurrak
Urtarrilaren 15etik Otsailaren 14ra
Zalduondoko aztarna bisigotikoak
Poetak mezua eman behar du beti
Arte-kritikak ez du baliorik
Euskaldunak izan ziren balearen etsai nagusiak
Kotxe-konpontzaileen joku zikinak
Mariano Ferrer: "Gizonak ez dauka objektibo
izaterik"
Aiako harrian
Abestiak
Aurrez-aurre bat
Firin faran
Kataluniako "traidoreak"
Jaioko ate dira berriak?
Aracil: "Badirudi barkamen eske gabiltzala"
Arabak badu bere Etnografi aldizkaria
"La noche de San Lorenzo"
Goenagaren erakusketa antologikoa
Kilometro bakoitzaren balioa
Amatifio: "Nire unerik pozgarriena Euskal
Telebistaren hasiera izan zen"
Urrederra ibaiaren jaiolekuan
Maskara-igarlea
Atabalarien plaza
Argi begiak
Euskararen irakaskuntzarako subentzioak
Normalizazio-lege beldurtia
Atotxako li beroa
"Euskarak lexiko jator urria du"
Komikiaren jai handia Frantzian
Baditugu euskarazko pelikulak
"Xalbador": Odolaren mina
63 kontzertu herriz herri
Sail a
Or.
Zenb.
Hb.
A.P.
Gbb.
Ber.
I.
Ujg.
HeH.
E.k.
Hor.
Bid.
Kult.
Kult.
Azt.
Ujg.
2
7
12
15
17
20
24
30
32
40
9
12
14
17
13
13
13
13
13
13
13
13
13
13
14
14
14
14
Edh.
Bid.
25
26
29
30
34
3
5
6
9
11
12
24
14
14
14
14
14
15
15
15
15
15
15
15
25
26
30
34
35
2
5
6
9
15
15
15
15
15
16
16
16
16
16
16
16
16
I.
Lei.
G.g.
A.P.
Kult.
Kuh.
Kuh.
HeH.
Edh.
Bid.
I.
J.
Hb.
G.g.
A.P.
Kult.
Kult.
Kult.
Gbb.
Ujg.
11
12
14
17
219
TITULUA
�
-
Mila kolpe
Etxeko xaboia
Argaltzeko zenbait aholku
Zuberoako amildegietan
Agurrak
Firin faran
Ez gehiago arma nuklearrik
Nafarroako lurpeko urei buruz liburua
Euskara Unibertsitatean sartzen ari
Gipuzkoako populazioaren 39% euskaraz
hitzegiteko gai da
Etxebizitza bereziak umezurtzentzat
Navia, euskaren senargaia
Liburu ezinezkoa asmatu zuen filosofoa
Edorta Kortadi: ''Artista gehienek ez dute
kritika sakonik onartzen"
Jostuna, zapataria eta lapurrak
Saila
Or.
Zenb.
Ujg.
H.m.
HeH.
Bid.
E.k.
19
21
24
26
28
34
5
11
12
16
16
16
16
16
16
17
17
17
14
17
21
24
17
17
17
17
25
31
33
35
2
5
0.0.
Kult.
Kult.
Azt.
Ujg.
H.m.
HeH.
G.g.
5
17
17
17
17
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
19
A.P.
6
l9
Kult.
Kult.
Kult.
9
10
11
19
19
19
Bad.
13
19
Edh.
I.
- Horoskopoa
-
Argi begiak
HABEren liburutegia osatzen ari
Irrati-gizonaren kezkak
Era guztietako datuak nahi dituenarentzat
Artistek badute beren elkartea
"Aiava en sus manos" kalean da
Gure herriaren lehen urratsak begi bistan
Alemania Federaleko gizartearen ispilua
Famili plangintzarako zentruak Nafarroan
Kalean egiten den musika bultzatu behar da
Zezen-hazia izoztuko dute Derion
N afarroan ere bada txanpaina
Aralargo txabola
Firin faran
Quosque tandem
"Algeriako hizkuntz egoera bera ikusten
dut Euskal Herrian"
Imanol Uribek "La muerte de Mikel"
filmatuko du.
