Sanxoandeirada 2016 AS LENDAS DE “Onde foi o león?”

MAPA DAS LENDAS
Sanxoandeirada 2016
AS LENDAS DE
Lagoa de Carregal
“Onde foi o león?”
RUADA TEATRAL COMUNITARIA
Castro Cidá
Na lagoa de Carregal, que
se olla ó pe do monte,
está asolagada a cidade
de Malverde onde había
mouros
que
foron
desbotados
por
Calromano e os Doce
Pares de Francia e máis
Oliveros, e n-unha peneda
do monte hai unha
patada do cabalo de
Roldán, dada cando iste
pideu, despois do sol
posto, unha hora de día
pra
derrubar
ós
enemigos. I-é
dende
entón, que, despois do sol
posto, hai unha hora de
luz.”
León de Padín
Home de Sagres
Relatado
por
Antonio
Fernández Bermúdez, veciño
de Ribeira, a F. López Cuevillas
e F. Bouza Brey en Prehistoria e
folklore da Barbanza.(1927)
Nós.
Fotos de
Mariño.
Antonio
Parada
Serea de Sálvora
Na historia de “Onde foi o león?” Bolboreta e as súas amizades axudan á feiticeira Enkhanta
Dora a atopar ao león, á raiña Amín Dameaghana e aos rastreadores da súa tribo, os Serangili, que
chegaron dende a sabana africana ata Ribeira na procura de auga para a súa xente e as súas terras.
Polo camiño atópanse con distintos personaxes que axudarán a resolver as dificultades. Parte da
historia está baseada en relatos lendarios interpretados de modo libre. Neste díptico refírense
algunhas desas lendas.
A SEREA,ROLDÁN E PADÍN
A MALDICIÓN DOS OESTRYMNIOS. A LENDA DO HOME DE SAGRES
“Al regresar Roldán de Roncesvalles, llegó embarcado a la isla de Sálvora, donde atraído por la voz de una
sirena, habría tenido de ella un hijo, de nombre Paadín, el cual habría dado origen a otro distinguido
linaje de aquellas riberas marineras en torno a la isla de la Toja.”
Texto de J,Crespo del Pozo, en Blasones y Linajes de Galicia.Vol.XIX e XX. Historia de Galicia. R.A.G..
Foto de Antonio Parada Mariño.
“Contan que fai moitísimos anos moraba nestas terras un pobo coñecido de Oestrymnios. A súa forma
de vida sería semellante a de outras tribos da bisbarra, a caza, a pesca e o marisqueo, serían os medios
dos que se valerían para subsistir.
Un mal día chegou un home chamado Saepes ao mando dun poderoso exército. Estes estranxeiros
tiñan por tótem a serpe, do que ven o nome do xefe, Saepe ou Sephes. A idea de estas xentes era de
dominar nas illas, e a mellor maneira de conseguilo era casar ca filla do xefe da tribo de nome
Forcadiña.
“Hablo de esto ahora mismo porque, en una revista belga de genealogía, un erudito en estas cuestiones
estudia nada menos que diecisiete linajes de Bretaña, Dinamarca, Inglaterra e Irlanda que dicen
descender de sirenas de la mar. Si el profesor Van Oesten estuviera al tanto de las genealogías gallegas,
tendría que añadir alguno más, que aquí también hay descendencia de sirena: los Mariño, los Padín, los
Goyanes, que creo vengan todos de la misma fábula. (Yo estoy entre éstos, por mi abuelo paterno, don
Carlos Cunqueiro y Mariño de Lobeira). La cosa es que una sirena de la mar apareció preñada nada
menos que de don Roldán, el amigo de Carlomagno, que tan triste muerte tuvo en Roncesvalles. Dónde
se conocieron el señor de la marca de Bretaña y la sirena nadie lo dijo. Cómo fueron de solazados
aquellos amores, y cómo el caballero superó las dificultades que llamaremos físicas y engendró en la
niña cantora, nin se sabe. A los nueve meses, la sirena apareció en una playa gallega, creo que del mar
de Arosa, y parió. Gente atraída por su canto, recogió al hijo, un hermoso mamoncete que fue bautizado
Palatinus por ser su padre el paladín Roldán. Sería la sirena quien lo contaría a quienes se quedaron con
el crío para criarlo, mientras la madre se volvía a las mareas. Y de Palatinus, por corrupción, vino Paadin,
Padi.”..
Texto de Álvaro Cunqueiro, en Fábulas y leyendas de Mar.Tusquets Editores. Foto de Antonio Parada
Mariño
Tiveron un fillo o que lle puxeron o nome de Noro. Conforme ía pasando o tempo e Saepes non
chegaba a dominar nas ta ansiadas illas, maltrata a súa dona Forcadiña, con tanta xenreira que a lingua
salta partida en sete anacos: As Sete Linguas, a Queixada foi dar o Falcoeiro, os Canteiros (caninos en
castelán) caeron polo suroeste de Pragueiros, a Testa foi dar a Area Mesa, as Moas van dar ao Carreiro
e a Dianteira, (os peitos) entre Pragueiros e Sagres.
O pai da Forcadiña cando veu o que tal acontecera, bótalle unha terrible maldición a Saepes, Home
de Sagres, que alcanza tamén a filla, e a xente que o seguía, quedando todos convertidos en pedra
para sempre. Contan que as pedras que rodean a illa de Sagres e arrededores son os restos do exército
que acompañaba a Saepes. Ninguén quedou a salvo de tan terrible castigo, nin tan sequera os animais
que formaban parte da facenda. Aí está,: O porco de Sagres, na mesma illa, O Cabalo de Insuavela,
entre Sálvora e Sagres, O Cabalo da Forcadiña, na Forcadiña, O Galo de Vionta, en Vionta, O salto da
Cabra, en Couso, O Curro das Cabras e Area dos Bois en Sálvora, onde pacerían tranquilamente estes
animais sen sospeitar o que se lles viña encima. Os pastos na Illa debían ser bos, pois xa a xente de
Carreira levaba o seu gando a pacer a esta illa no ano 1764 según Diego Antonio Cornide de Saavedra.
O que foran os bens da familia como o Chapeu do Home de Sagres foi caer preto de Vionta. Casa e
terras tamén quedaron abandonados e espallados polos arredores, asi temos: A Hortiña no Carreiro, As
Cortiñas en Sagres, o lado do Porco, Os Asadoiros en Sálvora, O Cabeceiro Grande e o Pequeno ao leste
de Noro, Os Fornos en Sagres, e as Barqueiras de Torán o nordeste da mesma illa, e Fosaporcas preto de
Sagres onde O Porco de Sagres pasaría os seus días rebuldando.”
Texto e foto de Antonio Parada Mariño.