Ilocano - Hawaiian Electric

ENERHIA
A MAINUT
PARA
KADAGITI
BABASSIT
A NEGOSIO
TARABAY
ITI PANAGINUT
ITI ENERHIA
www.heco.com
Kablaaw! Kadagitoy a tiempo a nainget ti salisal iti merkado,
kasapulan dagiti negosio ti mangsapul kadagiti wagas tapno
makainut iti enerhia ken gastos. Dagitoy a wagas ket makaited iti
dakkel nga urnong nga agdiretso iti pagpunduan. Ti panaginut iti
enerhia, ipakitana ti panagkumitmo a mangaramid iti pasetmo iti
pannakapreserba ti nakaparsuaan. Mangited pay daytoy iti napintas
a mensahe kadagiti empleado ken kustomermo.
Mangipaay daytoy a kit kadagiti singasing no kasano ti mangirugi
ken mangipatungpal iti panaginut iti enerhia a programa iti
kompania. Dagitoy a tip ket mangted iti impormasion ken
manginspirar kadagiti empleadom a makipagpaset iti daytoy a
gannuat. Mangrugi babaen ti panangsungbat kadagiti saludsod
iti sumaruno a panid no kasano nga usaren ti enerhia tapno
maammuan no sadino a mabalin a makaurnong ti kompaniayo.
Umawag kadakami no adda saludsodyo wenno no kasapulanyo ti nayon
a kopia daytoy a kit. Adu pay ti tip maipapan iti panaginut iti enerhia iti
heco.com. Agyamankami iti panagkumitmo nga aginut iti enerhia!
Education and Consumer Affairs
Hawaiian Electric Company
P.O. Box 2750
Honolulu,Hawaii 96840-0001
Phone (808) 543-7511
Fax (808) 543-7412
SURBEY ITI PANAGINUT ITI ENERHIA
PARA KADAGITI BABASSIT A NEGOSIO
Kitaen ti panagusar ti kompaniam iti enerhia. Markaan amin
nga umisu, ken ikkan iti maysa a puntos ti kada namarkaan nga
espasio. Pagdadagupen dagiti puntos tapno makita no mano ti
dagup ti puntosmo.
PAGPALAMIIS
Dagiti kadi bentilador ket maus-usar tapno lumamiis ken
agrikus ti angin?
Nakaiddep kadi ti air conditioner no nakaserra ti negosiom?
Nakakabil kadi iti 75 degrees wenno nabarbara pay ti thermostat
wenno air conditioner iti siled?
Kanayon kadi a nakarikep dagiti ruangan ken tawa tapno saan a
makaruar ti nalamiis nga angin?
Adda kadi tint wenno kolor, wenno adda kadi linong a kambas
dagiti tawa tapno malappedan ti iseserrek ti raya ti init?
Malinlinongan kadi kadagiti babassit wenno dadakkel a kayo
dagiti pasilidad?
SILAW
Adda kadi nakakabit a motion sensor kadagiti kuarto
(lugar) a masansan a pagyanan a kas iti kasilias, banio,
pagkomperensiaan, ken pagidulinan kadagiti gamigam?
Dagiti kadi saan a maus-usar a ballast ket saan a nakakonekta?
Nakabitan kadi dagiti fixture kadagiti nainut a silaw kas iti
kualipikado iti ENERGY STAR® a CFL, LED, ken T8 wenno T5
wenno T5?
1
DEKORIENTE NGA ALIKAMEN
Naka-standby mode kadi dagiti ramit iti opisina, kas kadagiti
parakopia a makina ken kompiuter?
Maikonkonsidera kadi dagiti kualipikado iti ENERGY STAR nga
alikamen kadagiti plano a gatangen?
PANANGIPAKAAMMO KADAGITI EMPLEADO
Nakaiddep kadi dagiti alikamen ken dagiti dekoriente a ramit no
saan a maus-usar?
Saan kadi a nakasaksak dagiti saan unay a maus-usar nga
alikamen no kasta a saanda a maus-usar?
Id-iddepen kadi dagiti empleado dagiti silaw kadagiti kuarto
nga awan nagyanna wenno saan a maus-usar?
Nakaiddep wenno naka-sleep mode kadi dagiti kompiuter ken
monitor no saanda a maus-usar?
Dagupen ti amin nga iskormo itoy a paset:
DAGUP TI PUNTOS
11 – 15
6 – 10
Nasayaat a gapuanan! Nasayaat ti gannuatmo
a makasalimetmet iti koriente iti intero a negosiom.
Ituloymo mo ti nasayaat a trabaho. Ituloy ti panagbasa
tapno makabirokka iti ad-adu pay a wagas tapno
makainut.
Nasayaat a gannuat. Dandanikan agbalin a nainut iti
enerhia! Adalem dagiti paset a nakaalaam iti kabassitan
a puntos. Adu pay ti sabali a wagas ti panaginut; ituloy ti
agbasa tapno ad-adu pay ti maadalmo.
Kitaen ti panagusar iti koriente. Daytoy nga
5 ken
NABABBABA eksamen ket maysa nga addang iti umno a panaginut.
Adalen dagiti paset a nakaalaan ti negiosiom iti
kabababaan a puntos. Dagiti makatulong a tip iti
akinlikud a bolsa iti daytoy a kit ket makaited kenka ken
kadagiti empleadom kadagiti pannakaammo para iti
panaginut iti enerhia. Ituloy ti agbasa!
2
MO
URAN
RESTA
RES
TAU
RAN
MO
SURBEY ITI PANAGINUT ITI ENERHIA
PARA ITI KOSINA A PARAKOMERSIO
O
ANM
AUR
REST
RES
TAU
RAN
MO
No adda restauranmo, agtuloyka kadagiti sumaruno a saludsod.
