HAC Galliam versus. Caminaba ha- HAD met. Acumular, juntar sin

Transcripción

HAC Galliam versus. Caminaba ha- HAD met. Acumular, juntar sin
HAC
HAD
HAL
551
or-hado ajeno, ó también :
Galliam versus. Caminaba met.
ha- Acumular, juntar sindel
cia este paraje. Recta, adver- den. Coacervo, cómalo, os. verás tu mal y no el ajeno.
sus,aáverstts huue locumibat.
hacha, f. Antorcha, vela gran- ref. V. METER. Hados y lados
El tronco del árbol es más de y gruesa de uno y cuatro hacen dichosos ó desdichados.
grueso hacia la raíz que en lo pábilos. Lampada, a>.¡ cercos,
ref. que enseña que la suerte
restante. Arboris cauáex a ei; lampas, aclis; fúñale, fudel hombre depende no solo
raclice crassior quam reliquánolis, is; fax, acis. |¡ Instrusai parte. Todas las partes mento con que se corta y des- de la providencia sino también
tiran hacia el centro. Omnes barata la madera. Ascia, ex- de las personas á que nos
Ut qaisqoe soccespartes aá centrum vertunt. terebra, ce; secarás, is. — arrimamos.
de
Hacia donde, m. adv. Hacia armas. A r m a antigua parecida sibos aut amicorum grafía
qué parte ó lugar. Quorsum, al hacha de partir leña. Mili- valei ita /ortuoatus est au
quoquoversus.
taris liasta, securis. -— deio/elix.
hacienda, f. Tierra cultivada. viento. Crassiore pice oblita
Haguenao, f. Ciudad de FranPrceáium, ii; fuudus, i. || Biefax. — de dos cortes. Bipen- cia. Hagltenoa, ce.
nes, posesiones, riquezas. Bo- nis, is. El que lleva una haHaha, f. Provincia de Marruena, orum; faeultates, opes, cha de dos cortes. Bipennijer, cos. Haga, ee.
um; fortuna;, divitiee, arum;
a, um. Correrse la hacha, la Hailbrón, f. Ciudad de WitJámÜiaris res. 11 Bienes de for- vela, etc. Cctndelam liquefieri,
temberg. Hailbrooa, ce; Alituna. Res, ei. || El trabajo y fioodi, dijfluere.
sara, i.
labor casera. Domesticus la- hachazo, m. Golpe dado con el halagador, ra, m. El que habor ; dornesticum opus; dome- hacha. Varis idus.
laga. Blandiens, tis.
stica; functiooes; domestica
hache, f. Nombre de la nove- halagar, a. Acariciar, hacer ó
ministerio. — del particular.na letra del alfabeto castella- decir caricias. Palpo, suppalPrívalos censos. — real. Los no. 77 littera.
po,as ; palpor, suppeilpor, lebienes de la corona, del esta- hachear, a. Desbastar, labrar nocinor,aris; blanríior, oblando. Fiscus, i; poblici fioodi.
con el hacha. Asciá, seeuri dior, sublandior, iris. || LiBien sabes cuan perdida está dolare, elaborare. || n. Dar sonjear, adular. Id. — los oími hacienda. 77es mece quam
golpes con el hacha. Asc-iei dos. Aures permulcere. — al
Jractce; dissipatceque sint non
coatundere.
que no gusta de ello. Palpum
ignoras. Derramar la hacien- hachero, m. Candelero, blan- alicui obíruder-e. — el ¡ierro
da,fig.Disiparla, malgastarla. dón en (jue se pone el hacha. meneando la cola. Ceveo, es.
Opes dissipare, rene j'cuniliaCaodelabrum, i. || El que tra-— pasando la mano ó laTenrem proeligere.. Gastar alebaja y labra con el hacha. Fa- gua por todas partes. Circumgremente la hacienda en pasa- ce áolator. \\ mil. V. G A S T A - mulceo, es. El ejue halaga patiempos , convites, etc. Rem
DOR.
sando la lengua ó la mano jxvr
fiamiliareni inconsolte dilapihacho, m. El manojo de paja todas partes. Cin ummuleeos,
dare, perderé. Hacer hacien- ó esparto y el leño bañado de tis. Ni sé si halaga ni sé si
da. Aumentarla. Tíetn faceré,
materias resinosas para alum- amaga. Prcestet nbceatvenesaugére. Hacer buena hacienda.
brar. Fascicolos, manipulas, oic. Anceps et áobius cujusqiee
irón. Se dice cuando uno ha
i; pice, resino aá illumioan-sermo. Halágame con la cola,
incurrido en algún yerro ó
y muérdeme con la boca. Alclurn illiíum ligno.ro.
desacierto. Egregium
opus
hachón, m. Antorcha de es- tera mano seabit, altera J'e'
operará Redondear la hacienparto y pez que resiste al vien- rit. Altera mano J'ert lapida. Dejarla libre de toda carga
to. Pice illita, oblita faxdan, altera panem ostentut.
y gravamen. Ab omaibus onerento resísteos. || Brasero fijoAltera J'ert aquam,. altera
ribus rero Jamiliarem expesobre un pie derecho. Igoita- igoem. Altera cadoceom, aldiré, librare. Hacienda, tu
tero has fam. Ex eoáem are
boli, igniarii geoos.
dueño te vea. ref. Corator
Haczac, m. País de Transilva- caliríum et frigidum efflat;
dóminos meliorfiitsemper
Canis clancoloro mortlit mornia. Sarmisia vallis.
.agrorom. Mientras el discreto
Mercarías.
Haddington, f. Ciudad de Es- ríens. Bi/rons
piensa hace el necio la hacocia. Hadáea, Aááictonia, ce.Grceea, púnica fieles.
cienda, ref. V. H A C E R . M i hahada, f. Genio familiar que re- halago, m. Caricia, cariño,
cienda m e llevarás, mi fama
presenta, algo parecido al ge- atractivo, estimulo halagüeño.
m e dejarás. Melius est nomen
nio en la mitología de los pue- ¡Ilécebra ,/>/ ariríitia, ce; ill
bonum quam. áiritiee multce.
blos del norte. Genios, ii. ant.mentum, delenimentom, deliBooce e.ristimatio peconiis
Cualquiera de las Parcas. riirnentum, hlanáimentum, inprcestat. Quien da su hacienda
Parca, cce. Acá y allá más ritnmentum, inritamentiim, i;
ó lo suyo antes de la muerte
lenociniumfii; illeetatio, dele
hadas ha. ref. Undique mamerece ejue le den con un
lum imminet. A malas hadas, nitio, delinílio, onis; iltect
mazo en la fronte, ref. Ab inblanditus, us; blandities, ei.
malas bragas, ref. Pannosus
coosiderata áonaíione abstiprofecía paoper. Después ele Lisonja, adulación. Adulatio,
neaclum.
María casada tengan las otras assentatia, onis. — hecho con
hacina, f. Montón de haces.
malas hadas, ref. Dum sibi la mano, palpamiento. Pal¡ius,
Faseiculorum strues. || fig.
palpum, i; plausus, us. — de
cansulat pereaot alteri.
Rimero, montón. Acervus, i;
hado, m. Destino, suerte, todo los perros. Adulatio, onis. —
congeries, ei. — de cualquiera
lo que se sucede conforme á que se hacen los caballos con
cosa enfigurade cono. Meta,
lo dispuesto por Dios desde la la voz ó con la mano. Pappgsce. — de leña. Lignorum siróes,
eternidad. Forluua, ce; fatum, ma, ,,tis; poppy.smt/s, i. Co
congeries.
halagos, m. adv. Illieite, illei. || Fatal necesidad. Sors,íis;
hacinador, ra, m. f. El que
Atraer con halagos.
fiatalis necessitas,ris.|| La eehrose.
sehacina. Congerens, cumulaos,
Blcuidimeatis
¿Ulcerie
yfilósofos
orden
e
le
causa
tan
encadehacinamiento,
hacinar,
amontonar.
coacervaos,
miento,
ces.
Fctsetcuíos
a.
acción
Araontonar
Coacervatio,
tis.
in.
ycoogerere.
Amontonaefecto
losonis.
de
ha||ducían
la
los
hados,
Según
nadas
mano
que
su
m
la
.
en
necesariamente
efecto
sedv.Fciíaliter.
disposición
tu
paganos.
seno,
en sopinión
no
Fatum.
de
prodirás
los
de Mete
halagüeñamente,
halagüeño,
halaga.
halago.
cebrose.
here;
re, pella-ere
illieiís
Blande,
Blandus,
ña,;allieerc,
captare.
adj.
blanditus
illieite,
m.blandicus>
aeív.
Lo que
Con
trtiilli-
552
II Al,
HAL
MAL
lilon,:tía,¡mis o, um. |¡ Lo queceleriter gr adiendo
marcee.
aris. N o hallar q u é decir, palisonjea ó .-ulula. Blan-diens, h a l d u d o , da, adj. Arnplis la.ei- rarse en la Conversación. Sernons, a,/itlaiis, tes. || Lniis
o
ct insta u\.
lahare
L a acción de
mane
i M.-I con dulzura 3 sua- haleche, m . Y. LSCOMI-.UO, pez. hallar agüeros poco favoravidad. Alia icirs, lilanrí¡cus, tlHalein, f. Ciudad de Gaviera.
I: 1 'tu-/,icatio. N o hallo
ácieiis, tis.
Hádala, a-,
razones, no sé, no encuentro
halar, a. náut. Tirar de los Halesa, f. Ciudad de Sicilia,
que decir futioncs jacent.SÁ
cabos, faite- tra/ien-, iiltrn- hoy Caronia. Hal.u'-a, ee. Sus i.- bailare aejuí dentro
íu-.rc.
habitantes. Habossini,
orum.
días, ¡.únalo- sccanrío si te
halcón, m . A v e de rapiña que
lii.c ofteinleri). Mallo la I.
L o (jue pertenece á esta ciuse emjileaba en la caza de ce- dad, íliiiicsui.us., a, um.
de su zapato. <¡ obgti fugum.
trería. Falca, hatea,
oois; Haleso, m . M o n t e y río de Si- Ama-a
(eres A.ie-iam ¡'10triare/tes, is ; pi-intarius, pri-cilia. Huleesos, i. || n. pr. Hijo serpinam)
reperit. ¡onis in
ma- nota' acápite!-. — c a m - de A g a m e n ó n y de Clitemaliom Jorfe/u inciríit. Mejor
pestre'. El domesticado (jue se
nestra. 7c/.
no se llalla debajo del cielo.
criaba en compañía, de las aves halicacubo, ni. L a hierba m o Meliorcm
ñeque tu reperves,
domésticas, (ifuraius Jaleo.
ra. / 'allio,,, onis.
ñeque sol v'ulet. H a bailado
— coronado,ri-'.riiginosnsfid- Haliearnaso, I. Ciudad. V. ALI- quien le hincha las medidas.
eo. — gentil. V. NHUI.Í. — laNovcaii I a i n cotem itieii/it.
CARNASO.
nero. V . ALFANIiQUE y BORNÍ, Halieto, m. Águila marina.
Fortes in. a Uum
loelcm inri— letrado. El que tenía m a y o r
áit. ¡nijielit periium
artis.
Ha licet us, i.
n ú m e r o de m a n c h a s negras. Halifax, f. Villa de Inglaterra.
Cornutam
hestiam perát. N o
Variegtitus. — marino. El (jue Olieana, ce.
le hallo princ-ij)io ni cabo. Arees ele color ceniciento con Halis, m . Ríos del Asia m e n o r
que prineipium iaveaire, arm a n c h a s pardas, y á veces en- y de Lidia. Halgs, is.
que evolvere exitum
possum.
teramente blanco, y es m á s hálito, m . El aliento, el aire
Halló traza con ejue escaldarfácil de amansarse y educarse
que respira el animal. Anima ,
se. E-c-cagílacit quo pacta, ínque los d e m á s . Gentilis. —
ce; heditus, Sfíiritus, us. || El veoit qua ratione effugeret.
montano. In juventute
non
vapor que despide cualquiera
Y o no hallo c o m o pueda ser
eicur-atas. — roques.
Commu- cosa. Vapor, oris. | poét. El
eso. Non rírít-oqua ratione id.
nis et níger. — sorgaleyón.
soplo suave y ajia ei ble del aire. fieri possit. Habiendo hallado
Minutas, inquietus. Abajar, ó
Saneéis aeris fiatus.
una buena ocasión... Amplxem
bajar los halcones, cetr. H a - halo y halón, ni. V . C O R O N A
occost'oriem nctetus... ;, G i m o
cerlo,, enflaquecer para que
por el meteoro, .-le
te hallas? Quemaría affectus
volasen con m á s velocidad. haloza, f. V. G A L O C H A , calzaes ? N o sabré decirte c o m o m e
Falcanes enlaciare,
parcim
do de madera.
hallo. Ncqueo
tibi exponere
alere.
hallado, da, j>. p. de H A L L A R
quo animo sim ajfeetus. H a halconado, da, adj. Semejante
y H A L L A R S E . Encontrado. 7nllóme viejo y sin fuerzas. Seal halcón. Faleonás speciem
ventus, repertus, a, um. N o
neetuiis langaore
affectus
refiéreos;fittlconisimilis.
hallado, incógnito, incierto. sum. Quien guarda halla. Qut
halconera, f. Custoáiendis falincornpertus, a, um. N o enasservat aliquid paupertatt
conihus locos.
contrado. Ir-repertus, a, om. sueeurrei. E n todo bailarás
halconería, f. L a caza que se
|| adj. Usado con los adverleguas de mal camino. Nihil
hace con halcones. Falcania
bios tan, bien ó mal, signiY
est ab omití parte hemom.
vena tío.
fica familiarizado, avenido.
no te hallaré desprevenido.
halconero, 111. El que cuidaba
te ojl'enríom.
Bene receptus ; J'reguens, tis. A'ee imparatom
de los halcones y d e m á s aves hallador, m . f. El que halla.
Hallaré no sólo m u c h o s sino
de cetrería. Fálcotíum custos,
innumerables. Reperiam
mulInventor, oris.
curato/-. — mayor. El jefe de hallar, a. Encontrar alguna
tas vel patius innumerotiles.
los halconeros, que era una
M u c h a s ilustres matronas h a cosa casualmente ó buscándode las dignidades mayores de
la. Invenio, reperio, is; alillaron su deshonra en los lula casa real. Fuá-onuin curaguid fortuito, fortuna
repe- gares sagrados gracias á las
torihus- ¡iriefecliis.
violencias de él. Cujas ailulrire, invenire; caso in alihalda, f. Y. F A L D A . || Costal
quid incidere, im-urr ere. || terium in prlriiiarihus snnlargo y ancho, ¡ingens saiCCUS: Inventar descubrir. Vestigio, etissimis nobilissimrc femincp
jj Y. H A L D A D A . El ó la que esinvestigo, as; (-amperio, ríe- comprelmnríerunt. |; r. Hallartá haldas en cinta, sin ningún
pielienrío, eomprclienrío, is;
se, morar, habitar. Sto,
e m b a r a z o jiara hacer algo,
nanciscor, oris. || Y'er, obser- Estar presente. Adsum, cales;
regazada la ropa para que no
var, notar. Noto, observo, as. intensara, inferes. || Estar, resiestorbe. Alticenctus, a, um.
|| Averiguar. Reperio, compedir en alguna parte. Versar,
Haldas en cinta, tig. fam.
rio,. ríeprebendo, comprebenaris. || Junto con los participios
C o n disposición y preparación
áo, is. || D a r con- alguna tierra de pasiva es lo m i s m o q u e ser,
para hacer algo. 7n prociiictu ó país incógnito. Áliqnirí ino- c o m o hallarse querido, ser
stare; aceinetum esse. D e hal- pin.nto mctiiij'estari, patefieri.
querido. || Junto con algunos
das ó de m a n g a s , m . adv. fam. —
agüeros poco favorables.
adjetivos equivale á sentir la
D e u n m o d o ó de otro, por
Exetuspica, as. — algún discualidad q u e significan, c o m o
bien ó por mal, quiera ó no
gusto en la comida. Adquirí
contento, triste, enfermo. Coquiera. Per fias, sive per neaffensce in ccená sentiré. —
gnosco, sendo, is. — bien con
jas; hac, vel altera vía; veles algo que reprender en alguno.
alguna cosa. Bene se cum alinolis. Poner haldas en cinta.
Aliquál in al.igoein ojfienáere. qua re habere. — con alguna
Prejiararse para hacer alguna
— con frecuencia, m u c h a s vecosa. Tenerla. Habeo, possicosa. Ad opus se accingere.
ces. Reperito, as. — defecto
deo, es. — en todo, ó meterse
Vesíern substringere, succinde prudencia en alguno. Pruen todo. Ómnibus rebus se imgere.
dentianí in aliquo r-eqoirere. miseér-e. — embarazado con la
haldada, f. Quod mulieris- la- —
medio de. 7?cm reperire
demasiada presa. Se sine mocinia capit.
quo pacto. — p o r experiencia.
do praidá prcepedire. — en
baldear, n. M e n e a r la« faldas
Re ípsá reperire. — razones
un esjiectáculo, en u n convite.
d?or andar de prisa.. Larináxs
para alguna cosa. Macltinor,
Spe cíaculo, convivio inter esse.
HAM
HAM
H A R
553'
— en el extremo. Angusties
nalis. c. — ú la h a m b r e cani- H a m e l i n , f. Villa do Alemania.
premi. —
algo indispuesto.
na. Phagedcenieus, a, um. El . Amela. ce.
Ynlctutliue minus
eoiamoda
que siempre está con h a m - harnez, f. cetr. Cortadura que
uti. — m u y escaso de víveres. bre. EsUritor,ori»; lamela-us.
se hace en las plumas á las
Frumentaria re premi. —• pre- Kl que no I,-, puede sufrir. Ine- aves de- rapiña por no cuisente á lo que c o m u n m e n t e se
dia?, J'amis impaliens, in to- darlas bien de aliénenlos. Setsdice. 7n pervagaío
sermone
lera ns. El que tiene h a m b r e sura, ce; srissio, onis.
versari. — pujante en fuerzas
canina, ful linares, tis. C o n h a m o , m . V o z latina. El anh a m b r e , m . adv. Esorienter,
y honores. Opihus atque hozuelo. Humus-, i.
nar-ihus pervtgere. N o hallar- jameliee. H a m b r e y valentía. h a m p a , f. El género de vida.
Dícese del que quiere disimuse. Estar violento. Male, inde tos qu.- vivían en España
commode
se habere. || Faltar. lar su Jiobrezn. Laborans Jaantiguamente c o m o los gitame
v'erium blaterator. El
Desune, dees. N o m e hallo en
nos, formándose un lenguaje,
h
a
m
b
r
e
alarga
los
dientes.
esta tierra. Hujus loci natura
particular, llamado jerigon'za
milii adversa, ineommoría est. Denles deiitieent. El h a m b r e ó germanía. Improhorrtm hoQiiu-cuiiajiieiiic vecleo, ingrase ha apoderado de sus entraminum
rita- genus.
ñas, le devora. Fríenrít aedoe h a m p e s c o , ca, adj. Perteneta mihi suot. Estas prendas
se hallan en ti en un grado
per viscera regnat. S e dejó
ciente á la h a m p a . Sceteratus;
m u y sublime. Hcec in te áivioct morir de hambre. Abstinenfia
a, um; malignus, a, um.
sunt. Lugar donde se halla
vitamfinivit. A vita-per ine- h a m p o ó h a m p ó n , adj. Valendiam ríiseessit; inedia conmedicina, remedio, consuelo.
tón, bravo. Ferox, ocis; proMeáieabiiluin, i. ¡ A y ! ¡ ay 1 sumptus est. H a m b r e de tres
ra.r, aris.
que m e he hallado por andar
semanas. Longo james
appe- H a n a u , f. Ciudad de Alemania.
abajado, ref. que aconseja la
titum ercitat. A n d a r muerto
llannovia, ce.
vigilancia y el cuidado contide hambre. Pa.sar la vida con hanega, f. V FANKOA.
nuo si queremos lograr lo que
estrechez. Esurie, jame labohanegada, f. La parte dé tierra
deseamos. Ojfieiosissima can- rare. Caerse de h a m b r e , fam.
que se puede sembrar con una
laborare, elebilituri,
ditlatorum diligentia esse so- Fame
fanega de grano. Terra; juextenúan'. Matar de hambre.
let.
hallazgo, m. La. acción y efecto
fig. D a r poco d e comer. 7ne- tgum mcríimni eapax; jugede hallar, inventio, onis. || L a ríiü neeai-e. Matar el hambre. rttm, i.
v
cosa hallada. Inventa res. || fig. Fantem
solari; e.rplerc,H a n ó v e r , f. Ciudad de A l e m a nía. Leup/iana, ce. || Ciudad
líe-galo, dádiva que se da por
ribo áepellere. Morir, m o n i del ducado de Brunsvik en la
haber hallado alguna cosa
se, perecer, rabiar de hambre.
perdida. Pro re inventa rrtu- Fame
laborare, Ínteriré, ade- Baja Sajorna. Hannocei-a, ee.
nusculum.
surire. Coger por h a m b r e . H a n t , f. Provincia de Inglaterra. Hanthonia,
Simeniet, ce.
Fame
ohsessos -domare,
ad
hallulla y hallullo, f. Especie
tleríitionem cogeré, compet- h a r a g á n , n a , a.Ij. El que huye
de jian ó torta que se cuece
iere. A buena h a m b r e no-hay del trabajo. Us. m á s c o m u n en el rescoldo. Subcineritus
pan duro. Optimum
< oiuti - mente c o m o s. Deses, idis;
pañis.
iners, tis.
james. Fatnelicis
h a m a c a , f. Red gruesa y clara, mentum
nullus non suavis est cibus. h a r a g a n a m e n t e , adv. Con ocioejue asegurada en dos estacas,
sidad. Besidiose.
Famelieis omnia sapinnt. Leescarpias, etc., sirve de c a m a
esurieriti etiam ¡ilarenl haraganazo, za, adj. a u m . de
y columpio. E s m u y usada pad
n.\nAC.ÁM. xfaide iners; val.de
i-sculcnta obeesentre los americanos. Pensi- fiei. Omnia
dt-sidiosus.
sis.- Ni con toda h a m b r e al
lis lectus.
haraganear, n. Pasar la vida
arca, ni con toda sed al cánh a m a q u e r o , m . El que conen ocio. Otan-, aris.
taro, ref. que aconseja la m o duce la h a m a c a , cuando va
haraganería, f. Inertia, desidera.-ióu. Etiam
in
summd
alguno dentro de ella. Pensit/ia. sOcordia, ce.
egestnte cítate et prtulcnter
lis lectus comluctor.
harapo, m . Andrajo que cuelga
agendum.
Si quieres cedo en-de alguna ropa. Deleita veH a m a r , f. Ciudad de Noruega.
gordar c o m e con h a m b r e y
stís:ríis-i-i-sii-s,obsbletUS punHaiiimciria, ce,
Bebe á vagar ref. Nee nimis
íais: pendul" la, eraue vestís
h a m b r e , f. Gana, deseo-, apeansié críen,Ium la-t orille un-pars. A n d a r ó .-star hecho un
tito de comer. Fames, ís;esuquam
hiheiiríum est.
harapo, üecceratam
cestero
ries, ei. || Grande apetito, anh a m b r e a r , a. Impedir á uno
¡'erre; obsoleta,ríiseissopaosia de comer, gula, voracidad.
los víveres para que padezca
no uli, iinliii.
Veoíer, tris; esurigo, iois;
hambre. latine ohstr/tigere. ||haraposo, sa, adj. V . O E S esuritio, onis; esurie-S, ei. |fig. Apetecer, busear con an- A R R VP \D0.
Escasez de frutos, en especial
sia. Es-crío, is. j| n. Padecer Harfleur, f. Ciudad de Francia.
de trigo. Penuria, ce. ||fig. D e - h a m b r e Esuria, is.
Hurflebium, iá
seo ardiente de alguna cosa. h a m b r i e n t o , ta, adj. El que harija, f. El polvillo que leDesiríerium, á;.fames, « . — ca- tiene hambre, m u c h a gana de
vanla la harina o el grano
nina. Enfermeeíad en que con
comer. Fameliciis, jejunus, a, cuando se muele. Pulviscuum;
istiru-iis, tis; esurítor,
nada se satisface el h a m b r e .
lus, i.
Pliageila-na, te; rabillo cihi
oris; e--urio, onis. ¡J L o perteneharina, f. El grano reducido a
appetentia. || tig. G a n a exciente al que padece liambre.
polvo. Fariña, ce fiar, ai-,s. ||
Famel.itus, a, um ; erínx, mis. Ito. El jiolvu ii grano m e n u d o
traordinaria de comer, insacia\\ 11"-. v. m--.sc.oso. M á s discu- ii que se r.-.lite-u ale;uuas m a ble voracidad. Dirá, canina
terias sólidas, ..-,.
los metarre un hambriento (jue cien
james; abortio, bolimia, ce;
les. Ramentuns}, i- — dé cebuliiñus, i. ||fig.Deseo vehe-letrados, ref. Aeuit necessitas
bada. Polcnlo, a-. — de cebada
ingenium.
mentísimo. Vehemcns ríesíríeriom. —estudiantina. El buen hambrón, na, m. f. M u y ham- .'i de trigo masada con lehe,
apetite*y;ganas á todas horas.
bne-nlo. Esuria, onis;esurítor, suero ó'agua.. Massa, re. —
cernida, Castráta, te. — de
Continua james. — vehemente,
oris.
farro ó e-canda. VenUllSUrabiosa,cruel. Milvina james; H a m b u r g o , f. Ciudad de Aleeclenríi rabies. Perteneciente mania, ¡ionihiu-ga, ce; Ha/n- lum, i. — d e Hor. Stligo, irás.
— de liaba-. LaiaeiitUui, i. —
á la hambre, al ayuno. Esuburyum, i.
554
HAR
HAR
HAS
gruesa de trigo para hacer harpado, da, adj. V. S O N O R O . mis. Harto mejor fuera. Sotius
y sus derivados. V. sane esset. Harto ha que ando
puches. Ciiroiritítm, ii. — harpón
de
en esto. Satis diu ¡toe jam
segunda clase. Secundarium, A R P Ó N , etc.
m. Filósofo grie- saxoro volea. Harto tiempo ha
ii. — de puro trigo. Sireeila,Harpócrates,
ce;
(jue nos traes engañados. Sago. Harpocr-ates, is.
simílcego, iois. — tostada y esEolvoreada de sal de que usa- Harrán, f. Villa de Turquía. iis diu verba nabas dedisti.
Harta honrado es y comedido.
an en los sacrificios, y aún Carree oram.
la ofrecían sola y la esparcían Harray, f. Villa de Escocia. Sane probus, eí moáeraius
esí. Harto ayuna quien mal
por las víctimas. Mola, a;. La Haría, ce.
hartar, a. Saciar el apetito de come. ref. Improbom jejuuium
Hor de la harina. Pollis, is;
comer y beber. Satio, saturo, cibi penuria. Male pastus
polleo, iois; sillgineus, siligiveoter satis abstioet. Harto
nus fios. D e harina de Hor. exsaíoro, as; pasca, U; satietatem /acere, explere. || Fas-pide quien bien sirve, ref. Qui
Siligineus, siliginus, ce, um.
Manjar de harina y legumbres tidiar, Henar de hartura y odio. áocie servil, pariera dominaObsatoro, as; tcedium inj'er-tas habet.
cocidas. Pulmentum, pulmentariurn, ii. Pan blanco de lare. ||fig.Satisfacer el gusto óhartura, f. Saciedad, repleción
flor de la harina. Siligineus,deseo de alguna cosa. Desi- de habc:r comido ó bebido con
exceso. Explementom, i; exsimilagineus pañis. Pertene- derio explere. || fig. Junto con
ciente á la harina ó hecho de algunos nombres y la jirepo- píe tío, oois; satietas, sctíur
harina. Farinarias, a, um. sición de significa dar ó cau- tas, ctíis. j| Abundancia, coEso es harina de otro costal. sar muchedumbre de los ejue pia. Abundantia, copia, ce. ||
Extra chorum psallis. Estar significan los nombres, como l|fig.El logro cumplido de
metido en harina el pan. Ni- hartar de palos, desvergüen- cualquier deseo ó apetito. Desiderii fruitio, expletio.
mia J'arioo panem uij'ectom zas, etc. Sctíuro, as; intpleo,
hasiz, m. El guarda de la seda.
esse. Estar uno metido en ha- es; afifjcio, is. Hartar á un
rina, mct. fam. Pingoem, cras- hambriento. Famelicom sa- Serici custos.
sum esse. ||fig.Estar m u y ocu- íiare, exsatiare, saturare,hasta, prep. Sirve para exprepado en algún objeto ó cosa. ejus famem explere, sedare,sar el término de lugares, acobsatorare. || r. Hartarse, lle-ciones y cantidades. Usque,
Taíi.s viribus ad aliqoid intendere. Elorear la harina, sa- narse de comida. Se explere; ad, usque ad, tenus, adusque.
car la primera y más útil. 7-'ct- venirem placare; ingurgito, |j L'sase para expresar el término de cualquier tiempo. Ad,
rime polleo secernere. Hacer corvito, as. — con poco. Fcemaligne exstínguere. usque acl, osqoe in. jj Usase
buena ó mala harina, fam. mem
Obrar bien ó mal. Absorte, vel El que se ha hartado de co- como conjunción copulativa.
mer y beber. Ingurgitatos. para exagerar ó ponderar, y
clissooe operari. Donde no hay
harina, ó en la casa donde no Es hombre que nunca se har- equivale á también ó aún.
hay harina, todo se vuelve ta. Mergorom ireslar. Cyre-Etiam, quoque. Hasta ahora,
mohína, ref. Fa.uperies rixce nceosviáeíor. Charaáii vilam hasta aquí, nasta el presente.
obooxia; paupenes odia gi- viril. Ad ambas usque aures Usque aáhuc, hacteoas. Hasta
gnit. Derramador de la ha- impleíur. Nooquato expleri ahora, hasta ahora que. Usque
antehac. Hasta ahora, todarina y allegador de la ceniza. potest.
Io minimis diligens, in ma-hartazgo, m. Exceso en la co- vía, aún. Etiam num, eticirn
nonc. Hasta aquí, hasta este
gnis negligeos. Harina aba- mida ó bebida. Scetietas, salalada no la vea suegra ni cu- rilas, aíis. Darse un hartazgopunto. 77ue. Hasta aquí, hasta
ñada, ref. que aconseja que de comida ó bebida. Se, sibi este lugar. Islaeleuus, huc usno se descubran Jas propias iogorgiíare; ventrem dajñbus que. Hasta cierto punto, cierta
medida ó proporción. Aliquafaltas á los émulos ó enemigos. infarcire, replere, sceborrare.
Erraia íoa'mímicoslaíeaoí. Darse un hartazgo do alguna íeoos. Hasta este tiempo. Ae7
harinado, m. Aquce immixta cosa. fig. fam. Hacerla con hanc, aá honc diem, ad id
exceso. Nimis alicoi rei in-locorum. Hasta allí. Usque eo,
farioa.
usque illud. Hasta cuando.
harinero, m. El que trata en eambere.
harina. Farioce oegotiaíor;harto, ta, p. p irr. de H A R T A R Quouscjoc. Hasta que. Usquey adj. Lleno, satisfecho. Sa- áum, ealereadum, aoíequam,
fiarinarias, ¿¿. || Aroón ó pieza
qooadosqoe, usqueauo. Hasta
donde se guarda la harina. far, aris; salíalas, saluralus,
Farioceria arca; J'arioarius expleíus, cumulaíus, a, um. que, hasta tanto que. Quoaá,
y Bastante, sobrado. Siiffi-áooec, usqoedom, usque eo,
locos.
usque eo duro ut, áonicum,
harinero, ra, adj. Lo que per- ciens, tis; quod superaí. — de
tenece á la harina. Fanoce- comer y beber. Cibo ac poíu eo usque, eo usquedurn, eo usdisíentus ac maáeos. Hartas que ut, eo ad, cluni, aáeodum,
•rius, a, um.
harinoso, sa, adj. Semejante á veces, m. adv. Satis, scepe.aáeo usquedum. Hasta tai
la harina. Farioosus, J'arioo-Hartos somos. Satis multi su- punto, ó hasta tanto que. Usmus. Hartos estamos de oir que adeo áooec. Hasta que,
leoíos, a, um.
mientras que. Tamc/iu, quoaá,
Harlem, f. Ciudad de Holanda. esto. Tceáet lisia íoíies auáire.
dum, quam, doiiec ut. Hasta
Scepe repeíiía satieíaíem affeHarlemum, i.
harmonía, f. La consonancia ruat,j'asíidiumpariuut. Hartotal punto, tanto que, en tanto
de voces é instrumentos. 77ar- estoy de trabajar sin propó- grado que. Usque aáeo. Hasta
sito. Satis diu hoc saxum vol- tanto, en tanto, hasta tal térmonia, ce; conceníus, us. \\
Composición, conveniencia de vo. Bien canta Marta después mino, hasta que. Eatenus.
cosas semejantes. Harmonía, de harta, ref. Cum satur est, Hasta m á s allá, Jiasta la otra
ce. || V. A R M O N Í A y sus deri- veníér cantal quicuraque li- parte de. Usque traos. Hasta
beoíer. Muera Marta y muera lo último de la vida. Ad ultivados.
harnero, m. Criba, zaranda. harta, ref. Asinus esuriens mum. Hasta fuera. Usque exen
la
calle.
Usque
justem
negligit.
El
harto
del
harpa,
cho
de
bus
Vannus
A R Pheridas.
A
perfossum
un
, f
etc.
.cribrum,
harnero.
y sus
Crebris
esse.
derivados.
Estar
i. Estar
vulnerilleno
V.
he-harto,
ayuno
guno,
no
mente.
laudaí
adv.
ref.
no
Sai,
fejunia
Qoi
tiene
Bastante,
saiis,
saíur
cuidado
veoíre.
abunáe,
sobradaesí,
ninpleni-tra.
hartarse.
in
Hasta
ta
Usque
platea.
el Hasta
mes
elante
río.
Ad
de
Hasta
Ad
satieíaíem.
enero,
diem
fiumen.
el
quiotum.
Ad
quinto
menHasta
aia.
Has-
HAT
HAY
HAZ
555
sem januarium. Hasta las.ore- hatero, m. Pastarom cibaria
Hayn, f. Ciudad de Silesia.
jas. Ad ambas osqoe aores. portaos.
Ha n novia, ce.
Hasta el cabo. Ae7 corooidem hatero, ra, adj. Se aplica á las
h a y o , m . Árbol de Indias.
usque. Hasta allí pudo llegar. caballerías destinadas á lleV. COCA.
Acl Herculis columnas. Hasta var la ropa y ajuar de los pashayucal, m. pr. León. V. HAperder el juicio. Usque ad in- tores. Sarciaari.um jumenVAL.
saniam. Desde el principio lom.
hayuco, m. Fruto del haya.
hasta elfin.Ab iniíw usque
hatijo, m. Cubierta para tapar Fagos, i.
aá finém; á capiie aá calla boca de las colmenas ú otro haz, m. Manojo, porción atada
cero. Ab ovo usque aá mala.
vaso. Tegumen, velamen, inis. de mieses, lino, etc. Fascis,
Hasta la tercera ó cuarta par
hatillo, m. d. de H A T O . || Echar is. |[ íig. El derecho y cara de
te. Ad quarias, aoí tertices;
el batallo al mar. fam. Irasci, las cosas. Faeies, superficies,
quartis, auí ferias. Hasta lo
ioáigoari. Coger ó tomar su ei. — de la tierra,fig.Terree
más leve. Vel mínimum. Hasta
hatillo, fam. Marcharse. A6¿- faeies, superficies. — de espidónde, hasta cuándo. Quousre, absceáere; sarcioas colligas. Merges, itis. — de varas
que. ¿Hasta dónde ha de llegere.
ó cañas, retorcido á modo de
gar tu audacia? Quousque se
hato, m. Manada, rebaño. Pe- madeja. Mataxa, ce. — pef'ereí, vel quero colfitoeoííua
coaria, ce, orom; pecua, um; ejueño. Fascictdus, i. Haz y
sese jadabit audacia? Hasta
pecus, oris; pecus, uáis. ¡| El
envés.* El derecho y el revés.
allí has de llegar y no más.
sitio donde ponen su rancho Faeies ei terguin ; antica et
Usque eo, usque illuc percelos pastores en el campo. Com- postiea faeies. A sobre haz.
nies et ooo ulír-a, et noo plus
pestris, pecuarice pastorum m. adv. Según lo que se preultra. Desde el primero hasta
commoratio. || V. H A T E R Í A , senta por encima ó por deel último. Omaes ad onum.
por la provisión, etc. || La ropa fuera. Primo aspectu. Por
Nosotros éramos hasta tresy pequeño ajuar que uno tiene haces, m. adv. Fascia tan. Ser
cientos. Eramos ad trecentas.
para el uso ordinario y pre- de dos haces, de dos caras.
Desde la punta del pie hasta
ciso. Vestís, is; supellex, lleSimulati sermonis hominem
la cabeza. Ab imis onguibus
ctilis. ||fig.Junta, compañía
esse.
ad summum
usque verticern.
de gente mala y despreciable. haza, f. Porción de tierra de
Hasta la hora presente. 7n
Turba, rnultituáo scelerato-sembradura. Seges, etis. Monhanc horam, in liana usque
rum hominum. fig. Muche- dar el haza ó la haza. Desemhor-arn, ad hoc usque tempus.
dumbre de algunas cosas ele barazar algún sitio. ImpedíHasta que veamos en qué para.
la misma especie. Copia, os; mentís locum liberare, expeQuoad perspiciennus quo loci
mulíiíuclo, inis. || fam. Junta,
diré. Haza do escarba el gasit res. Hasta ahora no. Noncorrillo. Cceíus, convenius, us.
llo, ref. que aconseja que para
duro, oiláláum. Hasta ahora
— de ganado menor. Ociaría, cuidar de las heredades debeno le culpan. Afora reus agitur.
ce; grex, egis; oviaria pecua-mos tenerlas cerca de nuestra
Nibildum illi objiciíur. Hasta
ria. — de ganado mayor. Ar- residencia. Praotium habeto
no más. m. adv. Con gran exmentitii pecoris, ar-meníorumproximum.
ceso y demasía. Usque ad
grex. Que es del mismo hato. hazaleja, f. V. T O A L L A .
summum.
Hasta los gatos
Congrex, egis; congregalis,
hazaña, f. Hecho heroico, sequieren zapatos ó hasta los
e. — Separado del hato. Se- ñalado. Egregium faeiaus. ||
gatos tienen tos y romadizo.
grex, egis. Perteneciente al Hecho feo, indigno. Turpe, inref. V. G A T O .
nato. Gregarius, a, urn; gre- dignum facinus. — digna ele
Hastings, f. Ciudad de Inglagalis, e. — al hato de ganadola mayor admiración. Mirifiterra. Olliaa Asíioga, ee.
menor. Pecuarios, a, urn. — cissimum jaciuus. — m u y
hastio, m. Oposición, repugde ganado mayor. Armeníi- grande y gloriosa. Máximum
nancia á la comida. Fastiíius, armeniivus, a, um; ar- et pulcherriniumfiacinus.||
áiom, tcedium, ií¡ saíieías,
menlalis, e. El que lleva el pl. Hechos gloriosos. Res geatis. J|fig.Disgusto, tedio.
hato á cuestas. Sarcinarius, sta' ; preedara Jacta; gesta,
Tcediom, jasíiáium, ii.—que
a, oro. Andar con el hato á facía, orom. Hacer una ilusaltera el estómago. Nausea,
cuestas. Frequentius domici- tre hazaña. Prcedarum, pulce. Esto m e da hastío. Afalium mulare. Perder el hato. ehrum, illustre, luculentum,
gna me hujus rei satietas
Celerrime, precipitanter aliim moríalefiacinusedere, gecepií. Tener hastío. Fasíidire
quid faceré, exseqoi. Revol- rere, aggredi, suscipere.
ribos; ciborumsaíieiaíe íenever el hato. Excitar discordias. hazañería, f. Demostración
ri, ajfici.
Jongia, áissit/át excitare. Dar
afectada de escrúpulo', escánhatajar, a. Dividir el ganado al diablo el hato y el garaba- dalo ó admiración. Inanis amen hatajos, en porciones. Us. to, ó darse al diablo, ref. plifieatio. Hacer hazañerías.
como r. Abigo, is.
V. DIAULO.
Levia el vulgaria pro magras
hatajo, m. Hato pequeño de haute, m. blas. Escudo de ar- el miris pr dedicare, attollere.
ganado. Abactio, onis. || fig.mas donde se pintan las de Fluctué in sim¡ui lo excitare.
Muchedumbre de alguna co- distintos linajes. Stemtnatishazañero, ra, m. f. El que
sa, y así se dice : un hatajo genos.
hace- hazañerías. Vultuosas
de desatinos, etc. Copia, ce; Havre de Gracia, f. Ciudad de amplificator; tragcedias in
mulíiíuclo, inis.
Francia. Gratice portas.
iiugis agens. || adj. Pertenehatear, n. Disponer, preparar Haya, f. Ciudad de Holanda. ciente á la hazañería. Vultuola rojia para viajar. Vestimen- Haga cometis.
sus, ct, um.
ta acl itinerem apíare, collihaya, f. Árbol. Fagos, i. || Dohazañosamente, adv. Valerogere.
nativo de los discípulos al samente, con heroicidad. Strehatería, f. La provisión de ví- maestro de baile en lo anti- oue.
veres
con
que
sealgunos
abastece
á hayedo,
guo.
Saliatianis
áorioro
hazañoso,
sa,
El
que
ejePastorum
dan
viaticum;
y
van
losrepuesto
pastores
con
los
pastores,
el supellex,
cibaria.
ganado.
de
para
víveres
cuando
Peestorom
||
(jue
llectilis.
La
días.
anlleropa
hayal,
fagioeus,
hayas.
gisiro
De madera
yFaguíal,
ei
m.fagiuus,
áiscipolis
Sitio
de haya.
alis.
plantado
a,
Fugeos,
exhibiíum.
um.demahazmerreír,
cuta
heroicos.
rus,
um
um.;|illustns,
puleher,
|hazañas.
SeÉgregius,
aplica
m.adj.
El
Xuculentus,
Strenuus,
e.
á
que
los
divierte
prceclahechos
a, a,
S56
HEB
HEC
HEC
Los cabellos. Capilli. Corlaihechicero, ra, m. f. Encantaá Olí 0
i
U
''-Ira
cias ó -a (iguraridicula,Ri- la hebra, lig. Privar á uno de dor, mago, brujo, (jue comla vida. Vitee JUum ser are.pone hechizos. Veneflcn
áiculus la,mino o,
hazteallá, m. fam. La dema- Ser ó estar de buena hebra. I, ju-us, i, venéfica, nona, meijiciimeii-faria, ce
siada asp.-i e/.l en .-1 trato y fam. ¡tobusium, validuic
genio. Aspecfws durííies. Ín-hebraico, ca, adj. V. HEBREO. sirio:, it/is; incantaíor, •
fig. La persona que atrae y
hebraísmo, m. La profesión de
doles asper i tas.
he, interj. Sirve para llamar la fla ley de Moisés. Hebraísmos, cautiva la voluntad de las genatención de alguno, ó para i. || Idiotismo de la lengua he-tes. Ajilíease también á otras
cosas, como estilo hechicero.
manifestar alguna fatiga, aho- brea. Id.
go ó sentimiento. En, ecee, hebreo, m. El idioma hebreo. ¡ílanríiens, nlicu-ns, tis. Gr
Hebraica lingua, || El texto de hechicero. Tr-ivenefiícus, a
heos, lian, ab. || Junto con los
um.
adverbio» aquí y allí, y con hebreo de la Sagrada Escrilos pronombres M E , TE, LK, LA, tura. Hebraimtiit textum. J
hechizar, a. Según la creduliI,O, LAS, LOS, es un modo adver- fam. V. MERCADER.
dad del vulgo, causar á uno
bial para demostrar ó señalar Hebreo, ea, adj. Nombre de algún daño en virtud de j>acto
alguna cosa. En, ecee, éceil- Al.rahán, hijo de Heber, y de hecho con el diablo. Venéficas
lum, eecillam, cccislum, eecisus descendientes-. Hebneus, i.inficere, irritare; maleftci
siam. |¡ Usase también para || Lo |iei-ter.-e..-iite á los He- la-tlcre.-fig.Embelesar, suspreguntar 1o que no se enl ¡en- breos ¡lehr-ii , Hebraicos, a,
pender, cautivar, atraer la vode. Quid? ¡He! no seas tan
um. I| m. f. El que profesa la luntad, ¡ncani.a, as; alacio.
cruel. Alt ! ne sa-vi tantapere.
ley de Moi es. Hebneus, i. A blandió,rícrincia,is. M á s que
¡He! bueno está. Ah! satis la hebrea. Al uso de los he- si le hechizara. Incantatianc
est. H e aquí otra quimera. breos. Hebncoi-inn more.
guarís etla at ius.
Ecee nova turba, rixa.
hechizo, m. Encanto, encantaHebreos, m. y,'.. Los descenmiento. Vericfíciam. ii; venehebdómada, f. V. SEMANA.||E1 dientes de Heber, hijo de Sem
espacio de siete años, cuales y nieto de Noé. Hebrcei, orom. mi ni, i'neautamenturo,medicafueron las setenta hebdóma- Hébrides, f. Islas del Océano. mentum, i; medica men, tnt>.||
Todo aquello que sirve ¡jara
das de Daniel. Hebdómadas, Hebriríes, um.
hebroso, sa, adj. V. FIBROSO. encantar. 7c/. ||fig.Lo que
hebdómada, te.
hebdomadario, ria, m. f. Él Hécale, f. Una vieja muy pobre arrebata, embelesa y atrae la
voluntad ó los sentíaos. Blan(jue cu las comunidades ó ca- que hospedó áT esco. Heccelc; es.
bildos se destina para oficiar Hécate, f. Hija de Júpiter y ditio. illecebrcí, re. — para
Latona. Hecata, Hecaíe, es. ||enamorar. Philtrum, i; amacada semana. Heliríamaríarios,
Otra hija de Persa, hermana rarían! poculum.
hebi/omutícus, a, urn.
Hebe, f. Hija de Juno. Hebe,es. de Medea. 7c7. |j Sobrenombre hechizo, za, adj. Artificioso,
hebén, adj. Dícese de una es- de Proserpina. Brimo, os; in- fingido. Fictus, ementiti,
pecie de uvas blancas, gordas fierna Diana. Lo que perte- mulatus, factiíius, a, um. Lo
y vellosas, que forman un ra- nece á las dos primeras. 77e- que es de quita y pon, p. tátil, sobrejJuesto. Suba ii -ts,
cimo largo y ralo; y de las cateios, Heeateus, a, um.
vides y veduño que las lleva. Hecates, f. Isla cerca de Délos. supposititius, a, u.m. |.| Lo.pi
Hecates, is. || Otra cerca de está hecho y se hac- Uvce varíelas.
arte y ley. Affabre fiactos
hebilla, f. Pieza ele metal bien Lesbos. 7c/.
conocida. Fíbula, ce. N o fal-hecatomba ó hecatombe, f. hecho, m. Acción, obra. Fatar hebilla á alguno ó á algu- Sacrificios de cien víctimas de ctor», actum, i. || Suceso, aconna cosa. fam. Ómnibus nume- una misma especie entre los tecimiento . Gesta res. El
griegos y romanos . 77eca - asunto ó materia de (uie se
ris perjectum,absolutuoi esse.
hebillaje, m. El conjunto de tambe, es; Itecatombioo, ii.trata. Factum, i; res,ei. for.
hebillas de las guarniciones ó heciento, ta, adv. V. FECU- El caso sobre que se litiga.
7c/. — malo. Malefaetum, inaderezos. Fihii'laruiti series.
LENTO.
hebillero, m. Fibularum arti- Hécuba, f. Mujer de Príamo. dignóla, per-versum, illiheral
fiarinus. — de armas. Bellico
fex, venditor.
Cisseis, idis,
hebra, f. La porción de estam- Héctor, m. Hijo de Príamo y Jacta; res hela) gesta. Grandes
bre, lino, seda, etc., hilada queHécuba. Héctor, oris. Perte- hechos, obras magníficas, emsirve para coser y atar. Fi- neciente á Héctor. Hectoreos, presas , acciones señaladas.
áem, i. || Nombre del pistilo a, om. Descendiente de Héc- Maullada,'ium.
hecho, cha, adj. Acostumbrade las flores especialmente de tor. Hector-e crea tos.
do, habituado. Suetus, as.suela flor del azafrán. Croci pi- hectóreo, rea, adj. Pertenestillum. || En la carne, es lociente ó semejante ó Héctor. lus, ossiie/'aclus, a, um.\\ Ju
con algunos nombres, lo que
mismo (jue fibra. Filma, ce. \\ Hectáreas, a, oro.
En el lino, cáñamo y otras co- hecha, f. ant. V. HECHO,acción. tiene semejanza con las cosas
sas que se hilan, el filamento j| ant. V. F E C H A . De esta he- que significan los nombres, y
que contienen antes de lim- cha, m. adv. Desde ahora, des- así se dice: estoy hecho un león,
piarlas. Filamenía, orom. |J de esta fecha. Naac cerie, hoc un basilisco. Similis, e. |[ Junto
La parte consistente y flexible ipso íemporis momento. Quien con nombres de cantidad y el
adverbio bien, denota que la
de la madera (jue se labra y
ha las hechas, ha las sosjietuerce sin quebrarse, Ligni chas. ref. Qui male agit male cantidad es algo más de lo que
parsfie.rihilis.\\El hilo que jiulicat; vel in quo quis pee-se expresa. Superabunríons,
tis. ¡| Aplicado á cualquiera
el almíbar y otras cosas líqui- caví t,ríeeo est noo injuria
cosa con los adverbios bien ó
das hacen al verterlas. Gluíi- suspectus,
mol, significa la proporcionó
oosa, viscosa materia, liquihechiceresco, ca, adj. Perte- desproporción de sus partes.
áorurn
gluten.
||
La
vena
de
los
talli
pende
árboles,
meo,
de
carne.
metales
iois.
la
vena.
hierbas
aguja.
Offula,
en
—IjVeta,
de
la
y
Linea,
flores.
ce.
hilo
mina.
ñbra
|j
de
ce.
pl.
AfeStade
que
—poét.
los
hechicería,
acto
chizar.
ars.U
nefteus,
Veneficium,
supersticioso
V.Venéfica,
á
HECHIZO.
a,
la
f.um.
d.
El
hechicería.
arte
de
||maléfica
hechizar.
Cualquier
de heVe- faressitus,
paíraíus,
ejecutado.
H A C E R ybenefacíus.
HACERSE.
Facíus,
a,arius,
om. |
cointnissu.s,
Cumplido,
|perpelraíccs
||Obrado.
p. p. de
HEC.
HEG
UEl.
557
Gestus. || Fabricado, cons- onis. | [ Comjio,sici«ín de aquello jionde al fái de Cristo. Hegira,
truido. Preedut-tus.. |¡ Aca- que se hace Factura; J'a- arábica lera ; epoc/io, ce.
Heidelberg, f. Ciudad de Alebado. Efi'ectus. — de ante-dum, i; opus, cris; ell'ectio,
mano. Anteados.— ele barro. onis. || Composición, fabrica,mania. Heti/el/n-rga, ce.
