Si te atreves a enseñar no dejes de aprender
Transcripción
Si te atreves a enseñar no dejes de aprender
La Revista COLEGIO OFICIAL DE DOCTORES Y LICENCIADOS EN FILOSOFÍA Y LETRAS Y EN CIENCIAS DE VALENCIA Y CASTELLÓN Si te atreves a enseñar no dejes de aprender PUBLICACIÓN CUATRIMESTRAL EJEMPLAR GRATUITO Nº 19 La Revista COLEGIO OFICIAL DE DOCTORES Y LICENCIADOS EN FILOSOFÍA Y LETRAS Y EN CIENCIAS DE VALENCIA Y CASTELLÓN sumario Editorial 01 Entrevista a: Rafael Blasco Castany El Museo Lladró 02 05 Entrevista a: Rafael Carbonell Peris La Motivación 12 Código Deontológico 15 Miguel Delibes Familia y Escuela 21 Curso 23 Jornada 24 Entrevista a: Francesc Català Gorges Centenari col·legi públic Cervantes Porque colegiarse Para ver 32 08 19 25 27 31 Si estás interesado en realizar un curso de grafología para peritaciones, te agradeceríamos lo comunicases al Colegio, con el fin de organizar los grupos. BOLSA DE PARO PARA CENTROS DE PRIVADA Y CONCERTADA Os recordamos que en el Colegio existe una Bolsa de Paro para todas las especialidades en la que podéis inscribiros con solo enviarnos un currículum. También para clases particulares. Lo podéis enviar por correo electrónico, [email protected]. 01 Editorial19:Maquetación 1 29/03/11 20:02 Página 1 La Revista ILUSTRE COLEGIO OFICIAL DE DOCTORES Y LICENCIADOS EN FILOSOFIA Y LETRAS Y EN CIENCIAS DE VALENCIA Y CASTELLÓN C editorial omo decía Mounier, educar consiste en suscitar personas. Precisamente esa debe ser la llamada vocacional de quien tiene tal tarea y responsabilidad. Pero, ¿cómo suscitar personas?. Quizás quien mejor ha visto el camino ha sido el equipo que elaboró el conocido como Informe Delors: La educación encierra un tesoro. La Revista Directora: Mª Jesús Recio Equipo de redacción: Mª José Burguete Rosa López Vicente López Mª Jesús Recio Colaboradores: Pepa Concepción Mª. Ángeles Rodríguez Enrique Díes Carmen Tarín Manuel Romero Mª. Ángeles Chavarria José Luis Viguer Juan Carlos Castelló Editado por: Ilustre Colegio Oficial de Doctores y Licenciados en Filosofia y Letras y en Ciencias de Valencia y Castellón [email protected] www.cdlvalencia.org Avda. Tirso de Molina, 3 Bajo 46009 Valencia Depósito Legal: V-660-2006 Diseño y maquetación: J.V. Martínez Impresión: Fernando Gil Revista de divulgación cientifica y cultural “La Revista” no comparte necesariamente las opiniones vertidas por sus colaboradores. En este informe, los autores insisten en que la educación a lo largo de la vida se basa en cuatro pilares: aprender a conocer, aprender a hacer, aprender a vivir juntos, aprender a ser. Esos mismos pilares deben orientar nuestra forma de entender la educación y el marco en que debe apreciarse-cual tesorero también- nuestro Código Deontológico. Efectivamente, de lo que se trata en educación, aquello en que consiste la educación puede sintetizarse en potenciar los siguientes cuatro aspectos que tomamos de “La educación encierra un tesoro”, a saber: Aprender a conocer, combinando una cultura general suficientemente amplia con la posibilidad de profundizar los conocimientos en un pequeño número de materias. Lo que supone además : aprender a aprender para poder aprovechar las posibilidades que ofrece la educación a lo largo de la vida. Aprender a hacer a fin de adquirir no sólo una calificación profesional sino, más generalmente, una competencia que capacite al individuo para hacer frente a gran número de situaciones y a trabajar en equipo. Pero, también, aprender a hacer en el marco de las distintas experiencias sociales o de trabajo que se ofrecen a los jóvenes y adolescentes, bien espontáneamente a causa del contexto social o nacional, bien formalmente gracias al desarrollo de la enseñanza por alternancia. Aprender a vivir juntos desarrollando la comprensión del otro y la percepción de las formas de interdependencia -realizar proyectos comunes y prepararse para tratar los conflictos- respetando los valores de pluralismo, comprensión mutua y paz. Aprender a ser para que florezca mejor la propia personalidad y se esté en condiciones de obrar con creciente capacidad de autonomía, de juicio y de responsabilidad personal. Con tal fin, no menospreciar en la educación ninguna de las posibilidades de cada individuo: memoria, razonamiento, sentido estético, capacidades físicas, aptitud para comunicar.... Profesional no es el que obtiene un título, sino el que sabe valorar a los demás por lo que son. Anónimo Entrevista a: Rafael Blasco Castany Rafael Blasco Castany (1945) Alzira, ha ocupado distintos cargos y consellerias en la Generalitat Valenciana. Actualmente es consejero de Solidaridad y Ciudadanía de la Generalitat Valenciana. En el ámbito de participación ciudadana y la solidaridad, es presidente de la Fundación de la Solidaridad y el Voluntariado de la Comunidad Valenciana, FUNDAR y presidente del Centro de Estudios para la Integración Social y Formación de Inmigrantes, CEIMIGRA. Ambas fundaciones han sido creadas en diferentes momentos de su actividad pública. población inmigrante más importante de Europa, formada por 102 Agencias de Integración que han prestado más de 118.000 atenciones durante el pasado año. Además, hemos puesto en marcha el programa “Escuelas de Acogida” que ha hecho posible que más de 10.000 inmigrantes estén acercándose a la realidad socio-económica, cultural e institucional de nuestra Comunitat y compartiendo los valores de nuestro sistema democrático. 1.- No cabe duda de que desde hace unos años ha aumentado considerablemente el número de inmigrantes en España y de una forma muy notable en Valencia. ¿Qué ha supuesto esta situación para la Conselleria de inmigración? Con más de cinco millones de habitantes, de los que casi el 18% son inmigrantes, nuestra prioridad es trabajar por la plena integración. Nuestra Comunitat es un crisol de nacionalidades y culturas, un ejemplo de convivencia y respeto que debemos fomentar desde las administraciones públicas y la Generalitat ya lo está haciendo desarrollando las políticas de inmigración más avanzadas de todo el país. Desde el Gobierno de la Generalitat se ha impulsado la única Ley de Integración de todo el territorio nacional y la red de asistencia a la /D5HYLVWD 2.-En su día se hablo mucho en prensa de un contrato de integración para los inmigrantes en esta Comunidad. Medida que desató la polémica con opiniones encontradas. ¿Para qué dicho contrato?. Este contrato es para restringir derechos o ampliarlos?. El Compromiso de Integración forma parte de la Ley de Integración y supone un doble compromiso, el de la Generalitat y el del inmigrante. Su objetivo es favorecer la dignidad de las personas, en especial, las más vulnerables. Por parte de la Generalitat es el compromiso para facilitar la integración de los inmigrantes a través del conocimiento de nuestras normas de convivencia, la historia, cultura española y valenciana, nociones de castellano y valenciano, formación laboral, etc, así como a poner a disposición de los inmigrantes medios para mantener y dar a conocer su cultura. 3RU VX SDUWH HO LQPLJUDQWH PDQL¿HVWD YR luntariamente su compromiso de integración a WUDYpV GHO GHVDUUROOR GH SURJUDPDV HVSHFt¿FRV de integración impulsados por la Generalitat, tales como el conocimiento de nuestra historia, OHQJXDVR¿FLDOHVDVtFRPRODVQRUPDVGHFRQYLvencia de nuestra sociedad que se está plasmando en el Programa Escuelas de Acogida y por el TXHDQWHVGHTXH¿QDOLFHHVWDOHJLVODWXUDKDEUiQ pasado más de 10.000 inmigrantes. 3.- ¿Qué medios de participación ciudadana tiene su Conselleria para conocer las necesidades reales de los ciudadanos? En la Comunitat estamos siendo innovadores y pioneros con acciones y propuestas como la Carta de las Buenas Prácticas que sentarán precedentes para el resto de España. Los ciudadanos deben participar en el desarrollo político de su comunidad y desde el gobierno le debemos ofrecer todas las herramientas posibles para que así sea. Es un tándem gobierno-ciudadano donde el ciudadano propone y el gobierno tiene la obligación de escuchar. Es dar un paso más en la democracia. Otra herramienta de participación que hemos desarrollado es el Buzón Ciudadano, una apuesta de la Generalitat para que los ciudadanos, mediante las nuevas tecnologías, tengan más derechos y puedan ser más y mejor escuchados con respecto a los asuntos públicos. Esta iniciativa que propusimos a los ayuntamientos de la Comunitat está siendo un éxito porque los ciudadanos participan a diario. Ya son más de 158.000 las propuestas que se han recibido en los 53 municipios que cuentan con esta herramienta de participación y nuestro objetivo es seguir ampliando esta red. Desde el Consell trabajamos día a día para que los ciudadanos de la Comunitat sean los protagonistas de la política municipal. 4.- ¿Ciudadano es el que goza de los derechos que la Ley le otorga? ¿Ud. cree que los ciudadanos inmigrantes, las personas más desfavorecidas, las personas discapacitadas, las personas mayores poseen en nuestra Comunidad los medios necesarios y humanos para alcanzar los bienes que la Sociedad ofrece a los otros? Ciudadano es la persona que forma parte de una sociedad. La condición de miembro de dicha comunidad se conoce como ciudadanía, y conlleva una serie de deberes y una serie de derechos que cada ciudadano debe respetar y hacerlo suyo, y cumplir como un ciudadano. Desde el Gobierno del Presidente Francisco Camps trabajamos para que sea así. Nuestro compromiso es precisamente con las personas más desfavorecidas. 5.- En la escuela es donde principalmente se enseña y se aprende a ser ciudadano. ¿Cómo se relacionan la Consellería de Educación y la de Solidaridad y Ciudadanía, dado que los objetivos fundamentales son los mismos? Ambas consellerias trabajan de manera transversal. Por ejemplo, desde el Gobierno valenciano estamos ampliando, a través de la conselleria de Solidaridad y Ciudadanía, la red de “Escuelas Solidarias”, un ambicioso proyecto de integración en las aulas que apuesta por la pluralidad cultural, la tolerancia y la convivencia en el sistema educativo valenciano. Somos la primera comunidad de toda España que se compromete a fomentar entre los centros docentes un modelo educativo solidario, 52 centros en la Comunitat ya forman parte de HVWD UHG VROLGDULD GH OD TXH VH KDQ EHQH¿FLDGR más de 20.000 alumnos. Desde el Consell creemos que no hay mejor fórmula para construir una sociedad solidaria que estimular a los alumnos valencianos a participar en proyectos de voluntariado y cooperación; las escuelas que desarrollan estos proyectos refuerzan su papel como centros de ciudadanía y hacen una contribución real al desarrollo de la sociedad. 6.- ¿Cómo ve el trabajo de los profesores para integrar a alumnos de distintas nacionalidades y culturas? ¿Cree que tieQHQ ORV PHGLRV VX¿FLHQWHV SDUD OOHYDU FRQ H¿FLHQFLDVXWDUHD" El colectivo docente está haciendo una labor encomiable. De hecho, Datos de la Estadística de las Enseñanzas No Universitarias del Instituto Valenciano de Estadística, revelan que durante el pasado curso más del 17% de los escolares valencianos eran nacidos en el extranjero. Las aulas tienen un papel esencial en la integración de las personas inmigrantes y en conseguir una convivencia tolerante y constructiva con las distintas culturas. Por eso, desde el Consell apostamos por acciones que impliquen a los jóvenes estudiantes en el fomento y el desarrollo de valores como la solidaridad, el respeto y los Derechos Humanos. Los altos niveles de cohesión en los centros educativos son el mejor indicador del éxito en este trabajo conjunto. 7.- ¿De todos los inmigrantes cuales FUHHTXHWLHQHQPiVGL¿FXOWDGHVSDUDDGDStarse al aula? El ámbito escolar es uno de los espacios cívicos y de participación donde hay más inmigración. En nuestra Comunitat, más de 116.000 inmigrantes están en edad de escolarización. Ló- /D5HYLVWD gicamente, los inmigrantes que proceden de países cuyas lenguas no son latinas cuentan con un SRFRPiVGHGL¿FXOWDG'HVGHORVFHQWURVHGXFDtivos y las Administraciones trabajamos conjuntamente para que la adaptación de escolares rumanos, rusos, marroquíes o chinos en nuestras aulas sea una realidad. Además, la conselleria de Solidaridad y Ciudadanía está desarrollando iniciativas para que los centros valencianos formen en valores al alumnado y la solidaridad es uno de los aspectos fundamentales en su educación, estando presente de forma transversal en muchas materias. Estamos trabajando para que los alumnos tengan una sensibilidad solidaria que les permita en el futuro poder formar parte de una sociedad mejor, de una Comunitat Valenciana más solidaria. 8.- Unos ciudadanos necesitan satisfacer sus necesidades de ocio, cultura, deporte etc... y el Consell dota a la ciudad de las LQIUDHVWUXFWXUDVQHFHVDULDVSDUDHVWH¿QOR que es digno de reconocimiento y agradecimiento. Por el contrario otros ciudadanos menos favorecidos en la vida necesitan satisfacer necesidades básicas de la vida y no disponen de infraestructuras como centros de día, residencias etc...¿Por qué el Consell no cambia sus prioridades, empezando por los ciudadanos más débiles? Desde el Gobierno valenciano estamos al lado de los más desfavorecidos. Somos un gobierno sensible a los problemas de las personas y trabajamos para darles solución. La Ley de Participación Ciudadana está haciendo posible que las estructuras institucionales, los municipios, la comunidad autónoma y el gobierno de la Generalitat tengan cada vez una mayor participación de los ciudadanos en la gestión de los asuntos públicos. Hemos querido que los ciudadanos se sientan cada vez más como agentes activos de nuestras políticas y hemos conseguido que la transparencia y la gestión de los asuntos municipales y autonómicos sean un activo para que todos los ciudadanos se consideren partícipes de nuestra democracia. 9.