DEKORIENTE NGA ALIKAMEN
Nakaiddep kadi dagiti dekoriente a paglutuan kabayatan iti
panagsinnukat iti oras iti trabaho?
Adda kadi iskediul ti panagiddep tapno masigurado a maiddep
dagiti alikamen iti panagleppas ti trabaho?
No mabalin, nalimitaran kadi ti pre-heating iti saan a
nasursurok ngem iti 20 minuto?
Regular kadi a maar-aramid ti panangmantenir a serbisio?
Maas-asikaso kadi a dagus dagiti dadael?
PANAGPAPUDOT ITI DANUM
Mabambantayan ken mapagtaltalinaed kadi iti
140 degrees ti kapudot ti danum?
Adda kadi lowflow spray valve wenno aerators dagiti gripo?
3
REPRIHERADURA
Matartarimaan kadi dagiti daan ken perdi a gasket?
Regular kadi ti pannakapunno ti pagpalamiisan?
Kanayon kadi a malinlinisan dagiti condenser ken evaporator
coil?
Adda kadi naan-anay nga angin iti ruar ti refrigerator?
PANANGIPAKAAMMO KADAGITI EMPLEADO
Punnuen kadi dagiti empleado ti paginnawan no usarenda?
Nasimpa kadi a nalaing ken, no mabalin, napunno kadi no
mausar dagiti oven?
Nakarikep kai dagiti paglutuan tapno matengngel ti pudot ket
umababa ti oras ti panagluto?
Agtalinaed kadi a nakaluban dagiti makan a nakadasar iti
lamisaan?
Dagupen ti amin nga iskormo itoy a paset:
DAGUP TI PUNTOS
11 – 15
6 – 10
Nasayaat a gapuanan! Nasayaat ti gannuatmo a
makasalimetmet iti koriente iti intero a negosiom. Ituloy
mo ti nasayaat a trabaho! Ituloy ti panagbasa tapno
makabirokka iti ad-adu pay a wagas tapno makainut.
Nasayaat a gannuat. Dandanikan agbalin a
nainut iti enerhia! Adalem dagiti paset a nakaalaam
iti kabassitan a puntos. Adu pay ti sabali a wagas
ti panaginut; ituloy ti agbasa tapno ad-adu pay ti
maadalmo.
Kitaenta ti panagusarmo ti koriente. Daytoy
5 ken
nga eksamen ket maysa nga addang nga agturong iti
NABABBABA
umno a direksion. Adalen dagiti paset nga nakaalaan
ti negosiom iti kababassitan nga puntos. Dagiti
makatulong tip iti akinlikud a bolsa iti daytoy a kit
ket makaited kenka ken kadagiti empladom kadagiti
impormasion iti panaginut iti kuryente. Ituloy ti agbasa!
4
Ita ta ammomon ti konsumo ti negosiom iti enerhia, bay-an
dagiti empleado a mangbukel iti kampania iti panaginut iti
enerhia babaen ti panangsurot kadagitoy nga addang:
O
P
RU
G
1. Isali dagiti Empleadom
Makatulong ti regta ken panagkumit manipud kadagiti amin nga empleado
tapno agballigi.
Mangaramid kadagiti marukod a panggep
Rumbeng a nalawag ken ispesipiko dagiti kayatmo nga ipatungpal. Nalaklaka
a rukoden ti progreso dagiti nalawag ken kabaelan a ragpaten a panggep.
Ibalakad a mayababa ti konsumo iti koriente iti X% iti uneg ti naituding a
tiempo. Mabalin a pangrugian ti 5% a pannakayababa ti konsumo.
Mangbangon iti grupo
Mangpili iti naregget a mangipangulo, ‘tay kabaelanna ti mangidaulo ken
agaramid kadagiti umisu a keddeng. No adda nadumaduma a departamento,
mangbukel iti grupo a mangibagi kadagiti nadumaduma a departamento.
Mangsapul iti mangibagi nga aggapu iti management, operations, ken
maintenance, finance ken accounting, communications, ken human resources.
Mangsapul kadagiti tattao a mamati iti proyekto ken addaan iti functional,
technical, problem solving, ken communication skills.
5
2. MANGBUKEL ITI KAMPANIA MAIPANGGEP ITI ENERHIA
Mabalin a suroten dagiti kameng ti grupo dagitoy a pagannurotan tapno
makabukel iti plano a tumulong kadakuada a mangipakaammo ken
mangparegta kadagiti empleado nga aginut iti koriente.
Urnosen dagiti mensahe
Ilasin dagiti impormasion a mainaig kadagiti empleadom, ken urnosem no
kasano a maipakaammo kadakuada. Isuro kadagiti empleado ti kinapateg ken
pagimbagan ti panaginut iti enerhia. Ikkam ida iti nalawag ngem simple a
direksion no kasanoda a makatulong. Ipaganetget ti panagtitinnulong— amin
ket agaramid iti sagbabassit tapno maipatungpalda ti maymaysa a panggep.
Liklikan ti makaisawang iti negatibo wenno mangpabasol iti saan a nasayaat a
pannakausar ti koriente.
Dagitoy dagiti sumagmamano a singasing no kasano a sungbatan dagiti
gagangay a saludsod
Apay nga aginutak iti enerhia?
Limitado dagiti natural a rekursos iti Hawaii. Ti panaginut iti
enerhia ket makatulong iti panangtaginayon iti nakaparsuaan
para kadagiti sumaruno a henerasion. Ti nangato a gastos
gapu iti panagdepende iti lana nga aggapu ti sabali
a pagilian, ti maysa a gapu no apay nga agrigattayo.