Luteus, ct, om: lutamentuní,organización de cualquier cosa. Heindenhein, f. Villa de Alei. — con consulta de los Dícese especialmente del cuer- mania. Ane I-lacia;.
helable, adj. Lo que puede heauspicios ó agüeros. Auspi- po del hombre. Stt tnitira, te;
lar. Cougi-lationi obnoxios;
caíu-s. — con cuidado y dili- compositio, onis; campages, ••angelabais, e.
r
gencia. A at"at(is, enarenas. — is, || La figura ó forma exte-helada, f. Coagulación de los
de diversas piezas. Segmenta- rior de las cosas. Forma, fi- líquidos por ef rigen del frío.
tus. — por juego y diversión- gura, ce. || El dinero que se Pruína, ce; cangel.atia, onis;
Lusus, lusorius. — de harina
paga por algunas manufactu- gelu; glories, ei. — queabrasa
de cebada. Palentarius, ct, om.
ras. Operis jirelium, merces.el c a m p o . Uredo, ini.s. A r a
con helada, matarás la gra— de leche. Lácteos. — de || Ito'. Dícese de la persona quem a , ref. Conji-tul" gelu. uojunbo. Júnceas, juncinus, a,
debe á otro su fortuna, empleo, xice radices extir¡iontur.
' um. — en montón, ó junto en etc. Fortuna.' alteri áebitor. |¡
heladizo, za, adj. Quod
Jadíe
montón. Cangestitius, a, um.
El trabajo de hacer una obra. congelatur.
— con m u c h o trabajo y fatiga.
Opera, ce. L a obra hecha. helado, m . Cuajada m u v suave
Súdalas. — de nuevo, fictos.
Opus, eris. Cosa de bella de frutas, etc., que con hielo
muchas veces. Factitatus. —
hechura. Eleganti opere, afi-ó nieve se enfría en un molá obedecer. Obseqoi peritos.
de, etc. ftaps nice, gelu coa— ocultamente, á escondidas. fietbre Jacta res. Los que son
gúlala, t oncéela.
Sitbrepiilius. — de piedra. hechura de algún poderoso.
Acrohihus. — de prisa. SpeuQui potentium gratia ct cipe helado, da, p. p. de H E L A R y
111.1, A R s r.. y aclj. Congelado,
sticus, ct, om. — á escuadra.acl lionorem
creati, ececti
Normatus.
— de taracea, ó
cuajado por el rigor- del frío.
sunt. N o se pierde m á s que la
embutido de taracea. Sedáis,
Geliilim, egelidus, gelettus,
hechura, expr. joc. NUtilpreee. — de relieve, ó esculpido
ter pretium
áetriineoti est. congelatos, glacioitt.es, a, um;
de relieve. Edi/pus., a, um. N o Non
nimis dolencia fadeera. frigare, ¡¡laca;, gelu coucrehecho, no ejecutado.Infectéis.
tus, eonstrictus. || Aterido de
N o tener hechura u n a cosa,
H e c h o y derecho. Cabal, comliieitiai¡:.-, ct.
no poder hacerse. Minime fibei- frío. Hgematus,
pleto, perfecto.
Perfectus,
urn. — a l r e d e d o r . Circe ugeri posse.
absolutus. 11 Real y verdadero.hedentina, f. M a l olor, y el
lat'us, a, um. || L o que es ó
Reirás, e. A cosa hecha.
está m u y frío. Erigidas, a,
paraje donde le hay. Graveom . adv. Con certeza del éxito
um. |¡í¡g. S m p e n w o , pasmado,
lentia, ce ; J'u-tor, putar, oris;
de alguna cosa. Habita fl.de
atónito. Attanáns, stujiejctgravis odor; fétidos locos.
eveotus, exilies. A caso hecho.— de los hígados. Gravisprceetus, ct. om. ||fig.Desdeiioso,
m. adv. Adrede, efe propósito.
esquivo. Frigiríus, Ion gualas,
coráior-um ¡aditus.
Ex (taimo. A hecho, m . adv. heder, n. Oler mal. Fceteo, es ; ejuedóse helado al oír esto. Ad,
Seguidamente , sin interrupmale, graviter olere. || tig. ¡nec viudita obsttipuit. El río
ción. Iocessaoter, continente!-,Enfadar, cansar. Fastidium
está helado. Frigore fiuvius
continúale, continué. J] A cosa creare, jastiríire. N o hagáis consistit. Estoy helado de frío.
hecha, fr. adv. V . Á C A S O H E cosa q u e hieda. Cave ne maFrigore torpeo.
C H O . Por junto, sin distinción
lum jadas. Esto hiede. 77oe helamiento, m . El acto y efecto
ni diferencia, ioríis, rioiina- ficetet, putidum est.
de helar o helarse, e.etorto,
tirri. D e hecho. rri- adv. Efec-h e d i o n d a m e n t e , aelv. C o n hecongelado, onis.
tivamente. Profecía. || D e ve- dor, con mal olor, ¡ietulenter, helar, a. Escarchar, caer hielo
ras, con buena voluntad. Equi- jeetiele.
ó rocío helado. Us. m a s codeui. || for. Arbitrariamente. hediondez, f. V. H E D O R . || Lo
m u n m e n t e c o m o neutro imcontra el derecho. Arbitrio, q u e huele mal. Padilla res.
personal y recíproco. Celo,
arbiíralu. E n hecho de verL a hediondez y laceria de los
adgelo, as. || Cuajar, enduredad. Veré, re vera. Bien hepresos. Rearara sardes.
cer un Liquido con la acción
cho, con razón y prudencia. hediondo, da, adj. Asqueroso,
del frío, convertirle en rífelo.
Bene jactus; scitum est. Esto
que huele mal. Patirías, pe- Congela, gloria, us; gelu eanes hecho. Confiedum, conclaminosas, ¡'(eticáis, j'ecutiouscrescere,
,
comprimí, aástriniiiatum est; canjéela res est. a, uro; graveolens, tis. || fig.
gi. || Enfriar el agua ú otro
Hecho esto. H'es (tetis. Dicho I^a persona molesla, enfadosa
licor. Aquam
liienuire. \\ fig.
y hecho. Dietum, fío tum. Des- é insufrible. Molestos, infeSuspender, pasmar, sobrecopués de hecho el sacrificio. Li- stos, a, um ;(gravis,e.
ger á uno. Oliste peo, es ,- ohtóla. ¡ O h qué bien b.-ebo !hediondo, m . Arbusto de E s stupeseo, is. JJ lig. Desalentar,
¡ Grandemente! Bene, optime
paña de olor desagradable.
Timoeent
acobardar a uno.
factum 1 A m a l hecho, ruego
Fu-tiría anaggris.
táá-ut iti'-atere. L o que hiela.
y pecho, ref. Qut áeliquit, ee- hedor, m . M a í olor, olor pe,sGlceciaos, tis. || r. Helarse,
niatn imploret. A nuevos hetífero. Grcireolcittia, te; JIO- ponerse m u y fría ó lucria alchos, nuevos consejos, ref.
tor,firtor.pa-t/or,aris; teter- guna, persona ó cosa. <•'<
Consiliasuccessihus adáptamrimusodor;
intolerabilis oda- congelasco, is; eonglaeio, as,
ela. Perdonar hecho y por ha- r-is ¡in I i tees.
f
frigore ohrigere, r-ii/ere, ricer. Nimis indulge ate m esse. hedrar, a. agr. pr. Rioj. Hacer
gescere. [I Consolidarse, coaHacer de hecho, obrar según
la segunda cava en las viñas.
gularse alpina cosa pie falsu arbitrio. Sine oajusqtuam
Vincas iterare.
tarle el calor ne.-esario para
sententia perpetrare. Llevarlo h e g e m o n í a , f. Supremacía de
maulen, rse en el estado de
á hecho. CotUinuare sine inun estado sobre Jos d e m á s asotermissione; caiuinenter adciados para un fin. Prittcijia- líquida : c o m o la grasa, el
quirí agere. Del dicho al he- tus, us; iiufici-ium, ii. Perderplomo, ele. Us. algunas veces
cho hay gran trecho, ref. V. la. hegemonía. Pi in<¡jiatu cle- c o m o a. i'otojulo, as. || S e carse los arboles, [llantas y
DICHO.
fiei.
fruías por la congelación de
hechura, f. L a acción y efecto hegira, f. Época de los años
sus h u m o r e s y jugos, produde hacer. Factoro, ee.; factio, entre los m a h o m e t a n o s . El prim e r año de la hegira corres-
558
HEL
HEM
HEN
Helicaón, m. Fundador de Pa- hemiciclo, m. V. SEMICÍRCULO
cida por el frío. Congelo, as.
hemicrineo, f. med. V. JA— al rededor. Circorngelor, dua. Helicaón, onis.
aris. Lo que no se puede he-hélice, f. astr. Constelación bo- QUECA.
real, la Osa mayor. Hélice, Hemimonte, m. País de Tralar. I neón g elabilis, e. Cuando
es; Ursa major. || geom. V. cia junto al monte Hemo. Heese ha helado la leche. Cum
loe concrevit. Heláronse las ESPIRA.
rnimans, tis. Sus habitante
viñas. Viocaroro gemnue fri- Helicón, m. poét. V. PARNASO.
Hu'irámantani, orum. Lo que
gore ahriguerunt, urecline heliogábalo, m. fig. V. GLOles pertenece. Hcemonius, a,
exaruerunt. Alguno está he- TÓN.
lado de espanto. Metus ali- heliómetro, m. Instrumento om.
hemina, f. Entre los Romanos,
qoem examiaaf. Se le hiela
para medir el diámetro del medida de líquidos y granos,
en pwn en el horno. Occidií ei
sol. Heliomeírum, i.
la mitad de un sextario. 77esol cum ceáltuc esset dies. OeHeliópolis, f. Ciudad de Egip- mincx, ce. || Medida de granos
ciáii ei sol in meridie.
Hele, f. Hija de Atamante, her- to. Hcliopolis, is. Sus natu-en algunos pueblos de Castimana de Creteo. Creíheia vir- rales y habitantes. Heliopoli- lla y León, equivalente á la
íce, arum.
tercera parte de una fanega.
go ; Helle, es.
helioscopio,
m. Una de las Hemiaa; tedia meáirooi pars.
helechal, m. El sitio poblado
de heléchos. Locus filicibus siete especies de titímalo ó le- Lo que tiene una medida de
chetrezna. Helióscopium, ii. ||una hemina. Heminarios, a,
consitus.
helécho, m . Planta. Pteris, Anteojo para observar el sol um.
idis;filie,icis. — hembra.con vidrios ahumados. Id.
hemisferio, m. geom. La mifarm. Planta de tallo ramo- heliotropio, m. Girasol, planta. tad de una esfera. HemisphceSolsequia,
ce;
solsequium,
ii;
so, etc. Thelypteris, is; filar
rium, ii.
femina. — macho, farm. Plan- bellio, oms. || Planta del Perú.
hemistiquio, m. Medio verso.
ta de tallo sencillo, etc. Poly- Peruvianom helioíropiom. ||Hemisíicliium, ii.
Piedra preciosa. Helioíro- H e m o , m. Monte entre Tracia
pae/.ium, ii;fielixmas.
y Misia. Hcemus, i.
helena, f. Meteoro ó fuego fa- piom, ii.
tuo que suele aparecer sobre heliotropo, m. V. H E L I O T R O - H e m ó n , m. Hijo de Creón.
PIO.
algunos cuerpos después de
sEmoa, oois.
una tempestad. Helena, ce; Helmstadt, f. Ciudad de Ale- hemorragia, f. med. Flujo de
mania. Heimstaáiom, ii.
Helene, es.
sangre, especialmente de las
Heloro, m. Río de Sicilia. He- narices. Hcemorrhagia, ce.
Helena, n. pr. Helena, ce. ||Isla
lónos, i.
del mar Egeo. Id.
hemorroida, m. V. H E M O R R O O
Helenio Acrón, m. Famoso helsine, f. La parietaria, hier- || med. V. HEMORROIDE.
gramático de tiempo incierto, ba. Helxioe, es.
hemorroidal, adj. med. Perteilustrador de Horacio. Acron, Helvecio, cia y
neciente á las almorranas. HeHelvético,
ca,
adj.
El
natural
onis.
morrhoiáalis, e.
helenismo, m. Idiotismo ó mo- de y lo perteneciente á la Hel- hemorroide, f. Almorrana.
do de hablar de la lengua vecia, hoy Suiza. Helveíius, a,Marisca, ce; ficus, i; hcegriega. Hellenismus, grceci- um.
morrhois, idis.
hematites, f. Piedra mineral. hemorroo, m. Culebra. 77cesmos, i.
helenista, m. Nombre de los Hcemaíiíes, ce.
rtiorrlwis, idis.
judíos de Alejandría, de los hembra, f. El animal que con- Hems, Chemps, ó Hams, f.
que observaban los usos grie- cibe y pare. Femioa, ce. || En Ciudad de Asia. Eroisa, ce.
gos, de los que hablaban la las plantas, la que fecundada Henao, f. Provincia del País
lengua de los Setenta, y de por el macho lleva el fruto. Bajo. Hannonia, ce.
los Griegos que abrazaban el Plaoía femioa. ||fig.La pie- henar, m. Feno consitos ager.
za que tiene un hueco donde
judaismo. Hellenista, ce.
Henares, m. Río de Castilla la
helera, f. El grano con mate- se introduce otra, como en los Nueva. Fcenarius, ii.
corchetes,
rejas,
llaves,
etc.,
ria que sale á las aves en la
henchidor, ra, m. f. El que
rabadilla. In pcesserum uro- y el mismo hueco ó agujero. hinche ó llena. Implens, tis.
Cavafibulee pars. ||fig.Molde
pggio pústula.
henchidura, f. y
Helespóntico, ca, adj. El na- en que se vacia alguna masa, henchimiento, m. La acción y
tural de y lo perteneciente al para formar un modelo, mol- efecto de henchir. || En los moHelesponto. Hellesponíius, dura ófigura.Forma, typus. || linos de papel, el suelo de las
fig. El pelo delgado y lacio
Hellesponíiacus, a, om.
pilas sobre que baten los m a Helesponto, m. Estrecho que del racional, y la cola delgada zos. Solum, i. || pl. náut. Los
separa ía Europa del Asia me- de los caballos. Mollis, laa- maderos que se meten en el
guiáa ccesaries. — del macho
nor. Helespontus, i.
hueco de la ligazón de los buó mulo. Hiooa, ce. — d e l corhelga, f. ant. V. A R M E L L A .
ques. Ligna caris fiarciendis.
helgado, da, adj. De dientes chete. Uacinuli orbiculus. —henchir, a. Llenar apretando.
ralos y desiguales. Discrimina que cría sus hijos. Matrüe, Calco, as. ||fig.Hablando de
iris. A la hembra desamorada
dentium habeos.
cosas inmateriales, es darlas
á la adelfa le sepa el agua.
helgadura, f. La desigualdad
en abundancia, etc. Saíio, saomnia siní non
de los dientes, y el espacio ó ref. Amara
lara, as; impleo, repleo, examaotáhueco de uno á otro. Deotium
pleo, compleo, oppleo, es. Dios
hombrear, n. Mostrar el m a áiscrimiaa, separatio, áisjoohinchió el mundo de toda clase
cho
inclinación
á
las
hembras.
cíio, rima.
de bienes. Déos explevit munFeminas nimis appelere. |
helguera, f. V. H E L E C H A L .
áurn ómnibus bonis. Hinchió
heliaco, ca, adj. astr. Se aplica Engendrar más hembras que de mentiras sus libros. Puerial orto ú ocaso de un astro. machos ó sólo hembras Felibus
jabulis
rejersit
libros.
hejüante,
Heliades,
Heliacos,
Fielia.it/ies,
de
SolFaetonte.
y deff.
Clemene,
.a,
Las
Flor
Heliades,
om.
tres
de
eos.
sol,
hermanas
hijas
om.
hierba.
del hembrilla,
Frumeoti
factos,
que
pr.
nudo
minas
Rioj.
entra
que
gignere.
laEspecie
genus.
pieeecita
otra.
da
f. En
mucha
Capa
algunos
depequeña
trigo
harina.
pars.
artemeen
j| hendedor,
hendedura,
r.
cuerpo
superficie.
hiende
dens,
Henchirse,
tis.
ó
sólido
raja.
ra,
Tego,
f. cubrirse
que
Abertura
Fináens,
m.
no
opperio,
f. le
El
alguna
en
divide
áifiinque
unis.
HEP
HER
HER
559
del todo. Rima, fissura, ce; Egipto en que hay siete ciu- con zumo de plantas venenofissum, i; infissio, onis. \\
dades. Heptápolis, is.
sas. Dícese de los dardos, saeAbertura, raja, rendija, raja- Herac, f. Ciudad de la Arabia tas, etc. Venenosis herbis iadura. 7c/.
Pétrea. Petra, ce.
feeíos.
hender, a. Rajar, abrir. Findo,Heraclea, f. Ciudad de la Gre- herbolario, m. El que sin prindefináo, infi.náo, pro findo,cia Magna, del Ponto, de Si- cipios científicos recoge hierdifijaclo, confindo, ts. \\ Corria, de Tracia, de la costa ele bas y plantas medicinales para
tar, dividir por medio. Sciodo, Venecia. Heraclea, ce. Perte- venderlas. Medicarum herbarescindo, áiviáo, is. \\ fig.
neciente á estas ciudades. 77e- rum veodiíor. ||fig.El exAbrirse paso ó camino. Viam
racleopolites, os; Heracleotitravagante y raro. Mobilis,
aperire. ||fig.poet. Caminar cus, Heracleos, Heraclius, a,volubilis, e; inconstans, tis.
por algún líquido ófluidocor- um; Heracliensis, Heracleenherborización, f. bot. La actándole. Fináo, áiviáo, is. — sis, e.
ción y efecto de herborizar.
con cuñas. Cuneo, as. Se hen- Heráclito, m. Filósofo de Efe- Medicarum
herbarum perdió á lo largo en dos partes. so. Heraclitus,'i.
quisitio.
Duplícelo io longituáinem heráldica, f. El arte que trata herborizar, n. bot. Recoger y
difflcltí. || r. Hendei-se, rajardel blasón. Heráldica, genti- reconocer plantas y hierbas.
se. Hio, as; bisco, faiisco, is.
liíia ars.
Medicas herbas perquirere.
— en dos partes. Discedo, is.heráldico, ca, adj. Pertene- herboso, sa, aclj. Abundante
hendible, adj. Que se puede ciente al blaósn y al que se de hierbas. Cesposus, herbohendir ó rajar. Sestssilis, fisdedica á esta ciencia. Geníili- sus, herbidus, a, um; hersilis, e.
tíos, heráldicos, a, um; fe-bens, tis.
hendido, da, p. p. de hender, cialis, e.
Herculano ó Torre de Greco.
henderse, hendir y hendirse. Heraldo, m. Rey de armas. f. Ciudad en Tierra de Labor
Rajado. Fissus, a, um. — en Heraldicus, i.
cerca de Ñapóles. Herculados partes. Bifidus, biflssus,
Herat, f. Ciudad de Persia. num, Herculaneorn, Herculabáiutcus, a, um. — en cuatro Aria, ce.
oium, ii. Natural de ó pertepartes. Quadrificlos, a, om.—
herbáceo, cea, adj. Lo que neciente á esta ciudad. Heren muchas partes. Multifidus,tiene la naturaleza de la hier- colaoeosis, e.
a, om. Tierra hendida. DUlu- ba ó sus calidades. Herbáceas, Hercúleo, lea, adj. Perteneda térra.
a, um.
ciente á Hércules, ó lo que en
hendidura, f. y
herbajar, a. Apacentar el ga- algo se asemeja á él, ó á sus
hendimiento, m. V. H E N D E nado en las dehesas ó prados. cualidades. Herculauus, HerDURA.
Pasco, is; pascua prcebére. ||
culaneus, Herculeus, Herahenestrosa, f. Terreno poblado n. Pacer, pastar el ganado. clius, a, um.
de hiniestas ó retamas. Locos Us. como a. Pasco, is.
Hércules, m. Hijo de Júpiter
genisíis consiíos.
herbaje, m. El conjunto de y de Alemana, héroe tebano;
henil, m. El lugar donde se hierbas de los prados y dehe- hubo otros cinco de este nomguarda el heno. Fenile, is.
sas. Herbaria pascoa. \\ De- bre. Hercules, is; Moncecus,
Heoiocos, m. pl. Pueblos fie- recho de pastos que se cobra i. Los nietos de Hércules. Herros de la Sarmacia asiática. en los pueblos á los ganados culei prognatá La fuerza de
Henioclii, orum.
forasteros, etc. E pascáis tri- Hércules. Herculeus labor.
Henley, f. Ciudad de Ingla- boíom. || Tela áspera de hier- Leí décima parte de los bienesterra. Aacaltíia, ee.
bas semejante al camelote. ejue se consagraba á Hércules.
heno, m. Hierba. Fenum, i. D e Herbácea ida.
Herculeus queestus. Por Hérheno. Feneus, a, um. Lo que herbajero, m. El que arrienda cules, á fe mía; fórmula deproduce heno ó le pertenece. el herbaje de los prados. Pa- jurar los hombres. Meáius FiFenicularius, a, om. Tierra scoororo cooáucior. || El queáius, Hercle, Hercule, Mesembrada de heno. Fenieula- da en arrendamiento el her- hercle, Mchercicle, Mehercuriura, ii. Cosecha del heno, ybaje de sus dehesas. Pascuo- tes. Hércules entre el vicio y
la siega de él. Feoisecia, ce;rum localor.
la virtud. Hercules in bivio,
fienisecium fenisicium, ii. herbar,
Sea. Aderezar ó adobar- in trivio, in compitis.
gador del heno. Feniseca, ce; los cueros con hierbas. Her- hércules, m. Epilepsia, gotafienisector, oris ¡feoisex, eds.
bis coria concinnare.
coral. Herculeus morbus. ||
henojil, m. V. CENOJIL.
herbario, m. Botánico, el que astr. Constelación boreal. Geheñir, a. Sobar la masa. Afas- profesa la botánica. Herba- oiculatus, i.
sam subigare. Hay mucho que rios, ii. || bot. Colección de
heredad, f. Posesión, patrimoheñir, fam. Longa via supe- hierbas y plantas secas. 77er- nio, porción de terreno cultirest; áifiiciliara restant. baria colleetio.
vado. Ager, gr-i; fuadus, i;
hepática, f. Liquen, planta queherbario, ria, adj. Pertene- prcedium, ii; possessio; res.
cura los empeines. Liciten, ciente á las hierbas y plantas. \\ Casa de campo cercana á la
enis. || Nombre de las plantas Herbarios, a, om.
ciudad. Suburbaoum, i. — de
que tienen virtud para curar herbazal, ni. Sitio poblado de año y vez. V. TIERRA. — dislas enfermedades del hígado. hierbas. Herbosos ager.
puesta en figura de ladrillo.
Pulmonarius lidien.
herbecer, a. Empezar á nacer Pliathus, i. — que engaña,
hepático, ca, adj. med. El que la hierba. Herbasco, herbesco, que no da el fruto quje propadece del hígado y lo perte- is.
mete. Meoáax fuoáué. — doneciente á esta viscera. Hepa- herbífero, ra, adj. poét. Lo que tal. Dótale prcedium. — sobre
iicus, a, um.
produce hierba Herbifer, a, que se litiga, Litigiosum. —
Hepenhein, f. Villa de Alema- om.
grande. Laíifuodium, ii. —
nia. Apianum, i.
Herbita, f. Ciudad de Sicilia. pequeña. Possessiuacula, ce;
heptacordo, m. La séptima es- Herbita, ce. Natural de ó per- preediolum, i- Quien pequeñaH
heptágono,
tiién
pasón.
ángulos
pecie
e p t ácomo
pcomprendida
o
Hepiacharáos,
y
l isiete
adj.
sm.
, fgeom.
Hepíagonum,
lados.
. Provincia
enD
Us.
el
ei.siete
diatamde
i.|herbolado,
herbívoro,
de
los
bitensis,
teneciente
hierbas.
animales
ára,
da,
se,
Herbarum
esta
que
adj.
adj.
is.
ciudad.
séSe
alimentan
Inficionado
dice
eácex.
Herde heredado,
DPauperis
dís,
heredad
A R yprcecíiis
adj.
tiene,
esí
da,
Hacendado.
oomerare
p.
á paso
abundans.
p. delapecus.
Hmide.
FunE R EEstar
-
560
H Eft
HER
HER
heredado. Paterna
praittct hereditario, ria, adj. Pertene- hería, f. V. H A M P A .
passidere.
ciente á la lien-ticia y lo que herida, f. Llaga, golpe reciheredamiento, m . Haeien-I.. d. c o n e s p o n d e por ella. Hue-rebido que causa efusión desanc a m p o , bienes raíces, jiosesrotlilarius, a, um.\\ fig. L o q u e gre. Plaga, ce; vulnus, éris;
nes. Baña, tirata ; J'oeultutes, nasa de padres a hljai corno
i aln era la i. onis; ccedes, ÍS.\\
las enferru edades, cOstumL a acción de herir. Percuseío,
bres, ele. 7c/.
-•oo, taii.o tje-. Ofensa, agraheredar, a. Adquirir bienew por
vio. Injuria; ajf'eosÍM. ¡| Aflic.disposición tes tai ríe rita ria ó le- hereje, c o m . El cnslia .o que
ción del ánimo. Animi anejar-,
gal. In alicujus J'artitnns hee- se aparta de los priueivios d e
la religión católica. Heeretícrucuitnsc cetr.Locus ubidtreáiturio jure venire, sucoecus, i; a recto Jláei c/ogiunic iintttíur avis a falcóme insedere; alicujus honorum
hcettli.enus. Herejes que con ne- cuta. — cerrada" enteramente.
retá-in esse; alicujus luered'itnle obveoii-e; eo vctcuum cio deseo del martirio se da(ibrínelu 'itc.uri.r. — dada por
lia a mueríc á sí mismos, Ci.r- eletárs. Con am ruinéis. — en
venire; hcerediuitetri adire;
cumcclliones, um
reñiré;
ríirdius cal aliquem
una sien. In tempus vulnus. —
tuei-ei/iteitetri (eruei-c. |¡ herejía,
Dar
','. D o g m a contrario ágrande. C/nroniorn, ii. — leve.
a uno heredades, bienes ó polos |irjne¡j)ios de la religión
Destrictam vulnus. — penesesiones, ¡iim/is, prcetli'is doCatólica. Ha-resis, is, OOS; im- trante. Alie at/o.i ium. — pronare. \ fig. Tener los hijos la« pium, üfíríe a/('rittuit ríogma. funda. Demissum.—
reciente,
inclinaciones ó ¡propiedades de
[J lig;-. Sentencia errónea contra caliente. Ferreus. — recibida
los padres. Majorain morihiis los principios de alguna cienen el peoho. Arírersum. Lo
assimilari. — con otros. 7n
cia ó arte. Litlerurim error.
que llena la herida y hace
partan
lucreáitatis voeari.
|| tig. Palabra m u y injuriosa
ere-eer la carne. Anctpis, is;
H e heredado de un jiariente
contra alguno. Injuria, te; con- aiiaplerotieus, a, um. Murió
mío. Mihi ¡uererítías Ct pro- virium, ii; prohrum, i. Dejar la de m u c h a s heridas. Crebro
pinquo venit, invenid Quien
herejía. Hceresiat alijorare.
vulnere oonfussus, ccnsciuciano hereda, no medra, ref. 7-'ar- exse'-rari.
tu.s occahait, e ranintalus esí.
ile et áifiieulter res jnmilia-herén, f. Yero, legumbre. VeVolvió sin ninguna herida. 7¿ris augetur.
rom ervum.
¿cesus, nullo etecepta vulnere
heredero, ra, m . f. Aejuel á herencia, f. Sucesión en los
reáiit. Manifestar la herida.
quien le pertenece u n a herenbienes del difunto. Hcereríitas, cir. Abrirla para conocerla
cia. Hceres, eríis; nostpartor, atis. || L o s bienes y derechos bien. Vulnus patela, ere. R e oris. — absoluto, de toda la
adquiridos jjor ella. Patrirnocibir una grande y peligrosa
hacienda. Ex. asse, ex lihellü niom,ii; as, assis; lucreditas. herida. Lueulentam
plagam,
hceres. — de la tercera parte. — (jue por falta ele aquél á
genre, per-ierdosum, mort i fieEx tríente ¡aeres. — de la
quien pertenecía recayó en
rom, iasanabite vuloos cu-ciotro. Cotillea luereríitas. —
cuarta. Fx quadrante. — de
¡iere. Renovar la herida, fig.
la sexta. Eo: sextante. — de
yacente, for. Aquélla en q u e
Acordar 1o que causa sentila duodécima. Ex onda. — no se lian hecho aún las par- miento. Dolorem
renovare,
ticiones,
ni
ha
entrado
en
ella
ínetnnrare. Resollar por la
de los dos tercios. Ex hesse.
Ja.ee.ns,
Aceptael
heredero.
herida. Halituro per vulous
— por adopción. Insáivus ¡iceemitiere. || met. Explicar el
res — á falta del primero. In ción de la herencia sin delibe
rar. Hcei eáitntis sine cretione sentimiento reservado. Diu oesecundara spern Iteeres. — fiailitia. Aceptación de la he- culíum áolorem
exprimere.
deicomisario. Firíu ci arios,
rencia tomándose
término
Tocar alguno en la herida.
fiáeieommissar-áes lucres. —
para deliberar sobre ella. 7to
fig. Hablarle sobre lo q u e está
'instituido en el testamento.
ctríeunt/tt laeredittite deltlieresentido. Dolorem
renovare.
Testamento
hceres _ — sustituido. Secuoáus. — único, uni- ralio. Aceptar, recibir, tomar heridero, m . Locus e quo vulla herencia con beneficio de
nus infiigitur.
versal. Ex omni/ius haois hceinventario. Ex eríilo hananeiiiherido, da, p. p. de H E R I R y
res. — de las inclinaciones d e
índice licererítíatem cali re; ex
los padres, fig. Majarum
moH E R I R S E y adj. El que ha reres exprímeos. — en primero, prodito lucrretátatis penieulo cibido golpe ó herida, letus, a,
lecereditatem aecipere. Nihil
segundo, tercer lugar. 7n priom. — antes. Pr-cesauciatus.
ma, secunda, tertid cera, hce- nássi possessa exsolveiiríijure — con saeta ó flecha. Sagitres. — en ultimo lugar. 7n ima luereríitnteni ctríquirere. Adirtettas. — de u n rayo. Fulmine
la herencia, for. Admitirla,
cera. — que no es pariente.
ríe ocelo contactos, ta,•tos. —
Alienior hceres. — con otro. aceptarla. Htereditatem acade nn rayo fulminado. FulmiCohceres, eríis. — si algo so- re, aecipere. T o m a r posesión
iiatns, o, um. M u y herido.
bra. Rcseáoi Iteeres. — forzo- de la herencia. 7c/. H o y he
Pnesaut iatus. Cosas heridas
recibido posesión de la he-,
so. El que no jiuede ser exdel resplandor. Astro¡mplecta,
rencia conforme al testamento.
cluido de la herencia sin causa
arum. M a l herido! El ejue está
Haríie ex testamento a-cci
legítima. Necessarius ¡ueres.
herido gravemente. Gravi vul• Perteneciente á los bienes ele lu.ereclitcitem. Aufidio, junta-nere affectus: male saueius.
mente con la herencia de su herque no hay herederos legítiEstá herido. Vulnus accepit,
m a n o Apio, parece c o m o que
m o s , que se adjudican al puetulit. Habiéndole herido de
ha recibido el a m o r ejue este
blo. Cailucarios, a, um. Instimuerte. Leiíhali vulnere actución de heredero sin carga
profesaba. Aufulius, Jratris cepto. Ser herido de u n rayo.
alguna. Libera cretio; libera
Apa amorem erga me cum re- De ca-lo iei, tangí. A pnto
creíame aá Ineretátatein vo- ligua, laereditate crevit. herido m . adv. Vnlidiseimo
oatio. Institución de heredero
heresiarca, m. Kl autor de (ia mar-e.
sin coheredero. SimpU'x ereuna herejía. Hcer-esinreha, ee; heridor, ra, m . f. Percussor,
da. H i z o m e su heredero sin
iittpii ilogmatis architeetus, oris; feriens, tis.
una ¡sarga.. Hcereáeto me
auetor, fabricator, , outlaiar, Herilo, rri. Filósofo calcedonio.
Id,era cretione seripsit. Insto propagator, i/issemiunlor.
Herí 11 us, i. || pl. S u s discípu¿o ó j>or heredero heretical y
los, ¡h-rilti, arum.
c o . for.. Hierei/ern ati- herético, ca, adj. L o (jue perere, lit.stituere, j'atenece .-i la. herejía ú al hereje. herimiento, m . El acto y efecto
tamento relinquere.
| de herir. Pereusua, onis. || El
Heereti us, a, um.
um.
HER
HER
HER
561
roncurso y junta de vocales en
sentido místico. Consocio, as;
mi madre. Avunculus meus.
una dicción ó dos.Elisio, onis. coojuogo, is.
La hermana del marido. Glos,
herir, a. Hacer herida. Saucio,hermanazgo, m. y
ores; ex mariío sóror. La hervulnero, convulnero, as; conhermandad, f. Relación de pa- mana de la mujer, cuñada del
fioáio,configo,figo,cceáo, subrentesco entre hermanos. Ger- marido. Uxoris, ab oxore sófundo, percello, impello, permanilas J'rctternitas, atis.||fig.
ror. Cosa perteneciente á .la
cutio, ico,fierio,is; vulnus
Amistad, unión íntima de vo- hermana. Sororios, a, om. —
infiigere, imponere, infierre,
luntades. A rniciíia, ce; familiaal hermano. Fraternos, a, om.
imprimere. || Sacudir, dar una ritas,coaj'rateraitas,atis.\\ñg.
Matadordel hermano. Fratricosa contra otra. Percutía, is.La correspondencia de algu- cida, ce. — de la hermana. So||fig.Ofender, agraviar con nas cosas entre sí. Similitoclo,roricida, ce. Se quieren como
palabras ó escritos. Injuriar, iois; cequaliías, atis.||fig.hermanos.
CoSunt amore gearis; ojfendo, Iceáo, is- — el
fradía. Saciadlas, coafiraleraimina Hermano ayuda y cusol alguna cosa. Tender sobre ías.||fig.Agregaciónde alguna ñado acuña, ref. A'ora eadem
ella sus rayos, ¡rraáio, as. — persona á una comunidad re- ledro ac J'ratri fieles Itabenlos instrumentos de cuerda. ligiosa. Fraleroiías. Santa áa. Entre"padres y hermanos
- Pulso, as. — el oído ó la vista.hermandad. El tribunal que no metas tus manos, ref. ProHacer los objetos*imj)resión en procedía contra los delitos co- pinquorum jurgia ipsi comestos sentidos. Ferio, is. —
metidos en el campo. Aáversus ponaní.
por debajo. Subjbáio, is — grassaíores soc/alitium.
Hermanos Arvales, ni. pl.
antes ó primero. Prcecutio, is.
hermanear, n. Usar el trata- Doce sacerdotes de Ceres y
— con rayos. Fulmino, as. —
miento de hermano. Fratrem
Baco que sacrificaban jior la
de punta "y de corte. Apurar in sermone appellare.
fertilidad de los campos. Aral contrario, no dejarle reso- hermano, na, m. f. La persona rales j'rafres.
llar. Punetim ac ccesim J'erique con otras tiene padres co- Hermanstatd, f. Ciudad de Alere. — en la cara con una pie- munes. Fratcr, iris; sóror, mania. Cibinium, ii.
dra. Os saíco occupare. — con oris. || Tratamiento que se danHermanstat, f. Ciudad de Tranla honda. Fondilo, as. — con los cuñados. Dícese también silvania. Hermanopolis, is.
saeta ó flecha. Sagitto, as. — hermano político, hermana po- hermanuco, m. Nombre de
leve, ligeramente con una fle- lítica. Levir, irá || El lego ó desjjrecio que se da átoslecha. Summum
corpus arun- donado entre los regulares. gos y donados. Despicabais
c/ine distringere. Lo queSodalis laicos. ||fig.La per-laicos.
jmede herir ó hacer herida. sona que tiene el mismo pa- Hermenegildo, m. n. pr. 77erVulnifleus, a, um. Que hiere dre moral que otra, como un inenegiláos, i.
con el cuerno, que topa. Pe- religioso, un cristiano respecto herméticamente, adv. Se usa
•tulcus, a, um. La lanza lede los demás de su clase. Ejus- con el verbo cerrar, y signihiere ligeramente. Lancea cor- aero sodalitatis socius, cofica tapar una vasija por su
pas vuloere áegustat. Una mes. ||fig.El que participa de extremidad con la misma mavoz ha herido, ha llegado á las gracias y privilegios de al- teria de que es ella. Se dice
mis oídos. Vox aures meas guna comunidad religiosa. Spi- por extensión de todo lo que
pepulií. Herir las letras. Pro- ritualium booorum religiososestá bien tapado. Hermetice.
nunciarlas . Verba pronun- eommunilalis ob J'raterntícthermético, ca, adj. Se ajilica
tiare, exprimere. Después fué lem pariieeps. ||fig.El indi-al cierre de una vasija por su
herido con la espada. Deiade viduo de alguna cofradía. Pice extremidad con la misma maglciclío percussus esí. Habiensocietatis correes. || fig. Una
teria de que ella es. Hermeti-,
do sido herido Tolomeo por cosa respecto de otra seme- cus, a, uro.
un dardo envenenado. Quum jante. Germanos, a, um; si- Hermias, m. Tirano de Atar¿Ptolomceus telo veoeoaio idus
milis, assimilis, e. — bastarna. Ateernites, ce.
esset. Algunos siervos son he-do. El habido fuera de ma- Hermíone, f. Mujer de Cadmo.
ridos. Servi nonnulli vulne- trimonio respecto del legítimo. Hermiona, ce; Hermione, es.
rceotur.
Illegitimusfiraler.— carnal. || Hija de Menelao y Helena.
hermafrodita y
El ejue lo es de padre y madre. Id. || Ciudad del Peloj)oneso.
hermafrodito, a m b . El que
Germanos j'raler. —" coadju- Id. Lo perteneciente á esta
reúne en sí lóselos sexos. Dí- tor. Laicos Jesuíta, adrnini-ciudad. Hermiooicus, Hercese también de los anímales síer, adjulor. — de padre ymiooos, a, om.
y las jilantas. Audrogyaus, madre. V. C A R N A L . — de le- hermosamente, adv. Con her¡terinaphroáiius, i.
che. El hijo ele la nodriza res- mosura. Formase, pulelue,
Hermágoras, m. Retórico grie- pecto del ajeno que crió. Col- venuste, decore, jj lig. Con
go. Hermagoras, ce. Lo que
lacíaneos, collacíeus, collapropiedad y perfección. Af/'aie pertenece. Hermagoreos, a,
cíius, a, om. — de madre bre, perj'ede, proprie.
solamente. Matruelis firaler.hermoseador, ra, m. El ó 1o
um.
— de jiadre solamente. Pct- (jue herniosa. Exornaos, tis.
hermana, f. V. H E R M A N O .
hermanable, adj. Lo que per- íruelis. — de la tercera abue-hermosear, a. Adornar. Detenece al hermano ó puede la. Ahavaaeulas, i.— del ter- coro, áej'ormo, orao, aáortto,
cer abuelo. Aban/ita, ce; ab- exorno, as. Los Escipiones
hermanarse. Fraíerous, ce,
patruus, i. — del trabajo. V. hermosearon su patria con-los
um.
G A N A P Á N . — entero. V.' H E R despojos y los triunfos. Se?¿hermanablemente, adv. V . M A N O de padre y madre. —
piones patríam soam spoliis
FRATERNALMENTE.
medio. El que solamente lo es íriumpliisque áecoraverunt.
hermanado, da, p. p. de H E R jior parte de padre, ó por parte Con lo fjuc creo que puede
M A N A R y adj. Lo que es igual y
de madre. Patrudis, matruehermosearse el discurso
y
36
DICC.en
ESP.-LAT.
uniforme
todo á otra cosa. lis. — de un parto. Gemellns,
darle mayor brillo. Qui Inés
Conformas,
aiqualis,
e.jungo,
hermanar,
cer
mo,
conjuoga,
Us.
átambién
copulo,
uno hermano
a.
connecto,
como
Unir,
socio,
r.
uniformar,
deas,
Conjbrotro
is.
en
|| H a
sororcula,
padre.
amado.
—
gemíaos,
V.
- Hpequeño.
E R MMeus
ADulcissimus
Na,
O ce.
de
om.
paíruus.
Frcttercolus,
madre.
Hermano
— uterino.
firaler.
—Elmuy
de
de |
mi
i;
hermoso,
so,
mosus,
candiclus,
orationem
nari
gracioso,
poto.
bonus,
Sa,
or-oar-i
almus,
adj.
agradable.
luculeuttts,
Bello,
et
decorus,
vistoForillumi-
HER
HER
HER
inra. Férrea, sopul, Iter, a, um; deeens, tis; H e r o f l i e , f. Sacerdotisa de
ftir-ii,
fiu -, insigne. — á Apolo Esminteo. Heropftile.es. lea equi uiigiilam opjirimere',
la vista. Viserulus, a, um; heroicamente, adv. C o n he- premere. Mostrar las herra-roicidad, IIeroice, egregia, duras. Calcitrare. 'fig-íauí.
tabilis, e: acl aapectum
Huir, ¡-'ugain capere.
pnei lar-as. Quien feo a m a her- magiiiticc.
nioso ó bonito le parece, ref. heroicidad, f. Acción ilustre. herraj, tu. El hueso de la aceiContributum
lícroirtim ¡actum; quot/ lie- tuna molido.
V. AMAR.
ola-, et in carbonem redah e r m o s u r a , f. Belleza, buena roicum eonstituit.
proporciónele partes. Fnrriinsi- heroico, ca, adj. Perteneciente ctuiri os.
ías, venustas, dignitas, atis; de- á los héroes y á sus hechos. herraje, m. Conjunto de piezas
Heroicas, Itcraus, a, um. \\ de hierro ó acero que guarnecor, oris; puti-lu-itu ti o, i nis;.faeies, aImieies, e¿.||La persona Ilustre, famoso por las haza- cen alguna cosa. Férrea muhermosa. Formosus, pttá-lier. ñas ó virtudes. Dícese de las nimenta. \\ Conjunto de herra— de un hombre. Viráis digni- personas. Heroicus, egregias, duras y clavos para fijarlas.
eximius, indytus,
magm.fi- 7c/. — de una puerta. Fer reu.%
tas. — de una mujer. Muliejainup instructus; ferreum
bris venustas. — de los ojos cus ; illustris, e.\\\. É P I C O . ||
de una doncella. Virgiais "fa- Se ajilica al verso m á s con- januce armamentum. || V. HElílíA.I.
eies. — del estilo. S u elegan- veniente para escribir poe- herramental, adj. Se aplica á
cia. Cultus, us. —- de u n a ciu- m a s épicos en cada lengua, 5
la bolsa en que se guardan
dad, su situación, el estado de lo perteneciente á este verso. las herramientas. Us. también
sus intereses. Civitatis color. Herous, a, um. A la heroica. c o m o rn
Ferramentorum
m. adv. Seeundum
beroum
— del cuerpo. Apta
membroi-alus, repositorium.
témpora.
rum compositio. — de u n todo
herramienta, m . El conjunto ó
con sus partes y de las jsartes heroína, f. Mujer ilustre, de cualquiera de los instrumentos
grande espíritu y valor. Tetecon el todo. Paríium
convecon que trabajan los artesaaicnttit. — postiza. Adscititia ro/race, ce; Iteráis, idis. || Hija,nos, ¡erramerila, arum; fiermujer,
ó
hermana
de
los
h
é
pulchritudo; arícentitius, j'urea instrumenta. \\fig.fam.
catus decor. — regular. Proba- roes. 7c/.
La dentadura. Dentium ser-íes.
ta rentistas. —perfecta. Sum- h e r o í s m o , m . Las cualidades ||flg.V. C O R N A M E N T A .
Insejue
constituyen
un
y
acciones
ma ¡'arma. M u c h a hermosura.
trumentos para alguna cosa.
héroe.
Heroico;
virtutes.
Datatissima Jornia. Mujer de
Ariioiiiiotita, orom.
una hermosura cumplida, per- Heróstrato, m . El que q u e m ó herrar, a. Ajustar, clavar las
fecta. Castigatissima: formée el templo de Diana. Herostra- herraduras a las caballerías.
riutlier. Diosa de la hermo-tus, i.
Ferreos soleas jumentis "¡lia-sura y de- la juventud. Ora, te.herpe, f. Especie de fuego sa- re , oj/íijcre ; ferréis saléis
¡ (Jue hermosura de rebusca ó cro que circunda el cuerpo y
bestiarum úngulas manir,-. ||
mata. Us. también c o m o masde rebusco! fr. fam. AbunMai.-ar con hierro encendido
dóos quidem vinríemiola. Pa-culino. Zoster, cris. JJ pl. Erup- el ganado, artefactos, etc. Nosar cochura por' hermosura. ción cutánea con llagas ó ¡ios- lam peí ucli, artefactie inuretillas jiequeñas. Herpes, etis.
ref. V. C O C H U R A .
re. Guarnecer de hierro alHernández, m. patr. El hijo herpético, ca, adj. fig. El que guna cosa, ¡'erro muñiré. —
de Hernando, hoy ajiellido de padece herpes- y lo pertene- al esclavo. Threiciisniotisserciente á estas..Herpeticus, a,
familia. Generis cognamen.
ruin , omputajere.
hernia, f. T u m o r . Hernia, ce; um.
herrén, m . El verde que se da
abd uctio, onis ¡romes, icis ;en-herrada, f. Cubo para sacar
lado. Viren* pabulum. [
ierocele, es. — acuosa. H gil ró- agua. Situla, netsisterna, ce; V HERRENAL..
cele, es. El que padece hernia. •situáis, mediólas, i; matean,herrenal ó herrenal, m . El
• Jcamicosus, enterocelinus, a, onis. J! adj. Se ajilica al agua cercado en que se siembra el
um. El que padece hernia en que se apaga el hierro he- herrén. Virenti pábulo serenacuosa. Hye/rocelinus, ct, um. cho ascua, ¡errata aqua. Una i/o septum.
Hérnicos, ni. pl. Pueblos del herrada no es caldera, fam. herrería, f. El oficio de herreLacio. Herniei orom. L o que Excusa del que se equivoca. ro. Ferrará
a^fíi'cium. i 1.a
les pertenece. Hemicus, a, um. Aliquando bonus ríorniitat oficina en que se funde el hiehernista, ni. El cirujano que Homerus.
rro, y en la que se hacen obras
se dedica a curar hernias. Her- herradero, m . L a acción y
gruesas de hierro. Ferraría
efecto de poner el hierro a los
nia; mea¡,-olor.
oficina, fig. Ruido con conH e r o , f. Joven hermosa de la ganados. Xotanuii impressio. fusión y desorden. Strepitus,
|¡ El sitio en que se marca á
ciudad de Sestos. Hero, us.
us.
H e r o d e s , m . R e y de Judea. los ganados. Pecoribus si- herrerillo, m . Pajarito. PasserDespués hubo otros dos de gnandis destínalos locus. || L a culi gemís.
este nombre. Herodes, is. A n - estación en que se marcan los herrero, m . Cerrajero, que trasignandis
dar de Herodes á Pílalos, fam. ganados. Tempus
baja en hierro, i'erroriiis. lerapium.
Ir de mal á peor. 7ra pejus armentis
ramentarius , ii; ferrarías
herrador, m . El (pie tiene por
ruere.
faber. El arte del herrero. Ferherodiano, na, adj. Ac7 Hero- oficio herrar las caballerías. 'rea fabrica. Al herrero con
Ferrarías faber, calceator,
t/em pertinens.
barbas y á las letras con bahéroe, m . V a r ó n ilustre, digno (•quorum solearius. || Alheñar bas. V. C A R A . E n casa del he(jue cura las caballerías. Vepor susa.hazañas
Heros, de
oís;memoria
praeeirrero c u c h i l l o mangorrero.
y fama?matis
inmortal.
Heros, peroís. terinarios, ii.
velfiábales
Non prosunt ilumino, '¡na|| Entre los antiguos paganos, herradura, f. Hierro en forma ¡irosunt ómnibus, artes. Sutor
el nacido de un dios ó diosa de media luna (jue se clava á
male calceatus, saríor pany persona h u m a n a , á quien las caballerías en los cascos. nosus. Ínter lapidem
pugnapoa
tenían
sona
cipal
m e fábula.
ó
n opoe
s personaje
por
queHeros,
mDios.
á s que
de
oís
Id,uhn
||E1
o mpborprine mya cuando
herradura
caballo.
mtea,
Salea,
o o cnnnohiita
esparto
ce.
Equi
se en
i'.
deshierran.
que
vestigium.
las
Calzado
solea.
suple
caballerías,
por
—Asende
Sparde
cáñala vender
hant.
potuerunt.
ganda,
lo
machaca
ta'que
á
élla
se
El
plaza,
ylo
lapidem
herrero
élfuella
seref.
lolollere
y
de
lleva
que
élA rse
á-
HER
HES
HEZ
__
563
aplica, á los que procuran ha- herviente, p. a. de HERVIR. Lo |¡ Islas del cabo. Verde. He-,
cer cuanto necesitan sin re- que hierve. Ferveos,atis.\\ adj. Speriríes, íilurn.
currir al auxilio ajeno. Sua Ardiente, caliente. Fervidus, Hespérido, da, adj. jioét. V .
a, am.
unosquisque ct.irat.