- ¿De qué manera participa la Conselleria con las ONG’s creadas en los colegios, para fomentar así la solidaridad de los jóvenes? El voluntariado de nuestra Comunitat es un fenómeno consolidado que expresa el alto nivel de compromiso social y solidaridad alcanzado por la sociedad valenciana. Contamos con más de 204.000 voluntarios y con 72 centros de voluntariado pero además hay otros 600.000 valencianos dispuestos a dedicar su tiempo libre a labores altruistas. /D5HYLVWD Por ello, desde el Consell estamos potenciando el voluntariado para reforzar la labor solidaria de las ONG´s. El ámbito escolar, las áreas urbanas, el mundo de la empresa y la especialización de los que ya hacen voluntariado son los retos para aprovechar al máximo el potencial humano de la Comunitat ante la actual situación de crisis. ¢1RVSXHGHGH¿QLUHOFRQFHSWRGH ciudadanía teniendo en cuenta, al menos estos aspectos: lo social, lo político, lo civil y lo económico? La ciudadanía supone un estatuto jurídico que atribuye un conjunto de derechos políticos, civiles y sociales a los sujetos que la disfrutan, ya sea por nacimiento o por la adquisición posterior de esta ciudadanía. Así, la ciudadanía permite ejecutar el conjunto de roles sociales que permiten a los “ciudadanos” intervenir en los asuntos públicos (votar o ser elegido, participar en organizaciones políticas y sociales, ejercer plenamente las libertades y los derechos reconocidos por la ley). La ciudadanía se basa, por un lado, en un atributo que reconoce o concede el Estado. Por otro, parte del supuesto que los ciudadanos comparten unos valores y unas pautas de comportamiento que permiten la convivencia entre ellos \OHVGRWDGHXQDLGHQWLGDGFROHFWLYDHVSHFt¿FD ¢4Xp VLJQL¿FD SDUD 8G IRUPDU ciudadanos en el siglo XXI? Educar en el sentido de la Justicia. Y lo justo es que todas las personas gocen de alimento, vivienda, vestido, educación, atención en tiempos de vulnerabilidad, libertad de expresarse, formarse su conciencia y orientar personalmente su vida. Lo justo es que las sociedades que deseen estar a la altura de la mínima dignidad moral satisfagan estas necesidades básicas o promuevan las capacidades de las personas para que puedan satisfacerlas y llevar adelante una vida feliz. 12.- La Constitución Española y los respectivos Estatutos de Autonomía son la garantía de nuestros derechos y deberes. ¿Por qué en la escuelas o Centros educativos en vez de enseñar Educación para la Ciudadanía, asignatura muy polémica, no se enseña la Constitución Española refrendada por todos y los Estatutos de Autonomía, dado que pocos ciudadanos los conocen? Me parece una buena idea. La Carta Magna ha supuesto el compromiso de la sociedad valenciana por avanzar en un sistema de convivencia apto y el mejor durante los últimos treinta años. El Museo LLADRÓ un ejemplo de gestión Cultural Privada E valor artístico o por su gran éxito comercial, marcan un hito en la historia de Lladró. Habría que resaltar entre ellas, por su singularidad y valor histórico, tres piezas creadas por los hermanos Juan, José y Vicente Lladró, quienes en 1953 emprendieron la aventura de fundar un pequeño taller artesanal de porcelana en la misma casa familiar. Son también de gran interés los bocetos en barro expuestos, con los que el l Museo Lladró tiene como principal cometido la difusión y conservación de las colecciones artísticas que la empresa Lladró atesora en sus instalaciones de Tavernes Blanques (Valencia). Aunque retoma las actividades que con anterioridad se estaban llevando a cabo, el proyecto nace en 2006 apoyándose en la ambiciosa reforma de sus espacios expositivos con adecuadas condiciones museográficas y dándoles un sentido fundamentalmente didáctico. De entre las actividades encaminadas a difundir estas colecciones destacan las visitas guiadas. Una gran parte de las más de 15.000 personas que visitan el Museo Lladró anualmente acude atraída por la fama internacional de la marca y por la posibilidad de conocer, aprovechando la proximidad a los talleres de Lladró, el proceso de elaboración enteramente artesanal de una pieza de porcelana, desde los primeros bocetos en barro hasta la pieza acabada. Estrechamente vinculada a estas visitas al proceso de elaboración está la colección de porcelana histórica Lladró. En ella, los visitantes pueden hacer un recorrido, a través de las 70 piezas expuestas, por los diferentes estilos, técnicas y acabados con los que los creadores de la marca valenciana han trabajado en sus más de 50 años de historia. Todas ellas son piezas retiradas de la producción y de la venta y que, bien por su rareza, por su La Revista 05 público puede conocer de primera mano el paso inicial de toda creación en porcelana. Aunque poco conocido aun por el gran público, uno de los mayores atractivos de la visita al Museo Lladró es la sobresaliente colección de arte que la empresa valenciana ha ido atesorando con el paso de los años, en una labor de coleccionista lenta y meticulosa, hasta formar la que con justicia puede ser considerada una de las mejores colecciones privadas de España. De las cerca de 200 obras que la conforman, en las salas del Museo se exhiben las 70 más destacadas. El núcleo lo constituye la obra de pintores valencianos de los siglos XV al XX. De hecho, en un primer momento, la colección se planteó como un intento de “repatriar” pintura valenciana procedente de colecciones extranjeras. La adquisición más temprana, y de gran valor atendiendo al formato y a la peculiaridad de la obra en la producción del artista, data de 1986. Se trata de la monumental pintura de Joaquín Sorolla Yo soy el Pan de la Vida, que el terrateniente chileno Rafael Errazúriz encargó al pintor valenciano en 1896 para su mansión en Chile. Con el tiempo, llegaron ofertas interesantes que enriquecieron la colección y diversificaron sus características, ampliando así sus fronteras geográficas, cronológicas y estilísticas: pintores del resto de España, también de otros territorios europeos, e incluso obras no pictóricas. Caminar por las salas del Museo Lladró es hacer un paseo por los principales momentos de la historia de la pintura española, desde la co- 06 La Revista rriente italo-gótica de finales del siglo XIV hasta la escuela valenciana del regionalismo y costumbrismo pictóricos de la primera mitad del siglo XX. Maestros de primera fila como Joan Reixach, Juan de Juanes, El Greco, José de Ribera, Francisco de Zurbarán, Vicente López, José Benlliure, Ignacio Pinazo o Joaquín Sorolla dan cuenta de la calidad de la obra expuesta. Otras escuelas europeas están representadas a través de pintores como Pedro Pablo Rubens, Margarita Caffi o Baldasare di Caro. Completan la colección las obras de artistas valencianos contemporáneos, entre los cuales podemos citar a Eusebio Sempere, Manuel Boix, Joaquín Michavila o Francisco Lozano. Esta parte importante de los fondos del Museo Lladró es fundamentalmente fruto de las exposiciones temporales que durante la década de 1990 se llevaron a cabo en las salas de la tienda-Museo Lladró en Nueva York con creadores valencianos, algunos jóvenes y otros ya consagrados. Además de óleos, litografías y serigrafías, en el Museo Lladró hay cabida también para otras producciones artísticas. Podemos citar al respecto un juego de jarra y dos copas de plata y bronce dorado realizadas en 1911 por Mariano Benlliure, o también una escultura de terracota de Ignacio Pinazo Martínez, hijo del célebre Ignacio Pinazo Camarlench. Junto a la oferta de visitas ya referida, una parte esencial de la difusión de los fondos del Museo consiste en la cesión temporal de obras para exhibiciones colectivas o el desarrollo de exposiciones temporales dedicadas en exclusiva a nuestras colecciones. La fama de que goza Lladró en el ámbito del coleccionismo privado de arte nos ha permitido participar con la cesión de pinturas en muestras tan relevantes como La Luz de las Imágenes (Valencia, 1999 y 2009), Luces del Barroco (Girona, Pamplona, Albacete y Murcia, 2004-2007), Empresas con arte: una mirada a la pintura española contemporánea (Madrid, 2008) o la antológica José Benlliure Gil (Valencia y Alicante, 2008 y 2009). Exposiciones monográficas sobre los fondos del Museo Lladró han sido solicitadas por instituciones como la Diputación de Alicante (Obras maestras de la Colección Pictórica Lladró: la esencia del color, Museo de Bellas Artes MuBAG de Alicante, 2006), la Universitat de València (La figura humana en la Colección Lladró, edificio La Nau, 2007), la Obra Social de Caja Vital Kutxa (El arte de la forma y el color: obras de pintura y porcelana del Museo Lladró, Vitoria, 2008), la Heritage International Gallery de Moscú (Obras maestras de la Colección Lladró, 2010) o, muy recientemente, el Museo Nacional de Cerámica y Artes Suntuarias González Martí de Valencia (Forma, textura y color: jarrones exclusivos en porcelana del Museo Lladró, 2011). Un patrimonio de esta valía requiere dedicar especial atención a su estado de conservación. Para ello, el Museo Lladró lleva realizando desde 2006 un programa de restauración de obra pictórica que permita subsanar los daños que las piezas puedan presentar, así como asegurar la correcta preservación de las pinturas mediante tareas de conservación preventiva, para evitar así, en un futuro, la necesidad de acometer actuaciones drásticas. La intervención más compleja fue sin duda la llevada a cabo entre 2005 y 2006 con el retablo de la Virgen del Maestro de Cubells, la pintura más antigua de la colección. Los cerca de seis meses de trabajo fueron presentados en un DVD explicativo y permiten contemplar la obra en su estado original tras eliminar repintes y burdos añadidos que afeaban el conjunto. Además de la sede del Museo en Tavernes Blanques, contamos asimismo con la Casa Natal de los hermanos Lladró en Almàssera (Valencia), hoy habilitada como casa Museo. Además de recrear el ambiente de una vivienda típica de la huerta valenciana, muestra también el estudio y el horno que los Lladró emplearon para elaborar sus primeras piezas. Una de las plantas del inmueble se reserva al desarrollo de talleres didácticos dirigidos a escolares. En ellos se les da a conocer el proceso de elaboración de la porcelana a la vez que se fomenta su creatividad trabajando el modelado en barro y el pintado en porcelana. Coincidiendo 2011 con el 5º aniversario de la fundación del Museo Lladró, hemos querido aprovechar este artículo para hacer recuento de las actividades desarrolladas durante nuestros cinco años de andadura, así como para invitar a los lectores a conocer personalmente nuestra oferta cultural. Carmen Tarín Directora del Museo Lladró Para más información: http://museo.lladro.com La Revista 07 Entrevista a: Rafael Carbonell Peris 5DIDHO&DUERQHOO3HULV0DVVDPDJUHOOHVGHVGHHOGHHQHURGHGLUHFWRU JHQHUDOGH2UGHQDFLyQ\&HQWURV'RFHQWHVGHOD&RQVHOOHULDGH(GXFDFLyQ'RFWRUHQ 3HGDJRJtD\/LFHQFLDGRHQ3VLFRORJtDHVLQVSHFWRUGH(GXFDFLyQ\KDHMHUFLGRWDUHDV GRFHQWHVFRPRPDHVWURSVLFRSHGDJRJR\SURIHVRUDVRFLDGRGHOD8QLYHUVLWDWGH9DOHQ FLD(VDXWRUGHGLYHUVDVREUDVHVSHFLDOPHQWHYLQFXODGDVFRQODGLVFDSDFLGDGFRPRHV HOFDVRGH´/DLQWHJUDFLyQHGXFDWLYD\VRFLDOµ\PiVUHFLHQWHPHQWH´(GXFDFLyQ (VSHFLDOHQ(XURSDµ últimos datos hechos públicos por el Ministerio de Educación hacen referencia al curso académico 2007-2008 y representan a toda una generación que estudió conforme a la desafortunada LOGSE. Esta ley, que se caracterizó –entre otros-, por la promoción automática GHFXUVRODLQH[LVWHQFLDGHFDOL¿FDFLRQHVRE jetivas y diferenciadas; el nulo reconocimiento al esfuerzo, la valía o el trabajo personal; la pérdida de contenidos educativos, que se plantearon como uniformes para todos; la escasez del tiempo dedicado a las áreas o maWHULDVLQVWUXPHQWDOHVHQEHQH¿FLRGHRWUDVGH menor importancia; la descoordinación entre las distintas etapas; la falta de pruebas externas de nivel o la permisividad, ha generado un daño importante a toda una promoción de alumnos y es directamente responsable de lo acontecido. 2. La LOE tampoco parece haber resuelto el problema. 1. Los últimos datos acerca del fracaso escolar en España, también en la Comunitat Valenciana, resultan preocupantes. ¿a qué atribuye las cifras tan bajas de graduados en Educación Secundaria Obligatoria? Los resultados académicos del alumnado que, en España, cursa el tramo obligatorio de escolarización no son buenos en la práctica totalidad de las Comunidades Autónomas. Desde mi punto de vista, no existe una única variable que dé respuesta a su pregunta. Los /D5HYLVWD Así es, a los problemas citados, la LOE incorporó otros, como es el caso del excesivo número de materias en la Educación Secundaria Obligatoria -que lleva consigo que un desproporcionado número de profesores imparta docencia a un grupo determinado generando lo que podríamos denominar “responsabilidad diferida”-, la no incorporación de itinerarios formativos, la intromisión en los aspectos morales e ideológicos que corresponden a las familias a través de “Educación para la ciudadanía (...)”, o la presencia de un Bachillerato corto de dos años, que han conseguido que –como poco-, el problema de base de nuestro sistema educativo se mantenga. 