Makasalimetmet iti kuarta babaen ti panaginut iti enerhia
para kadagiti dadduma nga oportunidad a mangted iti
panagrang-ay kadagiti empleado ken iti kompania.
Adda ngata maaramidak?
Napateg ti pannakiraman ti tunggal maysa— no
pagtitiponen dagiti babassit a panagbalbaliw, agsaknapda.
Paregtaem ti pamiliam, dagiti gagayyem, ken katrabahuam
tapno aginutda iti enerhia iti pagtrabahuan ken iti
pagtaengam babaen ti panangibinglay kadakuada kadagiti
maadalmo.
6
Kanayon a pakaammuan dagiti empleado
Agduduma ti urnongen nga impormasion ti tunggal maysa, ken adu ti wagas nga
ipakaammo dagitoy.
Dagitoy ti sumagmamano a wagas ti panangibinglay iti impormasion:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Surat/memo/e-mail
Newsletter ti kompania
Dagiti press release wenno
Brochure
Poster a naikabil kadagiti lugar a masansan a papanan ti kaaduan (bisitaen ti
heco.com tapno mangi-down load)
Magnet wenno sticker
Dagiti nakaparada a pakaammo
Dagiti mensahe a maipalipit kadagiti pasueldo, wenno kadagiti nakapapel a
tseke dagiti empleado
Miting
Agsisinango a gimong
Mangbukel iti aldaw wenno lawas a para iti pannakayadal ti maipanggep iti
enerhia. Agpabuya maipanggep iti panaginut iti enerhia ken agimbitar kadagiti
agsao manipud iti komunidad.
Salip
Agpasalip iti intero a kompania maipanggep iti panaginut iti enerhia. Ipalasin
kadagiti empleado dagiti alikamen a dakkel ti maibusda wenno mausarda a
koriente ken isingasing dagiti pamuspusan tapno mapabassit ti panakausarda.
Mangidiaya iti pangay-ayo kas pagraragsakan, personal a pammigbig, wenno
panangited kadagiti premio.
Dagiti baro a kit ti empleado.
Agaramid iti badyet
Mabalin a mapalawa wenno mapabassit ti
kampaniam depende iti badyetmo. Iraman
dagiti sumaganad a paggastusan:
• Panangiturong ti programa
Bayad dagiti agtrabaho
• Dagiti gastos iti imprenta
• Dagiti gastos iti gungggona
wenno panangpadayaw
(gastos)
• Baro nga alikamen agraman
waya ti koriente wenno nainut
a bombilia
Mangaramid iti iskediul
Mangaramid iti kabaelan nga tungpalen a tiempo ti pannakaiwayat ti programa.
Saan a padasen a pampaminsanen ti amin a kasapulan a maaramid. Ikkan iti umisu
a panawen tapno maaramid a nasayaat dagiti rumbeng nga aramiden. Mabalin a
masukatan ti iskediul bayat ti pannakaipatungpal ti programa.
7
Urnongen Dagiti Rimienta
Adda sumagmamano a rimienta ti Hawaiian Electric iti website-da a heco.com.
Adda pay libre a mai-download a poster iti panaginut iti enerhia a mabalin
nga usaren a pangrugian. Pagkaduaen ti panaginut iti enerhia iti trabaho ken
iti pagtaengan. Ad-adda a makita dagiti trabahador ti nayon a pagimbagan ti
personal a panaginut babaen ti panangibinglay kadagiti agpadpada nga aramid
kadagiti pamiliada. Mabalinda a bisitaen ti heco.com tapno makompletoda
dagiti surbey maipanggep iti enerhia iti balay ken mabasada dagiti dadduma
pay a kapanunotan no kasano a pababaen ti konsumo iti koriente iti
Conservation
pagtaengan.
is everyone’s job
LIVE
Dagiti
Rimienta
Para iti
Trabaho
Conservation
Conservation
E N is
E Conservation
R G Y L I Tjob
E
Conservation
is
everyone’s
is everyone’s
everyone’s job
job
is
everyone’s
job
Light lit
e
lite
Conservation
LIGHT
is everyone’s job
WISELY
Sufficient
and Efficient
Office
Lighting
■ Turn off lights in
unoccupied offices,
conference rooms, break
rooms, and bathrooms.
■ Switch to energy-
saving compact
fluorescent light bulbs
(CFLs) where possible,
such as for desk lamps
and decorative fixtures.
We can all make
small changes
in workplace
energy
consumption
that make a
big difference
to the
environment
and the
bottom line.
Light lit
e
lite
Every little
•
LIGHT
Light WISELY
lit
e
lite
Light
lit
e
lite
Light
ee
lite
Lightlit
lit
lite
Light lit
e
lite
Switch
to toenergy-saving
compact
• Switch
energy-saving compact
fluorescent lightbulbs
• Switch to energy-saving compact fluorescent lightbulbs
(CFLs) where
possible,
and
turn off
lights in unoccupied
fl•uorescent
light
bulbs
(CFLs)
where
Switch
to energy-saving
compact
fluorescent
lightbulbs
(CFLs)
where
possible,
and
turn off
lights in unoccupied
• (CFLs)
Switch
to conference
energy-saving
lightbulbs
offices
and
where
possible, rooms.
andcompact
turn off fluorescent
lights in unoccupied
offices
and
conference
possible,
and
turn
offrooms.
lights
inoff
(CFLs)
possible,
and
turn
lights in lightbulbs
unoccupied
• offices
Switch
towhere
energy-saving
compact
fluorescent
and
conference
rooms.
officeswhere
and
conference
rooms.
unoccupied
offi
ces and
conference
(CFLs)
possible,
and
turn off lights in unoccupied
offices and conference rooms.
rooms.