Nafarroako musika diskotan
28 urteko zinekluba Bilbon
Esadazu nola lo egiten duzun ... eta esango
dizut nor zaren
220
J.
Hb.
G.g.
Kult.
Kult.
Kult.
Kult.
Kult.
lJjg.
Ujg.
Ujg.
HeH.
I.
10
11
12
12
13
17
18
19
22
31
34
TITULUA
-
Santa Kruz apaiza: ahuntza beti larrera
Lau t'erdietan bukatzen da Bilbon gaua
Asfaltoko artea
Bizikletazaleentzat bide gorriak
Lopategi: "Xalbador zen nire bertsolaririk
begikoena"
Jose Mari Arrietaren bertso berriak
Ramon Labaieni, agur!
Euskara-ikasleak zenbakitan
Kontrol honek ez du balio
Erdi Aroko justizia oso krudela zen
"Cristal oscuro" harrigarria
Maiztasun-hiztegia laister kalean
"Antzerti"ko ikasleek obra estreinatu zuten
Picasso-ren "Gernika" marraz marra
Botiken arriskuak
Sexua: eskolarentzako desafioa
Afrikako atsotitzak
Loreekin garbi ezazu aurpegia
Nafarroako aintzirarik politenean
Firin faran
Gutenberg eta Marconi
Tabu berriak
Aristokraziaren heriotzea zinera
India honek egiazkoa dirudi
Frances-ek emakume askea izan nahi zuen
Ezkontideen arteko borrokak
Erronkari pobretu egin da
Peter Roberts: Keinutik hitzera
Ja-jail
Itsuak eta elefantearen auzia
Gogoeta egizu, arren
Eskatzea libre omen da
Iparraldean ez dut euskal elizarik ikusi
Bost ipuin bideokasete batean
Richardson lehen aldiz gaztelaniaz
Suspentsoaren atarian
Atletic eta Erreala, arra eta emea
Zeluloideko ahotsak
Zirujia estetikoa ez da pribilejioa
Sail a
Or.
Zenb.
Gbb.
Ujg.
Ujg.
Ujg.
14
17
18
19
19
19
19
19
Edh.
Ber.
Hb.
Hb.
0.0.
Kult.
Kult.
Kult.
Kult.
Azt.
Ujg.
Ujg.
H.m.
HeH.
Bid.
25
29
2
2
5
9
19
19
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
21
21
21
21
21
21
21
21
21
21
22
22
22
22
22
22
22
22
22
Lei.
0.0.
Kult.
Kult.
Kult.
Azt.
HeH.
Edh.
Ber.
I.
Lei.
G.g.
A.P.
Kult.
Kult.
Bad.
Azt.
Ujg.
Ujg.
10
11
12
14
17
18
21
22
27
34
3
5
9
10
10
14
22
25
29
31
3
4
6
11
12
13
14
17
19
221
TITULUA
- Euskaldunen bertuteak
- Ikusentzungailuen mundua pilpilean dago
- Jose Mari Martinez: "Ormaetxea oso larri
jartzen da"
- Firin faran
- Martxan da hirugarren "Herriz herri"
- Politikoek ere saldu beharra dute
- Koloreek gaisoak sendatzen dituzte
- Solariuma, eguzkiaren ordezkoa
- Bidasoako irlak hegazti-gordeleku bihurtu
nahi dira
- Araba eta euskara: garai hobeak datoz
- Jose Rey: "Oraindik inork ez du xentimorik
kobratu"
- Euskal kunplimenduak
- Oreina eta dortoka
- Kazetarien beldurra
- Imanol, garraisi politikotik iratze geldietara
- "El Sur": Hegoaldearen bila
-- Unibertsitatea
- Argitaletxe berria Donostian
- Gatza: beharrezkoa eta arriskutsua
- Lazkao txiki: "Pesimista naiz"
- Uxuern, errege gaiztoaren atzetik
- Belea eta txolarrea
- Firin faran
- Euskararen oinarrizko hiztegia
- Pello Etxenike: "Gu ez gara Izpiritu Santua"
- Erramuaren atzetik
- Juduen arrastoen atzetik
- "Jolasean": jolasean egindako nobela
- Olivako monjeekin
- Abuztua, ziklismoa, estropada eta sega-proben
garaia
- Artzantzaren krisiaren froga
- Legearen aurrean
- Kunplimenduak
- Firin faran
- Argi begiak
222
Saila
Or.