3. Sin embargo, la inversión de los gobiernos en educación no ha sido precisamente escasa. El esfuerzo presupuestario del Gobierno Valenciano en materia educativa es inmenso y proporcionalmente mayor a cualquier otro del Estado español. Fíjese que aproximadamente el 31% del presupuesto global de la GeneraliWDWYDGHVWLQDGRDHGXFDFLyQORTXHVLJQL¿FD ±FRPR ELHQ D¿UPD QXHVWUR SUHVLGHQWH )UDQcisco Camps-, que uno de cada tres euros se dedica a la misma. La Comunitat Valenciana continúa siendo líder en la construcción de centros escolares públicos: en los últimos siete años, se han puesto en funcionamiento 400 nuevos centros educativos; además, desde el curso 1995-96 más de 17.400 profesores se han incorporado a nuestras aulas, lo que supone un incremento de plantillas de prácticamente el 50% desde el año en que el Partido Popular accedió al gobierno de nuestra Comunitat; incluso, nuesWURVDOXPQRVVHEHQH¿FLDQGHRUGHnadores en los centros públicos. Volviendo al profesorado, conviene no olvidar que en enero de 2010 culminó el incremento de sueldo, lo que ha permitido que nuestros docentes dispongan de los mejores sueldos a nivel nacional de entre las Comunidades Autónomas de VLPLODUWDPDxRGHPRJUi¿FR 4. La crisis económica parece haber disparado la demanda de formación, sobre todo en aquellas personas que hasta el momento accedían al mercado laboral sin titulación alguna. A este respecto, ¿qué medidas plantea para recuperar a este alumnado que en su día abandonó de forma anticipada sus estudios sin disponer de titulación básica? Es muy importante establecer lo que considero una “operación retorno” al sistema educativo, donde los resultados obtenidos en la Comunitat Valenciana son altamente satisfactorios. En este sentido, la Conselleria de Educación convoca, desde el año 2000, pruebas libres para la obtención directa del título de Graduado en Educación Secundaria Obligatoria. En aquel momento, tan sólo 180 personas participaron en dicha convocatoria. En el último año, probablemente como consecuencia de la situación económica por la que atraviesa nuestro país, hemos alcanzado una cifra récord de 10.602 personas mayores de 18 años que se han presentado a las mismas, de las que cerca del 11% han obtenido la correspondiente titulación. Además de esta opción, desde el año 2010, existe una prueba extraordinaria dirigida al DOXPQDGRTXHKDELHQGR¿QDOL]DGROD(62VLQ obtener el título, disponga de un máximo de FLQFR PDWHULDV SHQGLHQWHV GH FDOL¿FDFLyQ SRsitiva en la etapa y haya cumplido 18 años en HODxRQDWXUDOHQTXH¿QDOL]yVXSHUPDQHQFLD en la ESO. En esta primera convocatoria, de los 150 alumnos presentados, han titulado 69. Me gustaría resaltar, como novedad, que el próximo curso se implantará –por primera vez en nuestra Comunitat-, una prueba que permitirá en caso de superarla la obtención directa del título de Bachiller a las personas mayores de 20 años que no tengan esta titulación. Es importante conocer que, para presentarse a la misma, no se requerirá requisito académico previo alguno y se realizará en un único día. El título, para quien lo obtenga, facilitará el acceso a estudios superiores o la mejor inserción al mundo laboral. 5. ¿Qué actuaciones ha desarrollado la Conselleria de Educación para ampliar y mejorar la oferta curricular? El escaso espacio de mejora del currículo del que disponemos lo representa la optatividad. Nuestro propósito ha sido adecuar el catálogo de materias a la realidad socioeconómica de la Comunitat, a la idea común de España y a nuestra pertenenecia a Europa. Es así como hemos logrado incorpor materias nuevas tales como “Empresa e iniciativa emprendedora”, “Ampliación de geografía e historia de España” o “Sector turístico en la Comunitat Valenciana”, en la ESO; así como “Economía de la Comunitat Valenciana”, “Fundamentos de dirección de empresa”, “Educación físico-deportiva y salud” o “Unión Europea: organización y funcionamiento”, en el Bachillerato. Esta última, novedosa por cuanto no se imparte en España ni en cualquier región de Europa, se incorporará a partir del curso próximo como nueva materia y se impartirá en 2º curso de Bachillerato para cualquier modalidad. 6. La apuesta por la excelencia es un signo de identidad al que el Conseller Font de Mora concede una gran importancia. Y del que participo plenamente, pues necesitamos modelos de jóvenes inspirados en la /D5HYLVWD dedicación, la disciplina y el trabajo en equipo para construir la Comunitat Valenciana del siglo XXI. Si hasta hace bien pocos años, la columna vertebral de la política educativa europea se dirigía principalmente hacia la igualdad de oportunidades, la integración y la cohesión social, en el momento actual apunta hacia QXHYDV ¿QDOLGDGHV GLULJLGDV KDFLD OD FRPSHWHQFLD\HOpQIDVLVHQODFDOLGDG\ODH¿FLHQFLD Y en este contexto, el fomento del esfuerzo, de la valía, del mérito y la búsqueda de la excelencia encajan perfectamente con el reconocimiento que la Conselleria de Educación tiene hacia el alumnado más brillante. Para ello, a los ya existentes Premios Extraordinarios de Bachillerato y de Formación Profesional, se han añadido este año 2010 – también por primera vez-, otros que reconocen la trayectoria personal y académica de nuestros mejores alumnos y alumnas de la Educación Primaria, de la Educación Secundaria Obligatoria o de las enseñanzas profesionales de música y danza; además, hemos facilitado que un centro público valenciano –en concreto, el IES Pere Boïl de Manises-, oferte el Bachillerato Internacional. 7. La lengua extranjera, en especial el inglés, ¿sigue resultando la asignatura pendiente del sistema educativo? Sí, y ello a pesar de la incorporación temprana de la primera lengua extranjera y a la carga lectiva que nuestra Comunitat dedica al inglés, sensiblemente superior al horario mínimo establecido por el gobierno central. A este respecto, resulta indispensable que el Ministerio de Educación se plantee con seriedad que el acceso a la función docente debe considerar la existencia de un determinado QLYHO GH OHQJXD H[WUDQMHUD VHJ~Q GH¿QH HO Marco Común Europeo de Referencia para las /HQJXDVWDPELpQTXHÀH[LELOLFHODVFRQGLFLRnes mediante las cuales el profesorado pueda impartir áreas, materias o módulos no lingüísticos en una lengua extranjera, preferentemente en inglés. Al mismo tiempo y, desde un punto de vista metodológico, hemos de evolucionar hasta alcanzar la competencia comunicativa, que GHEHUtDFRQYHUWLUVHHQODSULQFLSDO¿QDOLGDGHQ la enseñanza de la lengua extranjera. En este sentido, las habilidades conversacionales resultan esenciales y, por ello, hemos incorporado al currículo de la ESO y del Bachillerato materias como “Taller de lengua extranjera”, /D5HYLVWD en 3ºESO; “Inglés práctico”, en 1º, 2º, 3º y 4º ESO y 1º de Bachillerato; o “Ingles práctico para las ciencias y la tecnología”, “Inglés práctico para las humanidades y las ciencias sociales” e “Inglés práctico para las artes”, en 2º curso de Bachillerato. No olvidemos que el próximo curso 2011-2012, la Prueba de Acceso a la Universidad estrenará una prueba oral de lengua extranjera y resulta esencial preparar a nuestro alumnado con garantías para superar con éxito la prueba. 8. ¿En qué ha consistido el programa experimental plurilingüe? La Comunitat Valenciana ha sido pionera con la introducción de este programa, mediante el cual el 80% del horario lectivo de las áreas correspondientes al 2º ciclo de la Educación Infantil se desarrolla en lengua inglesa. Iniciaron la experiencia tres centros públicos en el curso 2009-2010 y, desde el inicio del curso actual, otros tres centros públicos se han incorporado al mismo. 9. Este programa, ¿es un avance del nuevo modelo plurilingüe del futuro? Con independencia de que puedan existir centros autorizados que oferten esta posibiOLGDG PH UDWL¿FR HQ ODV GHFODUDFLRQHV TXH DO respecto ha realizado en los últimos meses nuestro Conseller: aspiramos a implantar un modelo plurilingüe que, garantizando la presencia equilibrada del valenciano y del castellano, incorpore como lengua vehicular el inglés. En la práctica, supondrá superar el actual modelo de lineas lingüísticas. 10. La incorporación del chino no ha estado exenta de polémica. China es el primer receptor de las exportaciones valencianas. Con la incorporación de esta nueva materia en 3º y 4º de la ESO pretendemos ampliar la oferta formativa común de nuestro alumnado, profundizar en el conocimiento cultural de China e iniciar al alumnado en el aprendizaje de una nueva lengua extranjera que sumar a las ya existentes –inglés, alemán, francés e italiano-, procedente de un país con una economía emergente. Los resultados de la experiencia son muy favorables, de hecho en las últimas semanas son varias las Comunidades Autónomas que se han interesado por nuestra propuesta. Lanzar anticipadamente a la activación del chino como materia optativa una convocatoria vo- luntaria para que los centros docentes de forma voluntaria y fuera del horario lectivo puedan desarrollar una acción formativa denominada “Introducción a la lengua y cultura china” con profesores nativos ha sido un acierto, como lo demuestra la solicitud planteada por 31 centros. Como novedad, este año hemos abierto la convocatoria a centros de Formación Profesional, vivamente interesados en conocer el idioma como consecuencia de la vinculación entre los ciclos formativos que ofertan y China. 11. La oposición critica a menudo que el gobierno valenciano del Partido Popular olvida las políticas de carácter social. /DVFLIUDVTXHPDQHMDPRVPDQL¿HVWDQMXVtamente lo contrario: las becas y ayudas al estudio, en su conjunto, han crecido un 1,9 respecto al curso anterior; en total se destinan más de 217 millones de euros para comedor, transporte, bono infantil y libros de texto, de ORV TXH VH EHQH¿FLDQ DOUHGHGRU GH alumnos. 12. Los sindicatos de la enseñanza pública critican la política de concertación de la Conselleria de Educación en detrimento del sector público. Resulta curioso que varios de esos sindicatos disponen también de representación en el VHFWRUSULYDGR\PDQL¿HVWDQHQHVWHIRURMXVtamente lo contrario. En cualquier caso, creePRV¿UPHPHQWHHQTXHVyORODH[LVWHQFLDGH una amplia y equilibrada oferta de red pública y red privada es la que garantiza la libre elección de centro por parte de las familias, a la que aspiramos. Y nuestra Comunitat, desgraciadamente, sigue estando lejos de alcanzar este equilibrio, algo que no sucede en otras Comunidades Autónomas, como es el caso de Cataluña, País Vasco o Navarra. En relación a la política de concertación, es cierto que la evolución de unidades concertadas en las diversas etapas educativas ha sido VLJQL¿FDWLYD HQ HVSHFLDO GHVGH HO DxR En aquel momento, nuestra Comunitat disponía de 5.139 unidades concertadas; hoy en día de 8.064, lo que representa un incremento de 2.925 unidades más. Es importante recordar, al respecto, que en el curso escolar 2005-2006 se completó la concertación plena del 2º ciclo de la Educación Infantil y que en el curso 2007-2008 se concertó por primera vez el Bachillerato para todos aquellos centros que ya tenían concertada la ESO y autorizado el Bachillerato antes de 2004. Se trata de dos medidas que han supuesto un importante ahorro económico para las familias valencianas. Además, el profesorado que imparte docencia en centros concertados de nuestra CoPXQLWDWVHEHQH¿FLDGHOPLVPRVDODULRTXHHO de la pública, obteniendo así una homologación salarial de la que no disfrutan la mayoría de docentes pertenecientes a esta red en la mayoría de Comunidades Autónomas. 13. Desde su incorporación a la Dirección General, ¿de qué actuación se siente más satisfecho? Me gustaría destacar la realización, por primera vez en nuestra Comunitat, de las pruebas homologadas de idiomas en todos los centros, públicos o privados, que ofertan enseñanzas de Educación Secundaria. Con una participación de más de 32.000 alumnos, han permitido que 18.005 estudiantes de ESO, Bachillerato y Formación Profesional hayan obtenido GLUHFWDPHQWHHOFHUWL¿FDGRGHO1LYHO%iVLFRGH los idiomas inglés, alemán, francés e italiano, equivalente al nivel A2 del Marco Común Europeo de Referencia para las Lenguas. 14. ¿En qué temas trabaja la Dirección General de Ordenación y Centros Docentes pensando ya en el curso 2011-2012? Los últimos meses de la legislatura estamos presentando normativa novedosa relativa a temas tan interesantes como la transición entre las etapas de Educación Primaria y la ESO, la sostenibilidad, el contenido de las programaciones didácticas, el plan de lectura SDUDORVFHQWURVODUHFODPDFLyQGHFDOL¿FDFLRnes estimadas incorrectas, las titulaciones mínimas del profesorado de los centros privados, la formación lingüístico-técnica, la atención a las diferencias individuales o la creación de una red de centros plurilingües. 15. <D SDUD ¿QDOL]DU ¢GHVHD DxDGLU algo más? Sí, me gustaría resaltar que –con independencia del importante papel que juega la familia en relación al rendimiento académico del DOXPQDGRODH[LVWHQFLDGHVX¿FLHQWHVUHFXUsos tecnológicos o de excelentes infraestructuras no garantizan el éxito de nuestro alumnado si no contamos con un profesorado sensible, comprometido y debidamente formado. /D5HYLVWD L A M O T I VA C I Ó N María Ángeles Chavarría “Para acometer aquella tarea, que se le planteaba como un combate, era menester: “... una grande y determinada determinación de no parar hasta llegar, venga lo que viniere, suceda lo que sucediere, trabaje lo que trabajare, murmure quien murmurare, siquiera muera en el camino, siquiera se hunda el mundo” Carmen Martín Gaite, citando las palabras de Santa Teresa de Jesús / a motivación es la principal causa por la que los individuos canalizan todas sus energías hacia una acción determinada. Una persona motivada está cargada de ánimo y tiene una voluntad férrea que sorprende a quienes le rodean. Es evidente, pues, TXH HVWDU PRWLYDGR LQÀX\H en los resultados positivamente puesto que potencia el máximo rendimiento. alcanzar un grado de productividad satisfactorio. Hay tantas motivaciones como personalidades. De este modo, unos individuos se mueven por intereses económicos, mientras otros están más motivados por el prestigio personal, la superación de sí mismos o el amor propio de alcanzar un reto que nació de un deseo profundo. Cada uno tiene que buscar su propia motivación. Juan Luis Urcola expresa a la perfección esta variedad de intereses con las siguientes palabras: “Por lo general, a las SHUVRQDVOHVPXHYHHOLQWHUpVHOEHQH¿FLR también el miedo, la conciencia, la responsabilidad, los compromisos, los valores, etc., pero sobre todo, les mueven las metas, los proyectos, los retos, las ilusiones.”1 E insiste en este último punto: “Una persona sin metas, ni proyectos, ni retos, ni ilusiones es una persona muerta. El corazón le latirá, andará por la calle, hablará con los demás, pero es un ser muerto.”2 Las personas motivadas se vuelven más creativas, agudizan