MONITOR
YOUR
MONITOR
Monit
or y
y
our monit
monit
or
Monitor
your
monitor
MONITOR
YOUR
Monit
or
our
or
Monitor
your
monitor
Monit
or
our
or
Monitor
your
monitor
Monit
ory
y
ourmonit
monit
or
Monitor
your
monitor
MONITOR
Monit
or y
our monit
or
Monitor
your
monitor
•
•
•
Activate computer power management features and turn off
Activate computer power management features and turn off
monitorscomputer
at the end of themanagement
work day.
Activate
monitors
at the endpower
of the work day. features and turn off
• monitors
Activateat
computer
power
management
features and turn off
the end of
the work
day.
monitors
at the end
of the
work day. features and turn off
Activate
computer
power
• Activate
computer
power
management
monitors at the
end of the
workturn
day. off
management
features
and
monitors at the end of the work day.
Un
nplug
U
UNPLUG
Unplug
plug
Switch to energy-saving compact fluorescent
(CFLs) where possible, and turn off lights in u
Efficient
and conference rooms.
Offioffices
ce
Technology
■ Turn monitors off at
the end of the work
day.
■ Screen-savers do not
save energy! Set your
computer to go to
sleep mode instead.
Monit
or y
our monit
o
Monitor
your
monito
Unplug power supplies and battery chargers for mobile
power supplies and battery chargers for mobile
UUnplug
nplug
Unplug
•
•
■ Activate all power
phones,
PDAs, and
camcorders
that
draw power
when not
• phones,
Unplug
power
and and
battery
chargers
for mobile
Unplug
power
supplies
battery
PDAs, supplies
and
camcorders
that
draw power
when not
inUnplug
use, and
when
batteries
are
fully
charged.
• phones,
power
supplies
and
battery
chargers
forwhen
mobile
PDAs,
and
camcorders
that charged.
draw
power
not
in use, and
when
batteries
are fully
chargers
for
mobile
phones
and
phones,
PDAs,
and
camcorders
that
draw power
when not
• in
Unplug
power
supplies
andare
battery
chargers
for mobile
use, and
when
batteries
fully
charged.
in use,They
and when
batteries
arethat
fullydraw
charged.
phones,
PDAs,
and
camcorders
power when not
cameras.
draw
power
when
when batteries are fully charged.
notininuse,
useand
and
after the batteries are
fully charged.
management features
on computers and
monitors.
•
Activate computer power management featu
monitors at the end of the work day.
■ Check with your IT
bit counts. compact fluorescent lightbulbs
■ Use Switch
abundant, freeto energy-saving
•
Keep
eep YOUR
y
our cool
cool
your
sunlight where possible.
K
y
our
your
COOL
KKeep
y
our
cool
your
(CFLs) where possible, and turn off KEEP
lights
in
unoccupied
eep
y
our
cool
your
Keep
cool y
airour
in by closing
■ Dust light bulbs and
Keep
cool doors and
your
windows when the air conditioner is
fixtures regularly for
offices and conference rooms.
on. Position window blinds to keep
consistently bright light.
department to see if
it is possible to shut
down computers
overnight.
Keep cool air in by closing doors and windows. Keep the warm
Keep cool air in by closing doors and windows. Keep the warm
sun
out while
letting
the
sunlight
in by strategically
shutting
Keep
cool
in byletting
closing
doors
and in
windows.
Keep the
warm
sun
outair
while
the
sunlight
by strategically
shutting
blinds.
• Keep
air in letting
by closing
andinwindows.
Keep the
warm
sun cool
out while
the doors
sunlight
by strategically
shutting
blinds.
sun
sunlight
in by strategically
• Keep
coolout
air while
in by letting
closingthe
doors
and windows.
Keep the shutting
warm
blinds.
blinds.
sun
out while letting the sunlight in by strategically shutting
blinds.
the sun’s
warmth out.
•
•
•
Be an
an ENER
ENER
GY S
S
TAR
AR
ENERG
ST
G
T
ENERG
ST
Be
• Chose
STAR qualified
Be
anENERGY
ENER
GY
Yoffice
S
Tproducts
AR which
ENERG
ST
• Chose ENERGY STAR qualified office products which
automatically go to a low-power “sleep” mode when not in
Be
GGYYSS
TTAR
Bean
anENER
ENER
AR
ENERG
ST
BE
ENERGY
STAR
Be AN
an ENER
GY S
TAR
ENERG
ST
•
For more energy conservation tips,
visit www.heco.com
For more energy conservation tips, visit www.heco.com
Chose ENERGYgoSTAR
office
products
automatically
to a qualified
low-power
“sleep”
modewhich
when not in
use.
• automatically
Chose ENERGY
qualified office
products
whichnot in
go STAR
to a low-power
“sleep”
mode when
use.
®
automatically
to aqualified
low-power
mode
when not in
Choose
ENERGY
STAR
offioffice
ce“sleep”
• use.
Chose
ENERGY go
STAR
products
which
use.
automatically
go to a low-power “sleep” mode when not in
products
which
automatically
go
+DZDLLDQ(OHFWULF&RPSDQ\,QF
use.
+DZDLLDQ(OHFWULF&RPSDQ\,QF
to a low-power sleep mode +DZDLLDQ(OHFWULF&RPSDQ\,QF
when
+DZDLLDQ(OHFWULF&RPSDQ\,QF
not in use.
+DZDLLDQ(OHFWULF&RPSDQ\,QF
Monit
or y
our monit
or
Monitor
your
monitor
For more energy conservation tips, visit www.heco.com
Unplug
ENERGY STAR® qualified computers use 70% less energy than computers without enabled power
management features, and ENERGY STAR printers and monitors
to 60% less energy power
than
•use up Unplug
supplies and battery chargers f
Activate computer power management features and turn other
offmodels. New chip technologies make power management features more reliable,
dependable, and user-friendly.
phones, PDAs, and camcorders that draw pow
monitors at the end of the work day.
in use, and when batteries are fully charged.