Zenb.
H.m.
HeH.
21
22
22
22
Edh.
25
34
Kult.
Azt.
Ujg.
Ujg.
10
14
17
18
22
22
23
23
23
23
Ujg.
HeH.
19
22
23
23
Edh.
E.k.
I.
Lei.
A.P.
Kult.
Kult.
Kult.
Ujg.
Edh.
K.H.
I.
25
28
30
3
6
9
11
12
17
25
26
30
34
2
6
12
16
25
23
23
23
24
24
24
24
24
24
24
24
24
24
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
26
29
39
43
44
47
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
Hb.
A.P.
A.P.
Bid.
U.L.
Ujg.
Ujg.
H.m.
I.
E.k.
J.
20
B. «HABEKO MIK» ALDIZKARIKOA
TITULUA
-
Fraxku
Zaldia
Txakurraren kondaira
Auzoko jaiak
Benjamin Barre
Menestra
Printzetxo liluratua
ltxaropena
Sorgina
Reinhold Messner
Or.
Zenb.
5
0
1
1
2
2
2
3
2
3
4
5
10
10
19
23
19
23
23
15
* * *
C. AUDIOBISUALAK
1. ABESTI TA POEMAK (20. zenb.)
- "Geure bazterrak" (J.A. Artze eta Mikel Laboa)
2. KIROLAK (31. eta 32. zenb.)
KIROLAK saileko textuak ez daude mailakatuta eta goi-mailetan erabiltzeko prestatuta daude, baina beraietariko batzu erabil daitezke B
mailan ere, hiztegia edota entzumena lantzeko eta baita ere mintzapraktikarako, bereziki ondoko hiru hauek:
- Futbola: "Espainiako Mundialak-82" (45')
- Estropadak: "Donostiako Bandera-81" (13')
- Entzierroak: "Sanferminak 1982" (12')
3. KANTA - KANTARI
KANTA-KANTARI sailean badira B mailan erabil daitezkeenak, entzumena lantzeko eta mintza-praktikarako batik bat:
- Mikel Laboa (2 zenb. daramana)
- Gorka Knorr (5 zenb. daramana)
- Urko (6. zenb.)
- Imanol (9. zenb.)
223
4. EUSKAL FILMEAK Saila
Filme hauek ez dira euskara irakasteko eginak izan, baina erabil daitezke B zein C mailetan ere entzumena eta ulermena lantzeko, edota mintza-praktikarako eta klasez kanpoko ekintzetan eta atsedenaldietan
euskal giroa lortzeko edota mantentzeko.
5. ELKARRIZKET AK
Gauza bera diogu elkarrizketa sailekoei dagokienez. Erabil daitezke
errazenetarikoak entzumena eta. ulermena lantzeko:
- Arantza Urretabizenbia (41. zenb.)
- Angel Amigo (41. zenb.)
- Juan A. Arana-Martija ( 42. zenb.)
6. FUNTZIOAK (30. zenb.)
Komunikazio-mailan nahi eta nahiezkoak zaizkigunez gero, lehen mailan ikasitakoak orain B mailan praktikan jarri beharko lituzkete ikasleek.