su ingenio y no dudarán en tomar decisiones orientadas a la PHWD¿QDO/DVGHVPRWLYDGDVSUHIHULUiQVHU Por el contrario, alguien desmotivado por una insatisfacción del tipo que sea es incapaz de centrase en sus objetivos, se dispersa, los abandona, vuelve sobre ellos en algún momento, pero será difícil que llegue a 8UFROD-XDQ/XLV/DPRWLYDFLyQHPSLH]DHQXQRPLVPR(6,&(GLWRULDO0DGULGSiJ 8UFROD-XDQ/XLV/DPRWLYDFLyQHPSLH]DHQXQRPLVPR(6,&(GLWRULDO0DGULGSiJ /D5HYLVWD dirigidas para no tomar responsabilidades ni evitar correr riesgos por algo que no les incumbe al no sentirse implicados. Y para ello, para propiciar la motivación, hay que comenzar por fomentar un cación profesional, la rotación de puestos, el fomento del desarrollo intelectual facilitando la formación adecuada para alcanzar un desarrollo personal y profesional o el hecho de que el mismo trabajo resulte atractivo y potencie la creatividad son algunas razones PRWLYDGRUDV SDUD GHVHPSHxDU OD DFWLYLGDG cotidiana con el máximo interés. Pero, además de esa motivación por parte de los superiores, se aconseja buscar la motivación en uno mismo. Para ello habrá TXHYHUODSDUWHSRVLWLYDGHOWUDEDMR¿MDUVH retos atractivos, evitar la rutina en el desHPSHxRGHODVWDUHDVFRWLGLDQDVFRQWULEXLU con nuestra actitud a potenciar las buenas relaciones personales, descubrir la utilidad de nuestro quehacer, tratar de aportar esa pizca de ilusión que nos diferencie y, por qué no, dar un toque de optimismo a cuanto hagamos cada día. entorno laboral agradable en el que se resSLUH XQ FOLPD GH FRQ¿DQ]D FRPSDxHULVPR implicación individual en los objetivos generales de la empresa y un disfrute con los éxitos compartidos. Por otro lado, cada uno de los trabajadores debe sentir que esa implicación de ODTXHKDEODPRV\ORVEHQH¿FLRVUHVXOWDQWHV se verán recompensados con incentivos de tipo económico, promocional, de formación, etc. en determinados momentos que pueden SODQL¿FDUVHVHJ~QFRQVLGHUHOD'LUHFFLyQ/D mayor parte de los empleados valora más la FRQ¿DQ]D GHSRVLWDGD HQ HOORV DVLJQiQGROHV tareas de responsabilidad y premiándoles con la promoción posterior que los incentivos económicos. Aunque cada persona es un caso diferente. Lo que sí sabemos es que resulta más estimulante persistir en un esIXHU]RVLHVDSHUVLVWHQFLDYDDLQÀXLUHQXQ futuro ascenso o en un plan de formación individual para que ese trabajador aspire a una promoción a medio plazo. Así pues, la participación en los proyectos con autonomía y libertad, la permisión de asumir riesgos en la toma de decisiones, la posibilidad de conseguir prestigio o, mejor aún, el respeto de los demás, la asigQDFLyQGHWUDEDMRVTXHH[LJHQPD\RUFXDOL¿ La automotivación no sólo eleva el rendimiento y estimula a trabajar con una actitud más positiva, sino que también refuerza la autoestima, ayuda a superar obstáculos y aviva la mente dotándola de una H[WUDxD\HQYLGLDEOHOXFLGH]HQODUHVROXFLyQ GHORVFRQÀLFWRV(VHQGH¿QLWLYDHVHSOXV de entusiasmo que todos necesitamos para PRYHUQRVDODDFFLyQFRQODPi[LPDH¿FD cia. Y no olvidemos que motivarnos a nosotros mismos, aunque parezca en principio PHQRVJUDWL¿FDQWHTXHUHFLELUKDODJRVRUH compensas externas, sí es algo que está en nuestras manos. Por otro lado, es muy complicado motivar a alguien (menos aún que él mismo se motive) cuando ha caído en el más profundo desinterés y despreocupación por su trabajo. Antes de llegar a estos extremos, conviene conocer algunas causas de desmotivación que, si son persistentes, producen efectos nocivos en la mayoría de los empleados. Entre ellas podríamos citar la desorganización, la falta de objetivos y de perspectivas de horizontes profesionales, la excesiva carga de trabajo, el tratamiento uniforme por parte de la empresa a los trabajadores competentes e incompetentes o, lo que es peor, la promoción de estos últimos motivada por causas ajenas a la productivi- /D5HYLVWD dad, las amonestaciones o críticas delante GHRWURVFRPSDxHURVODVSURPHVDVLQFXP plidas, el estilo directivo incoherente, la falta de sensibilidad hacia los subordinados, el mal humor general, el mal ejemplo, etc. Teniendo todo lo anterior en cuenta, antes de motivar a uno o varios trabajadores desmotivados habría que solucionar la situación particular de cada uno de ellos por medio del diálogo y realizar un análisis reÀH[LYRSRUSDUWHGHODHPSUHVDSDUDHYLWDU esos comportamientos que, lejos de incentivar, promueven la desidia entre los diferentes sectores. A partir de ahí, se buscarán las vías de motivación necesarias. Y, desde luego, la motivación no es una actitud aislada que se potencie con una palmadita a la espalda ni un festejo por todo lo alto. De nada vale un estímulo aislado si lo habitual es la amonestación continua o la mirada esquiva que indica una indiferencia total hacia los colaboradores. La motivación VyOR HV H¿FD] VL HV FRQWLQXDGD \ SDUWH GH una actitud de convencimiento por parte de quienes motivan. La falsedad se nota y halagar un trabajo si no lo merece carece de sentido. La motivación, por tanto, ha de ser también sincera y oportuna. Y, partiendo de la equidad hacia cada uno de los trabajadores, convendrá conocer a cada persona y preocuparse en buscar motivaciones individuales, puesto que no a todos motivan las mismas cosas ni del mismo modo. La motivación continua supone un reforzamiento de las acciones dirigidas a la consecución de los objetivos. La conducta repetida constituye un hábito. Y precisamente de eso se trata, de potenciar los hábitos positivos tales como la costumbre de /D5HYLVWD FXPSOLUXQKRUDULRXQDSODQL¿FDFLyQRULHQ tada a las metas y unos resultados exitosos en cada uno de los proyectos programados con la antelación correspondiente. No lo olvidemos. La base de la motivación es el deseo y la obtención de lo que se desea es sinónimo de satisfacción personal y supone un acercamiento a la felicidad. En este sentido, el conferenciante )UDQFLVFR<ixH]D¿UPyHQXQDGHVXVFKDU las: “La motivación es lo que mueve al ser humano a alcanzar sus metas, con ella todo lo puede, sin ella es simplemente como un barco sin rumbo movido por los vientos donde tarde o temprano sucumbe.” Las personas motivadas ponen resolución en cuanto se proponen porque saben que esas acciones les conducirán a la conVHFXFLyQ GH VXV VXHxRV &DGD XQR GH HVRV logros supone un crecimiento personal y un progreso profesional. Sabemos que detrás del esfuerzo de cada persona hay una expectativa de conseguir algo, ya sea reconocimiento, dinero, crecimiento personal, formación, etc.; por eso es tan importante por parte de los responsables motivar a sus colaboradores, hacerles sentirse valorados, darles la oporWXQLGDGGHDSRUWDULGHDV\HQGH¿QLWLYDGDU lo mejor de sí mismos. Y, por otro lado, en lo que respecta a la automotivación, hay que intentar no perder el entusiasmo y el compromiso personal de superación diaria. Debería ser éste un pacto entre Dirección y empleados: motivar unos y automotivarse otros. Sólo de este modo se creará un clima laboral que favorezca el alto nivel de rendimiento y la consiguiente satisfacción por parte de todos. Presentación del Código deontológico de la profesión docente En la sede del Consejo Escolar del Estado, y bajo la presidencia de una mesa forPDGDSRU&DUPHQ0DHVWURSUHVLGHQWDGHO&RQVHMR(VFRODUGHO(VWDGR-RVH¿QD&DPEUDSUHVLGHQWDGHO&RQVHMR*HQHUDOGH&ROHJLRV2¿FLDOHVGH'RFWRUHV\/LFHQFLDGRVHQ )LORVRItD\/HWUDV\HQ&LHQFLDV\0DULR%HGHUDVHFUHWDULRGH(VWDGRGH(GXFDFLyQ\ )RUPDFLyQ3URIHVLRQDOWXYROXJDUXQDMRUQDGDGHWUDEDMRTXHFRQHOWtWXOR³(OFRPSURPLVRGHOSURIHVRUDGR´VHFHQWUyGHPRGRHVSHFLDOHQHOQXHYRFyGLJRGHRQWROyJLFRGHOD SURIHVLyQGRFHQWHDSUREDGRUHFLHQWHPHQWHSRUHO&RQVHMR*HQHUDODQWHVPHQFLRQDGD $OHMDQGUR7LDQDSUHVLGHQWHGHODFRPLVLyQUHGDFWRUDGHO&yGLJRWXYRXQDEULOODQWH LQWHUYHQFLyQDWUDYpVGHODFXDOGHVPHQX]yORVSULQFLSLRVHQORVTXHVHEDVD\H[SXVRGHPRGRSRUPHQRUL]DGRPXFKRVGHORVFRPSURPLVRVTXHDVXPHHOGRFHQWHD WUDYpVGHHVWDQRUPDDSUREDGDSRUHO&RQVHMR*HQHUDOGHORVFROHJLRVSURIHVLRQDOHV PiVUHSUHVHQWDWLYRVGHORVSURIHVLRQDOHVGHODGRFHQFLD (OFyGLJRFXPSOHFRQWRGDVODVH[LJHQFLDVQHFHVDULDV(VWiIXQGDPHQWDGRHQ SULQFLSLRVpWLFRVXQLYHUVDOHV\VLHPSUHYLJHQWHVGLItFLOPHQWHOHYDDDIHFWDUHOSDVR GHOWLHPSRSRUORTXHHVWHFyGLJRGHRQWROyJLFRWLHQHDQWHVLXQDODUJDDQGDGXUD 1. Introducción /D HGXFDFLyQ WLHQH SRU REMHWR ORJUDU HO Pi[LPR GHVDUUROOR GH ODV IDFXOWDGHV LQWHlectuales, físicas y emocionales de las nueYDV JHQHUDFLRQHV \ DO SURSLR WLHPSR SHUPLWLUOHV DGTXLULU ORV HOHPHQWRV HVHQFLDOHV GH OD FXOWXUD KXPDQD 7LHQH SRU WDQWR XQD GREOH GLPHQVLyQ LQGLYLGXDO \ VRFLDO tQWLPDPHQWH HQWUHOD]DGDV FX\R FXOWLYR FRQVWLWX\H OD EDVH GH XQD YLGD VDWLVIDFWRULD \ HQULTXHFHGRUD 'DGRTXHORVVHUHVKXPDQRVQRQDFHQ con el bagaje de conocimientos, actitudes y YDORUHV QHFHVDULRV SDUD YLYLU XQD YLGD SHUVRQDOSOHQD\GHVHQYROYHUVHHQXQDVRFLHGDGHV QHFHVDULR IDFLOLWDUOHV DO Pi[LPR VX FRQVHFXFLyQSRUPHGLRGHODDFFLyQHGXFDWLYD'HDKt GHULYD OD LPSRUWDQFLD GH OD IXQFLyQ GRFHQWH TXHWLHQHFRPRPHWDODIRUPDFLyQLQWHJUDOGH ODVSHUVRQDVMyYHQHVFRPRVHUHVLQGLYLGXDOHV \ VRFLDOHV (O GHVHPSHxR GH HVWD WDUHD FRQforma una de las profesiones más necesarias FXDQGRXQSXHEORGHVHDFRQ¿JXUDUXQDVRFLHGDGMXVWDDUPyQLFD\HVWDEOH 3DUDDOFDQ]DUWDOHVREMHWLYRVODVRFLHGDG GHEH JDUDQWL]DU OD OLEHUWDG GH FiWHGUD HO GHUHFKR GH WRGRV ORV DOXPQRV D DSUHQder y la igualdad de oportunidades educaWLYDV/DSURIHVLyQGRFHQWHUHTXLHUHODGLJnidad, el reconocimiento, la autoridad y el UHVSDOGR QHFHVDULRV SDUD VX GHVHPSHxR (O FRUUHFWR HMHUFLFLR GH OD SURIHVLyQ docente no puede concebirse al margen de XQ PDUFR pWLFR TXH FRQVWLWX\H VX VXVWUDWR IXQGDPHQWDO \ TXH VH FRQFUHWD HQ XQ FRQMXQWRGHSULQFLSLRVGHDFWXDFLyQ 'DGRHOSURFHVRGHGHVDUUROORSHUVRQDO HQ TXH VH HQFXHQWUDQ ORV GHVWLQDWDULRV GH OD DFFLyQ HGXFDWLYD ORV docentes tienen la responsabilidad de SUHVWDUXQDDWHQFLyQSHUPDQHQWHDOD LQÀXHQFLD GH VXV DFFLRQHV VREUH ORV HGXFDQGRV SRU FXDQWR VXHOHQ VHUYLU GH SDXWDV GH FRQGXFWD (OOR LPSOLFD guiarse por los principios de responsabilidad y ejemplaridad en VXDFWXDFLyQ /D5HYLVWD ,JXDOPHQWHGDGR TXH ORV YDORUHV FtYLcos fundamentales de nuestra sociedad deben ser la justicia y la democracia, orientados al mantenimiento de una FRQYLYHQFLD VRFLDO DUPyQLFD HO SURIHsional de la docencia deberá regirse en WRGRSRUGLFKRVFULWHULRVGHDFWXDFLyQ< para respetarlos, no perderá nunca de YLVWDORVprincipios de justicia, veracidad y objetividad en sus actuacioQHV /DLQIDQFLD\ODDGROHVFHQFLDVRQHWDSDV GHFLVLYDV HQ OD IRUPDFLyQ GH OD SHUVRQDOLGDG<SDUDTXHHVWHGHVDUUROORDOFDQFH OLEUHPHQWH VX WHFKR HV SUHFLVR TXHORVGRFHQWHVVHJXtHQSRUHOprincipio del respeto y la empatía, como FRQGLFLyQSDUDSURSLFLDUORVVHQWLPLHQtos de seguridad y autonomía en los HGXFDQGRV /DFRQYLYHQFLDHVFRODUHVXQH[FHOHQWH DSUHQGL]DMH SDUD OD FRQYLYHQFLD VRFLDO SRU OR TXH ORV GRFHQWHV FXOWLYDUiQ ORV principios de solidaridad y responsabilidad social FRQ YLVWDV D OD IRUPDFLyQ GH FLXGDGDQRV DFWLYRV \ UHVSRQVDEOHV &RQ HO ¿Q GH IRUPDU FLXGDGDQRV DXWynomos, maduros y con criterio propio, HVQHFHVDULRTXHHOSURIHVLRQDOGRFHQWH SRQJD WRGR VX HPSHxR HQ HO GHVDrrollo del espíritu crítico propio y de VXVDOXPQRVGHPRGRTXHDSUHQGDQD YDORUDU MX]JDU \ VRSHVDU OD YHUDFLGDG alcance e importancia de cuanta inforPDFLyQ UHFLEDQ D WUDYpV GH GLVWLQWRV PHGLRV Sin perjuicio de la legítima compenVDFLyQ TXH HO GRFHQWH WLHQH GHUHFKR D UHFLELUSRUHOWUDEDMRTXHUHDOL]DVXDFWXDFLyQ VH UHJLUi SRU HO principio del desinterés 'DGRHOFDPELRFRQWLQXRDOTXHHVWiVRmetida la labor de la docencia, así como HO PDUFR LQVWLWXFLRQDO \ VRFLDO HQ TXH se desarrolla, el docente debe adoptar como guía de conducta el principio de formación permanente TXH OH SHUmitirá responder del mejor modo a los GHVDItRVTXHFRQWLQXDPHQWHVHOHSODQWHDQ /D5HYLVWD Teniendo en cuenta la complejidad de ODV UHODFLRQHV TXH VH HVWDEOHFHQ HQ OD WDUHD GRFHQWH \ OD UHVSRQVDELOLGDG TXH LPSOLFD DVt FRPR OD QHFHVLGDG GH DUPRQL]DU ODV QRUPDV HVWDEOHFLGDV FRQ ORV LPSHUDWLYRV pWLFRV VH KDFH QHFHVDULD OD FRQFUHFLyQ GH WRGRV HVWRV SULQFLSLRV JHQHUDOHV HQ XQ &yGLJR GHRQWROyJLFRTXHGHWDOOHWRGRV\FDGDXQRGHORV FRPSURPLVRV\GHEHUHVGHOEXHQSURIHVLRQDO 'LFKR &yGLJR GHEH VHUYLU SDUD TXH HO SURIHVRU FRQR]FD \ DVXPD SOHQDPHQWH VXV REOLJDFLRQHV SHUR WDPELpQ SDUD TXH OD VRFLHGDG OH RWRUJXH OD FRQ¿DQ]D \ OD DXWRULGDG QHFHVDULDV SDUD DOFDQ]DU OD HGXFDFLyQ GH FDOLGDG TXH DQKHOD \ GHPDQGD SDUD VXV KLMRV 3RUWRGRHOORHO&RQVHMR*HQHUDOGH&ROHJLRV 2¿FLDOHV GH 'RFWRUHV \ /LFHQFLDGRV HQ )LORVRItD\/HWUDV\HQ&LHQFLDVGHO(VWDGR(VSDxROHVWDEOHFHHOVLJXLHQWH&yGLJR'HRQWROyJLFRGHOD3URIHVLyQ'RFHQWHTXHGHEHUiVHU asumido y aceptado por cuantos ejercen esta SURIHVLyQHVWRHVORV0DHVWURVGH(GXFDFLyQ ,QIDQWLOORV0DHVWURVGH(QVHxDQ]D3ULPDULD ORV0iVWHUHQ(QVHxDQ]D6HFXQGDULDDVtFRPR FXDQWRV GHVDUUROOHQ XQD IXQFLyQ HGXFDWLYD \ GRFHQWHHQFHQWURVGH(QVHxDQ]D,QIDQWLO3ULPDULD6HFXQGDULD\GH)RUPDFLyQ3URIHVLRQDO /D YLJLODQFLD GHO FXPSOLPLHQWR GH ORV FRPSURPLVRV\GHEHUHVUHFRJLGRVHQHVWH&ydigo corresponderá a cada uno de los Colegios 2¿FLDOHVDWUDYpVGHVXVHVWDWXWRV\VXVPHFDQLVPRVGLVFLSOLQDULRV 1. Compromisos y deberes en relación con el alumnado &RQWULEXLUDFWLYDPHQWHDOHMHUFLFLR HIHFWLYR GHO SULQFLSLR FRQVWLWXFLRQDO GHO GHUHFKRDODHGXFDFLyQSRUSDUWHGHODOXPQDGR 3URPRYHUODIRUPDFLyQLQWHJUDOGHO DOXPQDGR D WUDYpV GH XQD DWHQFLyQ SHUVRQDOL]DGD\XQDUHODFLyQGHFRQ¿DQ]DTXHFRQWULEX\DDIRPHQWDUODDXWRHVWLPDODYROXQWDGGH VXSHUDFLyQ\HOGHVDUUROORGHODVFDSDFLGDGHV SHUVRQDOHV 7UDWDU MXVWD \ HTXLWDWLYDPHQWH DO alumnado, sin aceptar ni permitir prácticas GLVFULPLQDWRULDV SRU QLQJ~Q PRWLYR DVRFLDGR a características o situaciones personales, soFLDOHVHFRQyPLFDVRGHFXDOTXLHURWURWLSR 3URSRUFLRQDU DO DOXPQDGR XQ VLVWHPDHVWUXFWXUDGRGHFRQRFLPLHQWRV\KDELOLGDGHVTXHOHSHUPLWDDYDQ]DUHQVXGHVDUUROOR SHUVRQDOGDUUHVSXHVWDDGHFXDGDDODVQXHYDV VLWXDFLRQHVTXHVHOHSODQWHHQ\DFFHGHUHQODV PHMRUHVFLUFXQVWDQFLDVSRVLEOHVDODYLGDDGXOWD\DXQDFLXGDGDQtDDFWLYD $WHQGHU DGHFXDGDPHQWH D OD GLYHUVLGDG GH FLUFXQVWDQFLDV \ VLWXDFLRQHV SHUsonales del alumnado, ofreciendo a todos la posibilidad de desarrollar sus capacidades y SURIXQGL]DUVXIRUPDFLyQHQORVGLVWLQWRVFDPSRVGHOVDEHU 1RDGRFWULQDUDODOXPQDGRIRPHQtando el desarrollo del juicio crítico y ecuánime sobre la realidad y sobre sí mismos y SURPRYLHQGRODE~VTXHGDGHODYHUGDGFRPR