Compact fluorescent light bulbs (CFLs) produce the same warm, white light as old-fashioned
incandescent bulbs, yet use about 25% of the energy and can last up to 10 times longer. Be sure
to read CFL packaging carefully to determine the right bulb for your office or home use.
•
Unplug
•
Dagiti
Rimienta
Para iti
Pagtaengan
Unplug power supplies and battery chargers for mobile
phones, PDAs, and camcorders that draw power when not
in use, and when batteries are fully charged.
•
Keep cool air in by closing doors and windows
sun out while letting the sunlight in by stra
blinds.
Be an ENER
GY S
TAR
ENERG
ST
Keep y
our cool
your
•
Keep y
our cool
your
•
Keep cool air in by closing doors and windows. Keep the warm
sun out while letting the sunlight in by strategically shutting
blinds.
Chose ENERGY STAR qualified office products
automatically go to a low-power “sleep” mode
use.
+DZDLLDQ(OH
Be an ENER
GY S
TAR
ENERG
ST
•
Chose ENERGY STAR qualified office products which
automatically go to a low-power “sleep” mode when not in
use.
+DZDLLDQ(OHFWULF&RPSDQ\,QF
Ti Energy
Check-ko iti
Balay
3. Ipatungpal Dagiti Plano
Irugi a sireregta
Iwaragawag ti opisial a panangrugi ti programa. Gupgopen dagiti panggep,
suruan dagiti empleado iti umisu a panagusar iti enerhia ti kompania,
mangited kadagiti tip iti panaginut, ken mangpanunot kadagiti wagas no
kasano a maparegta dagiti empleado a makipagpaset.
Paregtaen ti pannakipaset ti amin a tukad ti organisasion
Awisen dagiti empleado a mangited kadagiti singasing no kasano ti aginut.
Mangbukel iti kompetision tapno makita no ania a departamento ti makaited
iti kaaduan a singasing.
8
Bantayan ti programa
Suroten ti iskediul ken ilista ti konsumo iti enerhia babaen ti panangusar iti
kadawyan (average) a kilowatt-hour iti kada aldaw kas nailanad iti pagbayadan.
Ikompara ti enerhia a nausar iti kapada a bulan idi napan a tawen. Siputan
ti panagdumaduma ti kunsumo depende iti panawen (kas pangarigan,
panagusar iti airconditioner kadagiti nabara a bulan). Ibaga kadagiti empleado
a mangitedda iti singasing maipanggep iti programa ken ibagayda ti programa
iti kasapulan.
Makitungtong a kanayon
Ibingay ti panagrang-ay ti kompania kadagiti empleado. Ipakaammo iti
nalawag a wagas ti resulta kas pangarigan: Naibabatayo ti panagusar iti
enerhia iti X kilowatt-hour, ken nakasalimetmettayo iti $Y. Padayawan dagiti
kapanunotan ken nagbannogan dagiti empleado— dakkel man wenno bassit.
Uliten dagiti mensahe
No kiddawen kadagiti tattao a baliwanda ti nakaugaliandan nga aramid,
makatulong dagiti palagip. Pagsabasabalien ti wagas ti panangipresenta
tapno saanda a masikoran ken mauma. Ipaskil dagiti palagip, inayon iti
listaan dagiti pagannurotan iti panangipataray ken panangmantenir iti
programa, ken suruan dagiti empleado kadagiti miting.
Agipangulo babaen ti panangipakita iti nasayaat a pagtuladan
Ipakaammo kadagiti empleado ti uray ania nga ipaay a puonan wenno
panagbalbaliw nga aramiden ti kompania a mangsuporta iti panaginut iti enerhia.
4. Rambakan dagiti Panagballigi
Iwaragawag dagiti resulta kadagiti empleado, ken ibingay dagiti nagun-odan
kadagiti kustomer ken iti komunidad.
Sertipiko
KARIT
ITI PANAGINUT
ITI ENERHIA
Bigbigen dagiti nakipagpartisipar
Padayawan wenno ikkan ti
gunggona dagiti naaramidan
tapno rumegta dagiti empleado
a mangituloy iti panaginutda iti
enerhia. Mangted iti sertipiko,
ken iraman ti pannakipaset iti
programa kadagiti panangarisit iti
naaramidan.
Pagtalinaeden ti balligi
Papigsaen dagiti nasayaat nga
aramid babaen ti panagtultuloy a panangbaliwbaliw iti mensahe, panangiparang
kadagiti baro a karit, wenno panangnayon kadagiti baro a kameng nga addaan
baro a kapanunotan. Agsaludsod kadagiti empleado tapno makaala iti baro
Panangbigbig: Kaaduan kadagiti addang iti daytoy a tarabay ket orihininal a dinibelop ti
BC Hydro para iti Employee Energy Handbook iti bchydro.com.
9
Mano ti pudno a gastosmo
iti dayta nga alikamen?
a kapanunotan,
ken ammuen
aramid akadagiti
paggugustoda
nga
Makatulong
tapno maikeddeng
ti umno adagiti
panangusarmo
alikamen
ti panangammo
aramiden.
no mano ti
magastos no usaren ti alikamen. Tulongannaka pay nga agikeddeng no tiemponan
a suktan ti daan nga alikamen a dekoriente iti baro ken nainut a model.