224
GOJ-MAILETAKO MATERIALA
A. «HABE» ALDIZKARIKOA
TITULUA
- Euskarak dirua gastatzeko aukera gutxi
ematen du
- Ehun urtetan lortu da hebraiera birreskuratzea
- Txomin Burualdek burua galdu du
- Goizeko lauretan
- Betroi bat-en tratua
- Garaikoetxea: "Ez dago euskara ikasi ezinik"
- Brassens: Euskal kanta berriaren eragile
- Galaxia berri bat
- _ Euskarak militanteen beharra du
- Letamendia: "Motibazioa ez da nahikoa"
- Iparraldea eta hizkuntz errepresioa
- Pio Baroja, gure idazle handia
- Gabon-kantak
- Euskal Kulturaren haserreak
- Euskarak andragogoak ere behar ditu
- Bizkaiko gure mendiak,
- Ezkongaietan
- Sestao: Kearen Paradisua
- Argi begiak
- Atabalarien plaza
- Hizkuntz borroka Kanadan
- Miel Otxin hilko dute
- Apustuetan ez dago krisirik
- Garizuma zertarako?
- Atabalarien plaza
Saila
Or.
0.0.
5
6
9
HeH.
Gbb.
I.
Ber.
A.P.
0.0.
G.g.
A.P.
H.
Azt.
Ab.
0.0.
G.G.
Ber.
Ab.
Ujg.
J.
Azt.
Gbb.
Ujg.
HeH.
11
12
21
35
5
5
6
12
13
18
5
5
15
18
19
26
38
9
12
19
26
_38
Zenb.
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
227
TITULUA
- Txikia ederra da, bizirik baldin bad a
- Kreditu-txartelak rnodan daude
- Bertsoak
- Ixtorio bat
- Atabalarien plaza
- Habeko greba
- Kulturaren ahulezia
- Mulltilinguismoa Europan
- Izazu nitzaz kupira
- Ere, ere bai, baita ere, ere ez, ezta ere ..
- Argi begiak
- Erakundeen defentsan
- Bi datu baikor
- Euskaraz bizi nahi dut
- Euskal Herriko mapa psikologikoa
- Exklamazioak
- Argi begiak
- Atabalarien plaza
- Azkeneko trena
- Euskara-ikaslearen erretratua
- Nafarrek Albania konkistatu zuten
- "Literatur hizkuntza lapurtera da"
- Argi begiak
- Oporrak bizitzen ikasteko
- Modismoak
- Atabalarien plaza
- Euskara mintzatua eta euskara idatzia
- Kontsumitzailearen euskal estatutuaren
zain gaude
- Argi begiak
- Atabalarien plaza
- Euskara, jaldi adi politikara
- Bilbon dago euskararen etorkizuna
- Loturak eta komodinak
- Atabalarien plaza
- Lasarte zuentzat kantari
- Atabalarien plaza
- Olentzaro
- Erraldoi . berekoia
- Xabier Amuriza txapeldun
228
Sail a
0.0.
Bad.
Ber.
. I.
Ed.
Azt.
Ber.
E.k.
J.
Ed.
0.0.
G.g.
Bad .._
E.K.
J.
G.g.
Azt.
Bad.
H.
J.
Ed.
E.k.
Azt.
Bad.
J.
Ed.
Azt.
E.k.
Ber.
Ber.
I.
Azt.
Or.
5
13
15
16
38
39
3
9
16
30
36
3
5
5
14
30
36
38
3
9
13
. 14
36
3
30
38
Zenb.
4
4
4
4
4
4
5
5
5
5
5
6
6
6
6
6
6
6
7
.7
7
7
7
10
8
8
8
9
11
9
36
'38
3
11
31
38
15
38
15
16
10
9
9
10
10
10
10
11
11
12
12
13
TITULUA
-
Atabalarien plaza
Kultur sortzaileak eta "saltseroak"
Ez konplexurik sartu, mesedez
Euskal egunkaria · ez da utopia
Zer sinesten duzu?
Gerra aurreko belaunaldi hori
Euskara mito denean
Txakurraren partia
Pikoen ipuina
Ez adiorik
Amurizari omenaldia Zornotzan
Atabalarien plaza
- "Prentsa eskolan"
- Udaberria eta "berdeak"
- Politikarik gabeko partiduak?