H E S P É U I D E . adj. || poét. Occi- .
herrerón, m . El herrero que no hervir, n. Bullir, cocer, fer- dental, por aparecerse en el
sabe bien su oficio. Ferraría? mentar. Spumo, cestuo, aba;- Occidente el planeta Héspero.
stuo,excestu.a, as; ferveo, es ; Hésperos, a, um.
artas iotperitus, inscius.
herreruelo, ni. ciim. de H E R R E - fervesco, efferveseo, bullio, Hesperia, f. España, así llamaR O . Pájaro. Tureli species. |¡ ebullio, is. — el mar.fig.P o -da del rey Hésj>e¡ o, ó de HésSoldado de la antigua caballe- nerse alterado. Mare cestuar-e, pero, la estrella de Venus.
excestuar-e. — los afectos, las Hesperia, ce. || L a Italia, Id.
ría alemana. Veteris equitapasiones,fig.Ser m u y inten- Hesperio, ria, adj. El natural
tus geruittnici, miles. || V . FEsas. Ferveo, es; vehementer de las dos Hesperias, y lo perRRERUELO.
herrete, ni. Cabo de hoja de agitarí. — de alguna cosa. fig. teneciente á ellas y al Occilata, alambre ó metal que se Haber m u c h a abundancia de dente. Hesperias, a, um. || pl.
pone ;\ los cordones, aguje- ella. Abundo, as ; afifino, is. — ni. Pueblos de África, [¡eslietas, etc. Ferreum
spiculum; — juntamente. Canfervea, es. ra, orum.
férrea ctispis¡ferretes cantus. — m u c h o . Efier-veo, perfier- H é s p e r o , m . El planeta Venus
herretear, a. Poner herretas á veo, es. — u n poco. Sufferve- cuando aparece á la tarde en
tos cordones, cintas, etc. Fer- focia, suffervefio, is. — una el Occidente. Hesperius:. i
réis spieulis lígulas muñiré. y otra vez. Refierveo, es. — H e s s e , f. Provincia de Alemaherrezuelo, m. Pie/.a pequeña hasta m e n g u a r la tercera ó nia. Hassia, ce, Hessesiuto, ii;
cuarta parte. Ad. tertias aut HctSSii, orum.
de hierro. Lere ferrum.
herrial, adj. S e aplica á unas quartas ríecoguere. E m p e z a r heterodoxo, x a , adj. teól. < lonuvas tintas y gruesas cuyos á hervir. Fervesco, inferveseo; trario á la religión católica.
racimos son m u y grandes, y is. Cesar .le hervir. Defierveo, Heterocloxus, a, um.
al veduño ,\ vides (jue las pro- es; d'efervesco, is. Hacer her-heterogeneidad, f. Mezcla devir. Fereefiacio, ferveño, is. partes de diversa naturaleza.
ducen. Uvce varíelas.
herrín, m. V. H E R R U M B R E P O R L o que comienza á hervir de Heterogeoea partiam conjunI-L ORÍN.
nuevo. Rejervescens, tis. L o dio. || L a cualidad de 1o que
herrón, ni. Rodaja con un agu- que está hirviendo. yEsíuans, es heterogéneo. Heterogénea
jero en medio, que en el juego tís. El templo hierve de gente. q ua (¡tas,
de este nombre se intentaba Fanum ferveí. Hierve de gen- heterogéneo, n e a , adj. C o m meter en un clavo hincado en te este lugar. Máxima ¡tarni- puesto de )_>artes de diversa
la tierra. Diseus, i; órbita fé- itiim mu'iiituiline lacus rcíer- naturaleza. Heíerogeoeus, a,
rrea per ¡orata.
tus est. Ponerse hirviendo á um.
herronada, f. El golpe dado borbotones. Perfer-vefieri. El
heteroscios, m . pl. gepg. L o s
con herrón. Impactus férreo cual (..-1 mar) al tocar á la
habitantes de las zonas temdisco idus. ||fig.El golpe tierra parece c o m o ejue hierve.
j)la,das. Helerosrii, arum.
violento que dan algunas aves Qui t.uiii terram áttigisset rehética,!'. Calentura lenta. He-*
con el pico. Impactus arium
fervest ere videtur. suele her- ct'u-a febris.
rostro ictus.
vir algunas veces'. Soleí dud- hético, ca, adj. El que padece
herrullento, ta,adj. V. IIEP.RUM- are nonnumquam. Las aguas
calentura lenta y I., perteneBRl >so
que hierven merced al fuego
herrumbrar, a. D a r sabor de colocado debajo. Aquce quce ciente á él. Ús. también c o m o
herrumbre al agua ó vino. cf/crresi nnt subdiíié ignibus. s. He, laus. a, uní. || fig. S e
Ferri sopon-m prcebére. || r.hervor, m . Agitación produci- apli.-a a la persona ó anima]
Herrumbrarse, tomar los lico- da en lo- [(quicios por el calor m u y flaco. Languidus, a, um.,
res sabor de herrumbre, ferri externbópor la fermentación. — confirmad... Det laratu s,
probatus, heetieus. Está hésáporem liquores contrahere, Elt ei-, es- cutí, ,.,!•:,.-., cestuotio,
tico. Hecíica febri labo-rat;
actquirere.
ebullitío, onis, fervor, oris.—
h e r r u m b r e , f. El orín, el m o h o de las aguas,fig.Aquarum agi- íabescit.
de cualquier metal, en espe- tatio, cesíuaiio. — del agua óhetiquez, f. El estado de encial de hierro. Ferrugo, inis; licores que cuecen. Bullitus, fermedad de! que padece la
ferri, veris rubigo, bxgdum. us. — de la juventud,fig.S u calentura hética. Febril u indi
:
i .usto , sabor que algunas impetuosidad j \ ivezá. Ardor, habiíus.
h e x a c o r d o , m . Kl conjunto de
cosas toman del hierro. Feroris; ímpetus, us.—del
moss.-is cuerdas. Hexachordos, i,
na/iiicits iapór.
to, del vino. MllSti terror. —
herrumbroso, sa, adj. L o que de la sangre, m é d . I,a rare- — m a y o r , el que consta de
cría herrumbre ó está tomado facción de ésta por .-I dema- cuatro tonos y un semitono
mayor. Majar. — menor. El
de ella. Frrri/t/iia-us, l'crrtisiado calor. Sanguin -• efjerque consta de tres tonos y dos
ginosus, a, um.
rcsti-niiti. rarefacíio. — de
Hersilia, I. Mujer de P ó m u l o . cualquier licor q u e hierve. semitonos. Minar.
h e x a e d r o , ni. geom'. Cuerpo de
Hersilia, ce.
Bullteníis liquoris unda. Alherventar, a. Meter u n a cosa zar., levantar el hervor. E m - seis superficies planas. He caeen agua, etc., \ tenerla dentro pezar á hervir. Ejfiervescere, deum, i.
hexágono, na, adj. geom. Se
hasta que dé un hervor. ¡'er- mfiervesi ere.
aplica a la figura plana termire/tuto, infervefáaio, is.
Hesdin, f. Ciudad de Artois.
nada por s.-is lados, l s. como
hervidero, m.Movimiento v rui- Ilt-stliiiiim, i.
s. m. Hexágonos, a, um.
do .le lo que hierve. EbulUtio, Hesíodo, m . Poeta griego.fíeoms. IPeqtieño manantial q u e sióclus, i. Lo que le pertenece.h e x á m e t r o , m. Verso latino de
seis pies. He vameirum
ai brota
las
aguas
FerHesiut/t'us,
lia,
quier
pecho:
Muchedumbre
reas
los
humores
icaturigo.
multitudo.
cosa.
EbulUtio,
Máxima
estancados
óbullendo.
|copia
|fervor.||
El ¡rcquenruido
de cualen
de
lig.
.-1 Hesperides,
Hesione,
hespéride,
pertinens
iIlesa,ilcus,
llcsiona,
... rey de
f.te.
adj,
Troj
Hija,
f.p
lAd
.a.
de
V.¡lesione,
LHesperides
IM.ÉVAHAS.
a o m e d a,
o nes;
- um.
hHeyden,
hexápeda,
que
Retí
terra.
metí.
e z , f"ncunan,
se
. Heyda,
El
Rpsa
fexcremento
.f.Ciudad
V.
en
ce.
erassamerilum,
TOESA,
los de
líquidos
ú escoria
Ingla-
564
HIC
HID
HID
ciente á la hidráulica. Hydrauhidalgammente, adv. Genei; crassamen, iois;J'ex, óJ'cex,
l.icns, a, um. || Lo que se mueve
ris. |(fig. Lo más ínfimo y des- róse, iogenoe.
preciable de cualquiera cosa. hidalgo, ga, m. f. Noble, dis- por medio del agua. Id. M á Fex, ecis. — del aceite. Amur- tinguido ei. sangre y linaje. quina ó máquinas hidráulicas.
Ingenuos, generosus, ct, um; 7/ y á r ceu la, ce; hydraulica,
ca, te; ¡races, ium. — del viorum.
no. Floces, com. — del pueblo. nobilis, e.
La canalla, la gente baja. Sor-hidalgo, ga, adj. Perteneciente hidria, f. Especie de cántaro.
áes, is ; urbis seoíioa. — deal hidalgo. Prceclarus, a, am; Ilgríria, ce.
rn. T u m o r acuoso
gela composición de un perfu- illüstris, e. ¡' fig. Noble,hidrocéfalo,
neroso, franco. Ingenuas, ge- en la cabeza. Hydrocephalus,
me. Magma, aíis. || pl. Lo (jue
se depone del vientre. Excre- nerosus, strenuus, a, uro. — hydrocephalum, i.
meatn , purga menta, orum. de bragueta. Prolis Jecuruii-hidrodinámica, f. Ciencia que
Abundante, lleno de heces. Fe- íalc nobilis. — de cuatro cos-trata del movimiento de los
fluidos, de su presión y equitados.
cosus, J'eculentits, ct, ooi.
Lo Progenitorum Habique se saca de la heces. Fe- lítate clarus. — de devengarlibrio. Hyríroríyriamic-a, ce.
caíus, Jecutanus, a, um. Es- quinientos sueldos. Ingenuos hidrofllacio, m. Cavidad en la
tierra ejue se supone llena de
peso como heces. Crassus, con- homo sibi pro iojuriis quincretas, spissus, a, om. Quegen tos nummos vindicaos. — agua. Aquce in ierra deposihace ó tiene muchas heces. de ejecutoria. Ex probata ma- tum.
f. Horror al agua
de
Fecinius, fecinus, a, om. Vi-jora/a aobilítate claros. — hidrofobia,
no purificado de las heces. gotera. Mooicipalis oobilás.que suelen tener los animales
Defecalum vinum. Entre la — de privilegio. Ex privilegio rabiosos. Hydrophohia, w. ||
hez del pueblo: Apoá urbis daros. — de solar conocido. El mal de rabia, que consiste
sordem. La hez del pueblo. Domo faatiliüque aobüis. — en tener sed y aborrecer con
como el gavilán. Se aplica miedo el agua. Id. Pertene7-Ve.c- papuli, plebis, eioitatis.
hezir, ni. Nombre de un mes al ejue es agradecido. Gra- ciente á la Hidrofobia y á los
que la padecen. Hgdrophobus,
entre los Hebreos. Herir, in- tos, a, uro; benéfica memor. M á s hidalgo que el a, um.
elecl.
Cid. Coáro generosior. El hihidróforo, m. El que jiadece la
hi, ni. V. HIJO.
hi, hi, hi, interj. que expresa dalgo de Guadalajara, lo que hidrofobia. Hyclropltabia lajiromcte á la noche, no cum- boraos; hyárophohos, i.
la risa. Hi! Iá! hi!
Híadas ó Híades, f. pl. Siete ple á la mañana. Áureos mon- hidrógeno, m. quím. Sustanda-simple, y uno de los prinestrellasfijasen la cabeza del tes ¡icitlieeri;firíemnocte cia
signo de Tauro. Hgacles, fam mane rioa sálveos. Hi- cipales constitutivos del agua
dum; Suculce, arum. |j Ninfas dalgo honrado antes roto que y del aire atmosférico. Hyárode Dodona en Epiro, ayas de remendado. Libentius pauper- geoas, i.
íaíi quam áeclecori paren-hidrogogia, f. El arte de niveBaco. Hgacles, dum.
lar las aguas. Hyárogogia, ce.
Hiale, f. Una de las ninfas de clune.
hidalgón, na, adj. aum. de HI- hidrografía, f. EÍ arte (jue trata
Diana. Hyale, es.
hiante, adj. Se aplica al verso D A L G O . D e familia m u y califi- de la descripción de los mares.
en que hay hiatos. Hiaos car- cada. Prceclaro ex genere Hydrogrctphia, ce.
ortus.
hidrográfico, ca, adj. Pertemen.
hiato, m. Cacofonía mal so- hidalguete, m. d. de H I D A L G O . neciente á la hidrografía. Hynido producido por el concur- Generis ac oputn mediocri- árograpltieus, ce. uto.
hidrógrafo, m. El perito en la
so de varias vocales. Hiatus taíe gaudens.
hidalguía, f. L a calidad de hidrografía. Hyároiiraphus, i.
ex concorso vocaliom. .
hidromancia, f. Arte superstihibernal, adj. Perteneciente al hidalgo. Nobilis conditio, quainvierno. Hibernas, a, om; litas. 11 Nobleza de sangre. ciosa ele adivinar ¡ror observaGeneris nobilitas, detritos,
ciones del agua. Hydromanhiemctlis, e.
Hibernes, sa, adj. El natural atis; familia; ingetiuita.s,tia, ce.
de y lo perteneciente á Hiber- splendor, plenitudo, digni-hidromántico, m. El (jue protas; síirpis anjiqoilas. || fig.
fesa la hidromancia. Hyáronia. Hibernus, ct, um.
Generosidad y-nobleza de áni- manticus, i.
Hibernia, f. Irlanda. Hibermo. Generositas, magnánima hidromántico, ca, adj. Pertenia, ce.
Hibérníco, ca, adj. V. HIBER- tas, atis. Carta de hidalguía. neciente á la hidromancia. HyCarta ejecutoria. V. EJECUTO- tlrometntieus, a, um.
NES.
RIA.
hidrómetra, m. Perito en la
hibernizo, za, adj. V. HIBERHidaspes, m. Río de la India. hidrometría. Hydrometra, ce.
NAL.
Hi/duspe.s, is. || Río de Persia
hidrometría, f. Ciencia del mohibierno, m. V. INVIERNO.
ó Media. 7c/. Lo que les perte- do de medir las diferentes proHibla, f. Ciudad de Sicilia. nece. Hijdaspeus, a, urn.
piedades detosfluidos,y del
Hyblct, ce; Huhle, es. ||'Montc
hidra, f. Serpiente acuática. uso de los hidrómetros. Hyde Sicilia. 7c/. Sus naturales. Hyclra, ce; hydrus, hydros, i.
drometria, ce.
Hyblenses, um.
||La serjiiente ele siete cabezas hidrómetro, m. Instrumento
Hibleo, ea, adj. Perteneciente que mató Hércules en el lago para pesar los líquidos. Hyal monte y á la ciudad Hibla. Lerneo, Hydra,
exceti-a, árometrom, i.
Hyblceus, a, om; hybleosis, e.
eehidaai, ce; cchiáae, es. hidropesía,
||
f. Enfermedad. 77;/híbrido, da, com. Animal pro- astron. Constelación celeste dropisis, is; hydrops, opis,
creado por dos distintas es- boreal. Anguis, is. Pertene- aguosos
languor; intercus
pecies, como el mulo. Hybri- ciente á la hidra lernea. Echid- agua.
rín, ce. || adj.fig.Se aplica ánceus, c, Um.
hidrópico, ca, adj. Enfermo de
las voces tomadas de dos len- hidráulica, f. Ciencia que trata hidropesía. Us. como s. Tytnhicacos,
hicocervo,
rico
brío
guas.
laoos
compuesto
y 7ciervo.
hieaeo.
c/
m.
. m.
Fruta.
Chimcera,
Animal
de Chrysobamacho
quiméce.
ca- hidráulico,
dráulica.
draulicus,
aguas.Us.
Hidráulica
m.
ca,
i.como
Profesor
adj.adj.
Pertenears.
de
HIJhi- hidrostática,
petniticos,
siam
;
nosus,
SACIABLE.
i Ja hidropesía.
pertioeos.
a, um.
hydropicos,
f.||Aá
Ciencia
Perteneciente
||hydropifig.que
V.veterIN-
HIE
HIE
HIG
5tó
trata de la presión y equilibrio neciente á ella. Bambycius, a, ta, á hierro muere. Par pari
de los líquidos y de los sóli- um.
rejertur. Qui glaáío permití,
dos sumergidos en ellos. Hy- Hieres, f. Ciudael de la Pro- glaríio peribií.
drosíatica, ce.
venza. Olbia, Hispa, Pompo- higa, f. Cualquiera cosa que
hidrostáticamente, adv. Con- niana, ce; Proíe, es. \\ pl. supersticiosamente se cree que
forme á la hidrostática. Seeun- Islas del Océano. Insude 01- tiene virtud para preservar del
áum hyárostaticam.
mal de ojo. Amuletum, i. || La
bienses; ínsulas Arearom.
hidrostático, ca, adj. Pertene- hieros, m. Planta. V. V E R O S . acción de señalar á las persociente á la hidrostática. Hy- hieroscopia, f. V. ARUSPICINA. nas infames y torpes ó de hadrostatieus, a, om.
Hierosolimitano, na, adj. El cer burla de ellas con el puño
hidrotecnia, f. Arte que enseña natural de y lo perteneciente cerrado, etc.; se usaba tamla fábrica de varios artificios á Jerusalén. Hierosolymifa- bién contra el mal de ojo. Mapara mover y levantar el agua. ous, a, um.
nos obscenorn io modum conHydroteehoia, a'.
hierrecico, lio, to, m. dim. de tractio, médium ostendens unhiedra, f. Especie de enreda- HIERRO. Comunmente se en- guem. |Jfig.Hurla, desjirecio.
dera. Hederá, a;. — terrestre. tiende jjor la pieza ó cosa pe- Ludibrium, ii; jocus, i. Dar hiHierba medicinal. Hederacea queña de hierro labrado. Fru- gas,fig.Despreciar alguna coglechonia. — arbórea. Arbó- stum ferreum claboraíum.
sa, burlarse de ella. Per sumrea hederá; hélice, icis. Frente
hierro, m. Metal de que se mum c/espectum médium uncoronada de hiedra. Heáeraía hacen las armas y los instru- guem ostendere. N o dar por
j'roos.
mentos de los artesanos. Fer- una cosa dos higas, fam. Deshiél, f. Líquido amarillo y muy rum, i. ||fig.Cualquier arma preciarla. Fiocci penderé, fiaamargo, que se deposita de- ó instrumento de hierro. Fer- eere. Mear claro y darle una
bajo del hígado en una veji- rum, fierrameotum, i. || La higa al médico, ref. Reda vagueta. Fel, ellis. \\ Bilis, cólemarca que con hierro encen- letudo medicina non egeí.
ra. Fel. 1|fig.Amargura, aspe-dido se pone á alguna cosa. higadilla, f. é
reza dealgunacosa. Fel; ctma- Ferro impressa oota; fierro higadillo, m. El hígado de los
rituda.inis. ||fig.pl. Trabajos,
animales pequeños. Jecuscuirnpresum, inuslum signum.\\adversidades disgustos. 7n- La púa que se pone en la lum, i.
comrnoda, infortuoia, orum; lanza y otros instrumentos hígado, m. Entraña grande sicalarnitates, tum. — de lapara herir. Cuspis, idis; spi-tuada en el hipocondrio deretierra. Planta. V. C E N T A U R E A culum, i. || Prisiones de hie- cho. Hepar-, alis; jécur, oris,
M E N O R . Lo perteneciente á la rro, como cadenas, grillos, etc. cinoris. ||fig.Animo, valentía.
hiél, etc. Felleus, a, urn. Dar
Vincula. — acerado. Stomo- Virtus, tes;fiorliíuáo,inis;Jür
á beber hieles,fig.Dar dis- mce, atis. — aguzado. Procu-mitas, atis; vigor; robur, oris
gustos y pesadumbres. Cru- sum spiculum.'— albo, hecho — de antimonio, farm. Fundiciare, vexare. Echar la hiél.ascua. CándeosJ'errum. — ar- ción de color de hígado hecha
fig. Nimium laborare. Estarquero. V. HIERRO CELLAR. — de antimonio, potasa y sal cohecho de hiél. Valáe exacer- cabilla. 7n virgee formam ela- mún. Antimorái hepar. — de
batotn esse. N o tener hiél. fig.
boraíom. — caliente. V. HIE- azufre, farm. Fundición de
fam. Ser de genio suave. Mi- R R O ALBO. — carretil. Io eras- azufre y potasa. Sulfiuris hetem, inansuetain esse. Pocasioris virgee formam elabo-par. — marino. Pescado de
hiél hace amarga mucha miel. ratum. — cellar. 7n virgee mar. Piscis marini genus.
Leve qoidquam medom ópti- formam
ferrum. — colado. Perteneciente al hígado. Hepama quceque corrumpit. Pra- El derretido. Fusum, liquaíom. tai-ios, hepáticos, a, um. El
vum J'ermentum toíam mas- — cortante. Morclax, ris. — que tiene mal de hígado. 77esam corrumpit. Quien te dio cuadradillo y cuadrado. Qua- paticus, jecinorosos, a, om.
la hiél, te dará la miel. Quos áratum.—cuchillero. V. HIE- Hasta los hígados, fam. n'g.
diliga, corriga.
R R O C E L L A R . — de llantas. In m. adv. Usque aá aras, usque
hielo, m. El agua convertida bractece crassee formam re-aá riscera. Malos hígados, lig.
en cuerpo sólido por el frío. dctdum. — medio torcho. V. Mala voluntad. Ot/iurn, ii.
Gelum, i; cielos, os; gelu, i
Echar los hígados, fam. fig.
Hn
I-E R R O T O R C H U E L O . — de padecl. || La helada y la acción lanquilla. Quadratorn. — de Molestia ofifíei, strenue labo
de helar. Gelatio, congelatio,
rare. Echar los hígados por
planchuela. V. C E L L A R . — paonis. ||fig.Frialdad en losra rizar el cabello. Calcuui- alguna cosa. fam.fig.Aliafectos. Ajjectuuih remissio. strum,
||
i. — torcho. Quae/ra- quiá inhiare, ctricle gua-rere
Pasmo, suspensión del ánimo. íum. — torchuelo. Qttat/ra- Querer comer á uno los hígaAoimi suspeosio, iacertitudo.
íum. — varilla. 7ra virgee ro- dos, fam.fig.In aliquem fuEstar hecho un hielo. Estar tuoclce formam elaboratum. rere. Lo que es bueno para el
muy frío. Aligere, frigere. Barra de hierro. Ferreus loa- hígado, es malo para el bazo.
hiemal, adj. Perteneciente al garios, asser. Perteneciente
Quce árnica sunt hepati,spleinvierno y al solsticio de esta al hierro. Ferrarius, a, um. ni a/fíciunt. Con lo que sana
estación. Hiemalis, e. || m. Cosa de hierro. Ferreus, a, uro;sana el hígado enferma la bolastrol. El cuarto cuadrante del fierralilis, e. Cabeza de hie-sa, ref. Labor-e et sumptu res
tema celeste. Hiemalis quarro. Qui stuáiorom áiuturoi- agitar.
drans.
íale oon obtunditur. Amena-higate, m. Potaje de higos,
hiena, f. Animal feroz pare- zar á uno con el hierro (con azúcar, canela, especies, ficido al lobo. Hycena, ce; ¿>e/- la espada) y con el fuego. Mi- nas, etc. Ex ficis comlimen6us, i. || Pescado parecido á nitari alicui igni Jet-roque.íum.
la hiena. Iá.
Agarrarse á un hierro ar- higiene, f. Parte de la medihienda, f. ant. Hendedura. Fis- diendo,fig.V. ACARRARSE DE cina (jue versa sobre los m e sura, ce. || ant. Estiércol. Quien
dios de conservar la salud.
UN
CI.AVQ A R D I E N D O . Llevar
Hierápolis,
siria,
quisque
hienda
fíambycia,
saca
hecha
seminat
fde
. en
Ciudad
ella.
la
ce.
idref.
coladera,
metií.
de
LoQuod
Celeperte- hierro
ettias
monte
/Etliiopem
verberare.
frío.
óáAlhenas.
arenas
Vizcaya,
Trabajar
dealbare;
Quien
alá
Machacar
mar.
hierro
en
leña
aerem
balde.
Atoal
ma
en
-Higinio,
higiénico,
Higino,
pertinens.
nius,
Hygiene.
ii.
m.m.
ca,
(Cayo
adj.
n.Julio).
Aá
pr.hygiene
Liberto
Hggi-
566
11IJ
HIJ
HIJ
nace
um;de pies. Agrippa, ce. —
'de A u g ú s t o y e u bibliotecario. ¡ittrt.il-, u.s: ¡iragnetlns. a,
Iligiinis, i. |,| Escritor de lími-proles, is; liheri, oram. ¡ ni. del diablo ó ele todos los diates en tiempo de Trajano. 7c/. fig. L o que procede ó sale de blos. A furas ori.uiu/as; am
scelerum t-ollucione
higo, ni. El segundo fruto de otra cosa por procreación, co- omnium
la higuera. Fieus, i;fieus, us. m o los retoños de los árbo- natas. — de padre. Par-entera
,|| Excrecencia venérea al re- les, etc. Germen, irás. \\ lig.aee maribusque exhíbeos, exdedor del ano. Vernaula, te ; Cualquiera persona respecto nrimens, reprcesentans; qui
fi,,i figuram refierens tuber-del reino, etc., de que es na- parenti responríet. — ele puta.
eulum. — chumbo. El fruto de tural, ¡u certa tiritóte nal Exjiresión injuriosa y de desla higuera de Indias. Indica a/i/iit/o natas. \\ tig. Cual-precio. Conteroptihilis, despifieus. — de pala. 7c/. — de río. quier obra ó producción del cabilis /torno. — de su madre.
Planta acuática. Nymplicea, ingenio. Ofius ingenii, mentis. Hijo de puta. Nothus, i. pl.
ie. — de la isla ele Quío. Chia, || N o m b r e (jue se suele dar al Hijos é nijas. Liheri, arum;
te; ' í/iio fieus. — en leche. yerno y á la nuera respecto proles, sobóle-, is; progenies,
.Laelens finos. — largo, en de los suegros : dícese tam- ei. — y sucesores. Posten,
figura de teta. Mamillana, a-, bién hijo político, hija polí- arum; tiosteritas, aris. — ele
tica. Gener, eri; nurus, us. || padres libres. Liheri orum.—
— grueso, pero insípido. Busgciirn, i. — de Siria ó Caria. Expresión de cariño entre las pequeños. Parvi arum. — de
•Carica fieus. — de Calistru- personas que se ejuieren bien. muchas madres ó de tantas
•cia. D e mal sabor y el m á s Filáis;ríileítus, i. —adoptivo. madres. JMultorum mores hominum. Tiene muchos hijos.
frío de toctos. Callistrot/iis,Us. también en sentido místiidis-, callistrutliia fi, us. co.
— Filius adoptivas. -- chi- Multas suscepit, genuit, procreavit
liberas; numerosa
maduro. Tempestivos. — por quito, ita. — Filiólos, i; filiómadurar. Grossos, i. — pe- la, ce. — bastardo. El habido prole ejus /anuda nuda est.
queño, ¡-¡culos, i. —temj->rano.entre personas que rio podían Cada n cualquiera hijo de vePródromos, i. — seco. Árida, casarse. Noíhus, i. — de hom- cino, fam. Cualquiera persona.
nrel'tu ta, suca, passa fieos. bre que antes fué esclavo (jue. Unusquisque. < ada uno es hijo
• Perteneciente al higo. Fiea- libre. Liber tinas, i. — legíti- de sus obras, fam. Cui usque
rius, a, uro. Ablanda higos ó m o . El habido en matrimonio. opera parentum loco illi sunt.
Virtute (leeet non sanguine
brevas. V. B R E V A . N O dársele Legitimas, justa uxore natus.
-á uno un higo. fam. Fiocci — de bendición. Legitimus fi- niti. Echar al hijo. A b a n d o faceré, penderé. E n tiempo de lius. — de confesión. Cual- narle. Filiam e.cponere, (/esequiera persona respecto de su rere. Hacerle á uno un hijo
higos no hay amigos. Felimacho, fam. Causarle algún
cium cognati multa
Bathy- confesor. Spiritualisfilius.—
alicui
cás poealum. Dum
canis os de Dios. teol. El Verbo eterno perjuicio. Molestum
y segunda Persona de la San- esse, molestiam illi afierre.
r-oríit, socium, quero ríiligit,
orí'u. Doñee eris J'elix, mol-tísima Trinidad. Dei ¡Idus. || Reconocer ñ uno por hijo. 77dum
agnoscere,
advocare.
tos numerabis árnicas; tém- El justo en sentido místico.
pora si J'uerint nuhila, solus Justus, i. — de ganancia. Non Ventora te dé Dios, hijo, qué
ex legitimo matrimonio nael saber poco te basta. Ultra
eris.
higrometría, f. Ciencia que tos. — del agua. Dexter na- Deus supperíitat liaría. Hijo
trata ele los medios ele cono- tator, navigationi ctssoetos. fuiste, jiadre serás, cual hicer la cantidad del agua que — de la piedra. El expósito. cieres, tal habrás. Qualem te
hay en el aire atmosférico. Expositus filius. — de la tie- pareníibus pi-iestiteris, tales
rra, ignotas parentihns natus. tibifiliasexspecto. A bien te
Hggromeiria, ce.
higrómetro, m. Máquina para — del hombre. Jesucristo. Je- salgan hija tus arremangos.
conocer las diferentes disposi- sús Coristas. — de leche. El ref. Cave tibí paella procass.
ciones del aire.
Hygrome- niño con relación al a m a que Hija enlodada ni viuda ni cacorrupta
le crió. Ladeas filius. — de sada, ref. Semel
ti-u,m, i.
higuera, f. Árbol. Fieus, i, os; vecino. Civitatis vel oppidi semper» despecta. Hija ni mala
ficulnea arbor. — breval. Fi- filius. — espurio. El que no seas ni hagas las semejas, ref.
.cus bífera. — de Egipto. V. tiene padre conocido, porque Nec meilum Jacicnríum est nec
su madre tuvo ayuntamiento ejus sitíale. A la hija casada
C A B R A H I G O . — de Indias. V.
N O P A L . — del infierno ó infer- con muchos. Spurius filius. salen nos yernos. Post restitutum calctuclinem cree menal. Ricinos, i. —• de pala. V. — habido en buena guerra, ó
N O P A L . — loca. Caprifieus, i. fuera de matrimonio. Not/ius, i. t/ieus. A la hija mala dineros
— salvaje. Te/. — moral. 7c/.— — incestuoso. El hijo de pa- y casalla. ref. Malee spei puelappode tuna. V. N O P A L . Pertené- dres parientes. Incestuosus ice dotem et maritum
.cienteála higuera. Fieulneus, filias. — mancillado. V. E S - nito. Cuando á tu hija le viP U R I O . — natural. El que es
niere el hado no aguardes que
fieulnus, a, um.
habido entre personas libres venga su padre del mercado.
higueral, m . Sitio donde hay
muchas higueras. Ficetum, i. no casadas. Libero ac soluta ref. Pigros fortuna c/eserií.
higuerilla, f. Árbol de A m é - coin-ubitu susceptus. — del Vezaste tus hijas galanas, cubriéronse ele hierba tus semrica. Su fruto es un veneno río. Engendrado en él. Amnipara perros. Ricinus major et gena, a'. — postumo, que nace bradas, ref. Immoáici filiamuerto el padre. Posthumus, i. rían sumptus patris prceclia
roioor.
higuerón, m . Árbol. Ameri- — de una casa ilustre. Amjilis- pertlunt.
sirno loco natos. — que nace, hijodalgo,ga, m . f. V. H I D A L G O .
cana fieos.
hijastro, tra, m . f. El hijo ó muerto el padre, viviendo el hijuela, f. Lista de tela que
hija que cualquiera de los ca- abuelo. Opiter, tris. — que sirve para ensanchar lo estresados lleva al matrimonio. sobreviven su mellizo muerto cho. Bractea, ce. || Colchon•Privignus, i; pringan, te-, en el vientre de su madre. Vo- eito que se coloca entre los
hijo,
-peoto
filia,
'gualas,.
filiaster,
'le m aja,
cto:
ah o
sus
m.naius,
/
ytri;
padres.
f
hembra
to,,no,
.filiasirá,
El i;
engendrado
Filáis,
nata,
con
ce; puer,
ce.
resa-;i;i;familias,
expósito.
piscus,
natas,
tuts filias.
nitus,
i.
exposiíus
i.
— Incertis
filáis
—de
— supuesto.
familia.
único.
.filius.
Jaaiiáce.
pareníibus
—UñigeSu/it/iFiiius
que
—
grandes
lleva
que
dad.
duelo
misa.tapa
Culcitula,
las
.Linea
'i para
acequia
aguas
el cáliz
palla.
mayor
áte.
zanjas
pequeña
durante
¡|||El
comodiEllienzo
granconque
\&
HIL
HIL
HIL
567
des. Exíguurn incile. \\ Cafitie dedocere; pensum tra- V. FILO, j ¡ fig. Continuación de
mino ó vereda que se aparta Itere. || Trabajar la lana. Letalgún discurso ú otra cosa.
del camino real. Semita, ce. || netm trahere. \\ Sacar de si el
Orationis jiluiii , connexio,
El conductor de las cartas gusano de seda la hebra para texíus, eoutexlus, us. — de
desde las cajas á los pueblos formar el capullo. Bomhycm
bramante. Reslicula, ce; refuera de la carrera. Tabella- ftiam elaborare. ||fig.Dis- síiculus, i. — de camello. Lema
rais, ii. || El instrumento currir, inferir unas cosas de duetus cantea pilos. — de cardonde constan tos bienes que otras. Excogito, as; conjieio, tas. Bramante m u y delgado.
tocan á cada heredero en par- is. — con rueca. Coló riere.— Reslicula, ce. — de cajas.
tición. Hiereditariorum hono- delgado,fig.Proceder con mu- Teooe, purum filum. — de
rum nota, singraplta. || Loscha exactitud. Minotissima agua, etc.fig.L'h chorro m u y
bienes que tocan á cada here- expenderé; subtiliter, tenuidelgado de cualquier líquido.
dero. Htereditctria bona. J|Laterríisserere,deduce re. — de Rivulas, liquoris j/ueatum. —
nota <jue se da á cada uno de nuevo. Rcneo, es. — entera- de conejo. Metallicum eunilos que pesan en las carnice- mente. Acabar de hilar la ta- culis veranáis filum. — ele la
rías. Arietum ratio, índex rea. Perneo, es. — en verde. muerte. Mors, tis; vitee finis;
macellctrio tradita. || Lee Filum
sisericum bombgce ví- exciáium, ii.— de la vida. Vitee
miente de las palmas y pal- vente dedocere, extrahere. — curriculum. — de monjas.
mitos. Semen, germen, inis. ||gordo, fig. Pasar por .todo. Suhtilejilum.—de perlas. La
pr. And. El hacecillo de leña Sobtilia non corare. — largo. sarla de ellas. Manalinum, i.
menuda hecho para vender por- fig. Estar m u y distante lo (jue — de oro. Textile aururn. —
menor. Lignorum fascieulus. se ofrece. Tarde ventura pro- de pita. Ex arbuscula indica
|| pr. Mure. Cuerda como la de mittere. Quien no hila, tam- filum. — de salmar ó de enguitarra hecha del ventrículo bién tiene camisa. Contigit et salmar. V. B R A M A N T E . — de
del gusano ele seda llamado ignavis venatio.
velas, náut.
Canaabin-um
sapo, con que los pescadores hilaracha, f. V. H I L A C H A .
filum crassum. — d e estambre.
do caña aseguran el anzuelo. Hilario, m. n. pr. Hílanos, ii. Nema, atis; lieiitrn, ii: staContorta ex hombyeis ventríHilarión, m. n. pr. Hilarían, men, iois. || La hilaza de esculo chorda.
onis.
tambre. Tela, ce. — de lino.
hijuelo, la, m. f. el. de HIJO Hilas, m. Compañero de Hér- Linurri, i. — delgado y sutil
— de los árboles. V. C H U P Ó N . ,cutes. Hylas, ce.
como el cabello. Capillas, ca— de las aves y otros anima- hilaza, f. V. HILADO. || El hilo pillum, i. — laso. El que está
les. Pullas, í. —ele casi todos gordo y desigual. Crcessum, poco torcido. Laxumfilom. —
los animales. Catulus, i.—de iiueqaalefilum.|| El hilo con primo. Hito m u y blanco y dela grulla. Vipio, onis.
que se tejé cualquier tela. Pt- licado. Primum filum. — vohila, f. V. HILERA, orden y for- lum, i. — de las Parcas. El latín, náut. V. HILO de velas.
mación, etc. || Una tripa del- espacio de la vida humana. — de medio día ó de media
gada. Laetes, ium. ||La acción Pensum, i. Descubrir la hi- noche. Mericlies, ei; metlia
y tiempo de hilar. Nertc/i actio,
laza, met. fam. Pravos inores no.!-. Hebra de hilo enhebrada
tempus. — de agua. La canti- proáere.para coser. Acta, ce. Hilo á
dad ele agua que se toma de Hildeshein, f. Ciudad del elec- hilo. m. adv. Con lentitud, pero
una acequia de la cabida de torado de Maguncia. Hildesin intermisión. Stillcttim.filaun jialmo en cuadro. Temas sia, ce; Hildeshemium, ii. tim ; perfila,infila.A hilo.
rivulos. — real de agua. SeHileo, m.Uno de los centauros m. adv. Continúate, continuadiferencia de la anterior en ser asaetado por Atalanta, á quien dla. Al hilo. m. adv. Según la
de una cuarta en alto y dos de él quería violentar. Hgla-us. i.dirección de alguna cosa, con
ancho. 7c/. || pl. Las hebras Hiler, m. Río de Alemania. igualdad á ella . Mquoliíer.
que se sacan detostrapos de Hilara, ce.
[j Según la hebra ó vena, y no
lienzo. Linameotoio, i; dis-hilera, f. Fila, ringlera. Ordo, al través; Seeundum filorum
sutee fila. — raspadas. Lanu-inis; versos, us aseries, ei.
Vel||renai-iiiii diré, tianem. Al
go, inis.
hilo del viento, m. adv. Usase
El orden y formación en línea
hilacha, f. El pedazo ele hila recta de algunas cosas ó per- en la volatería.Secundo rento;
eme se desprende de la ropa. sonas. 7c/. || Instrumento ron auro secundante. D e hilo. m.
Ttíívilt'tium, titivillitium,
(juetritosplateros y tiradores de adv. Sin detención, derechaliriláium, ii.
oro reducen á hilo los meta- mente, Saliito rejieufe. ríirchilachoso, sa, adj. Linaiaentisles. Ducendo ex medalla filo de. Iré al hilo de la gente. E.r
constans.
insírumentum. || arq. El m a - usu quod est, it/ persequar.
hilada, f. V. HILERA j)or el or- dero que forma el caballete de
Cortar el hilo de alguna cosa.
den, etc. || arq. La serie hori- un tejado. Linea, te. \\ pr. Ar.
met. Aliquid vntereidere, inzontal de ladrillos ó piedras. Hueca del uso. Fusi eavum. terrertere, ah instituto arerSeries, ei.
— de árboles. Arliorum ver- lere. Cortar el hilo de la vida.
hiladillo, m. El hilo que sale sos. — de soldados, mil. Mi- O, ciiiere , intert idere. Estar
de la estopa de la seda. Ex
litum ordo, lincee. Ir en hile- colgado de un hilo. lie. fam.
sérica stu/iüfiliam. || La cinta
7/i siimiiui discrimine esse;
ra, l'na sede iré, precederé,
estrecha de hilo de seda. Sé- progredi; continenti serie tenui fia penderé, Esta»r corica vitta augusta.
cida alguna cosa COD hilo
viam ere.
hilado, m. EÍ conjunto de lo hilero, m. La señal de las co- blanco,fig.fam. Desdecir una
(jue se hiló en mazorcas. TVe- rrientes de mar y ríos. Fáeeu- cosa de otra. Discrepare, obt.um ¡iciisum.
I,,,rrcrc. Estar ale
sido con
tis la/iae signum.
hilador, ra, m. f. El (jue hila.hilo, m. La hebra retorcida de lulo gordo, ñg. fam. MaleoonNens, tis.
lana, cáñamo, lino, seda, ele. soe' malum esse. Irse al hilo ó
hilar,
hilandero,
hilandera,
mo,
i
se
larissa,
mu hila.
iti-riuit.
lino,
a. Reducir
Locus
etc.,
lanificii,
ni.
f. La
El
a ubi
que
hilo.
lparaje
a lana,
hila.
filádsete
Neo,
ce.
donde
cañaFies:Isus
nos
Línea,
que
tos
muy telas
lallii
de
forman
metales
delgado
seda
re;
umy capullos.
filum,
lllum.
las,arañas,
y
por
que
otros
lase
¿
hilera.
J,
Janimal
|Filum.
|saca
La
El
"iisaalambre
hebra
dMei'|| de
prce
sin
nis
t/tlln
tres
var
l
ie-,alguno
interrumpirla.
dio
e
fam.
se
l more
bil..
J'erre.
tu
Seguir
ode
ferri,
a,1,/ccc:
ton
la un
gente.
Perder
alguna
Sp
wbdut
cosa
m a<•
IliiiullPeoucosa
hilo.
el
<
i.hito.
iem
Lle-
5G8
IUN
HIP
HIP
• met. Aliquid repente ex metrice in impiorum meníibus borare. |] Resollar los perros
iiiar'al e.niríere, elttlii.
Quefiguntur.
cuando siguen la caza. Anhebrar ó romjier el hilo.fig.Ali- hincón, m. El madero eme se lo, as. || Fatigarse por el muquid rumnere, ínterrumpere. pone á cada margen de los cho trabajo, ó angustiarse coa
Seguir el hilo, lig. Adamussim ríos, para asegurar la maro- exceso. Anhelo, as. ||fig.Dealiquid continuare, proseguí,m a que sirve á la conducción
sear con ansia alguna cosa.
institutum persequi. Tomar el del barco, ¡-'arcilla, ee; térra;
Vehementer aliquiá inidarc;..
hilo.fig.Sermonem repetere. fixus palos.
hipérbaton, m. gram. Figura
Por eí hilo se saca el ovillo. hincha, f. fam. Odio, ¡nirnici-ejue consiste en la trasposición
Cauda de vulpe testatur. Ex íia, ce; odium, ii.
de palabras. Hyperbaton, i.
ungue leonem.
hinchadamente, adv. Orgullo- hipérbola, f. mat. Figura curHilo, m. Hijo de Hércules. sa, arrogantemente. Tumide, vilínea. Hgperbola, a;.
rentóse, ínflate, turgide hipérbole, m. f. ret. Figura
Hyllus, Hylüs, i.
hilván, m. Bastilla de punta- hinchado, da, adj. fig. Orgu- riuc exagera aumentando ó
das largas con (jue se asegu- lloso, soberbio. ínflatos, su- disminuyendo con exceso. Hyperbole, es; superlaíio, verran los forros.Laxiorsutura. bditas, tumejndus, a, urn. \\
hilvanar, a. Asegurar, apuntar Pomposo, hablando del estilo. borom trajeetio. Usar de hiTumiáus, a, um.—de comida. pérbole. Rem exaggerare, excon hilvanes lo que se ha de
augere.
coser. Laxiori sutura pan noto Pábulo dislea lus. Muy hincha- íra, supra moáom
coosoenclom firmare. || fig. do. Prcetumiáus, a, uro.EstarHelio ejemplo de hipérbole esHacer algo con prisa y jireci- hinchado ó inflamado. Turgeo, la siguiente exclamación de
es.
Virgilio : Vix os.sibus hcereotl
pitación. Pi-ceprapere, fi'eslihinchar, a. Inflar, llenar. f)i- Apenas les quedan los huesos.
naníer agere.
hiperbólicamente, adv. ExaHimeneo, m. Dios de las bo- síeolo, infiarnmo, inflo, sufflo,
gera ti vam ente. Hgperbolíee,
das. Hymeoceus, Hymenceos, as; íomefiacio, ¿s. lista comii; Hijmeo, erais. || V. HODA. Ca-da hincha. Infiationem habet extra vel supra modum.
is cibus. || r. "Hincharse, elehiperbólico, ca, adj. Pertenesamiento, epitalamio.
Himera, f. Ciudad de Sicilia, varse, levantarse alguna parte ciente á la hipérbole y á la
del cuerpo por herida ó golpe. hipérbola. Hyperbolicus, a,
destruida por Aníbal. Himera, ce. || m. Río de Sicilia. 7c/.Extubero, protubero, as ; tu- oro.
hiperbolizar, n. Hyperbolis
Natural de ó perteneciente á rneo, intumea, extumeo, obtuoti.
esta ciudad. Himerceus, a, um. meo, obturgeo, es; tumesco, iaPerteneciente á este río. Hi- iumesco, obtumesco, obturge-hiperbóreo, rea, adj. Expuesto
sco,glisco, is. — Llenarse,entual viento Bóreas que corre jjor
merensis, e.
Himeto, m. Monte del Ática, mecerse cualquier cosa, como las partes septentrionales. AJJIÍcerca de Atenas. Hymettus, el cuerpo de los hidrópicos ó case á tos pueblos y montes
la corriente de los ríos. 7ur- colocados en ellas. HyperboHymettos, i.
himno, m. Canto en alabanza geo, íumeo, es. ||fig.Ensober-reos, a, om.
becerse. Supino, as. — la co- hipercataléctico, ca, adj. Se
de Dios y de sus santos. Hymnos, i. — en alabanza de Apolo rriente. Salir de madre. Adm- aplica al verso que tiene alguó de otra divinidad. Pcean, síuo, as. El alma del saldo na sílaba de más. Hr/pereataanís. El que compone ó canta nunca se hincha ó ensoberbe- lecticus, hipercatalectus, a,
himnos. Hymoifer, a, om. ce. Sapieníis animus nun- um.
Cantar himnos. Hytnnío, is. quam turgescit.
hiperdulia, f. El culto que se
himplar, n. Proferir la pantera hinchazón, f. Tumor, inflama- da á María Santísima. Hyperú onza su voz natural. Pan- ción. Tumor, oris; extubera- tltaia, te.
tio, inflammatio, onis;tomiíheram vocero emitiere.
hipérico, m. Planta. V. C O R A clitas, atis; tober, eris. \\
fig.
ZONCILLO.
hin, m. Equorum
mularum
vox, sonitus. Así se deduce Soberbia, altanería. Arrogan- Hiperión, m. Hijo de Titán y
de la Tierra. Hgperioa, onis,
del antiguo refrán : Muía que iia, ce; elatio, onis; ventosianos. Lo que le pertenece. Hyhace hin y mujer que j)arla ías, alis. ||fig.Defecto del eslatín nunca hicieron buen fin. tilo, que consiste en ser pom- perionius, a, um.
hincadura, f. El acto y efecto poso y campanudo. Tumor; hipermetria, f. Figura poética
turoiditas. — de las piernasejue se comete cuando se dide hincar. Fixio, onis.
hincapié, m. La acción de afir- y pies por andar mucho. Boa, vide una dicción. Hypermemar el pie para sostenerse ó ce; jlemioa, om. — de las en- tria. ce.
hipermetro, adj. Se aplica al
hacer fuerza. Peáis nixus. N o cías. Parodootides, om.
verso al cual sobra una sílaba.
hagas hincapié en eso. Ne huic hiniesta, f. é
Hy per meter, hypermetrus
rei nimium innilarüs. Hacerhiniestra, m . V. R E T A M A .
hincapié. Afirmarse en el pie, hinnible, adj. Dícese del ca- versus.
haciendo fuerza. Graclum fir- ballo, porque es cajiaz de re- hipnal, m. Áspid que con su
linchar. Hinnibilis, e.
mordedura causa un sueño
mare, figere, slaloere. || fig.
fam. Irsistir con tesón en al- hinojal, m. Sitio poblado de mortal. Hypnale, es.
hinojos. Fa-nicules consiliis
hipo, m. Movimiento convulgo. Insistere, ianitere, fiirmilocus.
sivo del diafragma, que proíer aá hcerere.
hincar, a. Introducir, clavar hinojo, m. Planta. Feniculurn, duce una respiración interrumuna cosa en otra. Figo, defi- ja-nieulum, maraíhrum, i. — pida y con algún ruido. Singo, pango, immiiío, is. — pa-marino. Baticola, ce¡ mariti-gultus, us. ||fig.Deseo eficaz
los en tierra para apoyar ó loum crithumuio. — silvestre. ele alguna cosa. Cupido, inis;
sostener. Palo, as. — las ro- Hippomarathrum, i. Cosa per- aviditas, atis; vehemens ríesidillas. Genoafl edere; g enibus teneciente al hinojo. Fosuicu-áeráim.\\fig.Encono y rabia
I apan.
rius,
a,
um.
fil
Depalatio,
los
El
niti;
Depalator,
que
dioses
alma
poplitibus
hinca,
de
selos
onis.
hincan
oris.
enimpíos.
tierra
Los
se
ó
Esta
clavan
excipere.
dardos
palos.
Deorum
acción.
endehipar,
hintero,
hipálage,
as;
el
Hypedlage,
siogultio,
a.Magái,
ni.
Tener
f.La
es.
ret.
mesa
hipo.
idis.
is;
Metonimia.
singuítu
de
Siogulto,
heñir hipocamello,
lay
hipo.
contra
chus,
buloso,
camello.
Singulíim
i;
otro.
compuesto
odium,
Hippocamelus,
7ra,
ni. Monstruo
loqui.
ii.
a>;
de Hablar
caballa
stomafai.con
HIP
hipocampo, ni. V.
HIP
CABALLO
HIS
569
hipoglosa, f. Lápartc de la boca hipotecar, a. Empeñar, dar en
M A R I N O , por pez, etc.
que está debajo de la lengua. prenda. Pigoero, oppignero,
hipocentauro,m. V . C E N T A U R O . Hypoglottium, ii; Itypoglas- as; hypotheeam áare; hypohipocondría, f. Enfermedad. sis, is; hgpoglottás, irás.'
thecam creáitori eavere.
Hipocondría, ce.
h i p o g l o s o , m . Absceso que hipotecario, ria, adj. Pertenehipocondríaco, ca, adj. El que suele salir debajo de la len- ciente á la hipoteca. Hypothepadece de hipocondría, y lo gua. Hypoglottium, ii; hypo- carius, pigoeratiíius, a, um.
perteneciente á ella. Hypocon- gloítis, idis; hypoglossis, is.
hipótesi ó hipótesis, f. SUJÍOáriacus, a, um.
|| Medicamento'lenitivo. Hy- sición de una cosa posible óhipocóndrico, ca, adj. Perte- poglottium, ii.
imjiosible para sacar de ella
neciente á los hijaoeondrios ó hipógriío, m . Animal fabulo- alguna consecuencia. Hypoá la hipocondría. Hypoeon- so, parte caballo y parte grifo. íhesis, is.
áriacus, lagonoponicus, ct,Hypogryphus,
i; equipultur, hipotético, ca, adj. Perteneum.
uris.
ciente á la hipótesis ó que se
hipocondrio, ni. Cualquiera de Hipólita, f. n. pr. Hippalyía, ce.funda en ella. Hypot/ieticusy.
las partes laterales situada Hipólito, m . n. pr. Hippoly- a, om.
debajo ele las costillas falsas. tos, i.
hipotipósis, f. Figura retórica
Us. m á s comunmente en plu- h i p o m a n e s , m . Veneno célebre que describe una cosa con
ral. Hypocoadria, orum; al- entre los antiguos. Hippomaenergía. Hypotyposis, is; deterutrum preecordiorum lanes, is. || Carnosidad con que mónstrenlo, onis.
íus hypogastri alíerum latos. nacen los potros en la frente. Hircania, f. Región del Asía.
Enfermedad de los hipocon- 7c/. || veter. H u m o r que sale Hyrcania, ce.
drios. Lagonopos, i.
de las partes naturales de la Hircano, n a , adj. El natural d e
hipocras, m. Bebido de vino, yegua cuando está en celo. 7c/. y to perteneciente á Hircania.
canela y otros ingredientes. H i p ó m e n e s , m . El que obtuvo Hyrcctous,Hyrcauius, a, um.
Sulimixtum, aroniaticum vi-por mujer á Atalanta. Hipó- Hircio, m . Cónsul de R o m a y
num.
menes, ce.
escritor famoso. Hirtius, ii.
Hipócrates, m . Médico famoso hipomoclio ó hipomoclión, hirco, m . Cabra montes, ¡bexr
de la isla de Coo Hippoera- m . mecán. El calzo ó apoyo capra.
tes, is.
en que se afirma la palanca hircocervo, m . Animal q u e
Hipocrático, ca, adj. Pertene- para levantar jiesos. Htjporao- participa del m a c h o cabrío y
ciente á Hipócrates ó á su chtium, ii. || El punto de la del ciervo. Tragdaphus, i.
doctrina. Hippocraticus, a, romana en ejue juega la ba- Hiria, f. Begión de Beocia.
um.
rra. 7c/.
II y ria, ce.