TARABAY ITI MAUS-USAR NGA ENERHIA PARA KADAGITI KADAWYAN A
MAUS-USAR NGA ALIKAMEN ITI OPISINA
Adtoy ti maysa a sampol a listaan ti alikamen iti opisina ken no mano ti magastos iti
panangaramat kadagitoy
Pannakausar
(Oras)
kWh/Tawen
Makatawen
a Gastos*
DAGITI KOMPIUTER
Kompiuter a Desktop ken Monitor (nakalukat)
8 oras/aldaw
216
$65
Kompiuter a Desktop ken Monitor (sleep mode)
16 oras/aldaw
23
$7
Kompiuter a Laptop (nakalukat)
8 oras/aldaw
72
$22
Kompiuter a Laptop (sleep mode)
16 oras/aldaw
12
$3
Nangisit ken Puraw a Laser Printer (agprinprinta)
2 oras/aldaw
180
$54
Nangisit ken Puraw a Laser Printer (nakaistambay)
22 oras/aldaw
16
$5
Dekolor a Jet Printer (agprinprinta)
2 oras/aldaw
18
$5
Dekolor a Jet Printer (nakaistambay)
22 oras/aldaw
42
$12
Parakopia a Makina, gagangay a monochrome wenno
dekolor, ≤50 Ipm
697
$209
Parakopia a Makina, monochrome, ENERGY STAR, ≤50 ipm
343
$103
Parakopia a Makina, dekolor, ENERGY STAR, ≤50 ipm
499
$150
MAKINA A PAGPRINTA/PAGKOPIA
Adu ti usarna a Telepono, Fax, ken Parakopia a
Makina (nakalukat)
2 oras/aldaw
16
$5
Adu ti usarna a Telepono, Fax, ken Parakopia a
Makina (nakaistambay)
22 oras/aldaw
37
$11
3 oras/aldaw
211-302
$63-$91
PROJECTOR
Video Multimedia Projector
* Naibasar ti kontar iti presio ti koriente a $0.30 kada kWh (2008 Schedule G average).
10
Pannakausar
(Oras)
kWH/Tawen
Makatawen
a Gastos*
DADAKKEL NGA ALIKAMEN
Air Conditioner, Room ken Small Split-System
8,000Btu/H, EER 10.8
8 oras/aldaw
2133
$640
10,000 Btu/H, EER 10.8
8 oras/aldaw
2667
$800
12,00 Btu/H (1 TON), EER 10.8
8 oras/aldaw
3200
$960
18,000 Btu/H (1.5 TON), EER 10.7
8 oras/aldaw
4845
$1,453
24,000 Btu/H (2 TON), EER 9.4
8 oras/aldaw
7353
$2,206
24,000 Btu (2 TON), SEER 13
8 oras/aldaw
5317
$1,595
36,000 Btu/H (3 TON), SEER 13
8 oras/aldaw
7975
$2,393
48,000 Btu (4 TON), SEER
8 oras/aldaw
10634
$3,190
Naaramid sakbay ti 1980, 17- 22 cu. Ft.
1200-1560
$360-$468
Naaramid kalpasan ti 1980, 17 -22 cu. Ft
480-1200
$144-$360
Naaramid kalpasan ti 2001, 17-22 cu. Ft.
480-516
$144-155
ENERGY STAR kalpasan ti 2001, 17-22 cu. ft.
420-456
$126-$137
Naaramid sakbay ti 1980, 19- 21 cu. ft.
1620-2400
$486-$720
Naaramid kalpasan ti 1980, 19-21 cu. ft.
900-1920
$270-$576
Naaramid kalpasan ti 2001, 19-21 Cu. ft.
492-600
$148-$180
ENERGY STAR kalpasan ti 2001, 19-21 cu.ft.
384-444
$115-$133
Air Conditioner, Central ken Large Split-System
Freezer (chest)
Refrigerator/Freezer (top Freezer)
Vending Machine
Conventional, 500 lata
3912
$1,175
ENERGY STAR, 500 lata
1680
$504
* Naibasar ti kontar iti presio ti koriente a $0.30 kada kWh (2008 Schedule G average).
11
Pannakausar
(Oras)
Makatawen a
Gastos *
kWh/Month
BABASSIT NGA ALIKAMEN
Coffemaker (Siklo iti Panangluto)
8 min/aldaw
60
$18
Coffemaker (Siklo iti Panangpapudot)
2 oras/aldaw
50
$15
DVD Player (nakalukat)
2 oras/araw
9
$3
DVD Player (nakaistambay)
22 oras/aldaw
18
$5
Bentilador, Naikabit ti Kisame wenno Nakatakder
8 oras/aldaw
288
$86
Microwave Oven
20 min/aldaw
180
$54
Radio
8 oras/aldaw
14-202
$4-$60
Telebision, 32-pulgada LCD
8 oras/aldaw
412
$124
Telebision, 42-pulgada plasma
8 oras/aldaw
783
$235
Toaster Oven/Broiler (kas pannakausar ti oven)
20 min/aldaw
45
$14
104
$31
58
$17
Napudot ken nalamiis, Kadawyan
788
$237
Napudot ken nalamiis, ENERGY STAR
432
$130
Water Cooler
Nalamiis, Kadawyan
Nalamiis, ENERGY STAR
Dagiti SILAW
Compact Flourescent Lamp, 26-Watt
9 oras/aldaw
84
$25
Flourescent T12 (4-foot tube)
9 oras/aldaw
143
$43
Incandescent, 100-watt
9 oras/aldaw
324
$97
*Naibasar ti kontar iti presio ti koriente a $0.30 kada kWh (2008 Schedule G average).
Mabalin nga adda rebate-na dagiti magatang a baro nga alikamen.
Kas Public Benefits Fee Administrator, mangididiaya ti Hawaii Energy
kadagiti negosio iti istandard ken custom rebate kadagiti makapasa
a nainut a teknolohia. Umawag iti 808-537-557 wenno bisitaen ti
hawaiienergy.com para iti ad-adu pay a pakaammo.