- "Euskal gizarteak beldurra dio artistari"
- EKB plazara
- Gartzelako zeluloidea
- Lamiekin buruz bum
- Euskara sakontzeko bideak
- Euskararen legea eta Madrilgo gobernua
- Lizardi, euskaldunberrien eredu
- Julian Ugarteren antologiaren aurrean
- Keinuen eta gorputzaren lengoaia
- Euskaren erreferentziak
- Andragai sorgina
- Atabalarien plaza
- Euskarak euskaldunak behar ditu
-"-- "Oh Euskadi" berriro kalean
- Oinarrizko euskara
-Atsolorra
- Marxen gaurkotasuna
- Ruper Ordorika: hiriko garrasia
- Joan da Merce Rododera
- Euskararen eredua
- Him arrainak
- Atabalarien plaza
- Him irtenbide ikastolarentzat
- Euskara barreskuratzeko giltzak
-r- Bi andre zituen gizonaren ixtorioa
Saila
Lei.
G.g.
0.0;
Ber.
Lei
0.0.
Or.
Zenb.
38
13
3
5
5
14
14
15
15
16
16
16
16
29
3
5
Ab.
I.
Hb.
Ber.
29
30
2
29
34
Hb.
2
3
Lei.
0.0.
A.P.
Kult.
Kult.
Gbb.
E.k.
Lei.
0.0.
Kult.
HeH.
E.k.
I.
G.g.
Kult.
E.k.
I.
G,g.
A.P.
Kult.
E.k.
I.
0.0.
E.k.
I.
5
6
11
13
14
28
3
5
12
22
28
30
34
5
12
28
30
5
6
11
28
30
34
5
29
31
17
17
17
18
18
18
18
18
18
18
18
19
19
19 ·
19
19
19
19
20
20
20
20
21
21
21
21
21
21
22
22
22
229
TITULUA
-
Udaren atarian eta ikasturtearen azkenean
Pedro Mari Otano
Egurzalea eta heriotza
Idazlearen ofizioa
Irakaskuntzaren etorkizuna auzitan
Uztapide prosalaria
Euskara:deabruarentzat zigorra
Eta erantzutea zilegi
Virginia Wolf: "urteak" eta Londresko poesia
bihurtzen denean
- Zerura igo nahi izan zuen erregea
- Uztapideren omenez
- Atabalarien plaza
Saila
Or.
Zenb.
Lei.
Ber.
I.
3
29
31
4
14
22
5
5
23
23
23
24
24
24
25/26
25/26
22
37
40
45
25/26
25/26
25/26
25/26
0.0.
Azt.
HeH.
0.0.
G.g.
U.L.
I.
Ber.
B. «HABEKO MIK» ALDIZKARIKOA
TITULUA
-
Sugaar
Mendeku baten kronika
Lan alferra
Asmaketa
Lau zaldun
Or.
Zenb.
19
1
1
26
15
30
24
2
3
4
* * *
C. AUDIOBISUALA
1. DIAPORAMAK
- "Donostian zehar autobusez"
(AHALKERAren forma errazak lantzeko diaporama. Hiru minutu
dirau eta 20 diapositibez egina dago.)
2. DIAPORAMAK BIDEOZ (50. zenb.)
- Badira zenbait diaporama ( diapositibaz eta soinuz eginiko muntaiak) H.A.B.E.-k bildu eta bideoratu dituenak eta goi-mailetan
erabil daitezkeenak:
230
- "Olak" (17')
- "Arrantza" (18')
- "Historiaurrea" (17')
- Bide hori jorratuz H.A.B.E.ko ikusentzungailu-sailak 11 diaporama berri egin nahi ditu bideoz banatzeko asmotan:
- "Kostaldea", "Baserria", "Baiona", "San Ferminak", "Bardeak", "Errege-Bostena", "lkazkinak atzo eta gaur", eta bar. ..