Hipocrene, f. Fuente de Beo- H i p o n a , f. Ciudad de África, Hirieo, m . Rústico de Beocia,
cia, junto al monte Helicón, célebre por su obispo san jiadre de Orion. Hirieus, i.
consagrada á las Musas. Hip- Agustín. Hippooa, ce; Hippo, h i r m a , f. Orillo del paño. Panpocrem-, es. Nacido de esta oois. Natural de ó pertene- ni limbos crassior.
fuente. Hippoerenisritus, a, á esta ciudad. Hippooeosis, e. Hirpinos,m. pl. Pueblos de los
um. Perteneciente á ella. Hip Hiponacte ó H i p d n a x , m . Poe- Sabinos y del reino de Ñ a p ó ¡icierenceus, a, om.
ta griego, inventor del verso les. Hirpi, Hirpioi, orum. L o
Hipogrénides, f. pl. poét. Las yámbico escazonte. Hippooax, que les pertenece. Hirpious,
Musas del Parnaso. Hippo- aris.
a, om.
. .
erenid.es, dum.
hipopótamo, m . Caballo m a - hirsuto, ta, adj. poét. Áspero,
hipocresía, f. Virtud fingida, rino. Fluciatilis equus; láp- duro, velloso. Hirsuíus, pilodisimulación. Hypoerisis, is, popotamos, i.
sus, a, um.
iseos; assimulata viríus;fiu- hiposo, sa, adj. El que tiene hirundinaria, f. V . C E L I D O N I A .
catce simúlala; virtutis osten-hipo. Siaguttaas, atis.
hirviente, p. a. de H E R V I R . Lotadlo. E n todas estas cosas hipóstasis, f. teol. Supuesto ó que hierve. Ferreos, tis.
brilla cierto color ele verdad persona. Us. m á s comunmente hisca, f. L a liga para cazar
sin ningún afeite de hipocre- hablando do las tres personas pájaros. Viscum, i.
sía. 7n nis ómnibus inest sine de la Santísima Trininad. Hy- hiscal, m . Cuerda de esjiarto
illo juco veritatis color.
postases, is, eos.
de tres ramales. Sparteus fuhipócrita, ni. f. Hypocrita, ce ;hipostáticamente, adv.teol.D e nículos.
vanos probitatis sirmilatar: un m o d o hipostático. Hqjiosta- hisociamo, m . Planta. Augivanossimolatce virtutis osten- tá-e.
nos, i.
lator.
hispostático, ca, adj. teol. Per- hisopada, f. Rociada de agua
hipócrita, adj. Fingido,. que sonal, lo iJertenecientc á la hi- que suelta el hisopo. Aspersio,
aparenta lo que no es. Simu- póstasis. Aplícase á la unión onis.
latus,fictos,a, om. E n algu- del Verbo con la naturaleza hisopazo, m . Golpe dado con
nos diccionarios se encuentra humana. Hypostaíicus, a, um. el hisopo. Hyssopi ictus.
equivocadamente la forma : hipoteca, f. Prenda, etc., (jue hisopear, a. Rociar con el hihipócrita.
queda afecta y obligada en sopo. Aspcrgo, eonspergo, is.
hipócritamente, adv. Fingida- lugar de lo que se debe. Hy- hisopillo, m dim. de H I S O P O .
mente, con hipocresía. Simú- potheca, a;; pignus, oris; ap- L a muñequilla con que se relate, flete.
pigheratus fundus. || Prenda, fresca la boca de los enferHipodamia, f. Hija de Atrace. obligación civil con que uno mos. Refrigerator-ios panniAirada virgo.
se entregaba á la potestad de culos. || Planta semejante á la
hipódromo, m . Lugar donde otro, para servirle c o m o es- ' del hisopo. V . H I S O P O .
se adiestran caballos, y donde clavo por cierto tiempo jiorno hisopo, m . Hierba. Hi/ssopum,
Se hacen lasfiestasde carre- poderle pagar. Nexum, i; oe- hyssopus, i. || El instrumento
XUS,
US.
ras hypogastrium
de
caballos.
Hippoárohipogastro,
hipogástrico,
inferior.
perteneciente
Aá
mus,
i. Hypogastrium,
m .ca,
al
anat.
adj.
hipogastro.
pertinens.
El
anat.
vientre
ii. L o hipotecable,
hipotecado,
puede
do,
raíus,
valeos.
dado
pigrie'i-aliíius,
hipotecar.
enda,
adj.
prendas.
adj.
L oPignerari
E mque
Pigaep ea,
ñ ase
um.
- do,
con
siasl
recoge
neros
una
materia
vez
farm.
quo
Aspergillum,
y de
ovejas
sólida
evaporada,
sela
Lrocía
alana
cuando
mugre
y jugosa
en
de
l.
queda
las
tos
—se
que
hciglelava;
carúouna
mse
e»-
«70
HIS
HOC
HOJ
teris complet-ii, mandare; me- Torvurn mi./ti os ostendit. Anmoria profiere. JJ pint. Pintar, dar con hocico. Ir enojado.
¡eacum/iam
torvo ralla pro;
representar en la pintura alse J'em-e. Meter el hocico en
I i//oS, i.
g ú n suceso histórico. Histotodo. fr.fig.y fam. Ser m u y
ritim pingerc; factum
aliHispalense, adj. El natural de
y lo perteneciente á Sevilla.
qoorí. per picturam merrioi ti- aficionado á arreglar lo propio
y lo ajeno. Immiscére se alieHispalettsts, e.
re. Podrás historial- a l g ú n
nis.
Hispánico, c a , adj. Perteneacontecimiento. Profiere meciente á España, tiisjianicus, moriam
alicujus rei paleéis. hocicudo, da, adj. Abultado de
hocico. Rostratas, a, om.
it, um.
históricamente, adv. m . lie: un
hocino, ni. Instrumento corvo,
h i s p a n i s m o , m . Idiotismo, m o - m o d o histórico. Historióe'
especie de podón. Falos, alcis.
do de hablar jDeculiar de la histórico, ca, adj. L o pertene|| El amocafre ó instrumento
lengua española, que se ajiarciente á la historia. Históriparatransplantar.Sco-i idum, i.
ta de las reglas de la g r a m á cos, Ve, um.
|| El terreno que dejan Jas quetica. Hispanicus idiotismus.
historieta, f. d. de HISTORIA.
liradas ó angosturas de las
hispanizar, a. V. E S P A Ñ O L I Z A R . Cuento. Fabella, o-.
Hispano, na, adj. El natural de historiógrafo, ni. Y. HISTORIA- faldas de las montañas cerca
de los ríos ó arroyos. 'Terne
España ó lo perteneciente á D O R .
ínter seisBuras pars, portio. |j
ella. Hispceous, a, um.
histrión,ra.El cómico y todo pl. provin. L o s huertecillos
hispido, adj. D e pelo áspero.
aquél que divierte al pueblo. que se forman en estos para-Hispirías, ct, am.
Comcrt/tis, i; Insirió, onis.
tristuras
hispir, n. pr. Ast. Ahuecar, es- histriónico, ca, adj. Pertene- jes. Ínter terree
constituti barti. JJ L a angostuponjar alguna cosa corno los
ciente al histrión. Histriaiti- ra de los ríos entre dos m o n colchones cuando se mullen.
cus, a, uro.
tañas. Angustice, arum.
Se usa también c o m o activo. histrionisa , f. Comedíanla ,
hogañazo y
RareJ'acio, is;
spongioeum
actriz. Comcetla, ce.
reááere.
hita, f. Clavo pequeño sin ca- hogaño, adv. t. fam. Este año.
histérico, m. V. M A L D E M A D R E .
beza. Clavus. claviculas, i. || 77oe orina.
histérico, ca, adj. Pertenecien- V . H I T O por mojón, ele || Villa h o g a r , m . Fogón, chimenea.
te al útero ó á la madre. Hi- ele Castilla la Nueva. Cesa- Focas-, caminas, i: fos. L a casa
domió domicilio. Domus,us;
la, (e.
sterieus, a, um.
cilium, ii; cedes, ium; penohistoria, f. Narración de cosashito, m . Mojón, liudero. Meta, tes, tiiim, tum. — c o n lumbre.
pasadas.Historia, a-; (tonales,¡e ; scopUS, i; limes, ¡tis. I j Juego. Terne fí.i as elaVUS, SCO- A'census, igne instrudus joom; itarratio, onis; antiquitapus. ||fig.Blanco, punto don- cus. — pequeño. Faculus, i.
Perteneciente al hogar. Fovatis manumeiita-.comiii cuta rio,
de se dirige la vista. Meta, (e;
orum; memoriee rerum vete- scopus, i. A hito. m . adv. Fi- rius, ct, um. Echar leña en el
ruin; monumento temporum, jamente. Fice, stabiliter. Dat- hogar. Facum ligias instruere; ligua Joco immittere, irten el hito. Acertar la dificullocorum, hominum; omnium
jicere, inríer-e.
seculorum memoria. Cuento, tad. Metctm tetngere; scopum h o g a z a , f. Grandior, majoris
•attingere. Mirar de hito en
fábula. Fabella, fábula, a-. hito, ¡mrruitis oculis intueri, madi ac pona eris pañis. ¡| El
fam. Cuento, chisme, penden- ! atiente aspicere; oculos in
pan inferior que se hace para
CAS..Rixa,ce; su,surratio,onts. aliquál
i
t/efigere. M u d a r de la gente del c a m p o . Fai arios
pint. El cuadro ejue representa hitos. Omnia tentare;
pañis. A m i jíadre llaman hoomnem
algún caso histórico. Faciam
gaza, y yo m e m u e r o de h a m lapidem
moveré.
aliquod memorarte
pictura.— H o a n c , m . Río de la China.
bre. B o s aputl acervum. Minatural. Descripción de las
das áivitiee. Pelapis talento.
Croceus fiuvius.
producciones de la naturaleza. h o b a c h ó n , n a , adj. El que es
Tantali talento,mensa, ¡ioi-ti.
Naturcelis historia. Arte de la de m u c h a s carnes ; pero flojo Tántalos inter unríces sitiáis.
historia. Historice, es. Dejarse y para poco trabajo. Laxus,
¡o divitás inops. A quien cuece
de historias ó rodeos, tig. fam.
ili-suliosiu,ignaras, a, um; ne- y a m a s a no hurtes hogaza.
Ir á lo sustancial de la cosa.
gligens, tis; seguís, e. H a Seni verba i/are áijjieilis esí.
Sopervacooea
omitiere ; ad
cerse hobachón. Languor-i, de- H o g u e , m . Fuerte d e la baja
rem veaire. Escribir una hissiríite'/ue se i/erícre.
Normandía. Ogyyia, ee.
toria. 7/es gestas
monomentis
consignare, posteritati pro- hocicada, f. Goljie dado con h o g u e r a , f. Pira, porción de
combustibles encendidos. 7bpagare, poblicis litteris pro- el hocico ó de hocicos. Rostri
ictus.
cus, i; strues, is. — en que
seqoá
los antiguos q u e m a b a n los cahistoriado, da, p. p. de H I S T O - hocicar, a. H o z a r los puercos.
Rostro sues terram i/irertere. dáveres. Pym,
ce; rogus, roR I A R y adj. pint. S e ajilica al
guto, i; fumes, eris. Hogueras
herbam
cruere. || n. D a r de
cuadro ó superficie compuesto
hocicos el h o m b r e en el sueapagadas. Ericti rogi. Pertede vanas figuras. Historás delo, etc. Prontim ,-ctríci-e. || fig.
neciente á la hoguera. Rogaeorata pictora
Caer en alguna falta ó yerro.
lis, e.
historiador, ra, m . f. El que
Erro, as- la hor, eris.'— las hoja, f. L a parle que los tallos de
escribe historia. Historíeles,
rolas plantas y los arboles arrojan
hisioriographus, i; rerum ge- bestias. Casa jamentum
strum in terram
impingere.
en la primavera, ('oma, ce; reistarum
explicator, pronon¡doleré.'
náis, i;/olium, ii; frons, dis.
liator. — mentiroso. Falsas
hocico, m . Parte de la cabeza
Il C a d a uno ele los jiétalos de
scriptor.
de algunos animales, en ejue
historial, adj. L o perteneciente
laflor.Petidum, i.\\ La escama
á la historia.Histaricus, a, um; están Ja boca y las narices.
ó lámina (jue se levanta en los
lastarialis, e.
¡íostramj ,\\ L a boca del h o m - metales al batirlos. Metódica
historialmente, aelv. D e un
bre que tiene labios abultados.
stpiamina. |¡ C a d a una de las
m o d o historial. Hi.stor i c e ; Lahiosum
os. ||fig.fam. L a capas ele m a s a que cubre los
, ic siglo.
cara, el rostro. Os, oris: fapasteles. Lantella, ce. \\La tie^historiar, a. Componer., contar, eies, ei. ||fig,Gesto de enojo rra que se siembra ó pasta
escribir historias. Historidm - y desagrado. Severas, iratus, ¡>or año, dejándola descansar
narrare, Scribere; res gestos
toreas rudus. Plisóme hocico.
otro. Dimitan fundí pars. \\
consignare; lit.moiiomemis
ungüento. Hurnidus lijjssopus.
H i s p a h á n , f. Ciudad de Pcrsia. Ilaspa/iamum, llet ntom-
HOJ
H()I,
HOL
571
La mitad de cada una de las hojaldrista, m. El que hace Otium, ii; tranquilinas,atis;
partes principales de un ves- hojaldres. Placentarum ejfor- qoies, elis. || Regocijo, contentido. Prcecáiuce vestís partes.
otaíor, aríij'ex.
to. Gaudium, ii; oblectotoeaCada una cíe las partes de la hojarasca, f. El conjunto ;de
tum, i; oblectatio,onis; jucuoarmadura antigua. Di mi dia hojas que han caído de los ár- ditas, aíis.
armaturce pars. — berberisca. boles. Arborum qoisquilice, holgar, n. Descansar, dejar el
El oropel. Aurichalcect bra- decidme fraudes. || La dema- trabajo. Feriar-, odor, aris:
(tect. — de metal. Lamina,siada frondosidad de árboles reqoie.sco, is; J'erias agere; a
bractea,ce. — de libro. Pagi- ó plantas. Follorum reclon- negotiis vacare. || X o trabana, ee ; folium,tí.— de espada,
áaotia. ||fig.Toda cosa de jar, estar ocioso. 7c/. N o henavaja, cuchillo, etc. Ensis, poca sustancia, especialmente mos estado holgando. Non dtecultelli, etc., lamina, lamna;
en las promesas y palabras. seáimus, ñeque ottati somos.
spiculum, scapus, i; ocies, Ioutilis
ei.
res; ougee, arom ; reEl luín buey holgando se des— de puerta ó ventana. Valva, eluodaos, superjlua pompa. cuerna, ref. V. BUEY. || r. Alece. — de árbol. Folium ;J'rons,Todo es hojarasca cuanto dice. grarse, tener satisfacción de
dis; arbor um juba. — de Merce niegce suot quidquid algo. Gaoríeo, es; lector, aris;
hierba. Folium. — de espada erepaí, sooantiamque verbo- animam oblcctare, delectare,
angosta. Lígula, ce. — de pa:rum ioaoice eí exuvice.
recreare, relaxare, reficere;
pel, de pergamino ó de cor- hojear, a. Pasar, mover las oblectaíiooi iaríalgere; se futeza de árbol. Plágala, sche- hojas de un libro. Librum
cunátíati clare. || Est^r sin
da, ce. — de Flandes, de lata. evolvere; libri folia verteré.
uso ni ejercicio las cosas inaStanno illitafierreabren-tea.
|| n. Formar hoj'as algún me- nimadas. Wc-o, os. — del mal
— de Milán. Id. — de olivo. tal. Metallum bracteas for- ajeno. 7ra aliorurn rteinis exOleácea jblia. — de parra.mare, eff'ormare. Lo que se suliare; ex alienis moas- gauPampinus, i. — de tocino. Di-ha de hojear ó revolver m u - dium accersere, leeíiíiam exmita a suis pars. — encorvadacho. Pervolutaoáus, a, um.
haurire. — interiormente. In
en el capitel de una columna. hojoso, sa, y
sino gauríere. M e huelgo de
Caulicuíus, i. — que pica.
hojudo, da, adj. Lo que tiene tu buena dicha, ¡'tui felicítate
Marclax folium. Hojas mu; muchas hojas. Foliatos, folio-gauc/eo, leetar. líelas sane. N o
espesas puestas unas sobre sos, frondosus, a, om.
dudo que te holgarías de esto.
otras. Pinnata folia. — cu-hojuela, f. d. de HOJA. |j Fruta -Aron clobito, qoto id gratum
biertas de vello espeso. Pexa. de sartén. Laganam, i. \\ VAtibifiuisseí. Hoy nos hemos de
— gruesas y como carnosas. hollejo y cascarilla de la acei- holgar largo y tendido. InrínlPinguia. — tiernas de los na- tuna molida. Oliven follicolos.
genáum nobis hoclie genio esí.
bos. Rapada, orum. Com- || La hoja m u y delgada y an- Y a que no bebo en la taberpuesto, hecho de hojas. Fron- gosta de plata ú otro metal na, huélgome en ella. ref. Abdeus,fiolicicus,a, um. Ador- que sirve para galones y otras stemias cum sin), potatoribus
nado de hojas. Franáosos, a, cosas. Metódica braetea. Ho- tomen delectar.
um. Perteneciente á ellas. juelas de hojaldre. Crustula holgazán, na, adj. Vago, que
Fronáarius, a, um. El que eclulia.
no quiere trabajar, Us. como
las coge. Frondator. Al caer ¡ hola! interj. Ús. comunmente s. Ambro, onis; vaeantivus,
de la noja. m. adv. fam. Al para Mamar á otro que es in- ignavus, otiosus, desidiosas,
acercarse el invierno. Appe- ferior. Heus. jj Cuando denota samnieulosus, a, um; iners,
tente, ingruente hyerne. Batir
novedad ó extrañeza.Ti/a, quid lis. || Desidioso, que nada hace.
hoja. Reducir tos metales á erga? quid est hoc?
¡oficíeos, tis. Holgazanes que
jilánchas. Bracíeare. Doblar Holanda, f. Peino de Europa
se ponían á jiasar el tiempo
¡¡otaria, llallaruliii, te.
la hoja. fig. Negotium in
junto á un canal que había en
holanda,!'.
Lienzo
muy
fino
de
aliud tempus difi'erre. Desuna plaza de Roma. Canalidoblar la hoja.fig.Sermo- Holanda. Batavicum, hollan- t ola-, arum.
nem resumere; instituían, ilum linieum. — de mangueta. holgazanear, n. Ser- lrolgazán.
orationem prosequi. Echar Lienzo másfinoque la holan- Otior aris.
hojas los árboles. Arbores da común. Subtile linteum. holgazanería, f. Haraganería,
Holandés, sa, adj. El natural
fronclere, jronáescere, veraversión al trabajo. Ignavia,
de y lo perteneciente á Holannar-e; folia induere, eff'uninedia, desidia, te.
da.
Hollandus,
Batavus,
Badere. Ser uno todo hoja," y no
holgín, na, adj. V. HECHICERO.
tener fruto,fig.Hablar mucho íavit us, ct, um.
holgorio, ni. fam. Diversión,
y sin sustancia. Nugce; crepi-Holandés, m. El idioma de regocijo, tiesta. Ferice, arum;
tantia verha. Ser alguno ten- Holanda. Halavíeum idioma. gaudium, ii; exaltatio, ooás.
tado de la hoja. fr.fig.y farn. A la holandesa, un adv. Al uso holgueta, f. fam. y
S.-r aficionado á aquello di- de Holanda. Balara o more. holgura, f. V. H O L G O R I O . || V.
que se trata. Aliqua re <•«-holandeta y
A N C H U R A . || Quien quiera aoí
holandilla, f. Lienzo teñido y
¡itum tilcetuin esse. No se
gura, sufra amargura. (Jai vult
mueve la hoja en el árb..! sin prensado que sirve para fo- esse itin leiim. írtiiaiat nio-i-m.
la voluntad del Señor, ref. rros. Lint en m, i.
Multo ce quo fuerint cominoholgadamente, adv. Con hol- da, ejus ita tintinaría tet/ilitm
Sor-tes rnittuntur in sinum
esl ¡erre.
sed a domino lemperantur. gura. Amplié, lame.
Volver la hoja.fig.Senten- holgado, da, adj. Desocupado, holocausto, m. Sacrificio en
no tiene ejue hacer, (ida- que se consumía al fuego toda
l'tuit. locutionciu imitare;que
Jirala víctima. I lolocausttt m, i;
eus, a om. || Ancho. Ampias, ¡tolo,
missis- non stare.
oilslomo.
alis. || lig. Y .
hojalatero, m. El que trabaja o, om. 'I Ito. El que está des- SACRIFICIO.
empeñado en la hacienda. Di- hológrafo, fa, adj. for. Dícese
en hoja de lata. Bracíearum
stanno illiíarum artifex- ritn's a I fluens. Holgado viene
del papel, especial
ni.- testahojaldre,
hojaldrado,
hojaldrar,
formare.
tu,
al hojaldre.
CE.
amb.
a.
Placentada,
Pao
Torta.
adj.
culos
Semejante
PU
sintáis.
con- holganza,
stís
el
buey
por
Ium
vestido.
calilo.
lopor
est,quam
alabado,
lo
I'.Paulo
boleado
Descanso,
ref.
oportet.
laxior
Nóvale
y el
reposo.
Are
luyo
veso\m
Holsacia,
soneso
j,litis,
por
mentario,
.1 que
eímbrico.
o.f.
le
escrito
um.
ciudad
otorga.
Slesvicum,
yenfirmado
Holograel Queri.
572
HOM
HOM
HOM
|| Ducado de Alemania. 77oí- á pie. Cataphractatus pedes. scioice dormit. — de insigne
— de armas tomar. Aá omnia elocuencia. Longe eloquentitsiinus. — de puños. El robusto
idoneus, ctjitus. — de baja extracción ó clase, ínfimas ho- y valeroso. Sírenuus, jortis.
el ducado.
hollar, a. Pisar. Calco, con- mo; homo Ínfimo loco natus, '— de silla y albarda, de campo y de ribera. Homo in utram¡tullo splenáore vitie. — de
culco, as ; protero, is ; pet/ihus
que fontana cagadas. — de
bigote. Gravis, consíons. —
ohterere. |¡ fig. Humillar, abatir, ajar. Proculco, pessurndo,de buena capa. Deceater et tamaño. El que es m u y estias; contemna, despido, is; decore ornatus. — de buenas mado por sus prendas. Proletras. El científico. Littera- bus, magoos, magnánimos.—
cootemptui, ludibrio, despicatus. — de burlas. El jocoso. de un siglo. El ejue en su edad
tui habere.
ha sido sobresaliente. /Eterna,
holleca, f. Pájaro. V. H E R R E - Jucuoáus, a, uro; áerisor, oris.
— de calzas atacadas. Severus, memoria dignus. — de veras.
RILLO.
hollejo, m. La piel delgada de asper, a, urn. — de camjio. Veritatis secíator; serius. —
las frutas y legumbres. Sili- Ruris J'requentator; rostica-de todos tiempos, que á todo
?ua, ce; jolliculum, follicu-nus, a. um. — de capa y es- se acomoda. Omnium harapada. Nulliusfiaculíaíispro- rum homo. — de paja para
us, calvólos, i. Echar hollejo.
Jes-sor; omnium Itileraram echar al toro. Foeneus. — de
Siliquor, aris. Quitar los hollejos. Follicolis grana exae- ignaros. — de capricho. El m u y poco valor. Seopce dissoque tiene ideas singulares, y lutee, nullo aumero homo. —
re; siliqoas excutere.
hollín, m. La parte del humo las dice con novedad y agu- espiritual. Pius, spiritualis. —
que se pega á las chimeneas deza. Ingcoio prcestaas. V. de la vida airada, fam. Balay otras partes. Fuligo, inis. —C A P R I C H O S O . — ele copete. Ma- tro, onis; perditus homo. —
que queda en el hondo de un ynce audoritatis vir. — ele hecho. Adultos vir. ||fig.Dovaso en que se quema alguna corazón ó de gran corazón. rius, ilustradas, io aliqoa fi
«cosa. Fungus, i. Cubierto de Magoaoimus. — de chapa, fig. coltate versatus homo. — falto
El <jue es sesudo, de mucho de vista. Lusciscus, lusciosus.
hollín. Fuliginosas, a, om
holliniento, ta, adj. Lo que juicio.Pradeas, tis. — de días, — grosero. Plúmbeos. — aditiene hollín. Fuliginosus, a, de edad. Seoex, is; célale pro-nerado. Nummatus. — liso.
vedus, dierum plenos. — de Iogeouus, verax. — lleno, fig.
om.
homarrache, m. Bufón. Seur- estado. Político, cortesano. Sapieatissimas. — de un m é rito sobresaliente. Vir sumra, ce; niimus, i; personatns — Aulicus. — de fondo. Sapiens, litteris abunáans. — mus, apprimus. — de valor y
homo.
pronto para herir. Mano promh o m b r a c h o , m. El hombre de fondos. Di ves. — d e fortuna. píus. — feliz por lo que toca
El que se ha elevado de pronto
grueso. Obesos, i.
y sobre su esfera. Novus ho- Til acaso y la fortuna. Acl cahombre, ni. Animal racional.
mo. — de hecho. Probus. — sutn fortunamque jeláe vir.
Homo, iois; proviáum, acude gran frente .Fronto, onis. — fuerte, valiente. Acer homo.
tum, memor, sagax, multi— de gran cabeza. Capito, — grande, de mérito distinpler, rationis et consitii pleonis. — de gusto y que se guido. Ampias. — mayor. El
ootn animalMJSl varón. Vir, i;
trata bien. Lautos. — de ho- anciano. Senex, tétate gravis.
homo, iois. 11 El que ha llegado á
nor. Fortis vir. — de humor.— nKnudo. Pusillanimis, pula edad viril, el hombre hecho.
Festivus. — de iglesia. Eccle-silli aoimi vir. — de mala
Confírmala célale vir. || V.
vida. Luxuriosus perditus. —
siasticos, i. — de intención.
M A R I D O . || En ciertos juegos de
El doble y solapado. Vafier, de punto. La p>ersona de disnaipes, el que entra la polla
subáolus homo. — del campo. tinción. Honaris studiosus. —
para jugarla sólo contra los
Rusticanos. — de letras. Lii- de distinción. El ilustre. Irreotros. Prceripuas in charta— para poco.
íerctíos, scieníiis peritus.preliensibilis.
—
rum lucio parles agens. || Juede mala digestión. Asper, du- Frigiáus. — perjudicial á la
go de naipes de que hay varus, severus. — de manos. V. república. Pestis, is.— que se
rias especies. Chartarorn luHOMiiRE D E P U Ñ O S . — de mala va de entre las manos. H o m dus sie dietus. || El que tiene
fe. El pérfido, el traidor. Fi- bre muy listo y sagaz. Homo
los requisitos convenientes
anguila magis lúbricos. —
e/ei sinester. — de ninguna
para alguna cosa, idoneus,
importancia. Nano, inis. — de ejue por sus antepasados meaptus, a, um. || Junto con alimportancia. Honestus, locu- rece mucha honra. Vir avo,
gunos nombres por medio de
ples, gravis, constans homo.patre, majoribus suis dignisla preposición de, el que posee
—• de mi jaez. Horno mei or- simus. — retirado. Solitudinis
las cosas ó calidades signifiáiois. — de negocio. El que amicos. — sin policía, ¡nculcadas por los nombres (jue se
da dineros á interés. Campsor-, íus, en naribus edueatus. —
le juntan, como de bajo nacioris. — de pecho ó de pelo en pequeño. Homúnculos, homumiento. Sórdido loco ootus,
pecho. El valeroso, constante y eus, i; homuneio, oois. — diinjlmos homo, íerree filias.
de gran secreto. Magnánimos, ligentísimo. Summo officio
— antiguo. Barbaius, a, um.
silentiosus. — de j>eso. Sen-pr-ceditus. — insaciable. Vul— abierto franco, sincero.
sato. Gravis. — de plaza. El tur. — integérrimo. Summa
Apertus,a, oro.— con hábito
que obtiene los empleos hono- inlegrilalc atque innocentia
de monje, sin moradafija.Cirríficos del pueblo. Publieus, ¡torno. — infamado de grandícoiiicellio, onis. — de bien.
natos, prcecipuus. — de pocasimos delitos. Teterrimus,
Vir bonos. — de experiencia
suerte. Ciceris et nucís em- crudelissimus, fallacissimus
en los asientos. Haod oescios
ptor. — de pocas prendas. Fu- omniom sceleriim, libidiaumrerom. — de experiencia en
tilis homo. — de poca sal en que maculis ootatissimus. —
los tribunales. 7n cario íogee
la mollera. El de pocos al- — tacaño. Nefiastus. — tonto.
usu limalus — de dos caras.
Caodex,
icis¡ stipes, itis
cances. Tarclus, stolidus, bemet.
eoclero
ore
calliáum
phr-actatus
—
eí
bas
mas.
versís
de
frigidum
óFx
armas
de
Cutnphractatus
rebus
todas
áejfians.
eques.
áoctus.
caballo.
sillas,
—fig.
—
Catade
miles.
de
de
armas
Diamarprovecho.
blico.
poco
bes.
tressis
Trioboli,
sueño.
—Horno
de
agaso.
El
nullius
JJOCO
Nec
que
frugi.
más
—
quantum
es útil
de
pretii
—ó pro
de
menos.
allumpúó
u
¡tomo;
ydetodas
fiuetus
plombeos,
Ñeque
na eruáitus.
es
de facultades.
casa
terree
timet.
asinus
antigua.
—motus,
—Omni
nuevo,
universal
hamo.
Mttnieidoctriñeque
que—no
en
satia, ce.
Holstein, m.V. H O L S A C I A , por
HOM
HOM
HON
573
polis homo. Medio hombre. N o hay hombre cuerdo á ca- ¡| fig. Hombre de grandes prenSemihomo.
Los hombres. ballo. Nec sat ratioois in das, experiencia y valor. Vir
jEtas, atis. Los hombres de losarmis. Al hombre harto las ce- detrissimos, magnus.
primeros siglos. Prisci viri, rezas le amargan. Anima sa- hombruno, na, adj. Perteneprisco mortalium gens. C o m o turata calcabit Jávum. Ina- ciente ó parecido al hombre.
hombre m e puedo engañar. Ut marescuht epulce sine fine Masculinas, a, um ; viráis, e.
petitce. Al hombre osado lahomecíllo, m. Enemistad, odio.
humanusfiallipossum. Es un
mal hombre. Niger est. Mi fortuna le da la mano. Com ¡nimicitia, ce; odium, ii.
hombre, este es de quien ha- Minerva roaooro move. Ma- homenaje, m. Juramento soblo. Meus homo, i Qué hom- aum aámoveníi fortuna est lemne de fidelidad. Clieotelabre es aquel? Quiá illuc ho- imploraocla. Dii jadeóles ad- ris ojfieii, obsequii debetio'
minis est? ¿Qué hombre será juvaoí. Fortes fortuna adjo- solemneficlelitcuisjosjoranéste ó ése? Quiá hoc hominis cat. Audaces j'ortuna jovat,dum,sacramentara.jfig.Resest ? Quisnam homo est ? ¿ Quéíimiáosque repellií. Al hom-peto, veneración, sumisión. Vehombre sois vos? Quiá tu ho- bre por la palabra y á los ni- neratio,onis; honor, oris. || V .
minis es? Mucho va de hom- ños con un dije. Vtri jureju- T O R R E D E H O M E N A J E . Prestar ó
bre á hombre. Servus servo, ranclo, pueri ialis J'allendi.
hacer pleito homenaje. Adáidominus elomirio, homo ho-Hombre bellaco, tres barbas ctiorem clieatelara profiteri;
mini prcestat. És hombre de ó cuatro, ref. V. B A R B A .
addieti elientis proj'essiorem
pocas palabras, es hombre hombrear, n. Hacer de hom- solemni rifo cáere. Prestar fiseco. Laconismo gaodet. Est bre, querer parecer tal ó joven. delidad y homenaje. SacraJuvenum aliorum cequalila- mentum apud dominum dicepauciloquus. Lacónica utitor
orevi loquentiá. Uno fiascetem -afiecíare, aá eorum ao-re; in áornini verba jurare.
multa cornplectitur. Numerocíoriíatem accederé. || fig.
homérico, ca, adj. Acl HomeQuerer ser igual con otros en rum pertioeos. Homereus, Itadicit. Minore finií prooemio.
Verborum virpaucorum. Tan- calidad y circunstancias. Us. meriacus, Itomericus, a, urn.
to no hace el hombre cuanto como r. Aliorum auetorita- H o m e r o , irí. El m á s célebre
no quiere. Nildl mortalibus íern ostentare.
])oeta griego. Homerus, i.
arduum esí. Nihil est tam hombrecillo, m. dim. de H O M - Obras de, Homero. Homeri
arduuin et clijjicile, quod BRE.
non Planta : se cultiva para corpus. Á veces .dormita el
humana mens vineat, et inla cerveza. Humulus, lupubueno de Homero, es decir,
fiamillciritatein perducat.lus,
Es i.
cae en descuidos ó errores eí
hombre hondo, i-'íuetus mu- hombrera, f. Pieza de la ar- hombre más sabio y prudente.
madura antigua que cubría el Quanáoqoe bornes dormiten
íus. Omni spedestitutus. Buen
hombre, pero mal sastre. Can- hombro. Huneerale, is.
Horneros.
hombría de bien. V. H O N R A - homicida, com. El que comete
didus, sed ineptus cir. El
hombre no es prójimo. Se usa D E Z .
homicidio. Homicida, ce; sien el juego del hombre. In hombrillo, m. La fuerza de carios, ii. || adj. Lo que da ó
lienzo ejue se pone en el hom- causa la muerte. Mortem preeludo quilibet suce sortis est
áejensor. El primer hombre bro de la camisa. Indusii bu- beos. Siendo homicida de sí
del mundo. Se dice por exa- meris assuía bracíea. || El mismo. TVeee coaseita.
geración del que. tiene alguna adorno de seda, etc., que se homicidio, m. Asesinato. Hohabilidad en sumo grado. 7n pone sobre los hombros. Hu- micidium, ii;percluellio, onis.
aliquo re princeps, sopere- mcralis oroaíos.
|| Cierto tributo antiguo. Triminens. N o es hombre de bur- hombro, m. La parte alta del buii genus. — con ponzoña.
las ni amigo de burlas. Gra- cuerpo del hombre, de donde Veoeflcium, ii.
nacen los brazos. Humerus, i; homilía, f. Sermón, plática.
vis, a jocis aliemos ¡tomo est.
N o hay hombre con hombre. cervix, icis. Los hombres. ScaHomilía, ce.
fam. Se dice cuando están pulce, arum. A hombro, m. homiliario, m. El libro de las
desavenidos. Magna inter eos adv. Sobre los hombres. 77u- homilías. Homiliarium, ii.
meris, super humeros. Arri- hominicaco, m. El jmsilánime
discordia; ingens tlissielium
est. Es hombre de altos pen- mar el hombro,fig.Trabajar, y de mala traza. Abominanayudar á otro. Sub onere la- clus scarabeus; homuucio,
samientos. Celsi animi, alta.
mente prcediíus vir. ¡Oh malboranti. hornero suecurrere,onis.
hombrel O seelus! O porten- subvenire. Echar al hombro homogeneidad, f.fil.La calitumi N o eres hombre, sino... alguna cosa.fig.Hacerse res- dad ele homogéneo. Homogeponsable de ella. Onus subiré. oeitas, atis.
Nullus est, nisi... Es necesariotolerarlo que es común á Encogerse de hombros por homogéneo, nea, adj. Se aplica
todos los hombres. Hutnaoa miedo. Humeros coteírahere. á los cuerpos de una misma
fiereoda sunt. N o sé qué hom-\\ Negar la contestación á al- naturaleza y propiedades. Díbre es. Afora nocí hominem. guna cosa. Humeros tthnaea- cese también de las jiartes que
Ya no es niño, ya es hombre. ría contrahere. Llevar al hom- forman la homogeneidad. HoExccssit quidem ¡lueritici;bro alguna cosa. Aliqoid ho- mogéneos, a, um.
rneras susíinére. Mirar sobre
adolevit, et vir evasit. Virihomólogo, ga, adj. geom. Se
lem aáeptus est cetatcm. N o hombro, ó sobre el hombro, ó aplica á los lados corresponser hombre de pelea,fig.Pu- por encima del hombro. Mirar dientes en figuras semejantes.
sillaaimem esse. N o ser hom- con desprecio y enojo. Tran- |l Homologus, a, um. lóg. Se
bre para alguna cosa. Ineptom srerse, ohlique et cum: de- dice de los términos sinóniSpicatu
aliquem intiieri, cleesse; aptitudine car-ere. N
o
mos. 7c/.
á
tener hombre. Nodum, ioopern .spicere. Sacar á hombros honda,
f. Instrumento de cáab amáis, omni a spe desti- alguno, fig. Aliquem r summa ñamo, esparto ú otra materia
tutum esse. Ser hombre de discrimine entere. En esta para tirar piedras. Funda, ce.
protector.
•esse,fiddetn
promissi.s
bére.
bre.
su palabra,
Vá-uin
Tener
Hominem
fam.
hombre,
esse.
se st.reiiuutn
etBona;
eonetantem
Ser
fig.
habere.
mfiidei
Tener
u y homprcehombrón,
io
hombros
blica.
causa
nelis.
causo sostenéis
vestris
Rempublicátn
el
ni.peso
aum.
sobre
ceroicibussustiel
de
e la
vuestros
in
H OrepúM hac
BRE. |
por
atan
Scuíale,
seno
suspenderlas.
| Cordel
sus
donde
lasextremos
is;
cosas
unido
se
fundee
pone
Funda,
de
perfectamente
con
peso
lascutula.
que
piedra.
ce.
para
seEl
574
HON
HON
HON
atis. Buena opinión y fama.
El brazo de la honda, llahe-ó'parecido á él. Fungióos, a,
¡lanar.', pl. Exequias por los
um. Lo que es esponjoso como
un, (c Tirar con honda. Fundifuntos. Justa, arum ; parenel bongo. Fungosus, a, um.
da lapidem jaeere, ¡aculaei,
tatio, anís; Jarte/iris ¡r
h o n g o s o , sa, adj. Esponjoso.
emitiere.
— quebradiza. Vitrea fama.
h o n d a m e n t e , adv. lig. ProfunFungosus, a, um.
da, alia, clevadamente. Alte. \\ h o n o r , m . Respeto que se da á j La m a y o r honra q u e se podía.
Con hondura. Profunde.
alguno. Honor, lianas, oris.l Quaníus rn.axim.us honor poh o n d a r r a s , I. pl. pr. Rioj. Las
Concepto, reputación, eré- ¡ terat. L a honra fomenta lasarles. Artes adt lamas. La
dito. Gloria, ce;
splendor,
heces que quedan en la vasija
aris. (águilas, alis. || Estima- | obra da honra, nomine
que ha tenido algún licor ú
putación al artífice. AccendU
c-ii'm, fama, lustre. Modestia,
otra cosa. Sedimentum, i.
opus cir-tifu-eiu. Mira por tu
¡ama,
i/loria, ce; decus,
h o n d a z o , m . El tiro de la honut dignitatem
oris. || L a honestidad y recato honra. Cura
da. Fundos faifas.
lúa/u serves, rettif
h o n d e r o , ni. El soldado que pe- de las mujeres. Pudor, oris.
ne quid, deríígnitatetuü ama|| Aplauso, obsequio, celebrileaba con honda, l-'uia/i/iiilus,
tas. Perdió su honra. Gloriam
dad de alguna cosa. Laus,
J'ondibularius, i; funditor,
obscuravit, labefio
oris. Honderos que precedían al udis. || Dignidad, cargo ó em- suam
pleo. Ús. en pl. Titulas, i. \\ rit. tmmiiiuit. Volvió por su
ejercito, ¡¡(¡rara, arum.
honra. Honorem
e-e calumnia
pl. Título y facultad de pohondillo, m . Cada uno de los
riiaiít avit. Diluit impositum
pedazos de lienzo, paño, etc., derse uno n o m b r a r en algún
sáií crimen. T o m ó por punto
empleo q u e no tiene c o m o si
(jue forma las entrepiernas de
de lionra el acabarlo. Ad exile tuviera. Hooorarios titulas.
los calzoncillos ó calzones.
-l'u ia ilion einpertin ere censu.it
— difícil de adquirir. Ofn-raInferior J'emoralium pars
h o n d o , da, adj. Profundo. Altus, sus ¡tonar. Honores dados sin iiic/ioata petfi'eere. V a m e en
eso la honra. llanas hic meus
medida, sin discreción. EJfusi
depressus, profundas,a, um.\\
ca/itur. U n h o m b r e sin honra.
Se aplica á la parte del terreno lionares. Dios del honor. HoIohonoratus, inglorius,
norinus, i. Celebrar juegos
más bajo que lo demás.¡mus,
bilis, nullius npminis, fúnebres en honor de alguno.
a, um. '¡fig. V. P R O F U N D O . M u y
mationis ¡tomo. D a r honra,
finios fúnebres alicui daré.
hondo, mu}' profundo. Prceal- Inflamar á alguien con el de- lustre ó esplendor á su familia.
tus, a, um. Fosa poco honda.
Geous suum accendere. Hacer
seo de los honores ó de la gloHumáis fossa. Estar hondo. ria. Aliquem cupiditate honohonras por los difuntos. Pajusta rita fundís
Jaeeo, es.
rum iu iliimmnre. Ambicionar ran,m-;
i,o ere. soliere, persolvere,
h o n d ó n , m . El suelo interior
honores. Honores coneupiseeperagere; Honra y provecho
de cualquiera cosa honda.
rc. Conceder á uno honores
Fundus, i • pars ima.\\ El lugar divino-. Aliguem
no caben en un saco. ref. V.
divino horodeado de terrenos m á s altos.
oore tolere: alicui ríirioos CABER.
h o n r a d a m e n t e , adv. Honesta¡amores tráitiere, ¡tohere.
Fundus, fundum, i. | El ojo
C o n honra.
de la aguja. Acus foramen. honorable, ad i. Digao de honra mente. Probé.
y respeto. HonorabüiS, e. \\ Honorate, honorijice, honoraEstar en el hondón. In luíalo
biliter.
stibsiríei e. esse. Irse al hon- Ilustre. Iloiioratus, ct, um.
h o n o r a b l e m e n t e , adv. C o n ho- honradez, f. B u e n proceder,
dón. In fundum
deeidere.
rectitud, bondad. Probitaa,
nor y lustre. Honorabáiter,
h o n d o n a d a , f. Profundidad.
honestas, bonitas, atis.
honoritt, ,-.
Pro luio/itos. alis.
h o n d u r a , f. Profundidad. Pro- honorario, ria, adj. L o que in- honrado, da, p. p. de H O N R A R
J'u.iit/itt'is. alis ,- altitudo,cluye
inis.
y ocasiona honor. Honoy adj.Respetado, condecorado.
Meterse en honduras, lie. .\/- rarius; honorifteus, a, um.
Honoratos, konestatus, a, um.
tiora tjiut-i--ere, ,11tlh ililius
ct
Se aplica
al que tiene los hoEl que tiene buen proceder.
abstrusís rebus immiseeri.
nores, y no la propiedad de
Probas, honestas, hamo ñcfei
honestamente, adv. Con deEjealgún empleo. Hooorarius, a. et existimqtionis homo.
cutado con honradez. Laudacoro, con deseencia. Honeste. um.
bilis,
c.
N
o
honrado
con
lá|| Con cantidad. Púa
honorario, ta. Gaje ó sueldo
grima. Hit" i umabilis, c.li
de honor, y el estipendio (jue
honestar, a. V. H O N R A R . || V.
m u c h o ser honrado.
Vano
se da á alguno por su trabajo.
COH0NES1 AR.
Stipendium,ii; merces, eríis. Silleta Ion- capitur; inanis
honestidad, f. Compostura, mohonoríficamente, adv. Honraolorice umbras consedotur.
desiia, decoro.Honestas, urba- damente, con honor, con disPopuli auram plctusumque
nitas, atis. || Recato, -castidad.
tinción. ¡Iom,rith-e, hoiiortfe. t aptat. Omnia au auram poPuilicilia,cas1i mon io, te: carliM u y honoríficamente. Perho¡lularcm relert.
tas, atis; pudor, oris. Pública norifi.ee.
honestidad, jur. V. IMPEDI- honorifleencia, f. El acto y h o n r a d o r , ra, m . f. El (jue
honra. Honorans, colees.
MENTO.
efecto de honrar. Hanariji- :
i tillar, oris.
cenlot, a-; cultus, us.
honesto, ta, adj. Decoros
honramiento, m. El acto y
cente. Honestos, decorus, <-• honorífico, ca, adj. L o que inefecto de honrar. Honoratio,
ttmJ|Casto, virtuoso, modesto. cluye honra ó la da. ¡¡onoriPut/ictis, castos, honestos, a, ¡it us. ... um. M u y honorífico. onis.'\ Aprecio, estimación que
'Pedioiioriji, us,,,. ion.Decretose hace de alguno. Cultus. us.
um.[\ Justo, razonable. Dícese
m u y honorífico. Hanoratissi- honrar, a. Respetar, venerar,
hablando del precio de las cosas. Justus, a, um ; rcitionabi- mu'm ¡i,-, retum. N o honorífico. reverenciar, adorar. Honoro,
lis, e. M u y honesto, m u y vir- luíanme,-fia us, a, um.
orno, as; rolo, percola, prostuoso. Perhonestus, a, um.
h o n r a , f. Lustre, esplendor,
eólo, is. |¡ Honestar, autorizar.
Honfleur, f. Ciudad de Nordignidad.Gloria, ce; ornamenas. |j Condecorar,
Cohonoro,
m a adía. HouJtorium, ii.
tiim, i; splendor, t/ents, ¡to- dar crédito, estimación. Hoh o n g o , m . Fruto silvestre. F u n nos, honor, oris: laus, más.
nesto, adorno, as. — á uno
gas, i. || Cierta enfermedad que || Estimación, aprecio, obse- ,con su nombre. Aliquem suo
da á )..s arboles. 7e/. — yesnomine condecorare. — m u quio. Honar; veneratío, onis.
quero, igaricum, i.—(jue no
I! L a honestidad ,\ recato de las cho. Colmar de honores. Pese c o m e . Boletus, i. L a ca- mujeres.Piular, oris ; castáns,rorno, as. — la partida de
I un hongo.Funoi apee.
alguno con m u c h o concurso
cucullus. L o que es de hongo
HOR
HOR
HOR
575
para despedirle . A l ie uj us guada. Infausta liara. || pl. suo tempore, qua debes hora,
egressumfirequentiaornare. El libro en que está el oficio quo peer est tempore sistis.
— á los muertos con sacrifi- de Nuestra Señora. Saerarum
Ñ o se puede hablar á este
cios. Porenta, as. —• el entie- horarum libeláis. — canóni-hombre sino á ciertas horas.
rro. Exsequias cohonestare. cas. Las diferentes partes en Extra cedas horas non fiacit
Lo honro mucho y lo tengo que está dividido el oficio di-. sui copiaro hic homo.* Certavino. Canónicas horas. — me- rum est horarum hamo. Esen gran estima. Apud me in
nores. La prima, tercia, secta, coge la hora que te parezca.
konore et in pretio est. L a fam a ha honrado de esta suer- nona y completas del oficio di- Cape pro arbitrio temporis
te á Anfiarao. Ampláaraum vino. Minores ¡torce. — mayo- commodum. Vayáis en hora
res. Los maitines, laudes y buena, fam. 7" secundo omine.
sie lionestavit jama. Honrar
á uno como á 'Dios. Veoerct- vísperas del mismo oficio. MaVayase en hora mala. fam. Ad
ri aliquem Utrícam.||E1 que jores. Las cuarenta horas. 77o- corvos, ad cgaosarges, in
r-aruin quadr-aginta festum.
honra. Cultor, aris; ctilens,
matara crucem, in directum
tis. Lo (jue se debe honrar. Las horas. Céleres Dece. Las abeat. En hora buena sea.
nueve y diez horas, diosas fam. Bona; fortuna;, bon
Honarandus, a, um.
honrilla, f. d. de H O N R A . || El criadas del sol. Horce. Hora
nii nomioe; boois clextns avipuntillo ó vergüenza jx>r que y media. Sesquiliora, ai; horabus; Jetado omine. Dextero
se hac- .'i deja de hacerse al- cumríimáliá.Media hora. Se- Hercüle. Cum bona alite. Auguna cosa. Pudor, oris. V a m e millara, ce; dimidia, dimi- spicio bono. Ac/siot Dii beata
en eso mi honrilla. Honos hic cliaía hora; ¡torce áimiríiam.
Das hominibusque plaudenU n cuarto de hora. Horce qeea- tibus. Ganar horas. Llegar los
me us agitur.
honrosamente, adv. Con honra ríraos; quada ¡torcepars. Me-correos antes de lo regular.
y estimación. Honor ate, ho- dio cuarto de hora. DimidiaViam anticiparle. Ganar las
norifiee, honeste, probé. tus liaree quadrans; octava horas. Aprovechar el tiempo
honroso, sa, adj. Honesto, no- horce pars. Perteneciente á la para conseguir alguna cosa.
ble. Ingenuas, honestus, a,hora. Horarios, a, um. A la Properare, festinare. Hacer
hora. m. adv. Inmediatamente. hora. Ocuparse en algo mienum.,. || Honorífico. Honorus. \\
Decoroso, decente. Honorífi- ¡Ilitti, nune. A buena hora,tras llega la hora señalada.
temprano..
Tempane, tempori, Hor aro compositam exspecas, pi-tcilarus, gloriosus,
a,
tempera Á cada hora, á todas etetre. Hacerse hora de alguna
am : honorábilis, e. Es honroso para mí. Egregium mild horas, m. adv. Continuamente. cosa. Opportuoum tempus ac¡o horas. A esta hora. m. adv. cederé. Llegar ó llegarse la
est.
¡llod horce. En mala hora, en hora. fam. Composáam hohontana, f V. FUENTE.
hontanal, m. El sitio en que hora mala., m. adv. Dierecta, rarn appra.pinquare. Llegarle
na.-en manantiales ó fuentes. dierecte: A buena hora, á laá uno su hora ó la última
hora conveniente. Afature,íem- hora. fam. Morí obire. Nacei
Scaturigin osus loen i.
hontanales, adj. Se aplica á pestive, tempore, in tempore.en buena, ó mala hora. Fetilasfiestasque en 13 de octu- A mala hora. m. adv. Intem- cem vel infielieem esse. faubre se hacían en liorna á las pestive, aliena tempore. A sto vel infausto omine nas>
fuentes Fi,minado, fontana- muy buena hora, á mejor hora. No ver la hora. Tener gran
m. adv. Prcemature, tempe- deseo de que se verifique allia, ium.
rius, maturius. Una hora an- guna cosa. Vehementer alihontanar, m. V. H O N T A N A L .
Hontigola, f. Villa de Castilla tes. 77ora citius. Llegar á la
guid ,-upere. De llora á hora
hora fijada ó convenida. Ad
la Nueva. Foníibola, ce.
Dios mejora. Forsan miseros
hopa, f. Túnica, sotana cerra- Itoram compositam vcni.ee. meliaro sequentur. N o se gaLas horas de la mañana. nó Zamora en una hora: Afora.
da. Túnica, ce.
Témpora matutina. Por hora síaíini Jinis appareí. Non vehopalanda, f. La falda que
rn. adv. En cada hora. Una- nir exiguo tempore leerga searrastraban los estudiantes en
las universidades. Us. en pl. quaque hora, in siogulcts ¡ta-ges. Horas, años, meses, días
ras. A horas excusadas., a ra- vuelan presto. Fluunt dies, et
Caudaía palla.
hopear, n. Menear la cola los tos perdidos, m. adv. Suecíirreparábilis vita dei urrit.