SULQFLSLRUHFWRUGHOVDEHU $GRSWDU WRGDV ODV PHGLGDV SUHFLVDVSDUDVDOYDJXDUGDUODOLEHUWDGODGLJQLGDG \ OD VHJXULGDG ItVLFD SVLFROyJLFD \ HPRFLRQDO GHODOXPQDGR $WHQGHU\HQFDX]DUDGHFXDGDPHQte las reclamaciones legítimas del alumnado HQ HO HMHUFLFLR GH OD GRFHQFLD \ GH OD IXQFLyQ WXWRULDO *XDUGDU HO VHFUHWR SURIHVLRQDO HQ UHODFLyQFRQORVGDWRVSHUVRQDOHVGHODOXPQDGRGHTXHVHGLVSRQJDHQHOHMHUFLFLRSURIHVLRQDOGHODGRFHQFLD 2. Compromisos y deberes en relación con las familias y los tutores del alumnado 5HVSHWDUORVGHUHFKRVGHODVIDPLOLDV\ORVWXWRUHVHQUHODFLyQFRQODHGXFDFLyQ GH VXV KLMRV DUPRQL]iQGRORV FRQ HO HMHUFLFLR de la autoridad docente y con el cumplimiento GHORVSUR\HFWRVHGXFDWLYRVDGRSWDGRV )DYRUHFHUODFRRSHUDFLyQHQWUHODV familias y el profesorado, compartiendo la resSRQVDELOLGDGHGXFDWLYDHQORVWHPDVTXHDIHFWHQDDPEDVSDUWHV\SURSLFLDQGRXQDUHODFLyQ GHFRQ¿DQ]DTXHSURPXHYDODSDUWLFLSDFLyQD WUDYpVGHORVFRUUHVSRQGLHQWHVyUJDQRV\DVRFLDFLRQHV 3URSRUFLRQDUDODVIDPLOLDV\ORVWXWRUHV OD LQIRUPDFLyQ QHFHVDULD DFHUFD GH ORV SUR\HFWRVHGXFDWLYRVGHOFHQWURODSURJUDPDFLyQGRFHQWH\ORVFULWHULRVGHHYDOXDFLyQHVWDEOHFLGRVHQHOiPELWRTXHFRUUHVSRQGD 3URSRUFLRQDUDODVIDPLOLDV\ORVWXWRUHVLQIRUPDFLyQDFHUFDGHOSURFHVRHGXFDWLYRGHVXVKLMRVHOJUDGRGHFRQVHFXFLyQGHORV REMHWLYRV SURSXHVWRV \ ODV HYHQWXDOHV GL¿FXOWDGHVTXHVHGHWHFWHQDVtFRPRODRULHQWDFLyQ DGHFXDGDDGLFKDVFLUFXQVWDQFLDV 5HVSHWDUODFRQ¿GHQFLDOLGDGGHODV informaciones proporcionada en el ejercicio de sus funciones por parte de las familias o tutoUHV 3. Compromisos y deberes en relación con la institución educativa 0RVWUDUHOPi[LPRUHVSHWRDOSUR\HFWR HGXFDWLYR GHO FHQWUR VLQ SHUMXLFLR GHO HMHUFLFLRGHODOLEHUWDGGHFiWHGUD 5HVSHWDU\KDFHUUHVSHWDUODVQRUmas de funcionamiento del centro y colaborar HQWRGRPRPHQWRFRQVXVyUJDQRVGHJRELHUQRORVGHSDUWDPHQWRVGLGiFWLFRVORVVHUYLFLRV GHRULHQWDFLyQSVLFRSHGDJyJLFDODVWXWRUtDV\ FXDOHVTXLHUDRWURVVHUYLFLRVGHODLQVWLWXFLyQ )DYRUHFHU OD FRQYLYHQFLD HQ ORV FHQWURVHGXFDWLYRVFRQWULEX\HQGRDPDQWHQHU XQDPELHQWHDGHFXDGRSDUDODHQVHxDQ]D\HO DSUHQGL]DMH XWLOL]DQGR ORV FDXFHV DSURSLDGRV SDUDUHVROYHUORVFRQÀLFWRVTXHSXHGDQVXUJLU \HYLWDQGRFXDOTXLHUWLSRGHYLROHQFLDItVLFDR SVtTXLFD 9HODUSRUHOEXHQHVWDGRGHPDQWHQLPLHQWR\OLPSLH]DGHPDWHULDOHVHLQVWDODciones, inculcando en los alumnos el respeto a ORVELHQHVFRPXQHV\S~EOLFRV (MHUFHUFRQGHGLFDFLyQODVUHVSRQVDELOLGDGHV GLUHFWLYDV R GH RWUR WLSR TXH VH GHVHPSHxHQ PDQWHQLHQGR FDQDOHV DELHUWRV de consulta y debate en el centro y actuando FRPRPRGHORGHFRQGXFWDDQWHORVFRPSDxHURV 9HODU HQ WRGD FLUFXQVWDQFLD SRU HO SUHVWLJLR GH OD LQVWLWXFLyQ HQ TXH VH WUDEDMD FRQWULEX\HQGRDFWLYDPHQWHDODPHMRUDGHVX FDOLGDG &RODERUDU FRQ OD LQVWLWXFLyQ \ FRQ ODVDXWRULGDGHVHGXFDWLYDVHQFXDQWDVFRQVXO- /D5HYLVWD tas e informaciones se realicen para un mejor RUGHQDPLHQWRGHODWDUHDHGXFDWLYD 4. Compromisos y deberes en relación con los compañeros $SRUWDUORVSURSLRVFRQRFLPLHQWRV FDSDFLGDGHV\DSWLWXGHVFRQHO¿QGHFUHDUXQ FOLPDGHFRQ¿DQ]DTXHSRWHQFLHHOEXHQWUDEDMRHQHTXLSR &RODERUDU OHDOPHQWH FRQ ORV FRPSDxHURV\FRQHOSHUVRQDOTXHSDUWLFLSDHQOD HGXFDFLyQSDUDDVHJXUDUXQDDFWXDFLyQFROHFWLYDFRRUGLQDGDTXHUHGXQGHHQEHQH¿FLRGHO DOXPQDGR\GHOFXPSOLPLHQWRGHORVREMHWLYRV HGXFDWLYRVGHODLQVWLWXFLyQ 5HVSHWDUHOHMHUFLFLRSURIHVLRQDOGH ORVFRPSDxHURVGHSURIHVLyQVLQLQWHUIHULUHQ VXWUDEDMRQLHQVXUHODFLyQFRQHODOXPQDGR ODVIDPLOLDV\ORVWXWRUHV 0DQWHQHUODREMHWLYLGDGHQODDSUHFLDFLyQ GHO WUDEDMR SURIHVLRQDO GH ORV FRPSDxHURVPRVWUDQGRHOGHELGRUHVSHWRDVXVRSLQLRQHV \ XWLOL]DQGR ODV YtDV HVWDEOHFLGDV SDUD manifestar la disconformidad con su actuaFLyQ *XDUGDU HO VHFUHWR SURIHVLRQDO HQ UHODFLyQFRQORVGDWRVSHUVRQDOHVGHORVFRPSDxHURVGHTXHVHGLVSRQJDHQHOHMHUFLFLRGH FDUJRVGHUHVSRQVDELOLGDG 5. Compromisos y deberes en relación con la profesión 'HVDUUROODU FRQ SURIHVLRQDOLGDG OD HQVHxDQ]D HQ HO iPELWR GRFHQWH TXH FRUUHVponda, actuando con autonomía y atendiendo a las necesidades de desarrollo del alumnado, D OD QRUPDWLYD HVWDEOHFLGD \ D ORV SUR\HFWRV HGXFDWLYRVGHOFHQWURHQTXHVHGHVHPSHxDOD WDUHDGRFHQWH 'HVDUUROODUXQHMHUFLFLRSURIHVLRQDO TXH GHPXHVWUH XQRV DOWRV QLYHOHV GH FRPSHtencia, un buen dominio de la especialidad y una conducta adecuada a los principios consWLWXFLRQDOHVTXHFRQVWLWX\HQHOIXQGDPHQWRGH ODFRQYLYHQFLDFLXGDGDQD $VXPLU OD UHVSRQVDELOLGDG SURSLD HQ DTXHOORV iPELWRV GH DFWXDFLyQ TXH VRQ /D5HYLVWD FRPSHWHQFLDSURIHVLRQDOGHORVGRFHQWHV $VXPLUODREOLJDFLyQGHODIRUPDFLyQSHUPDQHQWHGDGRHODYDQFHFRQVWDQWHGHODFLHQFLDGHODVQXHYDVWHFQRORJtDV\GHODUHDOLGDG VRFLDO &RQWULEXLU DO SURJUHVR GH OD SURIHVLyQDWUDYpVGHODDFWXDOL]DFLyQGLGiFWLFD\ FLHQWt¿FDHOSHUIHFFLRQDPLHQWRSURIHVLRQDOOD LQYHVWLJDFLyQ\ODLQQRYDFLyQHGXFDWLYD &RQWULEXLU D OD GLJQL¿FDFLyQ VRFLDO GH OD SURIHVLyQ GRFHQWH \ GHIHQGHU \ KDFHU UHVSHWDUORVGHUHFKRVTXHOHFRUUHVSRQGH 6. Compromisos y deberes en relación con la sociedad $VXPLU \ FXPSOLU ORV GHEHUHV GH ciudadanía, actuando con lealtad a la sociedad y a las instituciones, en el marco de la ConstiWXFLyQHVSDxROD\ODQRUPDWLYDYLJHQWH 'HVDUUROODUXQDDFWXDFLyQGRFHQWH DFRUGHFRQORVYDORUHVTXHDIHFWDQDODFRQYLYHQFLDHQVRFLHGDGWDOHVFRPROLEHUWDGMXVWLcia, igualdad, pluralismo, tolerancia, comprenVLyQFRRSHUDFLyQUHVSHWR\VHQWLGRFUtWLFR 3URPRYHU XQD HGXFDFLyQ SDUD HO HMHUFLFLRDFWLYRGHODFLXGDGDQtD\HOORJURGH XQDFRQYLYHQFLDEDVDGDHQODLJXDOGDGGHGHUHFKRVODDXVHQFLDGHGLVFULPLQDFLyQODOLEHUWDGSHUVRQDOODMXVWLFLD\HOSOXUDOLVPR &RQWULEXLUDOGHVDUUROORGHOHVStULWX FUtWLFR\GHDFWLWXGHVUHÀH[LYDV\FRPSURPHWLGDVFRQODPHMRUDGHODVFRQGLFLRQHVHQTXH VHGHVHQYXHOYHODYLGDVRFLDO\ODUHODFLyQVRVWHQLEOHFRQHOHQWRUQR &RODERUDUDFWLYDPHQWHHQODGLQDPL]DFLyQGHODYLGDVRFLRFXOWXUDOGHVXHQWRUQR Aprobado por el Pleno del Consejo *HQHUDOGH&ROHJLRV2¿FLDOHVGH'RFWRUHV y Licenciados en Filosofía y Letras y en Ciencias, en su sesión 6 de noviembre de 2010. Recordando a Miguel Delibes El 23 de abril de 1946 contrajo matrimoQLR FRQ ÈQJHOHV GH &DVWUR TXLHQ SRVWHULRUPHQWH se convirtió en una de sus mayores inspiraciones literarias. La muerte de su mujer en 1974 lo marcó profundamente; su enfermedad posterior detuvo su carrera literaria y se mantuvo bastante retirado hasta su muerte en 2010. Fue después de contraer matrimonio cuando comenzó la carrera literaria de Miguel Delibes. En 1947 recibió el Premio Nadal por La sombra del Ciprés es alargada$TXtHVÈYLODODFLXGDG PXHUWDGHIUtRSHWUL¿FDGDHQODSREUH]DODWUDGL ción y el aislamiento, con su cementerio entre el pino y el ciprés la clave total de la obra. En 1949 publica Aún es de día, de tendencias naturalistas, con una atmósfera provinciana y estrecha. Delibes eleva la desgracia y la mendicidad a categoría vital, bien de acuerdo con tantos aspectos de la realidad diaria de la España del momento. & uando se cumple un año de la muerte de Miguel Delibes (Valladolid 12 de marzo de 1910) rendimos nuestro homenaje a uno de los escritores más importantes de nuestra literatura. Miguel Delibes nació en Valladolid el 17 de octubre de 1920. Cursó sus estudios en el colegio de Lourdes. Tras estallar la Guerra Civil Española, se enroló como voluntario en la Marina y prestó servicio en el crucero Canarias. En 1939 al concluir la contienda regresó a su ciudad natal e ingresó en OD(VFXHODGH&RPHUFLR7UDV¿QDOL]DUHVWDFDUUHUD inició la de Derecho y se matriculó en la Escuela de Artes \2¿FLRVORTXHOHVLUYLySDUD mejorar sus dotes artísticas y ser contratado en 1941 como caricaturista en el Norte de Castilla, el diario vallisoletano por excelencia. Su primer artículo periodístico fue: “ El deporte de la caza mayor”, y obtuvo el carné de periodista profesional en 1943. El diario le otorgó el cargo de redactor y se ocupó de la sección dedicada a las críticas cinematoJUi¿FDVDODYH]TXHUHDOL]DED caricaturas. Dos años más tarde, obtuvo la cátedra de Derecho Mercantil y comenzó a impartir clases en la Escuela de Comercio. En 1950 se inicia una nueva etapa en la carrera del escritor con la publicación de: El Camino. Desaparece el estilo narrativo convencionalmente realista; estamos ante un mundo visto con ojos infantiles, los tres niños de un pueblo y en una vida TXH VH QRV DSDUHFH WDQ DXWpQWLFD 'HOLEHV VLHQWH nostalgia de un mundo feliz e idílico, destruido por la civilización, en curiosa mezcla de roussonianismo escapista y de reaccionarismo. 'HOLEHV MXVWL¿FD HO p[LWR GH (O &DPLQR GL ciendo: “en este libro nos encontramos a nosotros mismos cuando éramos niños, nos ayuda a reconstruir un mundo -el de la infancia- brutalmente aniquilado por la técnica moderna. Hoy más que nunca gusta el hombre de recuperar su conciencia de niño, de evocar una etapa -tal vez la única que merece ser vividacuyo encanto, cuya fascinación sólo advertimos cuando ya, se nos ha escapado de entre los dedos” (QDEULyXQDHWDSDHQODTXHSXEOLFD ba una nueva obra prácticamente anual: Mí idolatrado hijo Sisi (1953) La partida (1954) Diario de un cazador (1955), premio Nacional de NarraWLYD /D FD]D D OD TXH 'HOLEHV HUD D¿FLRQDGR HV un tema recurrente en esta y otras obras Diario de un emigrante (1958) y La hoja roja (1959), de contenido existencialista, donde un fotógrafo rememora su vida al borde de la jubilación. En 1962, Delibes en pleno apogeo literario publicó Las ratas, una de sus grandes obras, his- /D5HYLVWD toria construida a partir de una sucesión de anécGRWDV DXWRELRJUi¿FDV HQ ORVTXHHYRFDHODPELHQ te rural de un pueblo castellano desaparecido. Con esta obra ganó el Premio de la Critica. En los años siguientes pasó seis meses como profesor visitante del Departamento de Lenguas Extranjeras en la Universidad de Maryland. A su regreso publicó Cinco horas con Mario (1966), para algunos críticos su obra maestra. En ella una mujer, Carmen, vela el cadáver de su marido y realiza un monólogo interior lleno de reproches hacia él. El 1 de febrero de 1973, Miguel Delibes fue elegido miembro de la Real Academia de la Lengua, ocupando el sillón “e” y el 25 de mayo de 1975 proQXQFLyVXGLVFXUVRGHLQJUHVRTXHSRVWHULRUPHQWH editó con el titulo de Un mundo que agoniza con mensajes importantes sobre el sentido del progreso: “Muchos jóvenes del Este y del Oeste reclaman hoy un mundo más puro, seguramente como dice Burnet, por ser ellos la primera generación con DDT en la sangre y estroncio 90 en sus huesos. Porque si la aventura del progreso, tal como hasta el día la hemos entendido, ha de traducirse inexorablemente, en un aumento de la violencia y la incomunicación; GH OD DXWRFUDFLD \ OD GHVFRQ¿DQ]D GH OD LQ justicia y la prostitución de la Naturaleza; del VHQWLPLHQWRFRPSHWLWLYR\GHOUH¿QDPLHQWRGH la tortura; de la explotación del hombre por el hombre y la exaltación del dinero, en ese caso, yo, gritaría ahora mismo con el protagonista de una conocida canción americana”: “¡ Que paren la Tierra, quiero apearme !”. (VWHGLVFXUVRVLJQL¿FDFRPSUHQGHUSURIXQ damente toda la obra de Miguel Delibes y su lectura contra el falso progreso. En esta etapa de apogeo también publicó: El príncipe destronado y El disputado voto del Señor Cayo. En 1980 el VII Congreso de Libreros, celebrado en Valladolid rindió homenaje al escritor. El gran título de este periodo fue Los Santos inocentes, publicado en 1981. Mues- /D5HYLVWD tra la vida en un cortijo, las andanzas del señorito Ivan, D¿FLRQDGR D FD]DU SRU HQ cima de todo, la dureza de la existencia cotidiana y del sometimiento al amo, y los KXPLOODGRV TXH GDQ WLWXOR D la novela. Una dramática KLVWRULDWHMLGDFRQSHTXHxRV incidentes de todos los días. Tras la publicación de su última gran obra El hereje, homenaje a Valladolid, publicada en 1998 y por la TXHUHFLELyHO3UHPLR1DFLR nal de Narrativa como reconocimiento, su carrera prácticamente se detuvo. Fue reconocido en su ciudad con la creación de la Ruta del Hereje, basada en su novela y con la construcción del Centro &XOWXUDO0LJXHO'HOLEHVTXHHVWDQWRFRQVHUYDWRULR y auditorio, como centro de convenciones. Las obras de Delibes están escritas en un HVWLOR UHFLR \ FODUR TXH OHV GD XQ DWUDFWLYR LQPH GLDWR 7LHQHQ XQD KRQUDGH] \ XQD GLJQLGDG TXH impone respeto. Delibes, con su suave apelación a la decencia, critica seriamente la sociedad. Fue XQFDWyOLFRFRPEDWLYRTXHRSLQDTXHHQ(VSDxDKD\ una lamentable falta de verdadero cristianismo. 6XVEODQFRVVRQORVGHFXDOTXLHUSHUVRQDGLJQDOD hipocresía, la intolerancia, el egoísmo, la codicia. Han sido innumerables los reconocimientos y homenajes al escritor. Destaca: el Premio Príncipe de Asturias de las LeWUDV HQ UHFLELGR H[ DHTXR FRQ *RQ]DOR 7R rrente Ballester. La comunidad autónoma de Castilla y León le entregó en noviembre de 2009 la Medalla de Oro de Castilla y León como reconocimiento por su “ GHIHQVDGHOFDVWHOODQR³FDOL¿FDQGRDODXWRUFRPR “ maestro de narradores “. Numerosas entidades culturales propusieron a Miguel Delibes como candidato a Premio Nóbel. Muchas de sus obras han sido adaptadas al cine y al teatro con gran éxito. Bibliografía Los Santos Inocentes. Editorial Planeta Un mundo que agoniza. Editorial Plaza y Janés El camino. Editorial Destino Cinco horas con Mario. Editorial Destino Historia Social de la Literatura española. Varios autores. Editorial Castalia G.G. Brown: Historia de la Literatura Española Siglo XX. Editorial Ariel Angel Valbuena Prat: Historia de la Literatura Española. Tomo III. Editorial Gustavo Gili. S. MARÍA JESÚS RECIO SÁNCHEZ Licenciada en Filología Románica COLEGIADA 3578 FAMILIA-ESCUELA: UNA RESPONSABILIDAD COMPARTIDA José L. Viguer Sánchez. Maestro y Especialista en Ed. Infantil. Lic. Antropología Social y Cultural. Lic. Ciencias Religiosas. ( n el presente artículo, quiero haFHU XQD UHÀH[LyQ VREUH DTXHOORV DVSHFWRV TXH PDUFDQ OD UHODFLyQ entre padres y maestros, familia y escuela, en la difícil tarea que a DPERVOHVFRQFLHUQHODeducación de los hijos. VXVKLMRVWHQLHQGRLQFOXVRHOGHUHFKR\ODREOL JDFLyQGHFRQRFHUHO3UR\HFWR(GXFDWLYRdocumento que materializa el proceso de toma GHGHFLVLRQHVTXHGH¿QHQODLGHQWLGDGGHXQ centro y de las etapas o enseñanzas que en él se desarrollan), pudiendo así contrastarlo con VX PDQHUD GH SHQVDU VXV YDORUHV REMHWLYRV y proyectos de manera que sean conocedores GHFyPRYDQDHGXFDUDVXVKLMRV &RQVFLHQWH GH TXH OD ODERU HGXFDWLYD HV tarea de padres y educadores, cada uno con VX UHVSRQVDELOLGDG \ FDUDFWHUtVWLFDV OD UHOD FLyQ IDPLOLDHVFXHOD HV XQD H[LJHQFLD LQGLV SHQVDEOHHQODHGXFDFLyQ\DTXHVXIUHQWRGDV ODVLQÀXHQFLDVGHOPHGLRTXHDFWXDOPHQWHQRV ofrecen los modelos postmodernos. La familia, núcleo de la sociedad, es escuela de valores donde se educan, por contagio, todos los que la integran. ,QGLVSHQVDEOHVORV GLIHUHQWHV FDQDOHVGH FRPXQLFDFLyQ \ XQD DFFLyQ FRRUGLQDGD SDUD que los niños se desarrollen intelectual, emocional y socialmente en las mejores condiciones. Por ello, la suma del esfuerzo de los dos EDOXDUWHVGHHVHSURFHVRODIDPLOLD\ODHVFXH ODHVVHJ~QORVH[SHUWRVHOFDPLQRDVHJXLU /DVLQWRQtDHQWUHORVGRViPELWRVYLWDOHV GHO QLxR DGHPiV GH JHQHUDU FRQ¿DQ]D HQWUH padres, madres y profesores, estimulará la idea de que se encuentra en dos espacios diferentes pero complementarios. Los padres y madres, no solo pueden, VLQR TXH GHEHQ SDUWLFLSDU HQ OD HGXFDFLyQGH (QODPHGLGDHQTXHORVFHQWURVHVFROD res y las familias comparten, se puede pensar HQ TXH VH D~QDQ HVIXHU]RV SDUD DOFDQ]DU HO ¿QFRP~QTXHVHWUDGXFHHQODIRUPDFLyQGH QLxRV\QLxDVUHVSRQVDEOHVPDGXURV\FDSD FHV GH DEVRUEHU FDGD XQR GH DFXHUGR D VXV capacidades, los conocimientos que les ofrece la escuela. 