3. ABESTI TA POEMAK (20. zenb.)
- "Mutiko atzeratua" (J.A. Artze, Imanol)
- "Nahiz eta ... " (J.A. Artze, M. Laboa)
- "Poeta kaxkarra" (Imanol)
4. KANTA- KANTARI
KANTA-KANTARI saileko abestiak banan-banan entzun eta lantzeko, aurrez abeslariak berak abesti horretaz esaten duena entzun behar
da, zeren eta abeslariak abestiaren inguru-minguruak azaltzen bait
ditu.
Dagoeneko 11 abeslariren
-
audikaseteak dauzkagu prestatuta:
Xabier Lete,
Mikel Laboa,
Maite Idirin,
Benito Lertxundi,
Gorka Knor,
Urko
Antton Valverde,
Txomin Artola,
Imanol
Ifiaki Zabaleta,
Julen Lekuona
5. KIROLAK Saila (31. eta 32. zenb.)
Sail honetan Euskal Herrian sustraiturik dauden kirolak ematen dira.
Sail honen helburuetariko bat kiroletako hizkera berezia ezaguteraztea eta erabileraztea litzateke.
- Futbola: "Espainiako Mundialak-82" (45')
- Txirrindularitza: "Ur.teroko Donostia-Donostia 1981" (9')
- Estropadak: "Donostiako bandera-81" (13')
- Entzierroak: "Sanferminak 1982" (12')
- Maratoia: "Donostiako Herri-maratoia 1982" (13')
- Aizkolariak: "Mendizabal - Mindegia Tolosan" (10')
231
6. EUSKAL FILMEAK (1-16. zenb.)
Lehen esan dugun gauza berberak balio du honako ere: filme hauek
nahiz eta euskara irakasteko eginak ez izan, erabil daitezke goi-mailetan entzumena eta ulermena lantzeko, edota mintza-praktikarako, eta
klasez kanpoko ekintzetan eta atsedenaldietan euskal giroa lortzeko
edota .mantentzeko,
7. DOKUMENTALAK. (24. eta 35. zenb.)
Nahiz eta dokumentalak mailakatuta egon, erabil daitezke mintzapraktikarako ere.
Beste era batez eta hitzik gabeko kopietaz baliatuz ere erabil daitezke
dokumental hauek: ikasleek berek bete beharko lituzkete isiluneak,
·
ikusten dutena hitzez adieraziz.
8. ELKARRIZKETAK (40-45. zenb.)
Bideoz grabatutako elkarrizketak erabil daitezke goi-mailetan, ·gai interesgarriak bait dira. Sei bideokasetetan eskaintzen dira, eta guztira
hamabost elkarrizketa ditugu ( 40-45. zenbakiak daramatzaten bideokasetetan hain zuzen).
9. FUNTZIOAK (30. zenb.)
Komunikazio-mailan nahi eta nahiezkoak zaizkigunez gero, lehen
mailatan ikasitako funtzioak, goi-mailako ikasleek praktikan jarri
beharko lituzkete.
10. IPUINAK (34. zenb.)
34. bideokasete hau bast ipuinek osatzen dute:
-
"Tailiesin galestarra" (19' 15")
"Fantasma gixagaixo haiek" (13')
"Izarretarako taxia" (8' 20")
"Neurrigabeko azenarioa" (10' 50")
"Atabal magikoa" (11' 50")
Bost ipuin horietariko lau G. Rodarirenak dira. Ipuinek partaidetza
eskatzen diote ikusleari: ez dute bukaera fijorik eta ikasle bakoitzak
here gustokoa asmatu behar du. Ipuin bakoitzak hamarren bat minutu
dirau. Boskarren ipuina, Lazslo Varvasovsky-rena, luzeagoa da -19
minutukoa- eta gainera bukaera fijoa du.