Por
animales, particularmente la sivis, iubeisivis ¡taris. Labitur
oceulte, faüejurque
zorra cuando la siguen. Cau- horas, m. adv. 7i/. De hora en Colabais icios, et iiilai est
hora. m. adv. /./. A la hora annis velóse)?- Venga en buen
dtiiu moveré.||fig. V. CORRE.|. ésta o á la hora de ahora. hora quien-"hos ayuda. Venial
TEAR.
hopo, ni. La cola ó rabo de NuOC : in ¡na liara. A tal ftospes quisquís profiuiurui
mucha lana ó pelo. Hirsuta, hora te amanezca, fam. Expre- esí. Una hora suele quitai lo
sión con que se reprende al que en mil años se gana. La¡alosa caiiría. Seguir el hopo.
fig. Dar alcance" á alguno. que llena larde, Ó al que true- hilur ctit/ua. quod ¡lortiim
ca la- horas cuando habla. Sie est tempore lohgo. Puncto
Alicujus calcem calce tereré.
Ubi aurora lucescat. Lu hora scepe temporis maxítnarum
Sudar el hopo. fam. Máximo
bu.-na fam. Está bien, sea así. eci-inii no,menta ererttiiitur-.
labore aliquid eonsequi.
Bene. Vaja en hora mala. fam. horaciano, na, adj. Lo pertehoque, m. V. A L B O R O Q U E ,
hora,!'. Cada una de las veinte In mala/u cria coi aheat. ¿Quéteneciente á Horacio. Horay cuatro partes en que se di- hora es? Quota hora esí? La táunis, hgraíius, a, um.
vide el día natural, ¡lorie; vi- una. las dos, las tres, etc. Horacio (Quinto Maco Venugésima quarta diei naíuralis Prima, sega mío. tedia, etc., sino . m. Famoso poeta lírico.
pars. ||E1 tiempo determinado hora aiitlttur. Es la una yIlorolius, ii.
y oportuno para alguna cosa. media. Hora est sesquiprima.horadable, adj. Lo que se pueOppartunom tempus. || Kl es- Habi.-ndo v.-nelo á verte á la de horadar. Forabilis, perfiopacio de doce á una, en que hora quinta próximamente. rabilis, e.
pasare
race.
celebra
in
LEGUA.
de Ascensiones
la Horoscopus,
Ascensión.
—liona.
la
dada,
Iglesia
señalada.
—cae
e
Meridiana
i.
en
l ¡tara.
misterio
que
— Commenuno
\\,squítertia,
nenissem.
dia-,
Hora
Cuto
V.
á buena
les
ad
est
te
tres
hora.
sequiseeunda,
quinta
Son
etc,
y las
Nunquam
media,
Nunca
tere
dos y
etc.
¡tora
vienes
mete
se-horadado,
horadación,
ratus,
de
gusano
honradar.
de
us;seda
m.
perforatio,
f.Foratus,
El
El
que
acto
capullo
esta
yperfoefecto
aguonis.
de]
576
HOR
HOR
HOR
jereado por las dos partes. rior del tronco de los árboles C o m o la hormiga. Myrmiee.
donde se dividen las ramas. Perteneciente á la hormiga.
Bombycis fiolliculus.
lioradádor, ra, m. f. El (jue Arborum caput ubi rami t/i- Formicinus, a, um. Lleno de
hormigas. Formicosus, a, om.
horada. Foraas, perforaos, veericaotur.
Por su mal le hacieron á la
horcajadas (Á), m. adv. Á calis.
horadar, a. Agujerear. Foro, ballo, echando cada pierna por hormiga alas. Soperbiá Lucifer io tai-tara, judos. Cada
perforo, as; Jodia, is, — con su lado. Virilem in moáurn.
hormiga tiene su ira. Irn-st et
A horcajadillas, m. adv. Iá.
lezna, Desubulo, as.
horado, m. El agujero que pa- horcajadura, f. La parte del fiormicce bilis. Habet eí muscuerpo donde se dividen los ca J'elera.
sa de una jiarte á otra. Forahormigón, m. Mezcla de piemen, iois. |j La caverna ó con muslos. Femoro.ro ioterslidras menudas, cal y betún.
cavidad subterránea. Cavitas, íiuro, áivaricatio ; perineum,
Ccementi genus.
interjeinineum, ei.
atis.
hormigos, m. pl. Guisado. Coniorambre, m. Los agujeros de horcajo y
las guiaderas en los molinos horcate, m. Palo de dos bra- dimenti geous. ||Los granitos
zos que se pone al pescuezo mayores que quedan en el harde aceite. Foramina, um.
de las caballerías para el tra- nero en que se cierne la séhor año, ña, adj. V. H U R A Ñ O .
bajo. Collaris jorca; bisul- mola, etc. Similagioea grana.
horario,ria,adj. Perteneciente
hormigoso, sa, adj. Perteneá las horas. Horarios, o, om. eus, hi fiaos, hij'urcus, háleles,
ciente á las hormigas, lleno ó
horario, m. El estilo ó varita furcillatus palos.
que señala las horas en los horco, ni. V. H O R C A D E AJOS. dañado de ellas. Formicosus,
relojes. También es el jilano horcón, m. El palo en figura a, um.
del reloj en que están delinea- de horca que sostiene las ra- hormigueamiento, m. Picadas las horas. Siglos, i; Ín-mas de los árboles. Prcegran- zón. Formicatío, onis.
hormiguear, n. Picar el cuerclis Jorca.
dex, icis; gnomon, onis.
horca, f. Patíbulo, cadalso. horchata, f. Bebida. Emolsio, po con un comezón. Fórmico,
as. j| fig. Abundar de alguna
Forca, ce; gabalos, i; sospeo-oois.
dom, i; paíibulum, i; crux,hordiate, m. Tisana de cebada. cosa. Abónelo, as; affluo, is.\\
ucis; iofelix arbor. 11 Instru-Hordeacea potio. || f. Cebada fig. Bullir, ponerse en movimento que en lo antiguo ponían de grano desnudo. Horelei ge- miento la multitud. Fórmico,
ees; scaleo, es. — de serpienen el cuello á los siervos y de- nus.
tes. Serpentibus squallere.
lincuentes para castigar sus horfandad. V. O R F A N D A D .
horizontal, adj. Perteneciente Que hormiguea, bulle ó se
delitos. Forca, ce. ||Palo de dos
puntas en uno de sus extre- al horizonte. Horizontn lis. mueve como las hormigas.
m o s con que los labradores || Paralelo al horizonte. 77o Farmicans, tís. Esta llaga hormiguea en gusanos. Vcrmibus
hacinan las mieses. Forcee, rizonii parallelos; horizonti
mergo, ce. || Palo que remata ad libellam respóndeos. El scatet /toe ruinas.
en dos puntas, y sirve para círculo horizontal. Horizontishormigueo, m. V. HORMIGUEAtener las ramas de los árboles. circolos. Reloj horizontal. Ex MIENTO.
Forca. — de ajos ó de cebo- horizoritis libellá solariuoi.
hormiguero, ra, adj. Pertenellas. La ristra de estas cosas. horizontalmente, adv. De un ciente á la enfermedad llamaAlliorurn , ceparum restis, modo horizontal. Horizontada hormiga. lrormicosus, a,
fiascieolos, versus. — hechaliter.
um.
de tronco de árbol para las horizonte, m. Círculo máximo hormiguero, ni. El lugar doncabanas de los rústicos. Cer- que divide la parte visible del de se crían y recogen las horeus, i. Hecho á modo de hor- cielo de la que no le es, etc. migas. Forniicaruin oíaos,
ca. Furcillatus, a, um. Siervo Horizon, ontis. 11 El círculo quecctvus, cubile! ||fig.El lugar
que lleva puesta la horca. For- termina nuestra vista, y divide donde se mueve mucha gente
eifer, eri. Dejar horca y pen-la tierra y los cielos en dos ú otra cosa. Affiueotia, ce.
dón. Dejar dos ramas princi- partes desiguales, etc. Hori- hormiguilla, f. V. H O R M I G U I pales en los árboles cuando se zon; finitor circulus. || La LLO, por la enfermedad, etc.
podan. Arbores in J'arece spe-parte de cielo que limita la hormiguillar, a. Revolver la
ciem putare. Tener horca y vista al rededor de nosotros. plata reducida á polvo con
-cuchillo. Tener jurisdicción Horizon, ontis.
iguales porciones de colpa y
para castigar con pena capi- horma, f. El molde en que se sal. Argenteiim pulcerem satal. Meri mixti impertí domi- forma alguna cosa. Forma, ce; le: et colpa iinrniseere.
noto esse. ||flg. Mandar como typus, i. — de zapatero. Mu-hormiguillo, m. Enfermedad
dueño y con grande autoridad. stricola, ce. — ó pared horma.
que gasta y deshace los casImpei'iosejobere. La horca loEx lapide insiruetus paries.cos ele las caballerías. Formisuyo lleva. Aáer-it Temesius Hallar la horma de su zapato. cinus in jumentorum ungulis
genius. Mostrar la horca an- fam. Encontrar uno lo que de- morbos. || La línea de gente
tes que el lugar, ref. que se sea. VotÍ8 fruí. || irón. Encon- que de mano en mano pasa
aplica á los que se anticipan trar alguno con quien le en- los materiales á las obras. 77oá poner inconvenientes y es- tienda sus mañas, ó con quien minom series, ordo. ||V. HORtorbos antes de emprender un le resista. Fortcm in J'ortem M I G O S , por guisado, etc. j| La
negocio. Obsta caá spetitiooem impegere.
mixtura y fermentación de los
hormero, m. Formarum opiantecertere ante veoire. Para
ingredientes con que se benelos desgraciados se hizo la fiex.
fician los metales. Argenti
horca, ref. que equivale á este hormazo, m. V. C A R M E N por jormicaíio.
otro : ¿ Dónele irá el buey que quinta. Se usa de esta voz en hormilla, f. El pedacito de
la sierra de Córdoba y Gra- hueso, etc., sobre que se forno are? V. BUEY.
Horcas Caudinas, f. pl. Estre- nada.
m a n los botones. Asíricíorii
horcadura,
horcado,
figura
a,
ece,um.
de
fiaoces;
Arpaya.
deda,
horca.
f.adj.
caoáioom
LaCauclince
Formado
parte
Furcilatus,
supejugum.
J'aren hormiga,
Intercutis
hormiga.
queña.
cutánea
cido. Fórmica,
Formicula,
que
Formicinus
f. Insecto
rnor-bi
causa
a>.\ce.
m
comezón.
(Enfermedad
gressos.
u
geous.
yPaso
conode
— hornacero,
hornabeque,
peción
monitio,
exterior.
jornia.
muoimeo.
m.m.Oficial
Anceps,
fort. Eortificaque
bíceps
cor
HOR
HOR
HOR
519
Aírameníaria herba.
hornillo, m. d. de HORNO. || El paños.
I
da de la hornaza. Foroaculce
procurator.
horno manual de que se sirven horra, adj. S e aplica á la h e m hornacina, f. arq. El hueco de
los cocineros, boticarios, etc. bra bestia que no queda prela pared maestra donde se
Foroctcula, a-•; J'urausportahi- ñada. A'on gravescens femina.
forma alacena ú otra cosa. Calis aereas, I cereus, lapídeas. || || Cualquiera cabeza cié ganado de los pastores que se m a n mil. L a cavidad de la mina en
ritas, atis.
tiene á costa del dueño. Sine
que se coloca, la pólvora, y el
h o r n a c h o , m . Cavidad en el
armentum.
stipem/ia ¡,os, ene
cajón de pólvora y balas ejue
terreno de donde se saca alse entierra para volarla. Mili- horrendamente, adv. Horrengún mineral. I-aromen, ints;
taris ciinit idus.
caritas, atis.
áum, horribilem io morem,
H o r n a c h o , f. Villa de Andalu- h o r n o , m . fábrica de bóveda
modum; horrendo modo.
redonda con boca para cocer horrendo, da, adj. Horrible,
cía. Phornasis, is.
pan y otras cosas. For-nus,
hornachuela, f. Covachuela,
horroroso, espantoso. Horrenchoza. Taberna, casa, ee; tu- j'urnus, caminus , i Himnos , ilus, liarrifietis, teter, ct, um;
i;
J'ornax,
acis.
||
Fábrica
e
l
e
gurtum, ii.
¡tori-ibiás, e. || Prodigioso.
bóveda abierta por arriba para
hornada, f. L o que se cuece
Nefas, indecl.
cocer
ladrillo,
teja
y
cal.
Cude una vez en el horno. Liáus
hórreo, m . Granero, troj. Horbanos, J'ornax. || L a cavidad
operce coctura, furnacea coreum, ei.
Jas
abejas
fuera
donde
crían
ctura.
horrero, m . El q u e cuida d e
de
la
colmena,
y
cada
agujero
hornaguear, a. Cavar para salas trojes y reparte el grano.
donde se ajusta algún vaso
car la hornaguera. Fossilem
Horreorius, ii; horrei costos.
jiara
que
críen.
Apum
extra
horribilidad, f. La calidad de
i nelionein (¡tuerere.
alveom nirítts. — de hierro en horrible. Horribáis rei natuhornaguera, f. Carbón de pieque se funde la calamina. Aeera, inríolcs.
dra. Fossilis carbo.
stiríes, áum. — de poya. V.horrible, adj. Espantoso, terrihornaguero, r a , aclj. Flojo.
P O Y A . — de reverbero. Reverble. Horreudus , horrifiieus,
holgado, espacioso. Amplus,
liorrifer, a, uro; liorribilis,
o, um. || Se aplica al terreno bera fiornax. — de tostadillo.
e; horrens, tis. || Feo. Teter,
donde hay hornaguera. Fossili 7c/. H e c h o en forma de borno.
tra, trum. || Horroroso, de u n
ce, um. PerteneCaminatas,
tarhone abundans locus.
aspecto horrible. Smeráaleos,
ciente al horno. Furnaeeus, a,
hornaje, m. pr. Rioj. L o que se
a, om. H a c e r horrible y esum. L a boca del horno. Prcepaga por cocer ei pan. T-'urnaráe merces pro pane co- furnium, ii. L a pala del hor- pantoso. Horrífico, as.
no. Infui-nibulurn, i. Calentar horriblemente, adv. D e una
queado.
el horno. Fornacem
igne aclmanera horrible. Horre/nlum,
hornaza, f. Horno pequeño de
hibito parare, optare. Calen- ¡uirrifice; ¡tarreodum io moplateros y fundidores. Foroa;
eula, te ; caminos, i; jornas , tarse el horno,fig.Acalorarse dum.
en la dispata. Disceptatiane, hórrido, d a y
aris. || pint. Color amarillo
claro ejue sirve á los alfareros allercalione ioceoái, cantle- horrífico, ca, adj. V . H O R R E N D O .
para vidriar. Fiavus color j'or- scere agilari. E n el horno se horripilación, f. m e d . Estretrata, ref. Lippis eí toosoribus
oaceus.
mecimiento del cuerpo causaootum. El viejo y el horno por
hornazo, m. aum. de H O R N O .
do por el frío. Horripílenlo,
Rosca ó torta de huevos coci- la boca se calientan. Viro seoi oois.
dos con ella. Oris ornatos pa- inax'álce hnculus. Encender el horripilativo, v a , adj. L o qua
horno. h-.Furnurn cede faceré.
nes. || El agasajo que en los lisiar la luna sobre el horno. causa horripilación. Horripilaíionem moveos, excitaos.
lugares hacen al predicador fr. Delira, ros.
horrísono, n a , adj. L o que
de cuaresma. Doouro, i; mu- h o r ó n , m provin. V . S E R Ó N .
causa horror y espanto con
ous oratorihus quadragessi- horóscopo, m . Observación susu ruido. Horrísonos, ct, um.
ma: obleetuin.
persticiosa que hacen los as- horro, ra, adj. S e aplica al eshornear, n. Ejercer el oficio de
clavo q u e alcanza de su señor
trólogos del estado del cielo
hornero. Furnariam
exerla libertad. Mitnumissus seral tiempo del. nacimiento de
cé~re.
alguno, ¡¡aros,--ojias, i.\\ Posi-vus. 11 Exento, libre.Exemptus,
hornera, f. El horno ó lugar
a, uto. Ir horro. N o tirar en
ción del cielo al tiempo del
donde se hace el carbón. Porel juego de envite la parte que
nacimiento de alguno. I'henm,
racee carbonaria.
el compañero perdiere, utramtis. || Pronóstico sobre el nahornería, f. El oficio de horque alteri in luáo
lucrum
cimiento de alguno por la insnero. Fornaria, te.
remit tere. Ir, sacar ó salir
hornero, ra, m . f. El ó la que pección del estado del cielo en
horro. Sacar libre á alguno ó
aquel punto. Genet/ilíologia,
cuece y vende pan. Fornacasin pagar la parte que otros
rius, Jurnarius, ii. N o seáis ce; genet/tlince, es. El (jue haadeudan en el m i s m o negocio,
ce pronósticos sobre la hora
hornera, si tenéis la cabeza de
A eommuni debito se exidel nacimiento. Genethliacus,
manteca, ref. q u e aconseja
i. Perteneciente al horóscopo.
men-.
que nadie debe emprender coGenet/tliacus a, am ; horo- horror, ni. Pavor, miedo, tesas que n o entiende. 7"tc es
mor, [¡orear, ores. || Aversión,
scopalis, e.
judex, ne quis aecusandus sis
aborrecimiento. Odium,
it;
cale. Viene á ser el ne suíor horqueta, f. V. H O R C Ó N .
horror, oris. El que nene
ultra crepidam.
horquilla, f. d. D E H O R C A . Furhornija, f. Leña m e n u d a para
cilla, Jun ida, ce. || L a vara horror. Aliltori-ciis, ris -Jim;
Crenaencender el horno.
larga q u e remata en dos juin- . horror ! In nimium '. Cosa q w j
da horror. Id. Horror m e da
cum, i.
ta» pequeñas, y sirve para colel decir... Refugit, refiormidat
hornijero, m . Acarreador de
far ó descolgar las cosas.
tl'aere. Esto m e da
la hornija. ( t-eoucuio in foriircálala lata ea. || Enferme- animus
horror. Hat > e perhorreseo.
ma cm i onáucens.
dad (jue divide la punta del
Tener horror a cualquier copelo en dos. Furcillatus cahornilla, f. H u e c o con parrilla
pillas. )| Estaca para sostener sa Ah aliqua re aliliarrere;
en medio para sostener lumaliguid horrére, abhorrére.
bre, ¡•'ornea ida, ce. jj H u e c o cualquiera .-..sa, particularre/ui/erc, per!< •', ticmente las vid.-s y parras. Vadonde anidan las paloma» en
a.hominari, orum : sintumen,
inis. || test,>•
los palomares. Columba rius
)-¡, oclisse.
Hierba con (jue se tiñen los
'us.
DICC ESP.-I.AT.
r,
HOS
HOS
HOY
horrorizar, a. Atemorizar. ríiverlo , is. Fué á hospedar-La mansión de los enfermo»
Horran m incutere; horrífico,se en casa de su amigo. Acl en el hospita). Infirmorumin
timá-iimríiverítí.Hosjiedarse nosocomio mansio
Esto horroriza. Abhorret
fioc anima. || r. Horrorizarse, en la casa de otro. Apud ali- hospitalmente, adv. Con caespantarse, llenarse de hor- quem ríircesari; in alieujus riedad y amor hacia los peregrinos. Hospitaliter.
ror. Horreseo, abhorresco^is. to hero ct m divertí. Aá aliguem
hospite insalutatato, fr. fam.
|| Ponerse horror-oso, espanto- in Iiospitium divertí; hospitio
tomada del latín con su misma
so. Exlturreo, es; exltorre- uti.
SCO, is.
hospedería, f. La habitación significación y que se aplica
horrorosamente, adv. Con ho
destinada en las comunidades al (jue entra en una casa, de
rror. ¡larrijice.
jiara huéspedes. Hospitium. it; rondón, sin saludar ni riada.
hospodar, m. El que obtenía
horroroso, sa, adj. Lo ejue dioerSOrium, ii; seríes lias jutala suprema autoridad en los
causa horror. Horrificus, hor-lis. Domus ómnibus apertisside Moldavia y Varidus, borrifer, ct, 'om. || fam
ma et. per/iospitctlis.\\La principados
casa
lae|uia. Moledavice et Vado hice
Feísimo. Téterr-irnus, a, um ;que en algunos pueblos tienen
deformis, e.\\Áspero. Sentus,
las comunidades para alojar- praij'ectus.
m. y
a, um. Estar, ser horroroso. si-. Hospitium, ii. || V. H O S P Ehostal,
hostería, f. Figón, casa donde
DA.1E.
Obhorreo, es.
horrura, f. Vasoosidad, super- hospedero, m.El que cuida de por dinero se da alojamiento
fluidad que.sale de cualquiera los huéspedes. Hospitio prte- y de comer. Caapona, tabercosa sucia. Nausea, sport-ida, l'ectus; nospitator, oris. na, et-; diversorium, ii.
hospiciano, na, m. f. El polire hostia, f. Víctima, lo que se
ce; son/es, ium ; álavies, ei.
ofrece en sacrificio. Hostia,
hortaliza, f. Verdura que se que vive en el hospicio. Paovictima, ce. || La forma de pana
cría en las huertas. Oluseu- Jier ¡taspita incala.
hospicio, m. La casa en donde zimo para el sacrificio de la
lum, Itniuimim, i; olus, eris.
Parecido á la hortaliza. Ole- se albergan y mantienen ¡co- misa. Hostia.
bres y peregrinos. Hosjiitium,hostiario, m. La caja en que
raceus, a, um.
hortatorio, ria, adj. V. EXHOR- ptoclieum, ptoehium, ptocho- se guardan los hostias no contropheum,ptgchotropnium,ii. sagradas. Ilostiaruta t/u-ca,
TATORIO.
|| \ . HOSPEDAJE. || A . HOSPE- capsula.
hortelana, f. La mujer del hor-DERÍA.
hostiero, m. El que hace hostelano. Olitoris mulier, conhospital, m. La casa en que se tias. Hastiarom opifiex.
jux; oluscularia, ce.
curan los enfermos pobres. hostigador, ra, m. f. El que
hortelano, ni. El que cultiva Nosocomium, vale tu dio ahostiga. Vcxator, exagifalor,
las huertas. Hortulanus, ce- rium, ii. || La casa donde se
oris.
puros, i; olitor, oris. ¡| Ave.
reciben peregrinos por tiempo hostigamiento, m. El acto y
Passerculi genus.
limitado. Xenodochium, ii; xe- efecto de hostigar. Vexatio,
hortense, adj. Perteneciente al ooo, onis. — de huérfanos.
onis.
huerto ó huerta. Cejiurieos, ó Horphanotropliiom, ii. El adhostigar, a. Perseguir, moleseos, ce, om; horfensis, e. ministrador de esta casa. Hortar á uno. Vexo, e-r-agito, as.
Hortensio, m. Célebre orador pltanoíropleus, i. — de la sanQuien uno castiga ciento hosromano, contemporáneo de Ci- gre, fig. Los parientes potiga, ref. V. CASTIGA.
cerón. Hortensias, ii.
bres. Pauperes , egeni pro- hostigo, m. La parte de la pahortera, f. Escudilla, cazuela pinqui. — ele la sangre ó cíe la
red exjiuesta al viento y llude palo. Lignea •sentóla, seu-primera sangre, mil. El sitio
vias. Parietis procellis obnotelta; ligneus catinus. || m .que en campaña se destina
xia faeies. 11 El golpe de viento
Nombre dado en Madrid á los para hacer la primera cura á
ó lluvia que da en esta pared.
dependientes de un comercio. los heridos. Sanguinis ItosjnVeoti, plovice verberatio.
Mercaíoris adminisíer.
tium. — robado. La casa sm hostil, adj. Enemigo, contrahosco, ca, adj. Se aplica al muebles. Vacua, deserta dorio. Hosílcos, a,om; hostilis,
color m u y oscuro que se llama
mus . — de convalecientes. e. || Perteneciente átosenemibazo. Fuscus, a, um.\\ Ceñudo,Canvalescentium hospitium.
gos. 7c/.
esquivo, áspero. Torvus, a, Al hosjjital por hilas ó por
hostilidad, f. Daño que en
um. || Ufano, engreído, desva- mantas. Nudo vestimenta mutiempo de guerra se hace á los
necido. Arrogaos, tis. Vista
tua petere. Estar hecho un enemigos, etc. Hostilitas, atis.
hosca. Torvus aspectus. Mi- hospital, infiirmitatibos labohostilizar, n. Hacer daño a los
rar hosco. Torve iotueri.
rare.
enemigos. Hostilia exercere}hoscoso, sa, adj. Crispatus,hospital, adj. Caritativo con
hostiátatem ináocere.
asper, a, um.
los huéspedes. Hospitalis, e;
hostilmente, adv. Con hostilihospedador, ra, m. f. El que in hospites beoigoos, llámadad. Hostiliter.
hospeda. Hospiíator, oris; ionos. || Lo que pertenece á los
hotentote, ta, adj.fig.Hombre
hospites beoigous.
huéspedes ó al hospedaje. 7¿/. salvaje, brutal. Stoliáus, a,
hospedaje y
hospitalario, ria, adj. Se aplica om; Itebes, tis; agrestis, sil
hospedamiento, m. Alojamien- á las religiones cuyo instituto
vestris, e.
to, asistencia que se da á cual- es la hospitalidad, como la de
Houat, f. Isla del Océano. 77oquiera persona. Hospitium, San Juan de Dios, de Malrara ínsula.
ii; bospitalitas, atis.
ta, etc. Hospitator, oris.
H o u l m e , m. País de Francia.
hospedar, a. Alojar, recibir hospitalero, ra, m. f. El que
Hobmetius pagus.
huéspedes. Hospitium parare, cuida de algún hospital. Aosohoy, adv. t. En este día. 77ohospitio aecipere; suis íecíts,
comii prcejedus. || La persona e/ie. || En el tiempo presente.
cedibus, domo excipere, recicaritativa que hospeda en su Nune. Hov día ú hoy en día.
pere. Te hospedamos no como casa. Hurncuius, a, um; hospim.
adv.
Ahora.
7c/.
ejue
es
tú
de
se.
s-ti
plido
colegiales
ri.merecías.
|
Dieersor,
1en,
accepimus.
r.
el ('o/lcgiattim
llospedorse,
término
á la
Tehospedería
¡tospitor,
liosjntio
|
de
| n.
sualojarPasar
colecumhospitaagrearis;
los
hospitalidad,
recibimiento
hace
Hosptíalitas,
liberalidad
talis,
á los
e. con
extranjeros.
y f.
acogida
los
Beneficencia,
atis.
peregrinos.
ejue
[|
7c/.El
se||buen
primum.
mañana.
Hoáieque.
tes
eras.
hoy,
hoyAHoáiernus,
u(jue
Hoáie,
nHoy,
Hoy
hoy,
mañana.
ópor
aá
el
á Lo
día
a,
la
Josummum
mañamenos
um.
de
Quam
hoy.
An•
HUE
HUE
HUE
579
na, esta mañana. Hodieroo se hace en la punta delgada alguno, fin. Alicujus exemmaoe. Desde hoy. Ex hoc die. del uso. Verticillom, verticilplum imitare.
Hoy por hoy. ni. adv. En este lus, verticulom, i; fusi surhuello, m. El terreno que se
tiempo, en la estación presen- culus.
pisa. Solum, i. || La acción de
te. Nune. De hoy á mañana. hueco, ca, adj. Cóncavo, vacío jñsar las caballerías. Cali-am. adv. Cito, statioi. D e hoy
por dentro. Üs. como m Ca- lio, oois; gressus, passus, us
en adelante, ó de hoy más. m. vas, a, une; inanis, e. ¡| fig-|| La superficie ó parte inferior
adv. Desde este día. Jam in- Presumido, hinchado, vano. del casco de las caballerías.
de, adhlnc, áeioceps, exioáe.
Elatus, superbus, a, um; arró-in ¡criar io bestiaram ungulis
hoya, f. Concavidad, hondura gales,tis.|| Retumbante, lo que
pars.
en la tierra. Fossa,fiovea,ce; tiene sonido profundo, (ir-ave
huerco, m. ant. Andas para llesyros, i; scrobis, scrobs, is.
sonans.
||
|¡ Pomposo, hinchado. var los muertos. Feretr-um, i.
V. SEPULTURA. — para plantar Dícese del estilo. I'umidus,huerco, ca, aclj. ant. El que
árboles. Sulcus, i. \\ Plantar
sublimis stilus. j¡ Mullido, essiempre está triste y retirado.
á hoya. 7nfiossaplantare.
ponjoso. Spongwsus, ct, um. Tristis, e; solitariús, a, um.
hoyada, f. Terreno bajo que no || Lo que abulta muc-ho es- huérfago, m. V. H U É L F A G O .
se descubre hasta estar cerca tando vacio. Düatatus, a, ooe.huérfano, na, adj. La persona
de él. Terree cavlias.
— á modo deflauta.Syringa- de menor edad á quien han
hoyo, m. V. HOYA. |¡ La con- tus, a, om. — ó aliondado á faltado los padres ó alguno de
cavidad que se hace en algu- modo de fístula. Fistulosus, los clos. Us. como s. Orhus, ornas superficies, como la señal a, om; Jisíulans,lis. Es hom-phttnus, a, um; par-entibos
que deja la viruela. Lacana, I bre hueco. Biseni libertas.ofbaius,
ce. — pequeño. Scrobiculus, i.
Plenum riinarum est.
huero, ra, adj. Se aplica al
hoyoso, sa, adj. Lleno de ho- hueco, m. El espacio de tiempo huevo que no produce pollo.
yos. Lacunosus, ct, um.
ó lugar. Intervallum, i. || lig.
¡nfo'cundum, stcrile ovum. ||
hoz, f. Instrumento corvo de El empleo ó puesto vacante. fig. Vacío y sin sustancia. 7nahierro con dientes y manija
Veteaos sedes. — del anillo.nís, ioutilis, e. Salir huera alpara segar. Mergo, ce; mer- Funda, ce. — de la oreja. Le- guna cosa.fig.impensam et
ges, itis; adorea, messoria
gula, ce. — que dejaban'en los ojieram perderé.
l'alx. || La angostura de un
sepulcros para depositar la huerta, f. El sitio donde se
valle profundo ó de un río que caja ú olla de las cenizas. Co- plantan hortalizas y frutas.
corre entre montañas. Fauces, lurnbarium, ii. Huecos, ó ca-Hortus, i. ||provin. La tierra de
ium. — podadera Ama, ce. — vernas que forma la piel del regadío, ¡rriguus ager. M e de Saturno. Salurni cieos. — elefante Cancela, orum. Gra- ter en la huerta,fig."Engañar
pequeña. Falcóla, ce. El quehabar en hueco. Esculpir una á alguno. Speeie han i reí uiicehoces. Fcdcarius, ii. Que lle
figura
ó adorno, de modo que litcuis sedueere.
va-ó está armado de una hoz. imprimiéndola después en ma- huertecico, illo, ito, m. d. de
Epíteto de Saturno. FaldJ'er, teria blanda, queele de medio H U E R T O . Hartulus, i.
fialciger, a, um. Hecho á mo-relieve. Diaglyphice imagineshuerto, m. Sitio de corta exdo de hoz. Fcdcatus, a, um. costare, s culpe re. Sonar á tensión donde se jilantan leEntrarse ó meterse de hoz y hueco. Vacuum et inane sagumbres, hortalizas y fruíales.
de coz. fam. Sin reflexionar. nare. Hablar hueco, fam. A"¿- Hortus, i; pomarium, ii. |¡
Temeré se intrudere. Meter mis conficlenter loqui. PonerJardín, verjel, lugar plantado
la hoz en mies ajena,fig.Alie- se hueco. ür-acitutem afi'e-de árboles, etc. Virielarium,
nis rebus sese immtscére. Laeiare.
ii. — donde se crían verduras.
hoz en el haza y el hombre en huélfago, m. Enfermedad délas Olitorius hortus. Pertenela casa. ref. Vult et non vult bestias y aves. Fr-equeres, ceciente á los huertos ó á los
piger. Vce otiantibus!
ler in bestiis anhelitus.
que los cuidan. Olitorius, a,
hozadero, m. El lugar donde huelga, f. El tiempo en que no um. N o hay cosa más débil
van á hozar los cerdos y ja- se. trabaja. Ab opere cessatio,que un huerto de regadío. TVtbalíes. Locus ttbisues vel a'pri
vacatio; .feria, ce. || Recreahil irriguo ¡torio elutius est.
rosíro íerram ineeriuní.
ción. Aoimi relaxatio, oble- ¡ Qué huerto tan bello! Quce
hozadura, f. El hoyo ó señal ctotio.
hortuli amernitas! quania et
que deja en la tierra el animal huelgo, m. Resuello, respira- quam grata lectissimorum
que hoza. Rostrofiadafiovea. ción, aliento. Anima, ce; respi-Jlorum varietas! qui odor'!
hozar, a. Levantar la tierra ratio; ¡uditos, spiritus, us.
|| herbarum copia!
quce
con el hocico. Rostro terram Holgura, anchura. Latitudo, huesa, f. V. S E P U L T U R A . Vieinvertere.
amplitudo, inis. Echar el huel-nes de la huesa y preguntas
hucha, f. El arca grande donde go. S¡iír-o, respiro, as; spiripor la muerla. ref. iá rn eognilos labradores guardan sus tum emitiere. Detenerle. Ani- tant demandas.
cosas. Arca, ce. || Alcancía, vamam eontinSre, spiritum comHuesca, f. Ciudad de Aragón
sija de barro para guardar el primere, interdudere. Tomar en España. Osia, ce. Pertenedinero. Fictilis, nommarirt huelgo. Aliciuantulum libere ciente á ella. Oseensis, e.
caps-ola, er-umena. || El dinero
respirare. N o m e alcanza unHuáscar, f. Villa ele ( astilla lu
que se ahorra y guarda.1*Tíe- huelgo á otro. Messena servi- Nueva. Eseua, Ascua, ce.
servata pecunia.
dor.
hueso, ni. La parte sólida y
Hue ó Quehue, f. Ciudad del Huelva, f. Villa de Andalucía. más dura del cuerpo del aniAsia. Sinoce, ce.
Huelvia, ce.
mal. Os ossis. || La |iarte inhuebra, f. La tierra que labra huella, f. La señal que deja el terior y más compacta de aluna yunta. Jugerum, i; diu- pie. Vestigium, ii; passus, us;
gunas frutas. N u cicas, liturna
aratio.
j|
Elque
par de
vestigii
nota,figura,
¡j
Elde
acto
gnum,
i;
fructus
|
|Lo
La
parte
hueca,
huebrero,
con
bubulcus,
ganado
alquilan
velmularum
lasegri
f.huebra
con
para
Muesca
m.
i;
su
cum
El
un
jugarais,
ó
mozo
'que
jugariopar.
día.
espiral
Ja alquila.
trabaja
Habato
que
ii.
se
y
',1o,
gium,
deja
imprenta
lón
Gradus,
- efecto
en
una
ii.
oris.
que
de
as.
en
lámina
Seguir
hollar.
se
el
||¡|La
sienta
papel.
Eló
las
plano
señal
forma
Concuá-ahuellas
el
Vestipie.
del
que
de
escapars.
de
sas,
se
precio,
tiene
pajo
la
haé
darás,
mala
piedra
[cocido,
|
incomodidad.
¡nutilis,
lig.
calidad
a,
de
Lo
¡neoctie
um.
la
que
yos.
cal
es
|
infructuosa
Laborio|
causa
de
que
poco
calcis
trano
que
HUE
HUÍ
El hueso en que nudillo del ave donde están rear y no poner huevo, fam.
espinazo por la liarte los huevos. Ovariom, ii. || Pie-Promissis non stare. Estrellar
huevos. Ora Jngeie. Poner
aci um as. — coro- za de plata ú otra materia
is. — del anca. donde se pone el huevo pasado el huevo la gallina. Gallinam
jior agua para comerlo. Fa- ovum parere, gignere, edere.
riáis, it is. — de aceituna,
brefiactoro comedeodis avis emitiere. Sacar los huevos.
de dátiles. Oliva:, palmarum
Empaliarlos. Osa incubare.
nudcus. El hueco de un hueso vas.
donde encaja el otro. Act-ta-huevero, ra, rn. f. El que co- N o es por el huevo, sino por
huluin, i; cotilas, idis; coimercia
y le, en huevos. Oeorum ne- el fuero. V. F U E R O . Sobre un
gotiator, veoelitar, oris. huevo pone la gallina. Pri.mies. Cosa sin hueso, ¡¡.ras, osáis. Hueso á hueso, ó hueso huevo, m. Cuerpo de figura ¡ft.uin omne sequilar. L'n huepor hueso, m. adv. Qssicul'Ormás ó menos esférica que po- vo, y ese huero. Se dn
íim. Roete ese hueso,fig.En- nen las hembras de las aves, (jue no tiene m á s ejue un hijo,
comendar á uno una cosa de reptiles, peces éinsectos. Ovurn y ese enfermo. Orum unieum,
trabajo y sin provecho. Os ro- i. || Pedazo de madera con unidque ¿n Jireunáum. Parece
llas Dar un hueso (jue roer. hueco en medio en donde los ejue estii empollando huevos.
fig. Dar el trabajo sin utilidad. zapateros amoldan la suela. fr. fam. Desaliase ver ere. sórLigneum sulonhw dcseeriens dida segoítie ríegere.
Ossa. ínula relinquere. Desenterrar los huesos de alguno eaciim. — blando para sor- hugonote, ta, adj. Calvini sefig. Descubrir los defectos ber. Tremulurn, molle, sor- cta tor.
nos de su familia. Alicu- bile arum — de Juanelo. Reshuida, f. Fuga, el acto y efecto
huir. Fuga, ce; effugium, n.
fajus genus, progenitores rode-aspeclu (lifflcilis, re ipsode
re, defecto detegere, in me- cilis. Es m u y común oír decir • El ensanche y holgura que se
moriam adducere. Estar en el huevo de Colón, pero es una dejaen los agujeros para poder
tos huesos. Sumamente flaco. variante. Calderón en su co- meter y sacar con facilidad
Macie confedum esse; váe os- media La Dama duende, dice: los maderos. Ampliturío, inis.
... ¿ Abura sabes
— desmentida, torcida. Oblisihus it a-rere. Ponerse ó queL . .i.-l hii-vi, de Juanelo.
guéis cursus. — por una. y otra
darse en los hu esos. Extenuar*,
Q u e los ingenies M U S -.-rancies
parte. DiJJ'ugium, ii. Impedir
macrescere. N o dejar á uno'
Trabajaron en lia. .-i
Q u e en un búlete de jaspe
á uno la huida. Fogoro alicui
hueso sano.fig.Murmurar de
Se tuviese en pie. y Juanelo
interdudere; alicujus Jugara
él, descubrir sus defectos. OhCri sol., [legar y darle
reprímete.
tredare, detra/tere. N o estar
U n £ol|.e<-ii]o J.-'tuTot
Las grandes dificultades
huidero, m. El que en las miuno bien con sus huesos, fig.
Hasta saberse lo sua .
nas del azogue abre los aguPctriine saluti consulere. A Que
sabido lodo es fácil.
jeros. Foraminum in J'oáinis
otro
perro
con
ese
hueso.
77¿e
9
— duro. Durioris cocturce,
operarios, jj El lugar donde
non est locus, quio otium densioris colli ovarte. — esse huyen las reses ó la caza.
tjtueras. cui centones fardas.
trellado. Exirce testetm vel puRefaga locos.
Alia'm ijiiercum excute. Carne
tamem elixum, frücum. —
sin hueso no se da sino á don fresco. Apala, hapala ara; huidizo, za, adj. Lo que huye.
Fugitivos, a, om; fogax, cis.
Bueso. ref. Beciti possiáentes.
réceos ovum. — huero. Hypehuidor, ra, m. f. El que huye.
huesoso, sa, adj. Perteneciente nernia, zephyria, irrita, eyal hueso, ó que participa de nosura, hypoaemia, omhilici Perfuga, tránsfuga, ce.
su naturaleza. Osseus, a, um. expertia, urina oca. — frito huir, n. Escapar, apartarse de
huésped, da, m. f. El que se en aceite. Ex oleo jrictum.— un lugar con presteza y miedo.
aloja ó es alojado en casa aje- — falso, que sirve de nidal. Evolo, J'ugito, as; tffugio, fio
gio, aufugio, refugio, clej'una. Hospes, itis; hospita, ce;
¡lliciuro parlus ovum. — emgio, evado, erumpo, is; elaáiverstíor, diversor, oris.pollado
||
y que aun no ha saExtranjero, peregrino. Hospi- cado pollo. Síleos ovuoi. — bor, eris; Jugam capere, catus, a, um. ¡| V. MESONERO.— que ya le ha sacado. Exclu- pessere, arripere, capere,
de aposento. Regís fiamulus, som, excussum. — pasado por facer-e, inire, agere, peíere;
cui en urbe regia domus c/e- agua. Suce testee incoctum in J'ogam, in fugarn, in pedes
sllnabatur. — en compañía de ovum. JJ pl. — hilados. Ovorurn se clare, convertere, eonferre,
volam, calcaotro. Cohospes, itis. Si vienesvitelli sacdiaro concliti; eonjicere;pedís
in
oeum osteadere; terga verá ser mi huésped, te trataré filoruia formam súbetela ova.
con llaneza. Si ad me diver- — moles. Ovorum vitelli sae-tere; se Jugce mandare, clare.
íeris, hospitiumtibiapud me charo conáiti et malíes. — || Evitar, rehusar. Evolo, deerií, familiarem qieiáem eírevueltos. Comrninota ova. — clino, as; aversor, aris; ahhorreo, es; refugio, recec/o,
sobrium, nec propíer te ma- sin cascara. Prascox, immajorem furnum vicinia videbil.turum, testee expers, ab ca-discedo, absceda. pneterea,
Ser huésped en su casa. Parar lyce nodam ovum. — sin ga- is. — á su casa. Domum ríijpoco en ella. Hospilem io pro- lladura. V. H U E R O . La clara j'ugere. — á uña de caballo.
pria domo agere. Ser el hués- del huevo. Oci álbum, albo- Abequiío, as. — á carrera
ped de alguno. Deversariapod men. La yema. Ové luteum, abierta. Ejfuse,fiugere.— corriendo Graríurn io terga alialiqoem; hospitio alicujusvitellus. La cascara. Oviíesía,
ducere. — corriendo ó saltanuti.
calyx, putañeen. La galladura
hueste, m. Us. en plural. V. del huevo. Orí umbilicus, ger- do. Absilio, is. — con secreto.
Fugam furto abscooáere. —
EJÉRCITO.
men. Compuesto revuelto con
Huete, f. Ciudad de Castilla la huevos. Ovatus, a, um. De con precipitación, con prisa.
Fugam máturare, iníenders;
Nueva. Opta, ce.
figura de huevo. Ovatus. Como
in fugam ruere. — con otro ó
huesudo, da, adj. Lo que tiene un lluevo al otro huevo. Duomucho hueso. Plus ossis queem rum similitudino. Non tam juntamente. Confugio, is. —
hueva,
huevera,
huevar,
Pisdom
carnis
de
á tener
los huevos
fhuevos.
aricóla.
.habens.
n.
f
La
. El
Empezar
unión
de
intestino
Ova
losyconcipere.
pescados.
conjunto
las
ó aves
me- I adv.
dan
obra
lac escudriñando.
huevos,
oc/isse;
lacli
Vid
comenzada
fig.
ova
pretio.
simile.
ctb/torrerc.
Desistir
sAborrecer
i
7íem
se
A
uno
huevo,
la
coram
deanCacala
los
im.
|—
de
i-entis
á
aeersari.
ritate
1alguno.
alguno.
la
devista
las
evolare.
aspectual
7n
Ex
—
de
honras'
de
alicujus
su
alicujus
—la
jiadre.
de
Honores
aa/iigere.
severidad
acercarse
sevePaotaré —
HUl
HUM
HUM
581
ire — de una jiarte á otra. spectu fugiens guadriremis. humareda, f. Mucho humo.
Andar fugitivo. Fugita, as. —- El m i s m o rey huyó de las m a - Fumi nimbéis, nubes.
de la vista de los ciudadanos. nos de sus enemigos. Rex ipse. h u m a z g a , f. Tributo q.ue se
Civium couspettum ¡irafuge- e manihus elj'ugit. Al enemigo pagaba por los hogares ó chique huye, la puente de plata. meneas. Ex lare et foco trire . _ del peligro. Periculum
declinare, vitare, evitare, de- ref. V. E N E M I G O . ! r. Huirse, buturn.
vitare, effugere-, defugere, ca-escaparse. Evolo, as; (alabar, humazo, m. H u m o copioso y
vére;á periculo declinare; se eris; se substrahen;. |l A h u - denso. Ingens, ríen sus, spispericulo eripere, subducere. yentarse. Fugio, is. |j Retirar- sus J'unius. j| El h u m o de papel ó lana encendida que se
— del trabajo. Laborero decli- se, refugiarse. Refugio, is.
nare, aversari, horrere, J'u- hule, m . Lienzo barnizado. aplica á las narices ó ooea
incrústate!, illita lelapor remedio ó chasco. Fuiuigere, defuqere. — el cuerpo. Gummi
Evitar el golpe. Corpore ejfiu- lintea. || G o m a elástica de lasqatio, onis. Dar humazo, fam.
qere. — el tiempo, la edad. Indias, que sirve para encerar Hacer ejue alguno se retire
cuando incomoda. Fumo exgummi.
'Fugio, is. — entre algunas telas. Indicum
íerrere.
partes. ínter fugio, ts. —lejos.h u m a d a , f. V. A H U M A D A .
Pro fugio, is. — ocultamente. humanamente, adv. m. Según humeante, p. a. de H U M E A R .
Sujf'ugio, is. — precipitada- la condición y naturaleza hu- poét. Lo que humea, Fumaos,
mente. V. HUIR CON PRECIPI- mana. Humane, liumaniter, tis.
TACIÓN. — por diversas par- humanito.s. |] Afable, benigna- h u m e a r , n. Exhalar, echar de
humaoeter, sí humo. Fumo, as; lumum
tes. Dijfugio, is. — secreta- mente. Humane,
mente. Subterfugio, is. — vo- pie. || C o n negación significa exhalare. || Arrojar alguna
lando ó con ligereza. Arólo, lo m i s m o que imposiblemente. cosa vaho ó vapor. 7c/. || fig.
evolo, as. l-:i que huye, se es-Nidio modo. M u y h u m a n a - Quedar reliquias de alguna
capa. Fugiens. — de sus lares. mente. Per/itimane, ¡icrliuma- cosa, c o m o de alboroto, de
de su casa. Larifuga, a'. — de oiter. H u m a n a m e n t e no puede enemistad, etc. Alicujus rei
eootiogere vestigio exstar-e, memuriam
la ambición. Ambiíionis fu- ser. Humanitus
manere. — hacia fuera. Evageue. del trabajo. Laboris ju- ooo potest.
c/iens. — evita la vergüenza humanar, a. Hacer á uno hu- porarse. Transj'umo, as. Lo
tis. Lo
de la culpa. Culpa; opprobria mano, etc. Us. como r. Huma- que humea. Fumans,
fugiens. El lugar de donde se num, J'aeilem, piam se prce- que no humea. Acá ¡mus, a,
huye. Effugium, ii. Alas para bére. 11 r. Humanarse, haacer- om. H u m e a n las aras con los
huir.Pennarum ejf'ugia. H u y o se h o m b r e : dicese sólo del fuegos de los sacrificios. Atlode los grandes concursos. Ce- Verbo divino. Hominem fieri. leseunt ignibos arce. L a leña
lebritas mihi odio est; cele-h u m a n i d a d , f. L a condición de verde h u m e a m u c h o . Yiriele
britatcm odi. Huyendo se pu- los hombres, la naturaleza lignom quam máxime J'umat.
atis; na- humectación, f. L a acción y
sieron en salvo, inga pericu- humana. Humadlas,
lum vitarunt, declinaruní, se tura humana; hominis natu- efecto de humedecer. Humepericulo eripuere; se discri- ra, conditio. ¡| A m o r hacía losctatio, onis.
a. V. H U M E D E C E R .
||
miné subcluxere; jugo sibi, hombres. Pltilantlir-opia, ee. humectar,
sucesaluti consuluerunt. Unos fam. Corpulencia gordura. humedad, f. La calidad de húhuyen por esta parte, y otros Corporatura, corpulcntia, ce; medo. Humiríum, i; humidipor la otra. Alá alio ili/l'u-obesilas, ct/is.'IPropensiónálos ías, aíis; mador, udor, uvor,
giunt. Los hacen huir por halagos de la carne. 7ra roíu- oris. — que brota c o m o el suaquí y por allá. Universos dis- ptatibus et carnis áelieiis pro- dor. Sudor. — de la tierra, litisipaní, in jugam disjiriunt. peosio, jacilitas. || Flaqueza, go, inis; terree' sueros. Lo ejue
Y o no pienso en huirme. Longe fragilidad del hombre. Hu- da humedad. Humifer, liumifl& juqiendi consilio absum. ¿ A mana fragiletas, imbecillitas; etes, a, um. C o n humedad.
dónde te huyes, hombre? Quo ¡lumance condiíionis infirma Mat/ide, humide. L a humedad
fugam corripis, homo ? T o - tas. || Afabilidad, cortesía. Co-es muy. provechosa á los semdos huyen de ese hombre. 7Í- mitas, beoignitas, suavitas, brados. Humor satis áulcis.
la en orñnes abhorrent;ejus aái- liurnanitas; morum facilitas. h u m e d a l , m . El terreno húabundóos
tum congressumque tugiunt. humanidades, f. pl. Las letras medo. Humiáitatis
Hacer huir, poner en fuga. Ali- humanas, las bellas letras. locos; humidum, i.
quem jugare; in jugam verte- 77»mónitas.- humaniores lit- h u m e d e c e r , a. Bañar, rociar,
regar, mojar. Humijico, hure, eonjicere, competiere, aái- terce; politior eriulitio; culmecta, moríalo, uda, ¡túmido,
gere. Buscar m o d o de huir. tior littcraíoro; artes t/uibus
Pensar en la fuga. Fugam or- orí liumantíateni injorma- modifico, as; incale lacio, diluo, is; humare
perlunáere,
nare,adornare, parare, medi- mur.
tad, maliri, gucerere. N o pue- humanista, m . El versado en .siiJJ'unríere, imbuere. — dos
de huir ninguno de su ventura. letras humanas. Humctniore cosas á un tiemjio. Co/iumida,
litteratura ornatus; humanes as. Ser humedecido. Maríefio,
A'ee vis hercúlea fatum eviíabií acerbum. Por huir del litteris excultus; /lumanitate is. || r. Humedecerse, bañarfuego dio en las brasas. 7rac¿- imhittus ; philologus, i; ¡turna-se, mojarse, regarse, jionerse
húmedo. Demuden, es: Itumedit in Seyllam cu.pieas ritare rá sin, ir.
Charybdim. Fomu.ro jogieos humanizarse, r. A', H U M A - sco, maácsco, uvesco, denutríesco, matlefio, is. — á paquein ignern incidit. A lo que se N A R S E .
puede huir el rostro, gran sim- h u m a n o , na, adj. Pertene- aos tragos, a cortadillos. A/opleza es esperarlo si es peli- ciente al hombre y á la natu- to", it ¡incitas laiiiics- ere Lo
groso. Qood cavére possis, raleza humana. Huimuius, o, que se humedece. Hume^eens,
stultum est admitiere. A huir, um; mortalis, e. ||fig.Trata- tis.
ble, suave, benigno, cortés. h ú m e d o , da. Lo que turne huque
azotan,
fam.