'HVGHODH[SHULHQFLDGHOGtDDGtDH[SH rimento y siento que es muy importante la DPLVWDGXQDFRQ¿DQ]DXQFOLPDIDPLOLDUHQ WUHSURIHVRUHV\SDGUHVGHVFXEULU\FRPSDUWLU LQTXLHWXGHVQXHYDV«(VXQDEXHQDIRUPDSDUD TXHHOFHQWURUHFRQR]FDTXHVXODERUHVFRP prendida, apoyada, reconocida y estimada por los padres, y que encuentra en ellos sus mejoUHVFRODERUDGRUHV Buenos ejemplos tenemos y conocePRV« XQ $03$ R $&03 $VRFLDFLyQ &DWyOLFD 3DGUHV GH $OXPQRV XQD UHODFLyQ SHFXOLDU GH FRQ¿DQ]DVHUYLFLRGHYHUGDGHURWUDEDMRDEQH /D5HYLVWD JDGR \ YDOR rado por el tiempo de deGLFDFLyQ GHV de la mañana hasta la tarde ¡me consta y OR REVHUYR \ todo ello en asuntos concernientes a OD HGXFDFLyQ de sus hijos/ DV FRODERUD FLyQ HQ GLIHUHQWHV DFWLYLGDGHV WDQWR GHSRUWL YDV FRPSOHPHQWDULDV \ H[WUDHVFRODU SURSR QHUSURPRYHU\RUJDQL]DUDFWLYLGDGHVIDFLOLWDU ODUHSUHVHQWDFLyQ\SDUWLFLSDFLyQUHSUHVHQWDU a los padres y cualesquiera otras que, en el PDUFRGHODQRUPDWLYDDTXHVHUH¿HUHQVHOH DVLJQDQ« 3DUD TXH OD WDUHD GH HGXFDU IUXFWL¿TXH ODIDPLOLD\ODHVFXHODKDQGHWUDEDMDUGHXQD IRUPDFRRUGLQDGD - (QVHxDQ]D GH YDORUHV QRUPDV \ FRV WXPEUHV - 'HVDUUROORGHKDELOLGDGHVSDUDODYLGD - (GXFDFLyQHQGHVWUH]DVEiVLFDVSDUDXQ EXHQDSUHQGL]DMH HVIXHU]RVSDUDORJUDUPHMRUDUVXVWDQFLDOPHQWH HOp[LWRHGXFDWLYR )XQGDPHQWDO OD HVWLPXODFLyQ GHVGH OD SURSLD UHDOLGDG IDPLOLDU +D YHQLGR D VHU XQ aprendizaje para los propios padres y madres para ser así continuadores y partícipes de lo TXHVHYDKDFLHQGRHQHOFHQWUR <VREUHWRGRODUHODFLyQHVWUHFKDIDPLOLD tutor, esencial para acompañar el crecimiento \ODPDGXUDFLyQGHODOXPQR Hay que desarrollar las aptitudes del niño GHQWUR GHO iPELWR FRQFUHWR D\XGiQGROH SD dres y educadores a adquirir criterios propios TXHKDJDQSRVLEOHODFRQVWUXFFLyQGHSHUVRQDV capaces de tomar sus propias decisiones y su SURSLRFDPLQRHQODYLGD La familia y la escuela son los dos conWH[WRV PiV LPSRUWDQWHV SDUD HO GHVDUUROOR KXPDQR (O SRWHQFLDO H LQÀXHQFLD GH DPERV FRQWH[WRVDXPHQWDUiVLHQWUHDPERVVLVWHPDV VHHVWDEOHFHQUHODFLRQHV ÀXLGDVFRPSOHPHQ WDULDV FRUGLDOHV \ FRQVWUXFWLYDV TXH WHQJDQ FRPR REMHWR RSWLPL]DU HO GHVDUUROOR GH QXHV tros niños y niñas... (V PX\ LPSRUWDQWH TXH ORV FHQ WURV HGXFDWLYRV HVWpQ DELHUWRV DO HQWRU QR DO FRQWH[WR HQ HO TXH VH HQFXHQ WUDQ \ D ORV GLVWLQWRV DJHQWHV HGXFDGRUHV - 7UDQVPLVLyQ GH QRUPDV \ UHVSRQVDELOL dades. Pero, ¿qué es la corresponsabilidad en la educación" $QWH WRGR FRDFFLyQ $F FLyQFRQMXQWDTXHHQODHGXFDFLyQGHVDUUROOD PRVHVFXHODIDPLOLDHQWRUQR7RGRVORVDJHQ WHVTXHLQWHUYLHQHQHQODHGXFDFLyQVRQFRSUR WDJRQLVWDV (QWLHQGRODFRUUHVSRQVDELOLGDGGHVGHGRV SXQWRVGHYLVWD $Oexterior de la familia, entre ésta y la escuela. $Ointerior de la familia, entre todos los PLHPEURVGHODPLVPD La “corresponsabilidad” entre padres, PDGUHV\GRFHQWHVHVODFODYHHQHOHVFHQDULR GHODFRPXQLGDGHGXFDWLYDPi[LPDH[SUHVLyQ HQ OD TXH TXHUHPRV TXH FRQÀX\DQ WRGRV ORV /D5HYLVWD /D HVFXHOD WLHQH TXH VDEHU DSURYHFKDU todos los recursos que se ponen a su alcance, \ FRQYHUWLUORV HQ HO YDORU SULQFLSDO GH OD SUR SLDFRPXQLGDG\DTXHFRQHOORVVHSRVLELOLWDUD XQD IRUPDFLyQ PiV ULFD FRPSOHWD H LQWHJUDO de nuestros niños y niñas. & 8 5 6 2 El curs “El Patrimoni natural i cultural de la Tinença de Benifassá i del riu Sénia” programat en els mesos d’octubre-novembre 2010 del que heu ƉŽŐƵƚůůĞŐŝƌƵŶĂƌĞƐƐĞŶLJĂĞŶů͛ƷůƟŵĂƌĞǀŝƐƚĂǀĂƟŶĚƌĞƵŶŐƌĂŶğdžŝƚ͘ůƐĐŽůͼůĞŐŝĂƚƐƋƵĞĞůƐǀĂŶĨĞƌǀĂŶĐŽŶƐƚĂƚĂƌƋƵĞ͗ǀĂŶĚŝƐĨƌƵƚĂƌĚĞůďĞůůƉĂŝƐĂƚŐĞĚ͛ĞƐƚĂ njŽŶĂ͖ǀĂŶĐŽŶĠŝdžĞƌĞŶƉƌŽĨƵŶĚŝƚĂƚůĂƐĞƵĂŶĂƚƵƌĂůĞƐĂŝĞƐǀĂŶĚŝǀĞƌƟƌĐŽŵƉĂƌƟŶƚĞdžƉĞƌŝğŶĐŝĞƐĞŶůĞƐǀĞƚůĂĚĞƐ͘ƐƉĞƌĂŝdžžƋƵĞƚŽƌŶĞŵĂƉƌŽŐƌĂŵĂƌƵŶĂůƚƌĞ ĐƵƌƐĂŵďůĞƐŵĂƚĞŝdžĞƐĐĂƌĂĐƚĞƌşƐƟƋƵĞƐ͘ hZ^͗>WdZ/DKE/D/D/Ed>/>^W/^d'^>D^dZdKD ZhZ^/d/ ϭ͘ͲK:d/h^ - Conèixer directament el paisatge natural i l’antròpic de la nostra comarca ͲZĞĐŽŶğŝdžĞƌĚ͛ƵŶĂĨŽƌŵĂƉƌăĐƟĐĂĞůƐƌĞĐƵƌƐŽƐĚŝĚăĐƟĐƐƉƌĞƐĞŶƚƐĞŶĞůƉĂŝsatge - Analitzar els elements puntuals i generals que conformen els nostres paisatges - Conèixer els processos generadors i modeladors del paisatge - Apreciar l’existència en la comarca de llocs de gran interès per la seua singularitat, bellesa o condicions tant naturals com del paisatge humanitzat - Diferenciar i situar els riscos naturals o induïts que puguen afectar la zona ͲZĞůĂĐŝŽŶĂƌůĂƉƌĞƐğŶĐŝĂŚƵŵĂŶĂĂŵďůĂƉƌŽďůĞŵăƟĐĂĂŵďŝĞŶƚĂů Ϯ͘ͲKEd/E'hd^͗ ;ƐǀĞƵƌĂŶ͕ĂŶĂůŝƚnjĂƌĂŶŝĞdžƉůŝĐĂƌĂŶĚŝƌĞĐƚĂŵĞŶƚĂůůůŽĐ͕ al camp, a la natura) ůĞŵĞŶƚƐ'ĞŽŐƌăĮĐƐ͗ >ŽĐĂůŝƚnjĂĐŝſŝĐĂƌĂĐƚĞƌşƐƟƋƵĞƐ Clima Usos del territori ůĞŵĞŶƚƐ'ĞŽůžŐŝĐƐ Relleu i geomorfologia Roques i minerals Agents i processos modeladors del relleu El Maestrat, la Tinença i els Ports en relació a la dĞĐƚžŶŝĐĂĚĞƉůĂƋƵĞƐŝůĂĚĞƌŝǀĂĐŽŶƟŶĞŶƚĂů Hª geològica breu ůĞŵĞŶƚƐďŝŽůžŐŝĐƐ Botànics Zoologia Ecosistemes ůĞŵĞŶƚƐĂŶƚƌžƉŝĐƐ Breu descripció històrica Patrimoni històric i etnològic Paisatge rural ƵůƟƵƐ Arquitectura rural Arqueologia industrial WƌŽďůĞŵăƟĐĂĂŵďŝĞŶƚĂů Riscos Impactes ambientals Singularitats Punts d’interès natural ͞ƉĂŝƐĂƚŐşƐƟĐ “ geològic Parcs naturals Arbres mil·lenaris DŝĐƌŽƌĞƐĞƌǀĞƐĚĞŇŽƌĂ Art rupestre ϯ͘Ͳ/^dZ/h/K/Z^ ϭ͘Ͳ>K^d>D^dZd͘^dKZEKZ;ϴŚ͘Ϳ >>dWE/^K> Recorregut͘ Delta S. Carles de la Ràpita, Vinaròs, Benicarló, Peníscola, ƐƉĞĐƚĞƐ͕ĞƐƉĂŝƐŽůůŽĐƐĂƌĞĐŽŶğŝdžĞƌ͗ La part sud del delta (Parc natural), gola del riu Sénia, graó litoral i penya-segats baixos, goles dels rius i barrancs inundades, cales i platges, penyal i tómbol de Peníscola, la marjal-prat de Peníscola (aiguamoll), Els ullals i el “riuet”. ůƐƉƵŶƚƐĚ͛ŝŶƚĞƌğƐŐĞŽůžŐŝĐ͕ŶĂƚƵƌĂůŝƉĂŝƐĂƚŐşƐƟĐ͘ >ĂĨŽƌƟĮĐĂĐŝſĚĞWĞŶşƐĐŽůĂŝĞůƐĞƵĐĂƐƚĞůůƚĞŵƉůĞƌ͘͘>͛ĂƌƋƵŝƚĞĐƚƵƌĂƌƵƌĂů de la marjal. Les torres de guaita. ůƚƵƌŝƐŵĞ͕ĞůĐĂŽƐƵƌďĂŶşƐƟĐŝĞůƐĞƵŝŵƉĂĐƚĞĂŵďŝĞŶƚĂů Ϯ͘Ͳ>K^d>D^dZd͘^dKZ^h;ϴŚ͘Ϳ >^WZ^EdhZ>^>^ZZ͛/Zd/>DZ:> dKZZ>EͲE^ Recorregut Peníscola, serra d’Irta (Parc natural), Alcossebre, Prat de Torreblanca-Cabanes (Parc natural) ƐƉĞĐƚĞƐ͕ĞƐƉĂŝƐŽůůŽĐƐĂƌĞĐŽŶğŝdžĞƌ͗ Serra d’Irta ( parc natural, penya-segats, ullals costaners, ventalls alluvials, platges, dunes, vegetació, ...), el ventall-delta del riu de les Coves, Parc natural del Prat de Torreblanca-Cabanes ( aiguamoll, torberes, ....). El impacte ambiental ůƐƉƵŶƚƐĚ͛ŝŶƚĞƌğƐŐĞŽůžŐŝĐ͕ŶĂƚƵƌĂůŝƉĂŝƐĂƚŐşƐƟĐ͘ L’arquitectura rural de la serra. Les torres de guaita. ϯ͘Ͳ>/yD^dZd/EdZ/KZ;ϴŚ͘Ϳ Recorregut Vinaròs, serra de la Misericòrdia, Cervera, S. Mateu, Tírig, La Valltorta, Albocàsser, La Jana, Canet lo Roig, Traiguera. Aspectes, espais o llocs a reconèixer: La Plana de Vinaròs, les muntanyes litorals i prelitorals, els puig, les foies (fosses) interiors, “ grabens i horts “ tectònics, el riu Servol, la rambla de Cervera, el barranc de la Valltorta. ůƐƉƵŶƚƐĚ͛ŝŶƚĞƌğƐŐĞŽůžŐŝĐ͕ŶĂƚƵƌĂůŝƉĂŝƐĂƚŐşƐƟĐ͘ L’arquitectura rural de pedra en sec, ermites, oliveres mil·lenàries, fonts romanes, Via Augusta. L’art rupestre i el museu de la Valltorta ϰ͘Ͳ>^DhEdEz^/>W^>Z>Z/h ^ZsK>;ϴŚ͘Ϳ ZĞĐŽƌƌĞŐƵƚ͘ La Jana, Xert, port de Querol, Vallibona, Rosell. ƐƉĞĐƚĞƐ͕ĞƐƉĂŝƐŽůůŽĐƐĂƌĞĐŽŶğŝdžĞƌ͗ Els Ports i la Plana, les grans estructures tectòniques (falles, plegaments,). Vall i encaixament del riu Servol. Els riscos geològics. La mineria. “Caliches”, esculls, ullals, meandres encaixats, xafades de dinosaures, ůƐƉƵŶƚƐĚ͛ŝŶƚĞƌğƐŐĞŽůžŐŝĐ͕ŶĂƚƵƌĂůŝƉĂŝƐĂƚŐşƐƟĐ͘ Els boscos i la seua recuperació. Carrasques i roures centenaris. El carbó vegetal. Els masos. La singularitat del poble de Vallibona Territori de maquis i de la “Tresot” (la Pastora) dDWKZ>/d/MϯϱŚ͘ Quatre dies en dos caps de setmana ϳŝϴ͕ϮϭŝϮϮĚĞŵĂŝŐĚĞϮϬϭϭ WZK&^^KZ͗:͘sŝĐĞŶƚĂƌĚŽŶĂ'ĂǀĂůĚă DdZ/h>ĞŶĞů͘͘>͘WƌĞƵϯϱΦĐŽůͼůĞŐŝĂƚƐͬĂƐ ϲϬΦEŽĐŽůͼůĞŐŝĂƚƐͬĂƐ ŶƷŵĞƌŽŵşŶŝŵĚĞŵĂƚƌşĐƵůĂ͗ϭϱ hZ^DZ/d^͕WZ^Edd>KE^>>Z/͛h/MWZ>^h,KDK>K'/M͕>^/EdZ^^d^ZZ>Zd/&/dK&//> ͛^/^dE/,hZE͛WKZdZ&KdKLW/>ELD/E>^YhdZ>>EEEdZ^Wj>/^/>^YhdZ>>EEEdZ^WZ/sd^&KdKLW/>dϮKhEZd/&/d>/Z/M>^hEdZyWZ^^EdYh^MEdZ>>KZ^>Dd/yEh/MEK hE/sZ^/dZ/͘ Estada (per a qui ho necessite ). Hotel Casa Manolo. La Sénia. Preu persona/dia 25 €. Dret a desdejuni /D5HYLVWD J O R N A D A S Educación y diversidad cultural: del aula de acogida al aula ordinaria Va l e n c i a , 1 4 d e m a y o d e 2 0 1 1 ORGANIZAN OBJETIVOS La preocupación principal de los docentes sigue siendo cómo atender a la diversidad en el aula ordinaria. El alumnado inmigrante está bien atendido en las aulas de acogida, pero los auténticos problemas se plantean cuando se incorpora a las aulas ordinarias. Por lo tanto, en estas Jornadas se abordará el tema de la diversidad cultural y lingüística en los grupos clase, y se ofrecerán estrategias, recomendaciones y ejemplos de buenas prácticas. Público al que están dirigidas las Jornadas 3URIHVRUHVGHHGXFDFLyQEiVLFDPHGLD\VXSHULRUGLUHFWRUHVGHLQVWLWXFLRQHVHGXFDWLYDV\DOXPQRV&$3 PROGRAMA 9 h: Acto inaugural Representante de la Dirección General de la Integración de Inmigrantes. -RVH¿QD&DPEUD presidenta del Consejo General de Colegios de Doctores y Licenciados en Filosofía y Letras y en Ciencias. 0-HV~V5HFLR6iQFKH] decana del CDL de Valencia y Castellón. 5DIDHO&DUERQHOO3HULV director General de Ordenación y Centros de la Comunidad Valenciana. K&RQIHUHQFLDSOHQDULD La construcción socio pedagógica de la identidad cultural. ¿Del aula de acogida al aula ordinaria? -XDQ&DUORV&DVWHOOy0HOLi profesor de secundaria y doctor en Filosofía y Ciencias de la Educación. 11 h: Mesa redonda Educar: un esfuerzo de humanidad 0DULQD %ODQFR %DUULRV asesora de Compensación Educativa, Inmigración e Interculturalidad de la Comunidad Valenciana. -XDQ&DUORV&DVWHOOy0HOLi profesor de secundaria y doctor en Filosofía y Ciencias de la Educación. 9LFHQWD5RGUtJXH]$UUR\R profesora de centro privado y presidenta de la FERE. K7DOOHUHVGHEXHQDVSUiFWLFDV Cómo preparar un “aula ordinaria” (de primaria) para ser también aula de acogida 0DULQD%ODQFR%DUULRV licenciada en Psicopedagogía asesora de Compensación Educativa, Inmigración e Interculturalidad de la Comunidad Valenciana. Cómo preparar un “aula ordinaria” (de secundaria) para ser también aula de acogida 0DULWD0DFLDV0DUDVVD profesora de la Facultad de Ciencias Sociales de la Universidad de Valencia -XDQ&DUORV&DVWHOOy0HOLi profesor de secundaria y doctor en Filosofía y Ciencias de la Educación LUGAR &ROHJLR2¿FLDOGH'RFWRUHV\/LFHQFLDGRVHQ)LORVRItD\/HWUDVGH9DOHQFLD\&DVWHOOyQ$YGD7LUVRGH0ROLQD 46009 Valencia INFORMACIÓN E INSCRIPCIÓN Jornadas gratuitas Inscripción obligatoria por Internet: http://www.consejogeneralcdl.es; o telefónicamente: 915224597. Consejo General de Colegios de Doctores y Licenciados en Filosofía y Letras y en Ciencias %ROVD0DGULGGHDK7HO\ID[[email protected] Periodo de inscripción: hasta el 6 de mayo de 2011 Para más información: 963493910 [email protected] 6HH[SHGLUiXQFHUWL¿FDGRGHDVLVWHQFLD /D5HYLVWD Entrevista a: Francesc Català Gorges Director del C.P. Cervantes de Valencia Francesc Català Gorgues és, des de fa un any, el director del prestigiós col·legi públic Cervantes, de València. Diplomat en Magisteri, Paco Català aporta al col·legi no sols la seua experiència a la docència i la gestió, sinó la seua tranquil·la energia. Parla en valencià, sense pressa, pensant les seues paraules i segur d’elles. La seua expressió varia des del somriure acollidor quan parla dels seus alumnes, al posat sorrut amb el qual YDORUDHOVVHPSUHLQVX¿FLHQWVUHFXUVRVDPEHOVTXHFRPSWDSDVVDQWSHUO¶H[SUHVVLyGH cansament quan del que es parla és de l’obligatòria burocràcia del seu càrrec. Parlem al seu despatx, entre cridades telefòniques, consultes del personal administratiu o del professorat i cops tímids a la seua porta que anuncien la visita dels pares d’algun dels 599 alumnes. tar-ho just en un curs al que la casualitat ha fet que siga el centè. Vostè ja va ser director a un altre centre, anteriorment, però la seua vinculació amb el Cervantes ve d’antic. Sí, vaig estar de director en el C. P. de Daya Nueva, prop d’Almoradí i de Rojales, amb 180 alumnes, bastants d’ells immigrants. Però és cert que en acabar els meus estudis de magisteri vaig fer les pràctiques precisament en el Cervantes, el 1978. Després va venir el servei militar i en tornar vaig entrar com a monitor del menjador escolar, un dels elements més importants de la YLGD GLjULD GHO FROāOHJL RQ YDLJ URPDQGUH ¿QV D 1981. D’aquests anys recorde amb especial afecte els campaments que vaig organitzar a Xelva, Titaguas, Calles… amb els alumnes que vaig fer les meues primeres pràctiques i uns altres que vaig tenir en el menjador escolar. Gràcies a Facebook he retrobat a alguns dels que van ser els meus alumnes i m’ha sorprès gratament saber que ells ho recorden amb el mateix afecte. Alumnes que s’hauran sorprès de saber que el seu antic monitor és ara “el Dire”. El seu primer any com a director del Cervantes i va i coincideix amb la celebració dels Cent Anys del centre. ¿Pesa molt un collegi centenari? El col·legi en sí mateix no pesa i molt menys el fet de que tinga tanta història darrere seu. Si alguna cosa pot pesar és la responsabilitat i la satisfacció de, per dir-ho així, començar a represen- El sorprès he estat jo en saber els llocs on la vida ha portat a alguns. Un està a Mèxic, una altra a Bombai, però els recorde com si fos ahir mateix. Ha parlat d’alumnes immigrants. És