12
PANAMAGKOMPARA ITI MAUSAR NGA ENERHIA DAGITI ALIKAMEN A
PARA KOSINA A PARAKOMERSIO
Dagiti nalaing nga aginut nga alikamen a dekoriente iti kosina a parakomersio ket
maipakita no kasano a maaramid ti nasirib a panagpili iti dekoryente nga alikamen
ket adda ti gapuananna.
ISTANDARD A KOSINA A
PARAKOMERSIO
Istandard a
Tinawen a
dekoriente
Gastos iti
nga
Koriente*
Alikamen
Dishwasher (sirok
ti counter, nangato
a temperatura, 75
racks ti mainnawan
kada aldaw)
Kadawyan a
Diswasher
Steamer, 3 a pan**
Dekoriente a
boiler-based
Holding Cabinet
12 cu. ft.
Silaw
Kadawyan a
Kabinet
Walo a
100-W nga
incandescent
a bombilia
Griddle (Pagtunuan),
Kadawyan a
3 kadapan
dekorienre a
(agpatpataud
griddle
100 lb./day)
Kadawyan a
dekorienre a
Oven
combination
oven
Repriheradura,
Kadawyan a
44 cu. ft.
repriheradura
Dua nga
Senial a pagruaran incandescentbased a senial
Ice machine**
(agtrabaho a
Kadawyan nga
bukbukodna,
ice machine
137 libra/aldaw ti
pagpartuatna)
Kadawyan a
Freezer, 24 cu. ft.
freezer
Amin a Naurnong
Nainut a PARAKOMERSIO
a Kosina
Nainu nga
Alikamen
Makatawen
a gastos iti
kOriente*
TINAWEN
NGA
URNONG TI
NAINUT A
KOSINA
ENERGY STAR
a dishwasher
$2,953
$2,211
$1,266
$1,326
$631
$946
$263
$788
ENERGY STAR
$5,117 dekoriente a
Griddle
$4,551
$566
ENERGY STAR
$3,658 dekoriente a
convection oven
$3,094
$564
$705
$359
$15
$195
$5,164
ENERGY STAR
$2,592 dekoriente a di
maikonektar
ENERGY STAR
$1,577
cabinet
$1,051 Walo 25-W CFLs
ENERGY STAR
a repriheradura
Dua a
$210 LED-based a
senial.
$1,064
$1,777
ENERGY STAR
nga ice machine
$1,609
$168
$1,356
ENERGY STAR
a freezer
$1,202
$154
$7,277
* Naibasar ti kontar iti ENERGY STAR Cost Calculators iti presio ti koriente a $0.30 kada k WH (2008 Schedule G
average) ken 12 oras a panagusar iti kada aldaw.
** Ti naikabassit a panagusar iti danum kadagiti mas nain-inut nga alikamen ket mangted iti nayon nga urnong.
13
Saan a nakalista dagiti alikamem?
Suroten dagiti addang iti baba tapno matantiam no mano ti magastos iti
panakaaramat ti napili nga alikamen.
Addang 1
Ammuen ti wattage ti alikamen sa ipatarus iti kilowatts.
______watts / 1000 = ______kilowatts
no mano nga oras nga usarem ti alikamen iti
Addang
2 Ammuen
uneg ti makabulan______oras
ADDANG
3
Ammuen ti gatad ti kada kilowatt-hour a maibasar iti
gatad ti koriente iti negosiom.
• Para kadagiti adda iti Schedule G ti average a gatad
kada kilowatt-oras idi 2008 ket $0.30
• Para kadagiti adda iti Schedule J, ti average a gatad iti
kada kilowatt-oras idi 2008 ket $0.25
ti magastos babaen ti panang-multiply
Addang
4Kuentaen
kadagiti numero iti 1, 2, ken 3.
______kilowatts x ______oras x $______ kada kilowatt-oras
= binulan a gastos iti panangaramat ti alikamen
Gastos iti Panangaramat kadagiti Alikamen
Alikamen
Kilowatts
Addang 1
TV (42
PULGADA
plasma)
272 (watts) / 1,000 =
0.272 kW
Oras a
panagusar
kada aldaw
Gatad kada
kilowatt
Addang 2 Addang 3
7 nga oras
Gastos iti
panangaramat
Addang 4
0.272 k W x 7 hrs x $0.30 =
$0.30 kada
$0.57 ti panagaramat iti daytoy
kilowatt-oras
a TV iti uneg ti pito nga oras
1.
$0.30 kada
kilowatt-oras
2.
$0.30 kada
kilowatt-oras
3.
$0.30 kada
kilowatt-oras
4.
$0.30 kada
kilowatt-oras
5.
$0.30 kada
kilowatt-oras
NAYON A TIP:
No ti wattage ket saan naikabil iti alikamen, ngem nakalista ti amp ken
volt, kuentaen ti wattage a kastoy: Amps x Volts = Watts
Dagiti motor ket masansan a nakasurat kas horsepower. Ti maysa a
horsepower ket kapada ti maysa a kilowatt.
14
ANIA TI KITAEN NO PLANOM TI GUMATANG ITI BARO
NGA ALIKAMEN
No gumatang iti baro nga alikamen, nasken a pagkokomparaen dagiti nainut a model iti
ENERGY STAR® ken ENERGY GUIDE®. Dagitoy a marka ti makatulong kenka a mangpili
kadagiti pakainutam nga alikamen. Apektaran dagiti gatangem ita a dekoriente nga
alikamen ti bayadam a koriente kadagiti umay a bulan ken tawen.