Yerberaalem
fiuge.
tra
neoto
huido
lladiego.
tei-c.
vista.
desapareciendo
ostendere;
Huir
La
Peáis
Erolarat
ócuadril-reme
tomar
volam,
terga
jato
las
decaleaevernuesde
coohabía
Vi-humarazo,
Hamanus,
áus,
¡iiimanus.
lacias-,
a, om;
e,.
a,
rn.
benignas,
M
um.
comis,
V.
uy
H Uhumano.
M Acominosuavis,
ZO.
Per-medad
ilulus,
ríus,
raleza
tis , Humedecido,
líameos,
a,
del
ótitlus,
participa
tis.
uní
agua.
;|
liumens,
|Hurrudus,
humectas,
Acuoso,
de
mojado.
laurens,
natulid
pantaa,
Maum;
582
HUM
HUM
HUN
— viscoso, que no corre. P¿is. || Vencer, sujetar. Frango,
noso. Uliginosus, a. om. Lleno
de jugo, de humedad. Sueci- is. || Abatir el orgullo de al- ger ¡tumor. El que tiene ó gasta
dus, a, um. Algo húmedo. guno, met. lium'dio, as; de- buen humor. Lepidus,
rus, a, um. Mal humor, mal
Subhumiclus, uruináis, o, um.primo, subjieio, is. — á los soUn poco húmedo. Sabor ni¡is, berbios. Superbos debellare, genio, ceño. Amarulenlia, ce;
u. um. Lugar, sitio húmedo. deprimere, dejicere, || r. Hu-tetruitas, otis. El que gasta
Huniiríom, i. Estar húmedo. millarse, hacer actos de humil- mal humor. Tetricus; áififlei
dad. Se contemnere, abjici, lis, e; acerba, a-¡ieea natu
¡lomea, immeu/ea, es. Estar
ra. Este es mi humor, c
m u y húmedo. Commadeo, es. ilcnntli. — á otro. Se alicuh ú m e d o radical, med. Entre sahmátere, arí e/us pedes se mi genio. Ingenium menm ita
ios antiguos, el humor linfá- alga-ere,; supptieem ad eumest. Es de gusto, de humor diferente. Studia ilissimile est.
tico, dulce, sutil y balsámico accederé.
ejue daflexibilidadalas fibras humillo, m. dim. de H U M O . j| N o tocios los humores son
fig. Vanidad, presunción. Us. unos. Non idem omni bus nadel cuerpo. Suecus quo alitura tribuit ingenium. No esmor; alimentaria ut liumceoien plural. Elatio, onis; superbia, ce |j Enfermedad de los toy de humor. Vapide me bacorporis humidum ; sali.síríiabeo. Y a conozco su humor.
lechones. Porculi morbus quírius liumaoce vitee humor
iVoci hominis mores;
húmero, m. El cañón de la chi- dam.
menea. Fumarium, iá
h u m o , m. Vapor negro que sensum pulchre calleo. Casi
todos somos de este humor.
humildad, f. Virtud cristiana, exhala lo que se quema. Neque consiste en obrar conforbula, ce; Jumos, ty¡ibos, i;7ía plerique ingenio sumus
m e á nuestra bajeza. Modevapor, oris. || El vapor (jue omnes. Trata de ponerte de
stia, ce; chrisíiana hitmilitas.
exhala lo que fermenta. \'a- buen humor. Exporrige fron|| Bajeza de condición ó naci- por. || V. H O G A R . || pl. fig. tera. Desgastar los humores.
miento. Ignobilítas, Itumilitas,
Vanidad, presunción. Sojicr- Adelgazarlos. Attenuare, atSeguir su humor. Gealis. || Sumisión, rendimiento. bia, ce; elatio, onis. Llenoterere.
ó
Vilitas, atis; ahjedio, onis.—
negro de humo. Fumosus, a, nio obsequi; ingenio par-ere;
de estilo. Orationis submisio. ant. A humo de pajas, mod. inríoli serviré; natura} du— de garabato. Ficta humiadv. Ligeramente, sin refle- ctorn seqoi; seeundum natulitas.
xión Usase negativamente. Te- r-arn vivere. Poner á uno de
humilde, adj. El que tiene hu- meré, inconsulto. La cosa se buen humor. Alicujus animum
miidad, modesto. Modestos, fué en humo. In l'oroum. in al) asperitate ad hilaritatem
treedocere. Ponerle de mal hutnoderatus, a, um; humilis, e;
tenoes aora.s abiit. Mucho huáemissi animi, submissee men- m o sale de tu casa. Abs te mor. Alicuisíomachum Jaeetís horno, sui áespiciens.\\i\a.
multus est j'umus. Ex tuis re, moveré, bilem ciSre; alicujus animum oJJ'endere. ReBajo, de poca altura. Demisceililius copiosas junáitur fusus, a, um; humilis, e. || Vil,mus. Yo le bajaré los hu- balsarse los humores. Síagoari. Remover humores. fig.
despreciable, bajo, de baja es- mos. Ego Ulitis ánimos inj'rinÁnimos comrnocere. Remover
fera. Obseurus, ignotos, ab- gant, spiritus colábebo. Desjeetus, a, um; humilis, e. ||Lo
vanecerse como el humo. 7?ra- los humores, fig. Inquietar,
que carece de nobleza. Igno- nesccrc, exsíingui; cid ada-perturbar la jiaz. Perturbarabais, humilis, e. Fijar su luñí reddere, tanquarn fu- re, commovere.
pensamiento en objetos humil- mus. Subírsele á alguno el humorada, f. Dicho ó hecho
des. Cogitatiooes in res leo-humo á las narices. Indignar-i,festivo, caprichoso. Dietum vel
miles abjicere. Humilló (Dios)iracundia commoveri, irasci. jacturo J'estivum et iosperael orgullo de los poderosos y
Vender humos, fig. Suponer íum.
ensalzó á los humildes. Depo- valimiento. Gratiam veoditce-humorado, da,,adj. El que
suit pótenles de sede et exal-re, jactare. Sacar, poner algo tiene humores. Úsase con los
íavil humiles.
al humo. Aliquid infirmare, adverbios bien y mal. Humohumildemente, adv. Modesta- Jomo durare, indurare, ctre-ribos bene vel male affectus.
adj. Perteneciente á
mente. Sobmesse. ||, En tono, fiacere, exsicccere. H u m o humoral,
y
en ademán de súplica. Sopmala cara sacan á la gente ele los humores. Humorosus, a,
plice, soppliriter, supplicitus.
casa. ref. ejue equivale á este uro.
jl Baja, abatidamente. Dejecie,otro : Tres cosas echan al hom- humorosidad, f. Humorum conumiliter. || Con sumisión y bre de su casa : el humo, la pia.
rendimiento. Submisse, cle- fotera y la mujer vocinglera. humoroso, sa, adj. Lo que
tiene humor. Humorosus, a,
rnisse, abjecte.
'umus, stillieidium et áspera
humillación, f. Abatimiento. jtemioa hominem domo ejium.
Humiliatio, sobmissio, áeje-ciunt.
humoso, sa, adj. Lo que hace
ctio, onis.
h u m o r , m. Humedad, jugo de ó echa humo. Fumosus, J'umihumilladero, m. Lugar devoto alguna cosa. Humor, oris. 11 fig.
dus, ct, uro. J| Se aplica al luque suele haber á la saudade Genio, índole, condición. Inge- gar que contiene humo, ó donlos pueblos. Sacra ceáicula nium, ii; Índoles, is; conditio,
de el humo se esparce. Fumo
suburbana.
onis. ||fig.La buena disposición pleous, Jumo obooxius. || fig.
humillado, da, p. p. de HUMI- para hacer algo. Ad agendum Lo que exhala ó despitle de
LLAR y HUMILLARSE.yadj. Aba facilitas, aptitodo, dispositio.
si vapor. Vaporosus, a, uro.
tido. Humiliatus, a, um. || •— ácueo, anat. H u m o r de los hundible, adj. Ruince capox.
Postrado. Abjéetus, provolu- ojos ejue parece agua. Aqoo- hundimiento, m. Ruina, destus, a, um. — á iodos los sos humor. — agradable, bello, trucción. Ruina, ce; casus, us.
gustqs de alguno. Ad alicujus bueno. Mor um suavitas; com- — en el agua. Demersio, onis.
miái, suavissimí mores. — hundir, a. Sumergir. Sutiprilihita pravolutus.
humillador, ra, m. f. El que alegre. Lepos, oris; festiv tías,
mo, is. ||fig.Oprimir, abatir,
alis.
— terrestre.Saoguioeus
lento
quece.—
destilan
abrumar.
humillar,
Humilío,
humilla.
como
clinar
eiens,alguna
ladeprímeos,
as;
cabeza,
a.
Humiliaos,
Postrar,
fiecto,
parte del
laUs.
demitto,
rodilla.
bajar,
cuerpo,
subji-in- et
lado.
guíncoy
de
árboles.
terreous
la tierra.
Salsitiulo,
Pituita,
Uligo,
corporis
iois.
iois.
íiabiíus.
natural
——los
sasanprimo,
fundir,
sumir,
convincere.IJfig.
razones.
oppriroo,
arruinar.
convencer
Argumentis
Pessumdo,
Subverto,
ts.
á Destruir,
cimere,
uno
as
||fig.
; con
deis.
Concon-
HUR
HUR
HUS
583
en el agua. 7ra aquam de- Peor es hurgarlo. Nimis scru- ción de hurtar el cuerpo. Demergere, immergere, depri- tari ne teretes.
clinatio, onis. El que hurta lo
hurgón, m. Paleta para m e - ejue jiucelc en las sepulturas á
mere, demittere. — en la tierra. Humi, in terram alte de- near la lumbre. Rutabulum, los cadáveres. Bustirajius, i, ó
i. || esgr. V. ESTOCADA.
finiere, demittere, deprimere.
bustirapus, a, um. El ejue es
— el sombrero hasta los ojos. hurgonada, f. y
inclinado á hurtar. Furax,
7ra oculos pileum deprimere,hurgonazo, m. V. E S T O C A D A . atis. lista inclinación. Furahurgonear, a. Menear la lum- eitcis, atis. La virtud no puede
demtítere.\\r. Hundirse, arruinarse algún edificio. Rito, cor- bre con el hurgón. Rutahulo ser hurtada ni arrebatada. Ñeneo, is. || Posarse, sentarse, ignern versare, coocitare, exque eripi ñeque surrijii potest
virtus. Hurtólo ajeno para auirse al fondo. Subsiáeo, es. ||citare, moveré, compooere. \\
mentar mi hacienda. 7n meam
fig. Haber disensiones y al- Tirar estocadas. Ense pooborotos. Tumultus fieri. || gere.
rem. alienum coñverto. Hurtar
.fam. Desaparecer alguna cosa hurgonero, m . V. H U R G Ó N , por los bienes de alguno. Bonis
de modo que no se pueda dar la paleta.
alicujus manus afierre. El
hurón, m. Animal cuadrúpedo. tiempo que he hurtado á mis
con ella. Eeanesco, is; oceul||
to, as. — en el agua. Irse á Vivei-r-ce, ce; idis, is, idis.
ocupaciones.
Ereptum e meis
fondo. Aqua, in aqua eleside-lig. El que averigua y descu- oceupationibus tempus. Pensó
bre lo escondido y secreto. Se- que hurtaba bogas. Aurificem
re, subsiáere, mergi, (¡emergí, immergi. Hundióse todo cretaran! scrutator. ||fig.V.
se J'uturum eredebai. Thesaoaquel aparato. Totus Ule ap- HURAÑO.
ros carbones erant. Hurtar el
paratus cometí, disparuet. hurona, f. La hembra del hu- puerco, y dar los pies por amor
Hundióse la tierra profunda- rón. Viverra femina.
de Dios. Stuáere J'urtis, et hamente. Ingenti caverna, ad huronear, a. Cazar con hurón. bere vocabulum largitatis. CyViverra conieolos venad, ur- clopis áonom. Ab aliis er-ipit
multam aítitudiaem térra
gere.
desed.it, resedit, subiedit.
El [|fig.Indagar, procurarquod aliis largiator. Quien
que se hunde en el agua. saber cuanto pasa. Secutar, una vez hurta,fielnunca. Qoi
Merqens,tis.Lo que no se aris.
semel malus, semper malus.
puede hundir en el agua. Aba- huronera, f. La cueva en (jue Qui luSit aliqoando, iterum
vive el hurón. Viverra- cavea, ludit. Qui semel scurra, nuoptistus, a, une. Lo que no se
puede hundir ó sumergir, im- recejjtcectilum. |¡fig.El lugar
qoam paterfamilias. Ñeque
en que alguno está escondido. canis (Jesilurus, qui semel comersabilis, e. Aunque se hundiera el mundo, he ele hacer Latibulum, i.
rium edere diáicerit. Pericuesto. Etiam si ccelum ruat,huronero, m. Viverra; eurct-losce res est caois, qui áit/itor, custos.
a proposito oon iliinovebo.
cer-it arroáere eor-ia. Per-áuHágase justicia y húndase el Hurones, m. pl. Pueblos de la losum est caoem intestina
nueva Francia ó Canadá en gustasse. Competo/inrio res
firmamento, fr. Fíat justitia
et ruat ccelum. Si el mundo América. Hurones, um.
improbiías. Quien hurta al lase hundiera hecho pedazos es- hurtable, adj. fam. Lo que se drón, cien días gana de j>erpultarán sus ruinas impávido puede hurtar. Furto obnoxius. elón. Laqueus laqoeom cepii.
hurtadillas (A), m. adv. A es- Pelleta eaninain roríere est
al varón justo. SiJ'ractu-s illabatiir orbis, impacidum fe-condidas, ocultamente. Clam, eonsetitaneom. Pul,in-e fiallit
clainulum , Jurtim , raptim, riilpem. [J r. Hurtarse, oculríeot ruioce.
Hundrusc, m. País de Alema- J'urtive, oceulte, abáite, clantarse, desviarse. Dedo, ocdestino.
nia. Hunnorum tractos.
eulto, as. A hurta cordel. ExHúngaro, ra, adj. El natural hurtar, a. Quitar, robar. Frau- presión de que usan los m u ele y lo perteneciente á Hun- do, lavólo, compilo, e.i-pilo,
chachos en el juego del jieón
gría. Pannoniacus, Panooni- as; rapio, eripio, sur-ripio, óis;
peonza. Raptim, refractó,
cus, Panooiiius, Huogarius,Jurar, aris; in suato rem icíu. ||fig.Repentinamente, y
a, um.11 m. pl. Pannoni, orom;alienum concederé ; J'urtum sin ser visto ni es perado.
Pannones, um. La mujer de faceré; clam áe medio aliquid Fraudulehter, insidióse. Hurremoveré; adquirí alicui sab-ta ropa, f. Juego. Pueráis luHungría. Pannonis, idis.
Hungría, f. Región de Europa. iraliere, clam aufierre; furto
id genus.
Hitrigaria, Paaaoaia, a-. subclucere, sublegere, erepet-c;
hurto, m. Rapiña, robo. RapiHuningue, f. Fuerte de Alema- alicujus bonis manus aclhibe-ña, te; latracináim, ii; J'urre, afierre. |) Desviar, apartar,
nia. Huninga, ce.
tum, i; compilatia, suppresHunos, ni.' pl. Pueblos de la huir, como hurtar el cuerpo. sio, com'redolía, onis. jj La
Tartaria europea. Huni, arum. Separa, ns; averio, eludo, is.
cosa hurtada. Furttim, £. || En
hura, f. Carbunco, grano vene- — el mar y los ríos las tierras las minas del Almadén, el cacuando entran por ellas, lig. mino subterráneo á uno y otro
noso en la cabeza. FuruucuDecerpo, is. — los dichos, s<-ulus, i.
lado del principal. Cuniculus,
huracán, f. Viento impetuoso tencias y versos ajenos para i; subterráneas meatus. —
y repentino. Typho, onis; ra- que se tengan por propios. de bienes públicos. Peculá- 'N
piáus, ver-ticosus ven tus. fig. Furor, aris. — á escon- tus, US. — cogido cutre las
hurañía, f. Repugnancia al didas. Lego, tie/iti, is; Jurar,
manos. Concepium fiurtum.
trato de las gentes. Misaatro- oris.— bolsas. Hacer raterías. Hurtos retenidos contra dereManuar, aris. — con astucia cho. Abjuratce rapiñes. A hur- i
pát, ce; eludías, atis.
huraño, ña, adj. Esquivo, que y artificio. Ciega, lego, suble-to. m. adv. Y. Á IIURTADI- I
huye de las gentes. Ferus, as- ga, surripio, is,- dolo a ver-teI.I.AS. Coger á uno con el hurper, a, um; áififleilis, e. re. — el ganado. Pecus ahl- to en las manos, lig. Aliguem
e/ere. — un macho cabrío. C'a- improvidum, incautum occuhurción, f. V. INI-URCIÓN.
e
Hurepois, m. País de la isla liniiu ínsulas excipere. — el
¡icire.
hurgar,
Concito,
es.
guna
Ager
de Francia.
||cosa.
fig.
Vadicasius.
a.incito,
Menear,
Incitar,
Agita,
Hurepcesium,
as;
as;
revolver
estimular.
urgeo,
movea,
ii;
al-es.
las
ris
cuerpo
eerarium
re,
idus
eleclioatiooe
pecolori,
rentas
corpore
alexpilare,
golpe.
reales.
ej/'ugere,
depeculari.
Petitiones,
vitare.
Fáseum,
compilacorpoLa
— husada,
el
acnendum.
nuda
tam.
tambre,
huso.
lucrum
áPensum,
su
hilado
f. dueño
El minime
lino,
que
i.
ayuda.
lana
Husada
cabe
contemMoáióenesmeel
581
ICN
ICT
IDE
húsar, m. Soldado de caballe- h u s m a (Andar á la), fr. fam. husmo. Inquir-ere, investigaría ligera. Htingaricorum mo- Andar inquiriendo para saber re; aceasioru-in arripeí
las cosas ocultas. Conjector,buso, m. Instrumento doi
re vestit as miles; levis armarecoge la hilaza. Fusus, i;
aris.
tura' miles.
turba, onis. — (jue tic,-,
husillero, m . El que trabaja husmeador, ra, m. f. Oáoraíu
dejada la hilaza. Pannen el husillo en los molinos de investigan s.
husmear, a. Rastrear con el ii. Ser m á s derecho que un
aceite. Cochleas curntor.
husillo, ni. d. de HUSO. Cilin- olfato. Oáoratu investigare, huso. fam. Fusi rectitudinem
habere;tíarecium esse ut fudro con muescas espirales. Co- inaugure. || lig. Averiguar, inuna cosa con arte y di- sum rejer-at.
ehlea, w. || En Andalucía, edagar
l
huta, f. Especie de cabana de
conducto por donde se des- simulo. Caute aliquid investiaguan los lugares inmundos ó gare. || n. Empezar á oler mal los monteros. Canibus oenati
inundados. Sohter-ranea aquis la carne ú otra cosa. Feteo, es. as recondenáis tugurium,
h u s m o , m. IÍ1 mal olor que hutía, m. Animal de América.
ejicieodis fiossa.
desjiide la carne y otras cosas Muris genus.
busita, adj. El que sigue la
doctrina de Juan Hus. Joannis que ya empiezan á pasarse.
Odor, Jetar-, oris. listar al
Hus seoíaíor.
í
I, Décima letra del abeedario graphicus, a, um. || Lo que historia natural que trata de
castellano, y tercera entre las está hecho según sus reglas. los peces. Ic/ttyologia, ce.
ida, f. Partida, salida. Pro fe7d.
vocales. 7 ditera.
Ibáñez, m. n. patr. Hoy apelli icnologia, f. pint. y escult. La dio, iíio, onis;itus, incessu
do de familia. Cognomen quocl- representación de las cosas exitus, abitus, us. || ímpetu,
morales, como de las virtu- prontitud, acción inconsideradaro.
Ibar, m. Río de Tracia. He- des, vicios, etc., en la figura da, ímpetus, us. |jesg. El acode personas, iclniolagia, ce. metimiento después de prebrus, i.
sentar la espada. Aggressio,
Iheria, f. España, así llamada iconoclasta. A', I C O N Ó M A C O .
6 del río Ebro ó del rey Ibero. iconografía, f. El arte del di- onis. || mont. Huella , rastro
de la caza. Vestigiuin, t/.l|La
seño, ¡cooogravltict, ce.
Iberia, ce.
iconómaco, adj. El hereje que aecton de ir y venir, de paIbérico, ca,
niega el culto debido á las sa- sar y repasar de una parte á
Iberio, ria, é
Ibero, ra, adj. El natural de y gradas imágenes. Us. como otra, Obserratio, onis. — y
venida. Partido ó convenio en
lo perteneciente á Iberia. 76e- sust. Icoooelasta, ce; icoooel juego de los cientos. Pamaehus, i.
ricus, iberas, a, um.
Ibero, m. Español. Iberus, i. icor, m. med. La serosidad acre ctum, i;conventio, onis. La ida
íbice, m. Rupicabra, especie y salada de los humores del y venida del ariete, su empude cabra. Rupicapra, ce; ibex, cuerjx) animal. Icbor, oris. ||je v retirada. Arietis iludía
cir. Pus, acre y seroso que 'eí fecludio. La ida del humo.
icis.
Ibico, m. Poeta lírico griego. Huye de algunas'úlceras. Pus, Abeas, et nunquam redeas.
En dos ideas y venidas, fam.
uris; sanies, ri.
Ibicus, i.
ibidem, adv. 1. Palabra latina icoroso, sa, adj. med. Lo que Brevi, breviter. N o dar la ida
que significa allí mismo, en el tiene serosidad acre y salada : por la venida y mejor no dedícese de los humores del jar la ida por la venidad. Cimismo lugar. Ibidem.
Ibis, m. Ave de Egipto. 76ts, cuorpo animal, ¡charosus, a, fro citroque corneat; ir-e, ac
um. II cir. Aplícase á las úlce- venire viam non desistit. Anís, ó iáis.
Ibiza, f. Isla del Mediterráneo. ras ejue arrojan pus seroso y gi, máxima sollitodine afifle
Ebosia, Ebusia, ee; Ebustis, acre, y al mismo humor ó pus. Ida, m. Monte de Frigia y de
Creta. 7c/a, ce; lele, es.
Ebussus, Ebyssus, i. El natu-Serosum pus fluens.
ral de y lo perteneciente á ictericia, f. Enfermedad. Icte- Idalia ó Idalio, m. f. Monte y
ciudad de Chipre consagrados
rus, icteros, i; aurigo, auruIbiza. Ébusitanus, a, urn.
Scaco, m. Ciruelo. Ioáici pruni go , inis; regios, arquatus á Venus. Idalium, ii.
'morbus. D e color cíe ictericia.idea, f. Noción, concepto, pergenus.
cepción. 7c/ea, ce; i-onjorinaIcáreo, rea, adj. Perteneciente Aurugineus, a, um.
tio, visio, onis. || Imagen,
ictericiado, da, é
á Icaro. Icarias, a, um.
Icario, m. Hijo de Ébano, rey- ictérico, ca, adj. El que pade- pecie, representación que se
ce ictericia, y lo perteneciente forma en la fantasía. 7c/ea; side Lacedemonia. ¡ectrius, ii.
|| Monte del Ática. 7c/. || El á esta enfermedad. Ictericus,miilaeruin. i; imago, inis;
signo Bootes ó el Arturo. 7c/. auriginens, auriginosus, a, species, effigies,ri.|| El pl
Icaro, m. Hijo de Dédalo. loa- um. Semblante, ictérico, de y la disposición ejue se conros, i. || Rio de Escitia. Iá. color de ictericia. Boxea for- cibe en la fantasía para foricneumón, m. Cuadrúpedo de ma. Estar ictérico. Aurugino, mar una obra. Idea; operis
fiaciencli imago, aclambratio.
as.
Egipto, lelui-'umon, onis. |. Inictiófago, ga, adj. Se aplica al "(| Intención, ánimo de baceir
secto. 7c/.
icnografía, f. geom. Descrip- que se mantiene de peces. algo. Animus; consilium, a;
mens, tis. || Ingenio, talento
ción, delincación de la planta Ichtijophagus, a, um. \\ pl. m.
Pueblos dé la Arabia y de la para disponer, inventar y trade
un á
edificio.
Iehnograii-nográfloo,
ciente
phia,
ce.
la icnografía.
ca, adj.
PerteneIchno- ictiología,
ces.
IndiaIdttyopltagí',
que se
f.alimentan
La parte
orum.
de
de pela ipus,i;
zar
tis.algo.
||imago,
Ejemplar,
¡m¡eniam,
iois;modelo.
ii;
exempíar,
mens,
Ty-
IDl
I»U
IGL
585
aras. || fam. Manía, imaginade la corte, idioma de palacio.
julio y octubre y, en los deción extravagante. Usase en ¡t/ioma atis.
más meses, .-I 13.
plural. Dissentaneus animus; idiota, adj. Rústico, negado, If, f. Una de las islas Estécarara mens. || Opinión, concep- ignorante, sin letras. 7c/cora, oe;des en el Mediterráneo. Hyto de alguna cosa, ¡dea, ce; apipea, ce.
illiteratus, imperitas, ignanio, onis. Ideas de Platón. ras, ündoctus, barba rus, a,Igea, f. Hija de Esculapio, dioSegún estefilósofo,eran los urn; rudis, e.
sa de la sanidad. Hygea, Hgejemplares perpetuos é inmu- idiotez, f. Ignorancia total, ne- gia, ce.
tables que hay en la mente gación. Bar-baritas, ruditas,
iglesia, f. L a congregación de
divina ele toda las cosas cria- atis.
Tosfielescristianos, regido por
das. Platones íc/cr. Ideas jila- idiotismo, m. Ignorancia, falta Cristo y el papa su vicario en
tónicas. Sutilezas singulares de letras. Idiotismus, i. || M oln- tierra. Ecclesia, basilíca,ee.
ó sin sólido fundamento, y por do de hablar projiio y puro, II El conjunto de todos ieso difíciles de practicarse. aunque tomado del uso co- bildos ele un reino, ó los q u e
Platónica' idece.
están sujetos á u n patriarcado.
mún, idiotismus, i; p/trasis,
ideal, adj. Ad áleam
pertiis; proprietas, atis; peculia-Ecclesia, ce, || El estado eclenens. || L o q u e puramente ris cujusque linguce loquem/i siástico, el clero. Cleros, i. El
existe en la fantasía.
Qood
gobierno eclesiástico del S u m o
modos.
tolian in idea vel phantasiá Idólatra, adj. El q u e adora álos
Pontífice, concilios y prelados.
íasidet, mente fictus, ingenio ídolos ó falsas deidades. Iáola- Ecclesia. || El cabildo de las
ejfficttts.
ira, idolatres, ce; idolicoltor, catedrales ó colegiales. Catheidealmente, adv. E n la idea ó oris;fictorum numinum
dralis, collegialás co-ties. |j El
sacridiscurso. 7n ideo, in mente.
legos cultor. ||fig.El q u e a m a territorio ó lugar de la jurisidear, a. Formar la idea de al- desordenada y excesivamente dicción de un prelado y el conguna cosa. Alicujus reí idearná aleuna persona ó cosa. 7c7. junto de sus subditos. Dicecevel speciem formare, imagi- L a mujer idólatra. láolatrix, sis. is. || Cada una de las junnen) adumbrare. — fantásti- icis. ó idis.
tas particulares de los herecamente. Imaginar, aris.
idolatrar, a. A d o r a r los ídolos jes. Hcereticorum ca'tus. \\
idem. Palabra latina. El mis- ó falsas deidades. Falsos cieos Templo. Templum, i; sacra
mo, la misma, lo mismo, lo colere, renerari; ficíis numitecles. |j La inmunidad que
propio, ¡dem, eadem, idem, nibus áivinos honores
goza el que se vale de su saaáhiejusáem. Lo mismo que. Iáem bSre, tribuere, impedirá
grado. Asylum, i; perfugium,,
\
ac, atque, ut, qeeam. — perfig. A m a r excesiva y desorde- á; immunitas, atis. — dedicaidem. loe. lat. Ello por ello, ó n a d a m e n t e á alguna persona ó da á u n santo, a u n q u e n o sea
lo mismo es lo uno que lo cosa. Alicujus insano
amore mártir. Martyrinoi, ii. — caotro.
flagrare,
áeperire;
adquirí tedral. Episcopales secas temIdénticamente, adv. De un deperire; aliqoid áeperire.
plum. — colegial ó colegiata.
mismo modo, de una misma idolatría, f. L a adoración ó
Collegiata (críes. — de 'estasustancia ó esencia, ¡dentac. culto á los ídolos ó falsas dei- tua. Ecdesiastieus
certas cui
idéntico, ca, adj. Lo que en la dades. Iáolatria, ce; idolarum
herética labe infectas adscrisustancia ó esencia es lo mis- cultus; sacrilega
bí mm potest. — fría. El defalsorum
mo que otra cosa, ¡denticus, dearum reneratio. j|fig.A m o r recho ejue conserva el q u e exa, um.
excesivo y desordenado d e al- trajeron de sagrado, y no le
identidad, f. La cualidad que g u n a persona ó cosa. Flahan restituido, para alegarle
constituye idéntica una cosa
si le vuelven á prender. Imgróos, iaoráinafus
amor.
con otra, ¡ríentitas, atis; residolátrico, ca, adj. Ad iáolamonitatis ret i n enríi jus. —
eadem; áuarurn aut plurium
m a y o r . La principal del p u e tríam pertinens.
rerum una eademque natur-a. ídolo, m . Estatua de alguna
blo. Prcecipuum
tempano.
—
— de persona, for. Ficción de falsa deidad, ¡áolum, iáolon, militante. L a congregación de
derecho, por la cual el herei;fi,ti nutniais statua, siruu- los fieles c a t ó l i c o s en este
dero se tiene por u n a m i s m a
latrum, speetrum, i; imago, m u n d o . Miliíans ecclesia. —
persona con el testador en las inis;fií-tttx,i;om oten lili us áeus.papal. Aquella en q u e el preacciones activas y pasivas.
ifig.El objeto excesivamente lado provee todas las prebenPersoace iáentitas.
amado. Nimium cara res. das. Prueben dnrum provisione
identificar, a. H a c e r q u e dos Adorar los ídolos. V. IDOLA- gaut/ens ecclesia. — purganó m á s cosas distintas aparezte. L a s ánimas que existen en
TRAR.
can una m i s m a . Us. m á s coel purgatorio. Purgans eccleniuruueiiie c o m o r. Identi- Idomeneo, m. Hijo de Deuea- sia. — parroquial. Parcecia,
fico, as; lino i ni ce se copula- li.'m. li/omeneus. i.
te-, curia lis cedes. — orienre, uí unum irícmi/ue siní; ex idoneidad, I. Suficiencia, buena tal. E n el día, toda la que siduabus unum
confiare. || r. disposición jiara alguna cosa. g u e el rito griego. Oriéntalas.
fil. Identificarse. S e dice de Aplaudo, inis; dispositio,ortis; — triunfante. L o s bienavenaquellas cosas que' la razón Capacita!:, atis.
turados. Triump/iaii.s, r,r!eaprende c o m o diferentes, .-Hin- idóneo, n e a , adj. Propio, .-i pro- $tis ecclesia. Iglesia m e llaque en la realidad sean unas pósito, conveniente, apto. Idom o . Expresión con que d a n á
neus, aptas, ((, urn. M u y idómismas. Idenfijlcari.
entender los delincuentes q u e
neo.
Pi-ra/aueus,
a,
urn.
Ideo, ea, adj. poét. Pertenegozan de inmunidad eel
ciente al monte Ida. It/eus, a, I d u m e a , f. Región de Palestina tica. Ecclesia- nomine
fruor;
cerca
de
Judea.
¡ríuma'a,
ce;
um.
ecclfííam appello, Ulitis irn¡ríome,
es.
idilio, rn. poét. Poema que
munitati-ru troiomo. |] lig. fam.
suele tener por objeto asuntos Idumeo, moa, adj. Natural de
Estoy seguro de las persecuy lo perteneciente á Idumea.
pastoriles, lilglduru , eríylciones contrarias, ¡i/tos, imIríumo'us,
a,
idioma,
idioma,
nas
hablar
lingua.
liutn,
ocasiones,
ii.
deatis;
m||.algunos
Modo
L e natira,
n como
g uparticular
aó en
vulgar.
idioma
algugei-mana
de Idus,
los
en
el
Losmque
meses
eidus
ms.. U
los
7c/uv,
n aeran
de
rde
o miduutn,
marzo,
las
aum.
el
nos
tres
díadividían
iríilius.
partes
mayo,
15 en gauríet.
en
sia.
fam.
quirir
munis
religión.
Templi
Hac.-rse
surai.
fuero
Acogerse
N
Aá
iminunitate
de
eclesiástico,
o le
aras
tal,
avale
l aóiglesia.
con
la
entrar
iglenon
tuad-
586
ION
ICU
IOU
gere. Cumplir con la iglesia. ignorantia. — sujiina. L a que misma naturaleza, cantidad 6
Confesar y comulgar porpas : proviene de negligencia en cualidad con otra cosa. Germanus,cocequus,a, umuequacuafloridacu su propia pa-' aprender lo que se puede y
debe saber. Supina. — de de- lis, cocequalis, e. ' Llano,
rroquia. Ecclesiu- pr-n-cepto
satisfacer-e. Reconciliarse conrecho, fo.". Juris ignorantia. sin cuestas ui profundid
— de hecho, for. Ftuti igno- .¡•'.(¡uus, planus, a, om. || De
la iglesia. Ilterestío abjur-are;
— invencible, lovioci-las mismas proporciones. Emir
ecclesitc. noveter adscribí.rantia.
A
uso de iglesia catedral cuales bílis. Ignorancia no quita jie- saiius, a, um. [j Parecidfueron los padres los hijos se- cado. Igoaraotia o. colpa nonmejante. Unos, ger manus, a,
rán, ref. Qoalis talis filius, liberat. Si te he ofendido, ha um ; par, suppar, campar,
aris; paráis, comparilis, siIgnacio, m. u. pr. Igoatius, ii.sido por ignorancia. Im
milis, cequatis, e. || Invariaígneo, ea, adj. Lo (jue es de tlerantiá oteafiatum est, non
ble, constante. sEcpiabilis. e;
fuego ó tiene sus cualidades. volúntate, si quid te ojjera/i.
sibi constans. — de ánimo.
Igoeus, a, um. || De color de N o pecar de ignorancia. Haud
Tranquilo. /Equanimus,
a,
ignarum peccare; conscium
fuego. Iá.
ignición, f. quím. Ajuicación óiali agere. Pretender, alegar um. — de edad é índole.
Cocetaneus, cacevus, a, urn;
del fuego á los metales hasta ignorancia. Igiiorationern in-,
íerponerc, causare, prcetexe-cetatis mentisque par. — en
ponerlos rojos. Metallorum
re. La ignorancia es m u y con- cantar. Par cantare. — en vaigoe adhibito dealbatio.
fiada, ¡nsciiia confidentiam lor. Ad virtotern par. — con
ignícola, m. Idólatra adorador
alguno. C'urai aliquo, alicujus
del fuego. Ignis inlorcttor. partí.
par.
Casi igual, contemporáignorante,
p.
a.
de
I
G
N
O
R
A
R
.
El
ignífero, ra, adj. Lo que conneo, del mismo tiempo. Soptiene ó arroja fuego. Ignifer,que ignora, ¡gnorans, tis. || adj.
Simple, necio. Ignaros, stul- par-, ar'ts. Peso igual ó iguala, um.
dad de peso. yEcroiponáiom,
tns, inscitus, inscius, a, um;
ignipotente, adj- poét. Podeceqoil'ebriom. ii. El que tiene
insciens, desipiens, tis.\\ Idioroso en el fuego, ¡gnipoteas,
ta, hombre sin letras, grosero. los ojos iguales. Paroculus,
tis.
Idiota, iáiotes, ce; amusus, a, um. M u y igual, justo. Peignívomo, ma, adj. poét. Lo illiteratus, loeruáitus, irupercequus, a, um. Con iguales
que vomita fuego, ¡gnivomus,rtíus, ináoctus; iodaeilis, fuerzas.
/Equatis viribus. Al
e,
a, om.
|| Rudo. Ruáis, e; animi, ani- igual, m. adv. Con igualdad.
mo ccecos. || Infecundo, que yEqualiter, pariter. Fto igual
ignografía, f. V. ICNOGRAFÍA.
ignominia, f. Deshonor, afren-,no tiene palabras ni frases de. m, adv. En vez de, en luta, deshonra, infamia, tacha. para explicarse. Injácundus, gar de. Vice. Por igual ó por
Ignominia, macóla, inj'amía, a, am. || El que no sabe, no un igual, m. a,dv. sEqaaliler.
no está informado, Por iguales jiartcs. m. adv.
contumelia, nota, injuria, eeconoce,
;
no tiene noticia. Nescios, oe- yEqualiter. Es igual á la sujprobrum, i; convirium, ii; desapios, nesapus, ct, om; ne-ma. Cum summa concurría
decus, oris; labes, is. — hecha
á los soldados. Jugum, i. Los sciens, imprndens, tis. — queLa oración está perfectamente
cónsules, una vez que nues- no sabe leer. Agrammatus, a, igual y seguida en todas sus
tras legiones se vieron obli- um. — de la medicina. Ania- partes. Oratio ex omni parte
ipsa eonserilil. N o es
i.
fadas á pasar bajo el yugo, trologetos, aniatrologicos, secum
:
icieron la paz con los sam- — del arte militar. Ad bella, mi igual. A oti est raihi cornparanáus.
N o son los dedos
belli
ruáis.
—
en
cualquiera
nitas, porque el yugo era considerado como una ignominia. ciencia. Alicujus artis igna- de la mano iguales. Non pares ingenia aut cirtuíe firarus, imperitus, inscius, exCónsules, legionibus nostris,
sub jugum missis, pacem com pers; in aliqua scientia pere-tres. Servus servo prcestat, et
samutíibus fecerant, eraní grinus, hospes. M u y ignoran- domiaus áooiioo. N o tiene
igual en virtud. Omnes pifenim jugum genus quodelaro te. Per-ignaros, a, oto.
ignorantemente, adv. Con íate viocii, sujierat, anleit,
ignorninice. — más famosa.
ignorancia. Igooraoter. || Ru-anteceda; ínter omnes ¡fléInsignüior igooroioia.
tate cxcellit. Quedar todos
ignominiosamente, adv. Con damente. Iocloeíe. || Con designominia, ¡gnomioiose; curo cuido, por descuido. Iocoosi- iguales, ó dejar á todos iguales. Omoium pariter e
probro et áeáeeore. M e trató áer-ate, impradenter. |j Neciaignominiosamente. Me ignomi- mente. Imperite. || Por impru-ctationem áa ipi.
dencia ó ignorancia. Ioscie,iguala, f. La acción de igualar.
nia ajj'eeit, notavit; mihi inonis. || Composirusfamiam intulit, labem asper-scieoter, iascienter. | | Con jEquatio,
ticidad é incultura, ¡oscile. ción, ajuste, pacto en las comsit.
ignominioso, sa, adj. Afren- ignorar, a. N o saber, no cono- pras y ventas. Pactum, i;
toso, lo que causa ignominia. cer, no entender. Igooro, erro,conventio, onis. || El estipenIgnominiosus, probrosus, a, as; oescio, is; ignarum, oe- dio que da en virtud del ajussciom esse; oeqoe oso, oeqoe te. Stiperit/iuin , ii; merces,
um; infamis, e. \\ Notado de
eclis. || Regla, listón con que
ratiooe cogoitoro habere. El
ignominia. 7c7.
que nada ignora, nada le es los al bañiles reconocen la llaignorado, da, p. p. de I G N O R A R .
|| adj. Desconocido. Nescius, extranjero. Nulla io re ho- nura de las tapias ó suelos.
spes. Lo que fácilmente se Libella, ce. A la ¡guala, m. adv.
ignorcetus, a, urn; igoorabipuede ignorar. Ignorabais, e. Al igual, con igualdad. yEqualis, c.
r
liter-.
ignorancia, f. Impericia, inca- N o ignoro, sé m u y bien. A on
sum
nescius.
El
arte
de
laigualación, f. El acto y efecto
pacidad. Ioertia, inscientia,
navegación se ignoraba, estaba de igualar. vEqualio, aáa-i¡uainscitia, insipienlia, stoltiti.a,
amasia, ignorantia, ce; igno-despreciada. Navigii ratio tum tio, oois.|| Allanamiento. E.ecejacebat. Y o ignoro eso. 7e7 ne- quatio, oois. ||fig.Ajuste,
ratio, onái. || Necedad. Desiconvenio,
concordia.
Pactum,
pientia,
riencia,
atis.
Impruríentia,
tia,igooraníia,ce;;
—
culpa.
crasa.
|Tergicersalione
| de
Inadvertencia,
Lo
ce.
cultura.
que
|| ineonsideraano
Falta
tiene
Ruáitas,
error,
descuido.
de
careos
disexpeOris.
igual,
scio,
Ignaras
illa obscura,
mihi
Ignoro
me
adj.
ignoro,
de
fiugit,
sum
Lo
loquid
incógnita,
que
ejue
prceleril,
non
agaiur.
es
se
teneo;
de
trata.
la
esí.
laíet,
res
igualado,
Percequalio.
i; convenía),
algunas
jado
el plumón,
aves
da,
que
adj.
onis.—
yya
Se
tienen
han
aplica
perfecta.
arroigual
á
IGU
ILI
IL-U
58?
que otro. Alicui pariter. Igual-de Homero sobre la guerra ele
mente eterno. Cocdcrnus, a, Troya, ¡lias, udis.
um. Igualmente a m o á pobres Iliberitano, na, adj. El natuy ricos. A'on. magis opulenti ral de y 1o perteneciente á la
quam inopes chari sunt mihi; antigua Ilíberi. Illiberí'tanus,
non minus inopes quam atigualamiento, m. V. IGUALAce, uro.
riles amo.
CIÓN.
ilícitamente, adv. Indebidaigualar, a. Hacer ó poner una iguana, f. Reptil de América. mente. Illieite; contra jas lascosa igual con otra. /Eqao, Lacerta iguana.
que, adversus legem; injuste.
ijada, f. Hipocondrio, cual- ilícito, ta, adj. Prohibielo, 1o
txdcequo, cocequo, excequo,
íncequo, (equiparo, as;re- quiera de las dos cavidades que es contra el derecho y la
(jue hay entre las costillas fal- ley. lUicitUS, impermissus, ne$poitdeo,es; assequor, eris.fi
Contrapesar. Compeoso, libro, sas y el vientre inferior. 7/tre, fastas, ¡iro/tib/tus, vetitus, ct
as. || Allanar, poner á cordel,ium. || El dolor ó mal ejue se um; nejas, indecl.
padece en aquella parte, idum ilimitado, da, adj. Lo que no
ánivel. Cuífeifo, excequo, íncequo, complano, as. |l Hacer dolor. El que padece dolor de tiene límites. A'ora ámitcttus.
ajuste, pactar, convenirse. Coo- ijada, ¡liosus, a, um. Tenerilion, m. V. ILEÓN.
ijada, fr. fam. So dice de Ilione, f. La mayor de las hijas
sufig.
veoio, is; paciscor, eris. ||
Juzgar sin diferencia, ó esti- las cosas que en medio ele bas- de Príamo. Ilioncí, ce; ¡liarte,
mar á uno lo mismo que á tante bueno tienen tambiénalgo es.
Sitos qiueque res ncevbs
otro. JEqualiter cesiimare. malo.
\\
ilíquido, da, aclj. Se aplica á
n. Ser igual una cosa con otra. hahet. Equivale al ref. N o hay la cuenta ó eieuda que está por
JEqucdem cum alio se con- atajo sin trabajo.
liquidar. Nonduin ecstimalus.
ijadear, n. Menear mucho y Iliria, f. Esclavonia, gran país
stituere. — á uno en prudenaceleradamente las ijadas. Dí- de Europa, ¡llgr-ia, te; Ilájr-icia. Alieujus prudentictio assequi.— con otro. Cocequo, as.cese comunmente del caballo. cum, i.
— los hechos con las pala- 7/ta anlidanler agitare.
Ilirio, ria, adj. El natural de
ijar, m. V. IJADA.
bras. Facía dictis excequare.
y lo perteneciente á Iliria. Illy¡jares, m. pl. Los intestinos, r-ius, ¿llgrieu.s, a, um.
perfectamente. Perieqtto, as.
Lo que puede igualar ó allanar. las tripas, ¡lia, ium.
iliterato, adj. El ignorante y
ilación, f. La acción ele inferir no versado en ciencias humaExiequabilis, e. Tule igualas
ó deducir una cosa de otra con- nas. Illiteratus, indoctos, ce,
en picardía. Improbitate cune
Consequentia, ce;om.
poillo certas. || r. Igualarse,secuencia.
nerse al igual de otro. Se curo illatio, anís.
Illescas, Villa, ele Castilla ¡a
m . Descenso, ¡lla- Nueva, ¡llesca, ce; ¡lloréis, is.
alio cequare; se celter-i ilapso,
(equaj>sos, i.
re; parem se alicui faceré.
iluminación, f. El acto y efecto
No hay nadie que pueda igua- ilativo, va, adj. Lo que se in- de iluminar, de dar ó comunilarse á mí en las acciones. fiere ó puede inferirse. Illaticar luz. Illustrameatum, i; ilvus, a, um.
Nemo est qui Jactis me (¡equilusíraíio, collustratio, illumiIldefonso, m. n. pr. Ildejihon-ocetio, oois. || Adorno, dispoparare ejueat. Igualóse en él
la ventura con la virtud. Cum sus, i.
sición de muchas luces ordeilegal, adj. Lo que es contra la nadas. Illaminatio, onis. [|
virtute fortunam aáceguavit.
igualdad, f. Conformidad de ley. ¡llegitimus, a, om; ille-pint. El tinte de colores (jue se
una cosa con otra en natura- galis, e.
da á las ropas y demás partes
iílegalidad, f. Legalitatis de- de una pintura, illuiaiaatio,
leza ó cualidades. /Ecjuitas,
fectos.
cequabilitas, cequálitas, panonis.
adv. Sitie legalitos, atis; cequatio, oois. iiegalmente,
|| Coiluminador, ra, m. f. El que
rrespondencia, justa propor- tate.
ilumina, Illuminator, oris. ||
ilegible, adj. Qood legi non El que adorna con colores los
ción ó semejanza. /Eciualitas,
cequabilitas, uniformitas,potest.
libros y pinturas. Coloribus
adv. Sin legi- oraaas.
atis. || Constancia,firmezailegítimamente,
de
ánimo, inmutabilidad. /Equa- timidad. ¡Ilegitime, ooo legiiluminar, a. Alumbrar, dar luz,
time, noo jaste; prceter legem,
litas, atis. || Parangón. jEquiclaridad. Lumioa, íllumino,
prceier legitimum morem.
parcentia, ce. — de unos con
illustro, collustro, as; luce
a. Privar á alguno complere- || Adornar los libros
otros. Cocequaleías, atis. — ilegitimar,
de
ánimo. Uniformidad, inmuta- de la legitimidad, hacer que se ú otra cosa con colores. Colobilidad en lo próspero y ad- tenga lo legítimo por ilegíti- ribus eel piduris distinguere,
mo. Justum et legitimum ille-ornare. |¡ Adornar con luces.
verso. Constaniia, ce; raioc/erettia, onis;(equeeoimitas,gitímom
atis. reddere.
íllumino, as. || teol. Ilustrar
— ele noches y días. Áiqui- ilegitimidad, f. Falta de al- Dios interiormente á la criaguna circunstancia y requisito tura, íllumino, us; moren,
noetium, ii. — del peso. /Equipara
librium, cequipooeliuin, ii.
— ser una cosa legítima. ju-iemoveo, es. || Teñir con coen peso y altura. /Equilibrí-¡llegitimre rei cooáitia.
lores correspondientes las roilegitimo, m a , adj. Opuesto á pas y demás partes de una i-slas, atis.
ti,
igualmente, m. adv. Con igual- la ley. ¡llegitimus, Írritos, tampa.
Varas ealarilnis dium. (| Fingido. Insitivus, a,stinguere, adornare. || Vestir
dad. /Eque, ceqa aliter, ceqoaoro. Hijo ilegítimo. Not/ius, i;
biliter, simul, pariliter, cequilas estampas con tafetán <í paaáoltcrious, sparias filias. pel de color correspondiente
ter.\\ Sin distinción. Adceque,
ileón, m. anat. El tercer intes- después ele cortados los blanceoualiter. || Semejantemente,
del mismo modo. Pariter. j|tino, ¡lioo, ii.
cos. ¡Ilumino, as. || lig. IlusTambién, así como. /Equali- ileso, sa, adj. N o dañado, no trar el entendimiento con el
ofendido, sin lesión. Iooocoos, estudio, ¡domino, as. — con
íer, pariíer. || Por igual. Ex
inofí'ensus,
¡naoxius,
a, um.
|¡ virtud
etique,
a;quo.
a;que
Perceque.
mismo
que,
tanto
ceique,
modo
||ut,*eum.
Con
Igualmente
como.
que,
mucha
pariter
/Eque
lo
Igualmente
igualdad.
que,
mismo
ac,
ac,
del
et,
Ilia
Ilíada,
N
y
ctos,
oRemo.
Rea,
herido.
a,
f. fIlia,
.
Célebre
um.
Madre
Illcesus,
ce.
poema
do Rómulo
indestriépico
iluminativo,
ilusión,
juntamente.
rayos
tiene
luminuntlí
defluz.
. Falsa
para
Collumioo,
virtute
Prceradio,
va,imaginación,
iluminar:adj.pollens.
Loas.
as.
que
II—
la ])luma. Plumaíus, a, um.
Igualada, f. Villa de Cataluña.
Anabis, is.
igualador, ra, m. f. El que
iguala. /Equator, oris.