la immigració un problema per a l’educació, FRPD¿UPHQDOJXQV" En absolut. Sens dubte la immigració és enriquidora. A data d’avui el 17% de l’alumnat del /D5HYLVWD Cervantes és d’origen immigrant, i hi ha representades 28 nacionalitats de quatre continents. Tot això es pot gestionar sense problemes, sempre que es compte amb els recursos adequats en matèria educativa i de compensatòria. Recursos que solen quedar-se curts quan hi ha una distribució desequilibrada i interessada dels xiquets i xiquetes immigrants. Som el col·legi del centre de la ciutat al que destinen la major part de la demanda d’escolarització pel que fa a famílies immigrants, i això que estem envoltats de col·legis concertats. No, la immigració no és un problema, els resultats de la seua gestió sí poden arribar a ser-ho. Dirigir un col·legi suposa batallar amb l’alumnat, les famílies, el professorat, l’administració i la burocràcia. Sincerament, quin és el seu cavall de batalla? No hi ha batalles, només treball, però per descomptat, per a mi, el pitjor és la paperassa excessiva. Exigeix un temps i un esforç enorme que sempre penses que hauria de dedicar-se a una altra cosa. Sobretot perquè tens la sensació de que no és sinó un ritual, un emplenar continuat de papers que poques vegades es llegeixen. I encara TXH OD LQIRUPjWLFD KDYLD G¶DMXGDU D VLPSOL¿FDU HO procés, ara com ara és més el que complica que el que resol. Perquè quan alguna cosa s’embulla informàticament solucionar-ho és encara més un embolic. Els gestors de l’educació valenciana parlen de vegades de co-pagament, de privatització, d’incorporar idiomes com el xinès. A què li sona? A xinès? El xinès almenys és de la Terra. Em sona a un llenguatge extraterrestre, al resultat de barrejar la gestió amb les idees personals, dóna la sensació de que no es toca de peus a terra en relació amb els veritables problemes dels col·legis. Tot això sol acabar en desviaments de recursos públics que són necessaris en altres àmbits més urgents. Ja ho va dir el primer director del Cervantes, José Villar Martín, en escriure-li al ministre del ram: “ante la falta de dinero, la única solución es el dinero”. Però és que n’hi ha, diners! El que fa falta és gastar-ho en el que realment és urgent i necessari. El pressupost dels col·legis no només és LQVX¿FLHQWVLQyTXHHOVUHWDUGVHQOHVDSRUWDFLRQV per part de la Conselleria són cada vegada majors. Costa portar endavant una gestió en la qual has d’estar contínuament pensant en com repartir el poc que tens i a qui cal pagar abans i qui pot esperar. Ja que estem, parlem de dos temes que fan butllofes: la religió a l’escola pública i la proposta de tornar als uniformes. /D5HYLVWD No tinc gens que dir del professorat que imparteix religió catòlica –perquè ara com ara no es pot parlar de religió de forma genèrica-, són estupends professionals i el seu treball és impecable. El que es pot parlar és de l’aplicació de la norma de forma general. Si es fa extensiu, hauríem d’impartir també islamisme, judaisme, protestantisme, budisme i quants “ismes” puga haver-hi entre l’alumnat. La meua opinió és que les creences religioses tenen ja el seu lloc adequat: les parròquies, les mesquites, les sinagogues… L’escola, almenys la pública, té altres objectius que complir i als quals destinar els seus esforços. Sobre el tema de l’uniforme, rebutge completament la idea que afavorisca la igualtat. Uniformitat no és igualtat. Els xiquets i les xiquetes poden ser completament iguals en drets i obligacions i alhora vestir del color i la forma que les famílies preferisquen; a més, sol ser molt més bonic. El Cervantes té ara dues línies en valencià i una en castellà. Un cas excepcional a València, on l’oferta en valencià està qüestionada. El valencià és un capritx, un dret, una obligació? Per descomptat és un dret i, si es treballa per a l’administració, una obligació. De fet, transformar una de les línies de castellà a valencià ha estat en resposta a la demanda de les famílies. Però, quan es pensava que era alguna cosa que estava ja arrelada, a poc a poc s’imposa la sensació de que s’està treballant per tractar-ho com un capritx que ha de deixar pas a coses més importants. Si alguna cosa tenim clar els que treballem i ensenyem en valencià és que la nostra llengua necessita ser reforçada dia a dia. Pensem en el futur. Dins de cinquanta anys el col·legi celebrarà el seu Sesquicentenari. Què li agradaria que es pogués celebrar, a més? M’agradaria que aquest Cervantes del futur gaudisca d’una distribució homogènia del seu alumnat, sense discriminacions. Que el nombre d’alumnes siga l’adequat i que puguen gaudir d’instal·lacions per a tots, que no s’haja de desdoblegar l’ús de les aules i que la ràtio no augmente d’any en any. I que qui porte la direcció en aquells dies tinga la sort de comptar, com jo, amb un Equip Directiu que em recolza en el projecte de centre, amb una AMPA que col·labora en tot el que se li sol·licita i amb un Claustre format pels millors professionals. Si compta amb aquests tres elements, arribar als dos-cents anys serà realment senzill. Enrique Díes Cusí Col. 13.472 &HQW$Q\VGHOFROjOHJL3XEOLF Cervantes de Valencia &ROjOHJLDPE3DVDW(VFRODGH)XWXU HUD FHUWDPHQW XQ OORF TXH SRJXpV IHU SHQVDU HQ O¶HGXFDFLyLODIRUPDFLyGHOV[LTXHWVL[LTXHWHVGH 9DOqQFLD 3HUzWRWHOEDUULKDYLDDQDQWFUHL[HQWLHQ DFDEDU HO VHJOH ;,; HV YD GHFLGLU WUDVOODGDU O¶HV FRU[DGRULHOFUHPDGRUDXQQRXHPSODoDPHQWPpV DPXQW DO SDVVHLJ GH OD 3HW[LQD YRUD GH 0LVODWD (O PHUFDW G¶DEDVWRV HQFDUD URPDQGULD XQV DQ\V PpV SHUz DO WDPEp HV YD GHVSODoDU RQ KL KD DFWXDOPHQW O¶HGL¿FL G¶+LVHQGD WRW GHL[DQW XQ HVSDLOOLXUHTXHHVYDWUDQVIRUPDUHQO¶DOEHUHGHWD GH4XDUW(OFROāOHJL&HUYDQWHVKDYLDDUULEDW (Q HIHFWH WUDVOODGDW O¶HVFRU[DGRU O¶$MXQ WDPHQW SURMHFWj FRQVWUXLU HO SULPHU JUXS HVFRODU PXQLFLSDOGHODFLXWDW/DLQLFLDWLYDSDUWtGHO¶HUX GLW SURIHVVRU L ELEOLz¿O -RVp $QWRQLR 6HUUDQR 0R UDOHV OODYRUV GHOHJDW UHJL G¶HGXFDFLy D 9DOqQFLD &RP TXH OD SULPHUD SHGUD HV YD SRVDU DO FRLQFLGLQW DPE HO WHUFHU FHQWHQDUL GH OD SULPHUD HGLFLyGHO4XLMRWHHOQRPTXHOHVFRODSRUWDULDHUD HYLGHQW$PEODSUHVqQFLDGHOUHL$OIRQV;,,,LHQ PLJ G¶XQD VqULH G¶DFWHV PXOWLWXGLQDULV L SOHQV GH VLPERORJLDUHSOHJDWVGHWDOODGDPHQWSHUODSUHPVD GHO¶qSRFDODSULPHUDSHGUDHVYDFROāORFDUHOGH PDLJHQPLJGHOSDWLGHO¶DEDQGRQDWHVFRU[DGRU 'HVSUqVWRUQjODFDOPDGXUDQWPpVG¶XQDQ\ S obre els terrenys on avui s’alça O¶HGL¿FLGHOFROāOHJLKLYDKDYHUFRP VRO SDVVDU PROWD KLVWzULD DEDQV G¶DUULEDUDOVHJOH;;3ULPHUYDVHU XQ WURV G¶KRUWD FUHXDGD SHU OD Vq TXLD GH 1D 5RYHOOD DEDQV G¶HQ¿ODU HO 3RUWDO GHOV 7LQWV O¶DFWXDO FDUUHU GH OD &RURQD 3HUzDFRPHQoDPHQWVGHOVHJOH;,;MDWUREHPOD SULPHUD FRQVWUXFFLy XQD IjEULFD GH IXVHOOV L PX QLFLRQV TXH YD VHU VXEVWLWXwGD PpV HQGDYDQW SHU O¶HVFRU[DGRUPXQLFLSDODOFRVWDWGHOTXDOHVVLWXj OD SODoD GH ERXV ¿QV D PLWMDQV GH VHJOH 4XDQ DTXHVWD YD GHVDSDUqL[HU SHU D VLWXDUVH D O¶HP SODoDPHQW DFWXDO HV YD FRQVWUXLU HO FUHPDGRU D O¶DOWUHFRVWDWLG¶HQIURQWHOPHUFDWG¶DEDVWRV1R 'XUDQWDTXHVWWHPSVO¶DUTXLWHFWHPDMRUGH O¶$MXQWDPHQW GH 9DOqQFLD 5DIDHO $OIDUR 6iQFKH] *DGHRYDUHGDFWDUHOSURMHFWHLDTXHVWHVYDH[HFX WDUHQWUHLHQXQHVWLOHFOqFWLFG¶LQVSLUD FLyKLVWRULFLVWDQHRJzWLF(OSURMHFWHGHFRQVWUXFFLy GH O¶HGL¿FL FRVWj PpV GH GRV PLOLRQV GH SHVVHWHV GH /¶HGL¿FL YLVLWDW SHO UHL XQ DOWUD YHJDGD DO DPE PRWLX GH O¶([SRVLFLy 5HJLRQDO YD VHU LQDXJXUDWGH¿QLWLYDPHQWHQPDLJGH(VFRQ FHEtSHUDFROOLUGRVHVSDLVHVFRODUVDXWzQRPVLDPE SRUWHVG¶DFFpVLQGHSHQGHQWVO¶XQSHUD[LTXHWHVL O¶DOWUHSHUD[LTXHWV'HVGHHOVVHXVLQLFLVHOFRO OHJLYDWLQGUHFXLQDLGRVJUDQVPHQMDGRUV$EDQ GDGHQRPEURVHVDXOHVEHQYHQWLODGHVLHVFDLHQW PHQW LOāOXPLQDGHV SHU PLWMj GH JUDQV ¿QHVWUDOV FRPSUHQLD DPSOtVVLPHV GHSHQGqQFLHV GHVWLQDGHV D ELEOLRWHFD WDOOHUV GH GLEXL[ L PDQXDOLWDWV L XQ /D5HYLVWD VDOySHUDODSUjFWLFDGHOFDQWFRUDODL[tFRPGLYHU VRVGHVSDW[RVLODYDERV7HQLDJUDQVSDWLVDODLUH OOLXUH SHU OD SUjFWLFD GH OD JLPQjVWLFD VXHFD L HOV MRFV 7DPEp KDYLD XQ JUDQ PXVHX DPE DSDUHOOV L FROāOHFFLRQVG¶REMHFWHVDOJXQHVSHFHVGXWHVG¶$OH PDQ\DGRQDWTXHHQDTXHOOWHPSVHVFRPHQojD SHQVDUTXHHOV[LTXHWVKDYLHQGHYHXUHLWRFDUSHU DSUHQGUH1RIDOWDYHQDO¶HGL¿FLXQDVDODGHMXQWHV GHVSDW[RVLYLYHQGDSHUDOFRQVHUJH (O PRELOLDUL IRX GLVVHQ\DW H[SUHVVDPHQW SHUXQIDPyVRIWDOPzOHJYDOHQFLjHOGRFWRU$JXL ODU%ODQFKTXHDPpVG¶HVFULXUHXQOOLEUHVREUHOD PDWqULDWHQLDHOFjUUHFGH3UHVLGHQWGHODFRPLVVLy G¶,QVWUXFFLy S~EOLFD GH O¶DMXQWDPHQW 9D LPSXOVDU ODFUHDFLyGHOFROāOHJLLQWHUHVVDQWVHSHUSUHYHQLU ODPLRSLDLHOVPDOVGHFROXPQDGHOVDOXPQHVIHQW TXHHOVPREOHVIRUHQDSURSLDWVDOV[LTXHWV 'XUDQW O¶HVWLX YDQ VHU DQRPHQDWV HOV SUL PHUVGLUHFWRUV(O*UXSGH;LFVHOGLULJLULD-RVp9L OODU0DUWtLHOGH;LTXHV1DWLYLWDW'RPtQJXH]$WD OD\DGH5RJHUDPEGXHVSHUVRQHVPROWSUHSDUDGHV L SOHQHV G¶HQWXVLDVPH 6L HO SULPHU HV YD GHGLFDU GXUDQWHOVVHJHQWVGLYXLWDQ\VDPEFRVLjQLPDDO FROāOHJLODVHJRQDYDDQDUPpVHQOOj0HVWUDGHIHQ VRUDGHODUHQRYDFLySHGDJzJLFDLWRWDXQDSHUVR QDOLWDW9DVHUO¶DOXPQDSUHGLOHFWDGH*XPHUVLQGR GH$]FjUDWHLSDUWLFLSjHQHOGHEDWVREUHO¶HGXFDFLy GHSULQFLSLVGHOVHJOH;;HO&RQJUpV1DFLRQDOGH 3HGDJRJLDHVFHOHEUjD9DOqQFLDHQ$PpV GHVHUODGLUHFWRUDGHOJUXSIHPHQtGHO&HUYDQWHV GXUDQW YLQWLXQ DQ\V WLQGULD PROWD LQÀXqQFLD HQ VHFWRUVEHQq¿FVUHOLJLRVRVLFXOWXUDOV&UHX5RMD 0RYLPHQW (VFROWD L YD HVWDU YLQFXODGD DO YDOHQ FLDQLVPHSHOVHXPDWULPRQLDPE*LO5RJHUOLWHUDW LSROtWLF(UDFDWzOLFDLIHPLQLVWDHVFULJXpDUWLFOHVL GLULJt³/DSiJLQDSHGDJyJLFD´GHOGLDUL/DV3URYLQ FLDV $OWDPEpSDUWLFLSjHQSROtWLFDHQVHUDQRPH QDGD SHU D O¶$VVHPEOHD 1DFLRQDO GH OD GLFWDGXUD GH3ULPRGH5LYHUDFRPXQDGHOHVFDWRU]HGRQHV PpVGHVWDFDGHVG¶(VSDQ\DMXQWD0DUtDGH0DH]WX LDOWUHVGRQHVUHFRQHJXGHVHQOHVVHXHVDFWLYLWDWV SURIHVVLRQDOV&RPDVVHPEOHLVWDYDIHULQWHUYHQFL RQVSDUODPHQWjULHVPROWFRQWHVWDGHVSHOPLQLVWUH G¶(GXFDFLy9DUHEUHODFRQGHFRUDFLyGH$OIRQVR; HO6DELRLVROVXQDPDODOWLDGHODTXHYDPRULUD JHQHUGHODYDDSDUWDUGHOVHXHVWLPDWFRO OHJL 3HOVHWHPEUHGHOSUREDEOHPHQWHOGL OOXQVV¶LQLFLDUHQOHVFODVVHVDOQRXFROāOHJLTXH SHU WUREDUVH HQ XQ EDUUL KXPLO L SREUH YD PD WULFXODU D DOXPQHV SURFHGHQWV GH IDPtOLHV HQ OHV TXDOVHOVSDUHVWUHEDOODYHQHQR¿FLVDUWHVDQVFRP DUDIXVWHUJXLWDUUHUSROLGRUIHUUHUVDEDWHUMRUQD OHUSHOODLUHFRPHUFLDQWRWDPEpVHUHQR (QWRWDOHOFROāOHJLYDWLQGUHHQODVHYDSUL PHUDSURPRFLyYRUDPLODOXPQHVHQHOJUXS GH[LTXHWVLXQDTXDQWLWDWVHPEODQWHQHOGH[LTXH WHVLPpVGHSjUYXOV(QFDGDVFXQGHOVVLVQL YHOOVRFODVVHVKLKDXULDXQVDOXPQHV,QLFLDGHV OHV FODVVHV HO G¶RFWXEUH HO &HUYDQWHV HQFDUD UHEpODYLVLWDGHODUHLQD9LFWzULD(XJqQLD (OV FXUVRV YDQ DQDU SDVVDQW L DO ULF DU[LX GHO FROāOHJL FRQVHUYHP HOV HVERUUDQ\V GHOV LQIRU PHVGHOSURIHVVRUDWLGHOGLUHFWRUGHODVHFFLyGH [LFV 3RGHP YHXUH TXH FRP HV KDELWXDO O¶HVIRUo LQLFLDOSHUSDUWGHO¶DGPLQLVWUDFLyYDDQDUPLQYDQW (OSUHVVXSRVWVHJXLDVHQWHOPDWHL[DQ\UHUHDQ\L O¶HGL¿FLDQDYDSDWLQWODPDQFDGHPDQWHQLPHQWGH PDQHUD TXH GHX DQ\V GHVSUqV MD HV UHFRPDQDYD TXH XQD GH OHV DXOHV QR HV IHUD VHUYLU HQ FDV GH YHQW IRUW R SOXMD /HV VXFFHVVLYHV FDUWHV GH -RVp 9LOODUSUHQHQFDGDYHJDGDXQFDLUHPpVGHVHVSH UDW)LQDOPHQWHVFULX³6U0LQLVWURGHVJUDFLDGD PHQWHDQWHODIDOWDGHGLQHURVyORKD\XQDVROX FLyQHOGLQHUR´8QHVSDUDXOHVHQFDUDHQYLJRU 0DOJUDW WRW O¶HVFROD DQDYD LQWHJUDQWVH DO EDUUL L ¿QV L WRW HO FDQYLDYD $ ¿QDOV GH HOV PHVWUHVGHO&HUYDQWHVGHPDQDUHQDO¶$MXQWDPHQW TXHGXJXpVO¶HVWjWXDREUDGH0DULDQR%HQOOLXUHHO 4XLMRWH SRUWDQW HO EXVW GH &HUYDQWHV DO VHX OORF SUHYLVWLQLFLDOPHQWMXQWDOFROāOHJLHQDTXHOODqSR FDHVWDYDLQVWDOāODGDDODSODoDGH3LQD]RTXHHV UHWROpV HQ OD IDoDQD HO VHX QRP L WDPEp TXH HOV VRODUVG¶HQIURQWRQDEDQVHVWDYDHO0HUFDWG¶DEDV WRV L TXH WHQLD JUDQV DUEUHV HQ HVWDW G¶DEDQGy V¶HQMDUGLQpVFRPDSDUFLQIDQWLO 3RF GHVSUpV G¶DUULEDGD OD 5HS~EOLFD HO GHPDUoGHSHU¿O¶HVWjWXDGH%HQOOLXUH WRUQDYD MXQW DO QRVWUH FHQWUH HVFRODU RFXSDQW HO VHX OORF GDPXQW G¶XQ SHGHVWDO 0pV WDUG FDS DOV /D5HYLVWD VHL[DQWDHVUHIRUPDUHQHOVMDUGLQVLHVFRQVWUXtOD IRQWTXHO¶HQYROWD(QHL[DRFDVLyHOVDOXPQHVGHO &HUYDQWHVYDQIHUXQKRPHQDWJHDO¶DXWRUUHFLWDQW SRHPHVGHGLFDWVLGXHQWÀRUVDO¶HVWjWXD(OVJUD RQVGHOVHXSHGHVWDOPROWSURPSWHYDVHUOORFGH EHUHQDUV[HUUDGHVLMRFVGHO¶DOXPQDWGHVSUpVGH OHVFODVVHV $OWUHV DFWLYLWDWV HO SURMHFWDYHQ PpV HQOOj GH O¶HGXFDFLy LQIDQWLO $O &HUYDQWHV KL KDYLD XQV GLHV D O¶DQ\ OD ³&DMD GH 5HFOXWD´ SHU DOV VROGDWV JDLUHEpGHVGHOFRPHQoDPHQWKLKDJXpXQDHVFROD G¶DGXOWVSHUOHVYHVSUDGHVLGHODOV¶KL LQVWDOāOj O¶HVFROD GH 3XHULFXOWXUD (OV [LTXHWV YDQ WLQGUHPROWDYLDWXQDPXWXDOLWDWSHUDHVWDOYLDUHOV GLQHUV TXH DOV YLQW DQ\V SHUPHWULHQ DOV DOXPQHV LQLFLDUODVHXDYLGDODERUDODPEUHFXUVRV$TXHVWD WDVFDHQIDYRUGHO¶HVWDOYLYDVHUJXDUGRQDGDDPE OD*XDUGLRODG¶+RQRUSUHPLHVWDWDODO (O FDQYL GH UqJLP YD FRLQFLGLU WDPEp DPE GRVQRXVGLUHFWRUV)UDQFLVFR7DOyQ0DUWtQH]SHUDOV [LFVL$UJpQWHD7DPDPHVSHUDOHV[LTXHV$PEGyV YDQGHVHQYROXSDUXQDWDVFDH[WUDRUGLQjULDGXUDQW HOVVHJHQWVYLQWDQ\VHVSHFLDOPHQW)UDQFLVFR7D OyQTXHYDIRUPDUXQLPSUHVVLRQDQWHTXLSGHSUR IHVVRUV SDUWLQW G¶DOJXQV DQWLFV FRP DUD 9LFHQWH +HUYjV TXH HVWDYD GHV GHO FRPHQoDPHQW /¶DUUL EDGDGHOD5HS~EOLFDYDGRQDUXQDQRYDHPSHQWD D O¶HGXFDFLy QDFLRQDO L DO FROāOHJL TXH YD JDXGLU G¶DQ\VSUR¿WRVRV¿QVHVFODWDUODJXHUUDFLYLO0DO JUDWHOFRQÀLFWHHOFROāOHJLYDFRQWLQXDUREHUWDPE O¶~QLFD PRGL¿FDFLy GH OD FRQVWUXFFLy G¶XQ UHIXJL DQWLDHUL DO SDWL FHQWUDO DPE FDSDFLWDW SHU D SHUVRQHV /¶DUULEDGDGHO)UDQTXLVPHYDFRPSRUWDUXQ JUDQWUDVEDOVSHUDOFROāOHJL3DUWGHOSURIHVVRUDWYD GHVDSDUqL[HU HO WHPDUL YD SUHQGUH XQ FDLUH GHFL GLGDPHQWUHOLJLyVYDGHVDSDUqL[HUODFDQWLQDLHOV SUHVVXSRVWRVHUHQFDGDYHJDGDPpVPLQVRV0DO JUDWWRWHOVVHXVGLUHFWRUVYDQPDQWHQLUHOVVHXV HVIRUoRV L DOV WUHEDOOV FRQVHUYDWV D O¶DU[LX HV SRW YHXUH FRP HQ PLJ G¶XQ UqJLP WDQFDW L GHGLFDW D VRPQLDU DPE LPSHULV LUUHDOV L UHOLJLRQV PRQROtWL TXHVKLKDYLDHVSDLSHUXQDIRUPDFLyTXHWUDFWD YD GH UHFXSHUDU DOJXQV GHOV GUHWV HGXFDWLXV GHOV TXDOVKDYLDIHWEDQGHUD¿QVDTXHOOPRPHQW (OV DQ\V FLQTXDQWD DUULEDUHQ DPE XQ QRX FDQYL GH GLUHFWRUV DUD HVWDULHQ D FjUUHF GH OHV GXHV VHFFLRQV -XDQ %DXWLVWD $VLQV L $PSDUR 3DV WRU$¿QDOVG¶DTXHVWDGqFDGDTXHDQDYDWUHQFDQW O¶DXWDUTXLDGHOVDQ\VDQWHULRUVHOFROāOHJLYDUHFX SHUDUHOVHXPHQMDGRU,YDFRQWLQXDUVHQWXQUH IHUHQWGHOEDUULTXDQODULXDGDGHHOFROāOHJL YDVHUYLUGHUHIXJLDPROWVKDELWDQWVGHOEDUULGHO &DUPHTXHKDYLHQYLVWFRPOHVVHXHVFDVHVV¶LQXQ GDYHQ (O FDQYL GH¿QLWLX YD DUULEDU DOV VHL[DQWD (O QRPEUH G¶DOXPQHV KDYLD FUHVFXW HQ LQFRUSRUDU OHVGHOFROāOHJL&RQFHSFLyQ$UHQDOTXHYDQSRUWDU DPEODVHFFLyIHPHQLQDGHOFRU-XDQ%DXWLVWD&R PHV /HV LQVWDOāODFLRQV HUHQ YHOOHV L LQVX¿FLHQWV L HO GLUHFWRU TXH