11. BERTSOGINTZAREN HISTORIA (25-29. zenb.)
"Bertsotan" -J. Dorronsororen liburuan- oinarrituz 20/30 minututako
bederatzi kapitulu edo atalek osatua. Pernando Amezketarraren ga-
232
raitik hasten da eta Txirritaren garaian, gerla zibila hasi aurretik, bukatzen.Material honen erabilera goi-mailetara mugatzen da, eta kapituluka lantzeko prestatuta dago. Atal bakoitzak him zati ditu: Bertsolari bakoitzaren biografia, gertakizunak etab, bigarrenik bertsoak, eta
hirugarrenik eritzi kritikoa.
- Pernando Amezketarraren garaia
- Etxahunen garaia
- Xenpelar
- Bilintx
- Jose Mari Iparragirre
- Pella Errotaren garaia
- Txirrita
- Kepa Enbeita (Urretxindorra)
- Urola aldekoak.
12. IRRATSAIOAK (Audiokasetez)
Badira zenbait irratsaio kasetez grabatu eta goi-mailetan erabil daitezkeenak. Adibide gisa hor dago Iparragirreren heriotz mendeurrenean
irratiz emandako lparragirreren biografia. Textugilea: X. Mendiguren.
233
AURKIBIDEA
7
Aurkezpen gisa
SARRERA
11
1. Prograrnazio berri honen nondik norakoa
2. Euskalduntzea
Euskalduntzearen helrnuga: euskaldun osoa eta ikasia
Euskalduntzea eta alfabetatzea
..
..
3. Euskalduntzearen rnailaketa
..
Mailaketaren eginbeharra
.
Mailaketa zenbait beharren zerbitzuan
.
Mailaketarako erizpideak
.
Euskalduntzearen aldiak eta urratsak
.
a) Euskalduntzearen aldiak
.
b) Euskalduntzearen urratsak
:
..
Euskalduntzearen rnailak
.
Mailaketako terrninologia
:.,
..
Mailaketaren edukina: hizkuntz trebetasunak, hizkuntz funtzioak, hizkuntz
forrnak eta trebetasun rnaila
.
EUSKALDUNTZEA MAILAZ MAILA ETA URRATSEZ URRATS
Amaila (1-4. urratsak)
Hizkuntz trebetasunak
Hizkuntz funtzioak
Trebetasun rnaila
Hizkuntz formak
1. urratsa
2. urratsa
3. urratsa
4. urratsa
12
12
14
15
15
15
16
16
17
18
18
19
20
..
21
.
..
.
25
27
29
32
33
38
42
45
48
235
B maila (5-6. urratsak)
Hizkuntz trebetasunak
Hizkuntz funtzioak
Trebetasun maila
Hizkuntz formak
_.
:
53
53
54
57
.
..
5. urratsa
6. urratsa
C maila (7-8. urratsak)
Hizkuntz trebetasunak
Hizkuntz funtzioak
Hizkuntz formak
Trebetasun maila
EGA maila
Hizkuntz trebetasunak
Hizkuntz funtzioak
Hizkuntz formak
Trebetasun mail a
51
52
.
.
.
.
.
62
:.
.
.
:
,
:
I ERASKINA: IKASLEAREN OINARRIZKO HIZTEGIA
65
.
67
67
68
68
.
.
.
.
.
71
72
72
72
.
73
69
II ERASKINA: HABE MATERIALA MAILAKA
187
.' .
.
.
A. HABE aldizkarikoa
B. HABEKO MIK aldizkarikoa
C. Audiobisuala
Hirugarren eta laugarren urratsetako materiala
A. HABE aldizkarikoa
B. HABEKO MIK aldizkarikoa
C. Audiobisuala
Boskarren eta seigarren urratsetako materiala
A. HABE aldizkarikoa B. HABEKO MIK aldizkarikoa
C. Audiobisuala
·
,
.
.
..
199
201
210
210
.
213
.
.
..
215
Goi-mailetako materiala ···················································································:······'·····
.
A. HABE aldizkarikoa
.
B. HABEKO MIK aldizkarikoa
C. Audiobisuala ··························································································.··········
236
191
193
196
196
.
Lehen eta bigarren urratsetako materiala
223
223
2
227
230
230