DAGITI KUALIPIKADO ITI ENERGY STAR NGA ALIKAMEN
No gumatgatang iti baro nga alikamen siguraduen ga biroken
dagitay adda markana nga ENERGY STAR. Nagaw-at dagiti
alikamen a kualipikado iti ENERGY STAR ti nainget a pagannurotan
iti enerhia nga impaulog ti Environmental Protection Agency
(EPA) ti U.S., Department of Energy (DOE) ti U.S., ken kadaywan
nga agusar iti 10% agingga iti 50% a basbassit nga enerhia no maikompara
kadagiti istandard a model. Bisitaen ti energystar.gov para iti ad-adu pay nga
impormasion ken listaan kadagiti produkto a kualipiko iti ENERGY STAR.
KASANO A BASAEN TI MARKA A TARABAY ITI ENERHIA
Narigat ti agpili iti alikamen kadagitoy a panawen. Nupay adu dagiti kasapulan
nga ikonsidera no gumatgatang iti baro nga alikamen, kaaduan kadatayo ti
makalibtaw iti kangrunaan nga aspeto, ti kaadu ti koriente a mausar ti alikamen
iti unos ti panagbiagna. Adu dagiti model ti kasla agpapada iti kabaelan, ngem
no kitaen a nalaing ti amarilio nga ENERGY GUIDE a marka, ken makita a
dayta a model ket nain-inut ngem dagiti
dadduma.
PANANGBASA ITI MARKA A TARABAY ITI ENERHIA
Kitaen a nalaing dagitoy dua a banag no
pagkomparaen dagiti nadumaduma a brand
ken modelo.
Daytoy ti tantia a tinawen a magastos iti
panangaramat iti alikamen no ikompara
kadagiti kapadpana a modelo. Naibatay
ti tantia iti nailian nga average a gatad
iti koriente, a mabalin a sabali iti gatad a
bayadam. Ti average a gatad idi 2008 ket
$0.30/kWh.
Daytoy ti tantia a gatad ti koriente a maususar ti alikamen iti makatawen a maibasar
iti kadawyan a panagusar. No nababbaba ti
gatad ti kWh, nasaysayaat pay.
Naggapuanna: U.S. Department
of Energy, Energy Efficiency and
Renewable Energy
Dagiti marka nga ENERGY GUIDE ket mabalin a makita
kadagiti amin a baro a water heater, repriheradura,
freezer, clothes washer, dishwasher, ken air conditioner
a para kuarto.
15
DADDUMA A PAKAALAAN ITI NAPATEG NGA IMPORMASION
Dagiti sumaganad ket listaan ti website a mangipaay iti napateg nga impormasion iti kinainut
iti enerhia ken panaginut iti enerhia.
Ti ENERGY STAR ket programa a
supsuportaran ti gobierno tapno
tumulong kadagiti negosio
ken tattao a mangsalaknib
iti nakaparsuaan babaen ti
panaginut iti enerhia. Adu
pay ditoy ti tip ken gamigam
a mabalinmo nga usaren iti
programam a panaginut iti
enerhia.
www.energystar.gov
Mangmangted iti rebate ken
insentibo ti Hawaii Energy
Efficiency Programa kadagiti
kualipikado nga alikamen iti
pagtaengan ken iti negosio.
www.hawaiienergy.com
Mangit-ited ti Hawaii State
Department of Business,
Economic Development
and Tourism (DBET) iti
impormasion maipapan iti
panaginut iti enerhia ken energy
tax credit. Ti programana a
Green Business Program ket
tumultulong ken mangmangted
pammigbig kadagiti negosio a
saan a makaperdi iti aglawlaw.
www.hawaii.gov/dbedt
Ti Energy Future iti Hawaii ket
maysa a website a mangmangted
kadagiti impormasion maipanggep
kadagiti nadumaduma nga enerhia
a kasapulan tapno masuplayan
iti enerhia ti Hawaii ken tapno
masigurado ti kinaadda ti enerhia.
Mangmangted pay daytoy a site
kadagiti tip maipanggep iti enerhia.
www.hawaiisenergyfuture.com
Ti U.S. Department of Energy, Office
of Energy Efficiency and Renewable
Energy ket mangmangted kadagiti tip
maipapan iti panaginut iti enerhia
ken kuarta.
www.eere.energy.gov
Ti inisiatiba a National Restaurant
Association Conserve ket agsuksukisok
kadagiti gannuat dagiti restauran iti
pagilian ken mangmangted kadagiti
singasing ken tulong.
www.conserve.rest aurant.org
Ti Food Service Technology Center
(FSTC) ket ti dadaulo iti industria
iti panaginut ken panangmantenir
kadagiti alikamen dagiti restauran.
www.fishnick.com
Importante a numero iti telepono ti HECO
16
Serbisio iti Kustomer para
• Panangrugi, panagsukat, ken pannakaisardeng ti serbisio
•Panagbayad
• Impormasion maipapan iti bayadan
aldaw ti lawas
548-7311 7:30 a.m. agingga
iti 6:00 p.m.
Serbisio iti Kustomer para kadagiti addaan diperensia
iti panagdengngeg
aldaw ti lawas
548-3596 7:30 a.m. agingga
iti 5:00 p.m.
Mangrisut no adda problema iti
• Panagawan ti koriente
• Nakudrep wenno nalawag ti silaw
• Panagawan ti silaw
548-7961 24 oras
Pannakaimpormar dagiti konsiumer para iti
• Panaginut iti enerhia
• Impormasion kadagiti alikamen a parabalay
• Dagiti programa kadagiti pagadalan
aldaw ti lawas
543-7511 7:30 a.m. agingga
iti 4:00 p.m.
No adda dagiti saludsodmo maipanggep iti daytoy a kit,
wenno no kayatmo ti nayon a kopia, umawag iti Education and
Consumer Affairs Department ti Hawaiian Electric iti numero
543-7511 wenno bumisita iti heco.com