GHV GHO KR HUD GH OHV GXHV VHFFLRQV YD HQFHWDU OD UHIRUPD GH OD SDUW DQWLJD LGHOVSDWLVODWHUDOVLTXHHVFRQVWUXtVXQQRXFRV TXHHOWDQFDULDSHUODEDQGDGHOFDUUHU$QGUpV-X OLj0DODXUDGDPHQWDQ\VGHVSUpVHVYDGHVFREULU TXHDTXHVWFRVSDWLDG¶DOXPLQRVL/¶DFDEDPHQWGH ODUHIRUPDYDFRLQFLGLUDPEODGH9LOODU3DODVtTXH WUDQVIRUPDULDO¶HGXFDFLyHVSDQ\RODGH¿QLWLYDPHQW (OFROāOHJLHVYDIHUPL[WLD¿QDOVGHHVYD SURSRVDUODRUJDQLW]DFLyG¶XQD$VVRFLDFLyGH3DUHV G¶$OXPQHV$3$TXHMDKDYLHQGHPRVWUDWGXUDQW ODGqFDGDDQWHULRUODVHXDFDSDFLWDWG¶RUJDQLW]DFLy LFROāODERUDFLyDPEHOFROāOHJLTXH¿QDOPHQWHVYD FUHDUDQRYHPEUHGH/DQRYDDVVRFLDFLyEHQ DYLDW YD LQLFLDU XQD JUDQ WDVFD G¶DFWLYLWDWV H[WUD HVFRODUV GLQV L IRUD GHO FROāOHJL L YD SDUWLFLSDU GH YDOHQWDOVVHXVzUJDQVGHJRYHUQ 6RWD OD GLUHFFLy GHO QRX GLUHFWRU &iQGLGR 6DOD]DU HO FROāOHJL YD FUpL[HU GH¿QLWLYDPHQW +L KDYLD TXDWUH SLDQRV L TXDWUH PjTXLQHV GH FRVLU HV QHFHVVLWDYD O¶DMXGD GH TXDWUH ELGHOOV GRV GHOV TXDOVYLYLHQHQXQHVFDVHVGLQVGHOVSDWLV+LKDYLD FDGDYHJDGDPpVDOXPQHVLV¶KDJXHUHQG¶DUUHJODU PpVOORFVSHUDFODVVHV &RPTXHODFRPXQLWDWHV FRODUHUDWDQJUDQHOVIHVWLYDOVGH¿GHFXUVHVIH LHQDO7HDWUH3ULQFHVDLHVSUHQLDODSULPHUDFRPX QLyDO¶HVJOpVLDGHOV0HUFHGDULV(QDOFROāOHJL KDYLD[LTXHWVLSURIHVVRUV$OPHQMDGRU QRHVSRGLHQTXHGDUHOVPDMRUVSHUTXHQRKLFD ELHQ$OVSDWLVWDPSRFHVSRGLDFyUUHUPDVVD 0DOJUDWDL[zHOERQIXQFLRQDPHQWO¶DSRV WDFRQVWDQWSHUODUHQRYDFLySHGDJzJLFDLODIHEULO DFWLYLWDWH[WUDHVFRODUGHOFROāOHJLYDIHUTXHDUUDQ GHOVDQ\VVHWDQWDHO&HUYDQWHVUHEpVWRWDPHQDGH GLVWLQFLRQVLUHFRQHL[HPHQWV(QYDUHEUHHO 3UHPL1DFLRQDO³5RPXDOGRGH7ROHGR\5REOHV´DO PLOORUFROāOHJLGHO(VSDQ\DGHOWULHQQL LJUjFLHVDXQSUHPLDFRQVHJXLWSHOV[LTXHWVL[L TXHWHVGHPDWHUQDOHOFHQWUHFRPSUjXQWRERJDQ TXDWUHEDODQFLQVLEDQFVGHIXVWDSHUDOSDWLLQIDQ WLO (Q HV FHOHEUj HO DQLYHUVDUL GH OD SULPHUD SHGUD HQ FHOHEUDGD HUUzQLDPHQW FRPHOVDQ\VGHOFROāOHJLLJXDOTXHKDYLDVXF FHwW DPE HOV L YD WRUQDU D SDVVDU DO L V¶HQFDUUHJD XQ PXUDO SLQWDW SHOV DOXPQHV GH %H OOHV$UWVHQXQGHOVYHVWtEXOV $OFXUVHVYDLQFRUSRUDUHOYDOHQ FLjDO¶HGXFDFLyLGXUDQWHL[RVDQ\VHOYROHLLHOMXGR /D5HYLVWD YDQ VHU OHV HVWUHOHV HVSRUWLYHV IHW HYLGHQFLDQW DPE QRPEURVRV SUHPLV REWLQJXWV D FDPSLRQDWV ORFDOV L QDFLRQDOV 3HUz XQD YHJDGD PpV HUD QH FHVVjULDXQDUHIRUPDGHO¶HGL¿FLVREUHWRWGDYDQW O¶DOXPLQRVL TXH SDWLD HO QRX FRV G¶$QGUpV -XOLj L HQWUHLHVYDVXEVWLWXLUSHUO¶DFWXDOLHV YD UHIRUPDU WRWD OD SDUW DQWLJD &RP TXH D PpV D PpV HV YD UHGXLU HO QRPEUH G¶DOXPQHV FRP D FRQVHTqQFLDGHODQRYDOOHLG¶HGXFDFLyHOFDQYLGH VHJOHHVYDHQIURQWDUDPEXQDVLWXDFLyTXHVHP EODYDPROWSURPLVVzULD 0DODXUDGDPHQW OD SULPHUD GqFDGD GHO QRXPLOāOHQQLKDWRUQDWDSRVDUDSURYDQRYDPHQW DTXHVWD FHQWHQjULD LQVWLWXFLy $ OD LQDXJXUDFLy GHOQRXFHQWUHOHVIDPtOLHVMDHVYDQRSRVDUDTXH V¶DSUR¿WDUD O¶DFWH SHU D SUHVHQWDU HO PDFUR SUR MHFWHGH7HUUD0tWLFD/D&RQVHOOHULDG¶(GXFDFLyKD DQDQWUHGXLQWHOVUHFXUVRVHFRQzPLFVGHOFHQWUHL HQFDUDTXHV¶KDDFRQVHJXLWTXHKLKDJLGXHVOtQLHV HQYDOHQFLjGDYDQWODGHPDQGDGHOHVIDPtOLHVOD LPSUHVVLyJHQHUDOpVTXHHQVWUREHPGDYDQWG¶XQD SROtWLFDHGXFDWLYDTXHFRQVLGHUDHOYDOHQFLjFRPD XQFDSULFLLQRFRPDXQGUHW(OPHQMDGRUHVFRODU TXHIDVHUYLUPpVGHOGHO¶DOXPQDWKDDQDW FRQVROLGDQWVHGHVGHODVHXDFUHDFLyGH¿QLWLYDD PLWMDQVGHOVVHL[DQWDFRPODIRQWGHUHFXUVRVGHO FROāOHJLGDYDQWOHVPDQFDQFHVSHUzMDpVREMHFWLX G¶XQDSUHYLVLEOHSULYDWLW]DFLyTXHUHWDOODUjHQFDUD PpVOHVSRVVLELOLWDWVGHGRWDUDOFROāOHJLGHOHVLQ IUDHVWUXFWXUHVLGRWDFLRQVQHFHVVjULHV /D5HYLVWD (O FROāOHJL V¶KD HQULTXLW DPE O¶DUULEDGD GH SREODFLy G¶RULJHQ LPPLJUDQW VREUH WRW SHU OD UH EXWMDGD KDELWXDOPHQW SHOV FROāOHJLV FRQFHUWDWV TXH KRUHV G¶DUD pV GH JDLUHEp HO SHUz KD KDJXW G¶HQIURQWDU HOV SUREOHPHV LQHYLWDEOHV TXH FRPSRUWDTXDQQRHVGLVSRVHQGHOVPLWMDQVHVFD LHQWV 0DOJUDWWRWHO&HUYDQWHVFRQWLQXDVHQWXQ FROāOHJL GH UHIHUqQFLD GLQV GH O¶HGXFDFLy S~EOLFD L SDV D SDV KD DUULEDW ¿QV DO VHX FHQWq FXUV HO L WRWD OD FRPXQLWDW HVFRODU DOXPQHV IDPtOLHV SURIHVVRUDW L WRWV HO TXL SDUWLFLSHQ G¶DO JXQDPDQHUDHQHOODV¶KDQOODQoDWDODFHOHEUDFLy G¶DTXHVWSULPHUVHJOHLQLQWHUURPSXWG¶HGXFDFLy (OSULPHUTXHV¶KDGHFLGLWpVFRPSDUWLUDPE XQFROāOHJLPROWOOXQ\jDJHUPDQDQWVHDPEHO/LJD ED%H\HQHGHODSREODFLyHWtRSGH6RGGR6¶KDFR PHQoDWDRUJDQLW]DUO¶DU[LXDEXQGyVSHUDODSDUW GHOV[LFVJUjFLHVDODWDVFDTXHYDIHUDOVHXPR PHQW )UDQFLVFR 7DOyQ LQFRUSRUDQW WRW HO PDWHULDO TXHDSRUWHQO¶DQWLFDOXPQDWLSURIHVVRUDW'HVSUpV WDQW HO FDUQHVWROWHV FRP OD UHDOLW]DFLy G¶XQ DXFD FRPXQDOKDQVHUYLWSHUDWUDQVPHWUHDOV[LTXHWVL [LTXHWHVWRWHOTXHKDHVWDWDKLVWzULDGHOVHXcole 8Q YtGHR PXVLFDO L XQD JUDQ H[SRVLFLy D ¿QDO GH FXUVDPELPDWJHVLREMHFWHVGHWRWVDTXHVWVDQ\V VHUDQODFORHQGDG¶XQFXUVTXHQRpVXQ¿QDOVLQy HOFRPHQoDPHQWGHOIXWXU Enrique Díes Cusí 3UHVLGHQWGHO¶$03$&3&HUYDQWHV POR QUÉ COLEGIARSE Que la unión hace la fuerza, es algo bien sabido de antiguo. Y que divide y vencerás, también. ¿ Qué pasa con los Profesores en España?. ¿Quién los representa, quién habla por ellos cuando surgen tantos y tantos problemas con la Administración, los políticos, las leyes, la sociedad, etc...? Los Profesores estamos sin voz. Somos mudos y poco combativos. Nos refugiamos en nuestros problemas de cada día con la asignatura, los alumnos, los padres, la dirección, los colegas, etc... y nos HQFHUUDPRVHQQXHVWUDWRUUHGHPDU¿OSDUDGHVHQtendernos del resto del mundo... Y así nos va. La sociedad valora nuestra profesión y reconoce su valor. En todas las encuestas sobre profesiones más valoradas estamos entre las tres preferidas. Nadie duda de la necesidad ni del valor de nuestro trabajo. Y sin embargo nadie nos tiene en cuenta cuando se tratan nuestros problemas y se elaboran las leyes que no solo nos afectan, sino que tendremos que desarrollar. ¿Cuál es la razón de esto?. Sin duda la falta de unión. Creo que el único organismo que puede representar al profesorado es el COLEGIO DE DOCTORES Y LICENCIADOS EN FILOSOFÍA Y LETRAS Y EN CIENCIAS. Y esto por múltiples y poderosas razones: 1º.- Es la primera y más antigua asociación de profesores que aglutinó a todos los de España para velar por la calidad de la enseñanza preuniversitaria. Es un Colegio centenario ya. 2º.- Es una asociación meramente profesional, sin ninguna connotación política ni partidaria de ningún tipo. A los colegiados sólo los mueve la búsTXHGDGHODFDOLGDG\H¿FDFLDGHVXWUDEDMRTXHQR es otro que la formación y capacitación de los futuros ciudadanos. 3º.- El colectivo docente necesita urgentemente asumir su papel de “conciencia ciudadana”, o de controlador de la ética ciudadana. Veamos: Cuando los ciudadanos a través del Parlamento piensan que es necesario establecer la materia de Educación PARA la ciudadanía, yo, como docente, tengo la obligación de preguntarme: ¿Qué he estado yo haciendo desde que empecé mi vida profesional sino educar a los futuros ciudadanos?. ¿ Qué me quieren decir ahora, que lo estoy haciendo realmente mal...?. Y como creo que ni yo ni la mayoría de mis colegas ha descuidado este deber no puedo sino llegar a una conclusión: que efectivamente hace falta una Educación DE la ciudadanía. Pero esa educación es necesaria en la ciudad, y por tanto debe correr a cargo de la Administración, PARA la ciudadanía educamos nosotros. Nosotros educamos para la honradez, para la obra bien hecha, para la sinceridad, para la soli- daridad, para la paz, para la democracia, para la generosidad... intentamos reproducir un modelo ético hasta ahora generalmente aceptado. Lo mismo que un pintor que reproduce, en un museo, un cuadro famoso. Pero ¿qué se encuentran nuestros discípulos cuando cumplen los dieciocho años y se convierten en ciudadanos de pleno derecho, e incluso vislumbran desde mucho antes?. Pues que en la sociedad importa poco todo lo que le hemos enseñado. Se admira al que se enriquece con el fácil “pelotazo“, o DODPSDURGHO³WUi¿FRGHLQÀXHQFLDV³DOFKDSXFHURH ignorante que cuanto más lo es más admiración despierta, al futbolista piscinero que consigue el penalty de último minuto, al que miente descarada y públicamente para sacar ventaja... en suma, que todo vale con tal de ganar fama, dinero o poder. Que el ¿QMXVWL¿FDFXDOTXLHUPHGLR ¿Tendremos que cambiar los contenidos de la educación para la ciudadanía... o tendremos que soportar pintadas indecentes sobre ese cuadro famoso que hemos reproducido con tanto trabajo...?. Ante esto, sólo nos queda como he dicho, la denuncia constante de los usos y comportamientos perversos de los ciudadanos que se convierten en corruptos de las jóvenes generaciones que nosotros educamos con tanto esfuerzo. Pero para que nuestras denuncias tengan fuerza y produzcan efecto, es necesario que estemos unidos, que seamos muchos y buenos. Que tengamos una voz reconocida y respetada, incluso temida por quienes tienen la ética como un estorbo. Hay entre los profesores muchas personas de gran prestigio y reconocimiento social. Podrían prestarnos su voz para hacernos oír. Y la convivencia con esos colegas ejemplares es otro excelente estimulo para el resto de colegiados. El día en que todos los profesores estemos colegiados, y tengamos una intensa vida colegial, tendremos fuerza para salir al paso de tantos despropósitos legislativos, de currículos y programaciones disparatados e inasequibles con los que es imposible alcanzar una buena formación intelectual y un sólido conocimiento. Y además, y no menos importante, los colegios tendrán medios para poder dedicarse de lleno a su objetivo fundamental: el apoyo a la formación del profesorado en su búsqueda de la excelencia profesional. Espero que nuestros colegas no sigan concibiendo los colegios como si fuesen el perro del hortelano... Ánimo y todos a una. MANUEL ROMERO MENGOTI Decano del CDL de Galicia /D5HYLVWD 3$5$9(5 EL ESTUDIANTE Roberto Girault director de “El Estudiante”, película mejicana, ofrece un cine fresco que enaltece los corazones. Se trata de una película que se aleja de los mensajes sórdidos y tiene un trasfondo optimista. Chano, un hombre de 70 años, insiste en entrar a la Universidad pese a la oposición de su propia familia, fundamentalmente de su esposa. Ser estudiante a su edad implica adecuarse a las costumbres de los jóvenes como bailar y usar un lenguaje lleno de términos desconocidos para él. Sin embargo, los estudiantes se acostumbran a él con el paso del tiempo. Con el Quijote como ejemplo Chano atraviesa la barrera generacional. La muerte de su mujer (Alicia) supone un fuerte golpe en su vida y serán sus jóvenes amigos quienes le ayudarán a superarlo. La película es excelente para todos los que mantienen la esperanza de un mundo mejor y creen en la amistad y el amor. DE DIOSES Y HOMBRES El director francés Xavier Beauvois nos entrega una obra auténtica, sincera, emocionante. La película está basada en hechos reales acaecidos en 1996, el secuestro y asesinato de siete monjes cistercienses en TibhiULQH$UJHOLD6LJXHODYLGDFRWLGLDQD\SDFL¿FDGHORVIUDLOHVGH una abadía en las montañas del Atlas, que celebran a diario la liturgia de las horas, realizan sus labores de estudio y cultivo de la tierra, y atienden a la población de la zona, mayoritariamente musulmana, en su modesto dispensario médico. Aquello es un modelo de convivencia y respeto de las creencias del otro guiado por la caridad. Cuando el clima político se enrarece se debaten entre el amor de Cristo que les ha llevado hasta allí, la lealtad que deben a la población civil cuya vida peligraría si se fueran, y un elemental instinto de supervivencia. Lo propio de unas personas entregadas a Dios, como es el caso, sería su disposición a dar la vida si es preciso. Pero Beauvois, el director, nos pinta personas de carne y hueso, con buenos deseos pero también atenazados por el miedo. /D SHOtFXOD HVWi FRPSXHVWD FRQ JUDQ ¿QXUD UHOLJLRVD FRQ textos ejemplares de salmos y cantos cristianos, y está al fondo de ella una carta ejemplar de Abad Christian, que a lo largo del ¿OPYDKDFLHQGRXQFDPLQRHMHPSODUGHSXUL¿FDFLyQGHKXPD nidad, de catarsis personal. El salmo 82 preside el desarrollo de la película. Es el salmo de la justicia de Dios que juzga a los que no ayudan a los pobres, sino que los oprimen. Este salmo forma, para algunos teólogos, el centro de la Biblia hebrea. Texto judío, pero perfectamente asumible por judíos, musulmanes y cristianos. Estamos ante una historia del triunfo del amor, muy bien narrada con pasajes sublimes sostenidos con salmos y música de Tchaikousky. La película ganó el Gran Premio del Festival de Cannes. /D5HYLVWD NUEVA JUNTA DE GOBIERNO EN EL COLEGIO DE VALENCIA Y CASTELLÓN El pasado 24 de marzo se celebraron elecciones para la renovación de la Junta de Gobierno del Colegio Oficial de Doctores y Licenciados en Filosofía y Letras y en Ciencias de Valencia y Castellón, conforme a la convocatoria electoral del mes de diciembre. La líneas de acción del nuevo equipo son las siguientes: - Ejercer la defensa y representación de la profesión. - Promover la dignificación social y económica de los colegiados, procurando la formación integral y el perfeccionamiento continuado de los mismos. - Velar el ejercicio de la profesión, facilitando el conocimiento y cumplimiento de toda clase de disposiciones legales, que les afecten y haciendo cumplir la ética profesional y las normas deontológicas. - Fomentar las actividades y servicios de las comisiones existentes en el Colegio así como la creación de otras nuevas. - Proteger la actividad del arqueólogo profesional frente al intrusismo, asumiendo la Comisión la representación, gestión y defensa de los intereses legítimos de sus asociados, ante cualquier entidad, pública o privada. Reconocemos la Arqueología como actividad profesional diferenciada y con un campo de trabajo cada vez más amplio. NUEVA JUNTA DE GOBIERNO DECANA MARÍA JESÚS RECIO SÁNCHEZ Colegiada nº 3578 VICE-DECANO JUAN CARLOS CASTELLÓ MELIÁ Colegiado nº 13922 SECRETARIO ARMANDO LUJÁN FERNÁNDEZ Colegiado nº 8577 JOSÉ LUIS VIGUER SÁNCHEZ Colegiado nº 16279 MARÍA DOLORES OLCINA CLIMENT Colegiada nº 6656 ENRIQUE DÍES CUSÍ Colegiado nº 13472 LORENZO ALAPONT MARTÍN Colegiado nº 15034 JOSEFINA MARTÍNEZ SORIANO Colegiada nº 15948 LUIS GERARDO ALOY FERNÁNDEZ Colegiado nº 15893 VICE-SECRETARIO TESORERA INTERVENTOR BIBLIOTECARIO VOCAL DE LETRAS VOCAL DE CIENCIAS contra porta:Maquetación 1 27/6/09 20:18 Página 1