588
¡LU
IMA
IMA
imaginum f'omnotí
aprehensión errada. Met/w- ÜUStre. (¡Ittrc, ¡melare, itotas. La (.-osa imaginada
hiltler, iiisa/nilcr, lianeste,
tlium, ii; il.lusi.il, eleceptio,
mo in/orinal
splenáiáe,
onis; error, aris. |¡ ret. Ironía
viva y picante. Amarulerita ilustrísimo, m a , aclj. sup. de pressa imago, designati
multtcni.iit. El ejue se deja
(LUSTRE, ¡lliislris-inius.a, um,
irrisín ; sttraiismus, i.
ilusivo, va, adj. Falso, apa- j| Tratamiento de los obispos llevar de sus imaginaciones
Absurdis
y otras personas de dignidad. ridiculas.
rente. Fallar, neis.
iluso, sa, adj. Engañado. Aplí- II lustr issimus, prcedarissi -riberrationibus, ludtjíca
bus agitatus. N o m e pasó por
case á los que engaña el de- mus.
monio con apariencia de vir- imagen, f. Figura, representa- la imaginación. Ne cogiíavi
ción, idea que se forma en el guiáero. Cargar la imaginatud. ¡Ilusos, deceptus, t/eluentendimiento. Idea, a;;exem- ción. N. C A R G A R la con
sas, a, um.
ración. Divagar la imaginailusoriamente, adv. Con ilu- plum, á/olum, iáoloo, i; icios,
indecl.; informatio, onis; ima-ción. Distraerse á objetos disión. False; com illusione.
ilusorio, ria, adj. Lo que es go, irás: speeimen, iois; spe-ferentes de aquél en que se
ocupaba. Divagari.
capaz de engañar. Fallax, cies, ei. |¡ Eligie, retrato, pinimaginar, n. Idear, pensar,
acis. || for. Lo (jue es de nin- tura. Figuro, ¡/atura, ce; siformar especies ó imágenes
gún valor ni efecto, nulo. 7r- molacroto, i; león, anís; imago, iois. || Fantasma, espectro,en la fantasía. ¡magioor,aris;
riius, a, om.
ilustración, f. El acto y efecto sombra ensueños. Visto, oms. rerum simulacro cogilatütne
|| ret. Representación, seme- adumbrare, imaginan, finde ilustrar, ¡llustratio, illujanza viva y expresiva de al- gere, effiagere, clepíngere.
minatio, oois; fulgor, spleoIdear, creer, j>ensar. Cogito,
dor, oris. — divina. Divinas guna cosa, ¡¡ijpotijposis, is;
áescriptio, o.as; rethorica existimo, puto, as; imaginar,
afila tus.
ilustrador, ra, m. f. El que imago. — de bulto ó talla. oris. |j Inventar, fingir, mailustra. Illostrator-, oris. Staiua, ee; signum, i; ejfi- quinar. Comminiscor, eris;
ilustrar, a. Explicar, aclarar, gies, ei; ficta, solida imago.caneipio, is. El que ha imagiiluminar. íllumino, áedaro, — de cera. Cera, ce. — al nado, pensado, formado alguna ¿dea. Imogioatus, a, n
olio. Oleceris sobados vel ¡>icoltiestro, alustro, as. j| Darluz, iluminar. ¡Ilumino, alu- gmenli imago. — al temple. — ha imaginado,fingido,inAqoarii subactos, vel pi- ventado, maquinado. Commenstro, as; collueeo, es. ¡| Adornar. Radio, as. \\fig.Enno- gmeoti imago. — al natural. tus, conceptos, a, om. — imablecer, honrar. Oroo, decoro, Spiraotis imago; verissimet gina, se figura. Imaginaos,
tis; ánagiaabundus, a, um.
illustro, as; aliquid clarum vultus species; assirnolata ex
N o es como imaginas. ¿0)¡
cero vultu ejfigies. — de meet illustre reddere; celicui rei
claritatem, splendorem conci-dio perfil. Obliqua, obliqui aliud esí quam mente eoncivultus imago. — de frente ó pts. ¿ Púdose imaginar mayor
llare. || teol. Alumbrar, iluminar, inspirar Dios á la cria- perfil entero. Obversa' frontis,disparate? Quid unquam
eurrit ineptius, aut vigila ol
tura con luz sobrenatural, il- aríversi, soliríi vultus ejfigies.
— de esjialdas. Aversce fron- cuiqucun, autríormienti? Voslustro, illumino, afilo, as..—
con notas ú observaciones. tis imago. — de relieve. Scul- otros mismos podéis imagu
Noío, as. — u n discurso. Ora- ptile signum. — de barro. T-'t- esto con vuestra inteligencia
tionem ornaroeotis alumina- ctiá.s imago. — d e esmalte he- ó raciocinio. Vos iamen id
re. — Ilustrar ó engradecer cha con hierro caliente. En- patesíis cum animis vestris
las artes con sus discursos. caosta, eocaustica, ees tro, cogitare. Imagino la forma de
¡Ilustrare artes orationem. veruculn pida, impressa ima- una cosa ó la percibo con el
ilustre, adj. Esclarecido, famo- go. — fundida. Fusüisstatua. pensamiento. Speciem alhojas
— imágenes pequeñitas gra- rei cogita vel egitalione per
so, noble, etc. Honestus, splenbadas en tabla. Sígala plu- ripio, v. Imaginarse, persuaríitltes, clarus, ampias, prceclarus, illustratus, a, um;tealia. — imj>resa en cera. Ce-dirse vanamente alguna cosa.
rarium, ii. — impresa con el Imaginor, aris.
illuslris, j)erillustris, nobilis,
sello. Sigoaculam, ¿.Imágenes imaginaria, f. mil. Guardia
c. || Insigne, célebre. Gloriosus, coaspicuus, a, um; cele-vivas. Aeres imagines. Imagen nombrada para suplir la que
toda de un color. Monoehro- guarda el cuartel, caso de sabrisjasigois, e. |. Título de diglir. Cautionalis síaíiva milinidad; y así se dice ; al ilus- ma, atis; unicolor effigies.
tre señor, ¡llustns, e. — porLleno de imágenes, de imagi- tum custodia, statio.
parte de su madre. Materno naciones, de fantasías. Imagi- imaginariamente, adv. Por
geoere pneelarus. — por sus nosus, a, um. Quedar para aprehensión, sin realidad. Imavestir imágenes. Se dice de las ginarte.
antepasados. Avis dives. —
tanto por la gloria paterna mujeres que están sin casarse imaginario, m. Estatuario ó
como por la suya particular. á cierta edad crecida. Molie- pintor de imágenes. Ima
Tam paterna gloria qoam ran in adulto célale innaptamrius, statuarius, ii; ima
rius pictor; imaginum artisua losignis. M u y ilustre. man ere.
adj. Lo que se fex. El que las vende. TabelPrcelustris , perilloslris ,imaginable,
e.
Las personas más ilustres, puede imaginar. Quod imagi- larais propola.
imaginario, ria, adj. Fingido.
más esclarecidas de una ciu- nad., concipi potest.
imaginación, f. Idea, imagen, ¡maginarius,ftetus,com
dad. Ciritcttis luminct. Acción
rej^resentaoión. Phantasia, ee; titiu.S, a, am.
ilustre. E.eimiuin, grc.eelctrum,
f. La facultad ó
inijiressia, caimiientatio,imaginativa,
cogíglariosum, ¡Ilustre J'ctcinus.
potencia de imaginar. Mens,
¡Oh, hombre el más ilustre de tatio, imctginatio, oois. || Aprecuantos viven! O horno orna- hensión falsa, juicio de cosa tis; imaginandi potenti
iissime omnioin quantum est que no tiene fundamento oque cultas
ilustremente,
clarecido.
chos
qui
riosos.
riosa.
vivunt!
ó hazañas
FadaIlluslro,
Hacer
adv.
illustria
ilustres
Deilustre,
unas.
ymodo
et
gloHeesgloJ
al
las
no
tatío,
nión.
J La
hay.
alma
cosas,
facultad
K'.)
figuratio,
Imctginatio,
las¡maginotio,
i\timatio,opinio,onis.
imágeque onis.
rejiresenta
nes
cotnmenonis;
||deOpiimaginativo
imaginería,
continuamente
opus
imitando
sa. Imaginahttndus,
imaginari&i.
la pintura.
f.va,
Bordado
imagina
adj.
Pln-y;
¡|a,
El
ode
Elum
que
I MI
IMP
IMP
589
de bordar de imaginería. Imay _ la abundancia de Platón. impartible, aclj. Lo que no se
ginaria oca pingeodi ars.
Cicero vim Demosthenis, co- puede partir. Atomus, i; ioclii m á n , m . Piedra que atrae el piam Platonis efifinxit. N oviduus, a, um; iodivisibilis,
hierro, y se dirige de suyo al nay en la tierra ave ¡jue imite e; simplex, icis.
Norte. Soler lies, ee; magues, mejor la voz. Non fuit in ter- impartir, a. Repartir, comunietis; magues, magnéticos la- ris ales vocum simalantior. car. Distribuo, is.
pis. || Mixto artificial q u e tiene Pueden alabarle m á s fácil- impasibilidad, f. Incapacidad
las mismas propiedades, y se mente que imitarle. Laudare de padecer. Tíet ríolori minime
usa en las agujas de marear. jacillas possunt qoam
cemoobnoxia: constitutio, conilitia,
Magues, etis. || V. A T R A C T I V O . lari. || El (jue imita. Imitaos, ratio, impassibilitas.
Tocar una aguja á la piedra tis. El que imita, copia ó re-impasible, adj. Incapaz de paimán. Acune muguete adinere, meda. Farmasíer, tri. El que decer. Impassibüis, impatihiperlinere, illinere.
ha imitado. Imítenos, secutus, lis, e; poli nescius, incapetx.
Imaus, m. Monte, parte del sequutus, a, om. L o que se h a i m p á v i d a m e n t e , adv. C o n inTauro en Asia. Imaus. i.
de imitar ó merece ser imita- trepidez, con resolución, sin
imbécil, adj. Débil, flaco de do, lmitaoríus, a, uro.
temor ni pavor. Impavide.
.espíritu ó genio especialmente. imitativo, v a , aclj. L o (jue tiene impavidez, f. D e n u d o , valor y
Imbeeillis, e.
virtud de imitar, ¡mitandi rin serenidad'de ánimo. Fortituimbecilidad, f. Debilidad, fla- tote pollens.
ría, inis; animi traaquillitas.
queza. Debilitas, irnbeeiUitas,Imola, f. Ciudad de Italia entre impávido, da, adj. Intrépido,
atis.
Bolonia y Faenza. Forom Cor- resuelto, que no tiene temor
imberbe, aclj. Desbarbado. Im- nelii. Natural de ó pertene- ni pavor, ¡mpaviáus, a,um.
berbis, e.
I ciente á esta ciudael. Farocor- impecabilidad, f. Imposibilidad
imbibición, f. farm. Imhibeneli neliensis, e.
de pecar. ImpeccabUitas, atis;
actus.
impaciencia, f. Falta de sufri- nulli percato obnoxia condiimbornal, m. V. E M B O R N A L .
miento, paciencia ó tolerancia. tio.
imbricado, da, adj. Se aplica impatieiáia, iritolercnUia, ce.impecable, aclj. Incapaz de peá la concha defiguraondea- || Movimiento repentino de in- car, ¡mpeccabilis, e; nulli
da. Unclulata concha.
dignación ó cólera. Stoma- peecetto vel errori obnoxios.
imbrífero, ra, adj. poét. Llu- chus, i; meeror, or-is; indigna-impedido, da, p. p. de IMPEDIR
vioso. Imbril'er, a, um.
tío, onis; animi malum legre y adj. Cenado. Offedus, a,
imbuir, a. Infundir, persuadir, ferentis eomtnotio. Tiene u n a uro. |¡ Estorbado, embarazado.
enseñar, doctrinar. ínibuo, in- extrema impaciencia por verte. Pr-ceperíitus, exclusos-, impestrua, is.
Surnmo te videndi desiríetio clitos. a, ei ni. ¡| E m b a r a z a d o ,
imitable, adj. Lo que se puede jtagrat.
c o m o al que impiden las franó debe imitar. Imitabais, e; impacientar, a. Enfadar á uno, jas ó farfalarcs para anclar.
iiiiitiniríus, a, urn.
hacerle perder la paciencia. Laeiitíosus, n, uní. || Detenido.
imitación, f. Remedo, seme- Exacerbo,
as; st amachar, Abstentus, a, uta. || El (jue no
janza, ¡miictmeotum, i; imita- aris. || r. Impacientarse, ees- puede usar ele sus miembros.
tío, cemulatio, onis; irniíarnen,
azonarse, enfadarse. Moleste, Memhris
captus. M u y impeinis. Mala imitación, afecta- indigne aliquid. Jet-re.
dido, (jue tiene m u c h o s estorción ridicula. Cacoxelio, ce ; impaciente, adj. El ejue no bos. Perimpedtíus, a, um.
-:elon, i.
tiene paciencia, que es poco impedidor, ra, m. f. El que
imitado, da, p. p. de I M I T A R y
sufrido. Impatiens, tis; rnini- impide. Imperííens, tis.
adj. Lo que imita. Infitatione me páticos; patientice expers. \impediente, p. a. do I M P E D I R .
cimeits; imitaos, tis; ími- || Inquieto, turbulento. 7rre- Lo que impide. Impediens, tís.
tatus, a, um. Para que viéra- quies, etis; irrequietas, ct, um.
i m p e d i m e n t o , m . Obstáculo,
mos representadas nuestras — para resistir ó tolerar el embarazo, estorbo, imperíicostumbres é imitada la ima- mal el frío, etc. Malí, j'rigo- menturo., priepedimeotum ,
gen de nuestra vida cotidiana. ris, etc., impatiens. Impacien- abstaculum, incommodum,
i;
Ut efifix-tos mares riostras...teet
ó cansado de esperar. A/oiniperíítin, inrerclusio, retarexpressam imaginem nostram rce imjiolieiis.
áatio, offeosia, onis; otjensus,
vitee quotidiame valéremos. impacientemente, adv. C o n interposilus, us. — del matriimitador, ra, m. f. El que imita impaciencia, co» pena, lrnpa- monio. L o (jue le hace ilícito
ó remeda. Imitalor,
cemu- palienler, cegre, moleste, gra- ó nulo. Mntrintaná impet/ilator, oris; centulus, i; (emu-viter; ioiqoo animo. || C o n an- incntom. — de catequismo. El
la, ce. — afectado, ridículo. sia, con gran deseo. Avale, (jue nacía de hacer el oficio de
Caí aselus, a, um.
eopidissime, itoptitit-iU-er. padrino al suplir las ceremoimitante, p. a. de I M I T A R . ¡mi- impalpable, adj. L o que no se
nias del bautismo. E.e COteians, tis:
puede tocar ó palpar, iotra- dl ÍSmo impet/iineotom. — de
imitar, a. Ejecutar alguna cosa etetbiás, c; íctngi noo póteos.afinidad. 7-..r ajlináate itopemplo ó semejanza ele otra. Ufaron. Remolido sobre el pór- ríáueutitm.— de clandestiniImitar, cemulor, sector, eon- telo. Lecugatu*. o, um.
dad. E.r matrimonio tlamle.r, mirar, aris; eonse- i m p a r , adj. Desigual, Impar, Stina im¡iei/imciilam . — de
quor, sequor, eris. |j Copiar, aris. |¡ arit. Se aplica al nú- conexión espiritual. EJB spiriseguir el ej.-rnplo. id \\ Relra- mero cu\a mitad contiene que- tualí cognationc inijicáiineiitar, representar. Adumbro,a$; brado. 7c/.
tum. — de conexión legal. El
exprimo, is. — las huellas de imparcia), adj. El que no se que resultaba de la adopción
su padre. Patt-is vestigiis in- agrega, á ningún partido ni antes del concilio de Trento.
'. — las costumbres ú m o - parcialidad. Nullarum
par- Em atlopátoiie iiiipcilimeiitnin.
dales ele los hombres. Homi- íium studiosus, nulli Jáctíooi — de conexión natural. Ex
natiicali coifiiaiione
impedilía tn rutiles aflingere. — á losaddietus.
nieniuin.
—de
crimen
c sus
átrisso',aa.
la
costumbres.
su
vehemencia
m.opadre.
os.
d o s Vivir
yCicerón
Parecerse
Grtecor,
costumbres.
deñ Demóstenes
su
imitó,igualó
aris.
máoél
dPcea en
—y imparcialidad,
imparcialmente,
Nullius
neutram
diferencia,
ne
parlium
J'adionis
parten)
sliulio.
stu parcialidadf. adv.
Neutral]
inclinatio;
studium
C o n ;inSiin tos
mente.
consorte
turo de
primero.
matrimonio
El
adulterio,
Ea:
con
que
crimine
palabra
causan
durante
muerte
(lirímens
los
dedirideliotro
fude
590
IMP
IMP
IMP
¡mpcríiiucnlum. — de crimen— la marcha de los enemigos.trie abi lis, incomprehensibilis, e
impediente. El que resulta de Adversariorum iter- afficere.
delitos ofensivos á la decencia — jioniendo obstáculos. Veto, impenetrablemente, adv. Irnjienetrabíli moría.
del parentesco, á la uniformi- obsto, as ; prohibeo, iohibeo,
!'. Obstinación
imdad del vínculo conyugal y á es; dijliiu/iates objicere, impenitencia,
la reverencia del estado sagra- pedimenta tggianere. — ejue elen el pecado. Im.po;nitentkx,
do. E.r crimine imperíiens im-cielo y la tierra no se mezclen, contumacia, ce; 00Síioaíío,
no se confundan. Ccelum ü oois. —final. Perseverancia en
períiim-nticin. — de disparidad
la impenitencia hasta la muertierres r-ctentare. El viento conde culto. E.retcltas disparitate
inijiei/imentum. — de edad. Eltrario nos impidió tomar el c. Fincáis impa-aifeníia.
que resulta de no haber cum- puerto. Adversos ventos ¡tar-impenitente, adj. Obstinado en
la culpa, falto de penitencia.
plido el hombre catorce años to reosiohibuií,prohibuií, aby la mujer doce. Ex cetatis de-stinuit, arcuit; quominus por-¡mpcenitens, lis; coníumax,
teneremus coolrarius jiervicax, acis; obsíinaíus, a
fiectu impei/imentum. — de tum
error. E.r; errore impedimen- oeoíus impedicit, veíuií; ob-um.
tum. — de esponsales. Ex st'etit. Vete que yo no te lo imimpensadamente, adv. De imsport salí busimpedimeoíum.— pido. Abi saoe, nihil íe mo- proviso, de sorpresa. A'ee opide fuerza. Ex vi ortum impe- ror, per me licet. El dolor oata, inofiinale.
áimentum. — de honestidad. impide la voz. Dolor vocem impensado, da, adj. Lo que
includit. Antes de que César sucede sin pensarse. IoopinaEl que resulta de la afinidad
que causan los esponsales ó pudiese impedirte continuar tu fusjmprovisus, insjjeratus, a,
el matrimonio rato entre la camino ó separarte por comurn.
mujer y los parientes del m a - pleto de mí. Priusquam Ca;- imperante, p. a. de IMPERAR.
rido, y al contrario. Ex ho- sar aut tuum iter impeáiret El que imjjera, manda. Impenéstate irnpedimeoíum. — de aut te o me exeludere posset.rans, imperitetns, tis; impepública honestidad. El que na- Parecía impedir mi marcha ó rabunáu.s, a, um. || adj. astrol.
ce de la honestidad y decoro por lo menos retardarla. Aut Se decía del signo que domide" la iglesia y del público, impediré proj'ectionem meam naba por estar en casa supecomo cuando el desposado (no videbatur aut cede retarda- rior. Impercins, tis.
seguida cójmla) se quisiese des- re. Nada impide, estorba que. imperar, n. Gobernar un sobepués casar con parienta de la Nada mora est quin. Nada rano con dignidad imperial.
esposa, ó al revés. Ex publica nos impide para que seamos Imperatoria digaitette gaahonéstale impcdimeatum. — buenos ú hombres de bien. dere. || Mandar, ordenar. Imde impotencia. Ex irnpoteotiá 7?sse bonis, nobis esse boois,pero, imperito, as.
impeairneotum. — deligamen. oobis esse bonos, nos esse boimperativamente, adv. Con
El ejue causa el matrimonio nos licet. Impedir que. Officeimperio, imperative.
legítimo, aunque no sea con- re quominus. Estoy aquí donde imperativo, va, adj. Lo que
sumado, para contraer otro nadie puede impedirme que manda, eficazmente. Imperadurante el primero, Ex liga- esté. Hic sum ubi me Joter- tivos, irnperaíorios, a, um; immine impeairneotum. — de pellat nenio. Para que'impi- perares, tis.
orden. Ex oráioe irnpeáirnen-diese los planes y la acometi- imperativo, adj. m. gram. Ús.
tum. — de prohibición de la da de éste. Ut ánimos isíius también como s. m. Modo
Iglesia. Ex ccclesice prohibi-et ímpetus retaráaret.
de mandar en los verbos. Imíione impeairneotum. — de impeditivo, va, adj. Lo que perativos modos.
rapto. Ex rapto impedimen- puede impedir, ¡mpeáieas, imperatoria, f. Planta de Esturo. — de voto dirimente. El tis.
paña defloresen forma de paque nace del voto solemne de impeler, a. Dar, comunicar im- rasol. Imperatoria osírucastidad anejo al orden sacro. pulso á una cosa para ejue se íhium.
Ex dirimen te voto impeairneo-mueva. Impelió, is. || Echar,
imperatorio, ria, adj. Lo pertum. — de voto impediente. El arrojar, tirar contra. Impiago, teneciente al emperador ó al
que resulta del voto simple de compingo, is. || Empujar, im- imperio. Imperaíorius, a,um.
castidad ó de entrar en reli- pelió, is. ||fig.Incitar, mover,
imperceptible, adj. Lo que nogión. Ex impedieoíe voto irn-estimular, inducir, obligar por se puede percibir, ¡nseosibipedimeoíum. — de la lengua. fuerza, ¡ostigo, stimulo, excilis, iaseasilis, e; seosum fuLinguce obligado. — dirimen- to, infiammo, as; commoveo, gieos, sub seosum
non cate. El que no sólo impide el es; incluco, impelió, perpello,
e/eos. Esto es totalmente immatrimonio, sino que también permitió, adáuco, acuo, is. El
perceptible. Hoc peoitus non
anula el que está celebrado. que impele, incita, excita. ¡m- sentitur, non animadvertitur,
Dirímeos impedimentum. — pulsor, oris. Lo que se ha de noo depreheoáitur; omoero
— impediente. El que veda el impeler ó empujar contra, ¡m- jallit, eludií, prceíerií, prce
contraer matrimonio, pero no pingeadus, a, oro.
íervolaí seosum; sub seosum
anula el contraído. Impediens, impelido, da, p. p. de IMPELER. oon cadií. Ser imperceptible.
tis. Sin inrpedimento, sin es- Sacudido, ¡mpulsus, a, um. || 7ra conspectum non cadere.
Incitado. Permissus, a, um. imperceptiblemente, adv. De
torbo. Imjirei'períito.
impedir, a. lístorbar, embara- — hacia atrás con ímpetu ó un modo imperceptible. Sine
golpe. Recussus, a, um.
zar. Obsto, iota-pello, implisensu; insensibili modo.
impenetrabilidad, f. Propie- imperfección, f. Defecto, falta
co , as; impedio, interpedio,
dad de los cuerpos que impide de perfección. Vitium, de teprcepedio, áistraho, intercluel que uno esté en el lugar ctum; imperfeciio, onis; eleáo, irretio, is.\\ Detener. 7?eque ocupa otro, ¡mpenetrabi- jectos, us. — ligera en lo motaráo, as; áisiineo, es. || Oponerse, ser contrario. Officio,litas, alis.
ral. Levas dejecíus:
impenetrable, adj. Lo que no imperfectamente, adv. Con imis.
||e*¡
Incomodar.
Obsum,
obes;
pender,
moáitate
lia!.ere.
incommoáo,
pedimentum
ceo,
embargar.
topare
a.diíum
—as;
afierre,
la officio,
re.
entrada.
Suspensum
iníercludcre.
\ | poét.
incomis;
AbarSustíapeoetraodos,
se
bilis,
|
Impervius,
um.
| puede
Donde
||fig.
c;
penetrar,
no
oollá
Ininteligible.
invius,
se
perrumpendus.
puede
viperjodieadas,
¡mpenetrainvictas,
entrar.
Inex- imperfecto,
lite;
perfección,
sus,
perfección.
lochoatus,
a, a.
rudi
um.¡mperfecte,
Impcrlectus,
Minerva.
ta,
imperfecíus,
|| adj.
N o concluido.
Faltoiiu/ioriliode
im-
IMP
IMP
IMP
591
politus, mancus, a, um; ru-impersonalmente, adv. Con mpetu, m. Violencia, impetratamiento impersonal. Im- tuosidad, movimien-jo aceleradis c.
imperial, adj. Perteneciente al pei-s-.ooaliter. ||gram. Sin perdo. Violentia,ferocia, ce; ¡'ulimperio y al emperador. Impe- sona. 7c7.
mén, inis; irruptio, onis; ímimpersuasible, adj. Lo que no petus, incursus, cooatus, os;
raíorius, ctvsoreus, a, um;
se puede persuadir. Quoáper- impes, etis (poét.) Se usa sólo
imperialis, e. \\ Se aplica á
una especie de ciruelas. A'. suaderi ooo potest.
en el ablativo de singular. |j
CASCABELILLO. S U Majestad impertérrito, ta, aclj. ImperFervor, vigor del ánimo. Caimperial. Ctesarea Majeslas. turbable, que tiene serenidad. lor, oris. || Estímulo. Impulimperial, m. La cobertura de Imperterritus, a, om.
sos, as. ||fig. Agitación, violenlas carrozas. Rheáce j'asti-impertinencia, f. Fastidio, di- cia, fuerza de las pasiones.
ficultad en contarse. Displi- Fervor, oris; ímpetus, US. —
efeom, teguinen.
impericia, f. Ignorancia. Impe- ceotia, ce- morositos, atis.de los vientos. Verber, eris.
|| Dicho ó hecho fuera de pro- Con ímpetu, con fuerza. Vioritia, ce. || Impolítica. Rusíicipósito. Ineptice, arom; iusul-lenter, exc.us.se, rapicle. La
tas, atis.
imperio, m. Dominación, man- sitas.\ | Importunidad, molestia.
caballería dio sobre los eneImportunitas, atis. || Prolijido. Imperium, ii.||Principado,
migos con m u c h o ímpetu.
soberanía, señorío. Suntmct- dad , nimio cuidado que se Equitatus in hostium aciem.
íus, us. || El acto de mandarpone en alguna cosa. Prolíxi- e/frenatus irrupií.
||
con autoridad. Imperium jus- tas, atis; nimia áiligentia.
impetuosamente,
adv. Con ímsum. || Los estados sujetos al Ridiculez de viejo. Seoiuip, petu. Violeníer, excusse, raii. Téngolo por impertinencia. picle.
emperador. Imperium, ii. || Poder que se tiene de otro y como Ineptum hoc et intempesttxum impetuosidad, f. V. ÍMPETU.
prestado. Precarium impe- ceoseo.
impetuoso, sa, adj. Violento,
rium. ||fig.El poder y domi-impertinente, adj. Enfadoso, furioso, vehemente, precipitanio de la voluntad sobre sus de mal humor, difícil de con- do, ¡mpetuosus, violeníus, a v
actos ó afectos, y las pasiones tentar. Morosus, tetrícus, a,urai; J'urens, vehemens, lis. |j
ó virtudes sobre el hombre. om. || Delicado, que de todo fig. Arrebatado. 7c7.
Imperium, iá || Especie de se desagrada. Molestos, im- impía, f. Hierba parecida al
lienzo llamado así porque viene portunos, morosus, a, um; romero. Rosmarini speciem
de Alemania. Lintel genus. — clifficilis, e. || Mal acondiciorej'ereos herba.
oriental. El de Constantinopla nado. Dififrcilis, e. || Lo que
impíamente, adv. Malvadaó el del gran Turco. Oriéntaleno viene al caso. Alieous, dis- mente, impie.
imperium. Mero imperio. La seotaneus, imporíttous, inepimpiedad, f. Irreligión, falta deEotestad que reside en el so- tos-, absurdos, insulsus, a, respecto y veneración contra
erano y en los magistrados um. Algo impertinente. Sub- Dios, la patria, los padres y
para imponer penas con cono- absurdus, submorosus, a, um. superiores. ¡mpieías , alis. ||
cimiento de causa. Merurn im- Razón impertinente. Frígida Acción impía. Impium fiaci-perium. Mixto imperio. La fa- et je juna ratio. El que no es
nus, sacr-ilegum scelus.
cultad que compete á los jue- impertinente ni pesado. loríijimpío, pía, adj. Malvado, sin
ces para decidir las causas erens, tis.
piedad ni religión, impius, saciviles, y llevar á efecto sus impertinentemente, adv. Con crilrgus, sedera tus, nejarais,
sentencias. Mixíum imperium. impertinencia. Moleste, impor- seeti-stas, a, um. ||fig.IrreliCésar comparte el imperio con tune. ¡| Fastidiosamente. M o - gioso, violador de cosas saróse, íetríce. M u y impertinen- gradas. Impius, sacrilegus;
Júpiter. Divisum imperium
temente, á m u y mal tiempo ú io divina iojuriosus; io sacum Jove (¡tesar habet.
imperiosamente, adv. Con os- ocasión. Per-incommode.
cra, seelestus.
tentación y dominio imperioso. imperturbable, adj. Inaltera- implacable, atlj. Inexorable,
ble, impertorbabiiis, e; quodque no se puede templar, aplaImpelióse , superbius, seveperturban non potest.
rius, jerocius, acerbius. Mancar. Imjilacabilis inexorabida imperiosamente á los suyos. impetra, f. Permiso. Licentia, lis, e. j| Irreconciliable. Iree.vSeverius in saos, exercet im-oe; facultas, atis. ||for. Bula
piabilts, e. || Cruel,fiero.¡men (¡ue se conceden beneficios plaeitos, a, om. Ira implacaperium.
imperioso, sa, adj. El que man- dudosos, con obligación de ole. Implacabilis, inexorabida con la autoridad de impe- aclararlos de su cuenta y ries- lis, pertinax iraeanclia. Enerio, con soberbia y soberanía. go el que los consigue. Pro migos implacables. Coostao¡mperiosus, a, om; severus ríabiis beneficiis impetrata tes inimici.
bulla.
impero ostentator.
implacablemente , adv. Con
imperitamente, adv. Con im- impetrable, adj. Lo que puede ira ó enojo implacable. Implapericia, con ignorancia. Impe- impetrarse ú obtenerse, impe- cabiliter.
trabais, e.
rite, insipienter.
implaticable, adj. Lo que no
imperito, ta, adj. Ignorante. impetración, f. Consecución de admite platica ó conversación.
alguna cosa por ruegos. 7rai- intradubt'lis, e.
¡rnperitus, ináoctus, ignaras,
petratio. onis.
nescius, ct, am.
implicación, f. Contradicción,
impermutable, adj. Lo ejue no impetrador, ra, m. f. é
oposición de los términos enpuede permutarse. Quod per- impetrante, \>. a. de I M P E T R A R .tre sí. Contradidio, implicaEl que impetra, ¡mpeíraíor, lío ,onis.
mutare non potest.
impersonal, adj,. gram. Se di- oris; impetrans, tis.
implicar, a. Envolver, enredar.
ce del verbo que sólo se usa impetrar, a. Alcanzar, lograr, Us. como r. Implico, as. || n.
en las terceras personas, ¡m- conseguir, obtener por ruegos. Contradecir, Oponerse los térimpetro, exoro, as; obtineo, minos entre sí. Implico, repupersanalis, e. || Se aplica al
es;
aliquid
facienáum
inmodo
de
hablar
en
que
se
gno,
as;
secam
pugnare,
non
personalis
sonal,
JÍALMENTE.
En
usa
los
impersonal,
tratamientos
delm.
artículo
adv.
loquendi
óel
comunes.
V,por
enI Mlugar
impermodus.
P E R S7mOde
possit.
áucere;
puedes
torqaere,
dad
die,ad
sisi
lo
impetrarlo
precibus
pretendes.
cont.etid.es
exprima
aliquid
con
Ae.quo
De
faciliimpetrare
joquien
e.esecuta
contradicción.
11Estorbar,
gna,
coheerére;
con
adverbios
repugno,
pugnen,
impedir.
rationi
as.
Illud
negativos.
noo
Eso
Usase
repugnat;
coheeret;
adrersari.
implica
Pusólo-
592
IMP
IMP
IMP
Darle, ponerle. Nomen infie-te hallases en los consejos.
nene silo constat: rateará utlre. — silencio. Sáentíum im- M(igni te consilio interesas
versator, ruin congruit; conreferebut. M e importa, me
perare, Jaeere, indar-ere, insenlaneom non esí.
conviene, m e es útil. .Vea reimplicatorio, ria, adj. Lo que j n a 11 ere. — silencie) con el dedo.
con tieneimplicación. Pugnóos, Silenüa dígito saaáere. — un ferí. Nada importa ó no imrepugnaos, implicares, tis. cielito contra uno. Atribuírsele. porta. Nihil referí, inferen
Nada te importa. Tuu nihil
implícitamente, aelv. D e un imputársele falsamente. Crimen in nli(¡uem confingere; referí. ¿A quién.le importal
modo implícito, ¡mplicite.
implícito, ta, adj. Incluido en aliquem calumnian . falso Coja interesl f A ti sólo importa. 7ua unius, toa solios
una cosa sin expresarlo en crimiaari, al'n-uicrimeii ctJJínioterest, referí. M e importa
ella, ¡mplicitus. En términos gei-e, Inlsum crimen objicere.
— una contribución jior cabe- á mí que soy soldado. Iníerest
implícitos, ¡mjilieítís, itthahst tti-ts, non satis apertis zas.
ver-Pecuniam, trihutum in mea m'tietes. A vosotros ambos os importa. Vestra ambacapitel collocare, imponere,
bis.
imploración, f. Ruego encare- imperare. — una mulla. Muir rum interest. ¡ Cuánto imporcielo con que se pide favor. dam alicui irrogare, impone-ta! Quam multum ioterest!
¡ Cuánto importa ser sabio!
re, indicere, injungere. infiv¡mfilartitia, inven•atio, apellagcre. — un tributo. Veetigal Quanti sapere est! ¿Qué me
lia, onis.
imjjorta esto? Attinet ad me
implorar, a. Pedir favor con ilesi rihere ; pecuniam, íribugemido*, ruegos y lágrimas. tum imperare, irrogare, ju- qoed istucl? ¿Qué m e importa
Imploro, quirito, invoco, ap-bere. — nuevas y pesadas ;í mí? Q u é he de hacei
leyes. Nimis duras leges im- ¿Qué lie de remediar yo? Quid
pella, as; expasco, is; testar,
•— á uno en una cosa. tal me vel arí meam refertt
contestar, obtestor, aris. ponere.
—
el auxilio, la ayuda de alguno. Instruirle en ella. Aliquem ríe M e importa tener ingenio muy
re aliqua informare, instrue-ejercitado. Subacto mihi ingeArí aliquem conj'ugere, ¡,eenio opus est. ¿ Qué le importa
J agere, profugere,se venere, re, irnbuere; alicoi prcec-epia
clare. — un censo soure algru- á él que yo duerma ó que no
convertere; alicujus opea implorare. — el auxilio de los na heredad. Servilatem fiando duerma.' Quid i días interest
(juíritcs del j.u.-blo romano. imponere. El que imponía si- utrurn dormiam, an vero v¡lencio en el circo en nombre gilemf qoül illius referí viQuirito, as; quiritar-, aris.—
la fe pública. Fidem publicara del emperador. Morid olor, gilern an i/ormiarn? N o impostulare. El que implora, ¡m- oris. Lo que se impone ó porta, yo lo quiero, Ut oí est,
ploraos, tis. Lo que se debe ópone, corro el nombre á las vel ut se liabeat, voló turnea.
puede ó se ha de implorar. cosas. Positivos, a, um. Se nosEsto te importa la vida. Tua
impusieron leyes altamente salas ¡tac in re agitar; res
irnploranríos, ce, um; impload capot pertinet. Importa
rabais, e. Entre nosotros im- inicuas. Nohis ioiquissimie lecolocar el dinero en las fortaploran ó invocan el auxilio de ges iiiijiositie sunt.
Juno Luciría en el momento importancia, f. Utilidad, con- lezas. Pecuniam in jjrcesiríiis
de dar á luz. Apud nostros veniencia. Momentum, i; pon- expedit. Importa ó conviene
que la oración ó discurso sea
Junooem Liu-inam in parieo- íais, eris. 11 Representación de
áa ineacant. ,. A qué otro healguna persona por sus cali- florido y redundante. EJ'fiorescal et eedundet oporieí
dades. Existimatio, onis; ceude implorar ó invocar? Quem
Esto importa mucho á
de
enimaliutn appellení quem ob- ctortíces, atis. Esto no es oratio.
importancia. Momeoti ni/til la República. 77oe máxime
testerf
implume, adj. Lo que está sin est in eo. Este es un negocie reipuhlit a , nnducit. M e imde gravísima importancia. Res porta tener el ingenio m u y
plumas, ¡inpáimis, e.
impolítica, f. Descortesía. 7ra- est pernecessaria, mctximujueejercitado. Silbado mihi iogeoio opus est.
moicienti.
cicilitas, rustidlas, inurhaimportante, p. a: de I M P O R T A R .importe, m. La cantidad que
ilitas, atis,
vale lo que se compra ó vende.
impolítico, ca, adj. V. DESCOR- Lo que importa ó trae conveTÉS. || Inútil en la sociedad. 7;i niencia Ulilitatem afiereos.Pretii summa.
importantemente, adv. Utilí-importunación, f. Instancia
vita, corn.mani rudis.
porfiada y molesta. Importuna
ter.
impoluto ta, adj. Limpio. Imimportar, n. Convenir, ser con- obsecraíio.
pollutos, a, um.
importunadamente, adv. Con
imponderable, aclj. Lo ejue ex- veniente, etc. Convenit, re J'ert,
imjjortunaeión. Assutue, imcede toda ponderación. Quce- attinet, expedit, oporieí, deportune, incessanter.
e.ct, ebat; utile consentaneum
rts exageratlone mojar,
importunamente, adv. Fuera
imponedor, m. El que impone. est. || Interesar, pertenecer. 7nde propósito. Importune, interest, futí || a. Hablando del
Imponeos, tis.
imponer, a. Poner carga, obli- precio de las cosas, significa te mpesteve. \\ Porfiada, pesagación ú otra cosa. Impono, valer ó llegar á tal cantidad damente. Importune, moleste,
las cosas compradas. .Estima, cegre, cegrius, graviter.
consíiíoo, is. || Cargar, poner
encima. Impono, injungo, is. ||as. — al buen éxito de la gue- importunar, a. Enfadar. Gravo, insto, obsono, as; urgeo,
impr. Colocar en la prensa las rra. Ac7 belli emolumentum
planas del molde, de modo que pertinere. — mucho á la re-es. — con continuas solicitudes y ruegos. Assiduis, imdoblando el pliego queden en pública. Ad. rempieblicam vedde pertinere. Importa á mí, á porlunis precihus vexare, obel orden que deben tener para
leerlas. Litterarom tabulara ti, á nosotros, es interés mío, tura/ere, premere, opjirimere.
thpographico prelo imponere, tuyo, nuestro. Afea, rúa, rio-importunidad, f. Imjiertinenstra interest. Importa á todos.ctia, dicho ó hecho sin propó•raticulce optare, cocequare.
•'I-Poner en, dentro ó entre. 7n- Omnium referí. Importa mu- sito, fuera del caso, ¡mportu¿s. — á uno nota ele infa- cho, poco, tanto. Magni. parvi, nitas, atis. || Incomodidad,
n.arn
!',adiciones.
Iamiairt.
laalicoi
<re.
paz,
. —Ptícis
Leges,
ignoutiniarn,
*nomhie.
inorere.
¡as condiconin"-—íanti
simo.
referí.
mucho inleresl.
Perrnagni,
(jue
Importaba,
Importa
Importa
tuvieses
ver.
Importa
poco.
parte,
pluriiuiun
convenía
Vidére
Parvi.
muellíque molestia
re:
improbiíets.
tudesVCÍ-IUÍO.
y ruegos.
causada
onis:
o||aut
Tiempo
Molestia,
jior
importunie.ngendo
soliciimpor»
IMP
IMP
IMP
593
tuno. Intempestivilas, atis;ño,fingimientocon apariencia cepto ó noticia que se forma
temporis ineommoditas.
de verdad. Fallada, impo- de una cosa sin hacer examen
importuno, na, adj. Imperti- stara, ce; fraus, uáis; malos de ella. Prima J'rons. Eso no
nente, fuera de tiempo y de dolos. || Imputación falsa y m e hace impresión alguna.
propósito. Importunus, iuiem- maliciosa. Nefaria calomnia. Nullius aporí me momeníi est
pestivus, a, um. || Enfadoso,
impotencia, f. Debilidad, fla- illa res; me id noo commarct,
molesto. Importunus, mole- queza, falta de potencia. ¡m- non roe tangit. T u carta hizo
stus, laboriosas, odiosus, poteníia,ce;
inimbecilliías, afis.
en mi ánimo varias impresioeommodus, operosus, uegotio-11 Incapacidad para engendrar ó nes. Varíe sum affectus difesus,a, um; gravis, e. ¡Qué concebir. Impotentia,ce; gt-nerís tuis. Hacer impresión una
nombre tan importuno! Pro rationís obstaculum, impedí-cosa. Fijarse en la imaginahominem importunum ac mo- fio. Impotencia ó ignorancia ción. Se aliquid menté ¡nfilestuoi!
del hablar. InJ'antia, ce.
gere.
imposibilidad, f. La falta de impotente, aclj. Débil, flaco, impresionar, a. Fijar con Ja
posibilidad para existir alguna que no tiene potencia. Impo- persuasión en el ánimo de alcosa, ó la dificultad para ha- teos, tis. ||Incapaz para engen-guno alguna especie, etc. Us.
cerla. Impossibilitas, atis. draró
—
concebir. Impoíens; ge- com. r. Imprimo, is ; in anifísica. La absoluta repugnan- oeratiooi inhabilis.
mo figere. || Persuadir á uno
. cia que hay para existir ó impracticable, adj. Lo que no alguna cosa. Aliquem ad aliverificarse alguna cosa en el se puede practicar. Dijficitis,quál. creríeudum vel faeienorden natural. Physica impos- impossibiljs, e. || Lo que noríum jiellícere, ináucere, persibilitas. — metafísica. Laque
se puede pasar, intransitable. tra/u-i-e.
incluye contradicción, c o m o Impervius, a, um ; dij'ficilis.
impreso, sa, p. p. irreg. d©
que una cosa sea y no sea. imprecación, f. Cualquiera ex- IMPRIMIR. Esculpido, impresMetaphysiea impossibilitas presión
.
de petición ó deseo de sus, u, um. || Señalado por
— moral. La inverosimilitud que venga algún mal. Dete- fuerza. Adactus, a, um. || Marde que pueda suceder ó ser statia, imprecatio, exsecraíio,
cado á fuego. Inustus, a, um.
alguna cosa. Moralis.
elevado, onis; dirce, arum. Cuidado, impreso en el ánimo.
imposibilitar, a. Quitar la po- imprecar, a. Maldecir, execrar, Animo infixa cura. Libro imsibilidad de ejecutar ó conse- expresar el deseo de que venga preso. Typis excussus, t y pico
guir alguna cosa. Impossibilealgún mal. Impreco, exsecro, prelo expressos, impressus,
aliquid reááere, faceré.
as; cletestor, aris; devoveo,editas,
es.
in lueem emissus liber.
imposible, adj. Lo que no se imprecatorio, ria, adj. Lo que — en folio. Semissihus ¡bilis
puede hacer, que no puede ser se hace con imprecación. 7rat- editus. — en cuarto. Qttaó suceder. I nipos Sibiles, e;precaiione, exsecratione fiadraotibosfioliis.— en octavo.
nefas, indecl. Quod esse rae-dorn, constans.
Bessibosfioliis,bessalibos
quit,fierinon potest, vires
impregnación, f. El acto y ehartis. — en dozavo. Uncia. superat,suprafacultatem est.
efecto de impregnarse. Prce- libus, unciarás Jolas. — en
|| Lo (jue es sumamente difí- gncitio, onis.
diecieseis. Deoariis, seriarás
cil. Summe clijfirilis. Imposii m p r e g n a r s e , r. Recibir un fioliolis. — en veinticuatro. Vible de toda imposibilidad, fam. cuerpo en sus poros las partes cesimo quarto J'oliolo. — en
Omnino áijfieilis. Eso me pay virtud de otro, Imboo, is.
treinta y dos. Tricésimo et
rece imposible. A;on puto id imprenta, f. El arte de impri- alteris doobos J'oliolis excusfieri, esse, prcestari, effici,
mir. Tyjiographia, ce; tgjiosus . Estar fuertemente imperfici, aá exitum duciposse.
grapheca, ehaleograpitica presso, grabado. Superiaseimposiblemente, adv. Con im- ars. || El lugar donde se im- cleo, es.
posibilidad, ímpossibiliter. prime. OJ'ficioa typographiimpreso, m. La obra impresa
.imposición, f. El acto y efecto ca. |¡ La oficina del impresor. de poca extensión, ¡mpressum
de imponer, cargar ó "aplicar. Typographium, cita Icogr a- apusculum.
Jl/llUlll,ti.|| V , IMPRESSIÓN,
Impositio, onis; irnpositus,
impresor, m. El que imprime,
us. |J Carga, tributo, gravamen.por la calidad ó forma, etc.
y el que es dueño de una imimprescindible, adj. Aquello prenta. Typographus chalcoTributum, i; veetigal, alis;
ooos, eris; censitio, anís.el
|e
| que no se puede prescin- graphus, i; librarías excusCondena. Ir rogado, onis, |¡dir, ¡nscparahil'es, e.
sor.
impr. Colocación de las planas imprescriptible, adj. Lo que impresora, f. La mujer del imen la prensa, de modo que no puede ó no debe prescribir presor, ó la dueña de alguna
doblado el pliego impreso ó prescribirse. Quod prce- imprenta. Typographi uxor;
puedan leerse por su orden. scribere aot preeseribi non potypographicce oj'firinee dotest.
Ordo, eollocatio, onis.— délas
mina.
manos. Ceremonia eclesiástica impresión, f. El acto y efecto imprestable, adj. Lo que no
de imprimir ó de impresionar. se puede prestar. Quod comusada en las órdenes. MaouImpressio,onis.¡j Marca, señal
um impositio.
moclari nequit.
impositicio, cia, adj. Lo ejue que deja el sello ó la huella de i m p r e v i s i ó n , inadvertencia.
se impone ó aplica, ¡rnpositi-los animales . Si gnu ni, i; ve- ¡mpr-uácntia, ce; inconsidestigium, i; impressio, onis.rado,
||
tius, a, um.
onis.
imposta, f. arq. La última pie- La calidad ó forma de letra imprevisto, ta, adj. Lo que no
dra del batiente de una puerta con que está impresa una se ha previsto. Impróvidas,
sobre que se empieza á levan- obra. Typographicce notos. \\improvisos, subitus, a, um. fj
Cualquiera obra impresa. Edi- N o pensado. Ioopioaíus, iaeotar el. arco, ¡acomba, ce.
\\
impostor, ra, m. f. Engañador, fio, onis; impr-essum opas. gitatus,
a, um.
el que fraudulentamente atri- La alteración que causa en un imprimación, f. pint.
38La priC1CC. B9P.-L1T.
cuerpo otro estraño, como el mera mano de pintura que se
buye ádeceptor,
otro
una
cosa,
impostura,
Jrauáe,
sior,
constat.
grande
lumoiator,
fiallaciis,
impostor.
f.
oris.
Calumnia,
frauáator,
meoáaciis
Tolos
El ¡mpoesengaun
ex ca||fig.
las
frío,
ánimo.
onis;
presión,
cosas
El
impressus,
moíus,
movimiento
Impressio,
fig.
espiritua
El
us.primer
Primera
injluxus,
les
que
afi'ecíio,
en
hacen
conimel us.
da
tos.
gredrentes
ran
nerlos.
riuro
álos
|
los
|linimeníum.
Pra'paratorius
pint.
lienzos.
lienzos
conElque
conjunto
para
Prceparatose prepadispoelinile in-
591
IMP
IMP
IMP
imprudentemente, adv. m. S
i m p r i m a d e r a , I', pint, Cuchilla exprohro, as; crimen, alicui
reflexión y sin prudencia. Imnedia luna para
eonra tari.
imprimar los lienzos. Linteís improperio, m . Injuria, afren- proeide, insrieníer, impru-
denter; per impruder
/iiuent/is, prn-pnrandis in- ta de obra ó palabra. Improstrumentum.
¡icrium, Opprobrium, ii; ex- per ignoran.tiam.
impúber, m. V. IMPÚBERO.
i m p r i m a d o r , m . jñnt. El que pr-oí'ratio, onis.
imprima. Liniens, prceparant, impropiamente, adv. m . C o n impúbero, m. El e_ue no ha
maeei-nn.s, lubígens, tis.
impropiedad, fmproprie, noo
llegado aún á la puh
i m p r i m a r , a. pint. Disponer, a¡ite, ooo proprte.
impúber, a, um
preparar, dar la primera m a n o impropiedad, f. Falta de pro- impudencia, f. Desvergüenza.
á los lienzos para pistarlos. jiiedad, vicio de la oración. Impudentia. audacia, ve. Ya
Picturam suceubis toloribus
¡inprapriurit, ii; improprieconoc'-is la impudencia y la aumacerare, prceparare, pnetas, atis. — de palabra ó de dacia de aquel sujeto. .'
sternere, imbuere, fingere, expresión. Acyralagio,, a;; im- os hominis, nostis auda
sublinere; prosriis coloribus propria locutio; citiosa vorisi m p u d e n t e , adj. Atrevido, des
substernere.
abusio.
vergonzado, sin pudor. Impuimprimir, a. Grabar, esculpir, impropio, pia, adj. L o que no dens, fís; sine verecundia.
marcar. Tutlienlo, signo, noto, es propio ó conveniente. Im- i m p ú d i c a m e n t e , adv. m . Con
as; imprimo, is. ||fig.F'ijar, proprius, non. ixloneus,a, om; deshonestidad, sin pudor. Siuinfundir eu el ánimo alguna
iuhaháis, c; inotilis, e; nonpuáice, obsceoe, impure.
noción ó afecto. Motas alicui aptus ad. || Ajeno, extraño de impudicicia, f. Deshonestidad,
nrí/iilierc, notionem animo, inla persona. 7c7. Palabras im- descaro, ¡rojjoáicitia, ce; obanimo imprimere, un uno, añipropias. Aliena verba.
sceoifas, atis.
nas injigere, in animo saina- improporción, f. Proportío- impúdico, ca, adj. Deshonesre. — algo en la mente. Adni.s defectos.
to, impuro, ¡mpudicus, impuquirí mente notare.— alguna improporcionado, d a , a d j .ras, obscenas, a, urn.
cosa en el corazón. Adquirí Desproporcionado, 1o que no impuesto, ta, p. p. irr. de IMin pectus demittere, ins< ul- tiene proporción. Prapodiane poner. Establecido. In
pere, figere, defigere. — e n el i o reres.
fus, in.dtíus, a, um. || Sobrealma," en la memoria alguna improrrogable, adj. Quod propuesto, puesto encima ó rogad nequít.
cosa. Alte in memoria defi¡mpositus, a, um. || adj. Ll
gere, animo
mandare,
ad impróvidamente, adv. m . Sin que se impone. Imposititrus,
perpetuam
r-eeorclatiooem pre-visión, ¡mprovále.
imposilivus, a, om.
consignare, in animo, in ani- impróvido, da, adj. Incauto, impuesto, ni. Pecho, tributo.
mum
imprimere, insculpere. desprevenido, impróvidos, a,
Tributum, i; stipendium, ii; ve— un libro. Llhrum prelo exom.
etigal, alis. — fijo. Stipo
cudere, typis imprimere, con- improvisación, f. Extempa- rium veetigal. — que se pagasignare, mandare.
— repi- ralitas,atis;repeotioa oratio. ba eu R o m a por cada columna
tiendo. Grabar repitiendo. 7«- improvisador, r a , adj. Qui para moderar-la suntuosidad
figo, is. ¿ Q u é sería si en esta extempore dicit ó versos fon- excesiva de los edificios. Cocera imprimiese cien sellos con cal.
lumnarium, ii. — que se paeste anillo? Quid, si in ejus- improvisamente, adv. m . D e ga, de entrada ó salida. Por-modi cera, centum sigilla hoc improviso, sin previsión ni pre- torium, ii. — sobre cada caanuido impressero? Imprime vención, improvise, improvi- beza. 7n copita tribútente; ex
el objeto visto y parece c o m o so, inopinate, súbito; ex im- singulis capitibos veetigal. —
que sella en el alma su ima- proviso.
sobre el ganado. Pecoaria,
gen. Visura abjedum impr-i- improvisar, a y n. Dicere suorum. — sobre la pez. Piceamit et quasi fignat in aaiaeo 6¿to ó ex tempore; subite
rice, arom. — sobre las puersuam speciem. || r. Imprimir- expediré, ó proferre; repentas. Ostiarium, ii.
se, pegarse. Sedeo, es.
tinarn habere orationem.
impugnable, adj. ¡mpugnaíioimprobabilidad, f. Falta de improviso, sa, adj. Imprevisni ohnoxíus.
probabilidad, ¡nipi-obabiliías,to, repentino, inopinado. 7«i- i m p u g n a c i ó n , f. El acto y
atis.
provisus, inopinatos,
non efecto de impugnar, ¡mpuimprobable, adj. L o que no se preevisus, subitus, a, om; prce- gaalio. oppugnalio, onis.
puede probar. Improbabais, ceps, cipitis. D e improviso. i m p u g n a d o r , ra, m . f. El que
e, quorí probari rum potest. m. adv. V. IMPROVISAMENTE. impugna, se opone ó contraimprobablemente, adv. m . Con
M e cogió de improviso, im- dice. Impugnator, adversator,
improbabilidad. Improbabiliproviso, ex improviso, im- oris.
íer; absque probahilltate.
provise, ioopioate, ex inopi- i m p u g n a r , a. Contradecir, opoimprobar, a. Reprobar, desnerse á otro con palabras ú
oata, de improviso me oeeuaprobar. Improbo, culjudico,
pavit, oppressit, adoríos esí. obras. Impugno, oppugno, as;
as; rejado, respoa, is.
aáversor, aris.
improbidad, f. Maldad, prave- improvisto, ta, adj. V. DES- impugnativo, v a , adj. L o «que
PROVISTO.
dad. Improbitas, atis. Malicia,
impugna ó tiene virtud para
imprudencia, f. Necedad, igperversidad. Veeoráia, ce.
impugnar. Impugnaos, lis.
norancia. Demeatia, inscitia,
i m p r o b o , ba, adj. Malo, malimpulsar, a. Impeler, dar imiiiscientia, ce; error, oris. \\
vado. Improbas, fiagitiosus,
pulso. Stimulo, excito, as; imFalta
de
prudencia,
Imprusceler-atus, a, am;
nequam,
pelió, compelió, acuo, is.
indecl. || Se aplica al trabajo dentia, ce; inconsulta, in- impulsión, f. V . I M P U L S O .
, i'its-iríerata agendi ratio.
excesivo y continuado. Improimpulsivo, v a , adj. L o que
imprudente, adj. Inconsiderabéis, ingens labor.
impele ó jjuede impeler. Imimproductivo, va, adj. Steri- do, falto de prudencia. Cu- pulsivus, excitaíivus, a, um
-improperar,
productivo.
lis,
junar
gún mal
e;
dando
non
hecho,
a.
Steriles
en
ferax;
Reprender,
rostro
Impropero,
Dinero
con
nummi.
inalim-scien.s,
advertido.
cus,
consultas,
a,
Ignorante.
ectus.
um;
incogitatus,
inijiruríens,
per
incaosiclerat
Inscius,
Imprudens,
imprudentiam
incautus,
a, um;
tis.
tis.
os,
inerin||"impulso,
Intativo,
pulsus,
impulsus,
citatio,
miento,
estímulo,
coactéis,
magitación.
instigatio,
.us.
Incitamento
|j¡mpulst
Fuerza,
us.
Puarns:
|| Moviem-nn-
IN
INA
INA
595
pellón para echar á uno de sí. inacabable, adj. Interminable, inalterablemente, adv. m. Sin
Proputsus, us. || Golpe, cho- lo que no puede acabarse. 7n- alteración. Immutabiliter.
que. Impulsos, eompulsus, us. terminabítis, inflnibilis, e. inalterado, da, adj. L o (jue no
|[ L a acción de sacar y llevar inaccesibilidad, f. L a cuali- padece alteración, ¡minútalas aguas á lo alto. Expres- dad de una cosa inaccesible. las, a, uto.
sio, anni. U n impulso se neu- ¡naccessibilis rei ratio, con-inamisiblej adj. L o que no se
puede perder, ¡naroissibilis,
traliza con otro. Motus alieri ditio.
reotíitur. Por impulso del inaccesible, adj. Intransitable. e; qooct amitti nequit.
destino, ¡mpellcnte falo. Obe- ¡osuperabilís, e. || Aquello inamovible, adj. L o que no se
decer á los impulsos del alma, adonde no se puede llegar ó puede remover, quitar ni camde los sentidos. Aoimi impe- acercar, ¡mpercius, iaacces- biar. Quod amoveri non ¡10rio impelli, moveri seosibus. sus, a, uto; ioaccessibilis, e;iesl.
inanición, f. med. Debilidad
Cada uno obra según su pro- quod acliri noo potest. \\ fig.
, i-,
pio impulso. Sua quisque coa- Se aplica á la persona de di- grande. Inaaimenlum
fícil acceso. Durus, a, um; mónitas, atis: inania o, exisilia exsequitur.
nanitio, onis.
impulsor, ra, m. f. El que im- áifiicilis, e.
pele. Instigator, impulsor, inaccesiblemente, adv. m . D e inanimado, da, é
un m o d o inaccesible. Modo inánime, adj. Lo que no tiene
at-tor, oris.
alma, ¡naaimatus, inaiiirniis,
impune, adj. Sin castigo, li- inaccessibili.
bre de él. impunitus, a, um; inacción, f. Ociosidad, falta a, um; inánimes, inanimalis,
de acción. Otium, ii; cessa- e; inaninians, tis; anirnce
impunis, e.
i m p u n e m e n t e , adv. m. Sin tio, non adío. || Pereza, ne- expers. Las cosas inanimadas, irracionales. Sun la- res,
gligencia. Oscitatio, oois.
castigo, ¡mpuoe.
impunidad, f. Falta de casti- Inaco, m . Primer rey de los mutie res.
inapagable, adj. Lo (jue no se
Argivos. Inachus, i. || Río del
go, ¡mpunitas, atis.
impuramente, adv. m. Con Peloponeso. 7c/. L o que les puede apagar. Inexslinguibilis, e.
impureza, torpemente, ¡mpu- pertenece. Inachus, a, um.
inadaptable, adj. Lq ejue no inapeable, adj. Lo que no se
re, inceste, obscene.
impureza, f. Deshonestidad. se puede adaptar. Quod. ada- puede derribar ó apear. Quod
eomplaoari non vedet. |[ fig.
. ¡mpuritia, ce; impartías, ob- ptari nequit.
inadecuado, da, adj. L o que Incomprensible, que no se pueseenitas, atis; turpituáo, inis.
|| La mezcla de partículas gro- no es adecuado. Incampletos, de conocer, inexscrutabilis,
inextricabilis, e. ||fig.Acéseras y extrañas á un cuerpo. non idoneus.
inadmisible, adj. Quod ad- rrimo, adicto á su opinión y
¡mpiiritas; soreles, is. |J fig.
dictamen. Óerebrosus, a, um;
Falta de pureza, de castidad. mita non potest.
Impudicicia, ce; impuriías. — inadvertencia, f. Falta de ad- pertinax, pervicax, acis.
desangre. La mancha de una vertencia, ¡aeogitaatia, in- inapelable, adj..Se aplica á la
familia por mezcla de mala riinsitlerontia, impruáentia, sentencia de que no se puede
raza. Nobiliiaíts macula, la- ce. Por inadvertencia. Per irn- apelar. Appetlationis impaprudentiarn ; imprudente!- ; tiens sententia, judicium.
bes.
impuro, ra, adj. Deshonesto, inconsulto. Faltas que se haninapetencia, f. Desgana, falla
obsceno, lascivo, ¡uiporus, escapado (en un libro) por de apetito. Cibi tcedium, fiatpureus, obscenas, a, um. — inadvertencia. Maculas quas stiiliu/n.
inapetente, adj. El que no tieen hablar. Spurcidicus, a, incuria j'uelit.
inadvertidamente, adv m. Sin ne apetencia. VescuS, a, um;
urn.
imputabilidad, f. Calidad que advertencia. Incomiderate, in- cibum fastidiens, cibi tcedio
affectus.
constituye una cosa imputa- scit'nter, inipriiríenfer.
ble, ¡mputahile aliquid red- inadvertido, da, adj. Inconsi- inaplicación, f. V. DESAPLICAderado, precipitado. Indonsi- CIÓN.
dens, constituens.
imputable, adj. Lo que se pue- deratus, a. um; imprudens, inaplicado, da, adj, V. • D E S de imputar. Imputatiius, a, tis. ¡| Lo que no se echa de verAPLICADO.
inapreciable, adj. Lo que- por
ó no se advierte. Inconspectus.
oro; quod imputari potest.
su mucho valor ó mérito no
imputación, f. El acto y efec- a, um.
to de imputar. Imputatio, in-inafectado, da, adj. Sencillo, puede apreciarse. (Juorí apsimulado, anís. — mal fun- natural, no afectado, ¡itolj'e-preíiari nequit; pretio carens.
inaptitud. V. I N C A P A C I D A D .
dada. A7a/e stabilita etecusa- ctatus, a, um. •
inagotable, adj. L o que no se Inárime, f. Isla del m a r Infetio.
1
imputador, ra, m. f. El que puede agotar, ¡nexhaustus, rior de la costa de Campania.
ce, um; quod exhauriri ne- ¡narime, es.
imputa, ¡mputator, aris.
inarticulado, da, adj. N o arimputar, a. Achacar, atribuir quit.
por lo c o m ú n falsamente. Le- inaguantable, adj. Lo que no ticulado, dicho c u poca exgo, insimula, imputo, as; tri- se puede aguantar, Intolent- presión. !n,icticul,ñus, a, urn.
inasequible, adj. Quod obtibuo, adscribo, is. — á delito, bilis, e.
neri non potest.
á vicio, á culpa. Crimine vi- inajenable é
inalienable, adj. Quorí alicna- inaudito, ta, adj. Nuevo
tio clare. — la culjia de los
desórdenes á los m u e r t o s . ri nequit. La fortuna no da iraíio, no oid... Inauditus, me
memorcitus, a, uto.
Peccali causam mortuis de- nada que sea inalienable
decir, que no esté sujeto á inauguración, f. Adivinación,'
legare. — un delito. Crimen
conjetura, Inauguratio, onis.
ajfingere. — un delito á toda cambio ó pérdida). Fortuna
|| Exaltación de un soberano al
nihil ilnt mam i¡>¡ii.
una ciudad. Crimen publiinalterabilidad, f. La cualidad trono. Ad thronum e caltalio.
care.
in.
cauto.
sin
que
contrario
castellano
posición,
Preposición
se
ella,
antepone
y
de
sólo
clince
olo
m ose
latina,
que
que
incauto,
signifique
usa
signifique
la
en
que
voz
comrio
lo
en
á inalterable,
que
terable,
mutable,
lís,
átas,
constituye
e.
ntis.
¡mmutabiáttts,
atabais,
adj.
una
Sereno,
iiumutahibosa stabiinalin- inaugurar,
inaugural,
discurso
la
Inauguralü
ticiosamente
apertura
que
a.
adj.
de
Adivinar
orado.
por
se Se
pronuncia
los
el
aplica
cantd
estudios.
supersen
al
ó
596
INC
INC
INC
incienso, m. Sustancia de un
vuelo de las aves. Inauguro, ríiitin, tlef/agrotio, conflágrala). Fixcitar un incendio. Faces jiequcño árbol de la Arabia,
as.
su- después de seca, se ejuetna
ineveriguable, aclj. Investiga-.ad im-enrítaiii (ulinovere, que,
bjicere, suggerere, subáere. en los templos. Rctmus,ineenri non valeos.
incalculable, adj. Lo que no incensación, f. El acto y efecto sum, líbanos, i; íhus, uris.
puede calcularse. Quod calcu- de incensar, Tliuris sujjímen-fig. Obsequio, lisonja, adulación. Assentatio, adulatio,aní
tum; sujfitus, us.
Ium admitiere non potest.
incansable, ad Infatigable, di- incensar, a. flechar á uno el — blanco. El más puro y mejor.
fícil de. cansar. Indefiensus,h u m o del incienso con el in- Carpheotum, i.— macho. El
que destila el árbol. Stagocensario,
¡ncensum thusthuindelassaius, infiatigabilis,
e.
nías, ee. — hembra. El que se
incansablemente, adv. ni. lie ribulo alteri aámovére; tliuun modo incansable. Infati- ris sufifitu aliquem veneran,extrae artificialmente. Mamincensum, thus. Lo
fumigare; thurea jumo in ¡al- mosum
gabiliter.
incantable, adj. Quod canta- iare. ||fig.Adular, lisonjear. que lleva produce incienso.
Thnreus, thurarius, a, um.
Asscotar, aclolor, aris.
re neqoít.
incapacidad, f. Falla de capa- incensario, m . El braserillo Quemar incienso en honor de
cidad para cualquiera cosa. con cadenas y tapa que sirve Dios. 77/teres sutfítu Deum
adorare;
para incensar. Acerró, ce; thu-caleré, veneran,
Ineptituáo, inis; capcecitutis
Deo coleoáo thus adolere,
rihulum, i; t/iururut acerra.
ríe lectus. || Imposibilidad, linincensurable, adj. Censuro; arí u rere.
mensitas, atis. ||fig.Neceinciertamente, aelv. m. Con
dad, falta de entendimiento. incapax.
incentivo, m. Estímulo, impul- incertidumbre. Incerte, incerAtechnia, ineptio, ce; fiaculso, ¡ncentivum, inritamentum, to, dubie, dubio.
tatis, erudilionis inopia, peincierto, ta, adj. Falso, no cierirritamentupt, ineitamentum,
nuria.
to. Distridus, incertus, a, um
incapaz, adj. Inepto, el que no i; incitamen ,iuis.
tiene'capacidad. Tardos, ob- incertidumbre, f. Falta de cer- || Dudoso. lacertos, dubius,
tusas, re.tussus, pluniheus, teza,
ct, ¡neertum, i. \\ Irresolu-a, um. || Irresoluto. Dubius,
ción, perplejidad. Dubietas, incertus, suspensus, a, um;
um; rudis, ináocáis, pingáis, e;
hebes, etis; incapax, acis. atis; dobitatio, onis; animi fiuduans, tís. \\ Insconstante, no seguro ni fijo. Incer||fig.Falto de talento. Stul- sospeosio; clabia róeos. M e
hallo
en una gran incertidum- tus. || Ignorado, desconocido.
íos, ce, oro; incapax, cis. |
|
N o á propósito para alguna bre, y no sé qué resolución huertos. M u y incierto. Perincosa. Hctad idoneus, ioeapa.r.tomar. Animi pendo; cestuo certus. Sucesos inciertos. Ancipítes incertique casus. Su
— de resistir el frío. Frigoris clubítatiooe; ancipiti cogitetimpatiens. — de tan grande tione fluctuó; suspensus et ceso incierto de la guerra.
Incerlus belli extíos; comcargo. Tanto muneri obeumlo incertus peruleo.
impar. Soy incapaz de men- incesable, adj. Incesante, lo monis Mars. Estar incierto en
tir ófingir.Non est mea si- que no cesa ó no puede cesar. sus juicios ú opiniones. Vagor,
aris. Inciertos acerca de la
mulaíio; non esí mentir i ¡naesabilis, e.
meam. Incapaz de todo empleo incesablemente, adv. m. V. resolución que habían de adoptar, incerti quid facerení.
ú ocupación seria. A'ec- cui- INCESANTEMENTE.
incesante, adj. Lo que no cesa. incineración, f. quím. Reducquam serio ministerio accornmoáatus. Incapaz de sobre- Contiouus, assiáuus, a, um;ción de una cosa á cenizas.
Rei usque in cinerum redallevar la fatiga. Hebes cid per eo nis, e.
incesantemente, adv. m. Sin ctio.
íoleranáum laborero.
incinerar, a. quím. ¡o cioeincasable, adj. El que no pue- cesar, ¡acessabiliter, incesrem redigere.
de casarse ó tiene repugnan- santer, indesinenter, assidue,
incipiente, adj. Lo que cocia al matrimonio. Conjogio perpetuo, coníinenter.
incesto, m. Pecado carnal co- mienza, ¡ncipiens, tis.
ineptus, inhabilis, repugnaos.
incautamente, adv. m. Impru- metido entre parientes dentro incircuncisión, f. Conservación
dentemente, sin cautela. Ini- de los grados prohibidos. 7n- del prepucio. Prceputiatio,
cestum, i; ineestus, us. Comeoms.
pr-ospede, incaute, ímprovide,
ter incesto. Incesto, as.
incircunciso, adj. N o circunimpraríenter,t stulte, inealliincestuosamente, adv. m. D e cidado. Incircumcisus, prcede, inconsúlte.
incauto, ta, adj. Imprudente, un modo incestuoso. Inceste. putiatus, imprceputialus, a,
incestuoso, sa, adj. El que co- um.
sin cautela. Incautus, impr-omete incesto y lo que pertene- incircunscripto, ta, adj. Lo
. vicios, a, um; imprudens, tis.
ce á este pecado. Ineestus, io-que no está comprendido en
|| Desprevenido. Inopinans, tis.
límites. Incircumser-ipíus, a,
incendiar, a. Poner, pegar fue- cestifieus, íncestuosus, a, um;
um.
go. Us. como r. Flammo, as; iocesto pollutus.
incidencia, f. Lo ejue sobre- incisión, f. Cortadura, aberinceodo, is.
incendiaria, f. Ave. ¡ncendia- viene en el discurso de algún tura, ¡njeclura, inetsura, ce;
asunto. Casus, eventus, as. ||incisio, onis; incisos, us.
ria, ir.
incendiario, ria, m. f. El que geom. La caída de una línea incisivo, va, aclj. Lo que es
maliciosamente pone fuego á de un radio ó de un cuerpo apto para cortar, ¡ncidenáo
algún edificio, etc. ¡oceodia- sobre otro, ¡ocisio, oois; ca-aptatos.
sos, os.
inciso, m. ort.V. COMA.l|gram.
rius, ¿i; jlammator, oris; inincidente, adj. Lo que sobre- El sentido parcial de un peceodii ceocíor.
incendio, m. Fuego, quema. viene, llega ó acaece en el dis- ríodo. Incisum, i; incisio, oni
¡ocenáiom, ii; incensio, aáu-curso de un asunto. Us. como Por incisos ó comas, m. adv.
s. ¡acídeos,tis;evenium, i;incise, incisim. Multiplicarlos
stio, ambustio, concrematio,
eventus, casus, us.
incisos,
¡ncidere
par-lieulas.
onis;
vulcanice
pestis.
|| una
fig.
como
excitaos
ciudad.
itliuin,
el
Uaiversce
amor,
passio.
la
ii.ira.
—urbis
— grande.
de
Animum
toda
incenincidir,
defiuo,
incidencia,
eventum.
algo,
¡nciáo,
n.
ts.
¡nciáeníer;
Incurrir,
incurro,
caer
m.ocurro,
per
Por
en inciso,
quis
ceoií.
sus,
Cuando
continuationi
sensus
a,
sa,
hay
um.
adj.
un
meáius
Cortado.
sermonas
inciso.
inter7ne¿Dumali-
INC
INC
INC
597
incisorio, ria, adj. Loque cor- inclemente, adj. ¡altumaaus, el hilo del agua. Tignce prota ó puede cortar, ¡ncisioni a, um; láclemeos, tis.
cumbebaul seeundum natuaptus, aptatus.
inclinación, f. Curvatura. Pro- ram fluminis.
incitación, f. Tentación. Sd- clioatio, oois. || Pendiente.inclinador, ra, m. f. El que
mulus, stimulum, i.\\Éi acto y
Ene-lima, atis. || Movimiento,
inclina. Inclinaos, tis.
efecto de incitar, ¡ncitatio, ininstinto. Conatos, us. j| fig. inclinar, a. Doblar, torcer.
áuetio, instigatio, provocatio-,
Propensión, voluntad, deseo. Prodino, jirono, acclino, inimpulsio , hortatio , onis; Libido, inis; inclinatio, irridino, as. || Declinar, apartar
hortatus, os.
íaíio, propensio, oois; libido;
hacia un lado. Cieno, as.\\
incitado, da, p. p. de INCITAR. moveos,tis.— á dar. Grati- fig. Mover, persuadir, ¡reclino,
Instigado. Ádmissus, a, um. \\ Jicctocli libido. — á la virtud.
as; impelió, fiecio, is. || n.
Convidado con halagos. 7ííe- Catorthosis, is. — á los pla-Parecerse, asemejarse una
dus, a, um. — con vehemen- ceres ilícitos. Salacitas, atis.
cosa á otra. Us. como r. Accia, ineitatus, incitus, a, urn.
— ardiente, vehemente. Arceáo, is. — el qnimo de alguincitador, ra, m. f. El que in- deos studium. — á lo malo no á la peor parte. Alícujas
cita, ¡ncitator, insiigator, especialmente.
imProclivitas, animum ad áeíeriorem parpulsor, provocator, hortator,
atis. — de la cabeza ó del teto applicare. — la cabeza.
oris. Incitadores, instigado- cuerpo en señal de reverencia. Caput ioclioare, submittere;
res. Accendones, om.
Capitis, corporis inclinatio,
cer-vicern rejionere; ocquioíincitamento, é
áemássio, sobtnissio. Tengo sco, is. || Estar cabizbajo y
incitamiento, m . Incitativo, inclinación á este hombre. 7ra pensativo. Obstipo, as. — á uno •
motivo, lo que incita, ¡ncita- illuin Itomioem voluntatis áeá las letras. Acl stuáia ltíteboluin, iociíameoíurn, conciclinatione propeoáeo. Seguir rarum aliquem allicere, horíarnentuirt, i; agitatio, coagisus inclinaciones. Geoio intari. M á s m e inclino á creertatio, iia-itatio, titillatio,
onis. serviré, obsequi. Tiedulgiere,
lo. Magis inednat animus, uí
|j Incentivo. Suseitabulum, i;nen diversas inclinaciones. A í¿¿ cr-edam. Si la condición de la
suscitamen, irás. \\ La acción
ac7 alia propensiores suot. disputa no inclina á alguna
y efecto de incitar, ¡ncitatio inclinadamente,
;
adv. m. Con parte. Si litis conditio neutro
ineitatus, us. Con incitamieninclinación ó propensión. prcepondereí. El peso de los
to, con vehemencia, con ím- Prooe.
frutos inclina las ramas. Poma
petu, imitóte.
inclinado, da, adj. Propenso. ramos deducunt. || r. Incliincitar, a. Impeler, mover con Proous, propensus, pronatus, narse, doblarse, bajarse, torvehemencia, incito, cito, as.a,||um; ¡)ronis, proelivis, e.
||
cerse.
Aee/ino, inclino, as;
Excitar, estimular, instigar, Pendiente. Cámatus,a, um. || áefieda, incurvesco, recumbo,
provocar, instar, solicitar, in- Exjjuesto, dado, fácil A. Pro- is; proclinor, aris. || Echarducir. Concito, stimulo, inddivos, a, uto; proelivis. || Lo
se, acostarse. Procumbo, is.
ia, excito, suscito, instigo,
que está en su declinación ó ||Bajar la cabeza. Ocquinisco,
flammo, infiamroo, sollictto,
decadencia. Prceeeps, cipitis.ts.
|| || Postrarse en tierra, hasta
invito, as; impelió, acuo, exaDoblado , torcido . Ohstipus , tocar en elta con el rostro. Io
cuo, compelió, inceoclo, aápancius, refiexus, proclioatus,
terram, terree loto voltom
áoco, induco, is; hortor, coáedioatos, a, um. || Aficiona- procumhere. \\ Caer en tierra.
hortor, aris. || Irritar, inflado,fiel y como dedicado á otro. 7n terram áejerra || Volverse,
mar, ¡r-r-ito, as; aceendo, us.—
Devotus, a, um. — á todo gé- doblarse hacia alguna parte.
á uno á dársela muerte. Ali- nero de delitos. Acl omne neVer-go, áejledo, is. || Estar
quem ad mortero volonta- fas pronas. — á la lujuria. propenso, tener propensión á.
riarn competiere. — á la venLibidinosas, a, um; salax, Inclino, as; propencleo, es. -1ganza. Acl ultiooeoe provoca-acis.—á la liviandad. Ad. li- al suelo. Bajarse. Conquinisco,
re. Lo ejue es propio para in- USidinem proelivis. — al vi- is. — á la equidad. Ser ó estar
citar. Incentivas, o, um. Incí-cio. Seeleri proelivis. — hacia
más tratable. Aá inqoitateio
tanme aunque poco. Modice bajo. Catatarías, eentus. cerdelabi. — á compasión. Inrnime tangunt.
nulus, a, um; propendáis, serieoráiam prolabi. — para
incitativa, f. for. La provición tis. — para beber. Biberepro-hablar al oído de alguno. Se
que desjMcha el tribunal su- nus. Bien inclinado. Bonos in- aá alicujus aurem. demittere.
perior, para que los jueces or- dolis /ionio, ad honéstatem
— hacia abajo. Devergo, is.
dinarios hagan justicia y no propensus. Mal inclinado. Ab Lo ejue se inclina ó dobla. 7t>agravio á las partes. Ad justi- Itonestate natura abhorr-ens,
eíints, e. Lo que se inclittam exliortans decretrfm. aversus, alterius. M á s incli-na fácilmente, ¡aclinabilis, e.
incitativo, va, adj. Lo que dado, m á s pendiente. Pr o- is. El que se inclina á tierra,
incita ó tiene virtud para in- nius. Animo más inclinado á se baja. Recellens, tis. Lo que
citar, ¡acentivus, a, om. || for.
perdonar, ¡gnoscentior ani- de su naturaleza se inclina á
mus. Más inclinado ñ una per- la dulzura y suavidad. Suo
V, AGUUATORIO.
incivil, adj. inculto, falto de sona. 7ra aliquem prolixior. iogeoio arí mitior-a incliaaas.
M á s inclinado á los cartagi- N o inclinarse en un negocio á
civilidad. Rusliectaus, rustíneses. Arí Piróos indinutior. una ni á otra parte. 7/i neucus, inurbanus, impoltíus, inM á s inclinado á favorer á al- iram paríern io re aliqoa
sulsos, stupidus, O, um; agreguno. Alicujus horeori pro- moren.
síis, e. Se mostró tan incivil...
Tam inhumaniter J'ecit... nior. N o más inclinado á una inclinativo, va, adj. Lo que
incivilidad, f. Descortesía. parte que á la otra. 7n neuinclina ó tiene virtud para introm partem propcasior. El clinar, ¡ocioare valeos, incliInurbaniías, atis.
incivilmente, adv. m. Descor- ejue tiene inclinada la cabeza nans.
ó es echado en tierra de ca- ínclito, ta, adj. Ilustre, céletesmente. Sioe orbaoitate.
beza.
Ccrouatus,
um.
Dido
inclemencia,
f. ei.
Rigor,
cruelbre.
Iiulgtus,
clarus,
a,is.
om;||
la
intemperies,
mencia,
dad,
maoiías,
el invierno,
estación,
¡oclemeotia,
m.atis.
adv.
intempestas,
especialmente
Sub
||fig.
A ce;
dio.
la
Rigor
incleioliuatis;
enI deestaban
cordia
ricordia!'
es
más
cultum
que
inclinado
inclinados
yo.
medemissa.
Nullus
est.
áa,la
siguiendo
miseriLos
miseNadie
postes
incluir,
dentro
Contener
excedeos,
Contineo,
de a.
una
otra.
íis.
es.ljComprcndcruna
Poner
cosa
¡m-Iuclo,
una
á otra.
cosa
598
INC
INC
INC
bido tiempo, ¡nlempesticus, a,
cosa á otra c o m o el todo alas incómodamente, adv. m. Con
uro; inconteoiens, tis. >
molestia. Moleste, ineomnaipartes, Refiero, ees.
inclusa, f. Hospital, casadonde de. JJ C o n desavenencia. In- competente en estas materias.
Noo multum io istis intelligo.
crían los niños expósitos. commoáe.
Hreiiholrtijihium , ii. El q u e i n c o m o d a r , a. Molestar, cau- incompetentemente, adv. m.
cuida de la inclusa y de los sar incomodidad. Us. c o m o r. De un modo no conveniente,
os; molestia affi- no debido, ¡náebííe. \\ Ilegítinuios que se crían en ella. Incommoáo,
cere; im (iinmoáo esse; tra- mamente, sin jurisdicción. I'
Fir-ephatrophum, i.
creare, parere, legitimc ; prceter legitimum
inclusero, ra, adj. El que se coromoáom
m u c h o . potestatem, cifra jurisáiciioha criado en la inclusa. 7ra ferré, afierre . —
ees. Ser ó estar nem.
brep/iotr-op/iio nulritos, edu- Pmegravo,
cat.US.
m u y incomodado del calor. i n c o m p l e t a m e n t e , adv. m.Iminclusión, f. El acto y efecto A calore premi. Ser incomo- perj'ecto moría.
de incluir, ¡oclusio, oois. || dado de su propia grandeza. incompleto, ta, adj. ImperfecConexión, arnjstad, familiari- N o poderla sufrir. Soa ma- to, lo eme no está completo.
Imperfectas, a, um. \ ersos
dad con otro. Grafía, ce; con- goituáioe laborare.
suetudo, irás; faináiaritas, incomodidad, í. D a ñ o , moles- íncomjdetos. Semipleai veratis.
tia, desavenencia. Molestia, ce; sas. Período incompleto. Clauría oratio. A u n cuando la feinclusivamente, adv. m . C o n iacorarnodum, dctmnum, tleinclusión. Inclusive.
trimentorn, i; iocamruoríatia, licidad fuese incompleta : Beata vita etuniisi e.i aliqoa parinclusive, atlv. m . Palabra la- onis; incommoditas, difjficulii tina. Inclusivamente, ¡nclutas, atis. Sin grande incomo- te'clautlicarei.
sive,
didad. Sine magna molimiento. incomponible, adj. L o que no
inclusivo, v a , adj. L o qué in- C o m o no sea incomodidad tu- se j>uede componer. Cornjiosiclín c ó puetle incluir alguna ya. Qood si.ru- incommoáo toa tioois incapax, aupólo
incomportable, adj. Intoleracosa, ¡acluc/eus, coalineas, fiat.
tís.
i n c ó m o d o , da, aclj. Importuno. ble. ¡Otóle,calális, e.
incluso, sa, p. p. irr. ele I N - incommoríu.s, molestus, a, om. incomposibilidad, f. L a imposibilidad ó dificultad de comC L U I R . Inclusos, a, um.
M u y incómodo. Perincommoincoar, a. Empezar. Inchoo, (lus, a, um; prtrgrctvans, tis. ponerse u n a cosa con otra.
Insociabilium reram
repuas; ineijiio, is.
Ser incómodo. Oneri esse.
incoativo, v a , adj. L o que de- incomparable, adj. L o ejue no gnantia.
nota el principio de la acción. tiene ó no admite compara- incomposible, adj. V . I N C O M ¡ochoaíirus, a, um.
ción. Egregias, eximios, sum- PONHII.E.
incobrable, aclj. Difícil de co- mus, cumúlalas, jier/'edus, incomposición, f. Falta de
brar ó que no se puede cobrar. ct, um; excellens, entíneos, composición, de debida proIr reparabais, e; quod recutis; illustris, iacomparabilis, porción entre las partes q u e
perari non potest.
e. || Difícil de adquirirse ó que c o m p o n e n u n todo. Compositionis, proportianis defieetus.
incógnito, ta, adj. Desconoci- no se puede adquirir. Qood
do, no averiguado. Incognitus, acquiri, comparad
nequit. incomprensibilidad, f. L a imit/niítus, a,iim. D e incógnito. Cicerón, ese genio incompa- posibilidad ó s u m a dificultad en
comprender y ser comprenm . adv. C o n disfraz, ¡m-agni- rable. Tullios extra oinnern
dido. Aeatctlepsia, ce; insupeíi, ignoli personam intluens. ingerid aleam posi.tus.
rei caoeiincognoscible, adj. Difícil de i n c o m p a r a b l e m e n t e , adv. m . rabilis cojusqoam
conocer, ó q u e no se puede Sin comparación. Multo longe. pienáee el ijl i cultas.
conocer. Cognosci
incapax, i n c o m p a r a d o , da, adj. V . IN- incomprensible, adj. Ininteligible, incapaz de comprenel iJüei lis.
COMPARAI'.l E.
incoherencia, f. Falta de unión. incompatible, adj. L o que no derse. Aeatalepíus, indeprenineom¡molaereritia, re: Q u e no haya se puede compartir. Distribu- sus, indeprehensus,
preltensus, a, um ; tncompreni confusión ni incoherencia. tiortem non ¡ínticos.
1
liensibilis, e.
TVe quid perturbatum
sit ac incompasible é
i n c o m p a s i v o , v a , adj. Falto de incomprimible, adj. L o que no
discrepares.
incoherente , adj . Falto de compasión, inhumano, ¡nbu- puede ser comprimido. Quod
unión. Incohcerens, tis. P a - manus, ct, um; immisericors, comprimí non potesí.
incomunicabilidad, f. L a cualabras incoherentes.
Verba (lis.
incompatibilidad, f. L a re- lidad de lo incomunicable.
aliena.
impossibilitas.
incólume, adj. Sano, en buen pugnancia de una cosa para Communionis
estado. Ineolurrtis, e; sospes, unirse con otra. Repugnantia, incomunicable, adj. L o que no
eomresistentia, ce; abalienatio, es comunicable. Quod
itis.
iniioiettri oon potest.
incolumidad, f. B u e n a salud, anís.
conservación de alguna cosa. incompatible, adj. L o que re- inconciliable, adj. L o que no
Saspitas, sospitalitas, incolu- pugna la unión con otra cosa. se puede conciliar, componer
¡nsociahilis, e; consociationis, ó ajustar. Conciliari non vamitas, otis.
incombustibilidad, f. L a cali- societatis intolerans, inipo- leres.
inconcino, n a , adj. Descomdad de lo incombustible. Asbe- teos, impos.
incompatiblemente, adv. m . puesto, desarreglado, desordestince rei ratio, conditio.
incombustible, aclj. L o que no C o n incompatibilidad. Exíra, nado. Inconrimius, a, um.
consociationem,i n c o n c u s a m e n t e , adv. m . Perse puede quemar. Asbestinus, citr-ce omnern
coneiliatámem. petuamente. Ineom use. j| Seapgrus, a, um; flammce non socadaatem,
cédeos; fiammam non conci- incompetencia, f. Falta de guramente, sin oposición ni
piens, non admiííens; ustio-competencia. Jurisc/idionis, disputa. Cedo, inaubitate.
nis expers; ab ostione immo- legitími juris destitutio, deje- inconcuso, sa, adj. Es
firme,
sin
eluda
ni
ctus. con
nis.
N Prohibitus,
o hay
nada
incombustiincomerciable,
con
ble.
ciar.
negaíus.
Igne
que
no
concia
se
puede
adj.
vineuntur.
coaernercio
Aquello
comer- incompetente,
hace
tente,
bido.
veniens,
Non
no oportunidad
tis.
conveniente,
congruas;
|adj.
j L oNque
o yciiteanno
oal
no
mdep deese
- inconducente,
ción.
a, um;
es
Incoogruens,
conducente
Cerlus,
constans,
tis.
adj.
para
tis.
inconeussus,
Lcon!
algún
o (juefin.
no
INC
INC
INC
599
inconexión, f. F'alta de unión
tis; ineogit&büis, e. ¡| SinLibidinosas,
juiimpurus a, um;
y conformidad. Disjunctio, cio. Pueriles, e. Palabras incontinens, intemperans. tis*
onis.
inconsideradas. Non eireum|J El (jue no se contiene. 7ninconexo, xa, adj. Falta de speetce verba , inconsolte contincns, tis.
unión, conformidad ó nexo. dicta.
incontinente ó
lnconnexus,ríisjunetus,a, inconsiguiente, adj. V. INCON- incontinenti, adv. t. Al punto,
ron.
desde luego, sin dilación. 7/í¿SECUENTE.
inconfeso, sa, adj. for. Se apli-inconsistencia, f. Ineonstan- eo, principio, stettim, súbito,
ca al reo que no confiesa el tio, ce. Se nota en él muchaprotirnis, extempla, continuo,
delito. Non conJ'essus.
inconsistencia. Habet ctácjuiríactutum ; e vestigio.
inconfidencia, f. V. D E S C O N incontrastable, adj. Lo que no
vetgum et instctbile.
FIANZA.
inconsistente, adj. 7n eonstons, se puede conquistar ó vencer.
incongruamente, adv. m. Des- tis. V. INCONSTANTE.
Ine.rjnigiiri/iídsfnsopera/iili
proporcionadamente, poco con- inconsolable, adj. El que no e. || Lo que no se puede imforme, ¡ncongrue.
tiene, no admite consuelo ó se pugnar con razones sólidas.
incongruencia, f. Falta de con- consuela con dificultad. 7ra- ¡nexpagna/iáis, e.¡jfig.El que
gruencia, ¡ncongrueoíia, ce. consola
.
no se deja reducir ó vencer.
bilis, e; consolatioincongruente, adj. Impropio, nero noo ciclinittens; consola¡nvidus, a, um: lena.e, acis.
no conveniente, ¡ncongruees, íionis impatiens, impatens.incontratable, adj. V. I N T R A a, um; iocoogr-ueos, ineoa- Estoy inconsolable. A7e nihil TABLE.
veniens, tis.
con.solaíur.
incontrovertible, adj. Lo que
incongruentemente, adv. m. inconsolablemente, adv. m. no admite duela ni disputa.
Con incongruencia, ¡oconSin consuelo. In consola biti-IncarUrorersus, inríubius, a,
gruenter.
ter.
urai.
incongruo, grúa, adj. N o con- inconstancia, f. Ligereza, poca inconvencible, adj. El que no
veniente, no oportuno. Incon- firmeza . ¡nconsiantia, rota,se deja vencer con razones.
grteens, incoitveniens, <¿«.||Se
os; infirmitas, atis. || Volubi¡nexpugnahilis, e.
uice de las piezas eclesiásticas lidad, facilidad en mudar de inconveniencia, f. Desconveque no llegan á la congrua ojnnión. Moviátas, levitas, vaniencia, ¡ueammoditas, atis. ||
señalada por el sínodo, y de netas, iafirmitcts, voluhilitas.
Desconformidad, inverosimilos eclesiásticos que no tienen atis; animi levitas, mentís litud de ajguna cosa, ¡ncortvecongrua. Congruo stipendio muíabilitas.—
del tiempo. nientia, incongruentia, ce.
carens.
Cceli varíelas.
inconveniente, adj. Inconinconmensurabilidad, f. La inconstante, adj. Vario, no es- gruente, que no conviene. Incalidad de lo que es incon- table, incierto. Yarius, ríesul-concretas-, ct, um; inconvemensurable. Immensi conditorius , ccigus, a, uro; ioconniens, tis.
tio.
stans,tis;instabilis, e. ||
Liinconveniente,
m. Impedimeninconmensurable, adj. Lo que gero, fácil en mudar de opi- to, obstáculo, ¡ncommoríum,
no se puede conmensurar. 7ra¡- nión. Volatieos, ce, um; tn-impeditiu-ritum, i. || El daño y
mensus, a, um.
constans;fiexibilis,levis, moperjuicio que resulta de ejecuinconmutabilidad, f. V. INMUváis, valuhilis, e; qui á seipso
tar alguna cosa, ¡neommoTABILIDAD.
dissidet. || Falaz. Lúbricos, dum;
a,
cti/eersus casus. 4Qué'
inconmutable, adj. Lo que no um. || Que no está de acuerdo inconveniente hay en esto?
se puede conmutar. Incom- consigo mismo. Sen dissimi- Quid obstot (luoimnus iclfiatt
matabitis, e. JJV. I N M U T A B L E . lis. Ojos inconstantes. Lubri-Hay este inconveniente que...
inconquistable, adj. Difícil de ci oculi. Cosas inconstantes. ¡Hurí incomtnadum accedit,
conquistar, ó que no se puede Fluxce res. Ser inconstante, quod... Si no hallas inconveconquistar, ¡nexpugnabuis, e.fácil. Varillo, as.
niente. Nisi alienum ¡nita/iis.
|| fig. Se aplica al que no inconstantemente, a el v. m. M uinconversable, adj. Intratable
se deja vencer con ruegos ni dablemente, sin constancia. por su retiro ó aspereza de
dádivas, invidus, a, uní.
¡monstanter, lubrice, levíter.
genio. Difiícilis, e.
inconsecuencia, f. Falta de inconstruible, aclj. gram. Lo inconvertible, adj. Lo que no
consecuencia y orden, ¡acoa- que no se puede construir. es convertible. Alieoo: fiormee
sequentict, ce.
Quod tratluri non. potest. inducendee non obvius, non
inconsecuente, adj. Inconsi- inconsútil,adj. Lo que no tiene idoneus, non opportienus. Peguiente, falto de orden y con- costura. Us. comunmente ha- cador inconvertible. Qui ad
secuencia. Incoosequens, tai.blando de la túnica ele Jesu- jit.enileittiam aut J'rugeui re
M u y inconsecuente. Periucoa- cristo. Ineonsutilis, e.
cluci, r-evoeari nequit.
sequens, tis.
incontable, adj. Lo que no se incordio, m. Tumor (jue se
inconsideración, f. Indiscre- juiede contar, liniumerabiforma en las ingles, y procede
ción, irreflexión, inadverten- lis, e.
del mal gálico Peereccrlíet, ce,cia, ¡ncagitantia, ira-ansiríeincontaminado, da, aclj. Puro, panto cilium, d ; ¡lanas, i; borantia, impriulentia, te; temeno contaminado, ¡ucantami- bo, onis; inguinis paitus.\\tig.
ritos, atis ; inconsulta ratio.
oatus, a, um.
fam. El sujeto que es molesto
inconsideradamente, adv. m. incontestable, adj. Cierto. Cer- y pesado, (h-aris . molestas
Sin meditación, ¡mmeríitate, tas, manifiestas, a, um; nonhomo.
inconsulte, inconsulto, iacoacontrorersus, minirne dubius.
incorporación, f. Mezcla, unión
siclerate, im/ira-meríitato,
teincontestablemente,
adv. in. de unas cosas con oirás. Coameré, imprudenter. || Sin jui-Sin disputa. Absqoe (labio, corporcitio, eonjunetio, onis.
cio. Pueriliíer; sirte juríu-io
sine controversia.
— en el cuerpo ilc alguna
vel ruada.
incontinencia, I. Lascivia, lu- comunidad. Coojitatio, onis.
inconsiderado,
da,no
adj.
Temejuria.
Incantinciitia,
peída
ia,
incorporado,
da,
JI.
p.
deo,
INincoosiáerctns-,
na.
Inadvertido,
tus,
meos,
rario,
Incansiáercuus,
temerarius,
tis;
imjjrudente.
prosceps,
(jue
ineagHaas,
ct,
¡ricaosulreflexioa,
eipitis.
uto;
um;
ríeincontinente,
'iníemperanua,
en
que
med.
Urina;
|no
|no
Enfermedad
poder
modera
incon.tirienda.
detener
adj.
sus
te.
que
Voluptuoso,
—
la
pasiones.
consiste
de
orina.
orina.
ducido
CIncorporados
Concorporatus,
Añadido.
Concorporificatus,
O R P O R Aá
R .Contribuios,
un
Unido,
, mismo
unidos
a,mezclado.
um.
cuerpo.
en
a,
||um.
una
Reurn.
||
600
INC
INC
INC
misma ciudad. Sn unctm urbem jitus, sanus, a, um. IIfig.N odras brillantes en las entallacontrihitti.
dañado ni pervertido. Indeduras de las paredes y paviincorporal, adj. Se aplica á las ¡ii-acatus, pur-us, inviolatus,
mentos. ¡ncrustt),cts. Incrustar
cosas que no se jiueelen tocar. sita-erus, religiosas, casíus,
pedrerías en la plata. Obla¡iicarporalis, e.
a, um; inoocens, tis.
qoeare gemmas argento.
incorporalmente, adv. m. Sin incorrupta, adj. Se aplica á la incubación, f. Incubo fio, onis.
cuerpo. Ineorporaliter', sine
mu|cr que no ha perdido la Huevos que se deben reservar
corpore.
pureza virginal. Virgo, inis; para la incubación. Ova aptisincorporar, a. Mezclar, unir incorrupta, integra roolier. sima ad eicludendum.
una cosa con otra ¡>ara que incrasar, med. V. E N G R A S A R . íncubo, adj. m. Se aplica al
hagan un cuerpo. Adcorporo, increado, da, adj. Lo que no demonio que toma forma de
corporo, eoneorparo, as; in ha sido creado, ¡nc-reaíus, varón en el trato ilícito de las
un uro multa congerere, con- a, um; non crcatus.
mujeres, según el vulgo. 7nfiare, caagmeotare ; io anumincredibilidad, f. Repugnan- cubus, i. || m. med. Pesadilla.
corpas redigere. || Sentar, recia, dificultad de ser creído. 7c/.
clinar el cuerpo ejue estaba Iiaicrííhiltías, atis.
inculcación, f. impr. El acto y
echado. Us. como r. Levare ; incredulidad, f. Repugnancia, efecto de inculcar. Formarum
aese erigere. Las sustancias dificultad en creer, ¡ncreáuli- in fypis consírictío; ioculeaque se incorporan ó mezclan tas, atis. 1| Falta de fe y detio, onis,
con la miel. Qoce melle exci- creencia católica, ¡ncreáuli-inculcar, a. Repetir una mismapiuoíur. || r. Incorporarse, tas, atis.
cosa una y más veces, ¡tero,
agregarse una ó más perso- incrédulo, la, adj. El que no ioeolco, as; sa'pius ingeminas para formar un cuerpo. cree lo que debe. Dícese espe- nare, replicare; eamdem inCoogrego, as; eoojuogo, is. cialmente de los quo no creen curíem tundere. |¡ Instar. 7ra|| Mezclarse, unirse entera- los misterios de nuestra reli- culeo, replico, as. || Apretar
mente. Conccscero, as. — en gión. Incrédulos, a, um. \\ El
una cosa contra otra. Inculco,
la cama. Rectore teños in que no cree con facilidad y de os. || Imprimir, grabar repiledo se erigere, reste/ere. ligero. 7c/.
tiendo. Afifigo, is. || impr. JunPara que todo esto se incor- increíble, adj. Lo que no se tar demasiado unas letras con
pore. Ut añoro carpos finí.
puede ó debe creer, ó es m u y otras. Litteraram Jorróos niincorporeidad, f. Carencia de difícil de creerse, ¡naudiíus, mis coarelare, coostriogere. ||
cuerpo, calidad y estado de lo absurdos, a, um; incredihi- r. Inculcarse, a Afirmarse, obsque no le tiene. Incorporali- lis, siogularis, e; absooumtinarse uno en lo que siente
tas, atis.
fiidei. Cosa increíble, prodi- ó profiere. Obstino, as.
incorpóreo, rea, adj. Lo que giosa, espantable. Monstrum, inculpable, adj. Inocente. 7rano tiene cuerpo. Asomos, aso- i. Es increíble. A fule ahhar- noxios, inculpatus, a, um;
matos, incorporeus, a, um;in-reí. H e recibido un gozo in- insons, innocens, tis; culpcecorporolis, e; corporis expers.
creíble, incredibililer sum Iceexpers.
incorporo, m . V. I N C O R P O R A tatus; incredibili cepi aoiroo
inculpablemente, adv. m. InoCIÓN.
voluptatem. Es increíble , no centemente, sin culpa. Innoincorrección, f. Falta de co- es decible cuanto. Immensum ceoter, inculpatim;sine noxa.
rrección. Castigatíonis defiequantum. Esta carta m e ha inculpación, f. for. El acto y
cíus.
producido un placer increíble. efecto de inculpar, ¡ocusatio,
incorrecto, ta, adj. Falto de ¡ncredibiliter roe cleleclaruul
oois.
corrección, ¡ocorrecíus, ooo láterie.
inculpadamente, adv. m. V .
casíigatus.
increíblemente, adv. m. D e un INCULPABLEMENTE.
incorregibilidad, f. Obstina- modo increíble, inerediblliter.
inculpado, da, adj. Inculpable,
ción, dureza que hace dificul- incremento, m. Aumento. 7n- que no tiene culpa, ¡aculpatosa la corrección. Ohstioatio, crementum, i; accretio, onis;tus.
oois.
audus, us. || gram. El aumen-inculpar, a. for. Acusar, culincorregible, adj. Incapaz de to de sílabas que tienen en la par, ¡ncuso, as.
enmienda. Acolctstus, i; iaelengua latina los casos sobre incultamente, adv. m. Grosemeoáabills, e; correcíiooislas del nominativo, y los ver- ramente, ¡neulte, impoliíe.
expieos.
bos sobre las de la segunda incultivable, adj. Difícil de ó
incorrupción, f. Calidad ó es- persona del presente de indi- que no se puede cultivar. Cultado de lo que no se corrompe cativo, ¡ncrementum, i.
turan) non patiens.
ó pudre, ¡aeorraptda, ce; in-increpación, f. Reprensión. 7n-inculto, ta,. adj. Desierto, no
corroptio, onis; corruptionis
crepatio, objurgatio, exprocultivado, erial. Inaratos, inimmunitas. 11 fig. La pureza de bratio, oois.
cultus, a, um. ||fig.Grosero,
vida y la santidad de costum- increpador, ra, m. f. El que tosco. Rustíais, incultus, imbres. Dícese particularmente increpa. Objurgator, oris.
pexus, impolitus, ruáis, agrehablando de la justicia y la increpar, a. Reprender, reñir. stes, e. || Áspero. Verrucocastidad. Saoctitas, morum
Ohjurgo, increpo, iocrepiío,
*us, a, urn. || Aplícase al estiintegritas.
exprobo, as.
lo desaliñado y grosero. ¡nincorruptamente, adv. m. Sin incruentamente, adv. m. Sin cultus stylus.
corrupción, ¡ncorrupte.
sangre, ¡neruenter.
incultura, f.fig.Grosería. ¡nincorruptibilidad, f. Calidad incruento, ta, adj. Lo que no cultus, us. || Falta de cultivo.
que hace incapaz de corrup- es sangriento, como el sacri- Incultus, us.
ción. Incorruptibilitas, atis.
ficio de la misa. Incruentus,
incumbencia, f. La obligación
incorruptible, adj. Lo que no a, um.
y cargo de hacer algo. Offlse pudre ni corrompe, ¡ncor- incrustación , f. Ornamento ciuoi, ii; munus, eris.
roptivos, a, um; incorrupíi-que se hace en la piedra dura incumbir, n. Tener á cargo
incorrupto,
que
bills,
Inéorruptus,
ó esno
difícil
se
puede
imputribilis,
corrompe.
que
ta,
ser
integer.
se
adj.
pervertido,
pervierta.
locorruEntero,
e. ||fig.
incrustar,
parvulis
Mosaicos
y
ñas
ficio
Lo
pulida,
incrustaciones.
de mármoles
formados
a.
lithostrota.
¡ncrustaíio,
Adornar
yde
Crustís
otras
un
pequeedipieonis.
incurable,
pertioet,
alguna
no
bilis,
se
tiene
puede
cosa.
insanabilis,
enmienda
adj.
ebat.
curar,
Speetaí,
Difícil
ni¡mmediearemedio*
dee.óabat;
|¡que
Lo ejue-

Documentos relacionados